Jongeren in beeld Diemen
Resultaten Jeugdgezondheidsmonitor 2017-2018
Deze rapportage brengt de gezondheid in beeld van jongeren in de tweede en vierde klas van het regulier voortgezet onderwijs. De resultaten zijn afkomstig uit de digitale gezondheidsvragenlijst ‘Jij en je gezondheid’. Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 2 van 25
Jeugdgezondheidsmonitor 2017-2018 De jeugdgezondheidsmonitor is het jaarlijkse gezondheidsonderzoek van de GGD Inhoudsopgave Amsterdam onder jongeren in de tweede en vierde klas van het regulier voortgezet onderwijs in de gemeenten van de regio Amstelland (Aalsmeer, Amstelveen, Diemen, Ouder-Amstel en Uithoorn). Het doel van het onderzoek is het verkrijgen van inzicht in de psychosociale gezondheid en leefgewoonten van jongeren. De Het onderzoek 3 resultaten van de monitor ondersteunen gemeenten bij het opstellen van het jeugdgezondheidsbeleid. Mentale gezondheid 4 Ervaren gezondheid 5 Wat is Jij en je gezondheid? Depressie en angst 6 De resultaten van de jeugdgezondheidsmonitor 2017-2018 komen uit de digitale Zelfdoding 7 1 gezondheidsvragenlijst ‘Jij en je gezondheid’ . ‘Jij en je gezondheid’ wordt in de Slapen 8 regio Amsterdam-Amstelland jaarlijks op alle scholen afgenomen. Tweede- en vierdeklasleerlingen beantwoorden vragen over gezondheid, leefstijl en relaties. De antwoorden op de vragen worden gebruikt door de Jeugdgezondheidszorg Leefgewoonten 9 (JGZ) om (gezondheids-)problemen te signaleren en leerlingen eventueel passende Roken 10 begeleiding te bieden. Leerlingen ontvangen ook een terugkoppeling met een Alcohol 11 persoonlijk gezondheidsprofiel op maat. Daarnaast worden de resultaten gebruikt in Cannabis 12 het schoolgezondheidsprofiel om scholen te ondersteunen bij deGezonde School. Waterpijp 13 Resultaten worden jaarlijks gepubliceerd op onze website Gezondheid in Beeld. Gewicht, voeding en bewegen 14 Over dit rapport Gewicht 15 Voor dit rapport zijn de resultaten uit ‘Jij en je gezondheid’ van schooljaar 2017-2018 Water en zoete dranken 16 voor Diemen geanalyseerd en beschreven. Dit interactieve rapport presenteert de Ontbijten, fruit en groente 17 resultaten in 6 hoofdstukken: 1 Het onderzoek, 2 Mentale gezondheid, 3 Leefgewoonten, Bewegen 18 4 Gewicht, voeding en bewegen, 5 Sociale leefomgeving en 6 Wijken. Het eerste hoofdstuk beschrijft de achtergrondkenmerken van de onderzoekspopulatie en de werkwijze. De hoofdstukken 2, 3, 4 en 5 beginnen met een inleiding en een overzicht Sociale leefomgeving 19 van de belangrijkste resultaten. Elk hoofdstuk bestaat uit meerdere onderwerpen. Gamen 20 Per onderwerp presenteren we de prevalenties, risicogroepen en, indien mogelijk, de Thuissituatie 21 trend in de tijd. In het laatste hoofdstuk worden de cijfers voor de wijken binnen de Eenzaamheid 22 gemeente gepresenteerd. Seksualiteit 23
Wijken 24
[1] gegevens over lengte en gewicht zijn afkomstig uit het digitaal kinddossier van de Jeugdgezondheidszorg Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 3 van 25
Het onderzoek
Wie deden er mee? Tabel 1 Achtergrondkenmerken van de onderzoekspopulatie uit Diemen en de regio Amstelland In schooljaar 2017-2018 vulden in totaal 303 jongeren uit Diemen de ‘Jij en je gezondheid’ vragenlijst in. In totaal namen 3540 jongeren uit de hele regio Amstelland deel aan het onderzoek; 2835 jongeren zaten op scholen in de regio Amstelland, 705 Diemen Regio jongeren zaten op scholen in Amsterdam. totaal aantal jongeren 303 3540
In tabel 1 staan de achtergrondkenmerken van de deelnemers uit Diemen en de regio. In tabel 2 staat voor Diemen de leeftijdsverdeling van de jongeren in klas 2 en klas 4. jongen 48% 51% meisje 52% 49% Onze werkwijze geslacht
De resultaten van de jongeren uit Diemen worden in deze monitor vergeleken klas 2 47% 50% met de resultaten van de jongeren uit de andere vier gemeenten in de regio klas (Aalsmeer, Amstelveen, Ouder-Amstel en Uithoorn)1. Daarnaast wordt binnen de klas 4 53% 50% onderzoekspopulatie uit Diemen gekeken naar verschillende achtergrondkenmerken (geslacht, klas, opleidingsniveau en herkomst). Indien mogelijk worden de cijfers van de monitor in 2017-2018 vergeleken met de cijfers voor de schooljaren 2016-2017 en 2015- vmbo 44% 39% 20162. Verschillen tussen groepen zijn statistisch significant als de kans op toeval kleiner
niveau havo/vwo 56% 61%
is dan 5% (p<0,05), aangegeven met een asterisk (*). Resultaten die een te klein aantal opleidings- jongeren betreffen (<5) worden in de tabellen niet gepresenteerd. Nederlands 50% 68% niet-Nederlands 50% 32%
Tabel 2 Leeftijdsverdeling van jongeren uit Diemen naar klas herkomst
klas 2 klas 4 12 jaar 1% 14 jaar 6% 13 jaar 56% 15 jaar 57% Diemen Zuid
14 jaar 40% 16 jaar 30% Diemen Centrum
15 jaar 3% 17 jaar 7% wijk naar Diemen Noord aantal jongeren jongeren aantal 0 20 40 60 80 100 120
[1] met statistische toetsen worden de resultaten van Diemen vergeleken met de andere vier regiogemeenten samen. In de tabellen staan de resultaten voor de hele regio gepresenteerd. [2] resultaten van de schooljaren 2015-2016 en 2016-2017 vindt u op onze website Gezondheid in Beeld. Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 4 van 25
Mentale gezondheid Hoe groot is het aandeel Al geruime tijd behoren Nederlandse voelen, zich ongelukkig voelen of angstig jongeren in Diemen dat jongeren tot de gezondste jongeren zijn. Uiteindelijk kan dit negatieve van Europa. Ook in Diemen geeft de gevolgen hebben voor het dagelijks zich fit en gezond voelt? meerderheid van de jongeren aan zich functioneren thuis, de schoolprestaties Welke groepen jongeren gezond en fit te voelen. en leiden tot oneigenlijk verzuim of hebben vaker te maken met slaapproblemen. depressie- en angstklachten? Een goede gezondheid gaat ook over goed in je vel zitten. Sommige jongeren Als jongeren lang blijven rondlopen Wat zijn de risicogroepen zijn kwetsbaarder dan anderen. Ze met nare gevoelens en dit niet wordt voor gedachten aan hebben een extra steuntje in de rug nodig gezien, kan dit leiden tot psychosociale zelfdoding? En komen om lekker in hun vel te zitten of om met problemen en zelfs tot gedachten over slaapproblemen vaak voor? anderen om te kunnen gaan. zelfdoding. Jongeren kunnen zich buitengesloten U leest het in dit hoofdstuk.
Gedachte aan zelfdoding: 6% Goede ervaren gezondheid: 78% Risicogroep: meisje Risicogroep ‘geen’ goede ervaren gezondheid: Trend (2015-2018): onveranderd meisje Poging tot zelfdoding: 3% Trend (2015-2018): onveranderd Risicogroep: geen Trend (2015-2018): onveranderd
Depressieklachten: 9% Risicogroep: meisje Trend (2015-2018): onveranderd Slaapproblemen: 27% Risicogroep: meisje Angstklachten: 14% Trend (2015-2018): onveranderd Risicogroep: geen Trend (2015-2018): onveranderd Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 5 van 25
Ervaren gezondheid In Nederland is het met de gezondheid van jongeren over het algemeen goed Figuur 1 Goede ervaren gezondheid gesteld. Hoe een jongere de eigen gezondheid ervaart, geeft een goed beeld van naar wijken in de regio Amstelland (%) de huidige gezondheid en voorspelt de gezondheid in de toekomst. D 72 - 76 Meerderheid van de jongeren voelt zich fit en gezond 76 - 79 79 - 83 In het schooljaar 2017-2018 geeft 78% van de jongeren in Diemen aan zich vaak 83 - 86 of altijd fit en gezond te voelen. Het aandeel jongeren met een goede ervaren 86 - 90 gezondheid is in Diemen kleiner dan in de rest van de regio. Ervaren gezondheid is in de periode 2015-2018 onder jongeren in Diemen niet veranderd. O A Het aandeel jongeren met een goede ervaren gezondheid is 80% in de wijk Diemen A Zuid, 76% in de wijk Diemen Centrum en 78% in de wijk Diemen Noord. Deze A verschillen zijn niet significant. Jongens voelen zich het vaakst gezond Diemen In Diemen heeft 88% van de jongens een goede ervaren gezondheid, onder meisjes is 9 Diemen Zuid dat 68%. Dit betekent dat meisjes zich bijna drie keer zo vaak niet (vaak of altijd) fit en 10 Diemen Centrum gezond voelen als jongens (32% versus 12%). 11 Diemen Noord
Regiocijfers laten zien dat vmbo-leerlingen en jongeren van niet-Nederlandse herkomst zich minder vaak fit en gezond voelen dan jongeren op het havo/vwo en jongeren van Nederlandse herkomst. In Diemen zien we dat ook, maar zijn de verschillen niet significant. Hoe wordt ervaren gezondheid gemeten? De ervaren gezondheid wordt gemeten aan de hand van één item uit de KidScreen-10 vragenlijst. Jongeren die aangeven zich in de afgelopen week vaak of altijd fit en gezond te hebben gevoeld, hebben een “goede ervaren gezondheid”.
Tabel 1 Ervaren gezondheid naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned goede ervaren gezondheid1 83 78 * 88 68 * 80 76 75 80 79 76 *significant verschil (p<0,05)
[1] voelt zich vaak of altijd fit en gezond Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 6 van 25
Depressie en angst Sociaal-emotionele problemen, zoals depressie- en angstklachten, kunnen negatieve gevolgen hebben voor het dagelijks functioneren van jongeren op school of thuis. Voorbeelden van depressieklachten zijn ‘zich verdrietig voelen’ en ‘geen zin hebben om te eten’. Voorbeelden van angstklachten zijn ’bang zijn op drukke plaatsen’ en het ‘meemaken van een angstaanval’.
Angstklachten lijken toe te nemen Het aandeel jongeren uit Diemen met depressieklachten is 9%, voor angstklachten is dat 14%. Het aandeel jongeren met depressie- en angstklachten is in Diemen vergelijkbaar met de rest van de regio. In de regio zien we een toename van angstklachten sinds 2015-2016. In Diemen zien we dat ook maar is de toename niet significant. Voor depressieklachten zien we in de regio en in Diemen een wisselend beeld in de periode 2015-2018. Meer depressieklachten bij meisjes Tabel 1 Depressie- en angstklachten in Diemen en de regio Amstelland naar schooljaar (%) In Diemen hebben meisjes bijna drie keer vaker depressieklachten dan jongens (13% versus 5%). Op regionaal niveau zien we dat leeftijd een rol speelt; tweedeklas- depressieklachten angstklachten leerlingen hebben vaker depressie- en angstklachten dan vierdeklasleerlingen. In Diemen zien we dit ook, vooral voor angstklachten, maar is het verschil tussen tweede- Diemen regio Diemen regio en vierdeklassers niet significant. * * 2017 - 2018 9 10 14 13 2016 - 2017 11 12 12 12 Hoe worden depressie- en angstklachten gemeten en geïnterpreteerd? 2015 - 2016 9 9 11 11 Depressie- en angstklachten worden uitgevraagd aan de hand van 25 stellingen (RCADS-25) waarvoor grenswaarden zijn vastgesteld. Boven de grenswaarden gaat *significant verschil tussen schooljaren (p<0,05) men er vanuit dat depressie- of angstklachten aanwezig zijn.
Tabel 2 Depressie- en angstklachten naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned depressieklachten 10 9 5 13 * 10 8 11 8 7 11 angstklachten 13 14 13 15 18 11 14 14 15 13 *significant verschil (p<0,05) Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 7 van 25
Zelfdoding Gedachten aan zelfdoding komen relatief vaak voor onder jongeren. Zij kunnen Figuur 1 Gedachte aan zelfdoding (in de afgelopen weken) uitmonden in zelfverwondingen of pogingen tot zelfdoding. Dat een jongere in de regio Amstelland naar geslacht en opleidingsniveau (%) overlijdt door zelfdoding komt niet vaak voor. In 2017 ging het landelijk om 81 jongeren in de leeftijd van 10 tot 20 jaar. * 14 Eén op de zestien jongeren heeft gedachten aan zelfdoding 12 12 In het schooljaar 2017-2018 heeft 6% van de jongeren uit Diemen in de afgelopen weken de gedachte gehad aan zelfdoding. Van de jongeren uit Diemen heeft 3% 10 ooit een poging tot zelfdoding gedaan. Deze cijfers voor Diemen zijn vergelijkbaar 8 met cijfers voor de rest van de regio. Het aandeel jongeren uit Diemen met 8 vmbo zelfdodingsgedachten of dat een poging tot zelfdoding heeft gedaan, is sinds 6 schooljaar 2015-2016 niet veranderd. havo/vwo 3 4 4 Meisjes denken vaker aan zelfdoding dan jongens 2 In Diemen hebben meisjes vaker gedachten aan zelfdoding dan jongens. Verder zijn er in Diemen geen risicogroepen aan te wijzen op basis van achtergrondkenmerken. 0 jongen meisje Als we gebruikmaken van de regiocijfers (vanwege te kleine aantallen in Diemen) en *significant verschil (p<0,05) achtergrondkenmerken combineren, zien we dat meisjes niet alleen vaker dan jongens gedachten aan zelfdoding hebben (regiocijfers: 10% versus 4%), maar ook dat meisjes op het vmbo ongunstiger scoren dan meisjes op havo/vwo. Regiocijfers laten ook zien dat meisjes en vmbo-leerlingen (beiden 4%) vaker dan jongens en havo/vwo-leerlingen (beiden 2%) een poging tot zelfdoding doen. Voor Diemen zijn de gevonden verschillen niet significant.
Tabel 1 Gedachte aan of poging tot zelfdoding naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned gedachte aan zelfdoding1 7 6 - 10 * 7 6 8 5 5 7 poging tot zelfdoding2 3 3 - 4 4 - 4 - 4 - *significant verschil (p<0,05) - aantal te klein om te presenteren
[1] in de afgelopen weken [2] ooit Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 8 van 25
Slapen Slaapproblemen en slaaptekort zijn onderschatte problemen en hangen vaak Figuur 1 Slaapproblemen in de regio Amstelland naar klas en geslacht (%) samen met schoolverzuim en sociaal-emotionele problemen. Slecht slapen kan ertoe leiden dat psychische problemen makkelijker ontstaan of in stand blijven. Voorbeelden van slaapproblemen zijn problemen met in- of doorslapen, met * 40 wakker worden en met slaperigheid overdag. 36 35 Ruim een kwart van de jongeren heeft slaapproblemen 28 30 In het schooljaar 2017-2018 heeft 27% van de jongeren in Diemen slaapproblemen. Het aandeel jongeren met slaapproblemen is in Diemen vergelijkbaar met de rest van de regio. 25 22 Slaapproblemen zijn in de periode 2015-2018 onder jongeren in Diemen niet veranderd. 19 20 klas 2 Meisjes hebben vaker slaapproblemen 15 klas 4 In Diemen heeft ruim één op de drie (35%) meisjes slaapproblemen; onder jongens is dat minder vaak (19%). Verder zien we in Diemen geen significante verschillen naar 10 achtergrondkenmerken. 5 Als we gebruikmaken van de regiocijfers (vanwege te kleine aantallen in Diemen) en achtergrondkenmerken combineren, zien we dat meisjes in klas 4, meisjes op het 0 vmbo en meisjes van niet-Nederlandse herkomst meer slaapproblemen hebben dan jongen meisje meisjes op havo/vwo, meisjes in klas 2 en meisjes van Nederlandse herkomst. Voor jongens zien we geen verband met leeftijd, opleidingsniveau en herkomst. *significant verschil (p<0,05)
Hoe worden slaapproblemen gemeten? Slaapproblemen worden uitgevraagd aan de hand van 9 items (SRSQ) waarvoor grenswaarden zijn vastgesteld. Boven de grenswaarden gaat men er vanuit dat slaapproblemen aanwezig zijn.
Tabel 1 Slaapproblemen naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned slaapproblemen 26 27 19 35 * 26 29 23 31 26 29 *significant verschil (p<0,05) Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 9 van 25
Leefgewoonten In dit hoofdstuk brengen we Ongezonde leefgewoonten, zoals ruimte. Desondanks komt het gebruik het genotmiddelengebruik alcoholgebruik, roken en drugsgebruik, van alcohol en tabak onder jongeren nog hebben een negatieve invloed op de regelmatig voor. van de jongeren in Diemen ontwikkeling van jongeren. in beeld. Hoeveel jongeren Tijdens de middelbareschoolleeftijd roken en wat zijn de Sinds 2014 is de NIX18-regel ingesteld. bestaan de verleidingen behalve voor risicogroepen voor alcohol Dit betekent dat er volgens de wet geen alcoholgebruik en roken ook voor alcohol of tabak mag worden verkocht cannabis en waterpijp. Zodra jongeren drinken? En hoe staat het aan jongeren onder de 18 jaar. Ook ouder worden en uitgaan of naar festivals ervoor met het gebruik van mogen jongeren onder de 18 jaar geen mogen, komen daar soms andere cannabis en de waterpijp? alcohol bij zich hebben in de openbare middelen bij, zoals XTC.
Alcohol, ooit: 36% Roken, ooit: 14% Risicogroepen: klas 4, Nederlandse herkomst Risicogroepen: klas 4, Nederlandse herkomst Trend (2016-2018): onveranderd Trend (2016-2018): onveranderd Alcohol, maandelijks: 8% Roken, maandelijks: 4% Risicogroepen: klas 4, Nederlandse herkomst Risicogroepen: klas 4, Nederlandse herkomst Trend (2016-2018): onveranderd Trend (2016-2018): onveranderd Binge drinken, maandelijks: 2%
Cannabis, ooit: 11% Risicogroepen: klas 4, Nederlandse herkomst Waterpijp, ooit: 17% Trend (2016-2018): onveranderd Risicogroepen: klas 4, vmbo Cannabis, maandelijks: 3% Trend (2015-2018): daling Risicogroep: klas 4 Trend (2016-2018): onveranderd Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 10 van 25
Roken De meeste rokers beginnen op jonge leeftijd, tussen 12 en 15 jaar. Nicotine is al Figuur 1 Roken (ooit) naar wijken in de regio Amstelland (%) na enkele sigaretten verslavend. Roken is een belangrijke oorzaak van ziekte en (voortijdige) sterfte in Nederland. 9 - 12 Eén op de vijf jongeren in klas 4 heeft weleens gerookt 12 - 15 15 - 18 In Diemen heeft in het schooljaar 2017-2018 14% van de jongeren wel eens gerookt. Dit 18 - 21 is vergelijkbaar met de rest van de regio. In klas 2 heeft 6% van de leerlingen weleens 21 - 24 gerookt. In klas 4 is dat 21%. Van de vierdeklasleerlingen rookt 7% maandelijks en 4% wekelijks. Maandelijks of wekelijks roken komt onder tweedeklasleerlingen nauwelijks voor. O Tabel 1 Roken (ooit) in Diemen en de regio Amstelland naar schooljaar (%) Diemen regio * 2017-2018 14 16 Diemen 9 Diemen Zuid 2016-2017 17 18 10 Diemen Centrum * significant verschil tussen schooljaren (p<0,05) 11 Diemen Noord
Het aandeel jongeren in de regio dat ooit gerookt heeft is ten opzichte van schooljaar Jongeren van Nederlandse herkomst roken vaker 2016-2017 gedaald van 18% naar 16%. In Diemen zien we ook een daling, maar deze is niet significant. Wat blijkt? In de wijk Diemen Noord wordt door leerlingen vaker In Diemen proberen jongeren van Nederlandse herkomst roken vaker uit dan jongeren geëxperimenteerd met roken (roken ooit: 24%). van niet-Nederlandse herkomst. Ook maandelijks en wekelijks roken komen bij jongeren van Nederlandse herkomst vaker voor. Meisjes en jongens roken ongeveer even vaak. Regiocijfers laten zien dat onder vmbo-leerlingen meer gerookt wordt dan onder havo/vwo-leerlingen. In Diemen zien we dat niet. Tabel 2 Roken naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned roken, ooit 16 14 13 15 6 21 * 13 15 20 8 * roken, maandelijks 5 4 3 5 - 7 * 5 4 7 - * roken, wekelijks 3 3 - 4 - 4 * 5 1 5 - * *significant verschil (p<0,05) - aantal te klein om te presenteren Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 11 van 25
Alcohol Overmatig alcoholgebruik kan bij jongeren alcoholvergiftiging, risicovol seksueel Figuur 1 Maandelijks alcoholgebruik gedrag en ongevallen tot gevolg hebben. De laatste 15 jaar is het gebruik naar wijken in de regio Amstelland (%) flink gedaald (meer onder 12-14 jarigen dan onder 15-17 jarigen). De, in 2014 ingevoerde, NIX18-campagne over het verbod op alcoholverkoop aan jongeren 04 - 08 onder de 18 jaar heeft deze daling niet versterkt. 08 - 11 11 - 14 Minder alcoholgebruik in Diemen dan elders in de regio 14 - 17 17 - 20 In het schooljaar 2017-2018 heeft 36% van de jongeren in Diemen ooit alcohol gedronken. In klas 2 heeft 25% van de leerlingen ooit alcohol gedronken, in klas 4 is dat O 45%. 8% van de jongeren in Diemen drinkt maandelijks alcohol. Jongeren uit Diemen drinken minder vaak ooit, maandelijks en wekelijks alcohol dan leeftijdsgenoten elders in de regio. Ook zijn er in Diemen minder binge drinkers dan in de regio (2% versus 4%). Binge drinken betekent één keer per maand meer dan vijf glazen alcohol bij één gelegenheid drinken. Ten opzichte van schooljaar 2016-2017 is het percentage jongeren dat alcohol heeft gedronken nauwelijks veranderd. Diemen Wat blijkt? Binnen Diemen zijn er grote verschillen tussen wijken in alcoholconsumptie. 9 Diemen Zuid In de wijken Diemen Zuid en Diemen Centrum drinkt respectievelijk 4% en 5% van de 10 Diemen Centrum jongeren maandelijks alcohol. In Diemen Noord wordt met 17% maandelijkse drinkers 11 Diemen Noord significant vaker gedronken dan in de rest van Diemen.
Hoger alcoholgebruik onder jongeren van Nederlandse herkomst Naast leeftijd speelt herkomst een rol bij alcoholgebruik; jongeren van Nederlandse herkomst drinken vaker alcohol dan jongeren van niet-Nederlandse herkomst (ooit dan meisjes. In Diemen zien we dit alleen voor wekelijks drinken. Het opleidingsniveau gebruikt 47% versus 24%). Regiocijfers laten zien dat jongens vaker alcohol consumeren speelt een beperkte rol.
Tabel 1 Alcoholgebruik naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned alcohol, ooit 44 36 * 35 36 25 45 * 33 37 47 24 * alcohol, maandelijks 12 8 * 8 8 1 13 * 6 9 11 5 * alcohol, wekelijks 4 2 * 4 - * - 4 * 2 3 4 - *significant verschil (p<0,05) - aantal te klein om te presenteren Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 12 van 25
Cannabis Tieners bevinden zich in een levensfase waarin ze experimenteren met Figuur 1 Cannabisgebruik (ooit) in Diemen en de regio Amstelland diverse genotmiddelen waaronder cannabis. Cannabisgebruik vermindert het naar opleidingsniveau (%) kortetermijngeheugen en het reactie- en concentratievermogen. Dit kan onder meer leiden tot slechtere schoolprestaties. Cannabis kan ook een trigger zijn van psychische problemen. 16 14 14 12 Eén op de vijf leerlingen in klas 4 heeft weleens geblowd 12 10 In Diemen heeft in het schooljaar 2017-2018 11% van de jongeren wel eens hasj of 10 wiet gebruikt; 3% heeft maandelijks gebruikt. Wekelijks gebruik komt weinig voor vmbo (regiocijfer: 1%). Het cannabisgebruik van jongeren uit Diemen verschilt niet met 8 7 havo/vwo dat van leeftijdsgenoten elders in de regio. In Diemen komt cannabisgebruik onder 6 tweedeklasleerlingen nauwelijks voor. Onder vierdeklasleerlingen is het percentage dat ooit cannabis heeft gebruikt 18%. Van de vierdeklasleerlingen gebruikt 6% maandelijks 4 cannabis. Ten opzichte van schooljaar 2016-2017 is het gebruik van hasj en wiet onder 2 jongeren uit Diemen niet veranderd. De verschillen in cannabisgebruik tussen de wijken in Diemen zijn niet significant: 7% van de jongeren in Diemen Zuid heeft ooit cannabis 0 gebruikt, 11% in Diemen Centrum en 15% in Diemen Noord. Diemen regio
* significant verschil (p<0,05) Meer cannabisgebruik bij jongeren van niet-Nederlandse herkomst In Diemen speelt herkomst een rol bij cannabisgebruik. Van de jongeren met een Nederlandse herkomst heeft 15% ooit cannabis gebruikt, van de jongeren van niet- Nederlandse herkomst is dat 7%. Dit verschil zien we niet in de rest van de regio. Hoe staat het met XTC? Wat verder opvalt is dat in Diemen 14% van de havo/vwo-leerlingen cannabis heeft Regiocijfers laten zien dat 0,5% van de jongeren ooit XTC heeft gebruikt; 0,1% uitgeprobeerd, onder vmbo-leerlingen is dat 7%. Het verschil tussen deze groepen in klas 2 en 0,8% in klas 4. Goed nieuws; in de regio is het xtc-gebruik ooit sinds is niet significant. Regiocijfers laten dit verschil tussen de opleidingsniveaus niet zien. schooljaar 2015-2016 afgenomen van 1,5% tot 0,5%. Regiocijfers laten wel zien dat jongens vaker cannabis gebruiken dan meisjes. In Diemen zien we dat ook, maar is het verschil niet significant. Tabel 1 Cannabisgebruik naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned cannabis, ooit 11 11 14 8 - 18 * 7 14 15 7 * cannabis, maandelijks 3 3 5 - - 6 * - 4 5 - *significant verschil (p<0,05) - aantal te klein om te presenteren Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 13 van 25
Waterpijp Het gebruik van de waterpijp is populair onder 15- tot 24-jarigen. Bij het roken van Figuur 1 Waterpijpgebruik (ooit) een waterpijp komen schadelijke stoffen vrij, zoals teer en koolmonoxide. Het roken naar wijken in de regio Amstelland (%) van een waterpijp is dan ook schadelijk voor de gezondheid. Veel mensen denken D echter dat het roken van waterpijp onschuldig is. 09 - 13 13 - 16 Waterpijp roken gedaald 16 - 20 20 - 24 In Diemen heeft in het schooljaar 2017-2018 17% van de jongeren ooit waterpijp 24 - 28 gerookt. Het verschilt niet significant van de rest van de regio. Van de leerlingen in klas 2 heeft 11% weleens waterpijp gerookt, in klas 4 is dit 22%. Het maandelijks gebruik O van waterpijp komt nauwelijks voor (regiocijfer: 1%). Gunstig: in Diemen is, net als in de regio, het gebruik van waterpijp in de periode 2015-2018 afgenomen.
Tabel 1 Waterpijpgebruik (ooit) in Diemen en de regio Amstelland naar schooljaar (%) Diemen regio Diemen * * 9 Diemen Zuid 2017 - 2018 17 14 10 Diemen Centrum 2016 - 2017 19 17 11 Diemen Noord 2015 - 2016 27 21 *significant verschil tussen schooljaren (p<0,05) Waterpijpgebruik hoger bij vmbo-leerlingen Wat blijkt? In Diemen Noord heeft 28% van de jongeren wel eens waterpijp gerookt. Dat Naast leeftijd speelt In Diemen het opleidingsniveau een rol bij waterpijp roken. is vaker dan in de rest van Diemen en het hoogste percentage in de regio. In Diemen Vmbo-leerlingen hebben twee keer zo vaak weleens waterpijp gerookt als havo/vwo- Zuid wordt minder waterpijp gerookt (11%) dan in de andere wijken van Diemen. leerlingen (24% versus 12%). Regiocijfers laten zien dat jongens vaker waterpijp roken dan meisjes. In Diemen zien we dat ook, maar is het verschil tussen jongens en meisjes niet significant. Tabel 2 Waterpijpgebruik naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned waterpijp, ooit 14 17 21 14 11 22 * 24 12 * 17 17 *significant verschil (p<0,05) Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 14 van 25
Gewicht, voeding en bewegen In dit hoofdstuk leest Jongeren zijn volop in ontwikkeling We weten dat jongeren die gezond u over het gewicht, de en in de puberteit verandert het eet- eten en voldoende bewegen beter en beweeggedrag vaak drastisch. in hun vel zitten en beter presteren voedingsgewoonten en het Door de snelle groei is er plotseling op school. En wie gezond eet en beweeggedrag van jongeren een grotere energiebehoefte. voldoende beweegt, loopt minder uit Diemen. Hoeveel jongeren Daarnaast maken jongeren steeds risico op overgewicht en ziekten hebben een gezond gewicht? zelfstandiger voedingskeuzes. En zoals diabetes, hart- en vaatziekten door een drukker leven met school, of kanker. Kortom, actieve jongeren Wie zijn er actiever, jongens of vrienden en bijbaantjes wordt er met een gezond voedingspatroon meisjes? En hoe is het gesteld vaak minder tijd besteed aan sport zijn fitter en hebben meer kans op met ontbijten en de groente- en bewegen. een gezonde toekomst. en fruitconsumptie? Ontbijten (≥ 5 dagen per week): 75% Risicogroep: vmbo Trend (2015-2018): onveranderd Fruitconsumptie (≥ 5 dagen per week): 55% Risicogroep: vmbo Trend (2015-2018): onveranderd Overgewicht (inclusief obesitas): 21% Groenteconsumptie (≥ 5 dagen per week): 76% Risicogroepen: vmbo, niet-Nederlandse herkomst Risicogroepen: vmbo, Trend (2015-2018): onveranderd niet-Nederlandse herkomst Trend (2015-2018): onveranderd
Water drinken, dagelijks: 77% Actief sporten: 44% Risicogroepen: meisje, vmbo Risicogroepen: meisje, niet-Nederlandse herkomst Trend (2015-2018): onveranderd Trend (2015-2018): onveranderd Zoete dranken drinken (≥ 5 dagen per week): 35% Beeldschermtijd (≥2 uur per dag): 77% Risicogroep: Nederlandse herkomst Risicogroep: geen Trend (2015-2018): daling Trend (2015-2018): stijging Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 15 van 25
Gewicht Jongeren met overgewicht of obesitas (ernstig overgewicht) hebben meer Figuur 1 Overgewicht (inclusief obesitas) kans op gezondheidsproblemen, zowel op jonge als op latere leeftijd. Vooral naar wijken in de regio Amstelland (%) meisjes die te zwaar zijn, hebben meer last van psychosociale problemen. D Ongezonde voedingsgewoonten en te weinig lichaamsbeweging spelen vaak 07 - 11 een rol bij het ontstaan van overgewicht. Daarnaast kan zowel ondergewicht als 11 - 14 overgewicht samenhangen met eetproblemen. 14 - 17 17 - 21 Eén op de vijf jongeren heeft overgewicht 21 - 24 In het schooljaar 2017-2018 heeft 21% van de jongeren uit Diemen overgewicht (inclusief O obesitas); 17% heeft overgewicht, 4% heeft obesitas. Deze percentages zijn hoger dan in de rest van de regio. Het aandeel jongeren uit Diemen met overgewicht was in de schooljaren 2015-2016 en 2016-2017 16%. Het verschil met 2017-2018 is niet significant. Wat blijkt? In de wijk Diemen Zuid heeft 24% van de jongeren overgewicht (inclusief obesitas). Dat is het hoogste percentage in de regio. De gevonden verschillen voor overgewicht bij jongeren tussen de wijken in Diemen zijn niet significant. Diemen 9 Diemen Zuid Vaker overgewicht bij vmbo-leerlingen 10 Diemen Centrum 11 Diemen Noord Bij leerlingen op het vmbo komt overgewicht (inclusief obesitas) twee keer zo vaak voor als bij leerlingen op havo/vwo (29% versus 14%). Daarnaast vormen jongeren van niet- Nederlandse herkomst een risicogroep. De verschillen tussen jongens en meisjes en tussen klas 2 en klas 4 zijn niet significant. Ondergewicht 8% van de jongeren in Diemen heeft ondergewicht. Dit is lager dan in de rest van de regio (regiocijfer: 11%). Tabel 1 Overgewicht naar achtergrondkenmerken1 (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned overgewicht (incl. obesitas)2 13 21 * 18 23 22 20 29 14 * 16 26 * - overgewicht 11 17 * 14 20 19 16 22 13 * 14 21 - obesitas 2 4 * 5 3 3 4 7 - * - 6 *significant verschil (p<0,05) - aantal te klein om te presenteren
[1] gegevens afkomstig uit het digitaal kinddossier [2] op basis van Body Mass Index (BMI = kg/m2), rekening houdend met leeftijd en geslacht Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 16 van 25
Water en zoete dranken Water en andere dranken voorzien het lichaam van vocht. We moeten ongeveer 1,5 Figuur 1 Consumptie van water en zoete dranken in Diemen naar schooljaar (%) tot 2 liter vocht per dag drinken. De consumptie van zoete (fris)dranken vergroot de kans op overgewicht en diabetes, en is schadelijk voor het gebit (door zuren 90 80 en suikers). Het Voedingscentrum adviseert om de consumptie van deze dranken 77 77 zoveel mogelijk te beperken. 80 70
Gebruik zoete dranken gedaald 60 * In Diemen drinkt 77% van de jongeren dagelijks water, dit is minder dan in de rest van 50 50 2015-2016 de regio. Goed nieuws: in het schooljaar 2017-2018 drinkt 35% van de jongeren uit 41 Diemen op tenminste vijf dagen per week zoete dranken; dat is minder dan in de rest 40 35 2016-2017 van de regio en een daling ten opzichte van de voorgaande schooljaren. In Diemen 2017-2018 30 zien we in de periode 2015-2018 geen verschil in het percentage jongeren dat dagelijks water drinkt. Tussen de wijken in Diemen is er geen significant verschil in de consumptie 20 van water en zoete dranken. 10 Vmbo-leerlingen hebben minder gunstige drinkgewoonten 0 water1 zoete dranken2 Wie drinken in Diemen minder vaak dagelijks water? Dat zijn meisjes (72%) en vmbo- leerlingen (68%). Herkomst speelt in Diemen een rol bij het drinken van zoete dranken; *significant verschil tussen schooljaren (p<0,05) jongeren van Nederlandse herkomst drinken vaker zoete dranken dan jongeren van [1] elke dag niet-Nederlandse herkomst. [2] vijf of meer dagen per week
Tabel 1 Consumptie van water en zoete dranken naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned water1 81 77 * 82 72 * 76 78 68 84 * 78 76 zoete dranken2 41 35 * 38 32 30 39 35 34 42 28 * *significant verschil (p<0,05)
[1] elke dag [2] vijf of meer dagen per week Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 17 van 25
Ontbijten, fruit en groente Gezond eten draagt bij aan een gezond gewicht. Elke dag ontbijten verbetert Figuur 1 Fruitconsumptie op minimaal vijf dagen per week de concentratie en daarmee de leerprestaties. Groente en fruit zijn belangrijke naar wijken in de regio Amstelland (%) elementen van een gezond voedingspatroon. Het advies van het Voedingscentrum D is om 250 gram groente en twee porties fruit per dag te eten. Wanneer een 44 - 48 jongere gezond eet, is de kans op een gezonde toekomst groter. 48 - 53 53 - 57 Driekwart van de jongeren eet voldoende groente 57 - 61 61 - 65 Het merendeel van de jongeren in Diemen ontbijt op vijf of meer dagen per week (75%). Dit betekent dat een kwart van de jongeren minstens één keer per week zonder ontbijt O naar school gaat. Iets meer dan de helft van de jongeren eet op minstens vijf dagen per week fruit en driekwart eet op minstens vijf dagen per week groente. Jongeren uit Diemen ontbijten minder vaak en eten minder vaak groente dan jongeren elders in de regio. Sinds schooljaar 2015-2016 zijn de cijfers voor ontbijten, fruit- en groenteconsumptie niet veranderd. De verschillen tussen de wijken in Diemen zijn niet significant. Vmbo-leerlingen hebben minder gunstige voedingsgewoonten Diemen 9 Diemen Zuid In Diemen gaan vmbo-leerlingen relatief vaak zonder ontbijt naar school. Vmbo- 10 Diemen Centrum leerlingen eten ook minder vaak groente en fruit dan havo/vwo-leerlingen. 11 Diemen Noord Wat blijkt verder? In Diemen eten jongeren van niet-Nederlandse herkomst minder vaak groente dan jongeren van Nederlandse herkomst. Regiocijfers laten zien dat meisjes, vierdeklasleerlingen en jongeren van niet-Nederlandse herkomst minder vaak ontbijten. In Diemen zien we dat ook maar zijn de verschillen niet significant.
Tabel 1 Ontbijt en fruit- en groenteconsumptie naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned ontbijt1 82 75 * 80 72 80 71 68 81 * 80 71 fruitconsumptie1 57 55 55 56 56 55 46 63 * 55 56 groenteconsumptie1 81 76 * 75 76 75 76 68 81 * 83 68 * *significant verschil (p<0,05)
[1] vijf of meer dagen per week Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 18 van 25
Bewegen Sport en bewegen hebben een positief effect op de conditie, het welzijn en het Figuur 1 Actief sporten (minstens een uur per dag) lichaamsgewicht. Het advies van de Gezondheidsraad (2017) voor jongeren tot naar wijken in de regio Amstelland (%) achttien jaar is: D •• Beweeg elke dag minstens een uur matig intensief. 34 - 39 •• Doe minstens drie keer per week spier- en botversterkende activiteiten. 39 - 44 •• Voorkom veel stilzitten. 44 - 49 49 - 54 Minder dan de helft van de jongeren sport voldoende 54 - 59 In het schooljaar 2017-2018 sport 44% van de jongeren uit Diemen gemiddeld minstens O een uur per dag. Dat verschilt niet van de rest van de regio. Het gaat daarbij om sporten waarvan je gaat zweten of buiten adem raakt. Het percentage is sinds schooljaar 2015- 2016 niet veranderd. De meerderheid van de jongeren uit Diemen (77%) brengt in de vrije tijd minimaal twee uur per dag achter een beeldscherm door (tv, computer of tablet). In Diemen is beeldschermtijd toegenomen van 70% in 2015-2016 naar 77% in 2017-2018. In Diemen verschillen de wijken niet of nauwelijks van elkaar voor actief sporten en beeldschermtijd. Diemen 9 Diemen Zuid Slechts een derde van de meisjes sport een uur per dag 10 Diemen Centrum 11 Diemen Noord Meisjes uit Diemen sporten aanzienlijk minder vaak minstens een uur per dag dan jongens (33% versus 56%). Ook jongeren van niet-Nederlandse herkomst sporten minder vaak dan jongeren van Nederlandse herkomst (33% versus 55%). Wie zitten vaker meer dan twee uur per dag achter een beeldscherm? Regiocijfers laten meer beeldschermgebruik zien in klas 4 en bij jongeren van niet-Nederlandse herkomst. In In Diemen gaat 70% van de jongeren minstens vier dagen per week lopend of Diemen zien we dat ook maar zijn de verschillen niet significant. Regionaal zitten ook fietsend naar school. Dit is minder dan in de rest van de regio (regiocijfer: 88%). vmbo-leerlingen gemiddeld vaker achter een beeldscherm. In Diemen zien we dat niet.
Tabel 1 Actief sporten en beeldschermtijd naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned actief sporten1 48 44 56 33 * 45 43 39 48 55 33 * beeldschermtijd2 73 77 78 77 75 79 72 81 75 80 *significant verschil (p<0,05)
[1] ≥ 1 uur per dag matig intensief sporten [2] ≥ 2 uur per dag gebruik van beeldscherm in vrije tijd (computer, tv, tablet) Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 19 van 25
Sociale leefomgeving Welk percentage van de jongeren Een stimulerende en positieve sociale In de thuissituatie kan het voorkomen dat contact zijn hierbij belangrijk. Landelijk in Diemen vertoont problematisch leefomgeving, zowel thuis als op school, jongeren slachtoffer zijn van lichamelijke loopt het condoomgebruik onder draagt bij aan het welzijn van jongeren. en emotionele mishandeling. Dit kan jongeren terug. Seksuele educatie gamegedrag? Hoe vaak komt Met het digitale tijdperk is er de laatste depressie, angst en affectieve stoornissen blijft dus zinvol, zeker ook in relatie tot het voor dat jongeren te maken jaren veel veranderd op sociaal gebied. als gevolg hebben. Mishandeling is lastig weerbaarheid. krijgen met mishandeling Ondanks veel sociale contacten kunnen te signaleren en is vaak moeilijk aan te thuis of gedwongen seksuele jongeren zich toch eenzaam voelen. kaarten voor jongeren. handelingen? En welk deel van Videogames dienen als platform voor Een deel van de jongeren heeft in de de jongeren voelt zich eenzaam? sociale contacten maar overmatig puberteit hun eerste seksuele relatie. Onder andere deze vragen over gamen kan ook leiden tot verslaving Veilige seks, ter voorkoming van soa’s de sociale leefomgeving worden en problemen in de sociaal-emotionele en ongewenste zwangerschap, en het ontwikkeling. voorkomen van ongewenst seksueel beantwoord in dit hoofdstuk.
Risicovol gamen: 8% Eenzaam: 9% Risicogroep: jongen Risicogroep: meisje Trend (2016-2018): onveranderd Trend (2015-2018): onveranderd
Emotioneel mishandeld: 2% Risicogroep: geen Geslachtsgemeenschap, ooit: 8% Trend (2015-2018): onveranderd Trend (2015-2018): daling Emotioneel verwaarloosd: 6% Niet altijd condoom gebruikt: 3% Risicogroep: vmbo Trend (2015-2018): daling Trend (2015-2018): onveranderd Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 20 van 25
Gamen Gamen hoort bij deze tijd. Games zijn altijd en overal toegankelijk door de Figuur 1 Risicovol gamegedrag smartphone of tablet. Dat maakt de controle en beheersbaarheid lastig. naar wijken in de regio Amstelland (%) Overmatig gamen kan leiden tot schoolproblemen, slaapproblemen en problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling. Positieve aspecten van 06 - 09 gamen zijn het opdoen van kennis en het onderhouden van vriendschappen. 09 - 12 12 - 14 Eén op de twaalf jongeren vertoont risicovol gamegedrag 14 - 17 17 - 20 In het schooljaar 2017-2018 heeft 8% van de jongeren uit Diemen aangegeven dat hij/zij zich (zeer) vaak onrustig en gestrest voelt als hij/zij niet kan gamen, het O A moeilijk vindt om te stoppen met gamen of gamet als hij/zij zich rot voelt. Jongeren uit Diemen vertonen ongeveer even vaak risicovol gamegedrag als jongeren in A de rest van de regio. Sinds schooljaar 2015-2016 is het vóórkomen van risicovol A gamegedrag niet veranderd. Wat blijkt? De wijken Diemen Zuid en Diemen Centrum behoren in de regio tot de wijken met de minste jongeren met risicovol gamegedrag (respectievelijk 6% en Diemen 7%). De wijken van Diemen verschillen niet of nauwelijks van elkaar. 9 Diemen Zuid 10 Diemen Centrum Jongens vertonen vaker risicovol gamegedrag 11 Diemen Noord Risicovol gamegedrag zien we in Diemen vooral bij jongens; één op de acht jongens (16%) vertoont problematisch gamegedrag. Voor meisjes is het aantal te klein om te presenteren. Er zijn in Diemen geen verschillen naar klas, opleidingsniveau en herkomst.
Tabel 1 Risicovol gamegedrag naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned risicovol gamegedrag1 10 8 16 - * 9 7 8 7 9 7 *significant verschil (p<0,05) - aantal te klein om te presenteren.
[1] (zeer) vaak onrustig en gestrest als hij/zij niet kan gamen, vindt het moeilijk om te stoppen en gebruikt gamen als hij/zij zich rot voelt Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 21 van 25
Thuissituatie Wanneer gezinsleden op een negatieve manier met elkaar omgaan kan dit leiden tot lichamelijke en emotionele schade. Er kan sprake zijn van lichamelijke mishandeling, emotionele mishandeling en emotionele verwaarlozing. Met name emotionele mishandeling en verwaarlozing in het gezin kunnen bij jongeren bijdragen aan het ontwikkelen van affectieve stoornissen.
Eén op de zeventien jongeren emotioneel verwaarloosd In Diemen geeft in het schooljaar 2017-2018 2% van de jongeren aan in het afgelopen jaar emotioneel te zijn mishandeld. Daarnaast geeft 6% aan emotionele verwaarlozing te hebben ervaren. Jongeren in Diemen verschillen hiermee niet van jongeren elders in de regio. De cijfers zijn in de periode 2015-2018 nauwelijks veranderd.
Vmbo-leerlingen vaker emotioneel mishandeld In Diemen zien we dat emotionele verwaarlozing twee keer vaker voorkomt bij vmbo- leerlingen dan bij havo/vwo-leerlingen (9% versus 4%). Het aantal slachtoffers van emotionele mishandeling is te klein om te presenteren naar achtergrondkenmerken.
Wat zijn regionaal de risicogroepen? Regiocijfers laten zien dat vmbo-leerlingen en jongeren van niet-Nederlandse herkomst vaker slachtoffer zijn van emotionele Vragenlijst en definities mishandeling en verwaarlozing. Emotionele mishandeling komt daarnaast vaker voor bij meisjes dan bij jongens en emotionele verwaarlozing komt ook vaker voor bij De thuissituatie wordt uitgevraagd aan de hand van 15 stellingen (CTQ-SF). vierdeklasleerlingen dan bij tweedeklasleerlingen. Onder emotionele mishandeling vallen onder andere: ervaringen met schelden, beledigingen of haat. Bij emotionele verwaarlozing worden emotionele behoeften van een kind niet vervuld door (langdurig) gebrek aan liefde, geborgenheid of In de regio geeft 1% van de jongeren aan lichamelijk te zijn mishandeld. emotionele steun.
Tabel 1 Thuissituatie naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned emotioneel mishandeld1 3 2 - 3 - 3 - - - - emotioneel verwaarloosd1 5 6 6 6 5 7 9 4 * 4 8 *significant verschil (p<0,05) - aantal te klein om te presenteren
[1] in het afgelopen jaar Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 22 van 25
Eenzaamheid Jongeren hebben veel sociale contacten maar sommige jongeren kunnen zich Figuur 1 Eenzaamheid wel degelijk eenzaam voelen. Eenzaamheid is vaak niet zichtbaar en het kan voor naar wijken in de regio Amstelland (%) jongeren lastig zijn dit aan te kaarten. D 04 - 05 Eén op de elf jongeren heeft gevoelens van eenzaamheid 05 - 07 07 - 09 In het schooljaar 2017-2018 ervaart 9% van de jongeren uit Diemen gevoelens van 09 - 10 eenzaamheid. Dit cijfer is hoger dan in de rest van de regio. Het aandeel eenzame 10 - 12 jongeren in Diemen is sinds schooljaar 2015-2016 nauwelijks veranderd. aantallen te klein om te presenteren O In de wijk Diemen Centrum ervaart 11% van de jongeren gevoelens van eenzaamheid. Hiermee behoort Diemen Centrum in de regio tot de wijken met het grootste aandeel eenzame jongeren. De verschillen tussen de wijken in Diemen zijn niet significant. Vaker eenzaamheid bij meisjes In Diemen hebben meisjes twee keer zo vaak gevoelens van eenzaamheid als jongens Diemen (12% versus 5%). Regiocijfers laten zien dat vmbo-leerlingen en jongeren van niet- 9 Diemen Zuid Nederlandse herkomst vaker eenzaam zijn dan havo/vwo-leerlingen en jongeren van 10 Diemen Centrum Nederlandse herkomst. In Diemen zien we dat ook, maar zijn de verschillen tussen de 11 Diemen Noord groepen niet significant.
Hoe wordt eenzaamheid gemeten? Gevoelens van eenzaamheid worden uitgevraagd aan de hand van acht stellingen (RULS-8), waarvoor grenswaarden zijn vastgesteld. Stellingen gaan onder andere over gezelschap, vrienden en het gevoel erbij te horen.
Tabel 1 Eenzaamheid naar achtergrondkenmerken (%)
totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned eenzaamheid 6 9 * 5 12 * 11 6 11 7 7 10 *significant verschil (p<0,05) Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 23 van 25
Seksualiteit
In de puberteit hebben veel jongeren hun eerste ervaringen met seksuele Figuur 1 Geslachtsgemeenschap (ooit) handelingen. Condoomgebruik is belangrijk ter bescherming van seksueel overdraag- in Diemen en de regio Amstelland naar schooljaar (%) bare aandoeningen en een ongewenste zwangerschap. In Nederland gebruiken jongeren van 12 tot 14 jaar minder consequent anticonceptie dan jongeren van 15 jaar * en ouder. Sommige jongeren krijgen te maken met onvrijwillige seks. 16 15
14 8% van de jongeren heeft ooit geslachtsgemeenschap gehad 12 * In Diemen heeft in het schooljaar 2017-2018 8% van de jongeren ooit geslachts- 10 gemeenschap gehad. Van de jongeren geeft 3% aan niet altijd een condoom te 10 gebruiken. Dit betekent dat ongeveer een derde van de seksueel actieve jongeren niet 2015-2016 8 8 8 altijd een condoom heeft gebruikt. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met jongeren elders in 8 7 de regio. Geslachtsgemeenschap komt onder tweedeklasleerlingen nauwelijks voor. In 2016-2017 klas 4 heeft één op de zeven jongeren (14%) ooit geslachtsgemeenschap gehad. 6 2017-2018
Sinds schooljaar 2015-2016 is er een dalende trend in het aandeel jongeren dat ooit 4 geslachtsgemeenschap heeft gehad. Dit geldt zowel voor Diemen als voor de regio. Ook is het aandeel jongeren dat niet altijd een condoom gebruikt gedaald. 2 Jongeren in de wijk Diemen Noord zijn meer seksueel actief dan in de rest van Diemen; 0 15% van de jongeren in Diemen Noord heeft ooit geslachtsgemeenschap gehad. Diemen regio
*significant verschil tussen schooljaren (p<0,05) Vmbo-leerlingen zijn vaker seksueel actief Op het vmbo is het aandeel leerlingen dat ooit geslachtsgemeenschap heeft gehad twee keer zo groot als op havo/vwo. Regionaal zien we dat jongens vaker ooit In Diemen is 2% van de jongeren ooit gedwongen tot een seksuele handeling. Dit is geslachtgemeenschap hebben gehad dan meisjes, maar geven seksueel actieve meisjes gelijk aan het regiocijfer. vaker dan seksueel actieve jongens aan niet altijd een condoom te gebruiken (52% versus 35%).
Tabel 1 Seksualiteit naar achtergrondkenmerken (%) totaal totaal geslacht klas opleidingsniveau herkomst regio Diemen j m 2 4 vmbo havo/vwo Ned niet-Ned geslachtsgemeenschap, ooit 7 8 10 6 - 14 * 11 5 * 9 6 niet altijd condoom gebruikt 3 3 3 3 - 6 * 5 - 5 - *significant verschil (p<0,05) - aantal te klein om te presenteren Jongeren in Beeld, Diemen Pagina 24 van 25
Wijken Tabel 1 Achtergrondkenmerken en gezondheid naar drie wijken in Diemen (%) Zijn er verschillen tussen de wijken Achtergrondkenmerken regio Diemen Diemen Zuid Diemen Centrum Diemen Noord in Diemen? Steekproefgrootte N=3540 N=303 N=114 N=117 N=72 In de tabel hiernaast worden de geslacht: jongen / meisje 51 / 49 48 / 52 52 / 48 42 / 58 51 / 49 achtergrondkenmerken van de jongeren klas: klas 2 / klas 4 50 / 50 47 / 53 46 / 54 56 / 44 33 / 67 en de uitkomsten voor de belangrijkste opl. niveau: vmbo / havo-vwo 39 / 61 44 / 56 49 / 51 44 / 56 34 / 66 gezondheidsthema’s gepresenteerd naar drie wijken in Diemen; Diemen Zuid, Diemen herkomst: Ned. / niet-Ned. 68 / 32 50 / 50 41 / 59 52 / 48 60 / 40 Meerwijk Centrum en Diemen Noord. Gezondheid regio Diemen Diemen Zuid Legmeer /De Kwakel goede ervaren gezondheid 83 78 80 76 78 Wat het meeste opvalt is dat jongeren in de depressieklachten 10 9 6 9 13 wijk Diemen Noord meer genotmiddelen angstklachten 13 14 10 15 19 gebruiken. Roken, waterpijpgebruik (ooit) en maandelijks alcohol drinken komen hier gedachten zelfdoding, afgl. weken 7 6 5 5 10 vaker voor dan in de rest van de regio. De slaapproblemen 26 27 24 30 29 wijk Diemen Zuid scoort juist gunstig voor roken, ooit 16 14 11 11 24 waterpijpgebruik (ooit). alcohol drinken, maandelijks 12 8 4 5 17 cannabis, ooit 11 11 7 11 15 Jongeren in Diemen Noord zijn vaker seksueel waterpijp, ooit 14 17 11 16 28 actief. Overige verschillen tussen de wijken zijn niet significant. overgewicht (inclusief obesitas) 13 21 24 20 17 water drinken, elke dag 81 77 75 79 78 zoete dranken, ≥ 5 dagen p. wk. 41 35 36 29 42 ontbijten, ≥ 5 dagen p. wk 82 75 70 80 76 fruit, ≥ 5 dagen p. wk 57 55 52 58 57 groenten, ≥ 5 dagen p. wk 81 76 72 77 79 sport ≥ 1 uur p. dag 48 44 40 46 46 scherm ≥ 2 uur p. dag 73 77 79 75 78 risicovol gamegedrag 10 8 6 7 11 emotionele verwaarlozing 5 6 5 8 - eenzaamheid 6 9 7 11 7 geslachtsgemeenschap, ooit 7 8 5 5 15
groen: wijk scoort significant beter dan de overige twee wijken samen, p<0,05 blauw: wijk scoort significant anders dan de overige twee wijken samen, p<0,05 rood: wijk scoort significant slechter dan de overige twee wijken samen, p<0,05 De interpretatie van de score is niet negatief of positief - : aantal te klein om te presenteren Meer lezen?
Meer resultaten en achtergrondinformatie over de Jeugdgezondheidsmonitor vindt u op www.ggdgezondheidinbeeld.nl. Alle rapportages zijn ook te vinden op www.ggdgezondheidinbeeld.nl/publicaties-amstelland.
Colofon
Uitgave GGD Amsterdam, Afdeling Epidemiologie, Gezondheidsbevordering en Zorginnovatie (EGZ) / Jeugdgezondheidszorg (JGZ)
Auteurs Claudia Verhagen, Johan Werkhoven, Marcel van der Wal, Henriëtte Dijkshoorn, Kelly van der Wijst, Wilco Schilthuis, Nick van den Tempel, Thera Knopperts, Ilona Steenkamer, Hilde Stegeman, Anouk Wisse, Livia Kalma, Lenette Rietveld (EGZ), Yvonne Hazeveld (JGZ)
Fotografie Gemeente Diemen
Vormgeving Studio Serton
Contact Claudia Verhagen (afdeling EGZ) 020 555 5495 [email protected] website ggd.amsterdam.nl
mei 2019 mei 2019