Lid Gedeputeerde Staten
I.G.M. de Bondt
Contact 070 441 71 12 STATEN [email protected] p'^^V.'l'^ HOLLAND ZUID Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP DenHaag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl Provinciale Staten van Zuid-Holland Datum 0 2 JULI 2012 Ons kenmerk PZH-2012-342887187 (DOS 2007- 0001391) Uw kenmerk
Bijlagen 2 Onderwerp Kostenraming spoorse deel HOV-NET Zuid-Holland.
Geachte leden van Provinciale Staten,
Bijgaand doe ik u, zoals toegezegd in uw vergadering d.d. 27 juni 2012, de capaciteitsstudie van Prorail toekomen. In deze studie, die ook de restultaten van een studie van Movares omvat, geeft ProRail weer welke infrastructurele maatregelen noodzakelijk zijn voor de frequentieverhoging Leiden-Utrecht. Bij de studie behoort een kostennota die vertrouwelijk is omdat openbaarmaking daarvan aanbestedingen mogelijk zou kunnen verstoren. Indien u dit wenst, kunt u deze kostennota Inzien via de Bureau GS-ondersteuning.
Hoogachtend,
ïvrouw I.G.M. de Bondt Bezoekadres Zuid-Hollandplein 1 2596 AW Den Haag
Tram 9 en bus 65 stoppen dichlbij hel provinciehuis. Vanaf station Den Haag CS is hel lien minuten lopen. De parkeerruimte voor auto's is beperkt.
Bijlagen: - Brief ProRail RGLO capaciteitsanalyse Utrecht-Leiden d.d. 8 mei 2012 - Rappon ProRail RGLO capaciteitsanalyse Utrecht-Leiden d.d. 3 mei 2012 A lM.V!^!0t^^^:i*Ki~>ti Proi^ail ^ >>['<$^ïï^Uf j(y*» •■-'«- fgfr^'tWaatjtw
Provincie Zuid Holland Provindehuis Zukl Holland tav. de heer P.J. Rooijmans Zukj-Hollandpleln 1 2596 AW Den Haag
Datum 8 mei 2012 BehandekJ doot H.van Veen Onskenmerk EDMS#3106216 Telefoonrtummer 088 2315873 Bijlage Projecten Geachte heer Rooijmans, Bezoekadres Op veizoek van de provincie ZuW Holland heeft ProRail de voorliggende capaciteitsanalyse Arthur van Schendelslraal 670 uitgevoerd naar het rijden van 4 treinen per uur tussen Utrecht en Leiden (2 x IC en 2x SPR) en het 351 IMJ Utrecht bedienen van een nieuwe halte Hazerswoude. Doet van de capaciteitsanalyse is inzichtelijk te maken wetke infraslructurele maatregelen nodig zijn om de door de provincie Zuid Holland Postadres gewenste frequentieverhoging tussen Utrecht en Lelden door te voeren. Op basis van deze Postbus 2038 analyse zijn de kosten en haalbaarheid van deze maatregelen in beeld gebracht. 3500 GA utrecht Daarnaast is beoordeeld welke geluidmaatregelen nodig zijn bij een verdubbeling van het aantal treinen tussen Utrecht en Leiden. Ten slotte heeft ProRail de kosten van de maatregelen ovenvegveiligheid geraamd. Uit de capaciteitsanalyse blijkt dat Ax per uur rijden tussen Utrecht en Lekien mogelijk is zonder aanvullende infrastmcturele maatregelen, mits de tijdelijke snelheidsbeperking van 120 km/u tussen Woerden en Alphen a/d Rijn wordt opgeheven. Daarbij is er vanuit gegaan dat de (PHS) sprinters 's-Hertogenbosch-Utrechl-Woerden vanuit Woerden doorrijden naar Leiden en Is er vanuit gegaan dat de IC's stoppen op Bodegraven (conform de huidige situatje). Wanneer het niet mogelijk of zeer kostbaar Is om de tijdelijke snelhekisbeperking op te heffen, moet het dubbelspoor aan zowel de oostzijde van Alphen als aan de oostzijde van Bodegraven met ongeveer 1,5 kilometer verlengd worden. De kosten en baten van de maatregelen die noodzakelijk zijn om de tijdelijke snelheidsbeperking tussen Alphen en Woerden op te heffen, moeten In een later stadium worden afgewogen tegen de kosten en baten van de maatregelen die genomen moeten worden wanneer de tijdelijke snelheidsbeperking van kracht blijft. Wanneer de IC's -conform de wens van de provincie en NS - niet stoppen op Bodegraven zijn aanzienlijke infrastructurele maatregelen noodzakelijk. Er is circa 4 kilometer dubbelspoor rond Bodegraven nodig én een dubbelsporig station Leiden Lammenschans óf dubbelspoor tussen Leiden en Lelden Lammenschans. De venwachte koslen van deze maatregelen staan niet in verhouding tot de reistijdwinst van 2 minuten per richting en worden door ProRail dan ook ontraden. Het bedienen van de nieuwe halte Hazerswoude maakt dubbelspoor tussen Zoeterwoude Oost en Hazerswoude (Inclusief de nieuwe halte) noodzakelijk. Er Is nog geen analyse uitgevoerd naar de robuustheki van 4x per uur rijden tussen Utrecht en Leiden op de voorgestelde Infrastructuur. Aanbevolen wordt - nadat er een ontwerp voor de infrastructurele maatregelen ligt - een robuustheidsanalyse uit te voeren om te verifiëren of de In ProRrf b,v,. Kvk 30124359. RBS 451952014 'Ji.'-"»rf Pafoiiail deze capacitettsanalyse voorgestekie maatregelen voidoende zijn voor een robuusteuitvoerin g van de dienstregeling. De capaciteitsanalyse is weergegeven in rapport Capaciteltsanalyse kwartierdiensl Utrecht - Leiden met kenmertt 3082607, versie 1.0 d.d. 3 mei 2012. Op 13 april 2012 is op basis van de voorlopige resultaten van de capaciteltsanalyse in een overleg met de provincie, de NS, Movares en ProRail afgesproken dat ProRail een investeringsraming levert van de maatregelen aan de infrastructuur voor de variant, waarbij de baanvaksnelheid tussen Woerden en Alphen a/d Rijn 120 km/h bedraagt en de IC stopt te Bodegraven. Op basis van de capaciteitsanalyse heeft ProRail schetsontwerpen van de infrastructurele maatregelen laten opsteilen. Het schetsontwerp is vastgelegd in de volgende tekeningen: UTRLDN-BNS-200-042 Situatie km 6.3 tot km 7.3 UTRLDN-BNS-200-043 Situatie km 7.3 tot km 8.1 UTRLDN-BNS-200-044 Situatie km 8.1 tot km 8.9 UTRLDN-BNS-200-045 Situatie km 8.9 tot km 9.7 UTRLDN-BNS-200-046 Overpad Vlietkade Bodegraven Situatie km 9.8 tot km 10.1 UTRLDN-BNS-200-048 Kunstwerk Spoorlaan * Situatie km 12.1 tot km 12.4 UTRLDN-BNS-200^52 » Situatie km 15.1 tot km 16.0 UTRLDN-BNS-200-021 . Situatie km 16.0 tot km 16.9 UTRLDN-BNS-2G0-022 Alphen aan den Rijn Situatie km 16.9 tot km 17.4 UTRLDN-BNS-200-024 Kunstwert( Leidse Schouw Situatie km 19.4 tot km 19.8 UTRLDN-BNS-200-027 Situatie km 21.6 tot km 22.5 UTRLDN-BNS-200-028 Hazerswoude Situatie km 22.5 tot km 23.4 UTRLDN-BNS-200-029 Situatie km 23.4 tot km 24.3 UTRLDN-BNS-200-030 Situatte km 24.3 tot km 25.2 UTRLDN-BNS-20a-032 Kunstwerk Burg. Smeetsweg Situatte km 26.5 tot km 27.0 UTRLDN-BNS-200-035 Kunstwerk Kanaatweg Situatie km 28.9 tot km 29.2 UTRLDN-BNS-200-Q37 Kunstwert( Haagweg + Morsweg Situatte km 30.8 tot km 31.8 Op basis van deze schetsontwerpen is door ProRail een kostennota opgesteld Het betreft document kostennota RGLO BSL 8 Utrecht-Leiden 4 treinen per uur, versie 1.0 d.d. 8 mel 2012. In de kostennota zijn de uitgangspunten opgenomen, waamiee bij het bepaten van de kosten gerekend is. De venvachtingswaarde Mu is vastgesteld op € 255,4 mn, exdustef BTW, prijspeil 2012. De variatiecoëfficiênt is 18%. De bijbehorende bandbreedte van de kosten Is €211,5 mio en€299,3 mk). Hiermee wordt aangegeven dat met een trefzekerheid van ca. 70% de scope binnen deze bandbreedte kan worden gerealiseerd. ProRail heeft geen risicoanalyse uitgevoerd voor het bepalen van de maatregeten ten behoeve van overweg veiligheid. Wij zijn uitgegaan van het maatregelenpakket dat door de provincie zelf is aangereikt ln dit maatregelenpakket zijn tussen Leiden Lammenschans en Lekien slechts verkeerstechnische maatregelen opgenomen ten t>ehoeve van het mitigeren van het toenemend risico op de gelijkvloerse kruisingen. Dit ziet Prorail als een onzekerheid met betrekking tot de scope, omdat juist deze gelijkvloerse kruisingen een verhoogd risicoondervinde n van de frequentieverhoging van het treinveriteer. Om die reden hebben wij een kunstweric over de Haagweg en de Morsweg {gelegen tussen Leiden Lammenschans en Leklen) separaat geraamd. De verwachtingswaarde Mu van dit kunstwerk is bepaaki op € 87,4 mio, exclusief BTW. 2/3 Onskenmerk EDMSV3106216 Proilail $jm&iami jwwMBfMBa Wij adviseren u om bij de uitweriting van de variant een risicoanalyse oven/vegveiligheid te laten uitvoeren en deze te laten toetsen door ILT, zodat de scope op dat punt gehard kan worden, Wg wijzen u er op dat de beheer- en instandhoudingslasten van de uitbreidingen en aanpassingen aan de infrastnjctuur, nog niet zijn bepaald. Deze zullen, naar de verwachting van ProRail, wel een belangrijk onderdeel vormen bij de besluitvomiing van de minister over deze variant. Ik vertrouw erop dat ik u hiermee voldoende heb geïnformeerd en dat wj uw vraag adequaat beantwoord hebben. ir. H. van veen projectmanager CC: H.C. van der Meij (PZH) R.J. Bakker (PZH) 3/3 Ons kenmerk EDMSV31062ie Proilail Capaciteitsanalyse: kwartierdiensl Utrecht-Leiden Inclusief nieuwe halte Hazerswoude en snellere IC-verbinding Utrecht-Leiden Station Bodegraven In opdracht van de provincie Zuid Holland Van ProRail Vervoer en Dienstregeling, VACO. Auteur Birgit Heydenreich Programmamanager MarC Bljlsma projeagroep Birgit Heydenrelch, Martin Brouwer Kenmerk EDMS #3082607-V3 Vetsie 1.0 Datum 3 mei 2012 Bestand EDMS # 3082607-v3-Capaciteitsanalyse kwartierdie nst Utrecht-Lelden status Vrijgegeven door MT VACO Capadteitsanalyse haHuursdienst UMcht-L.eiden 1 /1 Managementsamenvatting Op verzoek van de provincie Zuid Holland heeft ProRail de voorliggende capaciteitsanalyse uitgevoerd naar het rijden van 4 treinen per uur tussen Utrecht en Leiden (2 x IC en 2x SPR) en het bedienen van een nieuwe halte Hazerswoude. Doel van de capaciteitsanalyse is inzichtelijk te maken welke infrastructurele maatregelen nodig zijn om de door de provincie Zuid Holland gewenste frequentieverhoging tussen Utrecht en Leiden door te voeren. De kosten en haalbaarheid van deze maatregeten zijn in deze capaciteitsanalyse nog niet In beeld gebracht. Evenmin is beoordeeld welke welke overweg- en geluidmaatregelen nodig zijn blj een verdubbeling van het aantal treinen tussen Utrecht en Leiden. Uit de capaciteitsanalyse blijkt dat 4x per uur rijden tussen Utrecht en Leiden mogelijk is zonder aanvultende infrastructurele maatregelen, mits de tijdelijke snelheidsbeperking van 120 km/u tussen Woerden en Alphen wordt opgeheven. DaartDij is er vanuit gegaan dat de (PHS) sprinters 's Hertogenbosch-Utrecht-Woerden vanuit Woerden doorrijden naar Leiden en is er vanuit gegaan dat de IC's stoppen op Bodegraven (conform de huidige situatie). Wanneer het niet mogelijk of zeer kostbaar Is om de tijdelijke snelheidsbeperking op te heffen, moet het dubbelspoor aan zowel de oostzijde van Alphen als aan de oostzijde van Bodegraven met ongeveer 1,5 kilometer veriengd worden. De kosten en baten van de maatregelen die noodzakelijk zijn om de tijdelijke snelheidsbeperking tussen Alphen en Woerden op te heften, moeten in een later stadium worden afgewogen tegen de kosten en baten van de maatregelen die genomen moeten worden wanneer de tijdelijke snelheidsbeperking van kracht blijft. Wanneer de IC's - conform de wens van de provincie en NS - niet stoppen op Bodegraven zijn aanzienlijke infrastructurele maatregelen noodzakelijk. Er is circa 4 kilometer dubbelspoor rond Bodegraven nodig én een dubbelsporig station Leiden Lammenschans óf dubbelspoor tussen Leiden en Leiden Lammenschans. De verwachte kosten van deze maatregelen staan niet in verhouding tot de reistijdwinst van 2 minuten per richting en worden door ProRail dan ook ontraden. Het bedienen van de nieuwe halte Hazerswoude maakt dubbelspoor tussen Zoetenwoude Oost en Hazerswoude (inclusief de nieuwe halte) noodzakelijk. Er is nog geen analyse uitgevoerd naar de robuustheid van 4x per uur rijden tussen Utrecht en Leiden op de voorgestelde infrastructuur. Aanbevolen wordt - nadat er een ontwerp voor de infrastructurele maatregelen ligt - een robuustheidsanalyse uit te voeren om te verifiëren of de in deze capaciteitsanalyse voorgestelde maatregelen voldoende zijn voor een robuuste uitvoering van de dienstregeling. Capaciteitsanalyse halfuursdlenst Utrecht-Leiden 2/2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 1.1 Achtergrond en vraagstelling 4 1.2 Opbouw 4 2. Urtgangspunten 5 2.1 Geografische afbakening 5 2.2 Infrastructuur 5 2.3 Lijnvoering 5 2.4 Spoorgebruik 6 2.5 Rijtijdberekening 6 3. Analyse 7 3.1 Huidige dienstregeling 8 3.2 Twee keer per uur Leiden-Utrecht in PHS 9 3.3 Vier keer per uur Leiden-Utrecht 10 3.4 Bedienen van Hazerswoude door de sprinter 11 3.5 Geen IC-stop Bodegraven U 3.6 Geen IC-stop Bodegraven en vier treinen per uur 13 3.7 Geen IC-stop Bodegraven met aanpassing PHS-dienstregeling 14 3.8 Tijdelijke snelheidsbeperking niet opheffen IS 4. Conclusie en advies 17 4.1 Conclusie 17 4.2 Advies 18 Referenties 19 Capadteitsanalyse hattuursdienst Utrecht-Leiden 3/3 1. Inleiding 1.1 Achtergrond en vraagstelling In eerdere studies [3] en [4] zijn door ProRail de mogelijkheden onderzocht om op de RijnGouwelijn met Lightrail-materieel en met SGMm-materieel een kwartiersdienst tussen Gouda en Alphen aan den Rijn te rijden. Twee van de vier treinen reden vanuit Alphen aan den Rijn door naar Leiden (en eventueel in een later stadium naar Katwijk en Noordwijk). Inmiddels gaat de Provincie Zuid Holland ervan uit dat er tussen Gouda en Alphen 2 treinen per uur rijden die niet doorrijden naar Leiden. De mogelijkheden hiervoor inclusief het bedienen van drie nieuwe haltes zijn in [5] onderzocht, ln aanvulling daarop moeten tussen Utrecht en Leiden 4 treinen per uur door NS gereden gaan worden.In de voorliggende studie worden de mogelijkheden onderzocht om deze wens in combinatie met PHS te realiseren. De vraag is de volgende: ls er in combinatie met PHS een dienstregeling mogelijk met twee tC's en twee sprinters per uur tussen Leiden en Utrecht die aan de plannormen uit de Netverklaring voldoet? Kan bovendien een snellere IC-vert3inding aangeboden worden door Bodegraven als IC-stop te laten ven/allen? Is de bediening van de nieuwe halte Hazerswoude door de sprinter in de dienstregeling inpasbaar? Welke infrastructurele maatregelen zijn eventueel nodig voor de diverse dienstregellngsvarianten? 1.2 Opbouw De opbouw van de rapportage is ats volgt. In hoofdstuk 2 worden de uitgangspunten van deze studie beschreven. In hoofdstuk 3 worden dienstregelingen en eventueel bijhorende infra-maatregelen geanalyseerd voor verschillende varianten van een kwartierdienst Utrecht-Leiden: variabelen zijn hier het wel of niet bedienen van station Bodegraven door de IC en het wel of niet bedienen van de nieuwe halte Hazerswoude door de sprinter. In hoofdstuk 4 worden de conclusies van de studie samengevat en worden aanbevelingen gedaan voor een vervolg op deze - verkennende - studie. Capaciteitsanafyse haltuursdienst Utrecht-Leiden 4/4 2. Uitgangspunten 2.1 Geografische afbakening We bestuderen het traject Leiden-Ut recht. Op het gedeelte Woerden-Utrecht is de PHS-dienstregeling en infrastructuur leidend [2], terwijl we tussen Leiden en Woerden uitgaan van de huidige infrastructuur. Deze is hieronder schematisch getekend. Eventuele aansluitingen op treinen op andere trajecten worden niet expliciet meegenomen. Er wordt wel rekening gehouden met een strakke kwartiers ligging in Alphen aan den Rijn om een goede overstap vanuit Gouda richting Leiden te faciliteren. Me ' G-t ^-^ 0>l> 1^ Wd X u ^ }> 7^ Ztwm ZM u*t: ■* CM Addd ^— ^^ 2.2 Infrastructuur Tussen Woerden en Utrecht gaan we ervan uit dat alle PHS-maatregelen gerealiseerd zijn die voor het rijden van de PHS-dienstregeling noodzakelijk zijn. Tussen Leiden en Woerden is de huidige infrastructuur uitgangspunt. Aandachtspunt hierbij is de tijdelijke situatie tussen Alphen aan den Rijn en Woerden. Nu moet er i.v.m. met de slappe ondergrond tijdelijk 120km/u worden gereden, terwijl in de oorspronkelijke situatie 140 km/u mogelijk was. Een tweede aandachtspunt is de stopdoorschakeling in Bodegraven, die ertoe zou kunnen teiden dat de technisch minimale tijd voor een korte stop verlengd wordt. Aangezien in de onderzochte dienstregelingen treinen of in Bodegraven kruisen en daardoor minimaal één minuut halteren of niet in Bodegraven stoppen, heeft de stopdoorschakeling verder geen invloed op de halteertijden. De nieuwe halte Hazerswoude komt bij km 22.775 te liggen. Ook al wordt de overweg 22.7 (Gemeneweg) opgeheven, dan blijft de ovenweg 22.4 (Stationsstraat) bestaan. Daarom gaan we ervan uit dat treinen die vanuit de richting Zoeterwoude in Hazerswoude halteren op rood binnen moeten komen. Deze treinen komen in de rijtijdberekening op remwegafstand van 130km/u naar O een geel sein tegen. 2.3 Lijnvoering Tussen Woerden en Utrecht gaan we uit van de PHS-lijnvoering en dienstregeling [2]. In deze dienstregeling rijdt er een 10-minuten sprinterdienst tussen Utrecht en Woerden. Twee van deze sprinters rijden door naar Den Haag. Twee van de andere sprinters tussen Utrecht en Woerden moeten voor de kwartierdienst Utrecht-Leiden doorgetrokken worden naar Leiden. Ook de twee IC's per uur tussen Utrecht en Leiden zijn in de PHS-dienstregeling opgenomen. Deze kruisen in Bodegraven. Capaciteitsanalyse tialtuursdienst Utrecht-Leiden 5/5 De sprinters Woerden-Leiden stoppen in Woerden, Bodegraven, Alphen aan den Rijn, Hazerswoude, Leiden Lammenschans en Leiden. De IC's stoppen op Woerden, Alphen aan den Rijn, eventueel Leiden Lammenschans en Leiden. De provincie heeft de wens uitgesproken dat IC's Bodegraven voorbijrijden. In verband met een goede overstap vanuit de treindienst Gouda - Alphen aan den Rijn is een strakke kwartiers ligging van IC's en sprinters in Alphen aan den Rijn gewenst. Een keer per dag in de avonduren rijdt er een goederentrein tussen Gouda en Alphen aan den Rijn, die in Alphen aan den Rijn moet oversteken. De interactie met de treindienst Utrecht-Leiden is dus zeer beperkt, daarom is de goederentrein in onze studie niet meegenomen. 2.4 Spoorgebruik ln Leiden wordt voor de treindienst Utrecht-Leiden spoor 1 en 2 gebruikt. Het dubbelsporige traject vóór Leiden wordt als dubbel-enkelspoor gebruikt. In Alphen aan den Rijn staat de treindienst vanuit Leiden in richting Utrecht op spoor 2, de tegenrichting op spoor 1. De treindienst Gouda-Alphen aan den Rijn maakt gebruik van spoor 3. In Bodegraven en op het dubbelspoor tussen Zoeterwoude West en Oost wordt er rechts gereden conform de huidige situatie. 2.5 Rijtijdberekening Voor de IC's berekenen we de rijtijden op basis van mDDM-materieel met 8 bakken. Als technisch minimale halteertijd wordt er van 0,7 minuut uitgegaan. De sprinters rijden met 8 bakken SLT en hebben een technisch minimale hatteertijd van 0,6 minuut. De rijtijden worden met DONS berekend. Op de kruisingsstations en op Alphen aan den Rijn en Woerden wordt er met een stationnement van minimaal 1 minuut gerekend. Alle overige plannormen zijn conform de Netverklaring 2012 [1], We gaan ervan uit dat de vervoerder tussen Utrecht en Leiden met conducteur rijdt. Daarom zijn de conventionele plannormen (5% rijtijdspeling en 1' buffer op overkruistijden afgerond naar de dichtstbijzijnde hele minuut) van toepassing en niet de circuitnorm voor enkelsporige baanvakken met eenmansbediening. De volgende overkruistijden zijn er berekend cq. gemeten; Locatie technisch minimale plannorm volgens bron overkruistijd netverklaring 2012 Zoeterwoude West 80 sec 2 min ROBERTO-berekening Zoeterwoude Oost 72 sec 2 min ROBERTO-berekening Alphen aan den Rijn Osec 1 min ROBERTO-berekening (Woerdense kant) Bodegraven 18 sec 1 min meting (Woerdense kant) prestatieanalysebureau C^>adteitsanalyse haltuursdienst Utrecht-Leiden 6/6 3. Analyse In dit hoofdstuk onderzoeken we of er binnen de gestelde uitgangspunten een passende dienstregeling te maken is en welke extra infra-maatregelen eventueel nog genomen moeten worden. De huidige dienstregeling Utrecht-Leiden is in paragraaf 3.1 weergegeven. Vertrekpunt voor onze analyse ls de PHS-dienstregeling in combinatie met een haltuursdienst Utrecht-Leiden zoals beschreven in paragraaf 3.2. Op basis daarvan wordt in paragraaf 3.3 gekeken, of er een kwartiersdienst Utrecht-Leiden mogelijk is. Paragraaf 3.4 beschrijft de gevolgen van het voortDljrijden van Bodegraven door de IC. In paragraaf 3.5 wordt een kwartiersdienst Utrecht-Leiden in combinatie met het voorbijrijden door de IC van Bodegraven geanalyseerd. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen wel en niet bedienen van Hazerswoude door de sprinter. In paragraaf 3.6 volgt een korte analyse of verschuiven van de IC's in de PHS dienstregeling nog tot het voorkomen van infra- maatregelen als gevolg van het voorbijrijden van Bodegraven leidt. In paragraaf 3.7. wordt de variant met IC-stop in Bodegraven en bediening van Hazerswoude door de sprinters geanalyseerd. Capaciteitsanalyse haltuursdienst UtrecM-Leiden 7/7 3.1 Huidige dienstregeling Hieronder is de dienstregeling 2012 aangegeven met de grafiek uit DONNA. 31-10-2011 10:54 OdHandspits »1112Il-BU-O0e 11 Capadteitsanalyse haltuursdienst Utrecht-Leiden S/8 3.2 Twee keer per uur Leiden-Utrecht In PHS In de PHS-dienstregeling is naast de 10-minuten sprinterdienst Utrecht-Woe rden ook de haltuursdienst Utrecht-Leiden (met 2 IC's) opgenomen. Er is een piekügging in Bodegraven gepland (aankomst van de trein uit Utrecht en vertrek van de trein naar Utrecht op hetzelfde moment). Zoals in paragraaf 2.5 is aangegeven, moet volgens de normen uit de netverklaring tussen aankomst en vertrek echter l minuut gepland worden. Daarom gaan wij ervan uit dat de IC in Utrecht één minuut eerder moet vertrekken. Bovendien is het - voor het creëren van voldoende rijtijdspeling - noodzakelijk dat er tussen Woerden en Bodegraven 140km/u kan worden gereden. De huidige tijdelijke snelheidsbeperking moet dus opgeheven worden om onderstaande dienstregeling nodig te maken. Onderstaand de PHS-dienstregeling met de genoemde aanpassing (DONS model 1004). Wdm Wd UtMmaj ur ^Ld^'Ö^ Bdg Wdo« Mutwaw Het is onduidelijk welke maatregelen genomen moeten worden om de tijdelijke snelheidsbeperking tussen Woerden en Alphen op te heffen. Om die reden is in paragraaf 3.8 ook geanalyseerd welke infrastructurele maatregelen nodig zijn wanneer de tijdelijke snelheidsbeperking niet wordt opgeheven. Capaciteltsanalyse haltuursdienst Utrecht-Leiden 9/9 3.3 Vier keer per uur Leiden-Utrecht De tijdelijke snelheidsbeperking tussen Alphen aan den Rijn en Woerden moet al opgeheven worden om een haltuursdienst Utrecht-Leiden volgens de PHS-dienstregeling te rijden. Als dat get>eurd is, kan op de huidige infrastructuur ook al een kwartierdienst Utrecht-Leiden gereden worden. De dienstregeling hiervoor staat in onderstaand tijdwegdiagram aangegeven (DONS model 1004). u_>^ "^ •^ -^ -^ y' ^^ „.^inj "^""^ / -^^ ^s^ M^ / ) L-_ ■; ^ ]>0>S^ _JS^ ■^Sc'^'^^^ ^ V\ , •gn—-'^^^^IJU. J^^ V \ V ^ ^-. „ . -j ln de bovenstaande dienstregeling worclt de sprinter Den Bosch - Woerden doorgetrokken naar Leiden. In vertDand met de dienstregelingstructuur op het enkelspoor moet deze sprinter in Woerden 4 minuten halteren. Ook zonder beperkingen in de infrastructuur zou het echter nodig zijn om de sprinter in Woerden lang te laten halteren om in Alphen aan de Rijn de wens voor een strakke kwartiersligging te kunnen honoreren. Een soortgelijke situatie (7 minuten halteren) wordt in PHS overigens al voorde sprinter Geldermaisen - Utrecht - Den Haag geaccepteerd. Verder is de overkruissituatie aan de zuidoostkant van Alphen een aandachtspunt. Deze is in de bovenstaande dienstregeling in piekligging gepland. Strikt genomen zou dan inclusief buffer volgens de netverklaring 1 minuut gepland moeten worden. Maar aangezien de rijtijdspeling voor alle treinen tussen Bodegraven en Alphen ruim is (ca. 0,8 min in elke richting), is er in totaal wel voldoende speling aanwezig om een piekligging te kunnen plannen. Hierbij gaan we wel ervan uit dat de tijdelijke snelheidsbeperking ook tussen Alphen aan den Rijn en Bodegraven opgeheven wordt. Capadteitsanalyse hatfuurs Zoals in paragraaf 3.3 aangegeven, maken de maatregelen voor een haltuursdienst Utrecht - Leiden in PHS meteen ook een kwartiersdienst Utrecht - Leiden mogelijk, mits de IC in Bodegraven stopt. In de PHS-dienstregeling is nog geen rekening gehouden met het bedienen van de nieuwe halte Hazerswoude. Stopt de sprinter ook in Hazerswoude, dan kruisen de sprinters tussen Zoeterwoude Oost en Hazerswoude. Daarvoor is het nodig om het enkelspoor tussen Zoeterwoude Oost en Hazerswoude te verdubbelen (inclusief de nieuwe halte). De resulterende dienstregeling is in onderstaande grafiek aangegeven (DONS model 1009). Dwb Wdm wd Vtn UUmmai ut ^Ul^' ^L, ^ Bög Dwbl Wdoa »ITU Utt Aiuitwaw 3.5 Geen IC-stop Bodegraven De wens van de provincie en NS is om in het kader van de kwartiersdienst een snellere IC-verbinding Utrecht - Leiden aan te bieden door IC's Bodegraven voort)ij te laten rijden. Uitgaande van de PHS- dienstregeling tussen Utrecht en Woerden resulteert dit in rijdend kruisen van de IC's rond Bodegraven. Daarvoor is een relatief lang stuk dubbelspoor (ca. 4 km) rond Bodegraven nodig. Het dubbelspoor komt in de boog rond Bodegraven te liggen, waardoor het naar venwachting fysiek lastig inpasbaar is. Bovendien is de rijtijdwinst relatief beperkt doordat treinen vanuit de richting Alphen al 850m voor het perron 80km/u rijden en 330 m voor het perron 70km/u in vertDand met bogen in de baan. In de andere richting moeten doorrijdende treinen al 500m voor het perron 60km/u rijden. Capaciteitsanalyse hatluursdienst Utrecht-Leidere 11/11 In DONS zijn er 1 km dubbelspoor richting Woerden en 3 km dubbelspoor richting Alphen aan den Rijn gemodelleerd. Verder zijn de huidige snelheden (met 140km/u) gehandhaafd. Dan is de reistijdwinst door het overslaan van de stop in Bodegraven 2 minuten per richting. Om dit in de dienstregeling te kunnen incasseren, moet de kruising bij Zoeterwoude in westelijke richting schuiven. Als de IC in Lelden Lammenschans halteert, moet hlj daar ook kruisen. Dit maakt een dubt>elsporig station Leiden Lammenschans noodzakelijk. Bovendien komt de overkruistijd nu op O uit (piekligging) terwijl nog niet met het rijtijdverlles door afremmen voor de wissels en op rood binnenkomen i.v.m. kruisen rekening is gehouden. Wellicht moet hier dus ook nog in rijtijdwinst of een duidelijk negatieve overkruistijd (bijvoorbeeld door een langer stuk dubbelspoor vanuit Leiden Lammenschans in richting Zoeterwoude) geïnvesteerd gaan worden. In onderstaande grafiek is de DONS-dienstregeling voor het kruisen In Lelden Lammenschans aangegeven (DONS 1008). >(pnGwb Btta Dwb Wdm MW UUHtmai Ut '^^"^ S^ ^, Gwbl edgdw BdgK) Owfol WdM Hmla Utt AHUtwaw Wordt de haltering in Leiden Lammenschans door de IC overgeslagen, dan kruisen de IC's tussen Leiden Lammenschans en Leiden, waardoor onder andere de brug over de Trekvliet dubbelsporig moet worden. Dit is naar verwachting zeer kostbaar en daarom door de provincie Zuid Holland al als onrealistisch benoemd. Capaciteitsanalyse haltuursdienst Utrecht-Leiden 12/12 3.6 Geen IC-stop Bodegraven en vier treinen per uur ln deze paragraaf wordt onderzocht hoe de sprinters Utrecht - Leiden met IC's die Bodegraven voortDljrijden gecombineerd kunnen worden. Wanneer aan de strakke kwartiersligging in Alphen aan den Rijn worclt vastgehouden, dan moeten de sprinter en de IC ten noordwesten van Alphen aan den Rijn kruisen. Daarvoor zou hier spoorverdubbeling nodig zijn. De tDediening van de halte Hazerswoude door de sprinter Is dan naar venA'achting in de dienstregeling in te passen, zonder dat er extra Infra-maatregelen nodig worden. Hieronder staat de resulterende dienstregeling aangegeven (DONS model 1001). Vtn UdHtmaj Ut 1 BAgar. Bdgao Ö^l WdcM Hni» Utt Aiiutwa» Om de spoorverdubbeling ten noordwesten van Alphen aan den Rijn te vermijden, moet de strakke kwartierstigging in Alphen aan den Rijn losgelaten worden. Met een 13/17 ligging te Alphen en zonder bediening van Hazerswoude ls onderstaande dienstregeling mogelijk (DONS model 1008). Aandachtspunt is hierbij echter de piekligging aan de noordwestkant van Alphen aan den Rijn. Wellicht zijn hier nog maatregelen nodig om deze mogelijk te maken. Capaciteitsanalyse haltuursdienst Utrechl-Leiden 13/13 •*„ Ltdn .Ldl f^Jgl Ztwo Dwb Wdm V/d Vtn Utftttmai Ut Dwbl Wdoa HnM Utt iXÜwaw Wanneer er een nieuwe halte Hazerswoude wordt geopend, dan verschuift de kruising van de sprinters naar het enkelspoor tussen Zoetenwoude Oost en Hazerswoude. Hier ls dan dubbelspoor nodig. 3.7 Geen IC-stop Bodegraven met aanpassing PHS-dienstregeling Het niet bedienen van station Bodegraven door de IC is nogal kostbaar, omdat de IC's rond Bodegraven rijdend moeten kruisen. Wanneer de IC en de sprinter in Bodegraven kunnen kruisen, zou het dubbelspoor bij Bodegraven voorkomen kunnen worden. Hiervoor zou de tljdsllgging van de tc Lelden-Utrecht in Pt-IS echter aangepast moeten worden. Ervan uitgaand dat de 10-minuten sprinterdienst tussen Utrecht en Woerden en de tijdligging van de IC's Rotterdam - Leeuwarden en Utrecht - Den Haag niet veranderen, blijft er nog maar één alternatief "gat" in de PHS-dienstregeling voor de IC Leiden-Utrecht (aankomst In Utrecht rond .07 of vertrek rond .23). Maar met deze alternatieve tijdsligging wordt het onmogelijk om de IC uit Leiden in Utrecht op de voigende IC in de richting Leiden te keren. Voor de kering van IC in Utrecht zou dus het geplande keerspoor in DSSU niet voidoende zijn. Bovendien wordt ook de kering in Leiden met deze dienstregelingstructuur niet gehaald. Daarom achten we deze oplossingsrichting niet kansrijk. Capaciteitsanalyse haltuursdienst Utrecht-Leiden 14/14 3.8 Tijdelijke snelheidsbeperking niet opheffen In de tot nu toe gepresenteerde varianten is ervan uitgegaan dat de tijdelijke snelheidsbeperking van 12Dkm/u tussen Alphen aan den Rijn en Woerden opgeheven wordt. Het is echter onduidelijk welke maatregelen genomen moeten worden om deze snelheidsbeperking op te heffen en hoe kostbaar deze maatregeien zijn. Om die reden wordt in deze paragraaf in kaart gebracht welke maatregelen nodig zijn wanneer de snelheidstDeperking van 120 km/u tussen Woerden en Alphen gehandhaafd blijft. We iDeperi^en ons hierbij tot de variant met IC-stop Bodegraven en bedienen van Hazerswoude door de sprinter. De maatregeten om de bedlening van Hazerswoude mogelijk te maken (dubbelspoor Zoeterwoude Oost-Hazerswoude en de halte zelf) blijven uiteraard noodzakelijk. Door de snelheidsbeperking wordt de planmatige reistijd tussen Woerden en Alphen aan den Rijn voor de IC's één minuut langer, in de sprinters kan de rijtijdverienging gecompenseerd worden door het stationnement ln Bodegraven naar één minuut terug te brengen. Hierdoor kruisen de IC's met elkaar iets ten oosten van Bodegraven en de sprinters iets ten oosten van Alphen aan den Rijn. De rijdende overkruistijd voor de IC's wordt bij Hazerswoude dan 2 minuten. Hiervoor zou dan de volgende infrastructuur gerealiseerd moeten worden: • Een stuk dubbelspoor aan de oostkant van Bodegraven van ca. 1,5 km (wissel moet bij voorkeur geen verdere snelheidsbeperking opleveren). • Een stuk dubbelspoor aan de oostkant van Alphen van ca. 1,5 km tot (net) voor de Gouwebrug (wissel moet bij voorkeur geen verdere snelheidsbeperking opleveren). De Gouwebrug kan naar een eerste inschatting enkelsporig blijven. • Voor de IC's moet bij Hazerswoude (ri. Alphen) een rijdende overkruistijd van 2' gepland kunnen worden (technisch minimaal 1,5 minuut). Het zou kunnen dat hiervoor het dubbelspoor aan de oostkant van Hazerswoude nog Iets veriengd moet worden. In het onderstaande BUP ts er vanuit gegaan dat IC's stoppen op Leiden Lammenschans. Zonder stop op Leiden Lammenschans zijn geen aanvultende infrastructurele maatregelen nodig. Capaciteltsanalyse haltuursdienst Utrecht-Leiden 15/15 Dwb Wdm Wd vtn Utttm^ Ut Ld RJSdUrw Hzw Gnbl Bdg Dwbl WdM Htria Utt ArEÜwow Capaciteitsanalyse haltuursttonst Utrecht-Leiden 16/16 4. Conclusie en advies 4.1 Conclusie ln deze studie zijn de mogelijkheden voor het rijden van 4 treinen per uur tussen Leiden en Utrecht in combinatie met PHS onderzocht. Er is vanuit gegaan dat twee van de zes PHS-sprinters tussen Utrecht en Woerden doorgetrokken worden naar Leiden. Bovendien zijn de consequenties van het niet-stoppen in Bodegraven door de IC's en het iDedienen van de nieuwe halte Hazerswoude door de sprinters in kaart gebracht. Voor het rijden van 4 treinen per uur tussen Utrecht en Leiden zijn geen aanvullende infrastructurele maatregelen nodig, mits IC's op station Bodegraven halteren en mits de huidige tijdelijke snelheidsbeperking tussen Woerden en Alphen wordt opgeheven. Als gevolg van het bedienen van de nieuwe halte Hazerswoude door de sprinters, is verienging van het dubbelspoor van Zoetenwoude Oost t/m de halte Hazerswoude nodig. Zonder IC-stop Bodegraven In de huidige dienstregeling, de PHS-dienstregeling en bovengenoemde dienstregelingsvarianten kruisen de IC's ln Bodegraven. De wens om met de IC's niet meer in Bodegraven te stoppen heeft dan ook ingrijpende consequenties: • Er is een lang stuk (ca. 4 km) dubbelspoor nodig voor de rijdende kruising rond Bodegraven. • Om de rijtijdwinst als gevolg van het voorbijrijden van Bodegraven tot Leiden te kunnen incasseren is een dubbelsporige halte Leiden Lammenschans nodig (er vanuit gaande dat IC's hier stoppen). Afhankelijk van het ontwerp voor een dubbelsporige halte moet bovendien nog rijtijd worden gewonnen of moet het dubt>elspoor bij Lammenschans nog iets in oostelijke richting worden doorgetrokken. Wanneer de IC's niet op Leiden Lammenschans stoppen, is spoorverdubbeling tussen Leiden Lammenschans en Leiden noodzakelijk. • Voor een strakke kwartiersligging in Alphen aan den Rijn en het bedienen van Hazerswoude door de sprinters is een stuk dubt)elspoor ten noordwesten van Alphen aan den Rijn nodig. • Een 13/17-ligging ln Alphen aan den Rijn zonder bediening van Hazerswoude is zonder extra maatregelen mogelijk. Tijdelijke snelheidstDeperking niet opheffen Omdat het onduidelijk is welke maatregelen genomen moeten worden om de tijdelijke snelheidsbeperking tussen Woerden en Alphen op te heffen en hoe kostbaar deze maatregelen zijn, is voor een variant waarbij IC's stoppen op Bodegraven en de nieuwe halte Hazerswoude door de sprinters bediend wordt, ook onderzocht welke maatregelen nodig als de snelheidsbeperking van kracht blijft. In dat geval zijn de volgende aanvullende maatregeien noodzakelijk. • Realisatie van een stuk dubbelspoor aan de oostkant van Bodegraven van ca. 1,5 km. • Realisatie van een stuk dubbelspoor aan de oostkant van Alphen tot (net) voor de Gouwebrug. • Het (dubbelsporige) station Hazerswoude moet zo aangelegd worden dat ook voor doorrijdende treinen een technisch minimate overkruistijd van 1,5 minuten gerealiseerd kan worden. Mogelijk betekent dit dat hiervoor het dubbelspoor vanuit Hazerswoude nog iets in richting het oosten veriengd moet worden. Capaciteitsanalyse haltuursdienst Utrechl-Leiden 17/17 4.2 Advies Het voorbijrijden van Bodegraven door de IC's Utrecht-Leiden wordt door ProRail ontraden vanwege de zeer beperkte baten (2 minuten reistijdwinst voor doorgaande reizigers) en de hoge kosten (als gevolg van de noodzakelijke infrastructurele maatregelen). De kosten en baten van de maatregelen die noodzakelijk zijn om de tijdelijke snelheidsbeperking tussen Alphen aan den Rijn en Woerden op te heffen, moeten afgewogen worden tegen de kosten en baten van de maatregelen die genomen moeten worden wanneer de tijdelijke snelheidsbeperking van kracht blijft. De noodzaak van aanvultende maatregelen is nog wel afhankelijk van de exacte invulling van PHS en de dienstregeling die tussen Woerden en Utrecht gereden gaat worden. Geadviseerd wordt - nadat een besluit ls genomen over het 4x per uur rijden tussen Utrecht en Lelden - een nadere verkenning uit te voeren naar de noodzaak van maatregeten en de meest kosteneffectieve maatregelen. In de vooriiggende capaciteitsanalyse is nog niet verkend welke overweg- en geluidsmaatregelen nodig zijn bij een toename van het aantal treinen tussen Leiden en Utrecht. Het is van groot belang dat deze maatregelen en de kosten daarvan worden meegenomen in een besluit over een frequentieverhoging tussen Leiden en Utrecht. Door Projecten wordt momenteel een studie uitgevoerd naar de benodigde ovenweg- en geluidsmaatregelen die tegelijkertijd met deze capaciteitsanalyse aan de provincie Zuid Holland wordt opgeleverd. De voordelen voor het bedienen van de nieuwe halte Hazerswoude moeten worden afgewogen tegen de exploitatiekosten en de kosten van het realiseren van de halte en de daarvoor benodigde aanvullende infrastructurele maatregelen. Er is nog geen analyse uitgevoerd naar de robuustheid van een treindienst waarbij 4x per uur tussen Leiden en Utrecht wordt gereden. Het is aan te raden - nadat er een ontwerp voor de infrastructurele maatregelen ligt - een nadere robuustheidsanalyse uit te voeren of de in deze capaciteitsanalyse voorgestelde maatregelen voldoende zijn voor het kunnen rijden van een robuuste dienstregeling. Capaciteltsanalyse haltuursdienst Utrecht-Leiden 18/18 Referenties [1] Netverklaring 2012 Gemengde net Versie 1.3. Bijlage 23. ProRail, 21-11-2011 [2] Rapportage en voorkeursbeslissing over het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Ministerie van Verkeer en Waterstaat, juni 2010. [3] De Rijn Gouwelijn - Toets van het voorlopig ontwerp. ProRail VenD VACO, EDMS #2469196 [4] Robuustheidsstudie Rijn Gouwe Lijn Oost. Varianten 4 en 5. ProRail VenD VACO, EDMS # 2939365 [5] Capaciteitsanalyse: haltuursdienst Gouda-Alphen. ProRail VenD VACO, EDMS #3068344 Capadteitsanalyse haltuursdienst Utrecht-Leiden 19/19 Colofon Titel Capaciteitsanalyse: kwartierdienst Utrecht-Leiden Kenmerk EDMS #3082607-v3 Dalum 3 mei 2012 Status Vrijgegeven door MT VACO Van ProRail Vervoer en Dienstregeling, VACO Auteur Birgit Heydenreich Opdrachtgever PrOVlnciO Zuld-Holland Programmamanager MarC Bljlsma Projectgroep Birgit Heydonrelch, Martin Brouwer Autorisatie paraaf datum Manager ProRail VervoersanaJyse en Capaoteitsontwiltkeling 5^ Programmamanager Mare Bijlsma '/ Capaciteltsanalyse haltuursdienst Utrecht-Leiden 20/20