“Zani I Naltë” – Revistë E Orientimit Drejt Reformave Dhe Progresit Shoqëror - Adem Bala
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Botues: Komuniteti Mysliman i Shqipërisë Zani i Naltë Revistë shkencore dhe kulturore VITI II (XVI) 2014 NR. 6 (159) Merret me shkenca islame, sociologji, filozofi, psikologji, histori, gjuhësi, letërsi, moral dhe literaturë kombëtare www.zaninalte.al Tiranë 2014 Editorial Revistë shkencore dhe kulturore Zani i Naltë Organ i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë Themeluar në tetor 1923 Rifilluar në tetor 2012 VITI II (XVI), janar, shkurt, mars 2014, nr. 6 (159) Nën kujdesin: H. Selim Muça Drejtor & Kryeredaktor: Dok. Genti Kruja Bordi editorial: Dok. Klodian Shehi Dok. Skender Bruçaj M.A. Ali Zaimi Dr. Ferdinand Gjana Prof. Dr. Qazim Qazimi Prof. Dr. Ayhan Tekines Prof. Dr. Njazi Kazazi Prof. Dr. Hajri Shehu Redaktor: M.A. Andrin Rasha Fushat: Shkencat Islame Tefsir Hadith Fikh Sociologji Filozofi Gjuhësi Letërsi Psikologji Histori Kulturë Art, etj. Realizimi grafik: Bledar Xama Shpëtim Bashmili Fotoja në kopertinë: Xhamia Kubelije, Kavajë Adresa: KMSH, Rr. George W. Bush, Nr. 50, Tiranë - Shqipëri e-mail: [email protected] web: www.zaninalte.al ISSN 2305-655X 06 9 772305 655001 2 Editorial Përmbajtja Editorial 1. Jetë të gjatë “Zanit të Naltë” - Besnik Mustafaj..................................................5 Shkenca Islame 2. Shkronjat e Kur’anit dhe shqiptimi i tyre - II - Elton Karaj, Universiteti Bedër, Tiranë..............................................................8 3. “Ne do të shpallim ty (Muhammed) fjalë të rëndë (të madhe)” - Prof. Dr. Ahmed Abbadi, Marok..........................................................................16 Studime 4. Kontributi i ulemasë shqiptare në Maqedoni për shkollën dhe gjuhën shqipe - Prof. Dr. Avzi Mustafa, Shkup, Maqedoni.....................22 5. Përdorimi i emrave myslimanë në Shqipëri, krahasim me tre periudha historike - Ilir Akshija, Spitali Universitar, Tiranë............................................................32 Gjuhë-letërsi 6. Perjetësimi i Nezim Beratit mes divanit të tij shqip - Prof. Assoc. Dr. Rahim Ombashi - Universiteti Bedër, Tiranë................48 7. Said Najdeni dhe fillimet e arsimit shqip në Dibër - Dr. Mois Kamberi, Durrës.....................................................................................63 8. Kontributi i klerikëve shqiptarë për shkollën, gjuhën dhe shkrimin shqip - Xhemal Balla, Tiranë............................................................................................72 Jurisprudencë Islame 9. Liria në sistemin politik të Islamit - MA. Redi Shehu, Tiranë......................78 Shkenca Komunikimi 10. Komunikimi përmes objekteve të kultit islam - II - M.A. Ferit Lika...........86 Personalitete 11. Daut Boriçi - Personalitet i shquar i historisë, kulturës dhe i arsimit shqiptar - Prof. dr. Njazi Kazazi, Universiteti “Luigj Gurakuqi”, Shkodër.............96 3 Zani i Naltë Përkthime 12. Shpata Islame - Pse, a ende dyshoni se feja islame është përhapur me shpatë?! Lexoni dhe do të dini të besoni! - Përktheu Prof. Dr. Hajri Shehu........................................................................102 Retrospektivë 13. “Zani i Naltë” – Revistë e orientimit drejt reformave dhe progresit shoqëror - Adem Bala..............................................................................................................107 Aktivitete 14. “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e vetëdijes dhe identitetit kombëtar” - Prof. As. Dr. Gentiana Skura, Universiteti i Tiranës.................................110 15. Dy fjalë për një botim të veçantë shkencor - - Dr. Tonin Çobani, Këshilli Kombëtar i Radio Televizionit, Tiranë......112 Abstracts 16. Abstracts in English............................................................................................114 17. Rregullat e shkrimit..............................................................................................120 4 Editorial Jetë të gjatë “Zanit të Naltë” Besnik Mustafaj “Zani i Naltë”, revistë shkencore sot. Fakt është se në këtë det fjalësh të dhe kulturore, botim i Komunitetit thëna e të shtypura rreth Islamit, zërat Mysliman të Shqipërisë, mbushi në e myslimanëve të vërtetë përbëjnë fund të kësaj vjeshte 90 vjet. Njësoj si vetëm ca përrenj, të cilët më së shpeshti 100-vjetori i “Hyllit të Dritës”, edhe përmbyten nga zallamahia pa u vënë ky 90-vjetor i “Zanit të Naltë” përbën re. Do pranuar se një vëmendje kaq e një ngjarje të rëndësisë së veçantë për madhe dhe mbarëbotërore ndaj Islamit historinë dhe aktualitetin e kulturës dëshmon rëndësinë e jashtëzakonshme dhe të mendimit shqiptar. Ashtu si që ka fituar qytetërimi islam në botën “Hylli i Dritës” dhe si shumë gjëra të e sotme. Ama do pranuar po ashtu, tjera të mira, të themeluara nga etërit e sado që me keqardhje të thellë, se kjo shqiptarizmës bashkë me pavarësimin vëmendje, në pjesën e vet mbisunduese, e Shqipërisë për të shoqëruar e nuk ushqehet nga një kureshtje dhe përkujdesur mëkëmbjen mendore dhe dëshirë e ndershme për të kuptuar se shpirtërore të kombit shqiptar, edhe ç’është qytetërimi islam, për të ndërtuar “Zani i Naltë” pati tragjedinë e vet pastaj politika kulturore, sociale dhe gjysmëshekullore për shkak të regjimit ekonomike me bartësit e këtij qytetërimi, fashist e mandej atij komunist. Por nuk në interes të përbashkët të njerëzimit, vdiq, siç nuk vdesin kurrë gjërat e mira e apo për të ndërtuar marrëdhënie të ndershme, ku mishërohet ndërgjegjja diplomatike dhe njerëzore miqësore. dhe ëndrra për paqe dhe prosperitet e Është një pakicë, kam parasysh këtu pa kombit. Qysh në lindjen e saj, kjo revistë dallim fondamentalistët kristianë dhe u përcaktua si tribunë për “shkencën myslimanë, të cilët bërtasin aq shumë, islame, sociologjinë, psikologjinë, sa jo rrallë arrijnë ta turbullojnë arsyen e letërsinë, historinë, moralin, literaturën shëndoshë të njerëzimit të sotëm. “Zani kombëtare”. Me të njëjtin qëllim të lartë, i Naltë” rikthehet për t’iu bashkuar besnikërisht, vjen edhe e rilindur. Ky arsyes së shëndoshë, e cila, edhe pse është një lajm i gëzueshëm për të gjithë nuk bërtet, është e do të jetë në fjalë të shqiptarët. fundit e pathyeshme, sepse ka me vete Rilindja e kësaj reviste shpreh pa të vërtetën. dyshim një nevojë të kohës. Kurrë në Rilindja e kësaj reviste, parë në historinë e botës sonë nuk është folur qerthullin e familjes sonë shqiptare, e shkruar kaq shumë për Islamin sa tregon se Komuniteti Mysliman i 5 Editorial Shqipërisë ka tashmë brenda vetes forca kështu të shërbejë për të treguar fytyrën intelektuale të bollshme dhe të devotshme e vërtetë të “Islamit shqiptar” si një si dhe me një nivel shumë të lartë dijesh Islam modern, si një Islam paqtues dhe për të ushqyer një revistë si kjo, ku jo integrues përkundër të gjitha përpjekjeve vetëm paraqitet një informacion i pasur të islamofobëve, të cilët përpiqen e i gjerë shkencor e kulturor, por edhe verbërisht ta dezinformojnë opinionin zhvillohet e do të zhvillohet më mirë publik, përpiqen ta diskreditojnë Islamin në të ardhmen një debat i shëndetshëm në përgjithësi dhe “Islamin shqiptar” idesh dhe pikëpamjesh mbi historinë, në veçanti, pa marrë parasysh dëmet e besimin, sociologjinë, psikologjinë, mëdha që mund t’i shkaktojnë kohezionit letërsinë, moralin dhe në përgjithësi të shoqërisë sonë. Islamofobët, veç të mbi problematikat e mëdha me të cilat këqijave të tjera, ushqejnë drejtpërdrejt përballet kombi. Pra, është një tregues i terrorizmin islamik. Kjo e vërtetë gëzueshëm për të gjithë shqiptarët fakti nuk duhet harruar kurrë. Si të tillë, se Komuniteti Mysliman i Shqipërisë ka islamofobët nuk janë vetëm armiq të potenciale të tilla dijetarësh, të pjekur, të myslimanëve të vërtetë. Ata janë mirëfilli lidhur, ashtu si paraardhësit e tyre, me armiq të njerëzimit. fatet e atdheut, të shkolluar mirë, me Duke njohur trashëgiminë editoriale një mendje të hapur, intelektualisht të të kësaj reviste gjatë gjashtëmbëdhjetë ndershëm dhe të gatshëm të shprehen viteve të jetës së saj para luftës, përpara gjithë opinionit publik, duke duke njohur frymën që zotëron në bërë që “Zani i Naltë”, edhe pse Komunitetin Mysliman Shqiptar në botim me përkatësi ndaj Komunitetit ditët tona, duke njohur personalitetin e Mysliman të Shqipërisë, t’i drejtohet me drejtorit të saj të sotëm, Dr. Genti Kruja trajtesat e veta krejt shoqërisë shqiptare dhe të shumë autorëve që shkruajnë në dhe më gjerë. të, mbetem i bindur se “Zani i Naltë” Kjo revistë, jam i bindur, ashtu do të jetë një zë i fuqishëm dhe parimor si në zanafillën e saj, do të shërbejë në në përballjen pa kompromis kundër radhë të parë për të rritur besimin e islamofobisë dhe kundër të gjitha fobive myslimanëve të sinqertë shqiptarë te feja të tjera, të cilat i fryjnë zjarrit të urrejtjes e tyre e trashëguar tashmë prej brezash. dhe synojnë të përçajnë njerëzimin për Rritja e besimit te feja e tyre është një arsye të përkatësive të ndryshme fetare, nga sfidat më të rëndësishme që ka etnike apo kulturore. “Zani i Naltë” përpara sigurisht Komuniteti Mysliman ka pasur dhe do të ketë për mision i Shqipërisë, siç është kjo në përgjithësi mirëkuptimin në emër të jetesës së një nga sfidat më të mprehta për mbarë përbashkët në harmoni. botën e sotme myslimane. E tillë, kjo Në thelbin e vet “Zani i Naltë” revistë nuk drejtohet kurrsesi kundër u lind 90 vjet më parë si revistë besimeve të tjera. Përkundrazi. Ashtu thellësisht atdhetare. Ajo ka ndihmuar siç është në traditën e saj të pasur, kjo haptas në rrënjosjen e dashurisë për revistë vetëm do e pasurojë gjuhën e atdheun te shqiptarët në përgjithësi, dialogut në emër të mirëkuptimit me te myslimanët në veçanti, si rruga e të tjerët. “Zani i Naltë”