Wystawa "Morzem, lądem i powietrzem - historia transportu”

Wytyczne merytoryczne, koncepcyjne, stylistyczne, założenia scenograficzne wystawy oraz wymagania konstrukcyjno-technologiczne

Opis ogólny______str. 03 Transport lądowy______str.10 Transport powietrzny______str.69 Transport wodny ______str.108 Zbiorczy wykaz eksponatów ______str. 123 Krótka charakterystyka najważniejszych nazwisk z zachowaniem chronologii___ str. 128

Wstęp Trzyczęściowa wystawa "Morzem, lądem i powietrzem - historia transportu” w czytelny i przystępny sposób przedstawi historię rozwoju transportu na przestrzeni kilku tysiącleci. Ekspozycja złoży się z trzech niezależnych części, z których każda zostanie przypisana innemu rodzajowi środków transportu: lądowemu, powietrznemu i wodnemu. Poszczególne części zachowają charakter chronologiczny, począwszy od najstarszego ze wszystkich środków transportu, czyli czółna wydrążonego z pnia drzewa, a kończąc na urządzeniach współczesnych. Wystawę kieruje się do szerokiej rzeszy odbiorców, od małych dzieci, po osoby w wieku emerytalnym, ale największy nacisk zostanie położony na walory edukacyjne, skierowane do młodzieży. Z podziałem na transport lądowy, powietrzny i wodny spotykają się już uczniowie w III klasie szkoły podstawowej, więc trzyczęściowy charakter projektu pokryje się z programem nauczania. Przewiduje się prowadzenie lekcji muzealnych. Charakter narracyjny całości zapewnią opisy związane z poszczególnymi zagadnieniami tematycznymi. Ich celem będzie rozbudzenie ciekawości zwiedzającego i zachęta do pogłębienia tematu. Zwiedzający, przy pomocy znajdujących się na ekspozycji monitorów dotykowych będą mogli zapoznać się z materiałem merytorycznym, podzielonym na dwa poziomy. Pierwszy to poziom ogólny. W zrozumiały sposób przedstawi najważniejsze zagadnienia historii transportu oraz odniesie się do prezentowanych eksponatów. Z tego podstawowego poziomu skorzystają uczniowie i osoby mniej zorientowane w zagadnieniu. Poziom drugi skieruje się do osób z bardziej obszerną wiedzą, które zechcą pogłębić swoje wiadomości. Będą tam szczegółowe opisy, analiza poszczególnych zagadnień i dokładne przedstawienie wszystkich etapów rozwoju transportu. Materiał merytoryczny wyższego poziomu będzie uzupełniany nawet po otwarciu wystawy, poprzez dodawanie kolejnych artykułów, rozpraw, a nawet wyników badań na tematy związane z transportem. Pełny materiał wystawy musi być pokazany w sposób, który zaciekawi nawet osoby nie wykazujące się zainteresowaniami z dziedziny historii transportu. Z tego powodu przewiduje się urozmaicenie sposobów prezentacji tematu poprzez stworzenie różnych typów stanowisk ekspozycyjnych. Poza standardową prezentacją eksponatów i ich opisem, zostanie stworzony także zespół innych stanowisk, zachęcających do aktywnego uczestnictwa. Na wystawie znajdą się stanowiska demonstracyjne z prezentacją eksponatów dydaktycznych, multimedialne z archiwalnymi i unikalnymi materiałami audiowizualnymi oraz miejsca do przeprowadzenia interaktywnych doświadczeń, skierowanych w pierwszym rzędzie do uczniów, ale także do rodziców z dziećmi. "Morzem, lądem i powietrzem - historia transportu” – to projekt skupiony na globalnym rozwoju technologii transportu, ale szczególny nacisk zostanie położony na polskie akcenty, tak, by zwiedzający opuszczając ekspozycję miał świadomość wkładu Polaków w rozwój transportu, a przede wszystkim aktywnego uczestnictwa w tymże rozwoju. W materiale merytorycznym znajdzie się miejsce na opisy polskich samochodów, motocykli, samolotów i statków. Nie zabraknie informacji dotyczących sukcesów Polaków, zwłaszcza w dziedzinie lotnictwa. Wystawa będzie liczyła około 250 eksponatów, z czego najwięcej przypadnie na eksponaty z dziedziny transportu powietrznego. Jednak biorąc pod uwagę, że duża część eksponatów związanych z lotnictwem to odznaki i plakietki, należy założyć, że poza obiektami wiszącymi, najwięcej przestrzeni wystawienniczej zajmą eksponaty z dziedziny transportu lądowego.

Opis przedmiotu zamówienia – ekspozycji stałej o historii rozwoju transportu

Charakterystyka odbiorców Wystawa jest adresowana do odbiorców w każdym wieku, bez względu na posiadaną wiedzę i zainteresowania. Niemniej jednak, nadrzędnym celem ekspozycji są działania edukacyjne, dlatego jej profil w szczególności musi uwzględniać dzieci i młodzież w wieku szkolnym, ponieważ na ekspozycji, zgodnie z założeniami prowadzone będą lekcje muzealne w kilku, a może nawet w kilkunastu tematach. Tym samym przewiduje się następujące trzy grupy uczestników: Grupa I: dzieci i młodzież w wielu 7-14 lat – uczestnicy lekcji muzealnych ze szkół podstawowych, dla których temat „środki transportu” zawarty jest w ustawie programowej. Nie oznacza to jednak potrzeby wydzielania specjalnego stanowiska dla uczestników lekcji. Zakłada się, że ten przedział wiekowy będzie dysponował podstawową wiedzą na temat historii transportu, nabytą od nauczycieli, a wystawa ją uzupełni i spowoduje chęć dalszego, indywidualnego pogłębiania zasobów wiadomości. Pomóc w tym mają stanowiska interaktywne i eksponaty dydaktyczne. Grupa II: Indywidualni zwiedzający. Często będą to dorośli z dziećmi w wieku od 5 do 18 lat. Osoby te zechcą oglądać wystawę w sposób wybiórczy, odpowiedni do ich zainteresowań. Czytelne przedstawienie zagadnień ma ułatwić dorosłym samodzielną prezentację i niejako oprowadzenie swoich podopiecznych po wystawie. Ma rozbudzić zainteresowania u młodszych odbiorców. Grupa III: Osoby powyżej 25 roku życia, dysponujące niekiedy rozległym zasobem wiadomości na temat historii transportu. Wystawa umożliwi konfrontacje ich wiedzy z materiałem przedstawionym na ekspozycji. Zaprezentowane eksponaty zobrazują temat, a przygotowane szersze opisy merytoryczne, pozwolą pogłębić znajomość poszczególnych sektorów historii wszystkich trzech środków transportu.

Tematyka i podział stref tematycznych Jak już wspomniano, na wystawę złożą się trzy podstawowe części: środki transportu lądowego, wodnego i powietrznego. Każda z tych części będzie miała po kilka bardziej szczegółowych zagadnień. Poniżej wykaz tych zagadnień z uwzględnieniem chronologii w każdej części. Transport lądowy: - pojazdy konne, - rowery, - samochody, autobusy, - motocykle, - tramwaje i pociągi. Transport wodny: - czółna i łódki, - statki żaglowe, - okręty wojenne i okręty podwodne. - silnikowe statki cywilne, z uwzględnieniem ogromnych jednostek wycieczkowych, Transport powietrzny: - latawce i balony, - szybowce, - sterowce, - samoloty śmigłowe, i wiropłaty, - samoloty i śmigłowce wojskowe - samoloty odrzutowe. Transport lądowy, wodny i powietrzny zostaną zaprezentowane z uwzględnieniem własnej chronologii. Oznacza to, że każda część opierze się o swoją oś czasu, zatem na całej wystawie znajdą się trzy niezależne osie czasu, w których poszczególne zagadnienia pojawią się zgodnie z ich historyczną kolejnością. Na wystawie będzie wyraźny podział między poszczególnymi częściami, natomiast podziału między zagadnieniami nie tylko nie przewiduje się, ale dopuszcza się także pewną swobodę. Jeśli projekt plastyczny przewidzi umieszczenie dwóch zagadnień równolegle, bez uwzględnienia chronologii (na przykład po prawej i po lewej stronie), nie będzie to stanowiło przeszkody. W tym przypadku istotny jest czytelny i estetyczny sposób prezentacji eksponatów. Poniżej umieszczony jest plan zagospodarowania całej powierzchni wystawienniczej. Jest to zachodni sektor muzeum, na pierwszym piętrze.

Scenografia i narracja Wykonawca ma szeroką autonomię w aspekcie projektu scenografii. Do niego należy wybór wykorzystanych materiałów i ich wygląd i kolorystyka. Niemniej jednak, całość musi zachować ścisły związek z podstawowym wątkiem narracyjnym, a oprawa plastyczna nie powinna odbiegać od tematyki ekspozycji. Projekt nie może kolidować z wytycznymi podanymi w załączniku nr 1a, b, c oraz ściśle stosować zalecenia z załączników 6 i 7. Wystawa będzie w języku polskim, a dodatkowym językiem wykorzystanym przy redagowaniu opisów będzie angielski, przy czym przetłumaczenie wszystkich treści dostępnych w przestrzeni wystawy pozostaje po stronie Wykonawcy. Weryfikacja poprawności merytorycznej i stylistycznej tłumaczeń pozostaje po stronie Zamawiającego. Tabliczki informacyjne, pola tekstowe i wszelkie inne obszary wykorzystujące komunikację tekstową powinny zawierać treści w języku polskim oraz angielskim, przy czym dopuszcza się pomniejszoną czcionkę części anglojęzycznej przy zachowaniu wizualnej proporcjonalności. Infografiki zawierające dane tekstowe, będące elementami scenografii, powinny być opisane w języku polskim. Tłumaczenia anglojęzyczne tych infografik powinny znajdować się w postaci miniatur umieszczonych w pobliżu. Charakterystycznym elementem wystawy będą zawieszone nad głowami zwiedzających obiekty latające. Te wszystkie eksponaty należą do środków transportu powietrznego, ale brak wystarczającej powierzchni wystawienniczej powoduje konieczność umieszczenia ich zarówno w sektorze transportu wodnego, jak i lądowego.

Kolorystyka i składniki identyfikacji wizualnej Wszystkie trzy części wystawy powinny mieć jednolity system. Należy jednak pamiętać, by każda z części wyraźnie odznaczała się wizualnie od sąsiedniej. Jest to szczególnie istotne w przypadku granicy między ekspozycja transportu lądowego i wodnego, gdzie poza elementami scenograficznymi nie będzie żadnego innego rozgraniczenia. Użycie logotypu muzeum musi być zgodne z przyjętym w księdze identyfikacji wizualnej, a wszelkie odstępstwa powinny być zatwierdzone przez Zamawiającego.

Typy i charakterystyka stanowisk Wystawa zawiera 5 typów stanowisk ekspozycyjnych, dopasowanych do pełnionych przez nie funkcji, uwzględniających cechy, zalecenia i uwagi zawarte w załącznikach nr: 1a, b, c, 5, 6, 7. Typ 1. Podstawowy: Prezentacja wybranego eksponatu. W zależności od rozmiarów, eksponat może być - na niskim podeście lub imitacji nawierzchni, na przykład samochody, - na wysokim podeście eksponaty średnich gabarytów, - w gablocie, na przykład medale, odznaki i mniejsze eksponaty, łatwe do ukrycia w torbie, - zawieszony na linach, na przykład samoloty, Z racji pokaźnej liczby motocykli, można wziąć pod uwagę piętrowe ich eksponowanie. Wybór umieszczenia eksponatu zależy od autora, a podane przykłady są tylko sugestiami. Istotne jest natomiast zachowanie chronologii. Typ 2. Stanowisko demonstracyjne Prezentacja dotyczy eksponatów dydaktycznych, jak na przykład silnik dwusuwowy, czy czterosuwowy. Zwiedzający musi mieć miejsce do obsługi urządzenia, które będzie widoczne przez co najmniej 2-3 osoby obok. Typ 3. Stanowisko multimedialne Przewiduje się stworzenie trzech rodzajów stanowisk : - z możliwością odsłuchania materiału dźwiękowego, - z możliwością obejrzenia materiału filmowego, - z możliwością przeczytania obszernych tekstów merytorycznych, Liczba stanowisk w każdej części jest podana w scenariuszu wystawy. Typ 4. Stanowisko interaktywne Przewiduje się stworzenie 3 stanowisk interaktywnych, 1 na transporcie lądowym i 2 na wodnym: - interaktywna mapka lokalizacji polskich latarń morskich, - interaktywny globus, - stanowisko pokazujące różnicę w pracy opony samochodowej. Typ 5. Wielkogabarytowe wydruki W części transportu lądowego trzy plakaty, P1, P2, P3, dokładnie opisane w scenariuszu. Plakaty mogą być samodzielnymi elementami scenograficznymi lub stanowić elementy złożonych struktur wystawy.

Infografiki i graficzne prezentacje timeline Duża ilość informacji tekstowej nie sprzyja szybkiemu przyswajaniu zagadnień zwłaszcza, jeżeli noszą one cechy ewolucyjne lub porównawcze. Pożądane jest używanie komunikatów info-graficznych zamiennie dla tekstu wszędzie tam, gdzie zwiedzający ma do czynienia z: - chronologicznym układem powiązanych zdarzeń; - ewolucją zagadnienia lub rozwiązania technicznego; - porównaniem o charakterze statystycznym, liczbowym, demograficznym, gospodarczym; - porównaniem potencjału (np. wzrost mocy obliczeniowej procesorów lub wzrost rozdzielczości monitorów, tempo przepływu danych, szybkość pracy itp.).

Wymagania techniczne Wszystkie składniki nie będące eksponatami muzealnymi lub demonstracyjnymi obiektami pomocniczymi o charakterze historycznym powinny: - być fabrycznie nowe, - posiadać właściwe dla siebie dopuszczenia do obrotu i użytkowania, - posiadać deklaracje zgodności z zakresu bezpieczeństwa produktu, - w przypadku urządzeń lub przyrządów konstrukcji fabrycznej posiadać instrukcję użytkowania, obsługi oraz gwarancję wykonawcy lub producenta napisaną w języku polskim.

Wymagania eksploatacyjne Wszystkie składniki wystawy powinny spełniać normy eksploatacji zgodne z polskim ustawodawstwem i właściwymi sobie normami branżowymi oraz normami obowiązującymi na terenie Unii Europejskiej. Wszystkie składniki wystawy muszą być dostosowane do rutynowej eksploatacji w warunkach wystaw ogólnodostępnych, gwarantując bezpieczeństwo eksploatacji potwierdzone przez właściwe swemu rodzajowi dopuszczenia. W szczególności dotyczy to urządzeń, przyrządów i stanowisk zasilanych energią elektryczną. Poza oświetleniem zastanym, zabezpieczonym przez górne rozporoszone oświetlenie sali, wystawa powinna mieć własny system oświetleniowy uwzględniający oświetlenie ogólne, konturowe, lokalne i punktowe. Cała wystawa musi być też wyposażona we własne autonomiczne oświetlenie pomocnicze, niezależne od zastanego na obiekcie, zdolne do funkcjonowania z własnych źródeł zasilania przez co najmniej 30 minut. Powinno ono ułatwiać zdolność poruszania się obsługi muzealnej po terenie wystawy po wyłączeniu oświetlenia głównego. Zadaniem oświetlenia pomocniczego jest wspieranie zadań związanych z naprawą, konserwacją i utrzymaniem wystawy w ruchu. Szerokości wszystkich przejść w obrębie wystawy i na powierzchniach towarzyszących powinny umożliwiać swobodne operowanie wózkiem inwalidzkim. Trasy ewakuacyjne muszą spełniać wymagania określone właściwymi po temu normami. Rekomenduje się zachowanie szerokości wszystkich ciągów komunikacyjnych umożliwiające swobodne mijanki pieszego z wózkiem inwalidzkim. Należy przewidzieć miejsca do zwrotu w miejscu (manewrowe) wózkiem inwalidzkim w takich lokalizacjach i o takich wymiarach, by nie utrudniało to zwiedzania. Żaden z podjazdów wózkowych nie powinien być nachylony więcej, niż o 6 % w stosunku do poprzedzającej podjazd powierzchni poziomej. Scenograficzne pokrycie podłóg powinno gwarantować normalną trwałość eksploatacyjną przy średniej dziennej przepływności zwiedzających na poziomie 500 osób/dobę. Musi mieć cechy fizyczne zapobiegające utracie przyczepności lub poślizgowi. Zużywalne składniki wyposażenia wystawy powinny zostać wyszczególnione w odrębnej specyfikacji. Powinna ona zawierać opis miejsc lub stanowisk, w którym są użyte, resurs eksploatacyjny, przybliżony koszt roczny, nazwę lub miejsce zaopatrzenia podstawowe oraz rezerwowe. Powłoki lakiernicze, nadruki, barwienia w masie nie mogą blaknąć lub zmieniać odcieni pod wpływem ekspozycji na normalne światło dzienne i sztuczne, ekspozycji na kontakt ze skórą dłoni oraz pod wpływem powszechnie stosowanych w placówkach użyteczności publicznej środków czystości i dezynfekcyjnych. Powłoki, pokrycia i powierzchnie powinny być antystatyczne, nienasiąkliwe i łatwo zmywalne przy użyciu detergentów dopuszczonych do bezpośredniego kontaktu ze skórą ludzką.

Wymagania związane z bezpieczeństwem użytkowania a) Wszystkie urządzenia elektryczne oraz stanowiska ekspozycyjne, do których doprowadzone jest zasilanie elektryczne w postaci prądu elektrycznego o napięciu międzyprzewodowym nie przekraczającym 440 V i napięciu pomiędzy przewodem czynnym (fazowym) a ziemią nie przekraczającym 250 V powinny spełniać wymagania II klasy ochronności oraz być wyposażone w grzybkowy przycisk bezpieczeństwa. b) Źródła światła powinny być zorientowane w taki sposób, by uniknąć przypadkowego olśnienia oraz uniemożliwić nieuprawniony dostęp do opraw oświetleniowych. c) Elementy ruchome, okratowania i otwory stanowisk ekspozycyjnych oraz składników scenograficznych powinny być tak skonstruowane, by niemożliwe było przypadkowe przycięcie lub zakleszczenie części ciała bez względu na wiek. d) Krawędzie oraz wykończenia scenografii, ekspozytorów i obiektów pozostających w zasięgu zwiedzających powinny eliminować ryzyko przypadkowego otarcia, stłuczenia, obicia lub innych uszkodzeń ciała. e) Drobne elementy, ornamenty, wykończenia powinny być odporne na ułamanie i odłuszczanie. f) Tam, gdzie wymagane jest użycie przeszkleń, powinny być one wykonane ze szkła bezodpryskowego klasy P2 typu co najmniej 44.2. Dopuszczalne jest użycie szklanych gablot muzealnych seryjnej produkcji pod warunkiem dopasowania do wymagań gabarytowych i estetycznych wystawy oraz zachowania nie niższej niż wskazana klasy bezpieczeństwa i ochronności. g) Powłoki, nadruki, pokrycia oraz materiały użyte do budowy wystawy nie mogą wydzielać ze swej objętości lub powierzchni cząstek lotnych, płynnych lub stałych (pyły) w normalnych warunkach eksploatacyjnych. h) Do wykonania składników scenograficznych powinny być wykorzystane tylko materiały posiadające certyfikaty potwierdzające klasę niepalności A1, A2 lub B, w uzasadnionych wypadkach również C oraz samogasnące. i) Wszystkie trasy zwiedzania muszą być zgodne z normami bezpieczeństwa obowiązującymi w obiektach użyteczności publicznej. j) Oznakowanie bezpieczeństwa, ewakuacyjne i ochrony przeciwpożarowej muszą być zgodne z normą obowiązującą w Polsce na dzień podpisania umowy realizacyjnej, a prawidłowe rozmieszczenie tych oznaczeń na terenie wystawy pozostaje po stronie Wykonawcy.

Szczególne uwarunkowania realizacyjne Ze względu na zabytkowy charakter wnętrz muzealnych oraz ograniczenia wynikające z Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wykluczone jest trwałe montowanie, wkręcanie, wkuwanie jakichkolwiek elementów wystawy do struktur architektonicznych wnętrz: ścian, sufitu lub podłóg. Dopuszczalne są wyłącznie konstrukcje samonośne, samo- stabilne, spoczywające swobodnie na podłożu lub opierające się – z użyciem podkładek zabezpieczających – o ściany, filary lub elementy stolarki. Podłoga scenograficzna powinna spoczywać na wyrównawczym podkładzie dystansowym, przy czym dopuszczalne jest wykorzystanie dwustronnie przylepnych taśm montażowych z niedyfundującym do podłoża klejem lub podłoży adhezyjnych. Sala wystawowa wyposażona jest w sztywne relingi rurowe, biegnące wzdłuż wszystkich czterech ścian na wysokości 7 m ponad podłogą (odległe około 0,5 m od sufitu), zdolne przenieść skierowane pionowo w dół obciążenie rzędu ok. 5 kg/mb. Elementy te mogą zostać wykorzystane do ustabilizowania scenograficznej zabudowy ścian lub innych lekkich składników scenografii wystawowej.

Część I: Transport lądowy Główna, pierwsza część wystawy "Morzem, lądem i powietrzem - historia transportu”. Charakterystyka ekspozycji, dane merytoryczne, dane informacyjne, wybór eksponatów, gabaryty eksponatów, wybrana ikonografia i jej źródła.

HASŁA KLUCZOWE: autobus, autostrada, bicykl, droga, dyliżans, koło, lokomotywa, maszyna parowa, motocykl, napęd elektryczny, napęd parowy, pociąg, powóz konny, rower, samochód,, silnik spalinowy, skuter, tory kolejowe, tramwaj, welocyped, zwierzęta pociągowe ZAWARTOŚĆ: Ekspozycja przedstawia powszechny rozwój transportu lądowego. W jego skład wchodzą środki transportu takie jak: pojazdy konne, samochody osobowe, samochody ciężarowe, autobusy, motocykle, rowery, pociągi, pojazdy z napędem alternatywnym.

NAZWISKA: Leonardo da Vinci, Pierre Trésaguet, James Watt, Nicolas Cugnot, Richard Trevithick George Stephenson, Karl von Drais Nicolas Otto, Karl Benz, Gottlieb Daimler. Rudolf Diesel, John Dunlop, John Starley, Tadeusz Tański, Henry Ford, Zygmunt Okołów, Stanisław Panczakiewicz, Cezary Nawrot, Mieczysław Bekker,

ZAGADNIENIA: Wynalezienie koła, Wykorzystanie zwierząt do transportu, Powstanie pierwszych pojazdów zaprzęgowych, Rozwój pojazdów zaprzęgowych, Rozwój dróg w starożytnym Rzymie i powstanie Szlaku Bursztynowego, Powstanie pierwszych nowoczesnych dróg w Europie, Wykorzystanie maszyny parowej do napędu, Powstanie pierwszych lokomotyw poruszających się po torach kolejowych, Rozwój kolejnictwa, Pierwsze pojazdy napędzone siłą nóg – welocyped, bicykl i rower bezpieczny, Zbudowanie silnika spalinowego, Pierwsze pojazdy z wykorzystaniem silnika spalinowego, Pierwsze pojazdy elektryczne z wyszczególnieniem tramwajów, Rywalizacja trzech rodzajów silników do napędu: parowego, spalinowego i elektrycznego, Rozwój motoryzacji, Masowa produkcja samochodów, Wzrost popularności motocykli, Motocykle i samochody osobowe w Polsce od 1918 roku, Budowa dróg i autostrad, Szybka kolej, Pojazdy elektryczne i na paliwa alternatywne.

OGÓLNY OPIS ZAWARTOŚCI: Ekspozycja „Transport lądowy” będzie częścią składową wystawy o wspólnym tytule „Historia transportu”, zatem stworzy całość z pozostałymi dwiema częściami. „Transport lądowy” zajmie największą przestrzeń z racji największej liczby wielkogabarytowych eksponatów i materiału merytorycznego. Po wejściu na salę od strony holu okrągłego zwiedzający otrzyma możliwość chronologicznego prześledzenia historii rozwoju środków transportu ziemnego: pojazdów zaprzęgowych, pojazdów napędzanych siłą mięśni ludzkich, kolei, rowerów, motocykli i samochodów. Najstarsze wydarzenia zostaną przedstawione na początku ciągu. Ścieżka zwiedzania, sposób podchodzenia do poszczególnych eksponatów nie podlega żadnym specjalnym rygorom i jest całkowicie zależna od autorów projektu. Jedynie dodatkową sugestią może być propozycja piętrowego umieszczenia motocykli. Jest to podyktowane ograniczeniami przestrzennymi. Podobnie można ustawić modele parowozu, wagonu kolejowego i elektrowozu. W skrajnych przypadku dopuszcza się piętrowe ustawienie gablot z małymi eksponatami, ale tylko tymi, które są spokrewnione tematycznie, na przykład: - model dyliżansu oraz latarnia powozowa, - przedmioty z czasów rzymskich oraz bursztyn Drobne eksponaty motoryzacyjnych, w większości z okresu II RP mogą znaleźć się w jednej dużej gablocie, która także może być piętrowa. Samochody nie muszą być widoczne ze wszystkich stron. Zwiedzający musi widzieć przód i jeden z boków (wystarczy pod ostrym kątem). Może to być nawet najmniej efektowna, ale najlepiej wykorzystująca miejsce konfiguracja rzędowa, ukośna:

Poniżej przedstawiamy schemat zagospodarowania zachodniej części pierwszego piętra muzeum. Pomiędzy częściami „transport lądowy” i „transport powietrzny” znajduje się ściana i drzwi. Natomiast pomiędzy częściami „transport lądowy” i „transport morski” nie ma żadnej ściany, ani przepierzenia. Wykonawca projektu sam zdecyduje w jaki sposób rozdzielić obie części. Może to być element fizyczny, a może być również kolorystyczny, albo stylistyczny. Musi być jednak dostatecznie wyraźny, aby rzucał się od razu po wejściu na ekspozycję.

EKSPONATY: Łącznie na wystawie o transporcie lądowym znajdzie się 111 eksponatów, z czego 8 pochodzić będzie spoza zbiorów NMT. Wykaz eksponatów będących w posiadaniu Narodowego Muzeum Techniki (111 eksponatów) znajduje się na osobnym załączniku. Model autobusy SAN powinien być poddany konserwacji. Poniżej zamieszczony został wykaz ośmiu eksponatów, których muzeum nie posiada i należy je przygotować lub wypożyczyć z innych placówek.

01 - stare koło drewniane, 02 - przedmioty z czasów rzymskich (monety, ozdoby itp.) 03 - model rydwanu lub innego pojazdu z czasów starożytnych 04 - bursztyn 05 – diorama pokazująca funkcjonowanie drogi budowanej przez Pierre Trésaguet

06 - samochód parowy Cugnota 07 - model lokomotywy Stephensona 08 - model tramwaju elektrycznego z końca XIX wieku FOTOGRAFIE EKSPONATÓW NA WYSTAWĘ O TRANSPORCIE LĄDOWYM

Fotografia Nazwa Numer Wymiary inw. Transport lądowy Sygnalizator MT-IV-1 wys. 531 szerokość kolejowy podstawy 149 x 128

przekrój silnika MT-IV-3 dł. 75 x szer. 45 x wys. samochodowego 70 M-20 WARSZAWA

Samochód De MT-IV-5 240 x 150 x 138 cm Dion Bouton

Samochód MT-IV-7 Oldsmobile dł. 240 x szer. 150 x wys. 138

welocyped MT-IV-10 dł. 180 x szer. 70,6 x MICHAUX wys. 124

model parowozu MT-IV-57 79 x szer. 45 x wys. 43 starego typu

Model wagonu MT-IV-61 dł. 130 x szer. 34 x wys. towarowego 40

Model dyliżansu MT-IV-93 dł. 37 x szer. 19 x wys. pocztowego 25

Model karety MT-IV-97 dł. 38 x szer. 19 x wys. 22,5

Model dyliżansu MT-IV-98 dł. 66 x szer. 24 x wys. pocztowego 22

Globus MT-IV-133 średnica globusa 165 cm, wysokość z podstawą: 220 cm

bz model elektrowozu MT-IV-213 dł. 160 x szer. 31 x wys. Co+Co 1959 47 Model silnika MT-IV-228 podstawa 26 x 16 dwusuwowego wys.45 spalinowego w przekroju

Model MT-IV-231 podstawa 30 x 20 wys. samochodowej 40 skrzyni biegów

plansze nt. MT-IV-293 84 x 62 – sztuk 8, konstrukcji większe: 69 x 99 - sztuk samochodu 5 WARSZAWA na sztywnym podkładzie

Samochód Smyk I MT-IV-314 dł. 295 x szer. 130 x wys. 137

Samochód Mikrus MT-IV-316 dł. 301 x szer. 130 x MR-300 wys. 130

Samochód MT-IV-317 dł. 280 x szer. 140 osobowy COTTEREAU DIJON kabriolet

Samochód MT-IV-319 szer. 140 x dł. 280 osobowy Adler

Samochód MT-IV-320 dł. 225 x szer. 134 osobowy kabriolet x wys. 154 d’Armee de Guerre

Podwozie MT-IV-325 560 x 170 x 90 cm samochodu Lux- Sport

model wagonu MT-IV-345 dł. 102 x 23 szer. x 33 tramwajowego wys.

Motocykl MT-IV-357 dł. 170 x wys. 105 x trójkołowy De szer. 93 Dion Bouton

Model autobusu MT-IV-369 12 x 13 x 43 San

Model silnika MT-IV-373 dł. 18 x szer. 15 x parowego wys. 21

obraz MT-IV-467 50 x 68 przedstawiający stację kolejową

Motocykl SHL-98 MT-IV-469 150 x 100 x 70

Motocykl Sokół MT-IV-470 200 x 100 x 70 600

Model obrazujący MT-IV-473 120 x 120 x 80 działanie silnika spalinowego

motorower JAMES MT-IV-479 91 dł. x 70 szer. x JUNIOR DELUXE 92 wys.

przekrój Fiata 126 D/1762 306 x 138 x 134 p

Motocykl NSU MT-IV-500 202 x szer. 80 x wys 95

Przekrój skrzyni MT-IV-501 120 x szer 80 x 80 biegów

rower Łucznik MT-IV-505 59 x wys 110 x dł. damski 195

Lampa karbidowa MT-IV-512 9,5 x 13 x 16 rowerowa

Motocykl MT-IV-513 dł. 240 x szer. 65 x Choińskiego (szer. z manetkami (Anzani) 85) x wys. 100

Chłodnica MT-IV-524 60 x 80 x 15 samochodowa

Lampa MT-IV-530 10 x 10 x 34,6 sygnalizacyjna

Samochód MT-IV-534 302,5 x 131,5 x 135 osobowy Meduza

Lampa karbidowa MT-IV-535 9 x 9 x 19 kolejowa konduktorska

motocykl DKW MT-IV-548 220 x 105 x 80

Motocyl Moto- MT-IV-552 dł. 210 x szer. 70 x gucci 300 wys. 95

Motocykl Sokół MT-IV-553 dł. 220 x szer, 93 na 200 wys. 110

Motocykl BSA MT-IV-555 dł. 233 x szer. 83 x wys. 110

Motocykl MT-IV-557 dł. 210 x szer. 90 x Sunbeam wys. 92

Lampa MT-IV-563 dł. 18 x szer. 12 x oświetleniowa wys. 18, średn. reflektora 12

Kierunkowskazy MT-IV-571 2 sztuki Wymiary 1 samochodowe szt.: dł. 25 x szer. 4,5 x wys. 2

nakrętka ozdobna MT-IV-580 średnica: 7 x wys. 4,6 piasty kola samochodowego

lampa karbidowa MT-IV-599 dł. 10 x szer. 11 x kolejarska wys. 28 konduktorska

Kufer MT-IV-601 dł. 90 x szer. 36 x samochodowy wys. 45

reflektorek MT-IV-613 średnica 13 x wys. 10 pozycyjny x podstawa: 11 x 3,2 samochodowy x 2,5

sygnał dźwiękowy MT-IV-617 średnica obudowy 12 samochodowy x dł. rury 24

Syrena samochodu MT-IV-618 średnica 15 x wys. 7 pożarniczego

Sygnał dźwiękowy MT-IV-619 dł. 30 x najszersza samochodu średnica 12,5

motocykl PHONIX MT - IV - 626 dł. 210 x szer. 69 x wys. 89

motocykl MT-IV-629 dł. 200,3 x szer. 72 x PERKUN 98 wys. 94

motocykl MT-IV-635 dł. 200 x szer. 76 x turystyczny NSU wys. 100 201/ZD Pony

motocykl MT-IV-641 dł. 245 x szer. 92 x HARLEY- wys. 110 DAVIDSON WLA

Rower MT-IV-647 rozpiętość Kamińskiego z kierownicy 60 x wys. silnikiem 94 x dł. 191 Saxonette

motocykl WFM M MT-IV-659 dł. 202 x szer. 67 x 06 wys. 98

bz motorower ŻAK MT-IV-663 dł. 186 x szer. 69 x MR-2 wys. 108 Motocykl BMW MT-IV-666 dł. 210 x szer. 80 x R42 wys. 95

Motocykl WSK MT-IV-670 dł. 203,5 x szer. 67 x wys. 102,5

Motocykl Trumph MT-IV-698 dł. 234 x szer. 87 500 wys. 93

Motocykl New MT-707 dł. 220 x szer. 85 x Hudson wys. 95

Skuter Osa MT-IV-708 dł. 188 x szer. 61 x wys. 97

Motocykl MT-IV-737 dł. 210 x szer. 63 x turystyczny SHL wys. 96 M17 Gazela

Motocykl Junak MT-IV-755 dł. 233 x szer. 85 x M10 (z koszem) wys. 110

Lampa karbidowa MT-IV-757 dł. 10 x szer. 8 x kolejarska wys . 20 sygnałowa

Model ciągnika MT-IV-768 dł. 22 x szer. 9 x wys. kołowego 9,5 PZInż.303

Model projektu MT-IV-769 dł. 37 x szer. 15 x polskiego czołgu wys. 14,5 średniego

Model czołgu MT-IV-781 dł. 18 x szer. 10,5 x rozpoznawczego wys. 8 TKS z nkm kal.20 mm

Model samochodu MT-IV-787 dł . 30 x szer. 10,5 x pancernego wz.29 wys. 13

Model samochodu MT-IV-790 dł. 26 x szer. 9,5 x ciężarowego wys. 12,5 PF621L z nadwoziem sanitarnym

Chyba 618

Model ciągnika MT-IV-795 dł. 24 x szer. 12,5 x gąsienicowego wys. 12,5 C7P

Model samochodu MT-IV-806 PF518 wersja radio dł. 20,5 x szer. 11,5 x wys. 30

Samochód PF518 MT-IV-807 dł. 22 x szer. 8,5 x Mazur w wersji wys. 10,5 topograficznej

Model samochodu MT-IV-812 dł. 29,5 x szer. 10,5 x kołowo- wys. 12,5 gąsienicowego PZInż.222

Model samochodu MT-IV-820 dł. 30 x szer. 11 x ciężarowego wys. 12,5 PF621L

Model przyczepy MT-IV-821 dł. 42 x szer. 12,5 x saperskiej z wys. 8,5 poszyciem mostowym

Model samochodu MT-IV-828 dł. 30,5 x szer. 12,5 x ciężarowego wys. 10,5 PF621L

Model czołgu MT-IV-838 dł. 27 x szer. 13 x kołowo- wys. 12,5 gąsienicowego 10TP

Plakietka VIII MT-IV-851 dł. 7,1 x grubość 0,3 Zjazdu x wys. 7,3 Gwiaździstego

wulkanizator MT-IV-860 dł. 11 x szer. 6,5 x przewoźny wys. 7,9

model silnika MT-IV-861 podstawa:szer. 110 x samochodowego dł. 130 x wys.160 MERCEDES- BENZ OM

motorower MT-IV-863 dł. 187 x szer. 60 x KOMAR-3 wys. 96

motocykl SHL 125 MT-IV-865 dł. 202,5 x szer. 69 x wys. 90

skuter MT-IV-869 dł. 177 x szer. 74 x LAMBRETTA 150 wys. 96 Ld

motorower MT-IV-872 dł. 180 x szer. 60 x KOMAR - wys. 95

Rower turystyczny MT-IV-879 rozpiętość Junak - damka kierownicy 56 x wys. 112 x dł. 195

motocykl ARIEL MT-IV-922 dł. 215 x szer. 133 x 550c.c. wys. 103

motocykl JAWA MT-IV-924 dł. 198 x wys. 102 353

zespół napędowy MT-IV-957 dł. 115 x szer. 45 x S-21 wys. 85

Dystrybutor paliwa MT-XXIV-5 wys. 248 x szer. 40 x 40 cm

Model parowozu MT-E-24 dł. 28 x szer. 6 x Rocket wys.18

Reklama opon N/889 69 x 49 Stomil-blaszana

Puszka po oleju N/1142 dł. 16,5 x szer. 21 x 8 Extra8-U

Lampa N/1185 dł. 16 x 16 x 7 samochodowa karbidowa

Latarnia N/1181 dł. Średnica 20 x dł. powozowa 47

bz rękawiczki szer. MT-IV-76 24 x 32 (wymiary pola eksponowania) bz rower MT-IV-475 175 x wys. 100

model 4- D/805 wys. ok 60 cm, suwowego silnika podstawa ok 35x20 motocykla Junak M-10

Reklama opon Str.1/13/383/18 dł. 96 x szer .54 Continental Cord - blaszana

PODPISY DO EKSPONATÓW Podpisy będą zawierały od 50 do 300 znaków. Ich kształt wygląd, sposób umieszczenia jest dowolny, ale warunkiem jest, by dostatecznie duże, czytelne dla osób starszych. Wraz z opisami zdjęć i kilkoma planszami będą stanowiły jedyną informację tekstową na wystawie. Reszta materiału informacyjnego zostanie umieszczona na monitorze, dla którego musi się znaleźć miejsce wśród eksponatów.

IKONOGRAFIA: Ikonografia składa się z 57 zdjęć, rycin, rysunków i map. Wybrane, ułożone chronologicznie zdjęcia stanowią rodzaj propozycji, mogą być podmienione przez wykonawcę, ale pod warunkiem wiernego zachowania opisu danego zagadnienia i aprobaty Zamawiającego. Uwaga: Rysunek 01 jest tylko wzorem. Zamiast niego Wykonawca zamówi lub wypożyczy kopie przedstawionych kół, które zawisną na ścianie obok ikonografii. 01 Ewolucja koła używanego w transporcie lądowym.

02 Osioł w Starożytnym Egipcie (XIII pne)

03 Perski rydwan z czasów imperium Achemenidów (ok. V wiek p.n.e.)

04 Kwadryga - rzymski wóz jednoosiowy

05 Główne drogi cesarstwa Rzymskiego

06 Via Appia – najstarsza droga rzymska, zaczynała się przy Forum Romanum

07 Struktura drogi rzymskiej

08 Mapka przebiegu szklaku bursztynowego. Granice państw i nazwy miast współczesne

09 Droga na Machu Picchu

10 Budowa drogi we Francji w 2 poł. XVIII wieku

11 Struktura drogi budowanej we Francji w 2 poł. XVIII wieku

12 Drogi w Polsce w XVI wieku

13 Drewniany wagonik i drewniane prowadnice (szyny) w XVI wieku

14 Lokomotywa parowa zaprojektowana przez Richarda Trevithicka

15 Drogi żelazne w Europie Środkowej w 1849 roku

16 Pojawianie się linii kolejowych w Europie

17 Ułożenie kół względem szyn w kolei konwencjonalnej

18 Tramwaj elektryczny z 1882 roku

19 Piętrowy tramwaj brytyjski z 1929 roku

20 Luxtorpeda jeździła między innymi z Krakowa do Zakopanego

21 TGV na dworcu w Paryżu

22 Rekordy prędkości pociągu TGV różnych generacji

23 Zasięg obecnych linii kolejowych na świecie

24 Baron von Drais na swoim rowerze

25 Przejażdżka na welocypedzie

27 Przejażdżka na bicyklu

27 Jeden z pierwszych „bezpiecznych” rowerów

28 Wał kardana znalazł zastosowanie także w rowerach

29 Pierwszy motocykl, konstrukcja Gottlieba Daimlera, rok 1885

30 Bezpieczeństwo środków transportu. Motocykl wypada najgorzej

31 Samobieżny pojazd Leonarda da Vinci

32 Samochód Daimlera z 1886 roku

33 Samochód elektryczny Siemensa z 1905 roku

34 Ford T zmotoryzował Stany Zjednoczone

35 Volkswagen Garbus zmotoryzował Niemcy

36 Citroen 2CV zmotoryzował Francję

37 Fiat 500 zmotoryzował Włochy

38 Mini zmotoryzował Wielką Brytanię

39 Seat 850 (Fiat 850) zmotoryzował Hiszpanię

40 Trabant 601 zmotoryzował wschodnie Niemcy

41 Mikrus MR-300 miał zmotoryzować Polskę

42 Fiat 126 zmotoryzował Polskę

43 FSO Warszawa, pierwszy samochód produkowany powojennej Polsce

44 Smyk, najciekawszy polski mikrosamochód

45 Syrena, całkowicie polska konstrukcja

46 Syrena Sport z warszawskiej FSO nigdy nie weszła do produkcji

47 Warszawa 210 została zbudowana tylko w jednym egzemplarzu

48 Melex, prawdziwy sukces polskiej motoryzacji

49 PZInż 713 z 1939 roku - owoczesna ciężarówka z silnikiem nad przednią osią

50 Star, pierwsza polska ciężarówka powojenna miała wiele wspólnego z PZInż 713

51 Star 29, najpopularniejsza ciężarówka polska w XX wieku

52 Elektryczne samochody Tesla na norweskich drogach

53 - polska eksperymentalna tankietka

54 - 4TP, prototyp polskiego lekkiego czołgu rozpoznawczego

55 - Lunar Roving Vehicle, współtwórcą pojazdu był Polak, Mieczysław Bekker

Z1

Z2

PODPISY DO IKONOGRAFII I ICH ŹRÓDŁA Wszystkie zdjęcia są z domen publicznych, co nie oznacza definitywnie i jednoznacznie, że wolno ich użyć w wystawie, bez spełnienia odpowiednich warunków. Rysunki, które zamiast adresu internetowego mają podpis „kompozycja własna” oraz zdjęcie nr 01 mogą być ponownie zrobione przez wykonawcę, jeśli będzie to czytelniejsza i bardziej estetyczna wersja. W załączonym pliku większość zdjęć ma zmniejszoną wagę, oryginały pod podanymi adresami są cięższe i bardziej szczegółowe. Ważne jest jednak by zdjęcia zostały odpowiednio przycięte, jak choćby rycina nr 19, a przede wszystkim (!!!) nr 15. Zdjęcia Z1 i Z2 są dodatkowe, nie wymagają podpisów, a ich rozmieszczenie nie podlega żadnym rygorom. Mogą znaleźć się w dowolnym miejscu. Nawet w innym sektorze – powietrznym (Z2), albo morskim (Z1). Kolorowe numery zdjęć wskazują na grupy tematyczne. Szczególnie istotne jest, by zdjęcia żółte (samochody, które zmotoryzowały dany kraj) znalazły się koło siebie w jednej grupie, stanowiącej zamkniętą całość. Poszczególne kolory oznaczają: Granatowy: okres antyczny, średniowieczny oraz okres przed pojawieniem się maszyn Błękitny: pociągi i tramwaje Czerwony: rowery i motocykle Zielony: samochody osobowe Żółty: samodzielny cykl „te auta zmotoryzowały ten kraj” Różowy: samochody ciężarowe Szary: wojskowość Niebieski: tematy niesklasyfikowane.

Dodatkowo przygotowane zostaną trzy plakaty, P1, P2, P3, podobne do wykonanych w 2013 roku w Muzeum Techniki i Przemysłu. Są to powiększone zdjęcia z okładek tygodnika „Motor” i w ciekawy sposób poruszają tematykę polskich motocykli w latach 60. I 70. XX wieku. Ich wymiary to 1,5 m na 80 cm. Zdjęcia numer: 42,43,44, 45 i 47 zostaną prawdopodobnie podmienione, ponieważ przedstawiają fotografie samochodów, które są w posiadaniu Narodowego Muzeum Techniki. Po zakończeniu konkursu Wykonawca będzie mógł wykonać własne fotografie i wykorzystać je w materiale ikonograficznym wystawy. Podobnie, jak w przypadku podpisów do eksponatów - warunkiem jest, by były dostatecznie duże, czytelne dla osób starszych.

01 Ewolucja koła używanego w transporcie lądowym https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%82o_(technika) 02 Osioł w Starożytnym Egipcie (XIII pne) https://en.wikipedia.org/wiki/Donkey 03 Perski rydwan z czasów imperium Achemenidów (ok. V wiek p.n.e.) https://en.wikipedia.org/wiki/Chariot 04 Kwadryga - rzymski wóz jednoosiowy, często stanowiła zwieńczenie fasady budowli nawiązujących do antycznych tradycji https://de.wikipedia.org/wiki/Quadriga 05 Główne drogi cesarstwa Rzymskiego https://pl.wikipedia.org/wiki/Drogi_rzymskie 06 Via Appia – najstarsza droga rzymska, zaczynała się przy Forum Romanum i biegła na południe Półwyspu Apenińskiego https://de.wikipedia.org/wiki/Via_Appia 07 Struktura drogi rzymskiej Kompozycja własna 08 Mapka przebiegu szklaku bursztynowego. Granice państw i nazwy miast współczesne https://pl.wikipedia.org/wiki/Szlak_bursztynowy 09 Droga na Machu Picchu https://en.wikipedia.org/wiki/Historic_roads_and_trails 10 Budowa drogi we Francji w 2 poł. XVIII wieku https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Construction_d%27un_grand_chemin_(Louvre,_I NV_8831).jpg 11 Struktura drogi budowanej we Francji w 2 poł. XVIII wieku Kompozycja własna 12 Drogi w Polsce w XVI wieku http://starenowemapy.pl/2017/05/13/drogi-handlowe-w-polsce-w-wiekach-srednich-i- wieku-xvi/ 13 Drewniany wagonik i drewniane prowadnice (szyny) w XVI wieku https://de.wikipedia.org/wiki/Geschichte_der_Eisenbahn 14 Lokomotywa parowa zaprojektowana przez Richarda Trevithicka https://pl.wikipedia.org/wiki/Richard_Trevithick 15 Drogi żelazne w Europie Środkowej w 1849 roku https://de.wikipedia.org/wiki/Geschichte_der_Eisenbahn 16 Pojawianie się linii kolejowych w Europie https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_rail_transport 17 Ułożenie kół względem szyn w kolei konwencjonalnej https://pl.wikipedia.org/wiki/Transport_kolejowy 18 Tramwaj elektryczny z 1882 roku https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_rail_transport 19 Piętrowy tramwaj brytyjski z 1929 roku https://en.wikipedia.org/wiki/Double-decker_tram 20 Luxtorpeda jeździła między innymi z Krakowa do Zakopanego https://pl.wikipedia.org/wiki/Luxtorpeda 21 TGV na dworcu w Paryżu https://de.wikipedia.org/wiki/TGV 22 Rekordy prędkości pociągu TGV różnych generacji https://pl.wikipedia.org/wiki/TGV 23 Zasięg obecnych linii kolejowych na świecie https://en.wikipedia.org/wiki/Rail_transport 24 Baron von Drais na swoim rowerze https://en.wikipedia.org/wiki/Karl_Drais 25 Przejażdżka na welocypedzie https://en.wikipedia.org/wiki/Velocipede 26 Przejażdżka na bicyklu https://de.wikipedia.org/wiki/Hochrad 27 Jeden z pierwszych „bezpiecznych” rowerów https://en.wikipedia.org/wiki/John_Kemp_Starley 28 Wał Kardana znalazł zastosowanie także w rowerach https://de.wikipedia.org/wiki/Kardanwelle 29 Pierwszy motocykl, konstrukcja Gottlieba Daimlera, rok 1885 https://de.wikipedia.org/wiki/Motorrad 30 Bezpieczeństwo środków transportu. Motocykl wypada najgorzej Kompozycja własna 31 Samobieżny pojazd Leonarda da Vinci https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_samochodu 32 Samochód Daimlera z 1886 roku https://en.wikipedia.org/wiki/Gottlieb_Daimler 33 Samochód elektryczny Siemensa z 1905 roku (uwaga, umieścić na końcu, obok zdjęcie nr 52) https://de.wikipedia.org/wiki/Siemens#Gr%C3%BCndung_durch_Siemens_und_Halske 34 Ford T zmotoryzował Stany Zjednoczone https://cs.wikipedia.org/wiki/Ford_model_T 35 Volkswagen Garbus zmotoryzował Niemcy https://it.wikipedia.org/wiki/Volkswagen_Maggiolino 36 Citroen 2CV zmotoryzował Francję https://en.wikipedia.org/wiki/Citro%C3%ABn_2CV 37 Fiat 500 zmotoryzował Włochy https://it.wikipedia.org/wiki/Fiat_Nuova_500 38 Mini zmotoryzował Wielką Brytanię https://en.wikipedia.org/wiki/Mini 39 Seat 850 (Fiat 850) zmotoryzował Hiszpanię https://en.wikipedia.org/wiki/SEAT_850 40 Trabant 601 zmotoryzował wschodnie Niemcy https://de.wikipedia.org/wiki/Trabant_(Pkw) 41 Mikrus MR-300 miał zmotoryzować Polskę https://pl.wikipedia.org/wiki/Mikrus_MR-300 42 Fiat 126 zmotoryzował Polskę https://hu.wikipedia.org/wiki/Fiat_126 43 FSO Warszawa, pierwszy samochód produkowany w powojennej Polsce https://pl.wikipedia.org/wiki/FSO_Warszawa 44 Smyk, najciekawszy polski mikrosamochód https://pl.wikipedia.org/wiki/Smyk_(samoch%C3%B3d) 45 Syrena, całkowicie polska konstrukcja https://pl.wikipedia.org/wiki/FSO_Syrena 46 Syrena Sport z warszawskiej FSO nigdy nie weszła do produkcji https://pl.wikipedia.org/wiki/FSO_Syrena_Sport 47 Warszawa 210 została zbudowana tylko w jednym egzemplarzu https://pl.wikipedia.org/wiki/FSO_Warszawa 48 Melex, prawdziwy sukces polskiej motoryzacji https://en.wikipedia.org/wiki/Melex 49 PZInż 713 z 1939 roku - owoczesna ciężarówka z silnikiem nad przednią osią https://pl.wikipedia.org/wiki/PZIn%C5%BC_703 50 Star, pierwsza polska ciężarówka powojenna miała wiele wspólnego z PZInż 713 https://pl.wikipedia.org/wiki/Star_20 51 Star 29, najpopularniejsza ciężarówka polska w XX wieku https://pl.wikipedia.org/wiki/Star_28/29 52 Elektryczne samochody Tesla na norweskich drogach https://en.wikipedia.org/wiki/Tesla,_Inc. 53 - polska eksperymentalna tankietka https://pl.wikipedia.org/wiki/TKW 54 - 4TP, prototyp polskiego lekkiego czołgu rozpoznawczego https://pl.wikipedia.org/wiki/4TP 55 - Lunar Roving Vehicle, współtwórcą pojazdu był Polak, Mieczysław Bekker https://pl.wikipedia.org/wiki/Lunar_Roving_Vehicle Z1 https://pl.wikipedia.org/wiki/Transport Z2 https://en.wikipedia.org/wiki/Road_transport P1 – plakat z powiększonym zdjęciem z okładki tygodnika „Motor” P2 – plakat z powiększonym zdjęciem z okładki tygodnika „Motor” P3 – plakat z powiększonym zdjęciem z okładki tygodnika „Motor”

MULTIMEDIA AUDIO: Przewiduje się stworzenie dwóch stanowisk z możliwością odsłuchania materiału dźwiękowego: - wywiad z dyrektorem FSO, Edwardem Pietrzakiem, jedna para słuchawek - wywiad z Włodzimierzem Winkiem, jedna para słuchawek Oba stanowiska winny znaleźć się w pobliżu omawianych tematów: pierwsze przy wątku samochodów osobowych, drugie przy modelach tramwajów, ewentualnie w pobliżu kolejnictwa. Uwaga: jeśli będzie brakowało miejsca, dopuszcza się stworzenie tylko jednego stanowiska audio z dwiema parami słuchawek.

MULTIMEDIA WIDEO: Przewiduje się stworzenie trzech stanowisk z możliwością obejrzenia i odsłuchania materiału audio/wideo: - dwa stanowiska z filmami o tematyce samochodowej - jedno stanowisko o tematyce kolejowej. Jednym z filmów o tematyce motoryzacyjnych powinna być kompilacja fragmentów Polskiej Kroniki Filmowej. Długość filmów nie powinna przekraczać 15 minut. Przy każdym stanowisku zostaną podłączone dwie pary słuchawek. Uwaga: jeśli będzie brakowało miejsca, dopuszcza się stworzenie tylko dwóch stanowisk: filmy motoryzacyjne, film kolejowy. W skrajnym przypadku tylko jedno stanowisko z dwiema parami słuchawek.

DODATKOWE MONITORY Wystawa będzie zawierać bardzo bogaty materiał tekstowy. Umieszczanie wszystkich tekstów na planszach mija się z celem, bowiem to obniży czytelność ekspozycji. Na wystawie będzie tylko kilka plansz tekstowych z ogólnymi opisami merytorycznymi i podpisy do eksponatów oraz zdjęć. Z tego powodu przewiduje się urządzenie 7 stanowisk z monitorami z ekranem dotykowym. Będą one zlokalizowane w pobliżu określonych eksponatów i tematyki ekspozycyjnej. Każdy zwiedzający będzie miał możliwość podejścia do stanowiska i wyświetlenia interesującego go tekstu. Wykaz stanowisk z monitorami:

Numery ikonografii, Numer i nazwa stanowiska którym będą poświęcone teksty 1. Przed epoką nowożytną. 01 - 09 2. Europejskie szlaki 10 - 12 2. Po szynach 13 - 23 3. Jednym śladem 24 - 30 4. Motocyklowa Polska P1. P2, P3 5. Pojawia się automobil 31 - 42 6. Motoryzacja po polsku 43 - 51 7. Zbroimy się 53 - 55

Przy stanowiskach z monitorami zwiedzający będzie mógł się zapoznać z bogatą warstwą merytoryczną wystawy. Na ekranie znajdą się dwie zakładki - informacje podstawowe (dla tych, co mają mniej czasu na zwiedzanie) - informacje i szczegółowe (dla tych, co się nie śpieszą) W pierwszej zakładce znajdzie się krótki i ogólny rys zagadnienia i najważniejsze opisy eksponatów. Zakładka druga będzie zawierać znaczną ilość materiału merytorycznego, szczegółowe opisy poszczególnych eksponatów, zagadnień i ciekawostek. Dla przykładu zawartość stanowiska „Motoryzacja po polsku” będzie zawierać nie tylko ogólne opisy wszystkich polskich samochodów produkowanych i prototypów. Dodatkowo znajdą się oddzielne zakładki poświęcone dziejom Warszawy, Syreny, PF 126p, PF 125p i Poloneza. W każdej zakładce znajdzie się po kilka różnych tematów. Będzie zakładka „polskie prototypy”, ceny samochodów w Polsce w różnych okresach, sposób zakupu samochodu przed wojną i w PRL, dowcipy o Fiacie 126p, teksty poświęcone automobilizmowi w II RP. Do tego szereg tabel, porównań, ciekawostek i informacji o lżejszym wymiarze. Taki sam schemat zostanie przygotowany dla pozostałych sześciu stoisk z monitorami.

GABLOTY, EKSPOZYTORY: Eksponaty duże, jak samochody znajdą się na podestach. Motocykle mogą zostać umieszczone na specjalnej konstrukcji przy ścianie. Z racji niewielkiej ilości miejsca lepiej będzie, gdy motocykle zostaną przedstawione na konstrukcji piętrowej, dwupoziomowej lub nawet trzypoziomowej. Poziom dolny na wysokości podłogi, poziom górny na wysokości oczu. Bez gablot pokazane zostaną również modele dydaktyczne silników, skrzynia biegów, sygnalizator kolejowy, dystrybutor paliwa i kilka innych eksponatów - pokaźnych w aspekcie gabarytów. W gablotach muszą obowiązkowo znaleźć się następujące eksponaty: 02 - przedmioty z czasów rzymskich 03 - model rydwanu 04 - bursztyn 06 - model dyliżansu 07 - latarnia powozowa 09 - samochód Cugnota 44 – drobne eksponaty motoryzacyjne 54 - modele czołgów 55 - modele pojazdów bojowych Oraz wszystkie inne modele, których długość nie przekracza 50 cm. Kształt, wygląd, kolorystyka gablot zgodnie z przedłożonym w ofercie projekcie.

UMIESZCZENIE DUŻYCH OBIEKTÓW LATAJĄCYCH W części o transporcie lądowym, z konieczności musza zostać zawieszone duże repliki lub modele urządzeń latających, w skali 1:1. W niewielkiej części transportu powietrznego nie zmieszczą się, dlatego przewidziano dla nich miejsce na sali głównej, transportu lądowego, a w razie konieczności, także transportu wodnego. Tam zostaną zawieszone nad głowami zwiedzających.

STANOWISKO INTERAKTYWNE: Stanowisko pokazujące różnicę w pracy opony samochodowej i gąsienicy w czołgu bojowym. Opis: W płaski blat wpasować niewielką wagę, na którą będzie wjeżdżał z jednej strony czołg, a z drugiej pojazd czterokołowy. Długość wagi (na rysunku kolor czerwony) musi być znacznie krótsza od długości styku gąsienicy z podłożem. Doświadczenie pokazuje, że nacisk cięższego czołgu na podłoże jest mniejszy, niż nacisk koła niewielkiego ciągnika.

UŁATWIENIA DLA O.N.: Dostęp na ekspozycję dla osób na wózkach: Na parter windą zewnętrzną, zamontowana przy schodach wejściowych. Dalej korytarzem wschodnim do wewnętrznej windy towarowej. Stamtąd poprzez korytarz górniczy i sektor lotniczy dojście do sektora transportu lądowego. Eksponaty w gablotach umieszczone ok. 90 cm nad podłogą, bez użycia postumentów przed gablotą. Eksponaty duże na podestach, ale bez konieczności wchodzenia na nie.

ZABEZPIECZENIA: Wszystkie eksponaty w gablotach będą niedostępne. Motocykle i samochody zaprezentowane w taki sposób, aby dostęp do nich był utrudniony. W godzinach otwarcia wystawy dodatkowo osoba pilnująca porządku na sali transportu lądowego.

Część II: Transport powietrzny Druga część wystawy "Morzem, lądem i powietrzem - historia transportu”. Charakterystyka ekspozycji, dane merytoryczne, dane informacyjne, wybór eksponatów, gabaryty eksponatów, wybrana ikonografia.

HASŁA KLUCZOWE: chińskie lampiony, samolot, szybowiec, sterowiec, balon, przelot nad Atlantykiem, Challenge, dron, Kogutek, Dreamliner, Caravelle, Concorde, Tu 144, Jumbo Jet, Spitfire

OGÓLNY OPIS ZAWARTOŚCI: Ekspozycja przedstawia powszechny rozwój transportu powietrznego od pierwszego urządzenia, które pozwoliło człowiekowi wznieść się w powietrze, czyli balonu, do współczesnych samolotów odrzutowych. Szczególny nacisk zostanie położony na rozwój lotnictwa cywilnego, ale znajdą się także najważniejsze wątki lotnictwa wojskowego.

NAZWISKA: Bartolomeu de Gusmao Bracia Montgolfier Jacques Charles Leonardo da Vinci Otto Lilienthal Czesław Tański Bracia Wright Alberto Santos-Dumont Louis Blériot Charles Lindbergh Stanisław Skarżyński Franciszek Żwirko Stanisław Rogalski Stanisław Wigura Jerzy Drzewiecki Franciszek Hynek Zbigniew Burzyński Władysław Zalewski Stanisław Nowkuński

ZAGADNIENIA: Papierowe łódki powietrzne i latawce w Chinach Projekty Leonardo da Vinci Aerostat na portugalskim dworze króla Jana V Balon braci Montgolfier i konstrukcje Jacques Charlesa Loty ślizgowe Ottona Lilienthala Próby lotnicze Czesława Tańskiego Epoka sterowców Pierwszy samolot braci Wright Lotnicze rekordy (Santos-Dumont, Blériot, Lindbergh, Skarżyński, Żwirko) Ewolucja samolotu w czasach I Wojny Światowej, konstrukcje metalowe Polskie lotnictwo wojskowe w latach 1918-1920 W.Z.XI Kogutek – pierwszy samolot rodzimej konstrukcji Powstanie PLL LOT i innych europejskich regularnych linii lotniczych Rogalski, Wigura, Drzewiecki –trio stworzone do sukcesów Challenge 1932 – Żwirko i Wigura Puchar Gordon Benetta – Hynek i Burzyński Katastrofa Italy i Hindenburga Polskie projekty wojskowe z lat 30. Pierwsze śmigłowce Budowa „Gwiazdy Polski” - największego na świecie balonu stratosferycznego Najlepsze konstrukcje II Wojny Światowej Początki napędu odrzutowego i przekroczenie bariery dźwięku Rewolucja w lotnictwie pasażerskim – Comet, Caravelle, Jumbo Jet Rozpowszechnienie się śmigłowców Wyścig Concorde’a i Tu 144 Dreamliner i inne – współczesne samoloty cywilne Zastosowanie bezzałogowych statków powietrznych – kwestie techniczne i etyczne

OGÓLNY OPIS ZAWARTOŚCI: Ekspozycja „Transport powietrzny” będzie częścią składową wystawy o wspólnym tytule „Historia transportu”, zatem stworzy całość z pozostałymi dwiema częściami. Transport powietrzny zajmie ostatnią, północną część całej ekspozycji, w wyodrębnionej sali. Sala ma nietypowy kształt, bowiem odchodzą od niej szerokie schody, prowadzące do zamkniętych na stałe pomieszczeń. Jednak same schody mogą zostać wykorzystane przez zwiedzających, którzy z innej perspektywy będą mogli obejrzeć eksponaty zawieszone, lub umieszczone wyżej, jak na przykład balony. Dlatego też należy je zawiesić stosunkowo blisko schodów. Na ścianach wzdłuż schodów mogą ewentualnie znaleźć się niektóre materiały ikonograficzne. Jeśli znajdzie się dodatkowe miejsce, można dodać jeszcze sporo materiałów ikonograficznych, które nie są zawarte w scenariuszu. Należy wziąć pod uwagę, że materiały merytoryczne (zwłaszcza te czytane na monitorach) będą również uzupełniane po otwarciu wystawy. Modele w skali 1:48 mogą znaleźć się w gablotach, albo być zawieszone, ale na takiej wysokości, by zwiedzający nie mogli ich dotknąć. Dwa monitory z zawartością merytoryczną powinny mieć z daleka widoczną informację, że jeden z nich zawiera teksty o lotnictwie polskim, drugi o lotnictwie powszechnym. Zamiast stanowiska z możliwością obejrzenia i odsłuchania materiału audio/wideo można zawiesić niewielki ekran na ścianie i za pomocą rzutnika wyświetlać film o Mistrzostwach Challenge 1932. UMIESZCZENIE DUŻYCH OBIEKTÓW LATAJĄCYCH Duże obiekty latające w skali 1:1 nie zmieszczą się, dlatego przewidziano dla nich miejsce na sali głównej, transportu lądowego, a w razie konieczności, także transportu wodnego. Tam zostaną zawieszone nad głowami zwiedzających.

EKSPONATY: Łącznie na wystawie o transporcie powietrznym znajdzie się 118 eksponatów, z czego 114 ze zbiorów Narodowego Muzeum Techniki. Są one wymienione na oddzielnym wykazie (załącznik nr 5). Przewiduje się wstawienie kilku gablot. W gablotach znajdzie się duża grupa eksponatów drobnych, jak plakietki, odznaki, medale. Zapewne dla modeli samolotów i szybowców również najskuteczniejszą ochrona będzie umieszczenie w gablotach. Modele prezentowanych samolotów będą w popularnej skali 1:48, ewentualnie zbliżonej (1:46, 1:50), co w przypadku samolotów myśliwskich raczej nie przekracza 25 cm długości. Eksponaty mogą być zawieszone, nad głowami zwiedzających. Samolot Wilga to eksponat, którego muzeum nie posiada. Eksponat ten należy wypożyczyć lub zamówić w profesjonalnej firmie modelarskiej. Z racji niewielkiej przestrzeni dopuszcza się umieszczenie tylko jednego silnika lotniczego, albo ustawienie dwóch, ale jeden nad drugim. Niewielka przestrzeń ekspozycyjna prawdopodobnie wymusi „piętrowe” układanie poszczególnych eksponatów. Na wysokości oczu, lub głów mogą być zaprezentowane: śmigła, przekroje albo silniki.

Na zamówienie: 01-03 – Trzy modele balonów: Montgolfier, Kościuszko i Gwiazda Polski 04 – duży model samolotu pasażerskiego (Concorde, Boeing albo Airbus)

FOTOGRAFIE EKSPONATÓW NA WYSTAWĘ O TRANSPORCIE POWIETRZNYM:

Fotografia Nazwa Numer Wymiary inw. Transport powietrzny Silnik lotniczy MT-IV-14 średnica 100 x dł. 90 CLERGET BLIN x wysokość kiedy siedmiocylindrowy obiekt leży 91 oraz wysokość oddzielnego stojaka: 43 cm

silnik lotniczy MT-IV-17 dł 90 x szer. 64 x SAROLEA wys. 35

Smigło lotnicze o MT-IV-18 dł. 256 x wys. 20 x stałym skoku średnica 26GAD

Migło lotnicze MT-IV-19 dł. 190 x szer. 25 drewniane

Model szybowca MT-IV-28 podstawa: 20,5 x 30,5, rozp. skrzydeł 35 x wys. 19,5

Model samolotu MT-IV-29 dł. 35 x szer. 48 x Lublin wys. 14,5

Model szybowca MT-IV-31 dł. 28,5 x szer. 43 x Bydgoszczanka wys. 11,5

Model szybowca MT-IV-32 dł. 36 x szer. 66 x Czapla wys. 8

Model szybowca MT-IV-38 dł. 31 x szer. 72 x Sęp wys. 7

model samolotu MT-IV-40 dł. 36 x szer. 50 x wielocelowego wys. 14 PO-2

Model szybowca MT-IV-41 dł. 50 x szer. 22 x Bąk wys. 7

Model samolotu MT-IV-43 dł. 35 x szer. 47 x Szpak wys. 14

Model samolotu MT-IV-46 dł. 50 x szer. 45 x MIG-15 bis wys. 17

model śmigłowca MT-IV-50 dł. 33 x szer. 17 x GIL wys. 12

Kurtka skórzana MT-IV-73 wys. 77 x szer. 61 lotnicza

Szalik jedwabny MT-IV-74 26 cm szerokości lotniczy

Gogle lotnicze MT-IV-79 szer. 23 + 14 taśma, wys. 3,5

samolot szkolno- MT-IV-91 szer. 10 m x dł. 7,75 treningowy m x wys. 2,5 m, JUNAK 3 z Ropiętość statecznika silnikiem M-11FR poziomego: 3,41 m, normalna odległość śmigła od ziemi: 0,3 m, rozstaw kół 2,27 m

model samolotu MT-IV-94 dł. 23 x szer. 33 x KOGUTEK wys. 7,5

Model szybowca MT-IV-95 dł. 33 x szer. 75 x Bocian wys. 8,5

model samolotu MT-IV-96 IŁ-12 na podstawie dł. 77 x szer. 103 x wys.22,5 Uwaga – do konserwacji

Plakietka ARP z MT-IV-101 grubość 0, 4 x szer. 8 zawodów o puchar x wys. 7 Gordon-Benetta

Plakietka V MT-IV-104 grubość 0,2 x 9,7 x Krajowych 7,3 Zawodów Szybowcowych w Inowrocławiu

Plakietka Fur MT-IV-105 grub. 0,5 x średn. 8 Treue Mitrabeit

Plakietka II KZL MT-IV-106 grubość 0,2 x 7,9 x 6,5

Plakietka X MT-IV-108 grubość 0,3 x 5,3 x Krajowych 7,6 Zawodów Lotniczych ARP

Plakietka wydana MT-IV-109 grub. 0,1 x 6 x 9 przez Aeroklub Warszawski w 30- lecie założenia

Plakietka z MT-IV-110 grubość 0,3 x 5,2 x Zawodów 7,2 Szybowcowych państw Demokracji Ludowej w Żarach

Plakietka Zlotu MT-IV-111 grubość 0,3 x 5,3 x Gwiaździstego 7,5 Aeroklubu L.L. Warszawa

Plakietka VIII lotu MT-IV-112 grubość 0,2 x 12 x Pd-Zachodniego 9,3 Polski im. kpt. Żwirki

Plakietka z XIX MT-IV-114 grubość 0,6 x 11 x Ogólnopolskich 7,8 Zawodów Modeli Latających

Plakietka IX Lotu MT-IV-115 grubość 0,2 x 8,1 x Pd-Zachodniego 8,1 Polski im. kpt. Żwirki

Plakietka z I MT-IV-116 grubość 0,3 x Mistrzostw Polski średnica 6,5 Modeli Latających – brąz

Plakietka ARP z MT-IV-117 grubość 0,2 x 7,5 x Challange 6,5

Plakietka z I Zlotu MT-IV-118 grubość 0,2 x 4,8 x do Inowrocławia 8,2 Zdroju

Plakietka z VII MT-IV-119 grubość 0,3 x 11,5 x Krajowych 7,3 Zawodów Szybowcowych Żary

Plakietka z I MT-IV-120 grubość 0,3 x Mistrzostw Polski średnica 6,5 Modeli Latających –aluminium

Plakietka z I MT-IV-123 grubość 0,3 x Mistrzostw Polski średnica 6,5 Modeli Latających

bz Plakietka z MT-IV-125 grubość 0,4 x zawodów o puchar średnica 5,5 GORDON BENETTA Plakietka za MT-IV-127 grubość 0,2 x 8 x 6 zorganizowanie przez Aeroklub Gdański zlotu do morza

Plakietka z II MT-IV-128 grubość 0,2 x szer. Zlotu do 7,3 x wys. 12 Inowrocławia Zdroju

Plakietka z V MT-IV-129 grubość 0,5 x 7,1 x Krajowych 7,5 Zawodów Szybowcowych w Inowrocławiu

Plakietka z MT-IV-131 10,2 x 5,8 x grubość Krajowych 0,4 Zawodów Lotniczych

Plakietka z I Mt-IV-132 grubość 0,3 średnica Mistrzostw Polski 6,5 Modeli Latających

Plakietka z XIII Mt-IV-133 grubość 0,2 x 5,5 x Ogólnopolskich 7,1 Zawodów Modeli Latających Katowice

Plakietka ze Zlotu i MT-IV-135 grubość 0,1 x 4,9 x Zjazdu 6,9 Plakietowego w XXV rocz. śmierci ŻWIRKI i WIGURY

Plakietka wydana MT-IV-137 grubość 0,4 x przez ARP średnica 6

Plakietka Der MT-IV-138 grubość 0,2 x średn. Vaterlandt 5 Chetronwe Blif

Plakietka -6 KLKT MT-IV-140 grubość 0,2 x 8,5 x 9,2

Plakietka Zjazdu MT-IV-141 grub. 0,6 x średn. 4 Międzynarodowej Organizacji Szybowcowej ISTUS

Plakietka MT-IV-142 grub. 0,3 x średn. 8 Nationalsozialistsc hen Fliegerkorp

Plakietka Schler MT-IV-143 grub. 0,3 x wys. 7,5 x Segelflung szer. 6,5 Weitbewertz Grunau

Plakietka MT-IV-144 grub. 0,2 x wys. 7,6 x Schleisischer szer. 6,6 Segelflung Wettewerb Grunau

Portfel pilota MT-IV-145 rozłożony: dł. 20 x Franciszka 15,2; złożony: 10, 15,2 ŻWIRKO z Wizytówka 12 x 5,5; zawartością Fotografia 9 x 14; Aeronawigator złożony 13 x 6

Pilotka pilota MT-IV-146 wys. 43 x szer. 29 Franciszka ŻWIRKO

Osobisty dziennik MT-IV-148 złożony: 11 x 17,8; lotów pilota otwarty: 35,7 x 11 Franciszka ŻWIRKO

Licencja pilota MT-IV-149 złożona 7 x 11, F.A.J pilota otwarta 14,4 x 11 Franciszka ŻWIRKO

Licencja pilota MT-IV-150 złożona 9,4 x 14,3. turystycznego Otwarta 18,6 x 14,3 Franciszka ŻWIRKO

Licencja pilota MT-IV-151 13,5 x 10,5 sportowego por. Franciszka ŻWIRKO

Dowód osobisty MT-IV-152 złożony 9,8 x 13,6. pilota por. Otwarty 19,7 x 13,6 Franciszka ŻWIRKO

Silnik odrzutowy RD- MT-IV-155 410 x 120 x 170 cm 500

bz silnik lotniczy MT-IV-196 średnica 68 x gwiazdowy Wł. głębokość 52 ZALEWSKI flaga lotnicza MT-IV-216 szer 95 x wys. 182 oddziałów walczących w Anglii w czasie II wojny światowej

Odznaka 30-lecia MT-IV238 grub. 0,1 x średn. 1,8 PLL-LOT przyznana długoletnim pracownikom LOT

Odznaka PLL LOT MT-IV-239 grubość 0,1 x – miniatura średnica 0,8

Odznaka MT-IV-240 grub. 0,1 x dł 2,5 x skandynawskich szer. 1 linii lotniczych SAS

Odznaka MT-IV-241 grub. 0,1 x szer. 5,8 x mundurowa dł.1,7 stewardes skandynawskich linii lotniczych SAS

Znaczek MT-IV-244 grub. 0,05 x dł. 2 x reklamowy CSA szer. 0,5

Znaczek MT-IV-245 grub. 0,1 x dł. 1,1 x szwajcarskich linii szer. 1 lotniczych SWISSAIR

Znaczek MT-IV-246 grub. 0,1 x szer. 2,5 x belgijskich linii wys. 1,2 lotniczych SABENA

Odznaka urzędowa MT-IV-247 grub. 0,05 x wys. 1,9 skandynawskich x szer. 2,3 linii lotniczych SAS

Znaczek MT-IV-248 grubość 0,1 x węgierskich linii średnica 1,8 lotniczych MARZOVLET

Znaczek MT-IV-249 grub. 0,1 x średnica 2 bułgarskich linii lotniczych TABSO

Znaczek MT-IV-250 grub. 0,1 x dł. 1,7 x Królewskich szer. 1 Holenderskich Linii Lotniczych KLM

Odznaka MT-IV-251 grub, 0,1 x szer. 2,1 x Szwedzkiego dł. 1 Transportowego Towarzystwa Lotniczego TSA

Odznaka linii MT-IV-252 grubość 0,1 x dł.2,5 x lotniczych NRD szer. 1 LUFTHANSA

Odznaka MT-IV-255 grubość 0,1 x szer 2,5 mundurowa x wys. 1,5 szwajcarskich linii lotniczych SWISSAIR

Odznaka MT-IV-257 grub. 0,1 x średn. 1,8 Brytyjskich Europejskich Linii Lotniczych BEA

Znaczek MT-IV-258 grub. 0,1 x dł. 1,7 x reklamowy 1,7 AEROFLOT „Podróży przez Moskwę z Europy do Azji”

Znaczek MT-IV-259 ok. grub. 0,1 x dł. 2 x propagandowy szer. 1,1 AEROFLOT-u

Odznaka MT-IV-260 grubość 0,7 x francuskich linii średnica 1 lotniczych AIR FRANCE

Odznaka VII MT-IV-261 grub. 0,1 x dł. 2,5 x Międzynarodowyc szer. 2 h Zawodów Modeli Latających

Odznaka XXX- MT-IV-262 grub. 0,1 x dł. 2,7 x lecia Aeroklubu szer. 1,8 Podkarpackiego w Krośnie

Odznaka MT-IV-263 grub. 0,1 x trójką t o austriackiego podstawie 2,2 bok pilota 1,9 turystycznego

Odznaka MT-IV-264 grub. 0,05 x dł. 0,5 x austriackiego szer. 1,7 pilota szybowcowego

Znaczek MT-IV-265 grub. 0,05 x dł. 3,1 x reklamowy szer. 1,5 czechosłowackich linii lotniczych CSA

Znaczek MT-IV-266 grubość 0,05 x dł. 3 x reklamowy wys. 0,6 czechosłowackich linii lotniczych CSA

Odznaka MT-IV-267 wys. 2 x szer. 2 x bułgarskiego grubość 0,1 modelarza lotniczego DOSO

Odznaka MT-IV-268 wys. 3 x szer. 2,5 x członkowska grub. 0,1 chińskiej Lotniczej organizacji paramilitarnej

Odznaka MT-IV-269 grub.0,1 x 1,5 x 1 członkowska czechosłowackiej organizacji lotniczej SVAZAM

Odznaka MT-IV-270 średnica 1 x grub. 0,1 modelarza lotniczego Aeroklubu PRL – srebrna

Odznaka MT-IV-271 grubość 0,1 x modelarza średnica 0,5 lotniczego Aeroklubu PRL – złota

Odznaka MT-IV-272 grubość 0,8 x instruktora średnica 1,5 modelarstwa lotniczego Aeroklubu PRL

Odznaka MT-IV-273 grubość 0,8 x propagandowa średnica 2 LOPP

silnik lotniczy LIS- MT-IV-390 dł. 170 x szer. 150 2 wys. 180.

model samolotu MT-IV-416 dł. 33 x szer. 26 x BELL X-2 wys. 10

Świece lotnicze MT-IV-477 szt. 4 wymiary jednej: dł. 9 x średnica 3,5 (lub pole 25 x 18)

bz model samolotu MT-IV-520 skala 1:25 dł 96 x IŁ-18 szer. 98 x wys. 90 Model samolotu MT-IV-525 dł. 29 x szer. 46 x RWD-6 wys. 11

wiropłat MT-IV-529 dł. 3,42 m x szer. 1,7 m x wys. 1,84 m, średnica wirnika 6,1 m

silnik lotniczy MT-IV-671 dł. 97,5 x średnica SIEMENS 93,6

bz model samolotu MT-IV-680 dł. 15,2 x szer. 21,9 x wys. 6,2 Model samolotu MT-IV-713 dł. 46,5 x szer. 34 x DC-9-80 wys. 21

Model samolotu MT-IV-742 dł. 47 x szer. 42 x IŁ-62 wys. 21

Model samolotu MT-IV-761 dł. 21 x szer. 26 x Fokker wys. 11

Model samolotu D/71 dł. 120 x szer. 100 x Tu-104 wys. 30

Model sterowca N/2912 dł. 103 x szer. 13 x Zeppelin wys. 14

bz Plakieta II lot MT-IV-113 grubość 0,2 x wys. 8 x szer. 5,5 bz Plakietka Poznań MT-IV-126 grubość 0,2 x wys. 1936 7,2 x szer. 6 Silnik lotniczy N/2904 380 x 110 x 170 cm

Model samolotu MT-VII-51 dł. 86 x szer. 112 x Wilga wys. 33

PODPISY DO EKSPONATÓW Podpisy będą zawierały od 50 do 300 znaków. Ich kształt wygląd, sposób umieszczenia jest dowolny, ale warunkiem jest, by dostatecznie duże, czytelne dla osób starszych. Wraz z opisami zdjęć i kilkoma planszami będą stanowiły jedyną informację tekstową na wystawie. Reszta materiału informacyjnego zostanie umieszczona na monitorze, dla którego musi się znaleźć miejsce wśród eksponatów.

IKONOGRAFIA: Wszystkie zdjęcia są z domen publicznych, co nie oznacza definitywnie i jednoznacznie, że wolno ich użyć w wystawie, bez spełnienia odpowiednich warunków. Przewidziano tylko 13 fotografii z racji ograniczonej powierzchni wystawowej. Zdjęcia z numerami 07a, 07b, 07c muszą znaleźć się koło siebie. Zdjęcie nr 10 przedstawia samolot Concorde, ale może być podmienione. Jest to zależne od tego, jaki model uda się wypożyczyć na ekspozycję (eksponat nr 18). Jeśli wypożyczonym modele będzie Concorde, to na zdjęciu znajdzie się Boeing 747 „Jumbo Jet”. Podobnie, jak w przypadku podpisów do eksponatów - warunkiem jest, by były dostatecznie duże, czytelne dla osób starszych. Wybrane, ułożone chronologicznie zdjęcia stanowią rodzaj propozycji, mogą być podmienione przez wykonawcę, ale pod warunkiem wiernego zachowania opisu danego zagadnienia i aprobaty Zamawiającego.

01 – ewolucja w wyglądzie balonów w początkowych latach

02 – Balon na ogrzane powietrze Braci Montgolfier z 1783 roku. Zamiast kosza posiadał okrągłą galerię

03 – Zaledwie 10 dni po balonie braci Montgolfier poleciał napełniony wodorem balon Charlesa, który posiadał już nowoczesną konstrukcję z zawieszonym koszem

04 – Otto Lilienthal przy jednym ze swoich szybowców. Rok 1895

05 – 1903 pierwszy lot samolotu braci Wright – jedno z najpopularniejszych zdjęć w historii

06 – Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura

07a – Sterowiec LZ 129 Hindenburg

07b – Sala restauracyjna na „Hindenburgu”

07c – Wymiary sterowca LZ 129 w stosunku do dużych samolotów pasażerskich

10 – Polski samolot bombowy PZL.37A Łoś

11 – Bell UH-1 Iroquois "Huey", najpopularniejszy śmigłowiec wojny w Wietnamie, produkowany przez ponad 30 lat, aż do 1987 roku

12 – Samolot Concorde – efekt współpracy francusko-brytyjskiej.

13 – Napełnianie największego na świecie balonu stratosferycznego „Gwiazda Polski”

PODPISY DO IKONOFRAFII I ICH ŹRÓDŁA 01 – ewolucja w wyglądzie balonów w początkowych latach https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_ballooning 02 – Balon na ogrzane powietrze Braci Montgolfier z 1783 roku. Zamiast kosza posiadał okrągłą galerię https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_ballooning 03 – Zaledwie 10 dni po balonie braci Montgolfier poleciał napełniony wodorem balon Charlesa, który posiadał już nowoczesną konstrukcję z zawieszonym koszem https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_ballooning 04 – Otto Lilienthal przy jednym ze swoich szybowców. Rok 1895 https://de.wikipedia.org/wiki/Otto_Lilienthal 05 – 1903 pierwszy lot samolotu braci Wright – jedno z najpopularniejszych zdjęć w historii https://pl.wikipedia.org/wiki/Flyer_I 06 – Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Wigura 07a – Sterowiec LZ 129 Hindenburg 07b – Sala restauracyjna na „Hindenburgu” 07c – Wymiary sterowca LZ 129 w stosunku do dużych samolotów pasażerskich https://en.wikipedia.org/wiki/LZ_129_Hindenburg 10 – Polski samolot bombowy PZL.37A Łoś https://pl.wikipedia.org/wiki/PZL.37_%C5%81o%C5%9B 11 – Bell UH-1 Iroquois "Huey", najpopularniejszy śmigłowiec wojny w Wietnamie, produkowany przez ponad 30 lat, aż do 1987 roku https://en.wikipedia.org/wiki/Bell_UH-1_Iroquois 12 – Samolot Concorde – efekt współpracy francusko-brytyjskiej. https://fr.wikipedia.org/wiki/Concorde_(avion) 13 – Napełnianie największego na świecie balonu stratosferycznego „Gwiazda Polski” https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/100165/d2c95ec1e9ad6f5dad886e963864aef9/

MULTIMEDIA AUDIO: Nie przewiduje się z racji ograniczonej przestrzeni ekspozycyjnej.

MULTIMEDIA WIDEO: Przewiduje się stworzenie jednego stanowiska z możliwością obejrzenia i odsłuchania materiału audio/wideo. Materiałem będzie zachowany film dokumentalny prezentujący zwycięstwo Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury w Międzynarodowych Mistrzostwach Challenge 1932. Film ten znajduje się w zbiorach Narodowego Muzeum Techniki i jest na taśmie celuloidowej. Należy wynająć profesjonalną firmę, która przeprowadzi jego renowację, a następnie konwersję na format cyfrowy.

DWA DODATKOWE MONITORY DOTYKOWE Bogaty materiał merytoryczny, tekstowo ilustracyjny zostanie stworzony wyłącznie przez pracowników Narodowego Muzeum Techniki. Będzie opracowywany stopniowo od koca lata. Umieści się go w formie wirtualnej na dwóch monitorach dotykowych: Monitor nr 1 – materiały o lotnictwie polskim, około 25 tekstów w 15 folderach 1 - Czesław Tański i jego lotnia 2 - narodziny lotnictwa polskiego w 1918 roku, 3 - udział lotnictwa w Wojnie 1920 roku, 4 - dokładny opis przebiegu Challenge 1932 5 - katastrofa w małej wiosce Cierlicko 1932 6 - przelot nad Atlantykiem Stanisława Skarżyńskiego 7 - inne sukcesy sportowe naszych pilotów, 8 - Kogutek, RWD 6, Wilga, Łoś i inne projekty (zakładki i kilka niezależnych tekstów) 9 - Gwiazda Polski 1938 10 - powstanie pierwszych przewoźników cywilnych i wreszcie PLL LOT, 11 - budowa nowoczesnego portu lotniczego na Okęciu 12 - lotnictwo wojskowe w latach 1945-1989 13 - lotnictwo wojskowe w latach 1989 – 2021 14 - Lotnictwo cywilne w latach 1945-2021 15 - duże katastrofy i wypadki polskich skrzydeł (zakładki i kilka niezależnych tekstów) Monitor nr 2 - materiały o lotnictwie powszechnym około 30 tekstów w 18 folderach 1 - zanim pojawiły się balony 2 - sukces braci Montgolfier na tle innych pionierów baloniarstwa 3 - Otto Lilienthal 3 - historia sterowców 5 - katastrofa Hindenburga 6 - Flyer, pierwszy samolot z 1903 roku, historia jego powstania 7 - nie tylko Bracia Wright 8 - przelot nad Kanałem La Manche 9 - samolot osiąga wiek dojrzały w I Wojnie Światowej 10 - śmigłowiec, jego historia 11 - wybrane samoloty z okresu II Wojny Światowej (zakładki i kilka niezależnych tekstów) 12 - początki napędu odrzutowego i przekroczenie bariery dźwięku 13 - upowszechnienie się lotnictwa cywilnego 14 - najpopularniejsze samoloty pasażerskie po 1945 roku 15 - Concorde i Tu 144 16 - wybrane katastrofy w lotnictwie cywilnym (zakładki i kilka niezależnych tekstów) 17 - lotnictwo wojskowe po 1945 roku 18 - bezzałogowe statki powietrzne,

GABLOTY, EKSPOZYTORY: Eksponaty duże, czyli cztery samoloty zawisną nad głowami zwiedzających, ale nie zmieszczą się w sali ekspozycji transportu powietrznego. Dlatego też zostaną podwieszone nad eksponatami transportu lądowego w sali głównej. Są to obiekty: - lotnia Czesława Tańskiego - Junak 3, samolot szkolno-treningowy, - wiropłat - samolot SANTOS-DUMONT Gabloty w dowolnym miejscu.

STANOWISKO INTERAKTYWNE: Komputerowa gra Air Control Lite „Uczestnik w tej grze wciela się w rolę kontrolera ruchu lotniczego. Jego zadaniem jest doprowadzenie samolotów do pasów startowych, tak aby uniknąć kolizji”.

UŁATWIENIA DLA O.N.: Dostęp na ekspozycję dla osób na wózkach: Na parter windą zewnętrzną, zamontowana przy schodach wejściowych. Dalej korytarzem wschodnim do wewnętrznej windy towarowej. Stamtąd poprzez korytarz górniczy dojście do sektora transportu powietrznego. Eksponaty w gablotach umieszczone ok. 90 cm nad podłogą, bez użycia postumentów przed gablotą. Eksponaty duże na podestach, ale bez konieczności wchodzenia na nie.

ZABEZPIECZENIA: Wszystkie eksponaty w gablotach będą niedostępne. Pozostałe eksponaty zaprezentowane w taki sposób, aby dostęp do nich był utrudniony. Proponowany sposób opieki nad zbiorami: w godzinach otwarcia wystawy jedna osoba pilnująca na sali transportu powietrznego. Opcjonalnie, na zastępstwo może mieć jedną z dwóch pilnujących osób na sali transportu lądowego.

Część III: Transport wodny Trzecia część wystawy "Morzem, lądem i powietrzem - historia transportu”. Charakterystyka ekspozycji, dane merytoryczne, dane informacyjne, wybór eksponatów, gabaryty eksponatów, wybrana ikonografia i jej źródła.

HASŁA KLUCZOWE: czółno, żaglowiec, okręt, dłubanka, czółno, fregata, nurek, ratownictwo morskie, port w Gdyni, transatlantyk, latarnia morska, Diolkos, Kanał Sueski, Kanał Panamski, okręt podwodny, Symphony of the Seas.

OGÓLNY OPIS ZAWARTOŚCI: Trzecia część wystawy przedstawiającej ogólny rozwój transportu powszechnego. Ekspozycja porusza dzieje transportu wodnego począwszy od małych łodzi a na ogromnych tankowcach skończywszy.

NAZWISKA: Henryk Żeglarz, Vasco da Gama, Bartolomeo Diaz, Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan, James Cook, Ferdynand de Lesseps, Eugeniusz Kwiatkowski, Tadeusz Wenda.

ZAGADNIENIA: Czółna z wydrążonych pni drzew, Statki morskie używane w świecie starożytnym, Droga dla statków Diolkos – zastosowanie szyn w transporcie statków, Latarnia na wyspie Faros i Kolos Rodyjski, Udoskonalenie przyrządów żeglarskich pod koniec wieków średnich, Vasco da Gama i Bartolomeo Diaz – pierwsze podróże w stronę nieznanych oceanów, Kolumb – nowy kontynent zamiast nowej drogi do Azji, Magellan – ziemia jest kulą, Pierwsze statki z napędem parowym, Kanał Sueski i Kanał Panamski i inne kanały, Potęga statków podwodnych w I i II Wojnie Światowej, Port w Gdyni – polski okno na świat i duma II RP, Polskie transatlantyki, Polskie latarnie morskie, Rozwój marynarki handlowej po II Wojnie Światowej, Ratownictwo morskie.

OGÓLNY OPIS ZAWARTOŚCI: Ekspozycja „Transport wodny” będzie najmniejszą częścią składową wystawy o wspólnym tytule „Historia transportu”, zatem stworzy całość z pozostałymi dwiema częściami. Transport wodny zajmie południową stronę głównej sali ekspozycyjnej, czyli od wejścia z galerii będzie po lewej stronie. Drzwi na końcu sali zostaną na stałe zamknięte i najlepiej, by były w ogóle zasłonięte. Można je zasłonić elementami ekspozycji. Poza eksponatami i ikonografią, w tym sektorze znajdą się urządzenia multimedialne: jeden monitor dotykowy, jedno stanowisko interaktywne i interaktywny globus. Dodatkowo na górę będzie zawieszony eksponat należący tematycznie do części poświęconej transportowi powietrznemu.

EKSPONATY: Łącznie na wystawie znajdzie się 26 eksponatów, z czego 25 ze zbiorów Narodowego Muzeum Techniki, ale kilka z nich powinny być poddane konserwacji. Między innymi: model kutra rybackiego DAR 102, model statku szkolnego DAR POMORZA, model trawlera ROZOGA z siecią. Konserwacja tych trzech modeli będzie składnikiem oferty przetargowej. Modele statków w gablotach. Należy liczyć się z tym, że do jednej gabloty zmieści się tylko jeden statek. Pozostałe eksponaty także w gablotach poza kombinezonem, kotwicą i elementami zawieszonymi na ścianie. Eksponaty zawieszone na ścianie: obraz i koło sterownicze. Nad głowami zwiedzających może znaleźć się jeden zawieszony eksponat (lotnia Czesława Tańskiego?), który będzie elementem ekspozycji poświęconej transportowi powietrznemu, ale z braku miejsca na ekspozycji transportu zostanie przeniesiony tutaj. Podobnie jak w przestrzeni :transportu lądowego, tak i tutaj muszą znaleźć się wielkogabarytowe obiekty latające, zawieszone w jednym ciągu na całej długości sali. Eksponat zewnętrzny, wykonany na zamówienie, lub wypożyczony: dowolny model łodzi podwodnej, zaprojektowanej przez Stefana Drzewieckiego.

Fotografie eksponatów na wystawę o transporcie

Fotografia Nazwa Numer Wymiary inw. Transport wodny model MT-IV-52 dł. 67 x szer. 17 x lugotrawlera wys (z podst.) 48 CYRANKA

model statku MT-IV-54 dł. 100 x szer. 27 x szkolnego DAR wys. 57 POMORZA

Do konserwacji

model trawlera MT-IV-64 125 x szer. 24 x wys. ROZOGA z siecią 48

Model przekroju MT-IV-66 dł. 189 x szer. 28 x rudowęglowca wys. (z podstawą) 73 B-31 cm

model statku z MT-IV-67 dł. 107 x szer. 36 x bitwy pod Oliwą wys. 93

model węglowca MT-IV-68 dł. 111 x szer. 21 x Szczecin wys. 37

Model fregaty z MT-IV-220 XIX w. dł. 130 x szer.40 x wys. 85

model MT-IV-287 poduszkowca dł. 82 x szer. 48 x wys. 18

model kutra MT-IV-292 dł. 52 x szer. 15 x rybackiego DAR wys. 38 102

bz kotwica MT-IV-309 wys. leżącej (pod skosem) 87 x szer. 70 x najdłuższa cz. - 130 Model statku MT-IV-353 dł. 92 x szer. 17 x wys. 37

model MT-IV-368 wys. 142 x szer 94 rudowęglowca – szaro-zielony

Koło sterowe MT-IV-375 średn. 160

busola morska MT-IV-376 Wys/ 70 cm, średnica 35 cm

obraz PRZYSTAŃ MT-IV-466 STATKÓW NA 44 x 68 x grubość 5 WIŚLE

bz silnik do łodzi ze MT-IV-981 wys. 126 x dł. 55 x stojakiem szer. 41 model MT-IV-508 dł. 79 x szer. 14 x drobnicowca wys. 31

latarnia MT-IV-543 nawigacyjna średnica 39 x 88

Log Herub MT-IV-540 średnica 12, propeller z logliną 111,5 oraz koło o średnicy 27

silnik wodny MT-IV-891 zaburtowy 97 x 77 x 30

Silnik zaburtowy MT-IV-916 dł. 31 x szer. 44 x Gad 500 wys. 11

Model statku koga D/75 z XV w. dł. 69 x szer. 32 x wys. 66

bz Latarnia MT-IV-543 wys. 90 x średnicę nawigacyjna ok. 38 model latarni N/2911 szer. 68 x 68 x wys. morskiej w Stilo z 150 Sali Komunikacji

Model nurka MT-IV-418 głębokość 48 x szer. 128 x wys. 220

PODPISY DO EKSPONATÓW Podpisy będą zawierały od 50 do 300 znaków. Ich kształt wygląd, sposób umieszczenia jest dowolny, ale warunkiem jest, by dostatecznie duże, czytelne dla osób starszych. Wraz z opisami zdjęć i kilkoma planszami będą stanowiły jedyną informację tekstową na wystawie. Reszta materiału informacyjnego zostanie umieszczona na monitorze, dla którego musi się znaleźć miejsce wśród eksponatów.

IKONOGRAFIA: Wszystkie zdjęcia są z domen publicznych, co nie oznacza definitywnie i jednoznacznie, że wolno ich użyć w wystawie, bez spełnienia odpowiednich warunków. Należy wziąć pod uwagę, że jeden z eksponatów - obraz „Przystań Statków Na Wiśle”, ze zbiorów NMT będzie wchodził w skład elementów ikonograficznych. Podobnie, jak w przypadku podpisów do eksponatów - mogą być wykonane dowolną czcionką, ale warunkiem jest, by był dostatecznie duże, czytelne dla osób starszych. Wybrane, ułożone chronologicznie zdjęcia stanowią rodzaj propozycji, mogą być podmienione przez wykonawcę, ale pod warunkiem wiernego zachowania opisu danego zagadnienia i aprobaty Zamawiającego.

01 – Najstarsza znana dłubanka jednopienna na świecie

02 – Drewniana łódź (dłubanka) z X wieku, używana przez Słowian

03 Trasa transportu statków i towarów Diolkos w antycznej Grecji

04 Zachowany fragment drogi Diolkos

05 Kolos Rodyjski

06 Przypuszczalny wygląd latarni morskiej w Faros

07 Cztery podróże Krzysztofa Kolumba

08 Przebieg trasy Ferdynanda Magellana

09 Parowiec transportowy na rzece Tennessee, ok. 1860

10 Kanał Sueski, w El Qantara, widok współczesny

11 polski masowiec SS Katowice w gdyńskim porcie

12 Niemiecki okręt podwodny z 1943 roku, U-Boot U995

13 Symphony of the Seas – największy statek pasażerski, zbudowany w 2017 roku kosztem 35 miliardów USD

14. Batyskaf Trieste w 1960 roku dotarł do najgłębszego punktu na Ziemi – Głębi Challengera (głębokość: 10 912 metrów)

PODPISY DO IKONOFRAFII I ICH ŹRÓDŁA Wszystkie zdjęcia są z domen publicznych. 01 – Najstarsza znana ziemianka na świecie https://en.wikipedia.org/wiki/Dugout_canoe 02 – Drewniana łódź (dłubanka) z X wieku, używana przez Słowian https://en.wikipedia.org/wiki/Dugout_canoe 03 Trasa transportu statków i towarów Diolkos w antycznej Grecji Kompozycja własna 04 Zachowany fragment drogi Diolkos https://en.wikipedia.org/wiki/Diolkos 05 Kolos Rodyjski https://pl.wikipedia.org/wiki/Kolos_Rodyjski 06 Przypuszczalny wygląd latarni morskiej w Faros https://pl.wikipedia.org/wiki/Latarnia_morska_na_Faros 07 Cztery podróże Krzysztofa Kolumba https://en.wikipedia.org/wiki/Voyages_of_Christopher_Columbus 08 Przebieg trasy Ferdynanda Magellana https://pl.wikipedia.org/wiki/Ferdynand_Magellan 09 Parowiec transportowy na rzece Tennessee, ok. 1860 https://en.wikipedia.org/wiki/Steamboat 10 Kanał Sueski, w El Qantara, widok współczesny https://en.wikipedia.org/wiki/El_Qantara,_Egypt 11 polski masowiec SS Katowice w gdyńskim porcie https://pl.wikipedia.org/wiki/SS_Katowice_(1926) 12 Niemiecki okręt podwodny z 1943 roku, U-Boot U995 https://commons.wikimedia.org/wiki/U-boat 13 Symphony of the Seas – największy statek pasażerski, zbudowany w 2017 roku kosztem 35 miliardów USD https://en.wikipedia.org/wiki/Symphony_of_the_Seas 14 Batyskaf Trieste w 1960 roku dotarł do najgłębszego punktu na Ziemi – Głębi Challengera (głębokość: 10 912 metrów) https://en.wikipedia.org/wiki/Trieste_(bathyscaphe)

MULTIMEDIA AUDIO: Nie przewiduje się z racji ograniczonej przestrzeni ekspozycyjnej.

MULTIMEDIA WIDEO: Przewiduje się stworzenie jednego stanowiska z możliwością obejrzenia i odsłuchania materiału audio/wideo. Materiałem będzie zakupiony od Filmoteki Polskiej film dokumentalny prezentujący budowę Portu w Gdyni.

DODATKOWY MONITOR DOTYKOWY Na monitorze zostanie przedstawiony cały materiał merytoryczny, dotyczący transportu morskiego. W poszczególnych zakładkach znajdą się teksty o tematyce: - historia i rozwój jednostek pływających, - statki świata starożytnego, - antyczna przeprawa Diolkos w miejscu kanału Korynckiego, - wielkie odkrycia geograficzne, - wykorzystanie napędu parowego w transporcie wodnym, - budowa portów dalekomorskich, - okręty podwodne w I i w II Wojnie Światowej, - historia polskiej marynarki wojennej i wybrane okręty, - nowoczesne lodołamacze i okręty atomowe, - wielkie statki wycieczkowe, - ratownictwo morskie, oraz inne.

GABLOTY, EKSPOZYTORY: W gablotach znajdą się eksponaty z numerami: 01-05 (modele statków), oraz 06,07 (busole), 12 (latarnia morska) i 13 (żarówki używane w latarniach morskich). Gabloty w dowolnym miejscu, w konkretnym obszarze tematycznym.

STANOWISKO INTERAKTYWNE: - Interaktywna mapka z zaznaczeniem lokalizacji latarń morskich. Obok monitor ze szczegółowymi charakterystykami każdej z 16 latarń polskiego wybrzeża. - interaktywny globus

UŁATWIENIA DLA O.N.: Dostęp na ekspozycję dla osób na wózkach: Na parter windą zewnętrzną, zamontowana przy schodach wejściowych. Dalej korytarzem wschodnim do wewnętrznej windy towarowej. Stamtąd poprzez korytarz górniczy dojście przez sektor transportu powietrznego i sektor transportu lądowego. Eksponaty w gablotach umieszczone ok. 90 cm nad podłogą, bez użycia postumentów przed gablotą. Eksponaty duże (kotwica, nurek w kombinezonie, koło sterowe) na podestach, ale bez konieczności wchodzenia na nie.

ZABEZPIECZENIA: Wszystkie eksponaty w gablotach będą niedostępne. Pozostałe eksponaty zaprezentowane w taki sposób, aby dostęp do nich był utrudniony. W godzinach otwarcia wystawy jedna osoba pilnująca na sali transportu wodnego. Na zastępstwo będzie miała jedną z dwóch pilnujących osób na sali transportu lądowego.

Część IV: Zbiorczy wykaz eksponatów na wszystkie 3 części wystawy

Transport lądowy MT-IV-1 sygnalizator kolejowy, wys. 531 szerokośc podstawy 149 x 128 MT-IV-3 przekrój silnika samochodowego M-20 WARSZAWA dł. 75 x szer. 45 x wys. 70 MT-IV-5 samochód De DION BOUTON 240 x 150 x 138 cm MT-IV-7 samochód OLDSMOBILE dł. 240 x szer. 150 x wys. 138 MT-IV-10 welocyped MICHAUX dł. 180 x szer. 70,6 x wys. 124 MT-IV-57 model parowozu starego typu dł. 79 x szer. 45 x wys. 43 MT-IV-61 model wagonu towarowego dł. 130 x szer. 34 x wys. 40 MT-IV-76 rękawiczki szer. 24 x 32 (wymiary pola eksponowania) MT-IV-93 Model dyliżansu pocztowego dł. 37 x szer. 19 x wys. 25 MT-IV-97 Model karety dł. 38 x szer. 19 x wys. 22,5 MT-IV-98 model dyliżansu pocztowego dł. 66 x szer. 24 x wys. 22 MT-V-133 globus średnica globusa 165 cm, wysokość z podstawą: 220 cm MT-IV-213 model elektrowozu Co+Co 1959 dł. 160 x szer. 31 x wys. 47 MT-IV-228 model silnika dwusuwowego spalinowego w przekroju podstawa 26 x 16 wys.45 MT-IV-231 model samochodowej skrzyni biegów podstawa 30 x 20 wys. 40 MT-IV-293 plansze nt. samochodu WARSZAWA małe: 84 x 62 – sztuk 8, większe: 69 x 99 - sztuk 5 MT-IV-314 samochód osobowy SMYK I dł. 295 x szer. 130 x wys. 137 MT-IV-316 samochód osobowy MIKRUS MR-300 dł. 301 x szer. 130 x wys. 130 MT-IV-317 samochód COTTERAU DIJON dł. 280 x szer. 140 MT-IV-319 samochód osobowy ADLER szer. 140 x dł. 280 MT-IV-320 samochód osobowy d`ARME de GUERRE kabriolet dł. 225 x szer. 134 x wys. 154 MT-IV-325 podwozie samochodu Lux-Sport 560 x 170 x 90 cm MT-IV-345 model wagonu tramwajowego dł. 102 x 23 szer. x 33 wys. MT-IV-357 motocykl trójkołowy De DIJON BOUTON dł. 170 x wys. 105 x szer. 93 MT-IV-369 model autobusu SAN 12 x 13 x 43 MT-IV-373 Model silnika parowego dł. 18 x szer. 15 x wys. 21 MT-IV-469 motocykl SHL 98 (wybrać najlepszy stan) 150 x 100 x 70 MT-IV-470 motocykl SOKÓŁ 600 200 x 100 x 70 MT-IV-473 model obrazujący działanie silnika spalinowego 120 x 120 x 80 MT-IV-475 rower 175 x wys. 100 MT-IV-479 motorower JAMES JUNIOR DELUXE 91 dł. x 70 szer. x 92 wys. MT-IV-500 motocykl NSU MT-IV-634 dł 202 x szer. 80 x wys 95 MT-IV-501 przekrój skrzyni biegów wys. 120 x szer 80 x 80 MT-IV-505 rower rozpiętość kierownicy 59 x wys 110 x dł. 195 MT-IV-512 lampa rowerowa karbidowa 9,5 x 13 x 16 MT-IV-513 motocykl sportowy CHOIŃKIEGO dł. 240 x szer. 65 x (szer. z manetkami 85) x wys. 100 MT-IV-524 chłodnica samochodowa 60 x 80 x 15 MT-IV-530 latarnia sygnalizacyjna 10 x 10 x 34,6 MT-IV-534 samochód osobowy MEDUZA M-12-015 302,5 x 131,5 x 135 MT-IV-535 lampa karbidowa kolejowa konduktorska 9 x 9 x 19 MT-IV-548 motocykl DKW (wybrać najlepszy stan) 220 x 105 x 80 MT-IV-552 motocykl MOTO-GUZZI 300 dł. 210 x szer. 70 x wys. 95 MT-IV-553 motocykl SOKÓŁ 200 Ekologia dł. 220 x szer, 93 na wys. 110 MT-IV-555 motocykl BSA dł. 233 x szer. 83 x wys. 110 Biała sala MT-IV-557 motocykl THE SUNBEAM dł. 210 x szer. 90 x wys. 92 MT-IV-563 lampa oświetleniowa dł. 18 x szer. 12 x wys. 18, średn. reflektora 12 MT-IV-571 kierunkowskazy samochodowe 2 sztuki. Wymiary 1 szt.: dł. 25 x szer. 4,5 x wys. 2 MT-IV-580 nakrętka ozdobna piasty kola samochodowego średnica: 7 x wys. 4,6 MT-IV-599 lampa karbidowa kolejarska konduktorska dł. 10 x szer. 11 x wys. 28 MT-IV-601 kufer samochodowy dł. 90 x szer. 36 x wys. 45 MT-IV-613 reflektorek pozycyjny samochodowy średnica 13 x wys. 10 x podstawa: 11 x 3,2 x 2,5 MT-IV-617 sygnał dźwiękowy samochodowy średnica obudowy 12 x dł. rury 24 MT-IV-618 syrena samochodu pożarniczego średnica 15 x wys. 7 MT-IV-619 sygnał dźwiękowy samochodu dł. 30 x najszersza średnica 12,5 MT-IV-626 motocykl PHONIX dł. 210 x szer. 69 x wys. 89 MT-IV-629 motocykl PERKUN 98 dł. 200,3 x szer. 72 x wys. 94 MT-IV-635 motocykl turystyczny NSU 201/ZD Pony dł. 200 x szer. 76 x wys. 100 MT-IV-641 motocykl HARLEY-DAVIDSON WLA dł. 245 x szer. 92 x wys. 110 MT-IV-646 motocykl turystyczny SHL M17 GAZELA dł. 210 x szer. 63 x wys. 96 MT-IV-647 motorower popularny SAXONETTE – rozpiętość kierownicy 60 x wys. 94 x dł. 191 MT-IV-659 motocykl WFM M 06 (wybrać najlepszy stan) dł. 202 x szer. 67 x wys. 98 MT-IV-663 motorower ŻAK MR-2 dł. 186 x szer. 69 x wys. 108 MT-IV-666 motocykl BMW R42 dł. 210 x szer. 80 x wys. 95 MT-IV-670 motocykl turystyczny WSK (wybrać najlepszy stan) dł. 203,5 x szer. 67 x wys. 102,5 MT-IV-698 motocykl TRIUMPH 500 dł. 234 x szer. 87 wys. 93 MT-IV-707 motocykl New HUDSON model 500 dł. 220 x szer. 85 x wys. 95 MT-IV-708 skuter OSA dł. 188 x szer. 61 x wys. 97 MT-IV-737 motocykl turystyczny SHL M17 GAZELA dł. 210 x szer. 63 x wys. 96 MT-IV-755 motocykl JUNAK M 10 dł. 233 x szer. 85 x wys. 110 MT-IV-757 lampa karbidowa kolejarska sygnałowa dł. 10 x szer. 8 x wys. . 20 MT-IV-768 model ciągnika kołowego PZInż. 303 dł. 22 x szer. 9 x wys. 9,5 MT-IV-769 model polskiego czołgu średniego dł. 37 x szer. 15 x wys. 14,5 MT-IV-781 model czołgu rozpoznawczego TKS z nKm kal. 20 mm, dł. 18 x szer. 10,5 x wys. 8 MT-IV-787 model samochodu pancernego wz. 29, dł . 30 x szer. 10,5 x wys. 13 MT-IV-790 model samochodu ciężarowego PF 621L dł. 26 x szer. 9,5 x wys. 12,5 MT-IV-795 model ciągnika gąsiennicowego C7P skala 1:20, dł. 24 x szer. 12,5 x wys. 12,5 MT-IV-806 model samochodu POLSKI FIAT 518 – radio dł. 20,5 x szer. 11,5 x wys. 30 MT-IV-807 model samochodu POLSKI FIAT 518 MAZUR dł. 22 x szer. 8,5 x wys. 10,5 MT-IV-812 model samochodu kołowo-gąsiennicowego PZInż. 222, dł. 29,5 x szer. 10,5 x wys. 12,5 MT-IV-820 model samochodu ciężarowego POLSKI FIAT 621 L, dł. 30 x szer. 11 x wys. 12,5 MT-IV-821 model przyczepy saperskiej z poszyciem mostowym skala, dł. 42 x szer. 12,5 x wys. 8,5 MT-IV-828 model samochodu ciężarowego PF 621 L skala 1:20 dł. 30,5 x szer. 12,5 x wys. 10,5 MT-IV-838 model czołgu kołowo-gąsienicowego 10TP – dł. 27 x szer. 13 x wys. 12,5 MT-IV-851 plakietka VIII Zjazd Gwiaździsty dł. 7,1 x grubość 0,3 x wys. 7,3 MT-IV-860 wulkanizator przewoźny dł. 11 x szer. 6,5 x wys. 7,9 MT-IV-861 model silnika samochodowego MERCEDES podstawa:szer. 110 x dł. 130 x wys.160 MT-IV-863 motorower KOMAR-3 dł. 187 x szer. 60 x wys. 96 MT-IV-865 motocykl SHL 125 lub 150 lub 175(wybrać najlepszy stan) dł. 202,5 x szer. 69 x wys. 90 MT-IV-869 skuter LAMBRETTA 150 Ld dł. 177 x szer. 74 x wys. 96 MT-IV-872 motorower KOMAR - prototyp dł. 180 x szer. 60 x wys. 95 MT-IV-879 rower turystyczny JUNAK – damski rozpiętość kierownicy 56 x wys. 112 x dł. 195 MT-IV-922 motocykl ARIEL 550c.c. dł. 215 x szer. 133 x wys. 103 MT-IV-924 motocykl JAWA 353 dł. 198 x wys. 102 MT-IV-957 zespół napędowy S-21 dł. 115 x szer. 45 x wys. 85 MT-XXIV-5 dystrybutor paliw wys. 248 x szer. 40 x 40 cm MT-E-24 model parowozu ROCARIE (RAKIETA) dł. 28 x szer. 6 x wys.18 N/889 reklama opon Stomil blaszana 69 x 49 N/1142 77/1-108 Puszka po oleju EXTRA8-U dł. 16,5 x szer. 21 x 8 N/1185 80/217 Lampka samochodowa karbidowa dł. 16 x 16 x 7 N/1181 latarnia powozowa dł. Średnica 20 x dł. 47 D/1762 samochód POLSKI FIAT 126p – przekrój 306 x 138 x 134 D/805 model 4-suwowego silnika motocykla Junak M-10 wys. ok 60 cm, podstawa ok 35x20 Str1/13/383/18 reklama opon Continental Cord blaszana dł. 96 x szer .54

Transport powietrzny MT-IV-14 Silnik lotniczy CLERGET BLIN siedmiocylindrowy średnica 100 x dł. 90 x wysokość kiedy obiekt leży 91 oraz wysokość oddzielnego stojaka: 43 cm MT-IV-17 silnik lotniczy SAROLEA dł 90 x szer. 64 x wys. 35 MT-IV-18 śmigło silnika lotniczego o stałym skoku dł. 256 x wys. 20 x średnica 26GAD MT-IV-19 śmigło dwupłatowe silnika lotniczego dł. 190 x szer. 25 MT-IV-28 model szybowca podstawa: 20,5 x 30,5, rozp. skrzydeł 35 x wys. 19,5 MT-IV-29 model samolotu LUBLIN NIE ZNALAZŁAM p.306 MT-IV-31 model szybowca BYDGOSZCZANKA dł. 28,5 x szer. 43 x wys. 11,5 MT-IV-32 model szybowca CZAPLA dł. 36 x szer. 66 x wys. 8 MT-IV-38 model szybowca dł. 31 x szer. 72 x wys. 7 MT-IV-40 model samolotu wielocelowego PO-2 (DO KONSERWACJI) dł. 36 x szer. 50 x wys. 14 MT-IV-41 model szybowca BĄK dł. 50 x szer. 22 x wys. 7 MT-IV-43 model samolotu SZPAK dł. 35 x szer. 47 x wys. 14 MT-IV-46 model samolotu myśliwskiego MIG 15-bis dł. 50 x szer. 45 x wys. 17 MT-IV-50 model śmigłowca GIL dł. 33 x szer. 17 x wys. 12 MT-IV-73 kurtka skórzana lotnicza wys. 77 x szer. 61 MT-IV-74 szalik jedwabny lotniczy 26 cm szerokości MT-IV-79 okulary lotnicze szer. 23 + 14 taśma, wys. 3,5 MT-IV-91 samolot szkolno-treningowy JUNAK 3 z silnikiem szer. 10 m x dł. 7,75 m x wys. 2,5 m, Rozpiętość statecznika poz.: 3,41 m, normalna odległość śmigła od ziemi: 0,3 m, rozstaw kół 2,27 m MT-IV-94 model samolotu KOGUTEK dł. 23 x szer. 33 x wys. 7,5 MT-IV-95 model szybowca BOCIAN dł. 33 x szer. 75 x wys. 8,5 MT-IV-96 model samolotu IŁ-12 na podstawie . dł. 77 x szer. 103 x wys.22,5 MT-IV-101 Plakietka ARP z zawodów o puchar GORDON BENETTA grubość 0, 4 x szer. 8 x wys. 7 MT-IV-104 Plakietka V Krajowych Zawodów Szybowcowych w Inowrocławiu grubość 0,2 x 9,7 x 7,3 MT-IV-105 Plakietka Fur Trene Mitarbeit grub. 0,5 x średn. 8 MT-IV-106 Plakietka II K.Z.L. grubość 0,2 x 7,9 x 6,5 MT-IV-108 Plakietka z X Krajowych Zawodów Lotniczych ARP grubość 0,3 x 5,3 x 7,6 MT-IV-109 Plakietka wydana przez Aeroklub Warszawski w 30-lecie założenia grub. 0,1 x 6 x 9 MT-IV-110 Plakietka z Zawodów Szybowcowych państw Demokracji grubość 0,3 x 5,2 x 7,2 MT-IV-111 Plakietka Zlotu Gwiaździstego Aeroklubu L.L. Warszawa grubość 0,3 x 5,3 x 7,5 MT-IV-112 Plakietka VIII lotu Pd-Zachodniego Polski im. kpt. Żwirki grubość 0,2 x 12 x 9,3 MT-IV-113 Plakieta II lot … grubość 0,2 x wys. 8 x szer. 5,5 MT-IV-114 Plakietka z XIX Ogólnopolskich Zawodów Modeli Latających grubość 0,6 x 11 x 7,8 MT-IV-115 Plakietka IX Lotu Pd-Zachodniego Polski im. kpt. Żwirki grubość 0,2 x 8,1 x 8,1 MT-IV-116 Plakietka z I Mistrzostw Polski Modeli Latających – brąz grubość 0,3 x średnica 6,5 MT-IV-117 Plakietka ARP z Challange grubość 0,2 x 7,5 x 6,5 MT-IV-118 Plakietka z I Zlotu do Inowrocławia Zdroju grubość 0,2 x 4,8 x 8,2 MT-IV-119 Plakietka z VII Krajowych Zawodów Szybowcowych Żary grubość 0,3 x 11,5 x 7,3 MT-IV-120 Plakietka z I Mistrzostw Polski Modeli Latających –aluminium grubość 0,3 x średnica 6,5 MT-IV-123 Plakietka z I Mistrzostw Polski Modeli Latających grubość 0,3 x średnica 6,5 MT-IV-125 Plakietka z zawodów o puchar GORDON BENETTA grubość 0,4 x średnica 5,5 MT-IV-126 Plakietka Poznań 1936 grubość 0,2 x wys. 7,2 x szer. 6 MT-IV-127 Plakietka za zorganizowanie przez Aeroklub Gdański zlotu do morza grubość 0,2 x 8 x 6 MT-IV-128 Plakietka z II Zlotu do Inowrocławia Zdroju grubość 0,2 x szer. 7,3 x wys. 12 MT-IV-129 Plakietka z V Krajowych Zawodów grubość 0,5 x 7,1 x 7,5 MT-IV-131 Plakietka z Krajowych Zawodów Lotnicvzych 10,2 x 5,8 x grubość 0,4 MT-IV-132 Plakietka z I Mistrzostw Polski Modeli Latających grubość 0,3 średnica 6,5 MT-IV-133 Plakietka z XIII Ogólnopolskich Zawodów Modeli Latających Katowice grubość 0,2 x 5,5 x 7,1 MT-IV-135 Plakietka ze Zlotu i Zjazdu Plakietowego w XXV rocz. śmierci grubość 0,1 x 4,9 x 6,9 MT-IV-137 Plakietka wydana przez ARP grubość 0,4 x średnica 6 MT-IV-138 Plakietka Der Vaterlandt Chetronwe Blif grubość 0,2 x średn. 5 MT-IV-140 Plakietka -6 KLKT grubość 0,2 x 8,5 x 9,2 MT-IV-141 Plakietka Zjazdu Międzynarodowej Organizacji Szybowcowej ISTUS grub. 0,6 x średn. 4 MT-IV-142 Plakietka Nationalsozialistschen Fliegerkorp grub. 0,3 x średn. 8 MT-IV-143 Plakietka Schler Segelflung Weitbewertz Grunau grub. 0,3 x wys. 7,5 x szer. 6,5 MT-IV-144 Plakietka Schleisischer Segelflung Wettewerb Grunau grub. 0,2 x wys. 7,6 x szer. 6,6 MT-IV-145 Portfel pilota Franciszka ŻWIRKO z zawartością rozłożony: dł. 20 x 15,2; złożony: 10, 15,2 Wizytówka 12 x 5,5; Fotografia 9 x 14; Aeronawigator złożony 13 x 6 MT-IV-146 Pilotka pilota Franciszka ŻWIRKO wys. 43 x szer. 29 MT-IV-148 Osobisty dziennik lotów pilota Franciszka ŻWIRKO złożony: 11 x 17,8; otwarty: 35,7 x 11 MT-IV-149 Licencja pilota F.A.J pilota Franciszka ŻWIRKO złożona 7 x 11, otwarta 14,4 x 11 MT-IV-150 Licencja pilota turystycznego Franciszka ŻWIRKO złożona 9,4 x 14,3. Otwarta 18,6 x 14,3 MT-IV-151 Licencja pilota sportowego por. Franciszka ŻWIRKO 13,5 x 10,5 MT-IV-152 Dowód osobisty pilota por. Franciszka ŻWIRKO złożony 9,8 x 13,6. Otwarty 19,7 x 13,6 MT-IV-155 Silnik odrzutowy RD-500 410 x 120 x 170 cm MT-IV-196 silnik lotniczy gwiazdowy Wł. ZALEWSKI średnica 68 x głębokość 52 MT-IV-216 flaga lotnicza oddziałów walczących w Anglii w czasie II wojny szer 95 x wys. 182 MT-IV-238 Odznaka 30-lecia PLL-LOT przyznana długoletnim pracownikom LOT grub. 0,1 x średn. 1,8 MT-IV-239 Odznaka PLL LOT – miniatura grubość 0,1 x średnica 0,8 MT-IV-240 Odznaka skandynawskich linii lotniczych SAS grub. 0,1 x dł 2,5 x szer. 1 MT-IV-241 Odznaka mundurowa stewardes skandynawskich linii lotniczych SAS grub. 0,1 x szer. 5,8 x dł.1,7 MT-IV-243 Znaczek reklamowy CSA grub. 0,1 x dł. 2 x szer. 1 MT-IV-244 Znaczek reklamowy CSA grub. 0,05 x dł. 2 x szer. 0,5 MT-IV-245 Znaczek szwajcarskich linii lotniczych SWISSAIR grub. 0,1 x dł. 1,1 x szer. 1 MT-IV-246 Znaczek belgijskich linii lotniczych SABENA grub. 0,1 x szer. 2,5 x wys. 1,2 MT-IV-247 Odznaka urzędowa skandynawskich linii lotniczych SAS grub. 0,05 x wys. 1,9 x szer. 2,3 MT-IV-248 Znaczek węgierskich linii lotniczych MARZOVLET grubość 0,1 x średnica 1,8 MT-IV-249 Znaczek bułgarskich linii lotniczych TABSO grub. 0,1 x średnica 2 MT-IV-250 Znaczek Królewskich Holenderskich Linii Lotniczych KLM grub. 0,1 x dł. 1,7 x szer. 1 MT-IV-251 Odznaka Szwedzkiego Transportowego Towarzystwa Lotniczego TSA grub, 0,1 x szer. 2,1 x dł. 1 MT-IV-252 Odznaka linii lotniczych NRD LUFTHANSA grubość 0,1 x dł.2,5 x szer. 1 MT-IV-255 Odznaka mundurowa szwajcarskich linii lotniczych SWISSAIR grubość 0,1 x szer 2,5 x wys. 1,5 MT-IV-257 Odznaka Brytyjskich Europejskich Linii Lotniczych BEA grub. 0,1 x średn. 1,8 MT-IV-258 Znaczek reklamowy AEROFLOT „Podróży przez grub. 0,1 x dł. 1,7 x 1,7 MT-IV-259 Znaczek propagandowy AEROFLOT-u ok. grub. 0,1 x dł. 2 x szer. 1,1 MT-IV-260 Odznaka francuskich linii lotniczych AIR FRANCE grubość 0,7 x średnica 1 MT-IV-261 Odznaka VII Międzynarodowych Zawodów Modeli Latających grub. 0,1 x dł. 2,5 x szer. 2 MT-IV-262 Odznaka XXX-lecia Aeroklubu Podkarpackiego w Krośnie grub. 0,1 x dł. 2,7 x szer. 1,8 MT-IV-263 Odznaka austriackiego pilota turystycznego grub. 0,1 x trójką t o podstawie 2,2 bok 1,9 MT-IV-264 Odznaka austriackiego pilota szybowcowego grub. 0,05 x dł. 0,5 x szer. 1,7 MT-IV-265 Znaczek reklamowy czechosłowackich linii lotniczych CSA grub. 0,05 x dł. 3,1 x szer. 1,5 MT-IV-266 Znaczek reklamowy czechosłowackich linii lotniczych CSA grubość 0,05 x dł. 3 x wys. 0,6 MT-IV-267 Odznaka bułgarskiego modelarza lotniczego DOSO wys. 2 x szer. 2 x grubość 0,1 MT-IV-268 Odznaka członkowska chińskiej Lotniczej organizacji paramilitarnej wys. 3 x szer. 2,5 x grub. 0,1 MT-IV-269 Odznaka członkowska czechosłowackiej organizacji lotniczej SVAZAM grub.0,1 x 1,5 x 1 MT-IV-270 Odznaka modelarza lotniczego Aeroklubu PRL – srebrna średnica 1 x grub. 0,1 MT-IV-271 Odznaka modelarza lotniczego Aeroklubu PRL – złota grubość 0,1 x średnica 0,5 MT-IV-272 Odznaka instruktora modelarstwa lotniczego Aeroklubu PRL grubość 0,8 x średnica 1,5 MT-IV-273 Odznaka propagandowa LOPP grubość 0,8 x średnica 2 MT-IV-390 silnik lotniczy LIS-2 dł. 170 x szer. 150 wys. 180. MT-IV-416 model samolotu BELL X-2 dł. 33 x szer. 26 x wys. 10 MT-IV-466 obraz żeglugowy 44 x 68 x grubość 5 MT-IV-467 obraz kolejowy 50 x 68 MT-IV-472 samolot SANTOS-DUMONT dł. 690 szer. 561 x wys. 195 MT-IV-477 świece lotnicze szt. 4 wymiary jednej: dł. 9 x średnica 3,5 (lub pole 25 x 18) MT-IV-520 model samolotu IŁ-18 pasażerskiego skala 1:25 dł 96 x szer. 98 x wys. 90 MT-IV-525 model samolotu RWD-6 skala 1:25 dł. 29 x szer. 46 x wys. 11 MT-IV-529 wiropłat dł. 3,42 m x szer. 1,7 m x wys. 1,84 m, średnica wirnika 6,1 m MT-IV-671 silnik lotniczy SIEMENS dł. 97,5 x średnica 93,6 MT-IV-680 model samolotu dł. 15,2 x szer. 21,9 x wys. 6,2 MT-IV-713 model samolotu DC-9-80 dł. 46,5 x szer. 34 x wys. 21 MT-IV-742 model samolotu IŁ-62 skala dł. 47 x szer. 42 x wys. 21 MT-IV-761 model samolotu FOKKER dł. 21 x szer. 26 x wys. 11 D/71 model samolotu Tu-104 dł. 120 x szer. 100 x wys. 30 N- 2904 silnik lotniczy 380 x 110 x 170 cm N/2912 model balonu ZEPPELIN dł. 103 x szer. 13 x wys. 14

Transport wodny MT-IV-52 model lugotrawlera CYRANKA dł. 67 x szer. 17 x wys (z podst.) 48 MT-IV-54 model statku szkolnego DAR POMORZA (DO KONSER.,) dł. 100 x szer. 27 x wys. 57 MT-IV-64 model trawlera ROZOGA z siecią (DO KONSERWACJI) dł. 125 x szer. 24 x wys. 48 MT-IV-66 model przekroju rudowęglowca B-31 dł. 189 x szer. 28 x wys. (z podstawą) 73 cm MT-IV-67 model statku z bitwy pod OLIWĄ dł. 107 x szer. 36 x wys. 93 MT-IV-68 model węglowca SZCZECIN dł. 111 x szer. 21 x wys. 37 MT-IV-220 model fregaty z XIX w. dł. 130 x szer.40 x wys. 85 MT-IV-287 model poduszkowca dł. 82 x szer. 48 x wys. 18 MT-IV-292 model kutra rybackiego DAR 102 (DO KONSERWACJI) dł. 52 x szer. 15 x wys. 38 MT-IV-309 kotwica wys. leżącej (pod skosem) 87 x szer. 70 x najdłuższa cz. - 130 MT-IV-353 model statku dł. 92 x szer. 17 x wys. 37 MT-IV-368 model rudowęg wys. 142 x szer 94 MT-IV-466 obraz PRZYSTAŃ STATKÓW NA WIŚLE 44 x 68 x 5 MT-IV-508 model drobnicowca dł. 79 x szer. 14 x wys. 31 MT-IV-543 latarnia nawigacyjna średnica 39 x 88 MT-IV-540 Log Herub wskaźnik - średnica 12, propeller z logliną 111,5 oraz koło o średnicy 27 MT-IV-891 silnik wodny 97 x 77 x 30 MT-IV-916 silnik wyczynowy do łodzi GAD 500 dł. 31 x szer. 44 x wys. 11 MT-IV-981 silnik do łodzi ze stojakiem wys. 126 x dł. 55 x szer. 41 MT-VII-51 model samolotu WILGA dł. 86 x szer. 112 x wys. 33 D/75 model statku z bitwy pod Oliwą dł. 69 x szer. 32 x wys. 66 D/68 i MT-IV-418 nurek oraz hełm nurkowy głębokość 48 x szer. 128 x wys. 220 N/2911 model latarni morskiej w Stilo z Sali 1 szer. 68 x 68 x wys. 150 MT-IV-375 koło drewniane okrętowe średn. 160 MT-IV-543 Latarnia nawigacyjna wys. 90 x średnicę ok. 38

Cz. V Krótka charakterystyka najważniejszych nazwisk z zachowaniem chronologii NAZWISKA: Kolejność według podejmowanej tematyki. Przed nazwiskiem data urodzin danej postaci.

Transport lądowy: 1452 - Leonardo da Vinci – włoski architekt, inżynier, odkrywca, anatom, wynalazca. 1716 - Pierre Trésaguet - francuski inżynier, autor nowoczesnej idei budowy dróg. 1664 - Thomas Newcomen - wynalazca atmosferycznego silnika parowego. 1736 - James Watt – twórca ulepszeń maszyny parowej 1725 - Nicolas Cugnot - francuski wynalazca, konstruktor pierwszego pojazdu parowego. 1771 - Richard Trevithick - brytyjski wynalazca, mechanik i konstruktor, pionier kolei. 1781 - George Stephenson, brytyjski inżynier, twórca współczesnej lokomotywy parowej. 1785 - Karl Drais - niemiecki wynalazca, konstruktor roweru biegowego. 1832 - Nicolas Otto - wynalazca silnika o zapłonie iskrowym. 1834 - Gottlieb Daimler - niemiecki inżynier, pionier motoryzacji. 1844 - Karl Benz - niemiecki inżynier, pionier motoryzacji. 1858 - Rudolf Diesel - niemiecki konstruktor i wynalazca, twórca silnika wysokoprężnego. 1840 - John Dunlop – wynalazca współczesnej opony pneumatycznej. 1854 - John Starley – twórca roweru “bezpiecznego” 1863 - Henry Ford - amerykański przemysłowiec, twórca potęgi Forda 1892 - Tadeusz Tański - polski konstruktor samochodowy, twórca CWS T1 1900 - Stanisław Panczakiewicz - pionier designu motoryzacyjnego w Polsce. 1902 - Zygmunt Okołów - polski inżynier, konstruktor pojazdów i silników spalinowych 1931 - Cezary Nawrot - polski konstruktor samochodowy. 1905 - Mieczysław Bekker – główny twórca pojazdu księżycowego Lunar Roving Vehicle.

Transport powietrzny: 1452 - Leonardo da Vinci – włoski architekt, inżynier, odkrywca, anatom, wynalazca. 1685 - Bartolomeu de Gusmao – portugalski twórca pierwszego pojazdu powietrznego. 1740 - Bracia Montgolfier – twórcy pierwszego pasażerskiego balonu. 1746 - Jacques Charles – twórca pierwszego balonu napełnianego wodorem. 1848 - Otto Lilienthal - niemiecki konstruktor i pilot pierwszych szybowców. 1862 - Czesław Tański - konstruktor lotniczy, pionier szybownictwa w Polsce 1867 - Bracia Wright – twórcy pierwszego samolotu użytkowego 1872 - Louis Blériot - francuski producent samolotów, wynalazca i pionier lotnictwa. 1873 - Alberto Santos-Dumont - brazylijski pionier lotnictwa. 1902 - Charles Lindbergh – pierwszy lotnik, który samotnie pokonał Atlantyk. 1899 - Stanisław Skarżyński - pierwszy Polak, który przeleciał Atlantyk 1895 - Franciszek Żwirko – zdobywca w „Challenge 1932” pierwszego miejsca dla Polski. 1903 - Stanisław Wigura - zdobywca w „Challenge 1932” pierwszego miejsca dla Polski. 1902 - Jerzy Drzewiecki - polski inżynier i konstruktor lotniczy. 1904 - Stanisław Rogalski - polski inżynier i konstruktor lotniczy. 1897 - Franciszek Hynek - dwukrotny zdobywca Pucharu Gordona Bennetta. 1902 - Zbigniew Burzyński - dwukrotny zdobywca Pucharu Gordona Bennetta. 1892 - Władysław Zalewski - inżynier mechanik, konstruktor silników lotniczych. 1903 - Stanisław Nowkuński - inżynier mechanik, konstruktor silników lotniczych.

Transport wodny: 1394 - Henryk Żeglarz - twórca portugalskiego imperium kolonialnego. 1450 - Bartolomeo Diaz – odkrywca południowych krańców Afryki. 1460 - Vasco da Gama – odkrywca drogi morskiej do Indii. 1451 - Krzysztof Kolumb – odkrywca Ameryki 1480 - Ferdynand Magellan – kapitan pierwszej wyprawy dookoła świata. 1728 - James Cook - angielski żeglarz i odkrywca, kartograf, astronom. 1805 - Ferdynand de Lesseps - budowniczy Kanału Sueskiego. 1863 - Tadeusz Wenda - współtwórca portu w Gdyni 1888 - Eugeniusz Kwiatkowski – współtwórca portu w Gdyni 1884 - Auguste Piccard - twórca batyskafu, który dotarł do najgłębszego punktu na Ziemi