Gebiedsplan Oud-Oost Inhoudsopgave

1 Gebiedsplan 3 Oud-Oost

1.1 Karakterisering 3 1.2 Opvallende cijfers van het gebied 4 1.3 Prioriteiten 5

2 Activiteiten 2015 9

■ Prioriteit A 9 Participatie van bewoners ■ Prioriteit B 10 Kansen voor jongeren ■ Prioriteit C 11 Veiligheid Jeugdcriminaliteit ■ Prioriteit D 12 Optimaal gebruik openbare ruimte ■ Prioriteit E 13 Ruimte voor ondernemers ■ Prioriteit F 14 Voldoende betaalbare ruimte ■ Prioriteit G 15 Meer groen en duurzaamheid (initiatieven voor hernieuwbare energie) en luchtkwaliteit

Gebiedsplan Oud-Oost 2 1 Gebiedsplan Oud-Oost

1.1 Karakterisering

Oud-Oost is het dynamische hart van stadsdeel Oost en bestaat uit drie Daarnaast blijven er in het gebied opgaven bestaan. Het percentage karakteristieke 19e-eeuwse buurten: vanaf de Amstel oostwaarts de sociale huurwoningen, minima huishoudens en het aandeel jeugdigen dat Weesperzijdestrook, de Oosterparkbuurt en de Dapperbuurt. De zuidkant in armoede opgroeit is in Oud-Oost (met name de Dapperbuurt, Transvaal van deze buurten wordt begrensd door een spoorlijn, ten zuiden daarvan en Oosterparkbuurt) hoger dan in gemiddeld. Het tegengaan ligt de Transvaalbuurt die begin 20e eeuw is gebouwd, grotendeels in de van armoede en het bieden van perspectief door opleiding, stage en stijl van de Amsterdamse School. is een nieuw ontwikkelgebied werktoeleiding voor jongeren zijn aandachtspunten. In de Transvaalbuurt en fungeert als nieuw centrum van het stadsdeel. Oud-Oost heeft relatief hebben diverse partijen zich middels de wijkaanpak jarenlang fors ingezet veel kleine woningen en sociale huurwoningen. Het gebied is dichtbevolkt. op de problemen in deze buurt, o.a. drugsoverlast. Ook op het gebied van Dit verandert enigszins door de toename van één- en tweepersoonshuis- het verbeteren van woningen en de kwaliteit van de woonomgeving van houdens. De aantrekkingskracht van Oost is gelegen in het Oosterpark, dit sterk verstedelijkte gebied liggen er opgaven. De toegenomen Tropenmuseum, Dappermarkt en de mooie pleinen en karakteristieke aantrekkingskracht van Oud-Oost zorgt voor toename aan verkeersstromen 19e eeuwse wijken rondom het Oosterpark en de Amsteloever. Groot- (met name fietsers) en intensiever gebruik van de openbare ruimte. schalige ontwikkelingen zoals de aanpak van de Wibautstraat, de bouw van Het Oosterpark is een drukbezocht park waar veel evenementen plaats- de Amstelcampus (Hogeschool van Amsterdam), de verdubbeling van het vinden. De verdere bouw van woningen in Oostpoort zal voor Oosterpark en de ontwikkeling van Oostpoort maken het gebied steeds verkeersdrukte zorgen. aantrekkelijker om te wonen en recreëren. Mede door de vestiging van nieuwe hotels aan de Linneausstraat en de Wibautstraat neemt het aantal toeristen verder toe.

Gebiedsplan Oud-Oost 3 1 Gebiedsplan Oud-Oost

1.2 Opvallende cijfers van het gebied

Hieronder staan de verschillende indicatoren waaruit blijkt dat bepaalde buurten in Oud-Oost extra aandacht behoeven.

Indicator A’dam Oud-Oost Aandachtsbuurt % sociale huurwoning 46% 59% Alle (60 a 64%), uitgezonderd (34%) % minimahuishoudens 17% 22% 25% (Dapperbuurt en Transvaalbuurt) % 15-64 jaar in bijstand 6% 8% 9% (Dapperbuurt en Transvaalbuurt) % voortijdig schoolverlaters 9% 10% 13% (Dapperbuurt) 10% (Transvaalbuurt) Objectieve veiligheidsindex 70 * 91 (Dapperbuurt) % jeugdige verdachten 12-24 4 * 4,8 (Dapperbuurt) 4,5 (Transvaalbuurt en Oosterparkbuurt)

*Niet bekend op gebiedsniveau

De bovenstaande cijfers laten zien dat er een sociale opgave blijft bestaan in Oud-Oost, met name in de Dapper- en Transvaalbuurt, in mindere mate ook in de Oosterparkbuurt.

Gebiedsplan Oud-Oost 4 1 Gebiedsplan Oud-Oost

1.3 Prioriteiten

Opgave: ruimte & leefomgeving Prioriteiten Programma’s: Verkeer & Infrastructuur, Openbare Ruimte & Groen, ■ Optimaal gebruik openbare ruimte; aanpak (fiets)parkeren, ruimte voor Milieu & Water fietsers (hoofdnet fiets Weesperzijde) en een veilige openbare ruimte. ■ Meer groen en duurzaamheid (initiatieven voor hernieuwbare energie), In Oud-Oost zijn verkeersonveilige locaties aangepakt, maar nieuwe dienen luchtkwaliteit en hernieuwbare energie. zich aan, bijvoorbeeld de Weesperzijde. De verkeersdrukte van o.a. fietsers is toegenomen door vestiging van de Amstelcampus, nieuwe horeca en Wonen & Ontwikkelen watersport op de Amstel. Na herprofilering van de Wibautstraat verschuift Programma’s: Stedelijke ontwikkeling, Cultuur & Monumenten de aandacht naar het onderliggend wegennet, zoals de Eerste Oosterpark- straat. Specifieke aandacht vraagt de luchtkwaliteit (fijnstofproblematiek) Groot project is de verdere ontwikkeling van Oostpoort. Ook de projecten rond de Wibautstraat. rond de Wibaut en de Tugelaweg vragen aandacht. In de oude buurten zijn De verdubbeling van het Oosterpark is een complex groenproject met veel kleine sociale woningen, die niet zijn toegesneden op de eisen van veel belanghebbenden. Er zijn mogelijkheden voor meer kleinschalig groen; de tijd, bv het zelfstandig kunnen wonen van ouderen. Een oplossing de buurtmoestuin op het Afrikanerplein en in de Dapperbuurt zijn voor- daarvoor is bijvoorbeeld het op grotere schaal aanpassen van woningen. beelden. Prioriteit wordt gelegd bij het vasthouden van gezinnen en het realise- Het gebruik van de fiets is hoog, maar het fietsparkeren is een probleem, ren van middeldure huur. De aanpak van achterstallig onderhoud zal naar met name rond de Dappermarkt en de Weesperzijde. Ook het schoon- verwachting meer aandacht vragen. Er is veel maatschappelijk vastgoed, houden van de openbare ruimte en bevorderen van afvalscheiding vragen op termijn komen waarschijnlijk (school)gebouwen vrij. Participatie van aandacht. Aandachtspunt de komende periode is de inrichting van de bewoners bij het verbeteren van hun buurt kan worden bevorderd door openbare ruimte achter de Parooldriehoek. maatschappelijk vastgoed beschikbaar te stellen. Op het vlak van cultuur De oude bebouwing maar ook de nieuwbouw uit de jaren ’80 bieden nog vraagt het Centrum voor Beeldende Kunsten (CBK) aandacht, deze heeft voldoende aanknopingsmogelijkheden voor het stimuleren van initiatieven een stadsdeel overstijgende functie. Mogelijkheden van verzelfstandiging voor hernieuwbare energie. Daarbij kan mogelijk worden aangesloten op worden onderzocht. expertise bij de Amstelcampus, waar ook wordt ingezet op diverse duurzame toepassingen. Hier liggen overigens niet alleen kansen in de Prioriteiten woningvoorraad, maar ook bij grote instellingen zoals het OLVG. ■ Voldoende betaalbare woningen voor iedereen met prioriteit bij het vasthouden van gezinnen, realiseren middeldure huur en het borgen van de kwaliteit van de bestaande woningvoorrraad.

Gebiedsplan Oud-Oost 5 1 Gebiedsplan Oud-Oost

Leren, Opgroeien en Vrije tijd Participeren en Civil Society Programma’s: Jeugd & Onderwijs, Sport & Recreatie Programma’s; Dienstverlening, Bestuur & Ondersteuning

Relatief veel jongeren in Oud-Oost groeien op in armoede. Hun achter- In Oud-Oost is een groep mondige en actieve bewoners die een stevige grond maakt het niet altijd eenvoudig om hun talenten te ontwikkelen: inbreng en meer zelfstandige positie voor ogen staat. De buurtplatforms weinig betrokkenheid van ouders, gebrek aan financiële middelen, geen spelen daarop in. Bewoners pakken meer de lead in het verbeteren van hun ruimte in de kleine woningen om huiswerk te maken etc. Met name in de buurt, de rol van het stadsdeel verschuift naar een meer faciliterende rol. Transvaalbuurt en ook Dapperbuurt zijn veel jongeren zonder afgemaakte De succesvolle inzet van de wijkaanpak in de Transvaalbuurt heeft opleiding en zonder werk. Zij treffen elkaar o.a. in coffeeshops en cafés. plaatsgemaakt voor ‘Transvaal pakt door’, dat is opgezet door bewoners. Ook wordt een toename van softdrugsverslaving waargenomen. Er is Daarmee is de rolverdeling verschoven van instanties naar buurt. sprake van een harde kern van criminele jongeren. In het kader van Participatie en sociale cohesie kunnen deels een antwoord zijn op het preventie richten we ons op jongere broertjes. Inzet op participatie en opvangen van maatschappelijke opgaven, zodat professionele hulp alleen betrokkenheid van ouders en ondersteuning bij de opvoeding, is ook een wordt ingezet als dat noodzakelijk is. belangrijk aandachtspunt. Een ander probleem is het aantal kinderen met overgewicht. Sport is een belangrijk thema bij naschoolse activiteiten. Prioriteiten Belangrijk voor de Transvaal- en Dapperbuurt zijn het continueren / ■ Participatie van bewoners bij het verbeteren van hun buurt en de dragende intensiveren van huiswerkbegeleiding en talentontwikkeling. samenleving.

Prioriteiten ■ Kansen voor jongeren; scholing, brede talentontwikkeling, stages en werk en aanpak armoedeproblematiek.

Gebiedsplan Oud-Oost 6 1 Gebiedsplan Oud-Oost

Leefbaar, Sociaal en Veilig Werken en Buurteconomie Programma’s; Welzijn & Zorg, Openbare orde & Veiligheid Programma’s: Werk, Inkomen & Economie

Met de decentralisatie van de zorg krijgt de gemeente extra taken en De inzet op buurteconomie gaat gepaard met aandacht voor het verantwoordelijkheden. Het is van belang dat samenwerking met verbeteren van de kwaliteit van de woonomgeving en aantrekkelijkheid organisaties en bewoners goed wordt. Er liggen opgaven op het gebied voor bezoekers en nieuwe bewoners. De Dappermarkt trekt veel bezoekers van zelfredzaamheid en participatie. Sociaal isolement is een probleem. uit andere buurten en is een impuls voor de buurteconomie. De samen- Inzet is vereist wat betreft het oplossen van fysieke woonproblemen, werking met ondernemers biedt mogelijkheden om ook meer stageplekken gezondheidsbevordering, het stimuleren van mantelzorg, vrijwilligerswerk voor jongeren te realiseren. en actief burgerschap en het tegengaan van huiselijk geweld. Er blijft Er is veel werkloosheid in Oud-Oost. Naast de inzet op de buurteconomie inspanning nodig om overlast en criminaliteit van jongeren terug te dringen is het nodig om mensen te activeren richting werk en participatie. en het gevoel van veiligheid te vergroten. Het nieuwe participatie-centrum Post Oost speelt hierin een belangrijke rol. Samenwerking wordt gestimuleerd. Een voorbeeld van goede samen- Prioriteiten werking is het Keurmerk Veilig Ondernemen, waarbij ondernemers, ■ Veiligheid en aanpak van (jeugd)criminaliteit. stadsdeel, politie en brandweer samenwerken om het winkelgebied schoon, heel en veilig te maken. Het stadsdeel en corporaties voeren elke zes weken een bedrijfs-onroerend goed overleg om vraag en aanbod van vastgoed te matchen. Deze werkwijze heeft zijn nut bewezen en willen we graag continueren.

Prioriteiten ■ Ruimte voor ondernemers, vitale en kwalitatief goede winkelstraten en meer werkgelegenheid.

Gebiedsplan Oud-Oost 7 2 Activiteiten 2015

In de onderstaande overzichten zijn de prioriteiten uit de gebiedsagenda’s nader uitgewerkt in activiteiten voor 2015. Voor alle onderstaande activiteiten is budget beschikbaar uit de budgetten van de bestuurs­ commissie of RvE’s. Daar waar extra budget wordt ingezet vanuit het budget buurtgerichte aanpak of het MJPF staat dit vermeld.

Prioriteit A Participatie van bewoners

A1 Roomtuintjes A5 Versterking sociale cohesie en participatie (Dapperbuurt) Het organiseren van bewonersbijeenkomsten, een buitenspeelproject, Het verkennen van de mogelijkheden om netwerkvorming te stimuleren het stimuleren en faciliteren van bewonersinitiatieven (o.a. speeltoestel) en door buurt en lokale (semi-) professionele partners met elkaar te verbinden het stimuleren van samenwerking met Pontania, in de wijk Roomtuintjes. en hen een rol te geven bij het vergroten van de sociale cohesie, het versterken van de buurtfunctie van basisschool De Dapper. A2 Tugelahuis Sociale activering, talentontwikkeling, werk, wijkeconomie en onder- Budget Buurtgerichte aanpak € 20.000 nemerschap in Amsterdam-Oost door programmering en beheer van het Tugelahuis door bewoners uit de buurt. A6 Academie van de stad (Dapperbuurt en Transvaal) Er zullen in 2015 zowel in Transvaal als Dapperbuurt drie deelprojecten A3 Oosterpark uitgevoerd worden in opdracht van Ymere en het stadsdeel waarbij Vanuit het project Verdubbeling Oosterpark en vanuit het evenementen- studenten maatschappelijke vraagstukken oppakken. Voorbeelden zijn beleid (herziening locatieprofiel) zijn verschillende partners geactiveerd. de voorleesservice en talentontwikkeling voor kinderen. In de aankomende tijd willen we deze groepen met elkaar verbinden in een Parkenplatform. A7 Wijkacademie Opvoeden Oost (WA Oost) Diverse activiteiten rondom de thema’s ‘Tijd voor opvoeden’ en Budget Buurtgerichte aanpak €15.000 ‘Opvoeden en veiligheid in de wijk’, o.a. ■ Theaterstuk ism St. Accu en school De Dapper. A4 Weesperzijdeplatform ■ Partner van het jaar van de Dappermarkt: fotoproject met middenstanders Op 10 december zal er in het Volkshotel een aftrap plaatsvinden van uit de Dapperstraat over de opvoedrol van de winkeliers en marktlui. het buurtplatform Weesperzijde. Hierna zullen er in een vervolgtraject ■ Glossy uitgeven over het leven in Oost met de hangjongeren. verschillende momenten plaatsvinden waarbij we gezamenlijk werken ■ Bijeenkomst ism basisscholen over ‘Opvoeden in spannende tijden’. aan de opgaven in de buurt. Budget Buurtgerichte aanpak €30.000

Gebiedsplan Oud-Oost 8 2 Activiteiten 2015

Prioriteit B Kansen voor jongeren

B1 De Vreedzame Wijk B5 Aanpak Gezond Gewicht Oost Dapperbuurt en Transvaalbuurt Gezamenlijk met de buurtcoalities en partners werken aan een herkenbare Aanpak van overgewicht en obesitas bij kinderen door in te zetten op (eenduidige) pedagogisch houding bij formele en informele opvoeders een integrale en gebiedsgerichte aanpak. Binnen de aanpak wordt in de buurt en bouwen aan een veilig en fijn opvoedklimaat in de preventief ingezet op gezonde scholen, een gezond ingerichte stad Transvaalbuurt. (inrichting openbare ruimte) en inzet en initiatief vanuit de community (buurtaanpak) en curatief met goede zorg voor kinderen en jongeren die al Budget Buurtgerichte aanpak € 30.000 overgewicht hebben. Met de buurtaanpak wordt ingezet op een gezonde beweging van onderop, door het stimuleren van betrokkenheid van de B2 Carriérestraten (stages en werkgelegenheid) community en buurtinitiatief, deskundigheidsbevordering en onderlinge Carrièrestraat ontwikkelen in een winkelstraat, Dapperstraat/Eerste van samenwerking. Maakt deel uit van Amsterdamse Aanpak Gezond Swindenstraat, Oostpoort. Hierbij zoveel als mogelijk gecertificeerde Gewicht (AAG). stage bedrijven ontwikkelen en zoveel mogelijk stagiaires plaatsen. Budget Buurtgerichte aanpak € 100.000 Budget Buurtgerichte aanpak € 10.000 B6 Jump-In B3 Oostpoortwerkt2015 (stages en werkgelegenheid) Onderdeel Sport&Bewegen binnen Jump-in: stimuleren van sport en In Oostpoort een online winkelstore ontwikkelen waar bewoners in een beweegdeelname door het aanbieden van kennismakingslessen en straal van 6 km binnen een uur hun bestelde producten kunnen ontvangen. naschoolse sportlessen. Waarbij de focus ligt op de inactieve kinderen. Dit wordt uitgevoerd door xXess-360graden. Er wordt een online app. Sportaanbod bekendheid geven op de school en in de wijk, bevorderen ontwikkeld door MBO studenten, een bedrijfspand ingericht in Oostpoort, van doorstroom naar de vereniging/aanbieders. Het aanbieden van een bezorgdienst opgezet door MBO-studenten en er komt een motorische remedial teaching MRT vanuit school en het inzetten coördinator (HBO-stagiair). van Gym+.

B4 Wibautwerkt2015 (stages en werkgelegenheid) Budget Buurtgerichte aanpak € 25.000 Er worden stageplekken, jeugdervaringsplekken en werkgelegenheids- trajecten bij diverse ondernemers in de Wibautstraat, zoals het Volkshotel, Baut, Trouw en het Studentenhotel gecreëerd.

Gebiedsplan Oud-Oost 9 2 Activiteiten 2015

Prioriteit C Veiligheid en Jeugdcriminaliteit

C1 Jeugd Preventie Team Jongeren (17-23) uit de buurt hebben de taak om op (potentieel) over- lastgevende locaties aanwezig te zijn, contact te leggen met de jongeren (hun buurtgenoten) en ze aan te spreken op hun gedrag. Ze participeren bij activiteiten in de buurt voor buurtbewoners en jongeren. Naast deze taak, waardoor ze meer bij hun buurt en het overlast probleem betrokken worden, wordt er ook gewerkt aan hun persoonlijke ontwikkeling en eventueel toeleiding naar opleiding of werk.

Met deze aanpak sla je twee vliegen in een klap. De overlast door jeugd- groepen wordt aangepakt, maar minstens zo belangrijk is dat jongeren een kans krijgen om zich als lid van het JPT te ontwikkelen en een stap verder te komen in het leven.

Budget Buurtgerichte aanpak € 250.000

Gebiedsplan Oud-Oost 10 2 Activiteiten 2015

Prioriteit D Optimaal gebruik openbare ruimte

D1 Principeprofiel Weesperzijde Realiseren van principeprofiel Weesperzijde met voldoende ruimte voor de fiets en met compensatie van mogelijk te vervallen parkeerplaatsen in parkeergarage Kohnstammhof, Wibauthuis, onder Torontobrug of elders.

Budget Buurtgerichte aanpak € 100.000

D2 Wibautcampus Optimaliseren verkeersstromen langzaam verkeer in omgeving van Wibautcampus, Rhijnspoorplein en de Tilanusstraat vergt na afronding van diverse bouwprojecten een opknapbeurt. De ambitie is om deze straat als belangrijke ontsluiting van de Campus nieuw in te richten.

D3 Parooldriehoek Inrichting openbare ruimte rondom Parooldriehoek.

D4 Eerste Oosterparkstraat Integrale aanpak en herinrichting Eerste Oosterparkstraat.

D5 Oosterparkbuurt (pilot fietsparkeerstalling) Realiseren van proef met fietsparkeerstalling in bestaand vastgoed in de Oosterparkbuurt.

Budget Buurtgerichte aanpak € 85.000

D6 Dapperbuurt Verkennen mogelijkheden voor realisatie van parkeergarage in de Dapperbuurt zodat parkeerplaatsen in de openbare ruimte anders gebruikt kunnen worden.

Gebiedsplan Oud-Oost 11 2 Activiteiten 2015

Prioriteit E Ruimte voor ondernemers

E1 Integrale aanpak Eerste van Swindenstraat De aanpak van leegstand in winkels, verbeteren van het economisch klimaat voor de ondernemers, het aanpakken van de funderingsproblemen, het op niveau brengen van de openbare ruimte en de aanpak (vooral drugs gerelateerde) criminaliteit vragen om een extra inspanning. Hiervoor wordt een integrale aanpak voor de winkelstraat vormgegeven.

Gebiedsplan Oud-Oost 12 2 Activiteiten 2015

Prioriteit F Voldoende betaalbare ruimte

F1 Realisatie van middeldure huur Het realiseren van nieuwe ontwikkellocaties voor middeldure huur, hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan het schoolgebouw in de President Brandtstraat (Kraanvogel). Andere locaties zijn wellicht ook mogelijk.

F2 Realisatie van middeldure huur in Oud-Oost Verkenning met Eigen Haard naar mogelijkheden om middeldure huur te realiseren in de Oosterparkbuurt. In eerste instantie wordt hierbij gekeken naar mogelijkheden binnen het renovatieprogramma van Eigen Haard.

F3 Borgen van woningkwaliteit Er komt in Oud-Oost achterstallig onderhoud voor van woningen. De laatste jaren is door de pilot Actief Aanschrijven en het programma Beter Wonen ervaring opgedaan om dit actief op te pakken. Voor 2015 wordt gekeken op welke wijze in Oud-Oost hieraan een vervolg gegeven kan worden.

F4 Herontwikkeling maatschappelijk vastgoed buurtcentrum Transvaal Voor het voormalig buurtcentrum Transvaal moet worden gezocht naar een andere invulling, waarbij bij bewoners is gepeild welke functie(s) het meest gewenst zijn. Functies waaraan wordt gedacht is kleinschalige werkruimte, bedrijvigheid en een (para)medische invulling. Verkoop en kostendekkende exploitatie zijn randvoorwaarden.

Gebiedsplan Oud-Oost 13 2 Activiteiten 2015

Prioriteit G Meer groen en duurzaamheid (initiatieven voor hernieuwbare energie) en luchtkwaliteit

G1 Initiatieven uit het gebied centraal Het ondersteunen van initiatieven van bewoners, bedrijven en maat- schappelijke organisaties die een bijdrage leveren aan duurzaamheid. Voorbeelden van zulke initiatieven zijn onder andere Bewonersgroep Oost voor Schone lucht (Straatfestival Groene Boulevard) en ondersteuning van initiatieven voor het vergisten van oud brood (Broodpower Transvaalbuurt).

G2 Agenda duurzaamheid centraal Diverse activiteiten op de thema’s Energietransitie, Naar een circulaire economie, Amsterdam gezonde stad en Amsterdam droge voeten. Voorbeelden zijn onder andere advisering van energiesparing aan huurder door Wijksteunpunt wonen en een project in de Dapperbuurt om het eenmalig gebruik van plastic tasjes terug te dringen.

TOTAALBUDGET Oud-Oost Budget Buurtgerichte aanpak € 665.000

Gebiedsplan Oud-Oost 14