Wat wij bieden Contact
De Gedenkplaats Esterwegen biedt: Gedenkstätte Esterwegen Hinterm Busch 1 · Speciale tentoonstellingen, lezingen en D-26897 Esterwegen voordrachten Bundesrepublik Deutschland · Projectdagen, seminars, nascholing voor Telefoon vanuit NL: 0049-5955-988950 docenten www.gedenkstaette-esterwegen.de · Stageplekken voor scholieren en studenten [email protected] · Gebruik van de bibliotheek van de gedenkplaats Openingstijden april t/m oktober dinsdag tot en met zondag, · Rondleidingen op afspraak voor schoolklassen van 10.00 uur – 18.00 uur en groepen (rondleidingen in het Neder- november t/m maart dinsdag tot en met zondag, lands zijn op afspraak ook mogelijk) van 10.00 uur – 17.00 uur Tweede Paasdag en Tweede Pinksterdag open Tijdstip en inhoud worden vooraf apart be- Van 15 december tot 15 januari gesloten sproken.
De toegang is gratis. Openbare rondleidingen vinden plaats van fe- bruari tot en met december op iedere eerste Bockhorst B 401 Oldenburg zondag van de maand, om 11.00 uur en om Papenburg Gedenkplaats
15.00 uur. Aanmelden is hiervoor niet nodig. Küstenkanal Gedenkstätte Iedere rondleiding bestaat uit een begeleide Esterwegen Esterwegen rondgang door de tentoonstellingen en over Begräbnisstätte het buitenterrein. Esterwegen Esterwegen Voor bijeenkomsten en rondleidingen wordt Hilkenbrook 2 km een deelnemerbijdrage geheven.
Actuele informatie vindt u op internet. De oprichting van de Gedenkplaats werd gesteund door:
Emsländische
Foto’s Titelpagina: Stefan Schöning Fotodesign, Meppen Binnenzijde: Bundesarchiv Berlin, Y 12/A 441, Stiftung Gedenkstätte Esterwegen Gedenkplaats Esterwegen
De Emslandkampen Tussen 1933 en 1945 onderhield het nationaal- socialistische regime 15 gevangenenkampen in het Emsland en in de Grafschaft Bentheim. Als on- derdeel van het systeem van SS, justitie en Wehr- macht waren het allemaal oorden van nationaal- socialistische terreur. Tot in de Tweede Wereldoor- log moesten de gevangenen zware dwangarbeid strafgevangenenkamp van de Duitse justitie. Hier Tentoonstellingen verrichten in de veenontginning, vanaf midden en in verschillende andere kampen zaten tijdens de De hoofdtentoonstelling documenteert de ge- 1942 in de turf- en in de wapenindustrie en in Tweede Wereldoorlog Duitse soldaten gevangen schiedenis van de Emslandkampen tussen 1933 explosievenopruimingseenheden. die waren veroordeeld door krijgsraden van de en 1945, en geeft het gebeurde chronologisch De Emslandkampen waren een lijdensweg voor Wehrmacht. In een deel van kamp Esterwegen weer in de context van de geschiedenis van het in totaal ongeveer 80.000 concentratiekampgevan- (“Lager Süd”) waren verzetsstrijders uit verschillen- “Derde Rijk” en van de regio. In het middelpunt genen en strafgevangenen, tijdens de oorlog de West-Europese landen opgesloten, de zogehe- staan de ervaringen van de gevangenen tijdens bovendien nog eens meer dan 100.000 krijgsge- ten “Nacht- und Nebel-Gefangene”. hun werk in het veen en hun leven en lijden in de vangenen. Meer dan 20.000 mensen zijn er verhon- Vlak na de oorlog diende het kamp de Britse bezet- kampen. De nevententoonstelling behandelt de gerd, stierven aan uitputting en ziekten als gevolg tingsmacht als interneringskamp. Tussen 1953 en latere geschiedenis van de Emslandkampen, die van lichamelijke mishandeling of werden “auf der 1959 was het een doorgangskamp voor vluchtelin- moet worden begrepen als een complex, verschei- Flucht erschossen”. Na de oorlog dienden de kam- gen uit de door de sovjets bezette zone (de DDR). dene fasen doorlopend en nog steeds voortdurend pen onder andere als onderkomen voor voormali- In die tijd werden alle gebouwen van het voormali- proces. ge dwangarbeiders, later ook voor vluchtelingen en ge kamp afgebroken. Van 1963 tot 2001/2005 “Heimatvertriebene” uit de voormalige Duitse ge- heeft de Bundeswehr het terrein gebruikt als depot. Het buitenterrein bieden in het oosten. Tegenwoordig bevinden zich De landschapsarchitectuur geeft de sporen van op de plaatsen van de vroegere kampen justitiële De Gedenkplaats Esterwegen het vroegere kamp weer en vertaalt niet meer inrichtingen, woongebieden of landbouwgronden. Kamp Esterwegen is nu een Europese gedenk- zichtbare delen van de kamptopografie die sym- plaats, die de herinnering aan alle 15 Emsland- bool staan voor geweld en bedreiging, in een mo- Het Kamp Esterwegen kampen en hun slachtoffers levend houdt. Het derne vormentaal (staalelementen). De plaatsen Op de plek van de huidige gedenkplaats bouwde geldt als symbool tegen dictatuur, gewelddadige van de vroegere barakken worden door “boomp- het Duitse Rijk in de zomer van 1933 het concentra- politiek en terreur, tegen nationalisme en racis- akketten” zichtbaar gemaakt. Met de bedekking tiekamp Esterwegen om politieke gevangenen on- me. Het roept op tot betrokkenheid bij mensen- van het voormalige gevangenenterrein door lava der te brengen. Van 1934 tot 1936 viel het kamp rechten, de rechtsstaat en de democratie. moet een roodbruin veenlandschap gesuggereerd rechtstreeks onder Heinrich Himmler als Reichsfüh- In het informatiecentrum worden tegenwoordig worden. Een looppad van stalen platen verbindt rer SS. Hij hief het kamp in 1936 op; de opvolger tentoonstellingen en lezingen gehouden en be- de historische plek van kamp Esterwegen met een was het concentratiekamp Sachsenhausen bij Ber- vinden zich een bibliotheek, een archief en ook naburig stuk veen, dat symbool staat voor de lijn. Tot de bekendste concentratiekampgevange- het cafetaria. Daarbij wordt gebruikt gemaakt van plaats van de zware dwangarbeid. nen in Esterwegen behoort Carl von Ossietzky, dra- twee in de jaren ‘70 gebouwde opslagloodsen ger van de Nobelprijs voor de Vrede van 1935. van het voormalige Bundeswehrdepot, die door Tussen 1937 en 1945 was kamp Esterwegen een een nieuwe foyer verbonden zijn.