2004 2630 Møte Torsdag Den 6. Mai Kl. 10 President
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
2630 6. mai – Interp. frå repr. Meltveit Kleppa om effekten av kommunesamanslåingar 2004 Møte torsdag den 6. mai kl. 10 Sak nr. 1 President: Inge Lønning Interpellasjon fra representanten Magnhild Meltveit Kleppa til kommunal- og regionalministeren: Dagsorden (nr. 78): «Kommunenes Sentralforbund (KS) har saman med departementet sett i gang ei drøfting av kva som er ein 1. Interpellasjon fra representanten Magnhild Meltveit tenleg kommunestruktur. Vedtaket i KS understrekar fri- Kleppa til kommunal- og regionalministeren: viljug samanslåing som grunnlag for eventuelle endrin- «Kommunenes Sentralforbund (KS) har saman gar. Statsministeren har fleire gonger stadfesta støtte til med departementet sett i gang ei drøfting av kva som dette synet. Trass i dette hevdar statsråden at det kjem ein er ein tenleg kommunestruktur. Vedtaket i KS un- runde med tvangssamanslåing av kommunar. Senterpar- derstrekar friviljug samanslåing som grunnlag for tiet er oppteke av ein effektiv og god kommunesektor, der eventuelle endringar. Statsministeren har fleire gon- nærleik mellom innbyggjarane og dei folkevalde er ein ger stadfesta støtte til dette synet. Trass i dette hevdar viktig faktor. Fleire undersøkingar viser at slik nærleik og statsråden at det kjem ein runde med tvangssaman- kvalitet vert opplevd sterkast i mindre kommunar. Stats- slåing av kommunar. Senterpartiet er oppteke av ein råden sår stadig tvil om kva tenester mindre kommunar effektiv og god kommunesektor, der nærleik mellom kan tilby, kva fagkompetanse dei innehar, og korleis dei innbyggjarane og dei folkevalde er ein viktig faktor. nyttar midlane. Eg ber statsråden gjera greie for kva er- Fleire undersøkingar viser at slik nærleik og kvalitet faringar ein har med dei kommunesamanslåingane som vert opplevd sterkast i mindre kommunar. Statsråden alt er gjennomførde. sår stadig tvil om kva tenester mindre kommunar kan Har desse gitt ein positiv effekt i høve til økonomi, tilby, kva fagkompetanse dei innehar, og korleis dei tenestetilbod og styrking av lokalt demokrati?» nyttar midlane. Eg ber statsråden gjera greie for kva erfaringar ein har med dei kommunesamanslåingane som alt er gjennomførde. Magnhild Meltveit Kleppa (Sp) [10:03:45]: Det er i Har desse gitt ein positiv effekt i høve til økonomi, kommunane folk bur. Kommunane er ein av grunnstein- tenestetilbod og styrking av lokalt demokrati?» ane i demokratiet vårt. Dei har ansvaret for tenester som 2. Innstilling fra finanskomiteen om forslag fra stor- er grunnleggjande viktige for folk. Senterpartiet vil slå tingsrepresentantene André Kvakkestad, Jan Arild ring om det lokale velferdstilbodet. Vi vil ha skule og Ellingsen og Per Erik Monsen om å fjerne merverdi- omsorg, barnehage, kultur og næringsutvikling der folk avgift ved kjøp av advokattjenester bur. Vi meiner kort avstand mellom dei som tek avgjerd- (Innst. S. nr. 165 (2003-2004), jf. Dokument nr. 8:53 ene og innbyggjarane er ein eigenverdi som det er viktig (2003-2004)) å ta vare på. 3. Forslag fra stortingsrepresentant Gjermund Hagesæ- Kommunesektoren er under press. Det er i dag ter på vegne av Fremskrittspartiet oversendt fra manglande samsvar mellom midlar og oppgåver. Det Odelstingets møte 27. april 2004 (jf. Innst. O. nr. 60): kjem stadig reformer, større eller mindre, utan at finan- «Stortinget ber Regjeringen sørge for at liknings- og sieringa er avklart. Kommunane kjem i skvis mellom avgiftsmyndighetene betaler et gebyr tilsvarende krevjande innbyggjarar og pålegg frå staten. Staten selvkost ved innhenting av opplysninger som ikke er breier om seg. Statleg overtaking av oppgåver som elektronisk arkivert.» kommunane i dag løyser på ein framifrå måte, er stadig 4. Forslag fra stortingsrepresentant Gjermund Hagesæ- tema. Det siste er statleg overtaking av skatteinnkrev- ter på vegne av Fremskrittspartiet oversendt fra jinga. Mange kommunar leverer store verdiar til stor- Odelstingets møte 27. april 2004 (jf. Innst. O. nr. 60): samfunnet utan å få behalda nok midlar til grunnleg- «Stortinget ber Regjeringen legge fram en vurde- gjande velferdstenester. Skular vert lagde ned, omsorgs- ring om innføring av fritak for arbeidsgiveravgift for tenester vert sentraliserte. alle som har arbeidsopphold på mer enn 2 år i utlan- Strukturen skal endrast. Statsråden har ei rekkje gon- det.» ger uttalt at dersom kommunane no ikkje får fart på saman- 5. Forslag fra stortingsrepresentant Gjermund Hagesæ- slåingsprosessane, vil staten tvinga igjennom ei struktur- ter på vegne av Fremskrittspartiet oversendt fra reform. Dette avvik frå Høgre sitt prinsipielle syn om at Odelstingets møte 27. april 2004 (jf. Innst. O. nr. 60): kommunesamanslåingar skal vera frivillige og lokalt ini- «Stortinget ber Regjeringen legge fram en gjen- tierte. Det avvik òg frå statsminister Bondeviks klare for- nomgang av hvor konkurransedyktig skattesystemet muleringar om at tvangssamanslåing ikkje er denne re- er for nordmenn som tar arbeid i utlandet.» gjeringa sin politikk. Statsråden lèt seg ikkje affisera, 6. Referat same kva lokale folkevalde, innbyggjarane i ein kommu- ne og hennar eigen statsminister seier – ho skal ha langt Presidenten: Før sakene på dagens kart tas opp til be- færre kommunar enn i dag. handling, er det en glede for meg å hilse presidenten i Un- Eg vil utfordra statsråden på om ho har reelle argu- garns parlament, dr. Katalin Szili, med delegasjon, ment. Har kommunesamanslåingane frå den siste tida gitt velkommen til offisielt besøk i Norge og hit til Stortinget. positive effektar i forhold til økonomi, tenestetilbod og (Det klappes.) styrking av lokaldemokratiet? 2004 6. mai – Interp. frå repr. Meltveit Kleppa om effekten av kommunesamanslåingar 2631 Tre spørsmål er viktige å avklara. For det fyrste øko- kommunane for å tilpassa seg dei stramme rammene som nomi: Statsråden trekkjer ofte fram økonomi som eit vik- Regjeringa legg for sektoren. Samtidig veit vi at det er tig element. Finst det belegg for å påstå at det eigentleg stort behov for å styrkja bemanninga både i eldreomsor- er pengar å spara? Har ho rekna med eventuelle omstil- ga og i skulen. Det er jo slik at mange som i dag er i lingskostnader? Vi ser ved omdanning av statlege etatar, delstillingar, ynskjer ein større stillingsdel. og vi veit frå fusjonsprosessar i det private næringslivet, Regjeringa brukar sysselsetjingsargumentet tungt i sin at slike endringar ofte har store konsekvensar både kost- argumentasjon for endringar i kommunesektoren, men nadsmessig og ikkje minst for dei tilsette. Er slike fak- synest ikkje å ha oversikt over sysselsetjingssituasjonen i torar vurderte? kommunane. For det andre sysselsetjing: Det sterkaste argumentet For det tredje kompetanse: Statsråden hevdar stadig at frå statsråden si side i desse dagane synest å vera behovet kommunane, særleg dei små kommunane, ikkje vil ha for arbeidskraft. Det vert òg argumentert med behovet høve til å skaffa seg tilstrekkeleg fagkompetanse i fram- for ein meir rasjonell bruk av arbeidskrafta. 41 pst. av tida. Kva for belegg har ho for denne påstanden? alle tilsette i kommunesektoren er i deltidsstillingar. Det Kva for fagkompetanse ein behøver i kommunane, vil seia at det er ein betydeleg arbeidskraftsreserve i handlar om oppgåvefordeling, det regionale nivået si kommunane. Men Regjeringa har inga oversikt over kor- framtid og ikkje minst kommunane sine høve til sjølve å leis arbeidsstyrken i kommunesektoren fordeler seg. tilpassa tenestetilbodet til dei lokale forholda. Korleis kan då mangel på arbeidskraft og behov for betre Det er liten tvil om at ein gjennom interkommunalt utnytting av arbeidskrafta vera eit argument? samarbeid kan løysa kompetanseutfordringane i kommu- Regjeringa synest å bruka uriktige tal om sysselsetjin- nane. Det er ikkje storleiken på kommunane som avgjer ga i kommunal sektor. Det kan sjå ut som om dette vert om det er ein attraktiv arbeidsplass. Det handlar like my- gjort bevisst for å stramma inn kommunebudsjetta. At kje om miljø, om tryggleik i jobben og om at midlar står i Regjeringa i verkelegheita ikkje har oversikt over syssel- forhold til oppgåvene. Dette handlar altså om kommune- setjingssituasjonen i kommunal sektor, går fram av svar økonomi! på spørsmål Senterpartiet si stortingsgruppe stilte til Fi- Då er det grunn til å spørja: Kva slags empiri byggjer nansdepartementet i samband med statsbudsjettet for Regjeringa på når ho framhevar at det er heilt nødvendig 2004. Det er dramatisk dersom beslutningsgrunnlaget for med kommunesamanslåingar? Er det pengar å spara på Regjeringa sin politikk er så svakt som det dei gir uttrykk kommunesamanslåingar når ein tek omsyn til omstil- for i svaret til Senterpartiet. lingskostnader, sentraliseringskostnader og forflytting av Eit av hovudpoenga når Regjeringa snakkar om inn- kostnader frå kommunen til innbyggjarane? Kva for un- strammingar og effektivisering i offentleg sektor og dersøkingar baserer statsråden seg på når ho omtalar sys- kommunesamanslåingar, er at dette er tvingande nødven- selsetjingsbehovet i kommunal sektor i framtida? Veit dig ut frå omsynet til den totale sysselsetjinga. departementet noko no som dei ikkje visste i desember, Regjeringa lèt vera å fortelja at ein svært stor del av om kor stor sysselsetjingsreserve som ligg i å utnytta del- dei sysselsette i kommunal sektor er deltidstilsette. I tidsarbeidskrafta betre? Kva for oppgåver er det som ik- 2000 var 32 pst. av dei kommunalt tilsette i deltidsstillin- kje kan løysast interkommunalt, og som difor krev større gar, mens tilsvarande i staten og i privat sektor var re- einingar? spektive