Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond Outcome monitor 2017 deel 2 Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht Colofon
Gemeente Amsterdam Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht
Sanne Franssen Ilona Steenkamer Hilde Stegeman Gusta Wachter
amsterdam.nl/zoblijvenwijgezond ggd.amsterdam.nl ggdgezondheidinbeeld.nl
Amsterdam, februari 2018
Voor meer informatie, neem contact op via [email protected]
2 Gemeente Amsterdam Inhoud
Inleiding 5
1. Staat van gezond gewicht en leefstijl van kinderen in West 8 2. Staat van gezond gewicht en leefstijl van kinderen in Nieuw-West 23 3. Staat van gezond gewicht en leefstijl van kinderen in Oost 41 4. Staat van gezond gewicht en leefstijl van kinderen in Noord 65 5. Staat van gezond gewicht en leefstijl van kinderen in Zuidoost 83
Toelichting en verantwoording 94
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 3 4 Gemeente Amsterdam Inleiding
De gemeente Amsterdam zet zich met de Amsterdamse Aanpak Gezond Bij de start van het programma in 2013 waren ruim 27.000 Amsterdamse Gewicht in om kinderen gezond op te laten groeien. Het doel is meer kinderen en jongeren van 2 tot en met 18 jaar te zwaar. In Amsterdam had kinderen op gezond gewicht en minder kinderen met (ernstig) overgewicht. 21% van de kinderen overgewicht (inclusief obesitas) tegenover 13% Ieder jaar monitoren we of de situatie in de stad verbetert, gelijk blijft of landelijk (4- tot 20-jarigen). Inmiddels is de achterstand kleiner geworden. verslechtert sinds de start van het programma in 2013. De cijfers worden In 2015 had landelijk nog steeds 12,1% van de 4- tot 20-jarigen overgewicht, vergeleken met referentiejaar 2012. tegenover 18,5% van de Amsterdamse 2- tot en met 18-jarigen. Stadsdeel Noord Missie, visie en strategie van AAGG1 Noord-West De missie van de Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht luidt ‘alle Amsterdamse kinderen en jongeren op gezond gewicht in 2033’. Het rea- Stadsdeel West listische doel waarin de missie is vertaald, is dat de Amsterdamse jeugd in Waterlandpleinbuurt 2033 niet in negatieve zin afwijkt van het nationaal gemiddelde gewicht.
Geuzenveld- Slotermeer Bos en Lommer De visie van AAGG is: ‘Gezond gewicht is een collectieve verantwoordelijk- heid, en de gezonde keuze is de normale keuze.’ De sleutel voor de aanpak
Oud-Noord van overgewicht en obesitas ligt in gedragsverandering: langdurig, structureel, duurzaam, voor altijd. Een gezondere omgeving is een voor- Osdorp Indische Buurt waarde voor kinderen om zich gezonder te gedragen, meer te bewegen, Stadsdeel Oost gezonder te eten en te drinken en een gezonder slaappatroon te ontwikkelen.
Dapperbuurt Hieruit vloeit dan ook de strategie van AAGG: ‘Gezonder gedrag in een gezondere omgeving.’ Transvaalbuurt Bijlmer-Oost
Zicht op het behalen van de doelen Stadsdeel Slotervaart Nieuw-West • De Amsterdamse jeugd is in 2033 tenminste op het dan gemiddelde Bijlmer-Centrum nationale gewicht van de jeugd2. • De outcome monitor AAGG kijkt eens per jaar naar de maatschappelijke doelstellingen van de aanpak. In deze monitor wordt vastgesteld of de Stadsdeel situatie in de stad verbetert, gelijk blijft of verslechtert. Zuidoost • Vanaf 2017 verschijnen ieder jaar factsheets over de afzonderlijke Figuur: Focusbuurten van de Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht Amsterdamse stadsdelen.
1 Bron: Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht, programmaplan 2015-2018, Amsterdam, maart 2014 2 De landelijke cijfers van het CBS berusten op zelfrapportage en zijn daardoor niet direct vergelijkbaar met de cijfers in deze rapportage.
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 5 Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond Extra informatie Dit rapport is een uitwerking van de outcome monitor 2017 op het niveau Op de website Gezondheid in Beeld (www.ggdgezondheidinbeeld.nl) van de Amsterdamse (focus)gebieden. De aanpak levert gericht inspanningen kunt u meer cijfers vinden over gewichtsklasse, voeding en bewegen. in gebieden met de hoogste percentages kinderen met overgewicht en Voor eerdere rapportages verwijzen wij u naar www.amsterdam.nl/aanpak- obesitas in Amsterdam, de zogenaamde focusgebieden. Deze buurten- gezondgewicht. monitor is een aanvulling op het eerder verschenen rapport ‘Staat van gezond gewicht en leefstijl van kinderen in Amsterdam’, waarin het gewicht Leeswijzer en gedrag van kinderen op stadsniveau is gepresenteerd. Deze rapportage In hoofdstuk 1 tot en met 5 worden achtereenvolgens de cijfers bevat de cijfers van schooljaar 2015/’16, welke worden afgezet tegen de gepresenteerd van de AAGG stadsdelen West, Nieuw-West, Oost, Noord cijfers van 2012/’13, zodat ontwikkelingen in de tijd zichtbaar worden. en Zuidoost. Ieder hoofdstuk begint met een overzicht van alle gebieden in het stadsdeel, waarna in de afzonderlijke paragrafen per gebied de cijfers naar leeftijd, herkomst en geslacht worden weergegeven. Vervolgens zijn per gebied tabellen met de verdiepende cijfers van gewicht en gedrag opgenomen. De toelichting en verantwoording vindt u achterin deze rapportage.
6 Gemeente Amsterdam Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 7 1 Staat van gezond gewicht en leefstijl van kinderen in West
In West komen overgewicht en obesitas in 2015 even vaak voor als gemiddeld De percentages in het kaartje geven het percentage overgewicht in Amsterdam. Tussen 2012 en 2015 is in West het percentage kinderen met (inclusief obesitas) weer van kinderen van 2, 3, 5, 10, 14 en 16 jaar. overgewicht inclusief obesitas (niet significant) gedaald van 16,2 naar 14,9%.
Ook in de gebieden in West zijn positieve ontwikkelingen te zien. Zo is in Bos Bos en Lommer* en Lommer en de Kolenkit het percentage kinderen op het basisonderwijs met een gezond gewicht significant toegenomen tussen 2012 en 2015. Bovendien is in Bos en Lommer onder basisschoolleerlingen het percentage overgewicht significant gedaald. In Westerpark zien we een significante daling van over- 20,6% 11,6% gewicht onder leerlingen van het voortgezet onderwijs. Ook zien we hier bij kinderen van voorschoolse leeftijd een significante daling van ondergewicht Westerpark en een significante stijging van gezond gewicht. In Oud-West/de Baarsjes zijn tussen 2012 en 2015 geen significante veranderingen waargenomen. 24,3%
De Kolenkit is sinds 2013 focusgebied is van de Amsterdamse Aanpak Ge- zond Gewicht en er zijn positieve ontwikkelingen. Deze buurt heeft echter Kolenkit 13,5% nog wel het hoogste percentage overgewicht (inclusief obesitas) van West, wat niet verbazingwekkend is gezien de bevolkingssamenstelling van de buurt. Er wonen nog steeds relatief veel kinderen uit risicogroepen vergele- Oud-West/ ken met andere buurten in West. In Westerpark zijn de percentages overge- de Baarsjes wicht (inclusief obesitas) voor alle leeftijdsgroepen het laagst van West.
Focusbuurt Aanpak Gezond Gewicht sinds: 2013: Kolenkit (E39) 2015: Bos en Lommer (E36 t/m E39) Geen focusbuurt: Oud-West/de Baarsjes (E17 t/m E22, E40 t/m E43 en E75) en Westerpark (E10, E12 t/m E16)
* Dit is het percentage van het gehele gebied (inclusief Kolenkit).
8 Gemeente Amsterdam Sociaaleconomische status en overgewicht in West Gedragsveranderingen voeding en beweging Het is bekend dat overgewicht (inclusief obesitas) het meest voorkomt bij In veel gebieden in West hebben positieve gedragsveranderingen plaats- kinderen met een (zeer) lage sociaaleconomische status (SES). In onder- gevonden. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van staande figuur zien we dat ook terug in West, waarbij alle metingen van 2-, de moeders uit alle gebieden borstvoeding als hun baby 3 en/of 6 maanden 3-, 5-, 10-, 14- en 16-jarigen bij elkaar zijn genomen. Onder kinderen uit is. Er wordt door een groter percentage 5- en 10-jarigen fruit gegeten. West met een zeer lage SES zien we een lichte, maar niet significante, daling Kinderen van 5 en 10 jaar drinken significant minder vaak gezoete dranken van het percentage overgewicht (inclusief obesitas) tussen 2012 en 2015. dan in 2012. Aandachtspunten zijn dat een lager percentage van de 5- Onder kinderen uit West met een hoge SES is een significante stijging te jarigen uit Westerpark gemiddeld 1 uur of meer per dag beweegt en dat zien van het percentage overgewicht (inclusief obesitas). het percentage 5-jarigen uit Oud-West/de Baarsjes dat dagelijks ontbijt, is School gedaald. In de volgende paragrafen staan per gebied alle veranderingen
30% benoemd.
25%
20%
15% 2012 * 2015 10%
5%
0% zeer laag gemiddeld hoog
* significante verandering
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 9 1.1 Bos en Lommer 1.1.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Bos en Lommer zijn kinderen van 1.1.1 Gewichtsklassen naar leeftijd Marokkaanse, Nederlandse en Turkse herkomst. Het percentage Tussen 2012 en 2015 is in Bos en Lommer het percentage leerlingen overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is het met een gezond gewicht significant toegenomen op het basisonderwijs. hoogst onder Turks-Amsterdamse kinderen. Onder deze groep is het percentage kinderen met overgewicht tevens 40% 2015 significant gedaald. 2012 35% 2012 34 10 0% 2 2 30% 31 9 6 10 8 2015 10 9 28 90% 25% 15* 24 Marokkaans 22 22 80% 21 20% Nederlands 2015 70% 15% Turks 2012 14 60% obesitas 10% 10 74 76 50% overgewicht 71* 5% 40% gezond gewicht 64 62 64 0% ondergewicht 30%
20% 1.1.3 Gewichtsklassen naar geslacht
10% Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we niet 14 13 5 8 8 6 (meer) in Bos en Lommer. De meisjes laten een significante daling van het 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 percentage overgewicht (inclusief obesitas) zien in de periode 2012-2015 voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs waardoor hun percentage onder dat van de jongens komt.
2012 2015 Statistisch significante verschillen tussen 2012 en 2015 zijn gemarkeerd met een* in de figuren en tabellen (p<0,05).
22% 24% 21% 20%* Bos en Lommer
10 Gemeente Amsterdam 1.1.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In Bos en Lommer zijn veel gedragsindicatoren die samenhangen met een gezond gewicht verbeterd. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 3 en 6 maanden is. Het percentage 5- en 10-jarigen dat dagelijks groente en fruit eet, is gestegen. Ook drinken ze dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag) en beweegt een groter percentage 5-jarigen gemiddeld 1 uur of meer per dag. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=442) (N=340) (N=380) (N=318) (N=353) (N=376) (N=291) (N=275) (N=283) (N=317) (N=259) (N=291) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 12,0 53 12,6 43 16,8 64 14,5 46 6,2 22 8,8 33 4,5 13 6,5 18 6,7 19 5,7 18 8,9 23 6,2 18 gezond gewicht 74,4 329 77,1 262 72,6 276 73,8 234 68,6 243 75,8* 285 58,8 171 63,3 174 56,3 160 63,7 202 68,0 176 64,9 189 overgewicht 13,6 60 10,3 35 8,4 32 8,8 28 16,4 58 11,4 43 28,2 82 20,7* 57 25,8 73 24,3 77 15,0 39 19,9 58 obesitas - - - - 2,1 8 3,1 10 8,5 30 4,0* 15 8,6 25 9,5 26 11,0 31 6,3* 20 8,1 21 8,9 26 - voor de 2-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 71,0 72,5 41,1 49,5* 22,8 29,6* kunstvoeding 12,0 11,0 36,8 32,1 57,9 52,3 combinatie van borst- en kunstvoeding 16,9 16,3 22,2 18,4 19,3 18,0
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 11 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 90,6 94,2 88,8 97,0* elke dag groente eten 79,5 87,9* 75,9 85,1* elke dag fruit eten 94,3 98,2* 81,9 94,1* maximaal 3 tussendoortjes per dag 98,0 98,1 96,2 98,0 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 65,8 81,8* 57,5 78,6* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 35,0 44,3* 52,6 56,0 lid van een sportvereniging 35,9 48,7* 57,0 57,3 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 93,2 96,5* 87,6 85,6
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 67,9 54,6 minstens 5 dagen per week groente eten 57,1 54,6 minstens 5 dagen per week fruit eten 45,2 37,5 elke dag water drinken 84,1 80,6 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 59,5 45,8 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 46,8 51,4 gemiddeld 1 uur per dag sporten 36,9 29,6 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 29,4 22,7 slaapproblemen 24,6 29,2
12 Gemeente Amsterdam 1.2 De Kolenkit 1.2.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in de Kolenkit zijn kinderen van Marokkaanse, Turkse en Nederlandse herkomst. Het percentage 1.2.1 Gewichtsklassen naar leeftijd overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is In de Kolenkit is het percentage kinderen met een gezond gewicht tussen het hoogst onder Turks-Amsterdamse kinderen.
2012 en 2015 significant gestegen onder kinderen op het basisonderwijs. 45% 2015 100% 40% 2 4 10 7 6 8 35% 2012 35 90% 16 10 2012 18 30% 2015 25 28 80% 23 25 27 2015 25% 24 Marokkaans 70% 2012 20% 20 Turks 15% 16 60% Nederlands obesitas 10% 50% 63 71 overgewicht 69* 5% 40% gezond gewicht 58 62 62 0% ondergewicht 30%
20% 1.2.3 Gewichtsklassen naar geslacht 10% 19 15 Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. 9 7 7 5 0% Dit zien we ook in de Kolenkit. 2012 2015 2012 2015 2012 2015 voorschoolse leeftijd basisonderwijs voortgezet onderwijs 2012 2015
24% 30% 22% 27% De Kolenkit
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 13 1.2.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 3 maanden is. Onder 10-jarigen zijn de eetgewoonten verbeterd: het percentage kinderen dat dagelijks ontbijt, groente en fruit eet, is gestegen. Ook het percentage 5-jarigen dat dagelijks fruit eet, is hoger dan in 2012. Zowel de 5- als 10-jarigen drinken dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag). De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar basisonderwijsa voortgezet onderwijsa 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 gewichtsklassen (N=120) (N=94) (N=127) (N=96) (N=234) (N=184) (N=188) (N=209) % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 15,0 18 19,1 18 22,8 29 11,5* 11 8,9 21 6,5 12 6,9 13 5,3 11 gezond gewicht 67,5 81 69,1 65 59,1 75 71,9* 69 58,1 136 68,5* 126 62,4 118 61,9 130 overgewicht 17,5 21 10,6 10 18,1 23 16,8 16 23,0 54 17,9 33 24,5 46 24,9 52 obesitas ------9,8 23 7,1 13 5,9 11 7,6 16 a vanwege te kleine aantallen zijn de 5- en 10-jarigen hier samengevoegd tot de categorie basisonderwijs en de 14- en 16-jarigen tot de categorie voortgezet onderwijs - voor de 2- en 3-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 70,5 70,5 35,0 60,4* 27,0 29,8 kunstvoeding 13,6 9,6 38,3 27,6 55,6 47,5 combinatie van borst- en kunstvoeding 16,5 20,0 26,4 11,9* 17,5 22,7
14 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 88,5 89,0 86,7 97,5* elke dag groente eten 81,9 85,6 69,2 82,7* elke dag fruit eten 88,9 97,8* 82,7 96,2* maximaal 3 tussendoortjes per dag 100,0 100,0 93,3 100,0* maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 58,1 86,9* 54,7 77,2* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 33,3 44,0 51,9 62,8 lid van een sportvereniging 28,4 30,3 55,7 53,1 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 95,6 96,6 90,6 87,3
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 68,8 50,7 minstens 5 dagen per week groente eten 49,0 52,1 minstens 5 dagen per week fruit eten 42,7 32,4 elke dag water drinken 83,3 83,1 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 64,6 52,1 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 33,3 47,9 gemiddeld 1 uur per dag sporten 29,2 28,2 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 27,1 81,7 slaapproblemen 24,0 31,0
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 15 1.3 Westerpark 1.3.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Westerpark zijn kinderen van 1.3.1 Gewichtsklassen naar leeftijd Nederlandse, overig westerse en overig niet-westerse herkomst. Het per- Tussen 2012 en 2015 is in Westerpark het percentage kinderen met een centage overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en gezond gewicht significant toegenomen onder kinderen van voorschoolse is het hoogst onder kinderen van overig niet-westerse herkomst. Deze her- leeftijd. Onder deze groep is het percentage kinderen met ondergewicht komstgroep laat wel een significante daling van het percentage overgewicht significant gedaald. Het percentage jongeren met overgewicht is significant (inclusief obesitas) zien in de periode 2012-2015. gedaald op het voortgezet onderwijs. 30 % 2012 100% 1 1 33 3 4 7 6 25% 11 11 90% 17 12* 23 20% 80% 2015 70% 15% Nederlands 13* 2015 Overig westers 60% 2012 10% 2012 obesitas 9 2015 Overig niet-westers 81* 8 7 50% 77 overgewicht 6 76 70 74 5% 40% gezond gewicht 78 ondergewicht 0% 30%
20% 1.3.3 Gewichtsklassen naar geslacht 10% 15 Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook 12* 9 9 10 11 in Westerpark. 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 voorschoolse leeftijd basisonderwijs voortgezet onderwijs 2012 2015
12% 15% 10% 13% Westerpark
16 Gemeente Amsterdam 1.3.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 6 maanden is. Het percentage 10-jarige kinderen dat dagelijks fruit eet, is gestegen. Het percentage dat te veel tussendoortjes eet (meer dan 3), is gedaald. Zowel de 5- als 10-jarigen drinken dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag). Het percentage 5-jarigen dat te veel tijd achter een beeldscherm doorbrengt (meer dan 2 uur per dag), is gedaald. Een aandachtspunt is dat het percentage 5-jarigen dat gemiddeld 1 uur of meer per dag beweegt, is gedaald. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=360) (N=386) (N=390) (N=385) (N=165) (N=326) (N=248) (N=262) (N=229) (N=241) (N=262) (N=244) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 16,4 59 12,7 49 13,8 54 10,6 41 9,1 15 11,7 38 8,1 20 6,1 16 9,2 21 11,2 27 11,1 29 9,8 24 gezond gewicht 76,4 275 80,3 309 77,7 303 82,6 318 82,3 135 76,7 250 74,6 185 76,3 200 71,6 164 76,8 185 67,9 178 70,5 172 overgewicht 7,2 26 7,3 28 8,5 33 6,8 26 9,1 15 11,7 38 12,9 32 12,9 34 19,2 44 12,0* 29 18,0 47 14,0 34 obesitas ------4,4 11 4,6 12 - - - - 3,1 8 5,7 14 - voor de 2-, 3-, 5- en 14-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 77,4 74,4 49,6 51,2 20,8 28,4* kunstvoeding 8,8 10,0 32,8 29,3 56,1 53,1 combinatie van borst- en kunstvoeding 13,8 15,6 17,6 19,3 23,1 18,4
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 17 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 98,6 100,0 95,9 97,4 elke dag groente eten 93,2 88,2 87,1 89,9 elke dag fruit eten 97,2 96,2 87,5 94,2* maximaal 3 tussendoortjes per dag 99,3 98,0 95,7 98,8* maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 68,7 87,4* 65,7 84,2* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 54,3 40,2* 51,7 50,2 lid van een sportvereniging 59,5 64,1 74,8 77,7 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 93,8 100,0* 84,5 90,1
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 73,9 72,9 minstens 5 dagen per week groente eten 79,3 78,6 minstens 5 dagen per week fruit eten 54,7 53,1 elke dag water drinken 81,8 82,3 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 66,0 59,4 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 72,8 73,4 gemiddeld 1 uur per dag sporten 41,1 37,5 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 25,7 23,4 slaapproblemen 26,6 37,5
18 Gemeente Amsterdam 1.4 Oud-West/de Baarsjes 1.4.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Oud-West/de Baarsjes zijn kinderen 1.4.1 Gewichtsklassen naar leeftijd van Marokkaanse, overig westerse en Nederlandse herkomst. Het In Oud-West/de Baarsjes zijn tussen 2012 en 2015 geen significante percentage overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen veranderingen waargenomen in de verdeling van de gewichtsklassen. en is het hoogst onder Marokkaans-Amsterdamse kinderen.
100% 1 1 4 4 3 4 3535%% 7 2012015 5 7 2012012 2 90% 14 13 16 15 3030%% 2828 2626 80% 2525%%
70% 2020%% NederlandsNederlands 60% 1515%% 77 obesitas 2012012 2 2012015 5 OverigOverig wester westers s 78 2012012 2 50% overgewicht 1010%% 2012015 5 1010 1010 75 71 MarokkaansMarokkaans 72 73 88 77 40% gezond gewicht 5%5% ondergewicht 30% 0%0%
20% 1.4.3 Gewichtsklassen naar geslacht 10% 16 14 Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dat zien we ook 10 9 9 10 0% in Oud-West/de Baarsjes. 2012 2015 2012 2015 2012 2015 voorschoolse leeftijd basisonderwijs voortgezet onderwijs 2012 2015
12% 15% 11% 16% Oud-West/de Baarsjes
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 19 1.4.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 2 weken, 3 of 6 maanden is. Het percentage 5-jarige kinderen dat dagelijks fruit eet, is gestegen. Het percentage dat te veel tussendoortjes eet (meer dan 3), is gedaald. Ook het percentage 5- en 10-jarigen dat dagelijks te veel gezoete dranken drinkt (maximaal 2 glazen per dag), is gedaald. Het percentage 10-jarigen dat dagelijks ontbijt, is geste- gen, maar onder de 5-jarigen is dat percentage gedaald. Wel beweegt een groter deel van de 5-jarigen gemiddeld 1 uur of meer per dag. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=676) (N=787) (N=695) (N=670) (N=494) (N=627) (N=422) (N=475) (N=388) (N=449) (N=355) (N=400) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 13,4 91 12,1 95 18,0 125 16,0 107 10,7 53 9,7 61 8,1 34 7,8 37 8,0 31 10,0 45 9,0 32 9,8 39 gezond gewicht 77,5 525 79,9 628 76,3 530 76,2 510 75,5 373 78,9 495 68,2 288 69,7 331 73,5 285 70,8 318 72,1 256 70,7 282 overgewicht 8,0 54 6,6 52 5,8 40 7,9 53 9,9 49 9,1 57 19,4 82 16,9 80 15,5 60 15,4 69 15,5 55 14,8 59 obesitas 0,9 6 1,5 12 - - - - 3,8 19 2,2 14 4,3 18 5,7 27 3,1 12 3,8 17 3,4 12 5,0 20 - voor de 3-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 70,9 76,0* 42,7 46,8* 19,5 23,1* kunstvoeding 10,7 9,4 34,7 34,2 61,4 59,2 combinatie van borst- en kunstvoeding 18,4 14,6* 22,6 18,9* 19,1 17,7
20 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 99,6 96,7* 91,8 96,1* elke dag groente eten 88,8 89,7 83,4 87,8 elke dag fruit eten 96,1 99,1* 90,8 93,9 maximaal 3 tussendoortjes per dag 97,8 99,3* 94,6 96,9 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 67,1 84,7* 70,7 79,5* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 41,1 54,8* 45,2 50,0 lid van een sportvereniging 62,1 61,8 69,0 74,8 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 97,8 95,3 84,5 87,0
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 73,5 69,4 minstens 5 dagen per week groente eten 77,6 75,4 minstens 5 dagen per week fruit eten 59,4 53,8 elke dag water drinken 84,8 79,7 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 60,2 55,1 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 79,8 75,1 gemiddeld 1 uur per dag sporten 41,4 32,6 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 33,7 23,6 slaapproblemen 27,3 34,9
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 21 22 Gemeente Amsterdam 2 Staat van gezond gewicht en leefstijl van kinderen in Nieuw-West
In Nieuw-West komen overgewicht en obesitas in 2015 vaker voor dan De percentages in het kaartje geven het percentage overgewicht gemiddeld in Amsterdam. Tussen 2012 en 2015 is in Nieuw-West het (inclusief obesitas) weer van kinderen van 2, 3, 5, 10, 14 en 16 jaar. percentage kinderen met overgewicht (inclusief obesitas) significant gedaald van 21,2 naar 18,7%.
Geuzenveld Slotermeer Als we kijken naar de gebieden in Nieuw-West zijn er verschillende positieve ontwikkelingen te zien. Zo is in Slotermeer het percentage kinderen met 21,4% obesitas tussen 2012 en 2015 significant gedaald onder leerlingen op het 24,4% basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. Desalniettemin heeft Sloter- meer heeft nog steeds het hoogste percentage overgewicht (inclusief obesitas) van Nieuw-West. Dit geldt voor alle leeftijdsgroepen. In Geuzen- Osdorp Slotervaart veld daalde het percentage kinderen met obesitas ook significant onder leerlingen op het basisonderwijs. Het percentage kinderen met onderge- 18,7% 18,2% wicht op het basisonderwijs is daar toegenomen. Dit laatste zagen we ook in Slotervaart, waar eveneens het percentage kinderen met overgewicht 12,3% significant is gedaald onder leerlingen op het basisonderwijs. In Osdorp en de Aker/Sloten zijn tussen 2012 en 2015 geen significante veranderingen waargenomen. In de Aker/Sloten zijn de percentages overgewicht (inclusief De Aker/Sloten obesitas) voor alle leeftijdsgroepen het laagst van Nieuw-West.
Focusbuurt Aanpak Gezond Gewicht sinds: 2013: Slotermeer (F76 en F77) 2016: Geuzenveld (F78) en Osdorp (F80 t/m F83) 2017: Slotervaart (F85 t/m F87 en F89) Geen focusbuurt: De Aker/Sloten (F84 en F88)
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 23 Sociaaleconomische status en overgewicht in Nieuw-West Gedragsveranderingen voeding en beweging Kinderen met een (zeer) lage sociaaleconomische status (SES) lopen meer In veel gebieden in Nieuw-West hebben positieve gedragsveranderingen risico op het krijgen van overgewicht (inclusief obesitas). In Nieuw-West is plaatsgevonden. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter dat niet anders zoals onderstaande figuur met alle metingen van 2-, 3-, 5-, percentage van de moeders uit alle gebieden behalve Slotermeer 10-, 14- en 16-jarigen bij elkaar samengenomen, aantoont. Er is onder kin- borstvoeding als hun baby 3 en/of 6 maanden is. In alle gebieden drinken deren uit Nieuw-West met een zeer lage, lage en hoge SES een significante kinderen van 5 en 10 jaar significant minder vaak gezoete dranken dan in daling te zien tussen 2012 en 2015. 2012. Ook met ontbijten en fruit eten gaat het in de meeste gebieden de goede kant op. Aandachtspunten zijn er ook: in Geuzenveld beweegt 30% een kleiner deel van de 5-jarigen gemiddeld 1 uur of meer per dag. In
25% Geuzenveld en de Aker/Sloten is het percentage 10-jarigen dat lid is van * een sportvereniging gedaald. In de volgende paragrafen staan per gebied 20% * alle veranderingen benoemd.
15% 2012 * 2015 10%
5%
0% zeer laag laag gemiddeld hoog zeer hoog
* significante verandering
24 Gemeente Amsterdam 2.1 Slotermeer 2.1.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Slotermeer zijn kinderen van 2.1.1 Gewichtsklassen naar leeftijd Marokkaanse, Turkse en Nederlandse herkomst. Het percentage In Slotermeer is het percentage kinderen met obesitas tussen 2012 en 2015 overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is het significant gedaald onder leerlingen op het basisonderwijs en het hoogst onder Turks-Amsterdamse kinderen. voortgezet onderwijs. 45% 100% 3 2 2012 6* 8* 40% 2015 10 12 11 90% 12 35% 35 2012 2015 32 21 30% Marokkaans 80% 24 23 20 25% 26 2012 24 2015 Turks 70% 20% 19 18 Nederlands 15% 60% obesitas 10% 50% 75 78 overgewicht 5% 0% 40% 65 gezond gewicht 62 63 62 ondergewicht 30%
20% 2.1.3 Gewichtsklassen naar geslacht Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we 10% 11 9 ook in Slotermeer, al laten meisjes wel een significante daling van het per- 6 7 5 7 0% centage overgewicht (inclusief obesitas) zien in de periode 2012-2015. 2012 2015 2012 2015 2012 2015 voorschoolse leeftijd basisonderwijs voortgezet onderwijs 2012 2015 Statistisch significante verschillen tussen 2012 en 2015 zijn gemarkeerd met een* in de figuren en tabellen (p<0,05). 23% 28% 23% 24%* Slotermeer 2.1.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. Het percentage 5- en 10-jarigen dat dagelijks ontbijt en fruit eet, is gestegen ten opzichte van 2012. Ook drinken ze dagelijks minder ge- zoete dranken (maximaal 2 glazen per dag). Het percentage 5-jarigen dat te veel tussendoortjes eet (meer dan 3 per dag) en te veel tijd achter een beeldscherm doorbrengt (meer dan 2 uur per dag), is gedaald. In 2015 is een groter deel van de 10-jarigen lid van een sportvereniging dan in 2012. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=412) (N=464) (N=354) (N=450) (N=290) (N=399) (N=335) (N=323) (N=286) (N=310) (N=276) (N=303) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 8,5 35 8,0 37 12,7 45 9,8 44 4,8 14 5,5 22 6,3 21 9,6 31 4,9 14 8,4 26 4,7 13 4,3 13 gezond gewicht 77,7 320 77,4 359 71,3 253 77,6* 350 60,7 176 67,2 269 62,1 208 62,3 202 63,6 182 62,9 195 62,7 173 60,4 183 overgewicht 11,4 47 12,5 58 12,1 43 10,0 45 23,1 67 20,5 82 22,7 76 22,3 72 19,5 56 23,9 74 21,0 58 24,1 73 obesitas 2,4 10 2,2 10 3,7 13 2,7 12 11,3 33 6,8* 27 8,7 29 5,6 18 11,9 34 4,5* 14 11,6 32 10,9 33
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 71,4 74,4 47,1 48,2 34,7 32,3 kunstvoeding 8,7 10,7 30,0 37,3* 46,8 54,1* combinatie van borst- en kunstvoeding 19,9 14,9 23,0 14,6* 18,5 13,6*
26 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 89,5 95,7* 88,0 96,9* elke dag groente eten 79,8 85,5 77,3 81,6 elke dag fruit eten 94,9 98,4* 85,0 94,7* maximaal 3 tussendoortjes per dag 96,3 100,0* 95,6 96,3 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 68,9 81,3* 63,2 76,3* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 37,2 41,4 42,4 43,3 lid van een sportvereniging 31,9 38,9 50,2 58,1* gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 89,5 94,5* 88,6 87,3
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 67,8 58,0 minstens 5 dagen per week groente eten 53,3 53,9 minstens 5 dagen per week fruit eten 41,7 43,0 elke dag water drinken 81,8 81,3 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 52,9 57,0 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 49,2 43,5 gemiddeld 1 uur per dag sporten 40,5 29,0 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 26,9 28,0 slaapproblemen 27,3 23,8
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 27 2.2 Geuzenveld 2.2.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Geuzenveld zijn kinderen van 2.2.1 Gewichtsklassen naar leeftijd Marokkaanse, Turkse en Nederlandse herkomst. Het percentage Tussen 2012 en 2015 is in Geuzenveld het percentage kinderen met overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is obesitas significant gedaald en het percentage kinderen met onder- het hoogst onder Turks-Amsterdamse kinderen. Alleen Marokkaans- gewicht significant toegenomen onder leerlingen op het basisonderwijs. Amsterdamse kinderen laten een significante daling van het percentage overgewicht (inclusief obesitas) zien in de periode 2012-2015. 100% 3 2 9 5* 7 9 11 90% 10 45% 18 2012 22 40% 2015 80% 22 25 35% 2012 35 32 70% 30% Marokkaans 28 25% 2015 Turks 60% 20% 2015 obesitas 19* 2012 Nederlands 73 15% 50% 74 overgewicht 14 14 10% 69 gezond gewicht 40% 64 5% 64 58 ondergewicht 0% 30%
20%
10% 13 16 2.2.3 Gewichtsklassen naar geslacht 8* 6 7 0% 4 Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we 2012 2015 2012 2015 2012 2015 ook in Geuzenveld. voorschoolse leeftijd basisonderwijs voortgezet onderwijs
2012 2015
23% 29% 19% 24% Geuzenveld
28 Gemeente Amsterdam 2.2.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 6 maanden is. Het percentage 5- en 10-jarigen dat dagelijks fruit eet, is gestegen. Ook drinken ze dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag). Een groter deel van de 5-ja- rigen ontbijt dagelijks. Helaas beweegt een kleiner deel van de 5-jarigen dagelijks gemiddeld 1 uur of meer dan in 2012. Onder de 10-jarigen is dit aandeel juist vergroot. Daar zien we wel een daling in het percentage dat lid is van een sportvereniging. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=202) (N=227) (N=209) (N=156) (N=209) (N=268) (N=186) (N=202) (N=169) (N=236) (N=153) (N=193) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 13,9 28 18,1 41 12,0 25 14,1 22 4,8 10 7,5 20 4,3 8 8,4 17 5,3 9 4,2 10 6,5 10 9,8 19 gezond gewicht 77,2 156 69,6 158 71,8 150 77,1 121 69,9 146 72,0 193 58,4 108 65,3 132 52,4 89 69,1* 163 64,5 98 58,5 113 overgewicht 9,4 19 12,4 28 13,4 28 5,7* 9 18,2 38 14,9 40 27,0 50 21,8 44 27,8 47 20,3 48 21,6 33 23,8 46 obesitas - - - - 2,9 6 3,2 5 7,7 16 5,6 15 10,3 19 4,5* 9 14,2 24 6,8* 16 7,2 11 7,8 15 - voor de 2-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 68,3 74,8 36,4 43,7 14,3 27,4* kunstvoeding 14,3 10,7 46,7 35,4* 58,3 52,1 combinatie van borst- en kunstvoeding 17,4 14,4 16,9 20,7 27,3 20,5
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 29 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 90,0 96,8* 92,4 93,5 elke dag groente eten 76,8 76,4 78,9 78,7 elke dag fruit eten 89,1 96,9* 78,9 92,4* maximaal 3 tussendoortjes per dag 98,5 98,5 98,2 98,4 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 70,6 81,6* 55,7 77,3* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 40,3 31,3* 40,4 53,9* lid van een sportvereniging 36,7 36,8 59,4 49,2* gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 90,1 93,7 87,6 90,7
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 61,5 51,2 minstens 5 dagen per week groente eten 53,4 53,5 minstens 5 dagen per week fruit eten 46,6 41,7 elke dag water drinken 79,3 82,7 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 56,3 55,1 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 40,2 31,5 gemiddeld 1 uur per dag sporten 40,2 31,5 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 29,9 28,3 slaapproblemen 18,4 24,4
30 Gemeente Amsterdam 2.3 Osdorp 2.3.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Osdorp zijn kinderen van Marokkaanse, Turkse en Nederlandse herkomst. Het percentage over- 2.3.1 Gewichtsklassen naar leeftijd gewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is het hoogst In Osdorp zijn tussen 2012 en 2015 geen significante veranderingen waar- onder Turks-Amsterdamse kinderen. genomen in de verdeling van de gewichtsklassen. 2012 35% 2015 100% 2 3 30% 31 Marokkaans 6 5 9 6 2012 29 11 9 2015 90% 25% Turks 17 16 23 24 20% 20 80% 23 2012 2015 Nederlands 15% 13 13 70% 10% 60% obesitas 5%
50% 73 74 overgewicht 0% 69 69 gezond gewicht 40% 62 64 ondergewicht 30% 2.3.3 Gewichtsklassen naar geslacht 20% Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook 10% in Osdorp, al laten meisjes wel een significante daling van het percentage 14 14 8 10 7 7 0% overgewicht (inclusief obesitas) zien in de periode 2012-2015. 2012 2015 2012 2015 2012 2015 voorschoolse leeftijd basisonderwijs voortgezet onderwijs 2012 2015
19% 25% 17% 21%* Osdorp
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 31 2.3.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het ba- sis- en voortgezet onderwijs. Een groter percentage van de moeders geeft in 2015 borstvoeding als hun baby 6 maanden is dan in 2012. Het percentage 5- en 10-jarige kinderen dat dagelijks fruit eet, is gestegen. Ook drinken ze dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag). Een groter aandeel van de 10-jarigen in 2015 ontbijt dagelijks. Van de 5-jarigen is het percentage kinderen dat lid is van een sportvereniging toegenomen ten opzichte van 2012. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=481) (N=651) (N=394) (N=717) (N=433) (N=484) (N=364) (N=394) (N=352) (N=360) (N=367) (N=380) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 13,7 66 12,3 80 15,0 59 15,5 111 8,5 37 11,4 55 6,6 24 8,4 33 5,4 19 7,5 27 7,6 28 5,8 22 gezond gewicht 74,0 356 76,2 496 72,6 286 72,7 522 74,6 323 73,3 355 62,9 229 64,5 254 61,6 217 65,2 234 62,0 228 62,4 237 overgewicht 11,0 53 9,7 63 9,9 39 7,9 57 12,5 54 10,7 52 23,3 85 22,0 87 23,0 81 22,8 82 23,1 85 24,2 92 obesitas 1,2 6 1,8 12 2,3 9 3,8 27 4,4 19 4,5 22 7,1 26 5,1 20 10,2 36 4,7* 17 7,3 27 7,4 28
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 63,2 63,1 35,3 38,1 20,2 25,4* kunstvoeding 17,5 12,9* 45,6 43,3 62,8 59,2 combinatie van borst- en kunstvoeding 19,3 24,1* 19,0 18,7 17,1 15,4
32 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 97,7 95,8 91,2 95,5* elke dag groente eten 82,9 84,9 79,9 83,0 elke dag fruit eten 91,2 97,4* 82,3 91,4* maximaal 3 tussendoortjes per dag 97,6 98,0 95,3 97,9 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 59,8 77,3* 54,0 71,8* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 36,6 40,5 48,0 48,6 lid van een sportvereniging 38,9 48,0* 56,3 56,0 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 94,8 94,7 87,3 91,0
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 62,9 59,7 minstens 5 dagen per week groente eten 52,7 55,0 minstens 5 dagen per week fruit eten 45,1 43,7 elke dag water drinken 77,8 74,9 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 56,4 50,2 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 63,3 50,6 gemiddeld 1 uur per dag sporten 41,5 36,4 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 27,6 25,5 slaapproblemen 21,8 27,7
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 33 2.4 de Aker/Sloten 2.4.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in de Aker/Sloten zijn kinderen van 2.4.1 Gewichtsklassen naar leeftijd Marokkaanse, overig westerse en Nederlandse herkomst. Het percentage In de Aker/Sloten zijn tussen 2012 en 2015 geen significante veranderingen overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is het waargenomen in de verdeling van de gewichtsklassen. hoogst onder Marokkaans-Amsterdamse kinderen
100% 1 1 3 1 3 2 30% 2012 8 8 11 90% 11 14 12 25% 2015 22 20% 20 80% Marokkaans 15% 2012 2012 2015 2015 Overig westers 70% 10% 10 11 8 9 60% 5% Nederlands obesitas 76 73 0% 50% 75 75 overgewicht 74 76 gezond gewicht 40% 2.4.3 Gewichtsklassen naar geslacht ondergewicht 30% Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we niet in de Aker/Sloten. Hier zien we weinig verschil in het percentage over- 20% gewicht (inclusief obesitas) tussen jongens en meisjes. 10% 16 18 11 13 9 9 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs
13% 14% 13% 12% de Aker/Sloten
34 Gemeente Amsterdam 2.4.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 3 of 6 maanden is. Zowel de 5- als 10-jarigen drinken dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag). Van de 5-jarigen beweegt een groter percentage gemiddeld 1 uur of meer per dag in vergelijking met 2012. Ook is het aandeel dat te veel tijd achter een beeldscherm doorbrengt (meer dan 2 uur per dag), gedaald. Aandachts- punt is dat het percentage 10-jarigen dat lid is van een sportvereniging is gedaald. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=282) (N=299) (N=261) (N=271) (N=297) (N=259) (N=305) (N=244) (N=387) (N=375) (N=447) (N=370) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 13,8 39 18,1 54 17,6 46 18,1 49 11,4 34 12,0 31 10,2 31 13,5 33 7,2 28 9,1 34 10,7 48 8,9 33 gezond gewicht 78,0 220 74,2 221 73,2 191 71,5 193 75,8 225 78,8 204 74,5 228 71,7 175 78,0 302 75,7 284 70,5 316 76,5 283 overgewicht 8,2 23 7,7 23 9,2 24 10,4 28 12,8 38 9,3 24 15,1 46 15,2 37 12,1 47 12,0 45 15,4 69 12,7 47 obesitas ------2,8 11 2,9 11 3,1 14 1,9 7 - voor de 2-, 3-, 5- en 10-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 62,7 65,8 29,4 44,7* 17,7 25,8* kunstvoeding 17,8 13,1 45,2 39,7 65,8 58,7 combinatie van borst- en kunstvoeding 19,8 21,1 25,4 15,6* 16,5 15,2
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 35 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 94,9 96,9 92,8 96,4 elke dag groente eten 84,4 84,8 88,5 85,3 elke dag fruit eten 90,6 92,5 77,7 84,0 maximaal 3 tussendoortjes per dag 97,8 98,8 95,7 97,3 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 55,4 78,3* 57,0 69,1* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 34,5 46,3* 48,8 42,5 lid van een sportvereniging 59,8 58,2 85,2 75,9* gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 92,2 96,4* 84,6 90,0
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 76,2 76,0 minstens 5 dagen per week groente eten 76,5 78,3 minstens 5 dagen per week fruit eten 52,7 51,4 elke dag water drinken 76,5 76,0 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 46,7 49,2 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 75,2 68,1 gemiddeld 1 uur per dag sporten 47,0 39,9 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 25,4 29,4 slaapproblemen 26,3 28,4
36 Gemeente Amsterdam 2.5 Slotervaart 2.5.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Slotervaart zijn kinderen van 2.5.1 Gewichtsklassen naar leeftijd Marokkaanse, Turkse en Nederlandse herkomst. Het percentage Tussen 2012 en 2015 is in Slotervaart het percentage kinderen met over- overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is het gewicht significant gedaald en het percentage kinderen met ondergewicht hoogst onder Turks-Amsterdamse kinderen. significant toegenomen onder leerlingen op het basisonderwijs. 40% 2012 35% 34 2015 10 0% 2 1 6 5 7 7 30% 2012 9 2015 29 90% 11 25% Marokkaans 15* 24 20 18 20% 22 80% 22 Turks 15% 2012 2015 70% 10% 11 11 Nederlands 60% obesitas 5% overgewicht 0% 76 50% 75 70 gezond gewicht 40% 67 70 65 ondergewicht 30% 2.5.3 Gewichtsklassen naar geslacht 20% Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook 10% in Slotervaart. 12 14 11* 8 7 0% 4 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs
20% 22% 17% 19% Slotervaart
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 37 2.5.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 3 of 6 maanden is. Vooral bij de 5-jarigen zijn veel verbeteringen te zien in het gedrag dat samenhangt met een gezond gewicht: ontbijten, groente en fruit eten, maximaal 2 glazen gezoete drank, minstens 1 uur per dag bewegen en maximaal 2 uur per dag achter een beeldscherm buiten schooltijd zijn allemaal verbeterd. Ook de 10-jarigen drinken minder gezoete dranken. Zij zijn vaker lid van een sportvereniging, maar zitten wel meer tijd achter een beeldscherm dan in 2012. De vragenlijst op het voortge- zet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=393) (N=524) (N=424) (N=564) (N=474) (N=481) (N=388) (N=371) (N=362) (N=385) (N=353) (N=383) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 14,5 57 16,0 84 10,4 44 12,8 72 3,6 17 13,3* 64 5,2 20 7,8 29 6,1 22 6,5 25 10,5 37 6,5 25 gezond gewicht 75,6 298 75,3 394 74,0 313 76,1 429 77,0 365 71,5 343 61,6 239 67,1 249 67,1 243 63,4 244 66,0 233 66,7 256 overgewicht 9,7 38 8,8 46 13,2 56 9,4 53 15,6 74 11,7 56 25,3 98 18,6* 69 20,4 74 24,2 93 16,1 57 19,6 75 obesitas - - - - 2,4 10 1,8 10 3,8 18 3,5 17 8,0 31 6,5 24 6,6 24 6,0 23 7,4 26 7,0 27 * voor de 2-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 65,8 70,7 37,4 47,7* 18,0 31,3* kunstvoeding 11,7 7,1* 42,1 34,0* 65,2 53,2* combinatie van borst- en kunstvoeding 22,5 22,3 20,5 18,3 16,8 15,6
38 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 95,5 98,3* 92,4 94,4 elke dag groente eten 81,1 88,5* 75,5 81,8* elke dag fruit eten 94,5 97,9* 89,3 92,3 maximaal 3 tussendoortjes per dag 98,8 99,8 97,0 96,9 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 67,1 84,9* 61,1 80,3* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 27,6 37,2* 45,4 48,9 lid van een sportvereniging 45,5 49,2 54,1 65,8* gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 91,3 96,2* 91,3 85,3*
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 72,1 61,5 minstens 5 dagen per week groente eten 59,1 56,2 minstens 5 dagen per week fruit eten 53,0 38,5 elke dag water drinken 83,2 78,8 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 56,0 52,3 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 71,5 61,9 gemiddeld 1 uur per dag sporten 43,6 36,9 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 32,9 31,5 slaapproblemen 21,1 31,9
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 39 40 Gemeente Amsterdam 3 Staat van gezond gewicht en leefstijl van kinderen in Oost
In Oost komen overgewicht en obesitas in 2015 minder vaak voor dan De percentages in het kaartje geven het percentage overgewicht (inclusief gemiddeld in Amsterdam. Tussen 2012 en 2015 is in Oost het percentage obesitas) weer van kinderen van 2, 3, 5, 10, 14 en 16 jaar. kinderen met overgewicht (inclusief obesitas) significant gedaald van 13,2 naar 12,0%.
Als we kijken naar de gebieden in Oost zijn er meerdere positieve ontwikkelin- Oostelijk havengebied gen te zien, met name in de Indische buurt en het Oostelijk havengebied op Dapperbuurt het basisonderwijs. Ook zien we positieve ontwikkelingen in de Watergraaf- 8,5% smeer en op Zeeburgereiland/IJburg op het voortgezet onderwijs. In Oud- Zeeburgereiland/ Oud-Oost* IJburg Oost, en dan vooral in de Dapperbuurt, onder kinderen op het voortgezet on- 20,1% derwijs het percentage overgewicht toegenomen tussen 2012 en 2015. Onder 18,7% 10,6% kinderen in de voorschoolse leeftijd is het percentage ondergewicht toegeno- 16,0% men. De Indische buurt laat positieve ontwikkelingen zien, al heeft deze buurt het hoogste percentage kinderen van voorschoolse leeftijd met overgewicht 16,8% Indische Buurt (inclusief obesitas) van Oost. Verder zien we in de Dapperbuurt de hoogste percentages overgewicht (inclusief obesitas) op het basis- en voortgezet Transvaalbuurt 7,8% onderwijs. De ontwikkelingen in de Oosterparkbuurt laten een negatieve lijn zien: overgewicht en obesitas nemen toe. De laagste percentages overge- wicht (inclusief obesitas) zien we in de Watergraafsmeer (voorschoolse leeftijd Watergraafsmeer en voortgezet onderwijs) en in het Oostelijk havengebied (basisonderwijs).
Focusbuurt Aanpak Gezond Gewicht sinds: 2013: Indische buurt (M31 en M32) 2014: Oud-Oost (M27 t/m M30), met name Dapperbuurt (M29) en Transvaalbuurt (M30) Geen focusbuurt: Oostelijk havengebied (M33), Watergraafsmeer (M55 t/m M58), Zeeburgereiland/IJburg (M34, M35, M50 en M51)
* Dit is het percentage van het gehele gebied (inclusief Transvaal- en Dapperbuurt).’
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 41 Sociaaleconomische status en overgewicht in Oost Gedragsveranderingen voeding en beweging Overgewicht (inclusief obesitas) komt het meest voor bij kinderen met een In verschillende gebieden in Oost hebben positieve gedragsveranderingen (zeer) lage sociaaleconomische status (SES). In Oost zien we dat ook terug plaatsgevonden tussen 2012 en 2015. Zo is het drinken van gezoete dran- in onderstaande figuur met alle metingen van 2-, 3-, 5-, 10-, 14- en 16-ja- ken in alle gebieden gedaald bij zowel de 5- als 10-jarigen. Er is een groter rigen bij elkaar samengenomen. Onder kinderen met een hoge SES is het aandeel 5-jarigen lid geworden van een sportvereniging in Oud-Oost, de percentage overgewicht (inclusief obesitas) significant gedaald tussen 2012 Dapper- en Transvaalbuurt en de Watergraafsmeer. In de Transvaalbuurt en 2015. Ook onder kinderen met een zeer lage SES zien we een daling, is voldoende bewegen en minder tijd achter een beeldscherm doorbren- maar deze is niet significant Opvallend is dat het percentage overgewicht gen een aandachtspunt voor de 10-jarigen. Wat ook opvallend is, is dat (inclusief obesitas) van kinderen met gemiddelde SES door een significante de borstvoedingscijfers in Oost minder verbetering laten zien dan in de stijging boven het percentage van kinderen met een lage SES uitkomt. rest van de stad. In de Watergraafsmeer geeft zelfs een kleiner percentage moeders borstvoeding als hun baby 3 maanden is. Over de oorzaak hiervan 30% kunnen we op basis van onze cijfers geen uitspraak doen. In de volgende paragrafen staan per gebied alle veranderingen benoemd. 25%
20% *
15% 2012 2015 10% * 5%
0% zeer laag laag gemiddeld hoog zeer hoog
* significante verandering
42 Gemeente Amsterdam 3.1 Oud-Oost 3.1.2 Gewichtsklassen naar herkomst Binnen Oud-Oost zijn de Dapperbuurt en Transvaalbuurt focusgebieden De drie grootste herkomstgroepen in Oud-Oost zijn kinderen van van de aanpak. De cijfers van deze twee buurten worden hierna gegeven. Nederlandse, Marokkaanse en overig westerse herkomst. Het percentage overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is het 35% 3.1.1 Gewichtsklassen naar leeftijd hoogst onder Amsterdamse kinderen van Marokkaanse herkomst. 2015 Onder kinderen op het voortgezet onderwijs is het percentage overgewicht 30% 35% 2012 significant toegenomen tussen 2012 en 2015. 27 2015 25% 24 100% 2 1 30% 2012 5 3 6 6 7 8 27 90% 12 14 20% 25% 24 15 20* Nederlands 80% 15% 20% Marokkaans 2015 70% 2012 2015 Nederlands 10% 2012 Overig westers 60% 15% 9 9 obesitas Marokkaans 7 7 2015 78 76 2012 50% overgewicht 5% 2015 10% 2012 Overig westers 74 74 9 69 64 gezond gewicht 9 40% 7 0% 7 ondergewicht 5% 30%
20% 0%
10% 14 16 9 9 9 11 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 3.1.3 Gewichtsklassen naar geslacht voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook in Oud-Oost. Statistisch significante verschillen tussen 2012 en 2015 zijn gemarkeerd met een* in de figuren en tabellen (p<0,05). 2012 2015
13% 17% 15% 17% Oud-Oost
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 43 3.1.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. Vooral onder de 5-jarigen zien we verbeteringen van gedragingen die gezond gewicht bevorderen. Een groter deel ontbijt dagelijks en eet voldoende groente. Ook bewegen ze meer en zijn ze vaker lid van een sportvereniging dan in 2012. Het drinken van gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag) is gedaald bij zowel de 5- als 10-jarigen. Onder de 10-jarigen is helaas het percentage dat te lang achter een beeldscherm zit (langer dan 2 uur per dag), toegenomen. Een aandachtspunt is dat de borstvoedingscijfers in Oud-Oost niet verbeterd zijn. De cijfers dalen gelukkig niet, maar in de meeste Amsterdamse gebieden zien we verbeteringen. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=388) (N=363) (N=365) (N=399) (N=293) (N=329) (N=246) (N=282) (N=274) (N=268) (N=239) (N=276) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 13,9 54 15,5 56 13,2 48 16,5 66 7,1 21 9,7 32 10,2 25 7,8 22 9,1 25 8,6 23 8,4 20 12,7 35 gezond gewicht 80,2 311 76,0 276 76,2 278 75,9 303 81,6 240 78,4 258 65,7 161 68,3 192 66,5 183 64,2 172 71,5 171 63,0* 174 overgewicht 5,9 23 8,5 31 8,2 30 6,0 24 7,8 23 7,9 26 18,0 44 21,7 61 16,4 45 19,8 53 12,9 31 19,2 53 obesitas - - - - 2,5 9 1,5 6 3,1 9 4,0 13 6,5 16 2,5* 7 7,7 21 7,5 20 7,1 17 5,1 14 - voor de 2-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 71,7 66,4 44,6 42,4 22,2 25,0 kunstvoeding 7,8 9,6 33,0 35,1 54,1 55,7 combinatie van borst- en kunstvoeding 20,5 23,9 22,6 22,4 23,8 19,2
44 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 96,3 98,8* 96,6 96,7 elke dag groente eten 88,1 93,1* 84,6 84,6 elke dag fruit eten 96,6 98,6 89,3 92,7 maximaal 3 tussendoortjes per dag 98,6 98,8 94,7 96,9 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 66,0 88,6* 65,4 79,7* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 41,5 50,3* 48,2 45,5 lid van een sportvereniging 42,9 57,7* 71,5 72,1 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 93,5 95,3 89,9 82,8*
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 77,0 71,4 minstens 5 dagen per week groente eten 73,4 67,7 minstens 5 dagen per week fruit eten 56,8 50,3 elke dag water drinken 80,2 82,5 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 56,3 56,1 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 85,7 80,4 gemiddeld 1 uur per dag sporten 39,5 31,2 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 32,3 25,9 slaapproblemen 23,8 23,3
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 45 3.2 Dapperbuurt (focusgebied; onderdeel van Oud-Oost) 3.2.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in de Dapperbuurt zijn kinderen van 3.2.1 Gewichtsklassen naar leeftijd Nederlandse*, Marokkaanse en overig westerse herkomst. Het percentage Onder kinderen op het voortgezet onderwijs is het percentage gezond overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is het gewicht significant afgenomen en het percentage overgewicht significant hoogst onder Amsterdamse kinderen van Marokkaanse herkomst. toegenomen tussen 2012 en 2015. Onder kinderen van voorschoolse 2015 leeftijd is het percentage ondergewicht significant toegenomen. 40% 35% 34 2012 100% ## 30% 6 5 4 9 7 10 90% 25% 26 17 16 12 80% 20% 28* 70% 15% Marokkaans 10% 11 Overig westers 60% 9 72 obesitas 5% 50% 80 overgewicht 71 74 74 0% 40% gezond gewicht ondergewicht 52* * vanwege te kleine aantallen wordt het percentage overgewicht (inclusief obesitas) 30% onder kinderen met een Nederlandse achtergrond niet getoond. 20%
10% 22* 12 3.2.3 Gewichtsklassen naar geslacht 8 6 7 9 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. voorschoolse leeftijd basisonderwijs voortgezet onderwijs Dit zien we ook in de Dapperbuurt.
# vanwege te kleine aantallen betreft het hier de cijfers van overgewicht inclusief obesitas 2012 2015
12% 19% 18% 22% Dapperbuurt
46 Gemeente Amsterdam 3.2.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In de Dapperbuurt is het drinken van gezoete dranken gedaald bij zowel de 5- als 10-jarigen in de periode 2012-2015 (maximaal 2 glazen per dag). Verder zijn er alleen verbeteringen zichtbaar bij de 5-jarigen. Het percentage dat dagelijks groente eet, is gestegen. Daarnaast zijn er meer 5-jarigen lid van een sportvereniging. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
voorschoolse leeftijda basisonderwijsa voortgezet onderwijsa gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=197) (N=185) (N=132) (N=158) (N=193) (N=148) % n % n % n % n % n % n ondergewicht 11,7 23 22,2* 41 8,3 11 6,3 10 6,5 10 9,4 14 gezond gewicht 79,7 157 72,3 133 70,5 93 74,1 117 73,9 153 52,0* 77 overgewicht 8,6 17 5,9 11 16,7 22 15,8 25 12,4 19 28,4* 42 obesitas - - - - 4,5 6 3,8 6 7,2 11 10,1 15 a vanwege te kleine aantallen zijn de 2- en 3-jarigen hier samengevoegd tot de categorie voorschoolse leeftijd, de 5- en 10-jarigen tot de categorie basisonderwijs en de 14- en 16-jarigen tot de categorie voortgezet onderwijs - voor de kinderen van voorschoolse leeftijd betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 69,0 61,1 38,0 38,5 17,8 18,8 kunstvoeding 10,6 8,8 43,3 38,5 57,4 58,1 combinatie van borst- en kunstvoeding 20,4 30,1 19,0 24,0 24,8 23,1
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 47 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 97,4 100,0 96,1 100,0 elke dag groente eten 86,8 95,5* 78,9 85,1 elke dag fruit eten 94,7 97,7 96,3 92,5 maximaal 3 tussendoortjes per dag 97,4 97,7 92,1 95,2 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 64,9 88,0* 59,3 83,9* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 47,3 47,1 45,6 32,8 lid van een sportvereniging 40,0 62,8* 67,9 63,1 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 91,9 88,2 92,5 79,0*
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 79,7 62,0 minstens 5 dagen per week groente eten 72,5 64,0 minstens 5 dagen per week fruit eten 50,7 40,0 elke dag water drinken 82,6 84,0 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 47,8 64,0 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 74,3 76,0 gemiddeld 1 uur per dag sporten 28,6 14,0 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 27,1 30,0 slaapproblemen 21,4 30,0
48 Gemeente Amsterdam 3.3 Transvaalbuurt (focusgebied; onderdeel van Oud-Oost) 3.3.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in de Transvaalbuurt zijn kinderen van Nederlandse, Marokkaanse en overig niet-westerse herkomst. Het percen- 3.3.1 Gewichtsklassen naar leeftijd tage overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is het In de Transvaalbuurt zijn tussen 2012 en 2015 geen significante hoogst onder Amsterdamse kinderen van Marokkaanse herkomst. veranderingen waargenomen in de verdeling van de gewichtsklassen. 30% 100% #### 6 10 9 10 2015 90% 19 20 25% 2012 17 12 80% 22 2012 20% 21 70% 2015 17 60% 2012 obesitas 15% 16 72 76 Marokkaans 50% overgewicht 69 13 Nederlands 73 69 69 2015 40% gezond gewicht 10% Overig westers ondergewicht 9 30% 5% 20%
10% 19 15 12 0% 8 9 9 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 voorschoolse leeftijd basisonderwijs voortgezet onderwijs 3.3.3 Gewichtsklassen naar geslacht # vanwege te kleine aantallen betreft het hier de cijfers van overgewicht inclusief obesitas Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook in de Transvaalbuurt in 2015. In 2012 was het patroon omgekeerd.
2012 2015
18% 14% 15% 19% Transvaalbuurt
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 49 3.3.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. Zowel de 5- als 10-jarigen drinken in 2015 dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag) dan in 2012. Het percentage 5-jarigen dat dagelijks ontbijt en lid is van een sportvereniging, is gestegen. Onder de 10-jarigen is het aandeel dat dagelijks fruit eet gestegen ten opzichte van 2012. Aandachtspunten voor de Transvaalbuurt zijn dat het percentage 10-jarigen dat dagelijks voldoende beweegt (minstens 1 uur), is gedaald en het percen- tage dat te veel tijd achter een beeldscherm doorbrengt (2 uur of meer), is toegenomen. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar basisonderwijsa voortgezet onderwijsa gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=117) (N=110) (N=103) (N=101) (N=183) (N=202) (N=156) (N=197) % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 20,5 24 11,8 13 16,5 17 17,7 18 7,7 14 12,4 25 9 14 8,6 17 gezond gewicht 70,9 83 80,0 88 73,0 75 71,7 72 72,7 133 68,8 139 69,2 108 69 136 overgewicht 8,5 10 8,2 9 10,6 11 10,6 11 19,7 36 18,8 38 11,5 18 16,8 33 obesitas ------10,3 16 5,6 11 a vanwege te kleine aantallen zijn de 5- en 10-jarigen hier samengevoegd tot de categorie basisonderwijs en de 14- en 16-jarigen tot de categorie voortgezet onderwijs - voor de kinderen van 2 en 3 jaar en het basisonderwijs betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 74,4 69,4 49,6 44,7 24,8 30,0 kunstvoeding 8,0 13,9 29,3 36,2 51,7 50,0 combinatie van borst- en kunstvoeding 17,6 17,2 21,1 19,1 22,9 20,2
50 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 92,7 100,0* 96,7 95,2 elke dag groente eten 90,8 87,0 84,6 76,2 elke dag fruit eten 96,9 98,2 82,4 96,4* maximaal 3 tussendoortjes per dag 100,0 100,0 96,5 96,2 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 58,8 93,2* 62,5 75,6 gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 41,2 46,7 60,7 45,0* lid van een sportvereniging 38,8 56,5* 69,2 67,9 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 93,8 98,1 86,4 72,6*
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 76,3 71,6 minstens 5 dagen per week groente eten 77,6 71,6 minstens 5 dagen per week fruit eten 61,8 55,2 elke dag water drinken 75,0 76,1 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 61,8 56,7 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 90,8 77,6 gemiddeld 1 uur per dag sporten 40,8 34,3 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 28,9 29,9 slaapproblemen 19,7 23,9
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 51 3.4 Indische buurt 3.4.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in de Indische buurt zijn kinderen 3.4.1 Gewichtsklassen naar leeftijd van Marokkaanse, Nederlandse, en overig niet-westerse herkomst. Het per- Onder kinderen op het basisonderwijs is het percentage gezond gewicht centage overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is significant toegenomen en het percentage overgewicht en obesitas het hoogst onder Amsterdamse kinderen van Marokkaanse herkomst. significant afgenomen tussen 2012 en 2015. 35% 100% 3 2 8 4* 7 7 2012 10 11 30% 90% 16* 2012 21 27 2015 80% 23 23 25% 24 2015 70% 23 20% 60% 20 obesitas 2012 Marokkaans 50% 73 75 overgewicht 15% Nederlands 76* gezond gewicht 14 40% 65 2015 63 65 Overig westers ondergewicht 10% 30% 9
20% 5%
10% 12 13 0% 6 5 6 7 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs 3.4.3 Gewichtsklassen naar geslacht Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook in de Indische buurt. Onder meisjes is overgewicht (inclusief obesitas) significant gedaald tussen 2012 en 2015.
2012 2015
20% 27% 17% 20%* Indische buurt
52 Gemeente Amsterdam 3.4.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. Vergeleken met de andere gebieden zijn de gedragsverbeteringen in de Indische buurt beperkt. Net als in de andere gebieden van Oost is het drinken van gezoete dranken in de Dapperbuurt gedaald bij zowel de 5- als 10-jarigen (maximaal 2 glazen per dag). Het percentage 10-jarigen dat dagelijks fruit eet, is gestegen. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar voortgezet onderwijsa gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=378) (N=260) (N=317) (N=287) (N=265) (N=233) (N=262) (N=199) (N=363) (N=397) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 10,6 40 14,2 37 14,2 45 12,2 35 6,8 18 6,0 14 5,3 14 4,0 8 5,8 21 7,3 29 gezond gewicht 72,5 274 74,7 195 74,2 236 75,6 217 69,8 185 78,1* 182 56,1 147 72,4* 144 64,5 234 65,0 258 overgewicht 16,9 64 10,8* 28 11,6 37 11,9 34 15,9 42 12,9 30 30,5 80 19,1* 38 23,1 84 20,7 82 obesitas ------7,5 20 3,0* 7 8,0 21 4,5 9 6,6 24 7,1 28 a vanwege te kleine aantallen zijn de 14- en 16-jarigen hier samengevoegd tot de categorie voortgezet onderwijs - voor de kinderen van 2 en 3 jaar betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 72,9 67,6 44,1 43,9 28,1 24,9 kunstvoeding 10,6 9,3 36,0 31,0 50,0 54,6 combinatie van borst- en kunstvoeding 16,5 23,1* 19,8 25,2 21,9 20,5
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 53 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 95,0 95,6 89,0 93,4 elke dag groente eten 81,3 82,9 77,9 80,7 elke dag fruit eten 96,3 98,2 82,6 93,6* maximaal 3 tussendoortjes per dag 96,5 96,5 97,9 97,5 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 68,7 78,6* 60,9 80,0* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 42,4 48,5 46,7 49,3 lid van een sportvereniging 39,1 39,0 58,7 51,9 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 91,6 87,8 85,1 87,4
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 69,0 55,0 minstens 5 dagen per week groente eten 57,1 61,8 minstens 5 dagen per week fruit eten 47,3 48,1 elke dag water drinken 80,4 79,4 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 56,0 59,5 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 72,3 72,5 gemiddeld 1 uur per dag sporten 33,2 29,0 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 27,2 27,5 slaapproblemen 26,6 27,5
54 Gemeente Amsterdam 3.5 Oostelijk havengebied 3.5.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in het Oostelijk havengebied zijn kinderen van Nederlandse, overig westerse en niet-westerse herkomst. 3.5.1 Gewichtsklassen naar leeftijd Het percentage overgewicht (inclusief obesitas) verschilt licht tussen Onder kinderen op het basisonderwijs is het percentage gezond gewicht deze groepen.
significant toegenomen en het percentage overgewicht significant 12% afgenomen tussen 2012 en 2015. 2012 100% ##2 2 2 2 5 7 5* 10% 2015 10 11 90% 13 2012 9 8 80% 8% 2015 7 2012 70% 2015 6 6% 6 Nederlands 60% 5 obesitas Overig westers 83 81 50% 85* 75 overgewicht 79 75 4% Overig niet-westers 40% gezond gewicht ondergewicht 30% 2%
20% 0% 10% 12 12 9 9 10 13 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 3.5.3 Gewichtsklassen naar geslacht voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook in het Oostelijk havengebied. # vanwege te kleine aantallen betreft het hier de cijfers van overgewicht inclusief obesitas 2012 2015
8% 12% 8% 10% Oostelijk havengebied
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 55 3.5.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 3 of 6 maanden is. Zowel de 5- als 10-jarigen drinken in 2015 dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag) dan in 2012. Daarnaast is het percentage 10-jarigen dat dagelijks fruit eet, gestegen. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=347) (N=254) (N=293) (N=245) (N=244) (N=244) (N=209) (N=213) (N=206) (N=205) (N=182) (N=227) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 10,1 35 12,3 30 13,7 40 11,8 29 7,8 19 5,3 13 10,6 22 12,3 26 10,2 21 13,2 27 9,9 18 12,3 28 gezond gewicht 84,1 292 79,5 194 81,9 240 82,5 203 82,8 202 88,6 217 74,6 156 80,8 172 76,6 157 73,7 151 74,0 134 76,2 173 overgewicht 5,8 20 8,6 21 4,4 13 5,3 13 9,4 23 5,7 14 14,8 31 7,0* 15 13,6 28 13,2 27 16,5 30 11,5 26 obesitas ------voor de kinderen van alle leeftijden betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 70,7 66,5 42,6 51,8* 18,1 27,0* kunstvoeding 10,5 8,8 34,5 34,0 60,8 58,5 combinatie van borst- en kunstvoeding 18,8 25,0 23,0 14,4* 21,2 14,5
56 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 99,2 100,0 98,6 96,8 elke dag groente eten 94,5 94,8 93,9 95,0 elke dag fruit eten 99,6 98,3 89,7 95,9* maximaal 3 tussendoortjes per dag 100,0 99,1 98,6 95,8 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 66,1 86,5* 67,6 77,0* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 45,9 37,0 44,5 52,6 lid van een sportvereniging 66,1 69,9 85,1 89,4 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 98,7 97,4 91,2 93,6
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 80,2 72,5 minstens 5 dagen per week groente eten 88,1 85,2 minstens 5 dagen per week fruit eten 65,0 59,3 elke dag water drinken 84,7 78,3 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 58,8 53,4 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 83,6 73,5 gemiddeld 1 uur per dag sporten 42,4 34,9 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 29,9 27,5 slaapproblemen 26,6 30,7
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 57 3.6 Watergraafsmeer 3.6.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in de Watergraafsmeer zijn kinderen 3.6.1 Gewichtsklassen naar leeftijd van Nederlandse, overig westerse en overig niet-westerse herkomst. Het Onder kinderen op het voortgezet onderwijs is het percentage obesitas percentage overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen significant afgenomen tussen 2012 en 2015. en is het hoogst onder Amsterdamse kinderen van overig niet-westerse herkomst. 100% #### 2* 6 6 8 8 5 9 90% 9 16% 2012 80% 14% 70% 13 2015 12% 60% 79 obesitas 82 11 50% 84 84 80 overgewicht 10% 78 40% gezond gewicht ondergewicht 8% 2012 Nederlands 30% 2015 2015 Overig westers 6% 2012 20% 6 6 5 Overig niet-westers 5 10% 4% 12 15 8 8 8 9 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2% voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs 0% # vanwege te kleine aantallen betreft het hier de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
3.6.3 Gewichtsklassen naar geslacht Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook in Watergraafsmeer.
2012 2015
8% 9% 6% 10% Watergraafsmeer
58 Gemeente Amsterdam 3.6.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In tegenstelling tot de tendens die we in veel gebieden zien, namelijk dat de borstvoedingscijfers verbeteren, is in de Watergraafsmeer het aandeel moeders dat hun baby van 3 maanden borstvoeding geeft, juist gedaald. Op basis van de cijfers kunnen we geen uitspraak doen over de oorzaak. Ver- der zijn er meerdere verbeteringen waargenomen onder de 5- en 10-jarigen: een groter percentage ontbijt dagelijks, eet fruit en drinkt minder gezoete dranken dan in 2012. Daarnaast eten de 5-jarigen minder vaak te veel tussendoortjes (meer dan 3), bewegen ze meer (minstens 1 uur per dag) en zijn ze vaker lid van een sportvereniging. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=426) (N=399) (N=398) (N=402) (N=303) (N=384) (N=255) (N=251) (N=249) (N=286) (N=211) (N=247) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 10,8 46 16,3* 65 13,8 55 13,7 55 9,2 28 6,0 23 5,9 15 10,8* 27 9,2 23 7,3 21 6,2 13 11,7* 29 gezond gewicht 83,3 355 77,9* 311 80,7 321 79,9 321 85,5 259 86,2 331 83,1 212 81,7 205 77,5 193 81,2 233 78,7 166 78,9 195 overgewicht 5,9 25 5,8 23 5,5 22 6,5 26 5,3 16 7,8 30 10,9 28 7,6 19 13,3 33 11,2 32 15,2 32 9,3 23 obesitas ------voor de kinderen van alle leeftijden betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 75,3 71,4 50,7 43,6* 20,8 26,0 kunstvoeding 12,3 10,9 33,4 35,6 56,4 54,3 combinatie van borst- en kunstvoeding 12,6 17,9* 15,8 20,8 22,9 19,7
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 59 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 98,2 100,0* 98,0 100,0* elke dag groente eten 92,9 92,4 92,2 93,0 elke dag fruit eten 95,3 99,1* 88,7 97,3* maximaal 3 tussendoortjes per dag 100,0 98,7* 99,0 97,6 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 73,8 82,0* 67,9 82,5* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 43,8 54,9* 51,9 56,9 lid van een sportvereniging 61,5 69,7* 87,4 88,3 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 98,5 98,0 93,0 90,0
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 84,1 85,0 minstens 5 dagen per week groente eten 87,4 90,0 minstens 5 dagen per week fruit eten 69,5 57,2 elke dag water drinken 89,5 84,4 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 64,9 53,9 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 92,1 88,3 gemiddeld 1 uur per dag sporten 58,2 41,7 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 47,7 29,4 slaapproblemen 23,4 27,2
60 Gemeente Amsterdam 3.7 Zeeburgereiland/IJburg 3.7.2 Herkomst De drie grootste herkomstgroepen op Zeeburgereiland/IJburg zijn kinderen 3.7.1 Gewichtsklassen naar leeftijd van Nederlandse, Marokkaanse en overig niet-westerse herkomst. Het per- Onder kinderen op het voortgezet onderwijs is het percentage gezond centage overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is gewicht significant toegenomen en obesitas significant afgenomen tussen het hoogst onder Amsterdamse kinderen van Marokkaanse herkomst. 2012 en 2015. Het percentage kinderen met ondergewicht is significant 30% toegenomen onder kinderen op het basisonderwijs. 2012 100% ##2 2 2* 2015 7 8 5 25% 10 8 2015 90% 12 15 22 22 80% 20% 20 70% 16 60% 15% Nederlands obesitas 78 78 50% 78 2012 Marokkaans 79 overgewicht 70 76* gezond gewicht 10% Overig niet-westers 40% 2012 ondergewicht 2015 30% 6 5% 5 20%
10% 16 14 0% 9 12* 11 10 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 3.7.3 Gewichtsklassen naar geslacht voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook # vanwege te kleine aantallen betreft het hier de cijfers van overgewicht inclusief obesitas in beperkte mate op Zeeburgereiland/IJburg.
2012 2015
11% 11% 10% 12% Zeeburgereiland/IJburg
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 61 3.7.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 6 maanden is. Een groter percentage van zowel de 5- als 10-jarigen eet dagelijks groente. Ook drinken ze in 2015 dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag) dan in 2012. Een groter deel van de 5-jarigen eet dagelijks fruit. Van de 10-jarigen eet een kleiner deel te veel tussendoortjes (meer dan 3). De vragenlijst op het voort- gezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=592) (N=408) (N=550) (N=471) (N=581) (N=479) (N=452) (N=577) (N=241) (N=393) (N=202) (N=310) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 14,5 86 16,9 69 16,9 93 12,1* 57 9,5 55 13,6* 65 7,9 36 10,6 61 11,7 28 12,2 48 9,5 19 7,1 22 gezond gewicht 78,0 462 76,5 312 77,1 424 79,0 372 83,0 482 77,7* 372 74,8 339 77,6 448 66,7 160 76,6* 301 73,1 147 74,8 232 overgewicht 7,4 44 6,6 27 6,0 33 8,9 42 5,7 33 7,1 34 14,3 65 8,8* 51 15,0 36 8,7* 34 14,4 29 15,8 49 obesitas ------1,9 11 1,7 8 2,6 12 3,0 17 7,1 17 2,5* 10 3,5 7 2,3 7 - voor de kinderen van 2 en 3 jaar betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 66,5 63,0 43,2 45,2 19,5 27,8* kunstvoeding 15,4 12,0 43,9 36,1* 64,7 59,4 combinatie van borst- en kunstvoeding 18,0 25,3* 12,8 18,7* 15,9 12,9
62 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 97,1 98,4 97,6 97,6 elke dag groente eten 87,1 93,1* 88,5* 92,4* elke dag fruit eten 94,3 97,2* 85,7 89,6 maximaal 3 tussendoortjes per dag 99,4 99,6 97,3* 99,0* maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 58,5 76,5* 61,5* 73,9* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 47,8 51,2 52,9 57,3 lid van een sportvereniging 64,4 70,1 81,6 85,3 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 95,6 96,8 90,7 88,2
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 80,5 66,8 minstens 5 dagen per week groente eten 81,4 74,5 minstens 5 dagen per week fruit eten 57,4 46,0 elke dag water drinken 83,4 79,1 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 59,8 52,3 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 74,9 72,8 gemiddeld 1 uur per dag sporten 47,0 37,4 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 32,0 26,4 slaapproblemen 20,4 33,6
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 63 64 Gemeente Amsterdam 4 Staat van gezond gewicht en leefstijl van kinderen in Noord
In Noord komen overgewicht en obesitas in 2015 vaker voor dan gemiddeld De percentages in het kaartje geven het percentage overgewicht (inclusief in Amsterdam. Tussen 2012 en 2015 is in Noord het percentage kinderen obesitas) weer van kinderen van 2, 3, 5, 10, 14 en 16 jaar. met overgewicht (inclusief obesitas) (niet significant) gedaald van 19,0 naar 18,4%.
In de gebieden in Noord zien we kleine schommelingen van percentages Noord west die veelal niet significant zijn. In Noord oost en de Waterlandpleinbuurt zijn tussen 2012 en 2015 bij geen van de leeftijdsgroepen significante verande- 16,9% Waterlandpleinbuurt ringen waargenomen. In Oud-Noord (gehele gebied en focusgebied) is het
percentage kinderen met ondergewicht op het basisonderwijs significant 16,6% 21,3% 24,8% toegenomen. Dit zien we ook in Noord west, waar eveneens het percentage 18,3% Oud-Noord* leerlingen met ondergewicht op het voortgezet onderwijs is toegenomen Noord oost* en het percentage leerlingen met een gezond gewicht is gedaald. Oud-Noord De Waterlandpleinbuurt heeft het hoogste percentage overgewicht (inclu- (focusgebied) sief obesitas) van Noord. Dit geldt voor zowel kinderen van voorschoolse leeftijd, als voor kinderen op het basis- en voortgezet onderwijs, dit hangt onder andere samen met de bevolkingssamenstelling (relatief meer kinde- ren uit risicogroepen dan andere gebieden in Noord). In Noord west zijn de percentages overgewicht (inclusief obesitas) voor alle leeftijdsgroepen het laagst van Noord.
Focusbuurt Aanpak Gezond Gewicht sinds: 2013: Waterlandpleinbuurt (N68) 2016: Noord oost (N68, N69, N73 en N74) en Oud-Noord (focusgebied; N60 t/m N63) 2017: Noord west (N65 t/m N67 en N70) Geen focusbuurt: Oud-Noord (rest van het gebied) (N60 t/m N64 en N71 t/m N72)
* Dit is het percentage van het gehele gebied.
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 65 Sociaaleconomische status en overgewicht in Noord Gedragsveranderingen voeding en beweging Uit eerder onderzoek blijkt dat overgewicht vaker voorkomt bij kinderen Helaas is het percentage moeders dat borstvoeding geeft aan hun baby van met een (zeer) lage sociaaleconomische status (SES). Het is opvallend dat in 2 weken in Noord oost en de Waterlandpleinbuurt gedaald, terwijl de alge- Noord kinderen met een lage SES vaker overgewicht hebben dan kinderen hele tendens in de stad is dat meer moeders borstvoeding geven. Verder met een zeer lage SES. De percentages van beide groepen liggen in 2015 zijn er in de verschillende gebieden in Noord vooral verbeteringen te zien dichter bij elkaar dan in 2012 door een grotere (en bovendien significante) tussen 2012 en 2015. Het drinken van gezoete dranken is in alle gebieden daling van overgewicht bij kinderen met een lage SES (alle metingen van 2-, gedaald bij zowel de 5- als 10-jarigen. In de volgende paragrafen staan per 3-, 5-, 10-, 14- en 16-jarigen bij elkaar samengenomen). Alle andere gebied alle veranderingen –positief en negatief- benoemd. verschillen tussen 2012 en 2015 zijn niet significant.
30%
25% * 20%
15% 2012 2015 10%
5%
0% zeer lage lage SES gemiddelde zeer hoge SES SES SES
* significante verandering
66 Gemeente Amsterdam 4.1 Noord oost 4.1.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Noord oost zijn kinderen van 4.1.1 Gewichtsklassen naar leeftijd Marokkaanse, overig niet-westerse en Nederlandse herkomst. Het per- In Noord oost zijn tussen 2012 en 2015 geen significante veranderingen centage overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is waargenomen in de verdeling van de gewichtsklassen. het hoogst onder Amsterdamse kinderen van Marokkaanse herkomst.
10 0% 3 3 40% 6 5 6 9 40% 11 9 90% 2012 2012 2015 18 35% 2015 22 21 19 35% 80% 2012 30% 31 30 2012 70% 30% 31 30
60% 25% 26 2015 obesitas 25% 26 2015 75 50% 73 overgewicht 20% 21 66 gezond gewicht 20% 21 Marokkaans 40% 63 68 65 Marokkaans ondergewicht 2015 Overig niet-westers 15% 2012 2015 Overig niet-westers 30% 15% 2012 Nederlands 12 Nederlands 20% 12 12 10% 12 10% 10% 13 14 11 9 5 7 5% 0% 5% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 0% voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs 0%
Statistisch significante verschillen tussen 2012 en 2015 zijn gemarkeerd met een* in de figuren en tabellen (p<0,05). 4.1.3 Gewichtsklassen naar geslacht Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook in Noord oost.
2012 2015
20% 26% 19% 24% Noord oost
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 67 4.1.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In tegenstelling tot de tendens die we in veel gebieden zien, namelijk dat de borstvoedingscijfers verbeteren, is in Noord oost het aandeel moeders dat hun baby van 2 weken borstvoeding geeft, juist gedaald. Op basis van de cijfers kunnen we geen uitspraak doen over de oorzaak. Zowel de 5- als 10-jarigen drinken in 2015 dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag) dan in 2012. Bij 5-jarigen zijn verbeteringen zichtbaar met betrekking tot groenten en tussendoortjes eten en beeldschermtijd. Helaas bewegen de 10-jarigen in 2015 minder dan in 2012. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=364) (N=387) (N=327) (N=263) (N=362) (N=393) (N=341) (N=472) (N=379) (N=377) (N=329) (N=328) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 15,4 56 13,4 52 10,4 34 15,2 40 7,7 28 13,2* 52 9,7 33 8,5 40 4,7 18 6,4 24 5,8 19 8,2 27 gezond gewicht 74,2 270 77,0 298 72,5 237 70,7 186 66,0 239 72,0 283 60,7 207 61,3 290 64,3 243 67,4 254 72,3 238 61,9* 203 overgewicht 8,2 30 8,3 32 14,4 47 9,8 26 19,1 69 12,7* 50 24,3 83 22,5 106 23,3 88 19,6 74 17,3 57 19,2 63 obesitas 1,9 7 1,3 5 3,0 10 4,6 12 7,2 26 2,3* 9 5,3 18 7,8 37 7,7 29 6,4 24 4,6 15 10,9* 36
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 63,2 54,8* 33,2 38,0 19,0 22,2 kunstvoeding 15,7 16,0 46,4 36,3* 63,6 56,2* combinatie van borst- en kunstvoeding 21,1 29,3* 20,5 25,7 17,2 21,6
68 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 96,2 97,2 93,1 92,5 elke dag groente eten 83,0 89,7* 80,0 80,9 elke dag fruit eten 96,6 96,7 87,9 91,6 maximaal 3 tussendoortjes per dag 96,1 98,9* 95,9 96,4 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 57,2 79,5* 53,2 76,4* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 44,8 43,6 57,3 46,6* lid van een sportvereniging 44,7 50,4 63,7 64,7 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 88,0 95,4* 84,1 85,5
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 69,8 60,4 minstens 5 dagen per week groente eten 65,4 64,7 minstens 5 dagen per week fruit eten 47,0 49,8 elke dag water drinken 74,5 79,5 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 51,3 55,1 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 56,4 56,9 gemiddeld 1 uur per dag sporten 40,6 33,2 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 30,9 23,3 slaapproblemen 26,2 28,7
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 69 4.2 Waterlandpleinbuurt 4.2.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in de Waterlandpleinbuurt zijn kinderen 4.2.1 Gewichtsklassen naar leeftijd van Marokkaanse, overig niet-westerse en Nederlandse herkomst. Het per- In de Waterlandpleinbuurt zijn tussen 2012 en 2015 geen significante centage kinderen met overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze veranderingen waargenomen in de verdeling van de gewichtsklassen. groepen en is het hoogst onder Amsterdamse kinderen van Marokkaanse herkomst. Alleen onder Amsterdamse kinderen met een overig niet- 100% 3 3 7 7 8 11 westerse herkomst is het percentage overgewicht (inclusief obesitas) 12 9 90% significant gedaald in de periode 2012-2015. 21 23 24 80% 22
70% 40% 2012 60% obesitas 35% 2015 73 2012 50% 73 overgewicht 32 40% 65 gezond gewicht 30% 62 60 29 65 ondergewicht 28 30% 25% 20% 2015 2015
10% 20% 16 Marokkaans 12 2012 18 7 7 4 7 18* 0% Overig niet-westers 2012 2015 2012 2015 2012 2015 15% 14 voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs Nederlands 10%
5%
0%
4.2.3 Gewichtsklassen naar geslacht Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook in de Waterlandpleinbuurt. 2012 2015
22% 29% 22% 28% Waterlandpleinbuurt
70 Gemeente Amsterdam 4.2.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. Het aandeel moeders dat hun baby van 2 weken borstvoeding geeft, is in de Waterlandpleinbuurt helaas gedaald. Dit gaat in tegen de trend die we voornamelijk in de stad zien: een verbetering van de borstvoedingscijfers. Positief is dat het drinken van gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag) is gedaald bij zowel de 5- als 10-jarigen. Daarnaast ontbijt een groter deel van de 5-jarigen in 2015 ten opzichte van 2012. Ook eten de 5-jarigen meer groente en besteden ze minder tijd achter een beeldscherm (maximaal 2 uur per dag). Onder 10-jarigen komt het eten van te veel tussendoortjes (meer dan 3) minder vaak voor. Aandachtspunt is wel dat het percentage 10-jarigen dat voldoende beweegt (dagelijks minstens 1 uur) is gedaald. De vragenlijst op het voort- gezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=216) (N=189) (N=145) (N=138) (N=192) (N=215) (N=177) (N=251) (N=219) (N=194) (N=170) (N=175) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 14,8 32 14,8 28 6,9 10 16,8* 23 6,3 12 11,6 25 7,9 14 4,0 10 3,7 8 6,2 12 4,7 8 9,1 16 gezond gewicht 74,1 160 76,2 144 71,7 104 68,1 94 64,4 123 71,2 153 60,5 107 59,6 149 61,2 134 62,4 121 68,8 117 56,6* 99 overgewicht 11,1 24 9,0 17 17,2 25 9,4 13 20,3 39 13,5 29 26,6 47 27,9 70 28,3 62 23,7 46 18,2 31 21,0 37 obesitas - - - - 4,1 6 5,1 7 8,9 17 4,2 9 5,1 9 8,8 22 6,8 15 7,7 15 7,6 13 13,6 24 - voor de 2-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 62,2 50,2* 30,4 31,5 17,7 16,8 kunstvoeding 17,2 14,6 44,7 36,1 67,0 59,4 combinatie van borst- en kunstvoeding 20,7 35,2* 24,7 32,3 15,3 23,8*
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 71 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 93,4 97,6* 94,1 91,0 elke dag groente eten 79,7 87,9* 75,3 75,6 elke dag fruit eten 97,3 97,7 88,7 92,8 maximaal 3 tussendoortjes per dag 96,0 99,0 93,7 98,0* maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 54,2 79,5* 54,4 73,1* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 41,2 38,2 55,0 40,2* lid van een sportvereniging 41,1 46,5 54,2 57,1 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 84,9 95,8* 78,4 84,8
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 63,8 53,2 minstens 5 dagen per week groente eten 63,2 57,6 minstens 5 dagen per week fruit eten 44,4 45,6 elke dag water drinken 69,1 75,3 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 51,3 50,6 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 40,1 47,5 gemiddeld 1 uur per dag sporten 34,2 27,2 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 27,6 16,5 slaapproblemen 28,9 30,6
72 Gemeente Amsterdam 4.3 Oud-Noord (gehele gebied) 4.3.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Oud-Noord zijn kinderen van Marok- 4.3.1 Gewichtsklassen naar leeftijd kaanse, overig niet-westerse en Nederlandse herkomst. Het percentage Op het basisonderwijs is het percentage kinderen met ondergewicht overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen en is het hoogst significant toegenomen. onder Amsterdamse kinderen van overig niet-westerse herkomst. Alleen onder Amsterdamse kinderen van Marokkaanse herkomst is het percentage 100% 2 1 7 4 6 5 9 7 overgewicht (inclusief obesitas) significant gedaald in de periode 2012-2015. 90% 16 16 21 18 35% 2015 80% 2012 2012 70% 30% 29 28 60% obesitas 26 79 25% 50% 77 overgewicht 68 2015 68 gezond gewicht 40% 70 66 20% ondergewicht 18* 2012 30% 2015 Marokkaans 15% 14 Overig niet-westers 20% 13 Nederlands 10% 10% 12 14 11* 7 8 10 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 5% voorschoolse leeftijd basisonderwijs voortgezet onderwijs
0%
4.3.3 Gewichtsklassen naar geslacht Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook in Oud-Noord.
2012 2015
17% 22% 15% 18% Oud-Noord
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 73 4.3.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. Zowel de 5- als 10-jarigen drinken in 2015 dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag) dan in 2012. Verder zijn er alleen verbeteringen zichtbaar bij de 10-jarigen. Het percentage dat dagelijks ontbijt en fruit eet, is gestegen. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=347) (N=278) (N=318) (N=280) (N=297) (N=328) (N=250) (N=271) (N=240) (N=264) (N=275) (N=195) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 13,8 48 13,7 38 10,7 34 13,9 39 7,4 22 13,7* 45 6,0 15 8,5 23 6,7 16 8,0 21 9,1 25 11,3 22 gezond gewicht 77,5 269 79,1 219 77,0 245 77,9 219 74,5 222 71,6 235 65,6 164 64,3 175 65,8 158 67,8 179 65,7 180 67,7 132 overgewicht 8,6 30 7,2 20 12,0 38 8,2 23 12,1 36 9,5 31 21,2 53 24,4 66 20,4 49 18,6 49 20,4 56 16,4 32 obesitas ------6,1 18 4,9 16 7,2 18 3,0* 8 6,7 16 5,3 14 4,7 13 4,6 9 - voor de 2- en 3-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 70,5 71,4 42,2 48,7 21,9 26,4 kunstvoeding 15,6 12,5 38,1 35,4 55,9 51,0 combinatie van borst- en kunstvoeding 13,7 16,1 19,7 15,9 22,2 22,6
74 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 93,8 96,1 91,0 98,0* elke dag groente eten 86,1 88,0 80,9 85,7 elke dag fruit eten 91,1 94,4 80,6 87,4* maximaal 3 tussendoortjes per dag 97,1 98,0 96,4 95,7 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 66,9 74,2* 48,0 71,4* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 42,9 49,3 49,6 52,5 lid van een sportvereniging 46,8 51,0 67,2 69,0 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 93,7 94,9 89,3 86,8
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 71,2 66,4 minstens 5 dagen per week groente eten 67,4 69,1 minstens 5 dagen per week fruit eten 54,0 36,2 elke dag water drinken 78,6 76,5 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 54,4 47,7 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 80,9 73,2 gemiddeld 1 uur per dag sporten 34,0 26,8 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 29,3 21,5 slaapproblemen 25,1 28,9
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 75 4.4 Oud-Noord (focusgebied) 4.4.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Oud-Noord (focusgebied) zijn 4.4.1 Gewichtsklassen naar leeftijd kinderen van Marokkaanse, overig niet-westerse en Nederlandse herkomst. Onder kinderen op het basisonderwijs is het percentage ondergewicht Het percentage overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze significant toegenomen. groepen en is het hoogst onder Amsterdamse kinderen van overig niet- westerse herkomst. Alleen onder Amsterdamse kinderen van Marokkaanse 100% 2 1 8 5 6 6 herkomst is het percentage overgewicht (inclusief obesitas) significant 9 7 90% gedaald in de periode 2012-2015. 19 18 21 19 80% 40%
70% 2015 35% 2012 60% obesitas 2012 78 30% 30 50% 77 overgewicht 29 66 gezond gewicht 26 40% 68 66 67 25% ondergewicht 2015 30% 20% 2012 2015 Marokkaans 20% 18* Overig niet-westers 15% 15 15 10% Nederlands 12 15 6 11* 7 8 0% 10% 2012 2015 2012 2015 2012 2015
voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs 5%
0%
4.4.3 Gewichtsklassen naar geslacht Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook in Oud-Noord (focusgebied). 2012 2015
18% 24% 16% 21% Oud-Noord (focusgebied)
76 Gemeente Amsterdam 4.4.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 3 maanden is. Zowel de 5- als 10-jarigen drinken in 2015 dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag) dan in 2012. Verder zijn het percentage 5-jarigen dat dagelijks fruit eet en het percentage 10-jarigen dat dagelijks ontbijt, verbeterd. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=288) (N=241) (N=263) (N=255) (N=252) (N=269) (N=207) (N=227) (N=212) (N=222) (N=246) (N=165) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 13,9 40 14,0 34 10,2 27 15,2 39 6,7 17 13,3* 36 5,3 11 7,0 16 6,1 13 6,3 14 8,5 21 9,8 16 gezond gewicht 77,2 223 78,0 188 77,7 205 77,0 197 72,6 183 70,3 189 61,4 127 61,4 140 67,0 142 68,0 151 64,2 158 65,5 108 overgewicht 8,7 25 7,9 19 12,5 33 7,8 20 13,1 33 10,8 29 24,6 51 28,1 64 19,2 41 18,9 42 22,4 55 19,4 32 obesitas ------7,2 18 5,9 16 8,7 18 3,5* 8 7,5 16 6,3 14 5,3 13 5,5 9 - voor de 2- en 3-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 70,7 69,4 40,7 49,5* 20,9 26,5 kunstvoeding 14,9 13,2 40,1 35,5 55,7 50,0 combinatie van borst- en kunstvoeding 14,2 17,4 19,3 14,7 23,3 23,5
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 77 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 92,6 94,9 88,9* 97,4* elke dag groente eten 84,6 85,2 76,9 81,6 elke dag fruit eten 90,3 95,0* 78,4 83,8 maximaal 3 tussendoortjes per dag 97,6 97,4 95,6 94,5 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 62,5 72,9* 46,6* 66,1* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 42,5 49,1 51,5 54,5 lid van een sportvereniging 41,3 47,3 62,1 63,8 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 93,1 93,8 88,2 83,5
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 67,9 61,7 minstens 5 dagen per week groente eten 66,3 65,6 minstens 5 dagen per week fruit eten 51,1 33,6 elke dag water drinken 77,2 75,0 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 51,6 46,1 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 78,3 71,1 gemiddeld 1 uur per dag sporten 31,0 25,8 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 26,6 19,5 slaapproblemen 25,0 28,9 - voor de 2- en 3-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
78 Gemeente Amsterdam 4.5 Noord west 4.5.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Noord west zijn kinderen van 4.5.1 Gewichtsklassen naar leeftijd Marokkaanse, overig niet-westerse en Nederlandse herkomst. Het Op het basisonderwijs en op het voortgezet onderwijs is het percentage percentage overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze groepen kinderen met ondergewicht significant toegenomen. Daarnaast is het per- en is het hoogst onder Amsterdamse kinderen van Marokkaanse herkomst. centage kinderen met een gezond gewicht op het voortgezet onderwijs 3030%% significant gedaald.
100% 1 1 20152015 2012 6 4 6 6 25% 2012 2015 6 6 25% 20122012 2015 90% 15 14 16 17 2222 2121 80% 2020%% 2020 2121 70%
20122012 60% 1515%% 20152015 Marokkaans obesitas Marokkaans 76 79 50% overgewicht OverigOverig niet-wester niet-westers s 69 1212 1212 72 68* 40% 73 gezond gewicht 1010%% NederlandsNederlands ondergewicht 30% 5%5% 20%
10% 17 14 12* 8 6 9* 0%0% 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs 4.5.3 Gewichtsklassen naar geslacht Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook in Noord west.
2012 2015
15% 17% 16% 18% Noord west
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 79 4.5.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. Zowel de 5- als 10-jarigen drinken in 2015 dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag) dan in 2012. Ook zijn ze vaker lid van een sportvereniging. Onder de 10-jarigen zijn meer verbeteringen te zien qua gedrag dat samenhangt met gezond gewicht: een groter percentage ontbijt en eet dagelijks fruit. Positief is dat ze ook minder tussendoortjes eten (maximaal 3 per dag). Helaas eten de 5-jarigen juist vaker te veel tussendoortjes. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=459) (N=366) (N=426) (N=331) (N=440) (N=543) (N=415) (N=497) (N=465) (N=418) (N=393) (N=340) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 17,4 80 15,3 56 16,9 72 12,4 41 6,6 29 13,7* 74 9,6 40 10,9 54 6,9 32 9,6 40 4,6 18 7,6 26 gezond gewicht 76,0 349 79,2 290 75,6 322 78,6 261 76,4 337 73,4 398 67,8 282 63,4 315 72,3 336 67,0 280 73,0 287 69,5 237 overgewicht 6,7 31 5,5 20 7,5 32 8,8 29 11,1 49 10,3 56 17,3 72 20,1 100 16,3 76 17,0 71 15,8 62 17,9 61 obesitas ------5,9 26 2,6* 14 5,0 21 5,6 28 4,7 22 6,7 28 6,6 26 5,0 17 - voor de 2- en 3-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 67,9 61,8 37,0 35,6 20,1 24,1 kunstvoeding 20,1 19,3 45,9 47,8 64,7 64,0 combinatie van borst- en kunstvoeding 12,1 18,9* 17,1 16,6 15,2 11,9
80 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 96,9 97,9 90,9 94,7* elke dag groente eten 81,7 83,5 78,4 81,9 elke dag fruit eten 90,7 93,6 75,5 88,9* maximaal 3 tussendoortjes per dag 98,3 95,2* 94,8 98,2* maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 54,8 68,2* 45,3 68,2* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 38,1 39,2 57,5 53,0 lid van een sportvereniging 49,5 59,5* 65,4 74,7* gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 94,2 95,1 88,3 86,4
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 64,8 61,7 minstens 5 dagen per week groente eten 65,1 68,5 minstens 5 dagen per week fruit eten 44,4 42,1 elke dag water drinken 71,4 72,7 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 52,1 49,5 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 68,3 54,3 gemiddeld 1 uur per dag sporten 37,1 33,1 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 24,9 24,8 slaapproblemen 30,2 27,3
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 81 82 Gemeente Amsterdam 5 Staat van gezond gewicht en leefstijl van kinderen in Zuidoost
In Zuidoost komen overgewicht en obesitas in 2015 vaker voor dan gemid- De percentages in het kaartje geven het percentage overgewicht (inclusief deld in Amsterdam. Tussen 2012 en 2015 is in Zuidoost het percentage obesitas) weer van kinderen van 2, 3, 5, 10, 14 en 16 jaar. kinderen met overgewicht (inclusief obesitas) vrijwel gelijk gebleven (res- pectievelijk 19,6 en 19,4%).
Bijlmer centrum en Bijlmer oost hebben de hoogste percentages kinderen Bijlmer oost met overgewicht (inclusief obesitas) van Zuidoost. In Bijlmer centrum betreft 21,3% het leerlingen op het basisonderwijs, in Bijlmer oost kinderen van voor- schoolse leeftijd en leerlingen op het voortgezet onderwijs. Gaasperdam/ 19,7% Driemond heeft voor alle leeftijdsgroepen de laagste percentages overge- wicht en obesitas.
In de gebieden van Zuidoost zien we wel significante veranderingen. Zo is in Bijlmer centrum Bijlmer oost tussen 2012 en 2015 het percentage kinderen met overgewicht 17,5% significant gedaald op het basisonderwijs. Daarnaast is het percentage kin- deren met een gezond gewicht significant toegenomen. Op het voortgezet Gaasperdam/ onderwijs is het percentage kinderen met overgewicht significant toegeno- Driemond men. In Bijlmer centrum zien we een toename van ondergewicht bij leerlingen op het voortgezet onderwijs. In Gaasperdam/Driemond is het percentage obesitas significant gedaald onder kinderen op het basisonderwijs. Het percentage ondergewicht is bij deze leeftijdsgroep en bij kinderen met voorschoolse leeftijd significant toegenomen. Onder de voorschoolse leeftijd is het percentage kinderen Focusbuurt Aanpak Gezond Gewicht sinds: met een gezond gewicht gedaald. 2013: Bijlmer centrum (T93) 2016: Bijlmer oost (T94) Geen focusbuurt: Gaasperdam/Driemond (T95 t/m T98)
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 83 Sociaaleconomische status en overgewicht in Zuidoost Gedragsveranderingen voeding en beweging Kinderen met een (zeer) lage sociaaleconomische status (SES) lopen over Het percentage moeders dat borstvoeding geeft aan hun baby van 6 maan- het algemeen meer risico op het krijgen van overgewicht (inclusief obesitas). den is in alle drie de gebieden van Zuidoost toegenomen in de periode In Zuidoost zien we echter weinig verschil tussen de verschillende SES-cate- 2012-2015. Ook met de fruitconsumptie en het drinken van gezoete dranken gorieën. Ook onder kinderen met een hoge SES komt overgewicht (inclusief gaat het de goede kant op bij de 5- en 10-jarigen. Toch is er nog veel ruim- obesitas) met 19% vaker voor dan in de andere stadsdelen (alle metingen te voor verbetering. Zuidoost heeft in vergelijking tot de rest van Amster- van 2-, 3-, 5-, 10-, 14- en 16-jarigen bij elkaar samengenomen). Tussen 2012 dam lage cijfers voor gezond gedrag. Ook hebben in andere stadsdelen en 2015 is het percentage overgewicht voor geen enkele SES-categorie meer verbeteringen plaatsgevonden tussen 2012 en 2015. In de volgende significant veranderd. Weliswaar zien we een stijging van het percentage paragrafen staan per gebied alle veranderingen in Zuidoost beschreven. overgewicht (inclusief obesitas) onder kinderen in de hoge SES-categorie, maar deze stijging is niet significant. Bij de andere SES-categorieën zijn geen grote veranderingen waargenomen.
25%
20%
15% 2012
10% 2015
5%
0% zeer laag laag gemiddeld hoog
* significante verandering
84 Gemeente Amsterdam 5.1 Bijlmer centrum 5.1.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Bijlmer centrum zijn kinderen van 5.1.1 Gewichtsklassen naar leeftijd Surinaamse, overig niet-westerse en Nederlandse herkomst. Het per- In Bijlmer centrum is het percentage jongeren met ondergewicht op het centage kinderen met overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen voortgezet onderwijs tussen 2012 en 2015 significant toegenomen. deze groepen en is het hoogst onder Amsterdamse kinderen van overig niet-westerse herkomst. 100% 1 1 6 8 8 8 10 9 30% 90% 2015 16 17 22 20 80% 2012 25% 25
70% 2012 2015 22
60% 20% obesitas 19 19 72 74 50% overgewicht 2012 15% 64 63 63 gezond gewicht Surinaams 40% 66 13 ondergewicht 2015 Overig niet-westers 30% 10% Nederlands 9 20% 5% 10% 20 17 11 11 6 10* 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 0% voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs 5.1.3 Gewichtsklassen naar geslacht Statistisch significante verschillen tussen 2012 en 2015 zijn gemarkeerd met Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook een* in de figuren en tabellen (p<0,05). in Bijlmer centrum. 2012 2015
17% 22% 17% 22% Bijlmer centrum
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 85 5.1.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 6 maanden is. Zowel de 5- als 10-jarigen drinken in 2015 dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag) dan in 2012 en een groter percentage eet dagelijks fruit. Van de 10-jarigen eet ook een groter percentage groente. Helaas besteedt een groter percentage van de 5-jarigen dagelijks te veel tijd achter een beeldscherm (meer dan 2 uur). De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=372) (N=310) (N=362) (N=322) (N=266) (N=310) (N=279) (N=222) (N=247) (N=234) (N=230) (N=248) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 18,0 67 17,1 53 21,5 78 16,8 54 14,7 39 12,6 39 6,8 19 8,1 18 8,1 20 11,5 27 3,5 8 8,5* 21 gezond gewicht 73,9 275 75,8 235 69,3 251 72,7 234 65,0 173 66,0 204 62,6 174 59,5 132 65,6 162 64,1 150 66,1 152 62,5 155 overgewicht 7,8 29 7,1 22 9,1 33 10,6 34 12,0 32 14,2 44 20,1 56 20,3 45 19,0 47 17,9 42 25,3 58 21,0 52 obesitas ------8,3 22 7,1 22 10,8 30 12,2 27 7,7 19 6,8 16 5,2 12 8,1 20 - voor de 2- en 3-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 45,8 49,6 23,1 26,3 12,0 18,0* kunstvoeding 17,3 12,9 49,0 45,6 69,5 65,5 combinatie van borst- en kunstvoeding 36,7 37,5 27,9 28,2 18,5 16,7
86 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 93,6 93,5 88,6 91,7 elke dag groente eten 78,4 77,0 72,5 81,1* elke dag fruit eten 83,8 93,2* 69,6 83,3* maximaal 3 tussendoortjes per dag 93,6 96,9 93,9 95,6 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 57,1 69,1* 51,1 62,8* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 28,7 30,1 43,5 48,2 lid van een sportvereniging 38,4 37,8 56,4 54,9 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 91,8 78,8* 80,9 79,8
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 51,8 48,5 minstens 5 dagen per week groente eten 65,9 60,9 minstens 5 dagen per week fruit eten 34,1 29,0 elke dag water drinken 67,7 64,5 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 43,3 43,8 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 48,2 47,3 gemiddeld 1 uur per dag sporten 31,7 20,1 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 23,2 15,4 slaapproblemen 25,6 38,5
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 87 5.2 Bijlmer oost 5.2.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Bijlmer oost zijn kinderen van 5.2.1 Gewichtsklassen naar leeftijd Surinaamse, overig niet-westerse en Nederlandse herkomst. Het per- Tussen 2012 en 2015 is in Bijlmer oost het percentage kinderen met centage kinderen met overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen overgewicht significant gedaald op het basisonderwijs. Daarnaast is het per- deze groepen en is het hoogst onder Amsterdamse kinderen van overig centage kinderen met een gezond gewicht significant toegenomen. Op het niet-westerse herkomst. Alleen onder Amsterdamse kinderen van voortgezet onderwijs is het percentage kinderen met overgewicht significant Nederlandse herkomst is het percentage overgewicht (inclusief obesitas) toegenomen. significant gedaald in de periode 2012-2015.
100% 22 30% 2015 7 7 7 8 8 8 90% 2012 16* 2015 25 21 19 25% 80% 24* 2012 23 21 70% 2012 20% 20 60% 69 70 obesitas 17 50% overgewicht 15% 2015 Surinaams 68* 40% 62 66 gezond gewicht 60* 11* Overig niet-westers ondergewicht 10% 30% Nederlands
20% 5% 10% 22 21 10 9 7 8 0% 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 voorschoolse leeftijdbasisonderwijs voortgezet onderwijs 5.2.3 Gewichtsklassen naar geslacht Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook in Bijlmer oost.
2012 2015
17% 25% 18% 25% Bijlmer oost
88 Gemeente Amsterdam 5.2.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In Bijlmer oost zijn de meeste positieve gedragsveranderingen van Zuidoost te zien. In 2015 geeft een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 6 maanden is dan in 2012. Zowel de 5- als 10-jarigen drinken in 2015 dagelijks minder gezoete dranken (maximaal 2 glazen per dag) dan in 2012 en een groter percentage eet dagelijks fruit. De 5-jarigen eten minder vaak te veel tussendoortjes (meer dan 3) en bewegen meer. Van de 10-jarigen ontbijt een groter deel dagelijks. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=413) (N=328) (N=383) (N=363) (N=340) (N=350) (N=325) (N=308) (N=325) (N=312) (N=333) (N=359) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 18,9 78 20,7 68 25,8 99 20,7 75 12,1 41 12,3 43 6,8 22 5,8 18 4,3 14 9,9* 31 9,6 32 7,0 25 gezond gewicht 73,6 304 73,2 240 63,4 242 66,4 241 67,1 228 69,1 242 56,9 185 65,9* 203 69,5 226 57,4* 179 62,8 209 62,1 223 overgewicht 7,5 31 6,1 20 8,9 34 9,7 35 15,6 53 11,7 41 27,6 90 21,8 67 18,7 61 25,0 78 19,2 64 22,3 80 obesitas - - - - 2,1 8 3,3 12 5,3 18 6,6 23 8,6 28 6,2 19 7,4 24 7,7 24 8,4 28 8,9 32 - voor de 2-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 50,9 52,4 21,5 22,5 11,4 18,7* kunstvoeding 16,6 12,1 51,8 46,1 71,7 61,7* combinatie van borst- en kunstvoeding 32,5 35,5 26,7 31,6 16,9 19,6
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 89 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 94,5 95,5 86,5 93,5* elke dag groente eten 77,1 78,6 78,0 75,0 elke dag fruit eten 86,5 92,2* 70,4 80,7* maximaal 3 tussendoortjes per dag 95,8 98,6* 94,7 97,4 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 53,6 69,2* 47,3 65,3* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 24,5 34,1* 48,8 44,8 lid van een sportvereniging 38,3 39,5 53,2 54,8 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 90,9 91,0 80,1 80,2
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 46,1 47,7 minstens 5 dagen per week groente eten 61,2 56,1 minstens 5 dagen per week fruit eten 26,3 30,0 elke dag water drinken 64,2 68,4 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 47,4 52,7 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 52,2 51,1 gemiddeld 1 uur per dag sporten 29,3 26,6 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 24,1 21,9 slaapproblemen 34,5 32,9
90 Gemeente Amsterdam 5.3 Gaasperdam/Driemond 5.3.2 Gewichtsklassen naar herkomst De drie grootste herkomstgroepen in Gaasperdam/Driemond zijn 5.3.1 Gewichtsklassen naar leeftijd kinderen van Surinaamse, overig niet-westerse en Nederlandse herkomst. In de voorschoolse leeftijd is het percentage kinderen met ondergewicht Het percentage overgewicht (inclusief obesitas) verschilt tussen deze significant toegenomen. Daarnaast is het percentage kinderen met een groepen en is het hoogst onder Amsterdamse kinderen van overig gezond gewicht significant gedaald. Onder kinderen op het basisonderwijs niet-westerse herkomst. is het percentage ondergewicht ook significant toegenomen. Daarnaast is 30% er in deze leeftijdsgroep een significante daling te zien in het percentage 2012 obesitas. 25% 100% 2 1 7 4* 6 23 2015 7 6 8 2012 90% 2015 17 16 18 16 20% 80% 19 19 2015 18 2012 70% 15% 15 60% 65* 13 Surinaams 71 obesitas Overig niet-westers 50% overgewicht 10% 69 Nederlands 67 40% 70 69 gezond gewicht ondergewicht 30% 5%
20% 28* 0% 10% 20 7 11* 8 9 0% 2012 2015 2012 2015 2012 2015 5.3.3 Gewichtsklassen naar geslacht voorschoolse leeftijd basisonderwijs voortgezet onderwijs Over het algemeen zijn meisjes vaker te zwaar dan jongens. Dit zien we ook in Gaasperdam/Driemond.
2012 2015
17% 20% 16% 19% Gaasperdam/Driemond
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 91 5.3.4 Verdiepende cijfers gewicht en gedrag Hieronder staan de gewichtsklassen per leeftijd weergegeven. Daarna volgen verdiepende cijfers over zuigelingenvoeding, voeding en bewegen op het basis- en voortgezet onderwijs. In vergelijking met 2012 geeft in 2015 een groter percentage van de moeders borstvoeding als hun baby 6 maanden is. Verder zijn alleen gedragsverbeteringen zichtbaar bij de 10-jarigen. Zij nuttigen minder gezoete drank (maximaal 2 glazen per dag), een groter deel eet dagelijks fruit en is lid van een sportvereniging. De vragenlijst op het voortgezet onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere jaren niet mogelijk is.
2 jaar 3 jaar 5 jaar 10 jaar 14 jaar 16 jaar gewichtsklassen 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 2012 2015 (N=393) (N=292) (N=351) (N=399) (N=386) (N=406) (N=397) (N=393) (N=395) (N=345) (N=377) (N=405) % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n ondergewicht 20,1 79 25,3 74 20,2 71 30,1* 120 8,3 32 11,1 45 6,0 24 10,2* 40 8,6 34 9,3 32 7,2 27 9,1 37 gezond gewicht 73,8 290 69,9 204 67,9 239 61,4 245 74,6 288 71,9 292 64,5 256 65,1 256 69,6 275 65,8 227 67,4 254 68,4 277 overgewicht 6,1 24 4,8 14 9,1 32 6,5 26 11,4 44 12,6 51 20,9 83 20,6 81 16,5 65 17,6 61 19,1 72 14,1 57 obesitas - - - - 2,6 9 2,0 8 5,7 22 4,7 19 8,6 34 4,1* 16 5,6 22 7,2 25 6,4 24 8,4 34 - voor de 2-jarigen betreft het hier vanwege te kleine aantallen de cijfers van overgewicht inclusief obesitas
2 weken 3 maanden 6 maanden zuigelingenvoeding 2012 2015 2012 2015 2012 2015 % % % % % % borstvoeding 59,0 63,3 28,9 33,4 18,1 26,2* kunstvoeding 14,8 13,8 49,1 44,1 64,4 59,1 combinatie van borst- en kunstvoeding 26,2 22,9 21,8 22,4 17,5 14,8
92 Gemeente Amsterdam 5-jarigen 10-jarigen voeding en bewegen op het basisonderwijs 2012/’13 2015/’16 2012/’13 2015/’16 % % % % elke dag ontbijten 93,3 94,5 93,9 92,5 elke dag groente eten 84,3 81,0 82,7 79,6 elke dag fruit eten 91,3 90,7 73,4 80,1* maximaal 3 tussendoortjes per dag 98,2 96,3 96,2 97,3 maximaal 2 glazen gezoete drank per dag 54,5 60,2 49,1 61,0* gemiddeld 1 uur of meer per dag bewegen 38,3 43,2 47,1 49,9 lid van een sportvereniging 37,4 43,7 54,7 67,8* gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 91,7 91,2 85,5 84,3
14-jarigen 16-jarigen voeding, bewegen en slaap op het voortgezet onderwijs 2015/’16 2015/’16 % % minstens 5 dagen per week ontbijten 61,8 50,8 minstens 5 dagen per week groente eten 69,7 65,5 minstens 5 dagen per week fruit eten 40,2 36,7 elke dag water drinken 64,9 67,8 minder dan 5 dagen per week zoete dranken drinken 45,4 41,7 minstens 4 dagen per week lopend/fietsend naar school 56,2 48,9 gemiddeld 1 uur per dag sporten 33,9 27,7 gemiddeld 2 uur of minder per dag voor de TV of achter de computer doorbrengen (buiten school) 18,3 18,9 slaapproblemen 31,1 35,6
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 93 Toelichting en verantwoording
In deze outcome monitor wordt in kaart gebracht of de situatie in de zijn officieel ‘kinderen uit de 2e klas van het voortgezet onderwijs’ en de gebieden in 2015 is verbeterd, gelijk is gebleven of is verslechterd ten 16-jarigen zijn ‘kinderen uit de 4e klas van het voortgezet onderwijs’ en opzichte van 2012, het jaar vóór de start van de aanpak. hoeven niet exact 14 of 16 jaar te zijn. Dit is de gemiddelde leeftijd van deze klassen. Gebruikte gegevensbronnen • Gewichtsklasse en zuigelingenvoeding: digitaal kinddossier Gewichtsklasse jeugdgezondheidszorg (JGZ). JGZ ziet kinderen op reguliere Of iemand ondergewicht, een gezond gewicht, overgewicht of obesitas contactmomenten in de leeftijd van 0 tot 18 jaar. heeft, wordt bepaald aan de hand van de Body Mass Index (BMI). Voor 2 • De cijfers over gezonde voeding en gedrag zijn afkomstig uit vragen- tot en met 18 jaar gelden speciaal voor de jeugd ontwikkelde internationale lijstonderzoek. Ouders van basisschoolleerlingen en jongeren op het afkapwaarden.1 Het is belangrijk om op te merken dat de gewichtsklasse voortgezet onderwijs vullen vragen in over gezondheid en leefstijl. Hier- ondergewicht bestaat uit kinderen met a) matig ondergewicht (graad 2 mee is het geen objectieve meting van gedrag, maar zelfrapportage. en 3) en b) ernstig ondergewicht (graad 1). De kinderen met matig De cijfers zijn daardoor wellicht rooskleuriger dan de werkelijkheid. ondergewicht – dit zijn verreweg de meeste kinderen – zijn aan de lichte De veranderingen over de tijd of tussen verschillende leeftijden en kant, maar ze worden door de jeugdgezondheidszorg beschouwd als gebieden zijn desondanks informatief. De vragenlijst op het voortgezet kinderen met een gezond gewicht, zolang er geen onderliggend klinisch onderwijs is in 2015/’16 veranderd waardoor vergelijking met eerdere probleem aanwezig is. jaren niet mogelijk is. Herkomst Onderzoeksjaar De richtlijnen van het CBS worden gebruikt voor het bepalen van de Voor kinderen tot 5 jaar zijn de gegevens per kalenderjaar verzameld, voor herkomst. Als minimaal één van beide ouders in het buitenland geboren kinderen van 5 jaar en ouder zijn de gegevens per schooljaar verzameld. is dan is het kind van niet-Nederlandse herkomst. De herkomst van de Waar in de tekst 2012 staat, betreft het voor hen metingen van schooljaar Amsterdamse jeugd wordt verdeeld in de volgende 7 categorieën: 2012-2013. Cijfers van 2015 zijn de metingen van 2015-2016. 1) Nederlandse Amsterdammers; 2) Surinaamse Amsterdammers; 3) Antilliaanse en Arubaanse Amsterdammers; 4) Turkse Amsterdammers; Leeftijdscategorieën 5) Marokkaanse Amsterdammers; 6) overig westerse Amsterdammers; De percentages gewichtsklasse zijn een gemiddelde van de volgende zes 7) overig niet-westerse Amsterdammers. leeftijden: 2, 3, 5, 10, 14 en 16 jaar. De categorie ‘voorschoolse leeftijd’ bestaat uit 2- en 3-jarigen, de categorie ‘basisonderwijs’ uit 5- en 10-jarigen en de categorie ‘voortgezet onderwijs’ uit 14- en 16-jarigen. De 14-jarigen
1 Cole TJ, Bellizzi MC, Flegal KM, Dietz WH. Establishing a standard definition for child overweight and obesity worldwide: international survey. BMJ, 2000, 320: 1-6.
94 Gemeente Amsterdam Statistiek De verzamelde gegevens van gewichtsklasse en zuigelingenvoeding, en van de leefstijl van kinderen van 5 en 10 jaar, zijn gewogen naar de vier achtergrondkenmerken geslacht, leeftijd, etnische herkomst en sociaaleconomische status (bron: SCP) om ze representatief te maken voor alle Amsterdamse kinderen met betrekking tot deze vier achtergrond- kenmerken. De cijfers over de leefstijl van jongeren van 14 en 16 jaar zijn niet gewogen, omdat het responspercentage van de digitale vragenlijst op het voortgezet onderwijs relatief hoog is (ongeveer 85%). De cijfers zijn door middel van de chikwadraat getoetst op statistische significantie (p<0.05). De significante verschillen zijn gemarkeerd met een*.
Buurtenmonitor Zo blijven wij gezond 95 96 Gemeente Amsterdam