DOCSLIB.ORG

40 Lat Autosana H9 (Cz. I) Od Sanosa A9 Przez Pierwsze Egzemplarze Seryjne (1967-1974) Do Nowych Odmian „Dziewiątki” (1974-1980)

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
40 Lat Autosana H9 (Cz. I) Od Sanosa A9 Przez Pierwsze Egzemplarze Seryjne (1967-1974) Do Nowych Odmian „Dziewiątki” (1974-1980) Fot. 1. Sanos A9 (fot. Autosan) Łukasz Supel 40 lat Autosana H9 (cz. I) Od Sanosa A9 przez pierwsze egzemplarze seryjne (1967-1974) do nowych odmian „dziewiątki” (1974-1980) Autosany H9 w różnych wersjach wpisały się na stałe w pejzaż polskich dróg. „Dziewiątka” w dalszym ciągu, mimo napływu używanych autobusów z Zachodu, w dalszym ciągu stanowi trzon taboru na liniach lokalnych oraz w przewozach szkolnych. Do głównych zalet tego pojazdu należy zaliczyć prostotę konstrukcji, niezawodność i niską cenę. To te czynniki spowodowały, że Autosan mimo wprowadzenia kolejnych generacji pojazdów, takich jak H10 i A10, cały czas utrzymywał produkcję „dziewiątki”. Wraz z wprowadzeniem modelu A0909, „dziewiątka” przeżywa drugą młodość. Mijając te popularne autobusy mało osób zdaje sobie sprawę, że ich konstrukcja powstała dokładnie 40 lat temu, a spośród tysięcy egzemplarzy, które opuściły bramy fabryki w Sanoku wiele trafiło do tak egzotycznych krajów jak Libia, Ghana czy Angola. Niniejszy artykuł prezentuje pierwsze prototypy i kolejne generacje modelu H9, jakie powstały w latach 1968-2008. 1. Geneza modelu H9 nową generacją autobusów średniej po- międzymiastowej i miejskiej. Sanos A9 jemności, pojemniejszą od Sana H100, posiadał ramową konstrukcję połą- 1.1. Polsko-jugosłowiański z silnikiem umieszczonym z tyłu. czoną z kratownicowym szkieletem Sanos A9 W 1967 roku Sanocka Fabryka Au- nadwozia. Napędzany był silnikiem wy- Wraz z prezentacją w 1966 roku Sana tobusów podjęła współpracę z jugosło- sokoprężnym typu Leyland SW-400 H100, stanowiącego konstrukcję rozwo- wiańskim producentem Karoserija – o mocy 125 KM, umieszczonym wzdłuż- jową autobusów serii H25 i H27 opraco- 11 Oktomvri ze Skopje. W ramach tego nie za tylną osią. Produkcję tego silni- wanych na początku lat 50., było wiado- porozumienia, na podstawie dokumen- ka uruchomiono w Andrychowie, korzy- me, że w coraz mniejszym stopniu speł- tacji i części dostarczonych od jugosło- stając z licencji brytyjskiego Leylanda. nia on oczekiwania przewoźników. Jego wiańskiego partnera, zmontowano Pojazd pomieścić mógł 38 pasażerów. dalsza modernizacja była nie opłacalna. w Sanoku serię próbną 15 autobusów Seryjną produkcję Sanosa A9 planowa- Zaczęto zatem prowadzić prace nad Sanos A9 o długości około 9 m, w wersji no podjąć już w 1969 roku. 48 AUTOBUSY 1.2. Prototypy Sanoka 09 W 1968 roku SFA zbudowała własny prototyp autobusu przy współpracy kon- struktorów z Wojskowej Akademii Tech- nicznej, Przemysłowego Instytutu Moto- ryzacji oraz Politechniki Krakowskiej. Po- dobnie jak Sanos 09, Sanok 09 posiadał sztywną ramową konstrukcję, połączoną ze stalowym, kratownicowym szkieletem nadwozia. Przy budowie pojazdu wyko- rzystano zespoły napędowo – jezdne po- chodzące z samochodu ciężarowego Star 200, który przechodził wówczas fazę badań. Sztywna belka osi przedniej oraz tylny most napędowy zostały zawieszo- ne na podwójnych resorach piórowych, zaś drgania tłumione były przez hydrau- liczne amortyzatory teleskopowe, produ- kowane w oparciu o licencję Armstrong. W Sanoku 09 zastosowano hydraulicz- Fot. 2. Protoplasta Autosana H9 – Sanok 09 (fot. Autosan) ny układ hamulcowy ze wspomaganiem nadciśnieniowym, a dodatkowo na tyl- ne koła działał mechaniczny hamulec Wymianę pasażerów zapewniały otwierane wojskową pod kątem przydatności pomocniczy, uruchamiany w przypad- ręcznie drzwi w układzie 1-0-1. Kierowca w warunkach wojny. Autobusy musiały ku spadku ciśnienia roboczego. Pojazd posiadał dodatkowe drzwi z lewej strony posiadać możliwości szybkiego prze- posiadał także hamulec silnikowy, któ- pojazdu. Skuteczną wentylację wnętrza za- kształcenia w ambulans lub pojazd trans- ry znacznie ułatwienie pracę kierowcy pewniały dwie uchylne klapy dachowe portowy. Prototyp Sanok 09 przystosowa- podczas jazdy w terenie górzystym. oraz przesuwne górne partie wszystkich ny został do szybkiego montażu stelaży Autobus napędzany był silnikiem szyb bocznych. Ściany od wewnętrznej z noszami po uprzednim wyjęciu foteli pa- Leyland SW-400 o mocy maksymalnej strony wykończono laminowaną płytą pil- sażerskich. Natomiast po uniesieniu 125 KM przy 2400 obr/min. Osiągał śniową, natomiast podłogę warstwą gumy przedniej klapy i wyjęciu szafki kierowcy maksymalną prędkość 80 km/h. Jed- pokrytą winyleum. można było bez problemu wnieść do po- nostka współpracowała z pięciobie- Ciekawostkę stanowi budowa przed- jazdu nosze z rannymi. Rozwiązanie to gową przekładnią manualną typu S5-45, niej ściany autobusu. Otóż wyposażona było wykorzystywane przez długie lata wyprodukowaną w Tczewie na licencji ona została w podnoszoną klapę przed- w produkowanej seryjnie wersji H9. niemieckiej firmy ZF. Masa własna po- nią, która z pozoru wydawała się bezuży- Po przeprowadzeniu badań porów- jazdu wyniosła 7300 kg, natomiast teczną. Tymczasem już od lat 50. ubie- nawczych autobusów Sanok 09 i Sanos A9, masa całkowita – 11 080 kg. głego stulecia wszystkie nowe projekty ostatecznie zdecydowano o uruchomie- Sanok 09 o długości nadwozia oceniane były przez specjalną komisję niu produkcji autobusu bazującej na pol- 9205 mm, szerokości 2500 mm oraz wy- skiej konstrukcji. sokości 2900 mm budowany był w dwóch wersjach – międzymiastowej, posiadają- cej 39 niskich sztywnych foteli oraz tury- stycznej, wyposażonej w 33 wysokie uchylne fotele. Autobus odznaczał się no- woczesną sylwetką i przeszklonym wnę- trzem. W porównaniu z poprzednimi kon- strukcjami SFA, posiadał zwiększoną wy- sokość wnętrza. Pod podłogą znalazły miejsce bagażniki o pojemności 3,5 m3. Nowy prototyp zapewniał o wiele większy, w porównaniu z Sanem H100, komfort zarówno pasażerom (klimatyzator w opcji, dobrze wyciszone wnętrze za sprawą kon- strukcji tylnosilnikowej oraz wygodne in- dywidualne fotele), jak też kierowcy (do- bra widoczność poprzez dużą, dzieloną szybę przednią, nowa deska rozdzielcza). Sanok 09 odznaczał się ponadto o wiele większą trwałością nadwozia niż Sany H100. Fot. 3. Prototyp autobusu Autosan H11, mógł pomieścić ogółem 63 osoby (fot. Autosan) AUTOBUSY 49 prowadzony od silnika oraz niezależny mentami pneumatycznymi. Tutaj również 1.3. Zapomniane prototypy H11, agregat Sirokko. Dzięki zwiększonemu zamontowano amortyzatory teleskopowe. H12 i miejskiego 09 rozstawowi osi, pod podłogą znalazły miej- Pojazd otrzymał hamulec dwuobwodowy W roku 1968 zbudowano w SFA przed- sce bagażniki o pojemności 4,7 m3. Auto- hydrauliczny ze wspomaganiem pneuma- łużoną wersję autobusu Sanok 09 w wer- san H11 podczas testów uzyskał przebieg tycznym. Do napędu posłużyła staracho- sji międzymiastowej. W porównaniu z mo- 165 tys. km bez żadnej naprawy. wicka jednostka typu 359 o mocy mak- delem bazowym, nadwozie H11 po- Trzy lata później na bazie Sanoka 09 symalnej 150 KM, współpracująca z me- większono o 1795 mm i podwyższono wybudowano kolejny prototyp. Tym razem chaniczną przekładnią. Masa własna po- o 135 mm. Autobus mógł pomieścić ogó- był to międzymiastowy autobus H12. Auto- jazdu wyniosła 7300 kg, masa całkowita łem 63 osoby, w tym 45 osób na niskich bus miał długość 11 980 mm. W porówna- – 12 500 kg. sztywnych fotelach. Konstrukcja została niu z H11, w H12 zabudowano o 8 miejsc Pojazd pomieścić mógł 80 pasażerów, w maksymalnym stopniu zunifikowana siedzących więcej. Konstrukcyjnie i styli- w tym 18 na miejscach siedzących. W sto- z prototypem (nadwozie w 55%, podwo- stycznie odpowiadał on Autosanowi H11 sunku do modelu bazowego, w miejskiej zie w 10%). Autobus otrzymał oparty na – posiadał, oparty na licencji Leylanda, sil- wersji H9 zamontowano trzy pary drzwi, licencji Leylanda i produkowany w Mielcu nik wysokoprężny SW 680/3 o mocy mak- sterowanych pneumatycznie z miejsca kie- silnik wysokoprężny typu SW 680/3 symalnej 200 KM, umieszczony z tyłu, skrzy- rowcy (układ 2-2-2) oraz niezależne drzwi o mocy maksymalnej 200 KM, umieszczo- nię biegów 315.20 i zespoły napędowo- do kabiny kierowcy. Prototyp powstał ny z tyłu oraz pięciobiegową przekładnię jezdne pochodzące z samochodu ciężaro- z myślą o potrzebach komunikacyjnych manualną typu 315.20. Zespoły napędo- wego Jelcz. Masa własna pojazdu wynosi- małych i średnich miast, które dotychczas wo-jezdne adaptowane zostały z samo- ła 10 400 kg, masa całkowita – 15 600 kg. eksploatowały Sany H100B. Stanowił pro- chodu ciężarowego Jelcz. Masa własna Pojemność bagażników pod podłogą osią- toplastę późniejszego modelu H9-35. pojazdu wyniosła 9800 kg, natomiast gnęła wartość 5,8 m3. Zbudowano w Sa- Z powyższych prototypów jedynie masa całkowita – 15 600 kg. Autobus osią- noku dwa prototypy Autosan H12. miejska wersja H9 została skierowana do gał maksymalną prędkość 88 km/h. W 1969 roku w SFA powstał prototyp seryjnej produkcji. Wyniki badań prototy- W H11 zmieniona została także styli- miejskiej odmiany autobusu Sanok 09 pów H11 i H12 posłużyły konstruktorom do styka nadwozia. Płaska dotąd linia dachu o długości 9310 mm, szerokości 2500 mm dalszych prac nad autobusem Autosan H9. otrzymała charakterystyczne załamanie oraz wysokości 2930 mm. Pojazd w wer- Nie podjęto ich seryjnej produkcji. w przedniej części, co miało poprawić wła- sji miejskiej maksymalnie zunifikowano A przecież przedsiębiorstwa PKS potrze- ściwości aerodynamiczne pojazdu. W pa- z wersją międzymiastową. Projekt prze- bowały również autobusów o dużej pojem- sie nadokiennym pojawiły się świetliki da- widywał wykonanie ramy z rur stalowych ności. Przestarzałe Jelcze 043 oraz przej- chowe. Rozwiązania te wykorzystano po- prostokątnych, spawanych oraz konstruk- ściowe 044 nie były konstrukcjami nowo- tem w seryjnie produkowanej wersji H9. cję nadwozia również z rur stalowych
Load more

Recommended publications
  • Załącznik Nr 14 Opis Merytoryczny I Scenariusz
    Wystawa "Morzem, lądem i powietrzem - historia transportu” Wytyczne merytoryczne, koncepcyjne, stylistyczne, założenia scenograficzne wystawy oraz wymagania konstrukcyjno-technologiczne Opis ogólny_________ str. 03 Transport lądowy_________ str.10 Transport powietrzny_________ str.69 Transport wodny _________ str.108 Zbiorczy wykaz eksponatów _______str. 123 Krótka charakterystyka najważniejszych nazwisk z zachowaniem chronologii___ str. 128 Wstęp Trzyczęściowa wystawa "Morzem, lądem i powietrzem - historia transportu” w czytelny i przystępny sposób przedstawi historię rozwoju transportu na przestrzeni kilku tysiącleci. Ekspozycja złoży się z trzech niezależnych części, z których każda zostanie przypisana innemu rodzajowi środków transportu: lądowemu, powietrznemu i wodnemu. Poszczególne części zachowają charakter chronologiczny, począwszy od najstarszego ze wszystkich środków transportu, czyli czółna wydrążonego z pnia drzewa, a kończąc na urządzeniach współczesnych. Wystawę kieruje się do szerokiej rzeszy odbiorców, od małych dzieci, po osoby w wieku emerytalnym, ale największy nacisk zostanie położony na walory edukacyjne, skierowane do młodzieży. Z podziałem na transport lądowy, powietrzny i wodny spotykają się już uczniowie w III klasie szkoły podstawowej, więc trzyczęściowy charakter projektu pokryje się z programem nauczania. Przewiduje się prowadzenie lekcji muzealnych. Charakter narracyjny całości zapewnią opisy związane z poszczególnymi zagadnieniami tematycznymi. Ich celem będzie rozbudzenie ciekawości zwiedzającego i zachęta
    [Show full text]
  • Eli Dol'usllca&Lny Ciężar Całkowity
    \ ' ,Monitor'Polski Nr ,18 -- 153 Poz. 102 i 103 ------------------------------------------------~------------------------------- 3) -w dostarcz'eniu l powięrzeniu materiał6w, konstrukcji, b) we'L,wać zamawiającego do dokonania odbiorp wy- ' '!llaszyn lub· urządzeń oraz spowodowani'a przerwy w konanych robót z zachowaniem przepis6w §34 i 35, % wykonaniu robót trwającej --penad 10 ' , umownego .,.r;) _rozliczyć się zmateriał6w powierzonych przez z-a­ okresu ich trwańia mawiającego w ciągu 14 dni od daty dokonania od­ wykonawca' może albo wyznaczyć zamawiającemu dodatko­ bioru, wy termin, a po jego bezskutecznym upływie - odstąpiĆ 2) zamawiający jest obowiązany: od umowY, albo zażądać od zamawiającego odpowiedniego a) . dokonać odbioru wykonanych do dnia odstąpienia przedłużenia terminu oddania przedmiotu umowy, co nie od umowy rob6t z zacnowaniem przepisów § 35-39, pozbawia wykonawcy upr~wnień do dochodzenia kar umow:nych. b) zapłaciĆ wykonawcy wynagrodzenie za roboty wy­ \ konane do dnia odstąpienia od umowy. § 59. W razie zwłoki wykonawcy w oddaniu przedmio­ § 61. 1. Z zastrzeżeniem § 5, w razie zmiany wyko­ tu umowy i bezskutecznego upływu wyznaczonego 'mu nawcy robót lub zamawiającego - strony ustalają proto­ przez zamawiającego dodatkowego terminu na oddanie kolarnie te ~min i warunki przekazania rob6t, zabezpiecze­ przedmiotu umowy albo naruszenia przez wykonawcę pIze­ nia powierz09ych materiałów, urządzep. itp. oraz warunki pis6w § 5.zamawiający może odstąpić od umowy. rozliczeń, a ponadto przeprowadzają inwentaryzację robót według stanu w dniu przekazania. § 60. W razie odstąpienia od umowy: 2. Je~eIi w wypadku, O którym mowa w ust. 1, strony l) wykonawca jest obowiązany: nie um6wią się inaczej, nowy wykonawca robót lub zama­ a) zabezpieczyć przerwane roboty na koszt strony, wiający wchodzą w prawa 1 obowiązki swoich poprzedni.
    [Show full text]
  • PŘÍČINY VZESTUPU AUTOMOBILOVÉHO PRŮMYSLU VE STŘEDNÍ EVROPĚ Causes of Increase of the Automotive Industry in Central Europe
    Masarykova univerzita Ekonomicko-správní fakulta Studijní obor: Hospodářská politika PŘÍČINY VZESTUPU AUTOMOBILOVÉHO PRŮMYSLU VE STŘEDNÍ EVROPĚ Causes of increase of the automotive industry in Central Europe Diplomová práce Vedoucí diplomové práce: Autor: doc. Ing. Libor Žídek, Ph.D. Jakub ŠILAR Brno, 2016 MASARYKOVA UNIVERZITA Ekonomicko-správní fakulta ZADÁNÍ DIPLOMOVÉ PRÁCE Akademický rok: 2015/2016 Student: Jakub Šilar Obor: Hospodářská politika Název práce: Příčiny vzestupu automobilového průmyslu ve střední Evropě Název práce anglicky: Causes of increase of the automotive industry in Central Europe Cíl práce, postup a použité metody: Cílem práce je zjisti příčiny vzestupu automobilového průmyslu ve střední Evropě. Osnova: - Úvod - Teoretická část (PZI, centrální vs. tržní ekonomika, automotive) - Výchozí stav v automobilovém průmyslu - Vývoj - Vysvětlení vývoje (využití výsledků navrhnutého ekonometrického modelu) - Závěr – vyhodnocení vývoje v automotive Rozsah grafických prací: Podle pokynů vedoucího práce Rozsah práce bez příloh: 60 – 80 stran Literatura: PAVLÍNEK, Petr. A successful transformation? :restructuring of the Czech auto- mobile industry. Heidelberg: Physica, 2008. xiv, 295. ISBN 9783790820393. KLAUS, Václav a Vladimír TOMŠÍK. Makroekonomická fakta české transformace. Vyd. 1. Brno: NC Publishing, 2007. 139 s. ISBN 9788090385818. NIEUWENHUIS, Paul a P. E. WELLS. The automotive industry and the environ- ment :a technical, business and social future. Cambridge, U.K.: Woodhead Pub., 2003. xv, 255. ISBN 0849320720. MYANT, M. R. Vzestup a pád českého kapitalismu :ekonomický vývoj České re- publiky od roku 1989. Translated by Petra Luňáčková. Vyd. 1. Praha: Academia, 2013. 351 s. ISBN 9788020022882. Vedoucí práce: doc. Ing. Libor Žídek, Ph.D. Pracoviště vedoucího práce: Katedra ekonomie Datum zadání práce: 23. 12. 2014 Termín odevzdání diplomové práce a vložení do IS je uveden v platném harmonogramu akademického roku.
    [Show full text]
  • Test Z Historii Polskiej Motoryzacji
    TEST Z HISTORII POLSKIEJ MOTORYZACJI L.p Pytanie Odpowiedź/ Bibliografia 1 Pierwsze jazdy samochodem osobowym w Polsce przeprowadzono w: A I str. 7 A/ 1896 r. B/ 1877 r. c/ 1904 r. 2 Pierwszym Klubem motoryzacyjnym choć na terenie zaborów był: A I str. 7 A/ Motor Club Posen B/ Galicyjski Klub Automobilowy C/ Krakowski Klub Automobilowy 3 Sto lat temu – w 1913 r po ulicach Warszawy jeździło: A I str. 7 A/ 217 samochodów B/ 324 samochody C/ 512 samochodów 4 Automobilklub Polski powstał w: B I str. 8 A/ 1920r B/ 1921r C/ 1923r 5 Tradycje współpracy z Fiatem sięgają czasów: A I str. 9 A/ przedwojennych B/ powojennych 6 Junak kojarzy się motocyklem. Czy miało ono inne znaczenie: A Tak model Fiata 508 A/ Tak I str. 9 B/ Nie 7 Określenie „Dorożka samochodowa” oznacza: A I str. 10 A/ taksówkę B/ samochód kabriolet C/ rykszę z silnikiem 8 Co 16 samochód na świecie to Chevrolet. Tak w latach 1928- Czy pojazdy tej marki montowane były w Polsce: 1931 A/ Tak I str. 43 B/ Nie 9 Czy Fiat produkował w Polsce przed wojną modele w wersji łazik? A Tak np. model A/ Tak 508, 518 B/ Nie I str. 58,54 10 Sto lat temu w 1923r na drogach Polski poruszało się: A/ I str. 68 A/ 1216 motocykli B/ 2500 motocykli C/ 5012 motocykli 11 Pierwszy Polski rajd Motocyklowy na trasie Warszawa-Poznań- B I str. 71 Warszawa odbył się: A/ w 1920 r B/ w 1925r C/ w 1932r 12 Pierwsze znaki drogowe pojawiły się na ziemiach polskich w: B II str.
    [Show full text]
  • Zakłady Przemysłowe Pragi Południe W Służbie Wojska Polskiego 1918-1939
    ZAKłADY PRZEMYSłOWE PRAGI POłUDNIE W SłUżBIE WOJSKA POLSKIEGO 1918-1939 KATALOG WYSTAWY CENTRALNA BIBLIOTEKA WOJSKOWA IM. MARSZAłKA JÓZEFA PIłSUDSKIEGO ZAKłADY PRZEMYSłOWE PRAGI POłUDNIE W SłUżBIE WOJSKA POLSKIEGO 1918-1939 KATALOG WYSTAWY WARSZAWA 2016 WSTęP Wystawa i folder „Zakłady przemysłowe Pragi Południe w służbie Wojska Polskiego. 1918-1939” Pomysłodawca: dr Jan Tarczyński Scenariusz wystawy: Joanna Kurczab, Damian Rząp Współpraca: Marcin Białas, Krystyna Koza Konsultacja naukowa: dr Jan Tarczyński, Centralna Biblioteka Wojskowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego Stanisław Sokół, Centralne Archiwum Wojskowe im. mjr. Bolesława Waligóry dr Andrzej Czesław Żak Centralnej Bibliotece Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego przechowywany jest Dziennik Rozporzą- Ewa Mankiewicz-Cudny, Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych – Naczelna Organizacja Techniczna W dzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego z 1916 roku, zawierający zarządzenie dotyczące poszerze- Piotr Mady, Muzeum Przemysłu i Techniki NOT nia granic Warszawy (sygn. 05017A, 1916 nr 29), w tym dzielnicy nazwanej później Praga Południe. Redakcja i korekta: Beata Czekaj-Wiśniewska Rozporządzeniem niemieckiego Generalnego Gubernatora Hansa von Beselera z 8 kwietnia 1916 roku, Projekt i opracowanie graficzne: powierzchnia miasta powiększona została prawie czterokrotnie: z 3.275 ha (bez rzeki Wisły) do 12.100 ha. Beata Dymczyk, Monika Bal, Daniel Czarnecki Skład i łamanie tekstu: Beata Dymczyk W granicach Wielkiej Warszawy znalazły się wówczas, m.in. wieś i folwark Grochów I i II, folwark Gocławek, wieś Skanowanie materiałów: Izabela Ajdacka, Hanna Rewers Saska Kępa, folwark Kamionek, wieś Gocław, Górki Grochowskie i kolonia Witolin. Gdy w 1928 roku Stolica wolnej Wykorzystano materiały ze zbiorów: już Polski podzielona została na cztery starostwa, tereny prawobrzeżne utworzyły Starostwo Warszawa Praga. dr. Jana Tarczyńskiego, Marcina Białasa, Damiana Rząpa Wymienione powyżej ziemie przyłączone do miasta w 1916 roku, weszły wówczas w skład podległej starostwu Centralnej Biblioteki Wojskowej im.
    [Show full text]
  • Bartosz Zakrzewski [email protected] Instytut Transportu Samochodowego Przemysł Motoryzacyjny, PKB, Transport Samoc
    Bartosz Zakrzewski [email protected] Instytut Transportu Samochodowego PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY W POLSCE KLUCZOWYM ELEMENTEM BEZPIECZEŃSTWA I ROZWOJU KRAJU W artykule scharakteryzowano wpływ rozwoju przemysłu motoryzacyjnego na system bezpieczeństwa państwa. Przemysł motoryzacyjny w Polsce ma znaczący udział w generowaniu PKB. Jest to około 10-12% (w różnych przedziałach czasowych). Od 1950 r. przemysł motoryzacyjny znacząco stymulował polską gospodarkę, dawał miejsca pracy, był zaczątkiem postępu naukowo-technicznego, wnosił znaczący wkład w eksport, promował lokalne inwestycje i tworzył warunki do współpracy z innymi branżami i nauką. W następnej dekadzie XXI wieku udział ten może nawet wzrosnąć. Aby tak się stało, należy opracować nową politykę sektorową dla motoryzacji w Polsce. Potencjał i rozwój przemysłu motoryzacyjnego ma również istotny wpływ na obronność. Bezpieczeństwo Polski zależy bowiem od wydajności systemu transportowego, którego kluczowym elementem jest przemysł motoryzacyjny. Branża motoryzacyjna powiązana z nowoczesną siecią drogową i systemami transportu publicznego umożliwia rozwój polskiej gospodarki i zwiększa jej powiązanie z gospodarką światową. Artykuł wskazuje, że przemysł motoryzacyjny jest niezwykle ważnym czynnikiem w zarządzaniu bezpieczeństwem i obronością państwa polskiego. Słowa kluczowe: przemysł motoryzacyjny, PKB, transport samochodowy, system transportowy, tabor samochodowy, infrastruktura drogowa, prognozy THE AUTOMOTIVE INDUSTRY IN POLAND A KEY ELEMENT FOR THE SECURITY AND DEVELOPMENT OF
    [Show full text]
  • Sto Lat Polskiego Przemysłu Samochodów Osobowych
    NierównościSpołeczneaWzrostGospodarczy,nr57(1/2019) DOI: 10.15584/nsawg.2019.1.26 ISSN1898-5084 mgr Arkadiusz D. Leśniak-Moczuk1 doktorant – Uniwersytet w Białymstoku Stolatpolskiegoprzemysłusamochodówosobowych Wstęp „Samochód króluje wszędzie i spełnia każdą pracę w dziedzinie komunika- cji. Przewozi bezpiecznie osoby z szybkością większą od pośpiesznego pociągu, nosi cierpliwie wielotonowe ładunki, rozwozi towary do najdalszych zakątków cywilizowanych krajów, dociera wszędzie tam, gdzie prowadzi jako taka droga, współzawodniczy z tramwajem i koleją żelazną, a nawet z samolotem. (…). Nie- sie pomoc w nagłych wypadkach, ratuje ludzi i dobytek, gasi pożary, zamiata i czyści ulice, ciągnie ładowne wozy przyczepne, (…) jest narzędziem pracy dla osób, środkiem godziwej rozrywki, zapewnia miły wypoczynek, jest narzędziem sportu krajowego i międzynarodowego i środkiem propagandy narodowej, czyn- nikiem obronności kraju” (Rychter, 1948, s. 3). Już w średniowieczu rozpoczęto próby budowy pojazdu mechanicznego wy- korzystując wiatr lub siłę żywej istoty znajdującej się na pojeździe. W 1600 r., w Holandii, Simon Stevin opracował wóz żaglowy poruszany przez wiatr na ko- łach i podwoziu mieszczącym 28 osób, poruszający się z szybkością 34 km na go- dzinę na trasie 68 km. W Anglii wykorzystano siłę latawców zaprzężonych do pojazdów konnych. Kroniki podają konstrukcję wehikułu poruszanego przez ukryte w skrzyniach konie biegnące po taśmie napędzającej koła. W Norymberdze w Niemczech w 1649 r. artysta kowal Johann Hautsch skonstruował drewniany wóz triumfalny ozdobiony skrzydlatym koniem z głową orła i aniołami dmącymi w trąby (wydającymi sygnały dźwiękowe), poruszany sprężyną naciąganą przed jazdą przez czterech pachołków (lub korbami przy kołach poruszanymi przez pachołków umieszczonych w czterech skrzyniach), osiągający prędkość 1,5 km na godzinę przez 200 m (Rychter, 1948, s.
    [Show full text]
  • Polski Fiat 125P
    BULLETIN Klubu přátel polských automobilů Léto 2000 Polski Fiat 125p Stanovy Klubu _____________________________________________________________ EDITORIAL Vážení čtená ři, práv ě jste otev řeli první číslo Bulletinu Klubu p řátel polských automobil ů. Nese ozna čení léto 2000, z čehož vyplývá, že tato tiskovina by m ěla vycházet dvakrát ro čně - v ětší kadence v ěru nejsme schopni. Jestli to budeme stíhat alespo ň takto, není ješt ě známo, nicmén ě p ředplatné p řijímáme (pouze deset let a výše). Bulletin je sice tiskovým orgánem KPPA, ale m ěl by se stát hlásnou troubou všech milovník ů polských vozidel, a proto jsou jeho stránky otev řeny i ne člen ům. Ohledn ě jakýchkoliv podn ětů a p řísp ěvk ů kontaktujte redakci. Krátce bych se ješt ě zmínil o struktu ře časopisu. Krom ě této stránky, obsahující všehochu ť podle situace, se Bulletin skládá ze čty ř základních rubrik: SUPER - velké články, nosná témata a t ěžišt ě čísla, zejména obsáhlé monografie jednotlivých typ ů polských voz ů - v tomto čísle Polski Fiat 125p. SPECIAL - interní informace ze života KPPA - dnes je to zpráva o vzniku Klubu a Stanovy. NATURAL - kratochvilné články a reportáže leh čího kalibru jako úvahy, fejetony, historie apod., v ětšinou bez technických údaj ů a tabulek - v tomto čísle jde o článek Letem sv ětem polských automobil ů. NAFTA - ve znamení syrovosti, surovosti a černé barvy (návrhy podrobované zdrcující diskusi, černý humor, černá kronika, bulvár, pomluvy, špinavé prádlo, demagogie apod.) - dnes návrh Manifestu p řátel polských automobil ů. Zm ěny rubrik jsou samoz řejm ě vyhrazeny, ale vynasnažíme se toto schéma dodržet.
    [Show full text]
  • Take the Bull by the Horns
    INVEST PARK THE WAŁBRZYCH SPECIAL ECONOMIC ZONE “INVEST-PARK” MAGAZINE ISSN 2353-7523 IPISeptember 2014 • issue 3/4 INFO ANITA STASIAK-BEŁZ, BAMA EUROPA TAKE THE BULL BY THE HORNS DARIUSZ KACPRZYK MIGAPOL INDUSTRY SPOTLIGHT ON A REGION DEVELOPMENT WILL THEY FENCE VEHICLES FROM THRIVING BANK IN THE GREAT WALL? POLAND CONQUER OPOLSKIE 10–11 14–15THE WORLD 18–19 24–27 IN THIS ISSUE Contents 4–5 Barbara Kaśnikowska: We are the dark horse Let’s get to know of the economy 10–11 6–7 WHAT’S GOING ON IN ECONOMY? each other… CALENDAR July–September 2014 There is a new government in Poland, A MINISTER'S PERSPECTIVE in Europe we have new commissions – Ilona Antoniszyn-Klik, and a new parliament, and there are Deputy Minister of Economy: new conflicts, wars and sanctions in The last chance different parts of the world. New chal- 8–9 New rules of public aid in fall lenges must be faced by economies emerging from the Changes explained crisis. This is the macro scale. 12–13 10–11 Interview with DARIUSZ KACPRZYK, President of Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK): t the micro level, here, in south-western Poland, Development Bank where the Wałbrzych Special Economic Zone func- 12–13 “Join the best”, or News from firms tions, there are new factors, too. New investors, new in the zone rules of granting public aid, new tasks and new 14–15 MIGAPOL: Will they fence ideas. Whatever perspective we assume, we live in in the Great Wall? Aa time of constant changes and… considerable uncertainty.
    [Show full text]
  • COBI Katalog 2021 02 Per 2021.05.18 V2.Pdf
    Super Wings 2 Skoda 4 Maserati 5 Abarth 5 Youngtimer Collection 5 Historical Collection: Great War 8 Historical Collection: WWII 8 Historical Collection: WWII Scale 1:48 14 Historical Collection: Vietnam War 15 Historical Collection: WWII Planes 15 Historical Collection: WWII Ships 17 Historical Collection: Korean War 1950/53 19 Armed Forces 19 TOP GUN: MAVERICK 21 Boeing 22 Historical Collection: Titanic 22 Concorde 23 Action Town 23 5 # 25131 Paul’s Police Station 4 # 25126 4 # 25127 4 # 25128 276 Jett Dizzy Donnie 11,5 cm 10 cm 12,5 cm 93 100 99 7,5 cm 5 cm 9 cm 6 cm 6 cm 8,5 cm 17,5 cm 13,5 cm 17 x 4,5 x 14 cm 17 x 4,5 x 14 cm 17 x 4,5 x 14 cm 34,4 x 5,5 x 24 cm 6 pcs 6 pcs 6 pcs 4 pcs 2 ©2021 FUNNYFLUX / ALPHA All Rights Reserved. 6 # 25132 World Airport 510 8 cm 7 cm 8 cm 7 cm 19 cm 27 cm 9,5 cm 45 x 6 x 30,5 cm 3 pcs 5 # 25133 Jett’s Station 272 8 cm 7 cm 16,5 cm 14 cm 34,4 x 5,5 x 24 cm 4 pcs 5 # 25134 Donnie’s Station 296 6 # 25137 8 cm 7 cm Poppa Wheels 350 13 cm 14,5 cm 30,5 cm 12,5 cm 7 cm 34,4 x 5,5 x 24 cm 40 x 6 x 30,5 cm 4 pcs 3 pcs 4 # 25139 4 # 25147 6 # 25149 Jett Donnie Remi 100 130 335 8 cm 8 cm 6,5 cm 9 cm 9 cm 6 cm 19,5 cm 10 cm 8 cm 17 x 4,5 x 14 cm 17 x 4,5 x 14 cm 40 x 6 x 30,5 cm 6 pcs 6 pcs 3 pcs ©2021 FUNNYFLUX / ALPHA All Rights Reserved.
    [Show full text]
  • Insight Into the Hungarian Automotive Industry in International Comparison*
    Financial and Economic Review, Vol. 16 Issue 1., March 2017, pp. 119–142. Insight into the Hungarian Automotive Industry in International Comparison* János Rechnitzer – Róbert Hausmann – Tamás Tóth The paper examines the features of the Hungarian automotive industry1 in international comparison, in the form of a descriptive analysis. The comparison focuses primarily on the automotive industry of the Visegrád region, Germany and Austria, as well as on processes in the EU. The analysis reviews the academic background of the sector, and then provides an insight into the history of the automotive industry of the Visegrád region, focusing on the socialist past of the automotive industry and the consequences thereof. In the last part of the analysis, we compare contemporary Hungarian industry trends with the features of it in the Visegrád countries and Europe, based on the statistics of Eurostat, by company size and ownership structure, as well as on the corporate income tax return database of the Hungarian tax authority (NAV). The main conclusion of the paper is that the automotive industry shows outstanding productivity within the Hungarian national economy, but on the other hand, the SMEs of the sector are less productive than large enterprises and this difference is the highest in Hungary within the region. In order to change the situation, large foreign enterprises should outsource their higher value added activity in the region and raise wages accordingly, and on the other hand, it would be necessary to strengthen and advance Hungarian- owned SMEs within the value chain. Journal of Economic Literature (JEL) codes: L61, O31, P23, R11, D41 Keywords: competitiveness, labour productivity, V4 region * The views expressed in this paper are those of the author(s) and do not necessarily reflect the offical view of the Magyar Nemzeti Bank.
    [Show full text]
  • Niezwykły Samochód W Niezwykłym Mieście
    Niezwykły samochód w niezwykłym mieście A unique car in a unique city ISBN 978-83-944555-4-5 Niezwykły samochód w niezwykłym mieście A unique car in a unique city Warszawa Berlin Kraków Londyn/London Praga/Prague Wiedeń/Vienna Bielsko¯Biała Bielsko¯Biała ¯ miasto niezwykłe ¯ a unique city Bielsko-Biała leży na południu Polski, nad rzeką Białą i liczy ok. 170 tys. miesz- Bielsko-Biała is a city with a population of approx. 170,000 lying in the south kańców. Kojarzone jest głównie z przemysłem samochodowym i elektrotech- of Poland on the River Biała. It is associated mainly with the automotive and nicznym. Pod względem potencjału rozwojowego zaliczane jest obecnie do electrical engineering industry. In terms of development potential it currently pierwszej dziesiątki polskich miast. ranks among Poland’s top ten cities. Bielsko i Biała mają ciekawą i bogatą historię, a jako jeden organizm miejski Bielsko and Biała have a rich and interesting history but has only existed as istnieją dopiero od 1951 roku. Miasto przyciąga turystów przede wszystkim a single urban organism since 1951. The city attracts tourists primarily with its położeniem i bogatą architekturą. Do dziś zachowały się w nim liczne wpływy location and rich architecture. Even today, one can see the many influences of kultury czeskiej i austriackiej, a zwłaszcza cesarskiego Wiednia. Bielsko-Biała Czech and Austrian culture in the city, especially that of imperial Vienna. Bielsko- nazywane bywa „małym Wiedniem”. W ciągu minionych dwóch stuleci Biel- Biała is sometimes even called “Little Vienna”. Over the course of the past sko i Biała, dzięki rozwojowi przemysłu, przekształciły się z prowincjonalnych two centuries, thanks to industrial development, Bielsko and Biała have been ośrodków rzemieślniczych w doskonale funkcjonujący ośrodek przemysłowo- transformed from provincial craft centres into a perfectly functioning hub for -handlowy i kulturalny.
    [Show full text]