Stadsdeel Oost: is opgebouwd uit vier van elkaar verschillende deelgebieden: Oud-Oost, Watergraafsmeer, Indische Buurt & Oostelijk Havengebied en IJburg. In de eerste drie gebieden is de bebouwing voornamelijk 19e eeuws en 20e eeuws van voor de zestiger jaren. Het Oostelijk Havengebied is grotendeels uit de jaren negentig en op IJburg zijn de eerste woningen in 2004 aan de woningvoorraad toegevoegd. Stadsdeel Oost groeit snel, zowel op IJburg & Zeeburgereiland , Oostelijk Havengebied als het Amstelkwartier vindt veel nieuwbouw plaats. In elk gebied zijn mogelijkheden voor ontmoeting, diverse activiteiten en gebruik van maaltijden voor bewoners, inloopspreekuren voor informatie, advies en zo nodig ondersteuning. Post Oost is het participatiecentrum voor Oost, zowel voor een scala aan activiteiten richting werk als vele mogelijkheden om te participeren in Oost zoals vrijwilligerswerk, taalaanbod maar ook laagdrempelige activiteiten. Huiselijk geweld en kindermishandeling komt in alle lagen van de bevolking voor, dus ook in Oost. Aandacht hiervoor is belangrijk, zowel het herkennen en doorgeleiden van signalen als voorlichting en preventieve maatregelen. In Oost is een preventiemedewerker werkzaam. Extra aandacht is er voor de behoefte en ondersteuning voor al onze buurtpartijen om dit onderwerp bespreekbaar te maken en een veilige sfeer te creëren waarin dit gesprek mogelijk is. Goede samenwerking tussen de formele zorg- en welzijnspartners is een belangrijk uitgangspunt. Hierin past ook de doorontwikkeling van en samenwerking met de sociale wijkteams. Daarnaast is ook de samenwerking tussen formele en informele partners een belangrijke opgave, die voortgang en verdieping vraagt. Oost onderscheid zich door het grote aantal informele partners die actief zijn in en voor hun buurt. Onderlinge samenwerking is een belangrijke opgave en ook de samenwerking met de formele partners. Dit geldt zowel voor het gebruik van elkaars expertise als voor het verwijzen van bewoners naar elkaars activiteiten en netwerken. Indische Buurt en Oostelijk Havengebied. Tezamen hebben zij 41.600 inwoners. De Indische buurt bestaat uit vier kwadranten: Timorpleinbuurt, Makassarpleinbuurt, Sumatraplansoenbuurt en de Ambonpleinbuurt. De Indische Buurt is door de ontwikkelingen in de stad, opgeschoven van een buurt aan de rand van de stad, naar een buurt midden in de stad. In de Timorpleinbuurt zijn de nieuwe stedelingen steeds zichtbaarder aanwezig en ook de Javastraat profiteert van deze ontwikkeling. Corporaties, stadsdeel en bewonerscommunities blijven zich gezamenlijk verantwoordelijk voelen voor de maatschappelijke opgave in de Indische Buurt. Zij zetten zich in voor het tegengaan van tweedeling op twee vlakken: 1) kansrijk versus kwetsbaar en 2) culturele tegenstellingen. Bewoners en bewonerscommunities zijn zeer betrokken en in het zoeken naar nieuwe vormen van partnerschap tussen bewoners, ondernemers, overheid en andere organisaties loopt de Indische Buurt voorop. Buurtorganisaties beheren buurthuizen. Belangrijk om ook nieuwe initiatieven een kans te geven en bestaande initiatieven door te ontwikkelen als dat wenselijk is. In het stedelijke programma Ruimte voor Initiatief zijn twee pilots uit de Indische Buurt bezig met de startdocumenten. De Makassarpleinbuurt, de Sumatraplantsoenbuurt en de Ambonpleinbuurt scoren ruim onder het gemiddelde op de kwetsbaarheidsmonitor. De grootste opgaves liggen dus in deze buurten. Bewoners ervaren overlast door jongeren én geven aan zich zorgen te maken over de kansen die jongeren hebben om zich te ontwikkelen. Armoede is in grote delen van de Indische Buurt hoog, veel kinderen groeien op in een huishouden met een minimum inkomen. Ondanks dat er veel actieve bewoners zijn, scoort de Indische Buurt op sociale cohesie een onvoldoende. Met name de Timorpleinbuurt wordt economisch sterker. De opgave is om te zorgen dat iedereen zich thuis blijft voelen in de buurt en dat iedereen ook mee kan doen. Dit kan betekenen dat bestaand aanbod moet verschuiven naar die buurten waar de opgave groter is. Het Oostelijk Havengebied kent een sterke eigen identiteit, een kwalitatief hoog stedelijk leefmilieu, een hoge bebouwingsdichtheid en een sterke functiemenging. Het bestaat uit: de (schier)eilanden Java, KNSM, Oostelijke Handelskade, Sporenburg, Borneo en Cruquius. Vooral nieuwe stedelingen ‘internationals’ en Nederlanders met een westerse migratieachtergrond vinden het een aantrekkelijke plek om te wonen. De werkloosheid is duidelijk lager dan het stedelijk gemiddelde en dat van Oost, de inkomens zijn relatief hoog. De buurten Borneo en Sporenburg zijn kinderrijk. Jongeren maken een groot deel van het inwonersaantal uit. In het Oostelijk Havengebied komen er veel woningen bij, met een divers programma, waardoor meerdere doelgroepen bediend worden. De oudste delen van Cruquius scoren op sociaal-economisch gebied beduidend slechter dan de overige delen van het Oostelijk Havengebied, hier ligt een opgave om aan te werken. We zien een groei van bewoners- en buurtnetwerken (inclusief sociaal gerichte lokale bedrijven), zowel in omvang als in aantal. Deze (georganiseerde) bewoners hebben steeds meer behoefte aan onderlinge verbondenheid en willen zelf meer regie over de buurt nemen. De transformatie van het Cruquius-werkgebied tot een werk- en woongebied is in volle gang. Aan de Van Lohuizenlaan (aan de rand van het Cruquiusgebied) is recentelijk een blok met woningen voor statushouders en jongeren toegevoegd. In de Indische buurt is een zorg- en welzijnscentrum (Flevopoort), een jongerencentrum en meerdere, vanuit buurtinitiatieven doorgegroeide sociale accommodaties. In het Oostelijk Havengebied is de Eester het ontmoetings- en activiteiten centrum. Een specifiek ruimte voor jongeren wordt hier gemist. Ontwikkelbuurten: Prioriteiten van het college: Wat is op dit thema de opgave, de vraag in dit gebied? Wat is op dit thema het gewenste resultaat in dit gebied?
Jongerenwerk (preventie) Jongeren bereiken en hen binden, informeren en zo nodig Jongeren krijgen ontwikkelkansen, leren basisvaardigheden en zien alternatieven , zodat zij niet afglijden naar het doorgeleiden. criminele circuit. Aandacht voor de kostendelersnorm bij de overgang 18 plus en Jongeren binden, vertrouwen winnen en hen zo nodig begeleiden naar zorg. informatie (in bredere zin) voor jongeren over schulden en Er is aandacht voor en activiteiten gericht op meiden. budgetbeheer. Specifiek aandacht ook voor meiden.
Gebiedsgerichte Uitwerking Sociale Basis, 22mei 2019
Preventie jeugdcriminaliteit Bewoners ervaren veel overlast door jongeren in de IB (20% t.o.v. 11% Goede samenwerking en afstemming zorg- en welzijnspartners zodat (criminele) jongeren vroegtijdig in beeld zijn Amsterdam). Aantal jeugdige verdachten is flink hoger (4,2%) dan en passende ondersteuning ontvangen. Oost (2,7%) en Amsterdam (2,8%), focus op IB Oost. Relatief veel Een positiever beeld van de overheid en hulpverleners en minder anonimiteit. ouders hebben psychische problemen in IB (11% t.o.v .8% Goede begeleiding van jongeren waarvan de ouders psychische problemen hebben. Amsterdam). Zorgen zijn er om de toenemende groep jonge tieners Preventieve inzet op tieners zodat zij niet afglijden naar de criminaliteit. die vatbaar zijn voor criminaliteit. Opgave is hen vroegtijdig te bereiken en preventief aanbod te bieden. Dementie In OHG gaat de gemiddelde leeftijd stijgen: dementie zal toenemen. Extra aandacht voor mensen met dementie met een westerse achtergrond, naast het in stand houden van de In IB is dementie een lastig bespreekbaar onderwerp bij migranten aandacht voor mensen met dementie met een niet-westerse achtergrond. ouderen, blijvende aandacht hiervoor is belangrijk. Mantelzorgers zijn bekend met het aanbod voor hen en maken hier zo nodig gebruik van. Aandacht voor de mantelzorgers van mensen met dementie, het Goede signaleringsfunctie. bespreekbaar maken van het thema mantelzorg en de mogelijkheden tot ondersteuning.
Eenzaamheid Het aandeel mensen dat aangeeft zich eenzaam te voelen, ligt in de IB Percentage dat zich eenzaam voelt daalt. veel hoger dan het Amsterdams gemiddelde. Zo’n 19% zit in een Aanbod is specifiek gericht op deze opgave. sociaal isolement en is daardoor niet of moeilijk in staat om deel te nemen aan het maatschappelijk leven. De grootste opgave ligt in Ambonpleinbuurt, Sumatraplantsoenbuurt en Makkassarpleinbuurt en dan speciaal bij de 1e generatie migranten en / of mensen met psychische problematiek. Opgave om te zorgen voor aandacht en verbinding. Preventie (gezonde leefstijl en In de Indische Buurt wonen relatief veel kwetsbare bewoners. Dit leidt Versterken sport & beweegaanbod voor jonge kinderen (0-6 jaar) en hun ouders (ouder-kind activiteiten) sport&bewegen) vaak tot een ongezonde(re) leefstijl en weinig sporten en bewegen. Sport inzetten voor meer ontwikkelkansen voor jongeren, bijvoorbeeld stages en pedagogische vaardigheden mee
Onder tieners/jongeren en meiden in het bijzonder zien we de te geven. Sport- en beweegaanbod gericht op meiden. deelname aan sportactiviteiten sterk dalen. Versterken laagdrempelig beweegaanbod voor volwassenen en senioren, ook ‘urban sports’ lenen zich hier In het Oostelijk Havengebied komen steeds meer ouderen te wonen. uitstekend voor. Voldoende laagdrempelige beweegactiviteiten in de wijk. Niet alleen voor gezonde leefstijl, maar Aandacht voor gezonde leefstijl is belangrijk om mensen zo lang ook belangrijk voor activering, maatschappelijke participatie en als zinvolle dagbesteding. mogelijk vitaal te houden Het bereik van kwetsbare bewoners vergroten door nauwe samenwerking met de 1ste lijn zorg, klantmanagers activering van WPI en Welzijnspartners en uitbouwen van het Leefstijlnetwerk Het aantal kinderen met overgewicht is in de IB is hoger (29%) dan Doorstroom naar lokale sport- en beweegaanbieders verhogen, o.a. door groepsgewijze of individuele begeleiding. gemiddeld in Oost (14%) en het gemiddelde van Amsterdam (21%). Een op de vijf jongeren onder de 12 jaar heeft overgewicht en een op Gewenste resultaat: daling van overgewicht cijfers bij jongeren (en hun ouders). Jongeren groeien op in een de 3 tieners. De doelgroep heeft onvoldoende kennis, vaardigheden en gezondere omgeving. Ondernemers bieden actief meer gezondere producten aan, gezonde voeding is toegankelijk vaak ook financiële middelen om zelf aan de slag te gaan met: gezonde voor alle bewoners. Samen zorgen we voor een gezonde buurt: ondernemers, buurtorganisaties, voeding, voldoende slapen en meer bewegen . Naast kinderen ligt er vrijwilligersorganisaties, bewoners en de Gemeente. ook een opgave voor tieners met overgewicht. Kansengelijkheid Blijven investeren in Brede Talentontwikkeling met een focus op Alle kinderen, ongeacht de sociaal economische positie van hun ouders kunnen hun talenten ontwikkelen. kinderen uit kwetsbare gezinnen, vooral Ambonpleinbuurt, Aanwezigheid van spelinlopen en goede toeleiding hier naar toe. Makassarpleinbuurt en Sumatraplantsoenbuurt. Investeren in het bieden van coaching gericht verhogen schooladvies. Kinderen hebben ondersteuning bij de overgang PO-VO als dit nodig is.
Armoede Armoede is in de Ambonpleinbuurt, Sumatraplantsoenbuurt en Mensen uit de doelgroep zijn op de hoogte van de armoederegelingen en preventief aanbod. . Makassarpleinbuurt veel groter (19%) dan in de rest van Amsterdam / ZZp-ers zijn op de hoogte van inkomensaanvullende maatregelen. Oost (12%), hier ligt een grote opgave. Grootste opgave bij jongen (0- Preventieve inzet om schulden te voorkomen, als dat niet lukt goede ondersteuning binnen schuldhulpverlening. 17 jaar) en ouderen (65 plussers). Onder de werkenden ligt er een opgave voor werkenede armen in de IB en ZZP-ers rond de armoede grens in het OHG en IB. Hen meer met elkaar in contact brengen kan ondersteunend zijn. Naast armoede ook aandacht voor de schuldenaanpak, met name in
Gebiedsgerichte Uitwerking Sociale Basis, 22mei 2019
Ambonplein en Sumatraplantsoen buurt. Taal/digitaal Aantal LVB-ers / laaggeletterde in de IB erg groot. Dit geeft op Blijvende inzet op het vergroten van de taal en digitale vaardigheden. meerdere terreinen problemen. Communicatie van de overheid is ook begrijpelijk voor deze doelgroep. De belangrijkste opgave is het op peil houden en verbeteren van het meer bekendheid taalwijzerspreekuur onder verwijzers en doelgroep huidige, gevarieerde taalaanbod. Naast aandacht voor de niet-westers migranten is de opgave te onderzoeken of er ook behoefte is aan taalaanbod voor de (werkende) westerse migrant. Opgave is versterken taalnetwerk en betere signalering en doorverwijzing laaggeletterdheid. Werk&participatie Werkloosheid is hoog, met name in de Ambonpleinbuurt. Percentage Werkloosheid daalt . jongeren zonder startkwalificatie is hoger in de IB dan gemiddeld en Percentage jongeren met startkwalificatie stijgt. ook de jeugdwerkloosheid is hoger in de IB. Opgave is om middels Aanbod van stage plaatsen. participatie de weg in te zetten naar werk. Democratisering IB en OHG hebben een lange traditie van buurtinitiatieven. Samenwerking (professionele) organisaties met buurtinitiatieven waarbij er in co creatie activiteiten en projecten Samenwerking tussen de verschillende initiatieven kan hun kracht ontstaan, passend bij de gebiedsopgaves. vergroten. Daarnaast blijft er ruimte voor nieuwe initiatieven. Diversiteit Het omgaan met verschillen en het tegengaan van discriminatie en Iedereen mag er zijn, ongeacht kleur, ras of geaardheid. uitsluiting is in het algemeen een opgave, specifiek bij culturele Er wordt op een eenduidige manier met kinderen en volwassenen gecommuniceerd vanuit de principes van diversiteit. Aandacht voor eenzelfde manier van omgaan met elkaar Vreedzaam. vanuit de principes van Vreedzaam. Vluchtelingen (statushouders en Statushouders in de van Lohhuizenlaan komen nu in de fase dat ze Statushouder kennen het aanbod in de buurt dat voor hen en hun kinderen belangrijk is (naast welzijn en informatie asielzoekers) en (verder) gaan integreren. Opgave om hen te verbinden aan het ook aandacht voor taal en werk) en participeren als buurtbewoners. ongedocumenteerden reguliere aanbod, en aandacht voor de specifieke behoeftes.
Daarnaast wonen er steeds meer statushouder in de wijk, hen vinden en verbinden is de opgave. Er komt misschien een opvang voor ongedocumenteerden in de IB. Bouwstenen uit het kader Samen Vooruit: Verbondenheid en betrokkenheid Samenredzaamheid Zelfredzaamheid en ontplooiing Koerspunten: Koerspunten: Koerspunten: • Verder ontwikkelen van partnerschap • Vroegtijdig signaleren van problemen • Veilig, gezond en kansrijk opgroeien • Bewoners- en maatschappelijk initiatief • Ontmoeten en stimuleren netwerken • Gezonde leefstijl stimuleren en welbevinden vergroten • Intensiveren van welzijns- en opbouwwerk • Stimuleren dat mensen meer omzien naar elkaar • Veerkracht vergroten met kennis en vaardigheden • Ondersteuning bieden zodat mantelzorgers in balans komen en • Praktische hulp en steun mogelijk maken blijven
Integraliteit: Alle inzet in de Indische Buurt de afgelopen jaren heeft effect: het gaat, in alle opzichten beter met de buurt. Maar we zijn er nog niet. Vergeleken met de andere gebieden in Amsterdam en Oost liggen er nog grote opgaves. De opgaves concentreren zich in drie kwadranten van de IB: de Ambonplein Buurt, de Sumatraplantsoen Buurt en de Makkassarpleinbuurt. De
Timorpleinbuurt is economisch sterker geworden. De opgave is om de sterkere bewoners uit deze buurt te binden aan de bewoners van de andere buurten. Veel van de hierboven genoemde prioriteiten komen bij dezelfde groep bewoners samen: armoede, eenzaamheid, beperkte regie over hun leven (psychisch en / of fysiek), laaggeletterdheid / lvb, ongezonde leefstijl. Het is van groot belang om hier integraal naar te kijken . De opgave is ook om niet specifiek op één onderwerp te focussen, maar vanuit een aanbod impact te hebben op vele van deze thema’s. Hierbij is het belangrijk aan te sluiten bij de behoefte, mogelijkheden en middelen van de doelgroep. Een groot deel van deze groep bestaat uit eerste generatie migranten. De opgave is gericht te zijn op het verbinden van bewoners en bevorderen van de sociale cohesie met oog voor de dynamiek in de buurt. Aandachtspunt is om naast de groep bewoners die veel zichtbaar zijn in de buurt ook de bewoners te bereiken die momenteel niet zichtbaar zijn in de buurt. Hierbij de meeste aandacht voor Ambonpleinbuurt, Makassarpleinbuurt en de Sumatraplantsoenbuurt. De opgave komende jaren is het verduurzamen van goedlopende buurtinitiatieven binnen de sociale basis en voor andere initiatieven om na te denken in welke vorm de toekomst eruit kan zien. Ook de verbinding van laagdrempelige buurtinitiatieven met professionele initiatieven en organisaties is een blijvend aandachtspunt. Er zijn goede stappen gezet, maar binnen de sociale basis blijft het de opgave dit te verbeteren en integraler te presenteren naar de gebruikers. De ontwikkelkansen van kinderen en jongeren blijft een opgave. Ook bij hen zie je een samenkomen van thema’s. Aandacht voor hun kansen en mogelijkheden, maar vooral inzet op het stimuleren van de kansengelijkheid is hier de opgave. De opgave is om als partijen in de IB hier gezamenlijk, met eenduidige systematiek ( vreedzaam) op in te zetten. Ook voor kinderen en jongeren is de samenwerking, formeel en informeel essentieel, met in acht neming van pedagogische, agogische en veiligheidsaspecten. In het OHG is de sociale cohesie minder. We willen mogelijke tegenstellingen tussen de nieuw ontwikkelde buurt en de omliggende verouderde buurten voorkomen door onderlinge Gebiedsgerichte Uitwerking Sociale Basis, 22mei 2019
samenhang tussen deze buurten, zowel in fysiek, als in ruimtelijk en sociaal opzicht te bevorderen. We gaan werken aan ontmoeting, samenwerking en bereikbaarheid, en daarbij de mogelijkheid voor cultureel-maatschappelijke functies die dit kunnen ondersteunen, onderzoeken. Het versterken van de sociale cohesie, saamhorigheid en samenredzaamheid is de opgave. Het OHG kent een grote groep kansrijke bewoners, de opgave is hen te interesseren zich in te zetten voor de kwetsbare bewoners. Hen triggeren vanuit de gedachte: “wij hebben jullie nodig”. Het OHG zal de komende 10 tot 20 jaar vergrijzen. Belangrijk dat er nu geïnvesteerd wordt in netwerken en sociale cohesie op buurt (eiland) niveau. (Buurt)initiatieven die dit initiëren zijn nodig. Voor jongeren geldt dat vele van hen goede kansen krijgen om zich te ontwikkelen. Maar ook hier is een kwetsbare groep, die ondersteuning nodig heeft. Een eigen ruimte is de grote wens van jongeren (en het jongerenwerk).
.
Gebiedsgerichte Uitwerking Sociale Basis, 22mei 2019