1 2018

uitgave van beleef lauwersoog

fajah lourens ‘Er zijn maar weinig plekken in Nederland die zo puur aanvoelen’

Schipper Gerrit Postma: Beleving uitgelicht: Bezoekers aan het woord: ‘Het wad vind ik Zeehondenexpeditie Hoe ervaren zij enorm inspirerend’ met zandplaatexcursie Beleef Lauwersoog? voorwoord Welkom!

We hebben iets prachtigs neergezet op een unie­ke ­ plek in Nederland: recreatieonderneming Beleef Lauwersoog, gevestigd tussen Unesco Werelderfgoed Waddenzee en Nationaal Park Lauwersmeer. Een gebied met eindeloze mogelijkheden, waar ik al dertien jaar mijn creativiteit als ondernemer optimaal kwijt kan.

Beleef Lauwersoog begon als een kleine camping, maar er waren nauwelijks mogelijkheden voor bezoe- kers om het Lauwersmeergebied te ontdekken of de Waddenzee op te gaan. Daar moest verandering in komen! Want zo’n prachtig gebied, daar moet toch iedereen van kunnen genieten? Met de aanschaf van het eerste rondvaartschip van Beleef Lauwersoog, de Silverwind, kwam daar verandering in. Toen begon het balletje te rollen: de camping kreeg een upgra- de, Restaurant Het Booze Wijf en Waddenpaviljoen De Voormalige Noorman werden gerenoveerd en tiental- len activiteiten en expedities zorgden voor een uitbrei- ding van de mogelijkheden van Beleef Lauwersoog.

Na jaren van hard werken om Beleef Lauwersoog op te bouwen en uit te breiden, ben ik nu op een punt waar- op ik kan zeggen: alles is hier mogelijk. Dat betekent natuurlijk niet dat we nu achterover leunen: we blij- ven innoveren om Beleef Lauwersoog nog beter op de kaart te zetten. Wist je bijvoorbeeld dat er onlangs nieuwe chalets op de camping zijn gebouwd? Of dat je romantisch kan dineren op een zandplaat?

Met dit magazine willen we iedereen laten zien wat er allemaal te beleven, te zien en te ontdekken is in dit unieke gebied. En vooral ook hóe je het kunt ontdek- ken: ga je met de rondvaartboot, Land Rover of water- taxi? Welke dieren zijn er te zien, en welke planten? Het Lauwersmeergebied en de Waddenzee zijn indrukwek- kende, bijzondere gebieden, die je niet mag missen. Het liefst neem ik iedereen persoonlijk mee om te laten zien hoe mooi de Waddenzee is, hoe helderblauw het water is en dat je tot wel twintig meter diep kan kijken. Dat er kleine bruinvissen zijn en dat mensen het gevoel hebben dat ze niet eens meer in Nederland zijn. Die verbazing, dat geeft echt een kick!

Dat gevoel wil ik met zoveel mogelijk mensen delen en ik daag je daarom uit: ga op avontuur in het gebied, eet verse vis, geniet van de rust en verblijf op onze camping. Het kan niet anders dat je na je bezoek aan Beleef Lauwersoog nét zo enthousiast over het gebied bent als ik. Zie ik je snel?

eigenaar en oprichter van Beleef Lauwersoog

2 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 3 inhoud

6 | Lauwersoog w36 | Beleving Vakantie- en uitgelicht recreatiebestemming Land Rover Safari

8 | Wat te doen 38 | De mooiste per seizoen plekjes Activiteiten, bloemen en Om te sporten en te dieren ontspannen 06 12 16 12 | Bezoekers aan 40 | Het Lauwersoog het woord van... De ultieme Schipper Johan Slump kampeerbeleving 42 | Gadgets 15 | Nieuws uit de Handig voor op de regio camping Zo blijf je op de hoogte

16 | Fajah Lourens Bezoekt en beleeft lekker Lauwersoog ontspannen! 20 | Beleving uitgelicht Zeehondenexcursie met zandplaatexpeditie

22 | Eten en drinken Interview met chef-kok 20 22 32 Thijs de Haan 26 | De haven Sander Meijer vertelt over viskotter NG21 44 | Unesco en Ontdek de Lauwersmeer schoonheid van 30 | In de buurt De Waddenzee het gebied Uitjes in de omgeving 46 | Wad op de 32 | Het Lauwersoog agenda van... Overzicht met alle Schipper Gerrit Postema activiteiten

34 | Zakelijk 49 | Puzzel Evenement uitgelicht Los jij ‘m op?

35 | Evenementen 50 | Plattegrond Evenement uitgelicht Nuttige locaties 36 38 42 4 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 5 Dark Sky voor waterrecreatie, voornamelijk rond Lauwersoog: In 2003 is het Lauwersmeergebied het Lauwersmeer. Daarnaast liggen als Nationaal Park aangewezen. Met Leeuwarden en Groningen op maar 40 aan de ene kant het Nationaal Park autominuten vanaf Lauwersoog, dus kan de ideale vakantie- en Lauwersmeer en aan de andere kant er ook in de buurt goed geshopt wor- Unesco Werelderfgoed Waddenzee, is den. Hoewel het noordelijkste puntje van lauwersoog het gebied erg populair bij vakantiegan- Groningen ver klinkt, is dit niet het geval. recreatiebestemming! gers en natuurliefhebbers. Maar ook Lauwersoog ligt bijvoorbeeld op maar wandelaars, fietsers, vogelspotters en 80 autominuten van Zwolle en 120 auto- watersporters komen in het gebied aan minuten van Amsterdam. Dat is niet ver hun trekken. Vooral de rust in het gebied voor één van de mooiste stukjes natuur wordt gewaardeerd, maar ook de duis- van Nederland. ternis staat voor sommige mensen erg hoog in het vaandel: Nationaal Park Hippe haven Lauwersmeer heeft in oktober 2016 offi- In de haven van Lauwersoog is cieel de titel Dark Sky Park gekregen. Dit genoeg bedrijvigheid. Niet voor niets is een gebied waar de duisternis behou- is Lauwersoog sinds de afsluiting van den blijft en waar dus geen lichtvervui- de Lauwerszee uitgegroeid tot één van ling is. Bezoekers zijn ’s nachts welkom de grootste vissershavens van Noord- om die duisternis te beleven en van een Nederland en zelfs de grootste haven heldere sterrenhemel te genieten. Waar als het aankomt op de invoer van garna- vind je dat nog in Nederland? len. In de haven zijn daardoor genoeg restaurants en viswinkels te vinden en Natuur(lijk!) Lauwersoog verder de visafslag, visgroothandels, Zowel het Lauwersmeer als Lauwersoog scheepsbenodigdheden, een douane- hebben bezoekers veel te bieden. kantoor en sportvisbedrijven. Ook ver- Verse vis, een prachtige haven, activi- trekt de veerboot naar Schiermonnikoog teiten, evenementen en natuurlijk de vanaf Lauwersoog en bevindt zich in de prachtige natuur. Zo is er voor ieder haven informatie- en bezoekerscentrum wat wils. Maar ook in de wijde omge- “HIP”: Het Informatie Paviljoen. ving barst het van de lokale initiatie- ven en aanraders voor een bezoekje. Breng bijvoorbeeld een bezoek aan Schiermonnikoog - ligt praktisch om de hoek! - of ontdek pareltjes als Zoutkamp, Pieterburen en Dokkum. ­Ten zuidwesten van Lauwersoog ligt het In het noordelijkste puntje van Nederland, op de grens van zorgde ervoor dat er dijken werden Friese Nationale Landschap Noardlike Groningen en Friesland, ligt het Nationaal Park Lauwersmeer: gebouwd. Dit tot groot ongenoegen van Fryske Wâlden, aan de zuidoostkant een bijzonder natuurgebied vlakbij Unesco Werelderfgoed Wad- de bewoners van nabij gelegen dorp ligt een tweede Nationaal Landschap denzee. Het gebied kent een uitgebreide flora en fauna: er leven Zoutkamp, wat tot dat moment fungeer- bij het Reitdiep: Nationaal Landschap wel honderden vogelsoorten! Maar dat zijn niet de enige titels die de als belangrijkste vissershaven. Middag-Humsterland. het gebied op zijn naam heeft staan, het park is in oktober 2016 Toch heeft de indijking ook voorde- In de buurt door de International Dark Sky Association officieel uitgeroepen len gehad. Zo zijn na de dijkafslui- Naast recreatieve eindbestemming is tot Dark Sky Park. Zoveel eerbewijzen, dan moet het wel een heel ting hooggelegen zeebodems droog Lauwersoog tevens verzamelplaats voor bijzonder gebied zijn! komen te liggen. De natuur in het excursies en activiteiten, zoals wande- Lauwersmeergebied mocht naar har- len, fietsen, wadden- en natuurexcur- Wat het gebied bovenal bijzonder tenlust groeien en bloeien waardoor er sies en sportvissen. Lauwersoog geldt maakt, is dat het gelegen is tussen een bijzonder natuurgebied is ontstaan. tegenwoordig als één van de groot- Wad en meer. Met aan de noordkant Inmiddels is dit gebied een bijzonde- ste toeristische trekpleisters langs de de Waddenzee en aan de zuidkant het re combinatie van graslanden, zand- en Nederlandse Waddenkust. De bezoe- Lauwersmeer is er genoeg te doen, kleiplaten, stukjes bos, velden met wilde kers aan Schiermonnikoog beginnen hun te zien en te beleven. Toch is dat niet orchideeën en water met ruige rietkra- overtocht in de haven van Lauwersoog. altijd zo geweest. Tot 1969 was het gen. Naast de bijzondere natuur is er ook Ook geldt het dorp als bestemming Lauwersmeer de Lauwerszee en mond- een breed scala aan dieren. Zo vind je voor recreanten die van de maritieme de deze uit in de Waddenzee. Het was hier de zee­arend en honderden andere sfeer bij de vissershaven willen genie- dé plek waar het zoete en zoute water vogelsoorten, wilde Konikpaarden, vos- ten, het Nationaal Park willen bezoeken samenkwam. Angst voor overstromingen sen en Schotse hooglanders. of benieuwd zijn naar mogelijkheden

6 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 7 dan ook moeilijk te zien. De nachtegaal broedt vanaf half mei en legt één keer wat te doen per seizoen wat lente per jaar zo’n 3-7 eieren. Nesten wor- den laag op de grond gemaakt in het Zandplaatexcursie struikgewas en vaak tussen brandne- Altijd al benieuwd geweest wat er alle- tels of takken die op de grond liggen. maal voor schatten te vinden zijn op de De jongen blijven 12-13 dagen op het bodem van de oceaan? Je kunt het nu nest zitten. Vanaf juli trekken de nach- zelf ontdekken tijdens een zandplaatex- tegalen naar Afrika, half september zijn cursie, waarbij je een wandeling over de meeste vertrokken. Ook op de cam- zijn enorme spanwijdte ook wel de Zeekraal is het hele jaar te plukken de zeebodem maakt. Tijdens de zand- ping zijn vaak bijzondere vogels te zien. vliegende deur genoemd. Een vol- achter de dijk, waar je makkelijk op de plaatexcursie ga je eerst met een gids Vogelliefhebbers worden vaak verrast zomer wassen zeearend heeft een lengte fiets kan komen! Zeekraal kun je rauw de zee op om zeehonden te spotten, door de meest bijzondere dieren die tussen de 70 en 92 centimeter, ter- eten, maar het is beter om het eerst daarna varen jullie door naar een zand- “gewoon” vanaf hun kampeerplek te Dagje Schiermonnikoog wijl de spanwijdte varieert tussen de even te roerbakken of blancheren plaat in de buurt. Dit kan de beroemde zien zijn. Zo maak jij je eigen jam van Met de watertaxi of één van de ande- 200 en 250 centimeter. Daarmee is tegen de erg zoute smaak. De verhar- Engelsmanplaat zijn of het naastgele- sleedoornpruimen! re schepen van Beleef Lauwersoog deze roofvogel gemakkelijk te her- de (houten) delen moet je afbreken. gen Rif, waar kokkelvissers hun boten Sleedoorn Voor vier potjes van 250 milliliter: maak je snel en gemakkelijk de kennen. Andere kenmerken van de Goede zeekraal herken je aan een laten droogvallen tijdens eb en wach- Een kenmerkende verschijning in het oversteek naar Waddeneiland zeearend zijn onder meer de ver uit- mooie, donkergroene kleur, een frisse ten tot het weer vloed wordt. Daarna Lauwersmeergebied is de Prunus spino- Wat heb je nodig? Schiermonnikoog. Er is genoeg te zien, stekende kop en de korte, wigvormige geur en stevige textuur. slepen zij met hun netten over de sa, oftewel de sleedoorn, die al vroeg • een kilo sleedoornpruimen te doen en te beleven op het eiland, staart. Bovendien worden de vleu- bodem om de kokkels op te vissen. De in het voorjaar begint te bloeien. De • een handjevol ander fruit, zoals zoals de verschillende musea, een gels recht gehouden, in tegenstelling gids zal je alles uitleggen, reken maar twee tot zes meter hoge struik stamt af appel, pruimen of bramen fietstocht over het eiland en natuur- tot de bekende V-vorm van de steen­ dat het reuze interessant is! Hoeveel van de rozenfamilie en is te herkennen • een uitgeperste citroen lijk de mooie stranden en natuur. Op arend, buizerd en de bruine kieken- schelpen kun jij verzamelen? aan de kleine, witte bloemen met lange • 250 gram suiker of een eetlepel Schiermonnikoog is het strand zo uit- dief. In 2010 was de eerste succesvolle meeldraden en stampers. De bloemen steviapoeder gestrekt, dat het voelt alsof je er bijna broedpoging van deze vogelsoort Nachtegaal verschijnen nog voor de struik groene • een zakje marmello of geleisuiker alleen bent. Vind je het varen op de in het Lauwersmeergebied en in de Eén van de vogels die in het voorjaar in bladeren krijgt. Als de bloemen zijn uit- (Vegan alternatief: agar-agar) boot leuker dan Schiermonnikoog ver- zomer van 2018 werden er wederom het Lauwersmeergebied te vinden is, is gebloeid, groeien er kleine, diepblau- kennen? Beleef Lauwersoog biedt twee jonge zeearenden geboren in dit de nachtegaal, bekend om z’n uitbun- we vruchten aan de struik. Die zijn niet Hoe doe je het? ook een ‘rondje Schier’ aan, waar- natuurgebied. dige en fabelachtige zang. Deze vogel, geschikt voor rauwe consumptie. Ze Breng 75 milliliter water, het citroen- bij je met een snelle boot rondom die warmbruin gekleurd is en een oran- zijn namelijk erg zuur, maar kunnen wel sap en het fruit aan de kook. Laat het Schiermonnikoog kan varen en kunt Zeekraal jebruine staart en stuit heeft, houdt zich gebruikt worden voor jam, vruchtensap zachtjes doorkoken tot de sleedoorn- genieten van het uitzicht. Zeekraal is een klein, eetbaar plant- het liefst op in dicht struikgewas en is of likeur. pruimen zacht zijn. Pak een zeef en je dat alleen op een zoute bodem druk zoveel mogelijk van het goed- Zeearend kan groeien. En laten we daar De zeearend je erdoorheen. De pitten van de De zeearend is een zeer grote roof- nou genoeg van hebben in het sleedoornpruimen blijven achter. Doe vogel die sinds 2010 ook in het Lauwersmeergebied! Het is een typi- wordt ook wel de suiker, de marmello of geleisui- Lauwersmeergebied is te zien. Deze sche seizoensgroente die groeit van ‘vliegende deur’ ker en het vruchtvlees weer in de pan uit de familie der havikachtigen mei tot september en is te herken- en laat nog een minuutje doorkoken. afkomstige vogel wordt vanwege nen aan de buisvormige stengels. genoemd Daarna kun je vier glazen potten vul- len met je zelfgemaakte jam!

Geen tijd/zin om zelf te maken? Tijdens een fietstocht door de omgeving worden vaak zelfge­ maakte jams en limonades aan de kant van de weg aangeboden.

8 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 9 Koperwiek Herfst De koperwiek is één van de vogels die in de herfst in het Lauwersmeergebied Wild spotten met de te vinden is om te overwinteren. boswachter Nederland vormt daarmee ruwweg de Als je een verrekijker en een beet- noordgrens van het overwinteringsge- wat te doen per seizoen wat je geduld hebt, kun je in het bied. Deze vogel is te herkennen aan Lauwersmeergebied de meest bijzon- de koperrode ‘oksels’ die vooral tij- dere wilde dieren zien. Reeën, vossen, dens het vliegen zichtbaar zijn. De kop wilde Konikpaarden, hazen, konijnen en is opvallend getekend met een room- roofvogels leven zij aan zij in dit afwis- witte wenkbrauwstreep en een witte selende landschap van graslanden, mondstreep. Deze karakteristieke land in maart. De brandgans is makke- ruige rietkragen, meren en bos. Onder broedvogels van de naaldbossen van Winter lijk te herkennen. Zo zijn ze zwart, wit en leiding van een deskundige gids kun Scandinavië zijn alleen in september tot gemakkelijk te herkennen. In de grijs gekleurd met een wit gezicht. Ook je nu helemaal zelf deze dieren spot- mei in Nederland te zien en dan voor- maanden april en mei staat de duin­ Wintersafari bijzonder is het geluid dat ze maken. ten en zien hoe zij leven. Wild spot- al op besdragende struiken en op wei- doorn volop in bloei, terwijl de vrou- Als je denkt dat het alleen in de Een kenmerkend kort gegak, wat lijkt ten met de boswachter kan op een landen grenzend aan hagen en bosjes. welijke variant van deze struik in het zomer leuk is bij Beleef Lauwersoog, op het keffen van een hond. De brand- paar verschillende manieren: met de Koperwieken hoor je in oktober vaak najaar de oranje gekleurde bessen heb je het mis. Ook in de winter is er gans, met een spanwijdte van 132-145 fiets, de benenwagen, de Land Rover overtrekken. Met een scherp en lang bij zich draagt. Deze bessen vormen genoeg te doen! Ga mee op safari in cm, is pas sinds 1984 broedvogel in of de shuttle bus. Je kunt zelf kiezen ‘psriiiihhhh-geluid’ houden ze contact een belangrijke voedselbron voor de de Land Rover door het bijzondere Nederland. Hier vond de brandgans ook wat voor jou het meest comfortabel met elkaar. vogels die vanuit Scandinavië naar Lauwersmeergebied, waar je tijdens een leefgebied dat aan hun behoefte is, de gids gaat natuurlijk met je mee. hun overwinteringsgebied trekken. de rit uitleg en informatie krijgt over voldoet. Ze leven vooral op graslanden Ook leuk met kinderen! Survivaloutfit Duindoorn Tijdens deze trektocht wordt er name- alles wat het gebied te bieden heeft. aan de kust en op de wadden. aan, verrekijker mee en een onverge- De duindoorn groeit veelal op kalk­ lijk een tussenstop gemaakt in het Want ook in de winter zijn er bijzondere telijke ervaring beleven. Hoeveel wilde rijke plekken in duingebieden, Lauwersmeergebied, precies in de peri- vogels, dieren en planten te zien. De Riet dieren heb jij gespot? De excursies waardoor je deze plant ook in het ode dat de bessen van de duindoorn Land Rover is lekker warm, dus je zult Voor de vogels die overwinteren in het Lauwersmeer vertrekken van- Lauwersmeergebied kunt spotten. rijp zijn. Grappig feitje: soms gisten de het niet koud krijgen. En de natuur in Nederland, is het riet in het uit Restaurant Het Booze Wijf of op het Door de doornige takken met smal- bessen, waardoor de trekvogels dron- ontdekken is toch veel leuker dan Lauwersmeergebied erg belangrijk. Riet, plein ervoor. le grijsgroene bladeren is de plant ken kunnen worden. binnen zitten? De wintersafari is leuk ook wel Phragmites australis genoemd voor groepen met aansluitend een in het Latijn, zorgt voor beschutting en hapje en drankje in Het Booze Wijf of De bescherming van vogels en klein wild. Voormalige Noorman. Het riet behoort tot de grassenfamilie en beschermt tevens de oevers tegen Brandgans afbrokkelen door stroming. In de winter Een vogel die in het Lauwersmeergebied sterven bovengrondse delen af, met uit- overwintert is de brandgans. De mees- zondering van de harde, stijve stengels. te vogels die in het Lauwersmeergebied De brandgans overwinteren zijn vooral afkomstig van Meer informatie over de activiteiten, overwintert in Nova Zembla en Zweden. Ze komen de prijzen en de beschikbaarheid is hier aan in december en verlaten ons verkrijgbaar bij de receptie. Nederland

10 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 11 bezoekers aan het woord ‘Binnen no time van het stadsleven naar het buitenleven’

Zowel Frank als Miranda zijn zelfstan- het naseizoen op de camping komen, dig ondernemer. Frank is de eigenaar en soms al aan het begin van het kam- van ontwerpstudio Byfrank en Miranda peerseizoen hun caravan op de cam- mede-eigenaresse van creatief bureau ping zetten. ‘Soms komen we hier zelfs Verrassend Mooi. Ondanks dat het maar één weekend’, vertelt Miranda. runnen van een bedrijf veel tijd kost, ‘Maar dan voelt het of we heel lang zijn maken ze graag tijd voor leuke dingen weggeweest. En dat komt onder ande- zoals een weekendje weg of vakanties. re door de plek. Het gebied is zó mooi. Lauwersoog is daarbij één van hun favo- Even een weekend geen afleidingen, riete bestemmingen. ‘Een groot voor- zoals televisie en computers. Alleen wij, deel voor ons is dat Lauwersoog dichtbij als gezin, met de caravan, het heerlijke Dokkum ligt’, begint Frank te vertellen. vakantiegevoel en de rust en ruimte.’ ‘Op die manier kan ik gewoon doorwer- ken en rij ik na werk direct naar de cam- ping. M’n pak uit, schoenen uit en met m’n voeten in het gras, binnen no time van het stadsleven naar het buitenleven. Heerlijk vind ik dat. Binnen een half uur ben ik in een compleet andere wereld.’

Rust en ruimte Terwijl Frank en Miranda de picknick- Campinggasten Frank van Dijk, Miranda Hoogstra en hun kinderen Vaes tafel op het grasveldje bij de speeltuin en Signe Dée verruilen met enige regelmaat hun woonplaats Dokkum dekken, rennen Vaes en Signe Dée met voor vakantiepark Beleef Lauwersoog. Vijf jaar geleden kwamen zij voor hun vriendinnetje Doutzen enthousiast het eerst op de camping, toen ze op aanraden van vrienden besloten het het veld over. Ondertussen verschijnen eens een weekje te proberen. Dat beviel zó goed, dat ze inmiddels vaste de lekkerste hapjes op tafel. Broodjes, salades, nachos en mosselen, allerlei gasten zijn en elk jaar terugkomen op de “Babbelaar”, zoals het lekkernijen passeren de revue. De tafel campingveldje naast het strand genoemd wordt. wordt zelfs gezellig gedekt met kleur- rijke decoraties en een kleed. Frank en Miranda vertellen dat ze soms alleen in

12 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 13 Visje halen Vogelacademie voor iedereen nieuws uit de redio Tijd voor elkaar maken vindt de familie belangrijk. Daarom doen ze op vakan- Vogelliefhebbers konden altijd al hun hart ophalen in Nationaal Park Lauwersmeer, tie ook zoveel mogelijk samen en gaan maar nu helemaal, want in het activiteitencentrum van Staatsbosbeheer is speci- ze regelmatig wandelen en een visje aal voor vogelliefhebbers een vogelacademie opgezet. Het is mogelijk om elkaar halen in de haven. ‘Dan kunnen we daar te ontmoeten en alle vogelsoorten van het Lauwersmeergebied te bestuderen. de hele middag onderweg zijn’, vertelt Want eerlijk is eerlijk: het Lauwersmeergebied is een waar vogelparadijs. Zo vind je Miranda lachend. ‘Dan wandelen we bij- er bijvoorbeeld de zeearend en de kluut, maar ook de brandgans, de bruine kieke- voorbeeld langs de Museumhaven Het dief en de lepelaar. Alles wat in het gebied te zien is, vind je terug in het informatie- Booze Wijf en de visafslag. Als we weer centrum. Daarnaast wordt er door studenten onderzoek verricht naar alle vogels in bij de caravan zijn, zetten we de barbe- het gebied en worden er talloze activiteiten verzorgd door Staatsbosbeheer, zodat cue aan en grillen we de vis.’ Frank valt bezoekers optimaal van het vogelrijkdom in het gebied kunnen genieten. haar bij: ‘Ik denk dat je het gebied pas echt ervaart als je hier je caravan of je tent neerzet en even op dezelfde plek blijft, dus niet alleen als wandelaar door het gebied komt. Maar ook voor mensen die niet uit het gebied komen is het hier erg bijzonder denk ik, vooral om alles wat hier te ontdekken is.’

Rustig maar niet saai Ochtendzonnetje Maar is er wel genoeg te doen, in zo’n Vaes en Signe Dée hebben zich inmid- nemen we surfles. We spelen veel in het rustig natuurgebied? ‘Ja, juist heel veel!’, dels laten verleiden door al het lekkers water en we kunnen hier relaxen.’ Maar antwoorden ze enthousiast. ‘Wandelen, op tafel en komen erbij zitten. Ze begin- wat vinden ze nu eigenlijk het allerleuk- zwemmen, excursies, expedities… Het nen enthousiast te vertellen hoe een ste aan de camping? ‘Dat we hier zoveel is de combinatie die het hier zo prettig dag op de camping eruit ziet: ‘We halen ruimte hebben om te spelen, hutten te Werelderfgoedcentrum maakt. Ook voor de kinderen. We zijn bij- voor het ontbijt altijd lekkere brood- bouwen en te zwemmen. En dat we lek- MIR by Renderings voorbeeld weleens met de Land Rover jes bij de campingwinkel’, lachen ze. ‘Ja, ker kunnen eten en er veel op uit gaan!’ in haven Lauwersoog Foto: Safari mee geweest, dat vonden we erg ontbijten in het ochtendzonnetje, zelfs leuk. Je hoort dan allemaal verhalen die in oktober, wie wil dat niet?’, vult Frank Begin 2019 start de bouw van het UNESCO Werelderfgoedcentrum Waddenzee in je nog niet kende over het gebied. En aan. De kinderen vertellen verder: ‘En de haven van Lauwersoog. Het centrum zal onder andere onderdak bieden aan het Lauwersmeer in ook varen met de rib, heel gaaf!’ dan gaan we varen, suppen, spelen of Zeehondencentrum, dat nu nog gevestigd is in Pieterburen. Ook Staatsbosbeheer top van mooiste zal er een plekje krijgen. Verder komt er een hotel met vijftig kamers, een café en Europese meren een restaurant, een panoramatoren, een museum, een kennis- en informatiecentrum ‘Het gebied is en een “wadhal”, van waaruit excursies vertrekken. Het hele project zal zo’n 29 mil- Binnen Europa zijn diverse prach- bijzonder joen euro kosten en is naar verwachting medio 2020 klaar. tige meren te vinden. Wat te den- door alles wat er te ken van het Gardameer in Italië, de bijzondere Plitvice-meren van ontdekken valt’ Kroatië of het befaamde meer van Loch Ness? Toch hoef je voor één Bescherming van het van de mooiste meren niet eens het Waddenzeegebied land uit. Het Lauwersmeer is name- lijk volgens de Europese boekings- Het Waddengebied is een uniek stuk- site Skyscanner één van de dertien je natuur en dat dient beschermd te mooiste meren van het continent. worden. Het Verdrag van Leeuwarden uit te wisselen over het effect van kli- Onder meer het uitgerekte land- zorgt daarvoor en wordt onderte- maatverandering en duurzaam haven- schap, de ongekende vogelpracht kend door Denemarken, Duitsland beheer. Daarnaast staat er ook in en de ligging aan de Waddenzee en Nederland. Alle drie vinden ze het het verdrag dat lichtvervuiling verder worden als redenen genoemd. belangrijk om het gebied te bescher- moet worden teruggedrongen, even- Bovendien is de kwalificatie als men. In het verdrag staan verschil- als plastic in zee. De drie landen heb- Dark Sky Park, dat een natuurpark lende punten beschreven. Zo staat ben onderling afspraken gemaakt krijgt als ’s nachts een fantasti- er veel informatie in over de bescher- over het verdrag en hopen met het sche sterrenhemel te zien is, bij- ming van broed- en trekvogels en vis- verdrag ook een jongere generatie zonder, omdat de lichtvervuiling in bestanden, maar is het verdrag ook inwoners betrokken te maken bij het Nederland vergeleken met de rest bedoeld om informatie met elkaar Werelderfgoedgebied. van de wereld erg hoog is.

14 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 15 coverinterview Fajah Lourens ‘De mooiste herinneringen uit mijn jeugd zijn die van toen ik met een vriendin naar de camping ging’, vertelt Fajah Lourens (37). Om die reden twijfelde ze niet toen Beleef Lauwersoog haar een uitnodiging stuurde om op bezoek te komen in het prachtige Lauwersmeergebied. De onderneemster is druk bezig met het promoten van haar derde boek uit de Killerbody-reeks en heeft on- langs laten weten dat ze stopt met haar werk als dj. We praten met Fajah over wat ze doet in haar vrije tijd, haar kinderen, over hoe het gaat met haar werk en natuurlijk over haar favoriete vakantiebestemmingen.

‘Er zijn maar weinig plekken Viel best mee toch, de reis van Je woont iets buiten Amsterdam Je bent, naast ondernemer en dj, in Nederland Amsterdam naar Lauwersoog? en je hebt er bewust voor gekozen ook moeder van dochter Irem (18) ‘Ik vond het ritje hier naartoe heel erg om niet midden in de drukte te gaan en zoon Shai (10). Wat doe je als je die zo puur meevallen! Ik vind het zelf wel lekker als wonen. Zoek je de natuur en de rust vrije tijd met hen kunt doorbrengen? het allemaal rechte wegen zijn, zoals graag op? ‘Irem is inmiddels 18 en ik merk dat aanvoelen’ de Afsluitdijk, dan kan ik onderweg wat ‘Ja, ik zou niet meer midden in de druk- zij heel erg haar eigen leven aan het telefoontjes plegen waar ik op kantoor te willen wonen, dan word ik constant opbouwen is. Ze heeft veel vrienden niet aan toekom. Voor mijn gevoel was meegesleurd door de chaos van de en vriendinnen en inmiddels heeft ze ik zo in Lauwersoog.’ stad. Ik ben heel gevoelig voor prikkels een baantje in de horeca. We gaan nog en merk dat ik die rust echt nodig heb. weleens winkelen en lunchen, dat vin- Na een wandeling door de haven, Ik woon aan de rand van Amsterdam bij den we beiden erg leuk om te doen. een ritje met de boot en een rondle- een mooi natuurgebied waar ik vrij uit- Ook gaan we weekendjes weg, naar iding over de camping heb je een zicht achter mijn huis heb. Daar wandel Ibiza bijvoorbeeld. Shai is een stuk jon- beetje een indruk van het gebied ik elke ochtend drie kwartier met mijn ger, met hem breng ik daarom meer tijd gekregen. Wat vind je van het Lau- hond. Ik hou van jongs af aan al van de door. We zijn onlangs een week naar wersmeergebied? natuur dus ben daarom ook altijd erg Egypte geweest. Hij is vorig jaar zijn ‘Echt prachtig! Ik was erg onder de blij als ik vanuit de drukke stad weer op vader verloren, dus ik vind het belang- indruk en heb er nooit bij stilgestaan het rustige landweggetje richting mijn rijk om quality time met hem te hebben dat er plekken in Nederland zijn die huis rij.’ en af en toe even met hem alleen te zo “puur” aanvoelen. Wel kende ik zijn. Als hij uit school komt lunchen we de Drentse bossen al, want daar heb Naast genieten van de rust, wat samen en daarna maken we huiswerk. ik vroeger veel paardgereden, maar doe je verder graag in je vrije tijd? De computer en televisie hebben we zo sinds ik gestopt ben met paardrij- ‘Ik ga graag naar de sauna, dat vind ik goed als afgeschaft. Daar zat hij meer den, kom ik eigenlijk niet meer in zulke erg fijn. Verder wandel en sport ik heel achter dan goed voor hem is. Nu speelt mooie gebieden. Liever gezegd: ik ben veel. Als ik dat doe, denk ik even niet hij lekker veel buiten met vriendjes of gestopt met het zoeken naar zulke aan werk. En hoewel mijn werk deels doen we spelletjes.’  plekken, omdat ik gestopt ben met het met sporten te maken heeft, voelt het trainen van paarden. Ik ben wel ver- op dat moment niet als werk. Het is echt baasd dat er, zo dichtbij Amsterdam, een uitlaatklep. Soms moet ik even m’n nog zulke mooie natuur is.’ hoofd leegmaken.’

16 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 17 en toe even thuis om te eten, maar ver- Waar komt volgens jou het succes coverinterview ‘Ik hou van jongs af der was je de hele dag op de camping van de Killerbody-boeken vandaan? aan het ravotten met vriendjes en vrien- ‘Het hele dieet is heel makkelijk, men- aan al van de natuur’ dinnetjes. Dat was fantastisch! En het is sen hoeven er niet over na te denken. niet alleen voor de kinderen leuk, maar Je hoeft er geen moeilijke ingrediënten ook voor de ouders, want die kunnen te kopen. Gewoon zout, peper, knoflook Vind je het belangrijk dat hij veel Waar ga jij het liefst op vakantie lekker rustig een boek lezen, in het zon- en een uitje. Ik vertel je wat je in de och- buiten is? met je familie? netje zitten of wandelen. Dat is ook juist tend, middag en avond moet eten, dus ‘Belangrijker dan dat hij alleen maar ‘We zijn allemaal dol op Ibiza en hou- zo mooi van dit recreatiegebied, er is kost het geen moeite. In het boek staan achter de computer zit. De ernst van den daarnaast van verre reizen. Zo zijn hier heel veel te doen.’ ook variatielijstjes voor als je iets niet de computerspellen zag ik eerst niet, we vorig jaar naar Bali geweest, dat was lust. Dus het succes zit ‘m vooral in het tot Shai agressief werd en ineens veel heel mooi. Ik moet toegeven, nu ik hier Je hebt inmiddels drie boeken van gemak, dat mensen er snel mee afval- ging schelden. Toen had ik pas door dat ben geweest, ik het hier op Lauwersoog de reeks “My Killerbody Motivation” len en dat het een tijdloos dieet is.’ games heel veel invloed hebben. Nu ook heel erg mooi vind. Je zit midden- (MKBM) uitgebracht waarin je advies gaat hij weer lekker naar buiten. Lekker in in de natuur en in de zomer zijn er geeft hoe iemand een gezonder lev- In dit gebied, zo dichtbij de zee, fietsen of bootje varen met vriendjes. natuurlijk veel kinderen op de camping, en kan leiden en kan afvallen. Zelf wordt natuurlijk veel verse vis In de weekenden gaat hij vaak met mij wat het voor ouders ook aantrekkelijker hou jij er ook een gezonde leefstijl gegeten. Past dat in het Killer- mee met de hond lopen.’ maakt om hier op vakantie te gaan. De op na en breng je veel tijd door in de body-dieet? kinderen kunnen dan lekker met elkaar sportschool. Op welke manier zou ‘Absoluut! Verse vis is ontzettend Er worden hier veel excursies en spelen.’ jij hier, bij Beleef Lauwersoog, gaan gezond. Er zitten omega-3-visvetzu- activiteiten aangeboden op Beleef sporten? ren in, gezonde vetten en eiwitten. Mijn Lauwersoog. Welke activiteit lijkt jou Wat zijn jouw ervaringen met ‘Ik zou hier heel veel gaan wandelen. dieet bestaat in de eerste fase voor- leuk om met je familie te doen? kamperen? Mensen onderschatten de kracht daar- al uit vis en groente. Ik eet zelf ook veel ‘Ik denk dat Shai de Land Rover Safari ‘Mijn mooiste herinneringen zijn die van van, het is heel gezond. Je moet dan vis, nog meer dan vlees. Ik ben zelfs een heel erg leuk vindt. En een zeehonden­ toen ik met een vriendinnetje mee mocht goed je ademhaling naar beneden tijdje vegetarisch geweest! Mijn gezin expeditie lijkt mij ook erg bijzonder. naar de camping! Haar ouders hadden brengen, de frisse lucht opsnuiven en niet, dus toen sloop het er op den duur Naast de activiteiten kun je hier heer- een caravan op een camping in Drenthe. je focussen op het hier en nu. En voor- toch weer in. We eten altijd heel goed lijk eten, zoals de verse vis bij De Als kind was je dan de hele dag aan het al genieten van wat er om je heen is. vlees, dus absoluut geen plofkip en Voormalige Noorman in de haven. Da’s spelen en je eigen ding aan het doen. Je Wandelen stimuleert de vetverbranding antibioticavrij.’ een leuke tent, met lekkere cocktails!’ kon jezelf dágen vermaken. Je kwam af en doorbloeding, daarom probeer ik ook op vakantie veel te wandelen. Verder Het derde deel van Killerbody is zou ik hier veel met mijn eigen lichaams- dit jaar uitgekomen, een deel waarin gewicht werken, zoals opdrukken, touw- jij je richt op zwangere vrouwen die tjespringen, kikkersprongen maken en “back in shape” willen raken. Kun- kniebuigingen maken, zoals een squat. nen we een vierde deel verwachten? Daar zou ik dan een parcour van maken ‘Het eerste deel is zo uitgebreid dat en dat een paar keer herhalen. Eigenlijk daar alles al in is verteld. Het tweede is dit gebied één grote sportschool.’ deel was een kookboek met gezonde recepten en dit derde boek is speci- fiek voor de doelgroep die weer back in shape wil komen. Als er een vierde boek zou komen, zou dit ook voor een speci- fieke doelgroep zijn, bijvoorbeeld vege- zaterdag moet draaien, moet ik zater- ik door het draaien een stuk minder fit tariërs. Ik heb bij het derde boek nog dagmiddag nog nieuwe tracks downloa- dan ik zou willen. Als ik vrijdag, zaterdag wel een speciaal e-book ontwikkeld den. Dan loop je achter de feiten aan. en zondag in clubs sta te draaien, ben ik voor mensen die zich niet kunnen vinden Als ik groter wil worden met MKBM of de eerste dagen van de week niet fit. En in de doelgroep. In het e-book wordt in de muziek, moet ik, met pijn in mijn juist het fit zijn vind ik zo belangrijk. Je een dieet met een trainingsschema voor hart, met één van de twee stoppen. Dus goed voelen is zo van belang, daar kan acht weken beschreven. ik heb ervoor gekozen niet meer als DJ ik echt gelukkig van worden.’ Faya te gaan draaien op feesten. Elk Je hebt aangegeven te gaan weekend het hele land doorvliegen om Gaan we je nog een keer terugzien stoppen met je werk als dj. Stop je te draaien wil ik niet meer. Ik stop niet bij Beleef Lauwersoog? daarmee omdat het niet meer te volledig met muziek maken. Ik heb thuis ‘Ja! Ik had eigenlijk al besloten dat we combineren is met MKBM? een muziekstudio waar ik vaak met mijn dit jaar niet op vakantie zouden gaan, ‘Het is wel te combineren, maar ik doe vriend (Igor Neeves, red.) ben. Samen maar een week hier in een chalet zitten het allebei half en dat wil ik niet meer. maken we bijna ieder weekend muziek. lijkt mij toch wel erg leuk. Lekker met de Als dj moet je veel tijd stoppen in zoe- Ook zal ik onder de naam DJ Hanna hele familie spelletjes doen. Daarnaast ken naar nieuwe nummers en je moet Black wel af en toe blijven draaien in is het gebied prachtig! Ik kom deze je verdiepen in de muziek. Als ik nu op een ander muziekgenre. Daarnaast ben zomer zeker terug.’

18 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 19 Met de Silverwind WIST JE DAT... beleving op avontuur naar Er elke dag 300 miljoen kuub water in en uit de zeehonden en Waddenzee stroomt zandplaten door eb en vloed? Zeehonden zo’n acht Je wordt wakker door een zach- tot tien kilo vis per dag te, eerste zonnestraal die door eten? de gordijnen de kamer in schijnt. Die ene zonnestraal is genoeg Zandplaatexpedities om jou te laten weten dat het voor iedereen een prachtige dag gaat worden. toegankelijk zijn omdat Je stapt uit bed en slaat de deu- je over hard zand loopt? ren van je strandchalet, trekkers- hut of campingcottage open. Je ook naar de Het eerste wat je ruikt, is de Engelsmanplaat kan frisheid van het Lauwersmeer- wadlopen? gebied in de vroege ochtend. Kleine dauwdruppeltjes schitte- Het westpunt van ren in het gras. Het eerste wat Schiermonnikoog je hoort, is het zachte getjilp van tussen het jaar 1300 vogels. Het eerste wat je ziet, en nu zes kilometer is het weidse landschap van dit naar het oosten prachtige Nationale Park terwijl opgeschoven is? de zon je tegemoet schijnt. Je start de dag met een ontbijtje in de buitenlucht, terwijl je de gras- sprietjes, nog nat van de dauw, Indrukwekkend uitzicht Als je na een tijdje achterom kijkt, lijkt groot dat je zeehonden tegenkomt, die onder je voeten voelt kriebelen Als je de haven van Lauwersoog ver- het vasteland al ver weg. Je hoort geen de Engelsmanplaat gebruiken als rust- en de zon de aarde langzaam laat zie je direct de grote, uitgestrek- geraas van auto’s meer, alleen het zach- plek. Als je door een klein stukje water opwarmt. Een stevige bodem is te zee, die je vandaag iets beter gaat te gezoem van de MS Silverwind en het (trek daarom een korte broek aan) de belangrijk, want vandaag staat leren kennen. Als je eenmaal op de MS ruisen van het zilte zeewater. Voor je het zandplaat oploopt, zie je dat de plaat er iets bijzonders op de plan- Silverwind bent, kun je ervoor kiezen om weet doemt in de verte een grote zand- bezaaid is met grote, kleine en gekleur- ning: je gaat zeehonden spotten! binnen te gaan zitten of buiten op het plaat op, de Kuipersplaat genaamd, de schelpen, een leuk aandenken voor scheepsdek te gaan staan. Als je goed waar zeehonden liggen te genieten in thuis! Na een wandeling over de zand- In de haven van Lauwersoog ligt er een kijkt, zie je in de verte de vuurtorens van de zon. Een enkeling duikt in het water, plaat is het tijd om weer in de boot te magistraal schip op je te wachten: het Schiermonnikoog. Vuurtorens -meer- op jacht naar verse vis, de rest blijft rus- stappen en terug te keren naar de haven moterschip de Silverwind, het grootste voud- inderdaad, Schiermonnikoog tig liggen. Tijd om je camera tevoor- van Lauwersoog. schip (maar liefst 27 meter lang!) uit de heeft er namelijk twee! Eén van de gid- schijn te halen! Het plaatje dat je te zien vloot van Beleef Lauwersoog. Met het sen, Gerrit Postema, legt dit bijzonde- krijgt is zo mooi, dat moet wel vastge- Frisse zeelucht schip MS Silverwind trotseer je vandaag re fenomeen uit: ‘Schiermonnikoog heeft legd worden: zeehonden in hun natuur- Als je ’s avonds weer bij je strandcha- het Lauwersmeer en de Waddenzee, een witte en een rode vuurtoren. Heel lijke habitat! let, trekkershut of campingcottage zit, natuurlijk onder begeleiding van één lang geleden, in 1853, bedacht Koning ruik je nog steeds de frisse zeelucht in je van de deskundige gidsen. De gidsen Willem III dat er twee vuurtorens op het Engelsmanplaat haar. Nu is het tijd om even heerlijk na te hebben stuk voor stuk jarenlange erva- eiland geplaatst moeten worden. Zo Vervolgens vaar je door naar de genieten en de foto’s terug te kijken. Wat ring en weten alles over het water en het wisten de schippers dat ze de goede beroemdste zandplaat van Nederland: heb je veel gezien vandaag! En er is nog wad. Ze weten precies wanneer het eb kant opgingen als de lichten van de de Engelsmanplaat, die in het zeegat veel meer te zien, doen en te beleven in en vloed wordt en kunnen alles vertellen ngelsmanplaat: twee torens in één lijn zouden vallen. tussen Ameland en Schiermonnikoog dit prachtige gebied. Denk bijvoorbeeld over de geschiedenis van het gebied, Bezoek de E Helaas bleek dat in de praktijk niet zo ligt. Weleens van gehoord? Je gaat aan een jeepsafari, wrakduiken of wad- bijvoorbeeld over hoe de Lauwerszee in oemste zandplaat te werken, want zandbanken verplaat- hem nu bezoeken! Ook hier is de kans lopen. Ga je morgen weer mee? 1969 het Lauwersmeer werd. De gidsen de ber sen zich en ook Schiermonnikoog “ver- kunnen je ook vertellen op welke zand- van Nederland plaatst”: het eiland brokkelt af aan de bank de zeehonden uitrusten en weten westkant en groeit aan de oostkant, Lijkt het jou ook zo leuk om mee te gaan met een zeehondentocht met zand­ precies hoe dichtbij je kan komen zonder door erosie en sedimentatie. Daarom plaatexcursie? Reserveer dan snel een plaats. Liever alleen zeehonden kijken? ze weg te jagen. Deze gidsen nemen je wordt de rode vuurtoren nog gebruikt en Het is ook mogelijk om een zeehondenexpeditie te boeken zonder zandplaat­ vandaag mee op pad, om jou een erva- de witte niet meer, die fungeert alleen excursie. Kijk voor meer informatie op: www.lauwersoog.nl. ring te geven die je nooit meer vergeet. nog als antennemast.’

20 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 21 eten & drinken

Waddenpaviljoen De Voormalige Noorman is één van de twee res- Waddenpaviljoen De Voormalige Noorman taurants van Beleef Lauwersoog. In tegenstelling tot Restaurant De lekkerste verse vis kun je proeven terras, dus als het lekker weer is, is er Chef-kok Thijs de Haan: Het Booze Wijf, gevestigd op het bij Waddenpaviljoen De Voormalige genoeg ruimte. campingterrein, zit Waddenpa- Noorman, gevestigd in de visserij- viljoen De Voormalige Noorman haven van Lauwersoog. Met een Ook kinderen kunnen zich hier ver- in de visserijhaven van Lauwers­ geweldig uitzicht over de Waddenzee, maken, er is een grote speelboot ‘De nadruk ligt op vers!’ oog. De locatie staat garant voor zowel op het terras als binnen, zie buiten en een speelgelegenheid in het een fantastisch uitzicht over de je de viskotters binnenvaren die de paviljoen. De Voormalige Noorman is Waddenzee, waarbij je alle vis- verse vis leveren aan De Voormalige tevens het vertrekpunt voor de wad- sersboten ziet binnenvaren die Noorman. Het is de ideale plek om te denexpedities van Beleef Lauwersoog de verse vis en garnalen leveren loungen, relaxen en te genieten van en de ideale uitvalsplek voor back- aan het restaurant. ‘En bij helder een heerlijke maaltijd. Wist je dat er bij packers en toeristen. Het terras zal weer kun je zelfs Schiermon- De Voormalige Noorman proeverijen uitgebreid worden met een kampvuur- nikoog zien’, vertelt chef-kok gehouden worden en je aan shared plaats en een plek waar wadlopers Thijs de Haan enthousiast. dining kan doen? De kaart wisselt ook zich op kunnen frissen na een wande- nog eens per seizoen. Er is een groot ling. Iedereen is welkom! De namen van de beide restaurants, Het Booze Wijf en De Voormalige Noorman, zijn geen doorsnee namen. Waar ze ‘We hebben de hele zomer vandaan komen? Daarvoor gaan we even terug in de tijd, naar een oude zee- aanvoer van verse vis’ kaart uit 1850 waar de beide namen op terug te vinden zijn. Het Booze Wijf heeft haar naam te danken aan een stukje roerig water, waar vroeger de twee stro- men van de Lauwerszee en het Wad elkaar tegenkwamen. Hier was het Wad wel twintig meter diep en de vaargeul drie kilometer breed. Dit stukje water werd toen Het Booze Wijf of Het Kwade Wijf genoemd. Toen De Voormalige Noorman een aantal jaar geleden deel uit ging maken van Beleef Lauwersoog, is zij vernoemd naar een oude zand- plaat bij Schiermonnikoog, waar nu de Westerplas ligt.

Specialiteit Waddenpaviljoen De Voormalige Noorman bevindt zich aan het eind van de pier in de haven van Lauwersoog. Je hebt hier het beste uitzicht over de Waddenzee. Het is dus ook niet ver- wonderlijk dat de specialiteit van De Voormalige Noorman vis is. En niet zomaar vis: verse vis, die dagelijks wordt geleverd door de lokale schippers zoals Sander Meijer van de kotter NG21. ‘Ik werk het liefst met Noordzeevis’, legt chef-kok Thijs de Haan uit. ‘Kraakverse kabeljauw, schol, rode poon en schar- retjes. De zalm komt voor de kust van Noorwegen vandaan deze vis bereiden we op de grill of roken we zelf. Verder werk ik veel met kokkels en waddenoes- ters hier uit de Waddenzee. Verser dan dat krijg je het niet!’ 

22 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 23  Thijs is sinds begin 2018 chef-kok van bereide vis op mooi opgemaakte borden kaart zetten. Wij willen juist de duurzame

De Voormalige Noorman en zit er, naar met verse groenten zie je hier verder niet kant op. Visserij waarbij rekening gehou- eigen zeggen, perfect op zijn plek. ‘Ik echt, daarin is de Noorman uniek.’ den wordt met de visstand is belangrijk. Lekker zelf ben al vroeg in de horeca terechtge- Er komt hier een Werelderfgoedcentrum kokkerellen bij de komen, vrij snel nadat ik klaar was met Naast de plannen die Beleef op Lauwersoog, en dat Werelderfgoed caravan! school op mijn 17e. Ik kook erg graag, Lauwersoog met haar restaurants en moeten we met z’n allen in stand hou- dus dat beviel goed en ik heb er mijn expedities heeft, spreekt de ambitie van den. Je kan niet het ene zeggen en werk van gemaakt. Na tien jaar ben Thijs ook boekdelen. ‘Ik wil een naam en het andere doen, zoals rare producten Recept voor kokkels ik mijn eigen restaurant begonnen: ’t klandizie opbouwen voor De Voormalige binnenhalen.’ in tien minuten! Appeltje in Pieterburen. Dat was erg Noorman, dat mensen hier komen spe- Voor vier personen: leuk, maar ik merkte dat ik niet genoeg ciaal voor het eten en de sfeer. Ik wil dat Toch is het niet alleen vis wat de klok met het koken bezig kon zijn. Als eige- mensen weer terugkomen, niet alleen de slaat bij De Voormalige Noorman, ook 3 kilo waddenkokkels naar hou je je ook bezig met alle rand- dagjesmensen of vakantiegangers, juist voor vleeseters valt er genoeg te halen. (te koop bij de vissers van ’t zaken. Hier, bij De Voormalige Noorman, ook de mensen uit de omgeving. Maar ‘We halen het vlees voor de vleesge- Ailand naast Waddenpaviljoen kan ik mij volledig richten op het koken.’ het belangrijkst vind ik dat de kwaliteit rechten bij de slager uit de buurt. Mooie, De Voormalige Noorman) hooggehouden wordt.’ grote stukken vlees van driehonderd 1 prei Ambachtelijk gram en die bereiden we op de gril of 1 rode ui De menukaart wisselt met enige regel- Duurzaam barbecue. Daarnaast hebben we huis- 2 teentjes knoflook maat en de koks van De Voormalige In het uitgebreide scala aan vissoorten gemaakte spareribs en staat er altijd 1 fles witte wijn of cider Noorman maken voornamelijk gebruik dat het restaurant te bieden heeft, trekt een vegetarische optie op de kaart. En zwarte peper van streekproducten en ambachtelijke Thijs duidelijk een grens. ‘Ik wil niet met dan niet een doorsnee gebakken kaas- ingrediënten. ‘Ik ben nu bezig met “finger overbeviste exotische vissoorten wer- je, maar een volwaardig vegetarisch Zet een pan op het vuur food”, vertelt Thijs. ‘Dus snelle gerech- ken’, vertelt hij iets serieuzer. ‘Geen tonijn gerecht, zoals een lekkere Thaise curry of op de BBQ en doe een ten, die á la minute te bereiden zijn, of zwaardvis, dat wil ik hier niet op de met noten en verse kruiden.’  scheutje olie in de pan. zoals kokkels.’ De kracht van het restau- rant zit hem volgens Thijs daarom ook Voeg de fijngesneden in de locatie. ‘We hebben de hele zomer groenten toe, de kokkels, een aanvoer van verse vis. De schippers een groot glas wijn en bellen de dagvangst door en op basis wat gemalen peper. daarvan bedenken wij een dagspecial. Natuurlijk hebben we een aantal vaste Sluit de pan met vissoorten op de menukaart staan, zoals een deksel en wacht zeebaars, makreel, zalm en sliptong. We afhankelijk van de hitte hebben hier een mooie “black bastard” van het vuurtje ongeveer staan, waar we hele vissen op kunnen tien minuten. grillen. Verder werk ik graag met sei- zoensgroenten en streekproducten. Alle Schep de groente en producten, zoals de zuivel, kaas en de kokkels ondertussen groente, haal ik bij de groothandel hier een paar keer om. Als de in de buurt.’ Restaurant Het Booze Wijf kokkels opengaan kun je ze eten. Plannen Restaurant Het Booze Wijf ligt in het en seizoensgebonden producten, zoals Er staan voor de zomerperiode een aan- hart van Lauwersoog en is als fami- eerlijke producten uit de Waddenregio. Gaan sommige kokkels tal originele ideeën op de planning. Zo lierestaurant de uitvalsbasis voor alle niet helemaal open? zullen er diners en barbecues op de boot campinggasten en (dag)toeristen. Niet Het hele gezin is welkom bij Het Booze Dat is niet erg, je kan ze georganiseerd worden en is er de moge- alleen voor een lekkere lunch of uitge- Wijf. Voor de kinderen is er een grote namelijk ook rauw eten. lijkheid voor een romantisch diner voor breid diner, het restaurant is het vertrek- speeltuin, zodat ze na het eten nog twee op een zandplaat. ‘Ik kijk er enorm punt voor de Lauwersmeerexcursies. even kunnen ravotten terwijl de ouders Serveer het gerecht naar uit om komende zomer met onze Zoals de Land Rover Safari, georga- genieten van een kop koffie. Ook voor met een knoflooksausje “black bastard’’ barbecue op het terras niseerde wandelingen, wild spotten de campinggasten zijn de faciliteiten en broodjes van de ter plekke verse visjes voor onze gasten met de boswachter en de fotosafari. van Het Booze Wijf een uitkomst. Zo campingwinkel. te bakken. Dan kunnen mensen zelf hun Het Booze Wijf is gevestigd naast de kunnen de vakantiegangers allerlei lek- vis aanwijzen uit de koeling en wordt hij museumhaven, waardoor het terras kernijen ophalen en meenemen naar ter plekke bereid. En dan een buffet met aan het water (met prachtig uitzicht!) de caravan of tent, zoals ijsjes, koffie to lekkere salades erbij bijvoorbeeld. We zit en bezoekers met de boot vlakbij go, ontbijt en broodjes, lekkere dingen zitten hier in de haven op een toplocatie kunnen afmeren. De menukaart van voor de barbecue en zelfs complete voor zulke dingen. Er zijn wel andere vis- Het Booze Wijf wisselt regelmatig en picknickmanden. Ideaal voor tijdens zaken hier, maar die richten zich vooral er is altijd een week- of dagspecial. een lange wandeling, een middag aan op gebakken vis, zoals kibbeling. Goed Daarnaast wordt er gekookt met lokale het strand of dagje uit.

24 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 25 de haven

Visser Sander Meijer: ‘Naast het vangen van vis ruimen we ook het zeeafval op’

Langoustines, schol, tong en heilbot; het zijn enkele voorbeelden van vissoorten die visser Sander Meijer (33), mede-eigenaar van de viskot- ter NG21, met zijn crew vangt op de Noordzee. Dag en nacht gaat het werk op zee door. ‘Een zwaar, maar fantastisch beroep. Mijn eigen favoriete vissoort? Tong. Dat is echt de biefstuk van de Noordzee.’

Meestal vaart Sander met drie beman- ningsleden op zondagavond uit. ‘Vaak varen we zo’n twaalf uren de Noordzee op en hangen dan onze netten uit. Ongeveer vier uur lang slepen we de netten ach- ter de boot aan, waarna we ze opha- len en leegmaken in grote containers. Vervolgens laten we de netten weer zak- ken en varen we verder. Als de netten weer in het water liggen, bekijken we de vangst. Dit gaat dag en nacht door. Soms blijven we vijf dagen weg, maar soms ook wel tien. Dat hangt van onze vangst af.’

Dat Sander in het vissersberoep zou rol- len, lag er altijd al dik bovenop. ‘Mijn vader was ook visser en als kind ging ik De haven van Lauwersoog vaak met hem mee. Dan hielp ik waar ik kon.’ Na de middelbare school ver- De vissershaven van Lauwersoog is een belangrijke. In 1962 is trekt Sander naar de zeevaartschool Rijkswaterstaat begonnen met de aanleg van de werkhaven. In de loop der waar hij zich specialiseert in de visserij. jaren is er meer en meer gebeurd omtrent de haven. Inmiddels heeft de ‘Eenmaal afgestudeerd stapte ik definitief haven een eigen visafslag en biedt het plaats aan ongeveer 150 visserijsche- bij mijn vader aan boord. Inmiddels ben ik pen. Omdat de ligging gunstig is, is de haven al decennia lang in trek bij veel mede-eigenaar van de viskotter NG21.’ vissers die hier hun netten uitzetten. Zowel Nederlandse vissers als Deense, Duitse, Belgische en Engelse schippers. Omdat Lauwersoog zo’n gunstige Verse vis ligging heeft, komen hier dan ook wekelijks vissers van verschillende nati- Geschat wordt dat in de Noordzee zo’n onaliteiten. De visafslag heeft een eigen ijsvoorziening, visgroothandels, 220 vissoorten leven. Sander vist met een bedrijf met allerhande scheepsbenodigdheden, een douanekantoor en name op bodemvissen zoals tong, schol, nog veel meer. Naast visafslag is het ook nog eens de grootste garnalen- heilbot, scharretjes en langoustines. afslag van Nederland. In het hart van de Waddenzee worden garnalen in ‘Langoustines zijn populair. Het is een grote getale aangevoerd en gezeefd. Met de overstap van vele garnalenvis- kleine kreeftachtige die op de bodem van sers op contractvisserij staan er sinds het najaar van 2004 twee garnalenze- de zee leeft. Je kunt ze niet het hele jaar ven opgesteld in de Visafslag: één van het Productschap Vis, voorzien van door vangen. Als het een heel koude win- een moderne afweeginstallatie van de visafslag en een drietrapszeef van de ter is geweest, zie je dat de langoustines grootste afnemer Heiploeg. Ook vertrekt vanuit de haven een paar keer per zich in de grond gaan nestelen en is het dag de boot naar Schiermonnikoog. veel lastiger om ze te vangen.’ 

26 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 27 (Advertorial)

Sander heeft nauw contact met res- komen ze af en toe ook een groep dol- Activiteitentip! taurants van onder andere Beleef fijnen tegen. ‘Ook dan gaat de motor uit. Lauwersoog. ‘Zij bellen bijvoorbeeld Zoiets blijft heel bijzonder.’ Krabben vangen met de vraag wat we op het moment aan het wad veel vangen. Ik noem een paar verschil- Zeeafval Bij Waddenpaviljoen De lende soorten op, waarna zij een bestel- Het is algemeen bekend dat de mens Voormalige Noorman kunnen de ling kunnen plaatsen en wij het aan ze de planeet bevuilt, zo ook de zee. ‘Alles kinderen zich urenlang vermaken leveren. Je ziet dat restaurants veel wil- wat we aan afval omhoog halen in onze terwijl de ouders genieten op len werken met verse producten van netten, halen we eruit en stoppen we het terras. Kinderen kunnen hier het seizoen. Verse vis is ook veel lek- in grote big bags. Eenmaal terug in de namelijk krabbetjes en andere kerder van smaak dan geconserveer- haven, zetten we de big bags aan de beestjes vangen op het wad! Er de vis.’ Een vissoort waar je Sander ’s kant en die worden opgehaald. Soms zijn een aantal krabbenhengeltjes nachts voor wakker mag maken, is tong. wel vijf grote big bags per week.’ Ze beschikbaar, maar je kunt ze ‘Ik zeg altijd: “Tong is de biefstuk van de komen verschillende soorten afval ook prima zelf maken. Voor de Noordzee.” Vroeger toen ik klein was, tegen: van huishoudelijk afval en drijf- garnalen en kreeftjes gebruik nam mijn vader op zaterdag vaak een hout tot lege verfblikken, kapotte sleep- je een schepnet. Onze tip om stuk of veertig tongetjes mee die we gin- kabels en plastic. Het afval vormt een krabbetjes te vangen: Lok ze met gen bakken. En nog steeds vind ik die groot gevaar voor veel vissen, zee­ spek, want dat vinden ze lekker! vissoort het lekkerst.’ vogels en zeedieren. ‘Des te belangrij- Vergeet ze niet na afloop weer ker is het dat we met zijn allen helpen rustig terug te zetten. Walvis de zee schoon te houden.’  Ver weg van alles, op de deinende zee, Zo doe je het: geniet Sander. ‘Het is zwaar werk en • Koop een bolletje touw, hou- we maken ook weleens spannende din- ten wasknijpers en een bakje gen mee. Zo is onze boot een keer in spekjes. de brand gevlogen en een keer bijna • Rijg een paar schelpen met een gezonken. Maar het is fantastisch als je gaatje erin aan elkaar, dit vormt omringd bent door het water, de golven het gewicht voor je hengel. tegen de boot hoort klotsen en het bijna • Knoop aan de onderkant van windstil is. Daar kan ik echt van genie- je touw de wasknijper vast, doe NIEUW! ten.’ Eén van de meest bijzondere din- er een spekje tussen en gooi in gen die hij heeft meegemaakt, was het het water. zien van een walvis. ‘Dat is uniek. We • Als het touw trekt kun je de hebben toen de boot even stilgelegd krabben ophalen. Pak krabben Project Long-Beach en de motor uitgezet.’ Naast een walvis voorzichtig op aan hun schild en zet ze in een emmer met wat Chalets Babbelaar water en zand. • Wie heeft de meeste, mooi- Pál aan het Lauwersmeer worden eind Investeren in een chalet voor eigen ste of grootste krab gevangen? 2018 vijftien nieuwe chalets geplaatst, gebruik, verhuur of een combinatie Sluit af met een krabbenrace geschikt voor eigen gebruik of verhuur. daarvan. Een vakantieadres, rendement of gewoon om ze netjes terug Eén van de huidige kampeervelden en natuur tegelijk! te zetten in de zee. Wees zuinig wordt opnieuw ingericht door een halve op de natuur! cirkel te creëren, gericht op het water, Zelf heb je geen gedoe van de verhuur waar chalets van het type Long-Beach en schoonmaak van de chalet, dit ver- Tip! In de zomer en met laagwater zullen worden geplaatst. loopt via het park. De beschikbaarheid heb je de meeste kans. voor verhuur is door de chaleteigenaar Tip! Kijk of je aan de onderkant Zie je het al voor je? Je eigen chalet aan zelf te bepalen, eigen gebruik is dus een vuurtoren ziet, dan is het een het Lauwersmeer? Dit is dé plek waar altijd mogelijk. Beleef Lauwersoog voert mannetje. Zie je een bijenkorfje, jullie als gezin komen om even te ont- alle werkzaamheden en handelingen uit dan is het een vrouwtje. haasten van het drukke leven, of waar je met betrekking tot verhuur. Bij volledige je vrienden graag mee naartoe neemt. verhuur ben je gegarandeerd van een Vergeet je de Heerlijk ’s avonds op de veranda zit- rendement van 7% van de aanschafprijs ten en genieten van de zonsondergang van het chalet. krabbetjes niet vanaf je eigen plekje. weer terug te zetten? Bent u geïnteresseerd in de aankoop van een eigen chalet? Maak snel een afspraak om de mogelijkheden voor uw chalet te bespreken.

28 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 29 In de buurt!

2 3

pand is de plek waar na 140 jaar stil- Tip! Van 6 tot en met 9 septem- te een oude traditie in ere hersteld is, ber 2018 wordt Dokkum omgeto- namelijk het maken van Bonifatiusbier. verd tot één grote avonturenstad. Initiatiefnemers Berend Wouda en Frank Dan vindt hét maritieme en muzika- en Remco van Dijk willen met hun bier- le festival van het Noorden plaats: merk, “de Bonifatius 754”, de rijke bier- de Admiraliteitsdagen. Het gra- historie van Dokkum uitdragen. tis toegankelijke festival voor jong en oud trekt jaarlijks tienduizen- Kort na de dood van de heilige den mensen. Vooral de concerten Bonifatius, omstreeks 754, begonnen Bezoek het historische bij het beroemde keerpunt van de monniken van de Bonifatiusabdij met Dokkum Elfstedentocht zijn populair. het brouwen van het Dokkumerbier. 1 Later werd dit overgenomen door par- ticuliere brouwers en kwamen er maar liefst 19 brouwerijen in de stad. Voor Vakantiepark Beleef Lauwersoog ligt op de grens van Groningen liever watersporten? Bij het activi- Kies bijvoorbeeld voor de Dokkum- het Groninger Museum, winkelwalhal- het brouwen van bier werd water uit de en Friesland, waardoor er in de omgeving het beste van beide teitenstrand bij Paal 3 kun je vliege- Bonifatiuswandeling waarbij je je laat la Herestraat of vaar een rondje door Bonifatiusbron gehaald, zuiver en hel- provincies te beleven is! Ga bijvoorbeeld een dag naar het ren, strandzeilen, (kite)surfen en nog interesseren door de rijke geschiedenis de grachten. Op donderdagavond is het der water. Maar er is iets bijzonders met sfeervolle Dokkum, het gezellige winkelwalhalla Groningen of veel meer. Duik je liever het museum van het Friese plaatsje en van alles leert koopavond en op zondag zijn de mees- dat water. Het verhaal gaat namelijk culturele hoofdstad Leeuwarden. Maak een boottochtje naar in? Breng dan een bezoekje aan bij- over Bonifatius. Want hoe zat het ook te winkels ook geopend. Iedere twee- dat de waterbron een geneeskrachtige voorbeeld Schelpenmuseum of het alweer met Bonifatius de Heilige? In en de zaterdag van de maand is er de werking heeft. Het meest recente “won- Schiermonnikoog of vaar via het Lauwersmeer de Friese wateren Bunkermuseum. rondom Dokkum kan ook menig sport- Ommelander-markt met lokale produc- der” was in 1990. Een echtpaar kwam op. Genoeg te beleven dus! We hebben de leukste toeristische liefhebber zijn hart ophalen. Er zijn diver- ten van boeren en ondernemers uit de met hun baby’tje, die een hardnekkige trekpleisters voor je op een rijtje gezet. Cultuur snuiven in Dokkum (1) se kanoroutes die je kunt varen en er zijn regio. hoest had, naar Dokkum. Ze bezoch- De laatste stad van de Friese tal van fietsroutes. En ben je na zo’n dag ten de Bonifatiuskapel, kort daarna was Voor het hele gezin: Leuk én Dagje Schiermonnikoog Elfstedentocht is Dokkum en ligt op hongerig geworden? Sluit dan de dag af LF2018 (3) het baby’tje genezen. Dit bleek het start- leerzaam Stap op de veerboot of in de water- nog geen 20 autominuten rijden vanaf in één van de vele restaurantjes en bar- Leeuwarden is het hele jaar 2018 de schot te zijn voor de vele toeristen die Als je op zoek bent naar iets leuks voor taxi en ga een dagje uitwaaien op Lauwersoog. Er zijn verrassend veel boe- retjes die Dokkum rijk is. Vergeet dan Culturele Hoofdstad van Europa en dat met eigen ogen deze bron wel eens wil- het hele gezin vlakbij Lauwersoog, Waddeneiland Schiermonnikoog. Het tiekjes met leuke merken en unieke hand- vooral de lokale dranken als Berenburg betekent dé kans om kennis te maken den zien. Jaarlijks komen er maar liefst is een bezoekje aan DoeZoo autoluwe eiland is een ideale bestem- gemaakte producten, allemaal met een en de Bonifatiusbitter niet te proeven. En met al het moois dat Friesland te bieden 20.000 bezoekers naar Dokkum toe. Insektenwereld in Leens een aanrader. ming voor mensen die van rust en geheel eigen stijl. Deze Friese stad heeft zijn er speciale activiteiten in Dokkum, heeft op het gebied van kunst, cultuur en Stap in de spannende wereld van bij- natuur houden. Struin bijvoorbeeld lek- een gezellige én historische binnenstad zoals de Admiraliteitsdagen in septem- heel veel meer. Op nog geen 40 automi- Ditzelfde water komt dus ook veelvul- zondere planten en insecten en zet al ker over het strand, maak een fiets, en met maar liefst 140 Rijksmonumenten ber? Dan rijdt er vanaf Lauwersoog een nuten van Lauwersoog worden er tal van dig terug in de verschillende biersoor- je zintuigen aan het werk. Een ander wandel- of ruitertocht door de natuur valt er genoeg te beleven. speciale shuttle bus! activiteiten georganiseerd in de stad en ten van Bonifatius 754. Zo maken ze de leuk uitstapje is het Zeehondencentrum en bezoek de rode vuurtoren. Wil je daarbuiten. In de nazomer kun je terecht speciale pilsjes het Bonifatius Wadwit, in Pieterburen, waar je zeehonden kan Maak bijvoorbeeld in de binnenstad een Shoppen in Groningen (2) bij De Stormruiter, een muziektheater Bonifatius Maerte Saison en Bonifatius voeren en waar je meer kan leren over ritje met het ‘Dockumer Lokaeltsje’. Dit Vanuit Lauwersoog sta je al in zo’n spektakel waaraan maar liefst honderd (!) Acht Guldens die je kunt kopen. Maar de deze mooie dieren en de Waddenzee. Wist je dat… onze watertaxi je op oude boemeltreintje reed aan het begin veertig minuten op de Grote Markt in Friese paarden meedoen. Naast thea- oprichters wilden meer. In 2016 bliezen Houden de kids van klimmen en klau- een snelle en comfortabele manier van de vorige eeuw van Dokkum naar Groningen. Een perfecte uitvalsbasis tervoorstellingen wordt er nog veel meer ze nieuw leven in de Stichting Dockumer teren? Bij het grootste klimpark van naar het eiland brengt in maar tien Leeuwarden. Tegenwoordig kun je met voor een dagje shoppen in deze popu- in en rondom de stad georganiseerd. Biergilde, zodat leden van de stichting Nederland, Waddenfun in Wehe-den minuten? Dit kan al vanaf € 21,50 dit rustieke treintje een tochtje maken laire studentenstad. De Folkingestraat in de Bonifatius Bierbrouwerij kunnen Hoorn, kan er naar hartenlust geklom- per persoon en kan 24 uur per dag. langs de mooiste plekjes van Dokkum. en de Zwanestraat in Groningen zijn Bonifatius Bierbrouwerij experimenteren met verschillende bier- men worden. Al deze leuke activiteiten Bel wel minimaal een uur van tevo- Liever te voet Dokkum verkennen? Er verkozen tot de leukste winkelstra- De kleinste stadsbrouwerij van soorten. Op deze manier wordt de rijke zijn te vinden op zo’n 15 tot 20 minuten ren om de taxi te reserveren. zijn verschillende stadswandelingen ten van Nederland. En er is nog veel Nederland staat in het Friese Dokkum bierhistorie van Dokkum uitgedragen. rijden van Lauwersoog. beschikbaar bij het Toeristen Infopunt. meer te beleven! Ga bijvoorbeeld naar aan de Diepswal nummer 5. Het smalle

30 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 31 het lauwersoog van

Gerrit Postema is werkzaam als schipper bij Beleef klussen op de camping of ik verzorg Lauwers­oog. Dagelijks leidt hij mensen rond in het gebied samen met anderen safaritochten met rondom Lauwersoog. Een gebied dat hij goed kent en waar de Land Rover in het Nationaal park hij telkens weer nieuwe stukjes natuur ontdekt. Geen dag Lauwersoog. Die variatie in het werk maakt het leuk.’ is er volgens de schipper hetzelfde. ‘Het is geweldig om te zien hoe de natuur zich ontwikkelt in het Nationaal Park Een ander deel van het werk van Gerrit Lauwersmeer en dat deel ik heel graag met de bezoekers.’ is hulpverlening op zee via Bos Marine Service. ‘Zo kan een schipper die pro- blemen heeft een beroep op ons doen als hij bijvoorbeeld is vastgelopen of Al bijna tien jaar werkt Gerrit Postema duisternis en de stilte en op die momen- motor-/materiaalpech heeft. We ver- als schipper bij Beleef Lauwersoog. ten doen we dan ook vaartochten. Dan trekken dan vanuit Lauwersoog met ‘Ik ben in 2009 begonnen als oproep- laten we het schip stilliggen, doen we nog een aantal goed opgeleide col- kracht. Daarvoor heb ik lange tijd de motoren op slow en dimmen we de lega’s naar een schip met problemen. gewerkt als ambulancemedewerker, verlichting. Op die manier beleef je stil- Wij kunnen vaak al binnen tien minuten maar toen ik dat werk door omstan- te en duisternis optimaal’, legt hij uit. vertrekken. Aan boord hebben we alle digheden niet meer kon doen ben ik ‘Sommige mensen vinden het gewoon noodzakelijke spullen zoals een EHBO- aan de slag gegaan als schipper voor eng, omdat ze de stilte en duisternis niet uitrusting en een AED. Wanneer iedere Beleef Lauwersoog.’ En dat bleek een meer gewend zijn. Dat is echt Beleef seconde telt varen wij uit. Ik vind dat schot in de roos, want het gebied is bij Lauwersoog in optima forma.’ heel belangrijk.’ hem bekend. Niet alleen heeft hij al z’n hele leven interesse gehad voor de Natuurverschijnselen maritieme sector, hij is altijd een fer- Het wad is geen onbekende plek voor vent zeiler geweest. Bovendien woont ‘Het wad vind ik hem. Ook voordat hij als schipper in hij in Pieterburen en dus vlakbij de zee, dienst kwam bij Beleef Lauwersoog zijn huidige werkgebied. ‘Het wad vind enorm boeiend zwierf hij met zijn eigen boot al ik enorm boeiend en inspirerend. Geen lange tijd over de Waddenzee en de dag is hetzelfde. Je maakt de natuur en inspirerend. Noordzee. ‘Bovendien mocht ik en nu in al haar schoonheden mee. Zo is het nog graag wadlopen, en heb ik een peri- geweldig om te zien hoe de natuur zich Geen dag is ode op Rottumeroog en Rottumerplaat heeft ontwikkeld maar ook hoe het aan gewerkt.’ Als je zo vaak op het wad het veranderen is.’ hetzelfde’ bent als Gerrit, moet je de waterstan- den goed in de gaten houden. ‘Daar Stilte en duisternis ben ik iedere dag mee bezig en het is Zijn interesse in de natuur en de schoon- Rondvaarten, zeehondentochten belangrijk dat je daar scherp in blijft. En heid die hij ervaart deelt hij heel graag en meer niet alleen de waterstanden, ook het met andere mensen. Als schipper bij Het enthousiasme van Gerrit wordt weer, barometerstanden, de getijden en Beleef Lauwersoog is de Groninger goed ontvangen. De meeste bezoe- de stand van de maan houdt hij goed dagelijks op het water te vinden. ‘Ik ben kers vinden het reuze interessant om in de gaten. ‘Zo was er enige tijd gele- schipper op rondvaartschepen klei- naar zijn verhalen te luisteren over de den, toen ik met de boot van zee kwam ne rondvaartboten (ribs), en ook rouw- flora en fauna in het gebied. ‘Ik weet en richting Lauwersoog voer, sprake van en trouwplechtigheden op het water niet alles, maar wel redelijk veel.’ Zeker een “bloedmaan”. De maan stond toen zitten in het takenpakket. Bovendien in het zomerseizoen is Postema iede- heel dicht bij de aarde. Toen ik bijna bij vervoer ik gasten met de watertaxi re dag op het water te vinden. ‘Dan ben de haven was, heb ik het schip stilge- Schipper Gerrit Postema: (Britse reddingsboot) naar onder ande- ik druk met rondvaarttochten, waar- legd en ging ik alsnog met een snelheid re Schiermonnikoog. Het toeristische bij ook zeehonden gespot kunnen wor- van ongeveer zes knopen (zo’n 12 km deel vind ik mooi om te doen. Recreatief den, of zet ik mensen op de zandplaat per uur) richting de haven. De stroming bezig zijn en mensen vertellen over het af voor een zandplaatexcursie waarbij trok mij richting de haven doordat ‘Mijn interesse voor de wad.’ Zo vertelt hij bijvoorbeeld over de mensen op de bodem van de zee kun- de maan zo dicht bij de aarde stond. geschiedenis en ontwikkeling van het nen lopen. Ook een vaartocht rond- De zwaartekracht van de maan trok mij vroegere Lauwerszeegebied, wat nu om Schiermonnikoog is erg in trek.’ Als aan’, vertelt hij enthousiast. ‘Dat soort natuur deel ik graag het Lauwersmeergebied is. Uniek aan het op het water rustig is, is Gerrit aan natuurverschijnselen zijn gigantisch deze plek is volgens Gerrit dat het ner- wal druk met allerlei werkzaamheden. mooi en deel ik het liefst met zoveel gens zo stil en ’s nachts zo donker is als ‘Bijvoorbeeld met het onderhoud van mogelijk mensen. Daar word je stil van met anderen’ in dit gebied. ‘Je beleeft hier nog echt de de schepen. Ook doe ik wel praktische en geniet je alleen maar van. Geweldig.’

32 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 33 Zakelijk Bedrijfsuitjes op maat evenement uitgelicht

Evenementen Alles is mogelijk! Eventplanner aan het woord Beleef Lauwersoog is dé plek waar mogelijkheid om te overnachten in onze Een prachtig voorbeeld van een leisure bedenken, alles is mogelijk. ’s Middags tot feestlocatie en de avond wordt ‘Bij alles wat wij organiseren wil- bedrijven 365 dagen per jaar terecht chalets. evenement bij Beleef Lauwersoog is een worden de gasten welkom geheten aan muzikaal omlijst door de band. Met de len wij een ervaring voor de gas- kunnen voor een ware belevenis op een bruiloft. De mooiste dag van je leven in boord van het MS Silverwind, waarna er avondgasten gaat het bruidspaar nog ten creëren die niet snel wordt unieke locatie pal aan het Lauwersmeer Ook voor de jaarlijkse bedrijfsborrel een prachtige omgeving, tot in de punt- een vaartocht wordt gemaakt over de een gezellige viering van hun huwelijks- vergeten. Iets unieks, waar nog of Werelderfgoed Waddenzee. Denk of een teamuitje (ongeacht de groeps- jes geregeld en verzorgd. Zoals de brui- Waddenzee en er wordt stilgelegd bij dag tegemoet. Aan het einde van de lang over wordt nagepraat. We kij- daarbij aan vergaderingen, conferen- grootte) bent u ook bij ons aan het loft van René en Anneke. Zij lieten er een zandplaat midden op zee. De amb- avond vertrekt het bruidspaar in stijl met ken daarbij naar het soort gezel- ties, incentives, productpresentaties en goede adres. Dit kan bijvoorbeeld al geen gras over groeien en besloten na tenaar van gemeente de Marne (vanaf de rib over de Waddenzee, om onder schap en houden de wensen van teambuildingactiviteiten in het mooiste vanaf 8 tot 10 personen. Lekker borre- het aanzoek snel te gaan trouwen. In 1 januari 2019 de nieuwe gemeen- een hemel van vuurwerk te genieten de opdrachtgever goed in gedach- natuurgebied van Noord-Nederland. len en barbecueën op het terras, even- korte tijd moest er dus veel geregeld te Het Hogeland), die de huwelijksvol- van een romantische huwelijksnacht als ten. Ons doel is om zakelijke groe- Het is bijvoorbeeld mogelijk om privé tueel gecombineerd met één van de worden. Hun wensen? Een unieke dag trekking zal verzorgen, gaat ook mee man en vrouw op Schiermonnikoog. pen de schoonheid van de natuur te vergaderen op één van onze schepen activiteiten of vaartochten. Mag het iets voor zichzelf en de gasten. Lukt dat op het schip. Als iedereen een plek- Vanwege privacy zijn de namen in dit artikel fictief. en de mogelijkheden van de of met een fenomenaal uitzicht over meer zijn dan dat? Dan denken wij ook wel in zo’n korte tijd? Natuurlijk! Niks is je op de boot heeft, maakt het bruids- Waddenzee en het Nationaal Park het Lauwersmeer of Werelderfgoed graag mee in uitgebreidere program- onmogelijk, wij regelen dat! paar een entree met de rib, vlak voordat Lauwersmeer te laten ontdekken. Waddenzee in één van onze restaurants. ma’s en concepten op maat zoals een de ceremonie zal starten op een zand- Evenementen en partijen Wij kunnen het hele jaar evene- gepersonaliseerde GPS-game, dag- Tijdens een eerste gesprek zijn ze plaat midden op zee. Heb je ooit een bij Beleef Lauwersoog menten verzorgen, zoals verga- Wilt u van uw zakelijke meeting een tocht Schiermonnikoog met strandactivi- met de weddingplanner van Beleef uniekere locatie gezien? De zeehonden deringen, conferenties, incentives, ware belevenis maken? De natuur biedt teiten, diner of een informele barbecue Lauwersoog in gesprek gegaan over zijn erg nieuwsgierig en komen graag Heb je iets te vieren en wil je daar productpresentaties en team- ook veel mogelijkheden: ga met elkaar op een zandplaat midden op zee, een de verschillende mogelijkheden en hun een bezoekje brengen als speciale gast, een bijzondere invulling aan geven? buildingactiviteiten. In het voor- het wad op of het bos in voor een brain- nachtje slapen onder de sterren, over- wensen. Ze wilden graag een groot hoe uniek is dat! En is het iets minder Voor iedere speciale gelegenheid jaar en de zomer is het prachtig op storm of vergadering. Een mooie aan- leven in de natuur of outdoor cooking. gedeelte van de dag op één plek blij- mooi weer? Dan doen we de ceremo- kunnen wij iets leuks bedenken. Lauwersoog, maar ook de herfst vulling op een dag vergaderen is de Wij hebben ook regelmatig groepen tus- ven, zonder dat het te veel zou voelen nie gewoon aan boord van het schip, Daarbij houden wij natuurlijk reke- en winter zijn ideale periodes om “vergaderbreak”. Tijdens de break kan sen de 100 en 200 personen die kie- als één locatie. Door de verschillen- ook dat is erg sfeervol. Na de huwe- ning met de wensen en het bud- een evenement te organiseren. het gezelschap met elkaar uitwaaien zen voor een heel dagprogramma op de facetten die Beleef Lauwersoog lijksvoltrekking wordt er getoost op het get. Zo organiseren wij regelmatig Op deze manier kan het gezel- op een rescueboat over de Waddenzee Lauwersoog met meerdere activiteiten. biedt, kon er op deze manier een unie- bruidspaar en wordt de taart aange- verjaardagen (ook voor kinderen), schap lekker uitwaaien, maar ook of wandelen onder begeleiding van Indien gewenst kan er een maatschap- ke invulling worden gegeven aan hun sneden tijdens een vaartocht over de huwelijksjubilea, personeelsuitjes, belangrijke zaken behandelen. Ga een gids door het prachtige natuurge- pelijk thema in het programma verwerkt huwelijksdag. Waddenzee. seniorenuitjes, bruiloften, activitei- lekker met elkaar het wad op of bied. Uiteraard wordt er ook goed voor worden, zoals bijvoorbeeld zwerfvuil ten voor buurtverenigingen, maar het bos in voor een brainstorm of de innerlijke mens gezorgd. De meet- opruimen in de Waddenzee. Een greep uit de bijzondere dag van Bij terugkomst zijn de barbecues warm ook voor vriendengroepen. Grote vergadering. Niks is ons te gek, ing of het evenement is natuurlijk niet het bruidspaar: in de ochtend wor- en bereiden de koks de heerlijkste en kleine groepen zijn van harte wij regelen het! Meer weten? compleet zonder eten en drinken. Wij Kortom, wij bedenken voor ieder bedrijf, den er huwelijksfoto’s gemaakt met gerechten. Ook met de kinderen is reke- welkom bij Beleef Lauwersoog! Neem dan contact met ons op beschikken over verse vis, direct uit de groepssamenstelling of budget een de fotograaf in de natuur van het ning gehouden, zij krijgen een speci- Maak een afspraak met onze via [email protected].’ Waddenzee en de allermooiste produc- uniek uitje! Lauwersmeergebied. Foto’s aan het aal kinderassortiment. ’s Avonds is het Eventsplanners om de mogelijkhe- Team Beleef Lauwersoog ten die onze regio rijk is. Voor groepen water, op het strand, in het bos, in tijd voor feest! Waddenpaviljoen De den te bespreken. tot 75 personen bieden wij tevens de de haven… Je kunt het zo gek niet Voormalige Noorman wordt omgetoverd

34 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 35 Het avontuur begint nog voor je de Land Rover instapt: op het moment dat de gids zijn landkaart pakt en je mee Lijkt het jou ook leuk om

B eleving Land Rover Safari terug neemt in de geschiedenis van het mee te gaan met een Lauwersmeergebied. Hij vertelt over het heuse Land Rover Safari? voor echte ontdekkingsreizigers ontstaan van het gebied waar je straks Zelf ervaren waarom dit rijdt, toen het grootste gedeelte onder gebied is verkozen tot water stond en nog de Lauwerszee Unesco Werelderfgoed? heette. Eigenlijk rij je dus over de bodem Reserveer dan snel een van de zee! Hij legt uit over de aan- plaatsje voor deze leg van dijken, de reactie van de lokale excursie. Kijk voor meer bewoners op deze verandering en over informatie op: de stukken land die door de dijken www.lauwersoog.nl. tevoorschijn kwamen. Alles wijst hij op zijn veelgebruikte en licht gekreukte kaart aan. Ook vertelt hij over de flora die is begonnen te groeien nadat de dij- ken zijn aangelegd. En die prachtige flora, maar ook de fauna, die ga jij van- daag ontdekken. verschillende planten, zoals de orchi- Maar ook verschillende soorten een- deeën die in mei en juni in bloei staan den, zwanen en tal van andere vogels. Camera in de aanslag op “het Land van juffrouw Ali”, wat ten Het Lauwersmeergebied is een popu- WIST JE DAT... Als je eenmaal in de Land Rover met zuiden van Lauwersoog ligt. Wie juf- laire broedplaats voor honderden ver- het hoge plafond en de zachte, zwartle- frouw Ali is? Dat hoor je tijdens de tocht! schillende soorten vogels. Geef ze eens Koń het Poolse woord ren stoel zit, voel je je direct een ontdek- Verder praat de gids honderduit over de ongelijk! Het gebied is toch prachtig? is voor paard en kingsreiziger. Vergeet je niet je camera verschillende diersoorten, waarvan je ‘Konik’ voor paardje? in de aanslag te houden? Er kan maar zo er heel veel zelf ook zult zien. De kleine, een zeearend voorbij vliegen! De gids wilde Konikpaarden bijvoorbeeld, en de De natuur in het vertelt gedurende de hele tocht over de stoere Schotse hooglanders. Lauwersmeer is aangewezen als Nationaal Park? Om the Big Five te spotten hoef zien. En dat niet alleen, je komt met De vleugelspanwijdte je niet per se naar de Zuid- de Land Rover zelfs in het bescherm- van een volwassen Afrikaanse savannes, dat kan de gebied van Lauwersoog! Dat klinkt zeearend 2,5 meter gewoon in eigen land! Weliswaar net zo spannend als het is, want daar kan worden? geen leeuwen, neushoorns of mag eigenlijk niemand komen. Beleef olifanten in het wild, maar wel Lauwersoog heeft speciaal voor de De Land Rover ook Konikpaarden, zeearenden en Land Rover Safari een vergunning om dit wordt gebruikt bij Schotse hooglanders. En niet terrein te betreden, zodat jij dichter bij evenementen en op de savanne, maar op een de wilde Konikpaarden kan komen dan feesten? Niet alleen als veel spectaculairdere locatie: de wie dan ook. vervoermiddel, maar bodem van de oceaan. Beleef ook voor de stoere Lauwersoog biedt naast activitei- Hé, een bruine kiekendief! uitstraling! ten op het water, ook een hele- De tocht begint op de camping bij res- boel activiteiten op het prachtige taurant Het Booze Wijf, waar de Land Nationaal Park landschap van Lauwersoog, Rover én een gids op je staan te wach- Lauwersmeer in 2016 zoals een Land Rover Safari! ten. De gidsen zijn échte natuurman- is uitgeroepen tot nen. Kijk bijvoorbeeld naar gids Jan Dark Sky Park? Dit is Deze bijzondere safari wordt gere- Willems, die ruim veertig jaar boswach- een gebied waar de den in een Land Rover uit 1969. Het ter is geweest en het gebied op zijn duisternis behouden is dus een echte, volwaardige terrein- duimpje kent. Met enige regelmaat blijft en waar wagen waarmee jij deze middag het roept hij dan ook tijdens de safari: ‘Hé, bezoekers ‘s nachts Lauwersmeergebied trotseert. En dat is een bruine kiekendief!’ of ‘Even door welkom zijn om die ook wel nodig, want het kan soms aar- m’n verrekijker kijken, hoor!’ De gidsen duisternis te beleven. dig hobbelig zijn! Eén ding is zeker, je kunnen je alles vertellen en hebben als gaat vandaag hele bijzondere dieren, geen ander oog voor de natuur en de planten en een prachtige omgeving bijzondere dieren in het gebied.

36 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 37 TIP 3: Mindful walking Op een andere manier Tegenwoordig is mindfulness dé manier om te “leven met volle aandacht”, zoals de boeddhistische stroming omschre- ven wordt. Een vorm van mindfulness is het Lauwersmeergebied mindful walking*, een combinatie van wandelen, mindfulness, yoga en adem- halingstechnieken. Door middel van een anderhalf uur durende, stevige wande- e mooiste plekjes D e mooiste ontdekken ling door het Lauwersmeergebied leer je jezelf én het gebied beter kennen, de perfecte combinatie van bewegen en Je kunt het Lauwersmeergebied op heel veel verschillende beleven. Gecertificeerd mindful run- en manieren ontdekken. Met de fiets, de Land Rover, per boot of walkinstructeur Conny helpt je om dit tijdens een wandeling. Maar er zijn ook andere manieren om het goed te doen en alles los te laten, met als gebied te ontdekken, manieren waar je misschien niet zo snel aan resultaat dat je na de wandeling weer vol denkt: zoals een bootcamp. Goed voor je gezondheid én leuk. energie zit. — Vier alternatieve manieren staan hiernaast uitgelicht. Iedere zondagochtend vanaf de camping van 9.00 tot 10.30 uur*

TIP 2: Beleef Bootcamp Lauwersoog Lekker bewegen in de buitenlucht van het Lauwersmeer gebied en je veel fitter voelen? Iedere donderdagavond en zaterdagochtend geeft bootcam- pinstructeur John een “Buitengewone Bootcamp”-les* op Lauwersoog, met als startlocatie Restaurant het Booze TIP 1: Wijf. De natuur van Lauwersoog biedt je alles wat je “bootcamphart” begeert: Dark Sky Park ruig terrein, zandpaden, strand, water Een bijzondere manier om het het en bos: dus een intensieve, harde trai- Nationaal Park Lauwersmeer te ning is gegarandeerd! bewonderen is middels een Dark Sky — TIP 4: Park-expeditie. Sinds vorig jaar heeft Donderdagavond van 20.00 - 21.00 uur* Ontdek door te dóen het Nationaal Park Lauwersmeer Zaterdagochtend van 08.30 - 09.30 uur* het predicaat Dark Sky Park gekre- Het Lauwersmeergebied en de gen. Een Dark Sky Park is een gebied Waddenzee ontdek je het best door te waar het donker is en waar de duis- dóen. Bovenstaande tips zijn een aantal ternis behouden blijft. Er is dus geen manieren om dat te doen, maar vergeet sprake van lichtvervuiling! Beleef niet dat er nog veel meer leuke dingen te Lauwersoog biedt een expeditie aan doen zijn. Denk bijvoorbeeld aan zeilen waarbij bezoekers ’s nachts welkom of surfen, waarbij je het Lauwersmeer of zijn om die duisternis te beleven en de Waddenzee ontdekt terwijl je er mid- de sterrenhemel te zien. Tijdens deze denin zit. Of pak de mountainbike en fiets vaartocht varen jullie door dwars over het speciale mountainbikepad, ga door het Dark Sky Park Lauwersmeer vogels en wild spotten met de boswach- heen, zodat je zelf kunt zien wat voor ter of maak een uitgebreide wandeling en prachtig, donker gebied dit is. kijk je ogen uit! — — Graag van tevoren reserveren. *Vooraf aanmelden is gewenst. Dit kan bij de receptie van de camping.

38 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 39 het lauwersoog van Dat het schippersbloed kruipt waar het niet gaan kan, bewijst Johan Slump (49). De eerste jaren van zijn leven woonde hij met zijn familie op een schip en voeren ze door Europa. Hij hoefde dan ook niet lang na te denken over wat hij wilde worden: kapitein, net als zijn vader en zijn voorvaders. Inmiddels is hij al ruim 30 jaar ka- pitein, onder andere bij Beleef Lauwersoog. ‘Ik ben een echte natuurliefhebber. Dat moet je wel zijn als kapitein.’

Met heuse zeemansbenen is Johan een zeehondenexcursie, zoiets kan niet Wat altijd in de gaten gehouden moet geboren. Niet zo gek, want het schip- op elk moment van de dag door eb en worden, is het weer. En na dertig jaar persvak gaat maar liefst zeven gene- vloed. Dat koppel ik dan vaak terug. varen, laat hij niet zo snel meer verras- raties terug. Zijn vader, maar ook zijn Of als er een boot van bijvoorbeeld sen. ‘Ik heb alles wel zo’n beetje meege- voorvaderen, hadden een functie op Lauwersoog naar Balk gevaren moet maakt. De schepen zijn ervoor uitgerust, een boot. ‘Van zeekapiteins tot vracht- worden, kijk ik naar de juiste route. Eén maar als je golven van twee meter hoog en binnenvaartschippers. Het is er sim- van onze schepen is tien meter hoog, tegen de boot ziet slaan, ben ik altijd pelweg met de paplepel ingegoten.’ die past niet onder elke brug en sluis onder de indruk. En ik weet nog goed Op het moment dat hij zes jaar is, gaat door. Dan kijk ik of we een alternatieve toen we een paar jaar geleden een hij naar het schippersinternaat op de route kunnen varen.’ groep mensen naar Schiermonnikoog vaste wal in Leeuwarden. ‘Als het moge- moesten brengen met windkracht tien. lijk was, ging ik in de weekenden en in Bijzondere gasten Dat werd een wild en hobbelig tocht- de vakanties terug naar het schip.’ Op Mensen uit binnen- en buitenland je waarbij ook wat servies sneuvelde’, zijn zeventiende is hij klaar met school, komen op het gebied af. ‘Ik probeer lacht hij. leert hij het vak van zijn vader en haalt altijd zoveel mogelijk over het gebied de benodigde diploma’s. ‘Na jarenlang te vertellen. Ik vind het vooral leuk als Natuurliefhebber ervaring op te hebben gedaan als twee- mensen vragen stellen. Bijvoorbeeld Nog altijd geniet Johan nog steeds de stuurman, kreeg ik op een gegeven over de getijden, de boeien of hoe iets van elke tocht die hij maakt. Hoewel moment mijn eigen schip waarmee ik van de boot werkt.’ Al met al is het werk hij een huis op het vaste land verkozen door West-Europa kon varen.’ nooit saai. ‘De ene keer vaar je een heeft boven het leven op een schip, is tocht voor een bruiloft, de andere keer hij enorm gepassioneerd over zijn werk West-Europa ga je mee voor een asverstrooiing op en de tochten die hij heeft gemaakt. De wind door je haren, het zoute zee- zee. Heel bijzonder.’ Maar wat Johan ‘Mensen vragen weleens: “Je vaart altijd water in je mond en het krijsen van de zelf heel speciaal vindt, is het jaarlijk- dezelfde route, dan is het toch niet bij- meeuwen in de lucht; Johan geniet se evenement van de Beagle Club. zonder meer?” Maar dat hebben ze toch met volle teugen van alles wat de zee ‘Vanaf Lauwersoog vertrekken we naar mis. Al vaar je honderd keer dezelfde hem te bieden heeft. Voordat hij aan Schiermonnikoog met aan boord wel route, je ziet echt honderd keer totaal Kapitein Johan Slump: de slag ging als schipper bij Beleef heel bijzondere gasten: zo’n vijftig à iets anders. Het weer en het water in Lauwersoog, werkte hij in de binnen- zestig bruin met wit gekleurde jacht- combinatie met de wind zorgen ervoor vaart met een vrachtschip van 110 honden én hun baasjes die een leuke dat het uitzicht er steeds weer anders meter lang. ‘In die periode voer ik vaak dag hebben op het eiland. ’s Avonds uitziet. Ik ben een echte natuurliefheb- ‘Er zitten weleens veertien dagen achter elkaar. Ik ben in varen we de hele groep weer terug ber. Dat moet je ook wel zijn als je dit Nederland, Duitsland, Frankrijk, België naar de wal.’ werk doet.’ en in Zwitserland geweest. Zo’n beetje wilde tochtjes heel West-Europa dus. Na twee weken varen, was ik weer veertien dagen ‘Al vaar je honderd thuis. Dit doe ik nog steeds, maar daar- keer dezelfde route, tussen’ naast doe ik ook veel andere dingen.’ je ziet honderd keer Sinds begin 2016 werkt Johan als zelf- iets anders’ standig afloskapitein en wordt hij inge- huurd door Beleef Lauwersoog. ‘Mijn werkzaamheden zijn heel afwisselend. Zo leid ik onder andere de rondvaarten doe ik het groot machinaal onderhoud van alle schepen. Van de buitenkant tot aan het motorische gedeelte. Ik ken iedere schroef en bout. Daarnaast zorg ik voor een juiste bezetting van schip- pers en ben ik betrokken bij de vaar- plannen. Stel dat iemand vraagt om

40 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 41 gadgets Musthaves voor op de camping! Strandsokjes Duukies Beachsocks Zo comfortabel mogelijk je vakantie vieren, met beschermen tegen zo min mogelijk spulletjes: dat is de kunst van warm zand, schelpen, kamperen. Om het je een beetje makkelijker steentjes, kwallen en te maken, hebben we de handigste kampeer- andere zeedieren, Fire up! gadgets voor je uitgezocht! splinters en gladde vloeren. Marshmallows of worstjes — roosteren boven een Via duukies-beachsocks.com, kampvuur was nog nooit Slapen tussen 19,95 euro zo makkelijk met deze marshmallowstok van de schapen Picknick­ Bon Fire! — Tweepersoons, rugzak Via buitenkookproducten.nl, lichtgewicht tent van 25,95 euro Field Candy met landelijk De rugzak van Picnic schapenmotiefje! At Ascot is een goed — en handig alternatief Via bol.com, 298 euro voor de rieten mand! — Via rei.com, 78 euro

Lekker hangen Deze hangmat van MoreThanHip is ruim genoeg voor twee of meer De smaak van personen en kan minstens 180 kilo Peddelen maar! dragen. Doordat de stof supersnel de Wadden droogt krijg je geen weerplekken Opblaasboot met peddels en blijft de hangmat mooi en sterk. Kijk- en kookboek over de voor uren waterplezier! — Waddeneilanden met heerlijke — Via wehkamp.nl, 49,95 euro recepten. Via bol.com, 29,99 euro — Ook verkrijgbaar in de campingwinkel. Via bol.com, 59,95 euro

Klassiek lampje Functioneel op de picknicktafel, romantisch in de voortent, handig naast je Krabben Safari chef Vlijmscherp bed: de Edison the Petite van vangen! Fatboy. Deze witte tafellamp Deze draagbare gasbarbecue Dit mes van Opinel is brengt de juiste hoeveelheid Krabbetjes vang je met dit weegt minder dan vier handig, superscherp licht in de duisternis, waar je handige hengeltje. Vergeet je kilo en heeft verschillende én zeer duurzaam. ook bent. ze niet weer terug te zetten? grilloppervlakken. Ideaal voor — — — bij de caravan of picknick! Via opinel-usa.com, Via fatboy.com, 64,95 euro Via bol.com, 10 euro — 25 euro Ook verkrijgbaar in de campingwinkel. Via coolblue.nl, 99,99 euro

42 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 43 Grootste getijdegebied ter wereld ‘De Unesco-status kun je Het inzicht dat menselijk ingrijpen in vergelijken met een Een uniek gebied op de natuur ten koste gaat van de unieke Michelinster waarden van het gebied werd ook inge- geven doordat er meer oog kwam voor voor restaurants’ de natuurwaarde van de Waddenzee. wereldschaal Zo’n zeegebied waarvan grote delen tij- 3) Er is sprake van een bijzonder sys- bouwen we een vismigratierivier. Wat dens laagwater droogvallen, dat veel teem waar dieren en planten zich aan meer invloed van brak water in het vogels en andere (zee)dieren telt, is uiteenlopende omstandigheden heb- Lauwersmeer toestaan kan ook positief uniek op de wereld. ‘De natuur kan hier ben aangepast. Omdat ook de bescher- werken. Er zijn veel ideeën over, maar nog helemaal haar gang gaan’, vertelt ming vanuit de eerder genoemde drie daar gaat de komende jaren nog veel de hoofdredacteur. ‘Zandplaten verdwij- landen al goed geregeld was, is de discussie over plaatsvinden.’

EN LAUWERSMEER UNESCO nen, geulen verleggen zich, duinen wor- Waddenzee op de lijst komen te staan den gevormd op de eilanden. En dat van Natuurlijke Werelderfgoederen. Michelin-ster alles zonder dat wij er als mensen iets Hans benadrukt dat het hier specifiek Dat de Waddenzee wordt aange- aan doen.’ om het zeegedeelte gaat. ‘De eilan- merkt als bijzonder gebied is ook een den en kustgedeelten horen niet bij het groot pluspunt voor het toerisme in het ‘Juist vanwege dat laatste is de Werelderfgoed-deel. Datzelfde geldt gebied. Hans legt uit: ‘De Unesco-status Waddenzee nu zo’n uniek stuk natuur’, voor het Nationaal Park Lauwersmeer. kun je vergelijken met een Michelin- Het Lauwersmeer kent een mooie ontstaansgeschiedenis. vervolgt hij. ‘Dat zagen de regerin- Een Nationaal Park wil zeggen dat een ster voor restaurants. Voor bezoekers Door natuurlijke processen en menselijk ingrijpen werd dit meer gen van Nederland, Duitsland en gebied een bijzondere natuurwaar- kan dat handig zijn. “Oh, dat wil ik wel vanuit de vroegere Lauwerszee gevormd. De aangrenzende Wad- Denemarken ook. Het is het groot- de heeft en dat er ook recreatiemoge- eens zien”. Het in Lauwersoog geplan- ste aaneengesloten getijde gebied ter lijkheden zijn. Als je het Lauwersmeer de Werelderfgoedcentrum kan daar denzee is echter relatief onaangetast gebleven. Mede daardoor wereld. De regeringen hebben toen aan bij de Werelderfgoedstatus wilt een belangrijke rol in spelen. Want verkreeg deze zee in 2009 Unesco Werelderfgoedstatus. Unesco gevraagd om de natuurlijke betrekken, moet je de dijk weghalen.’ als toeristen eenmaal op de dijk staan Werelderfgoedstatus te verlenen, iets Lachend: ‘Dat lijkt me niet helemaal de en over de zee uitkijken, denken ze dat in 2009 ook is gebeurd.’ bedoeling.’ wellicht: “waarom is dit nu zo bijzon- der?” In dat centrum kan veel infor- Unesco Werelderfgoedstatus Desondanks heeft Hans wel het idee matie worden gegeven. Zo krijgt het Om die status te verkrijgen moet aan- dat de relatie tussen het Lauwersmeer gebied de aandacht die het verdiend. ‘Om het ontstaan van het Lauwersmeer Lauwersmeer ingepolderd. Uiteindelijk opeenvolging van zaken: de Lauwerszee getoond worden dat iets een bijzonder en de Waddenzee kan verbeteren. De De Waddenzee heeft haar oorspronke- goed te begrijpen, moeten we terug werd in 1969 de Lauwerszee afgesloten wordt afgesloten, er vinden vele veran- gebied is. Hier zijn een aantal crite- sterke scheiding tussen zoet- en zout- lijke natuurwaarde nog, de natuurkrach- naar de laatste ijstijd. Grote delen van en zodoende werd de zee omgevormd deringen plaats, we planten als mensen ria voor. De Waddenzee is op grond water heeft een negatieve invloed op ten zijn volop aanwezig. Het IJsselmeer Nederland waren destijds bedekt met tot een meer. Toen heeft het ook de hui- wat aan en dat krijgt weer een eigen van drie criteria aangemerkt: 1) Het is allerlei vissoorten en daarmee indirect en Lauwersmeer hebben ook belangrij- een ijskap. Toen dit ijs zich terugtrok, dige vorm gekregen.’ natuurwaarde met als gevolg dat het de een oorspronkelijk landschap waar de ook op de vogels. ‘Kunnen we daarvoor ke natuurwaarden, maar daar wordt de veranderde het landschap nogal.’ Aan status van Nationaal Park krijgt en wordt natuur nog echt de natuur is. 2) Er is een niet iets slimmers bedenken?’, vraagt natuur beheerst door de mens. Dat is het woord is Hans Revier, hoofdredac- Omslagpunt beschermd.’ grote diversiteit aan planten en dieren. hij zich hardop af. ‘Bij de Afsluitdijk het grote verschil met de Waddenzee.’ teur van WADDENmagazine en lector In het kort kan worden gesteld dat het Mariene Wetlands Studies. ‘Een grote Lauwersmeer is ontstaan door een com- strandwal bleef uiteindelijk achter, ter binatie van grootschalige natuurlijke plekke waar nu de eilanden en de dui- processen die vanaf het jaar 5000 voor nen van de Noord- en Zuid-Hollandse Christus begonnen en menselijk ingrij- kust liggen. Daarachter vormde zich pen in de afgelopen 200 jaar. In dat een uitgestrekt moeras dat doorsneden laatste kwam in de zestiger jaren een werd door een groot aantal rivieren die omslagpunt. Hans: ‘Tegen die tijd was afwaterden op de Noordzee’, legt Hans iedereen er wel achter dat grootschalige uit. ‘In de loop der tijd hebben stormen ingrepen, zoals inpolderingen, ten koste en erosie het Waddengebied gevormd gaan van de natuur in een op wereld- zoals wij dat nu kennen.’ schaal uniek gebied. De plannen voor de afsluiting van de Lauwerszee waren Het Lauwersmeer, in eerste instan- toen echter al gemaakt. Dat is dan ook tie de Lauwerszee, is een overblijfsel de laatste grote ingreep geweest.’ van een uitmonding van de rivier De Lauwers, samen met de wateren die Hans geeft aan dat in het afgesloten vanaf Groningen stroomden. ‘Dat zorg- gebied weer nieuwe natuur ontstaat. de voor een soort inham’, aldus Hans. De aangeplante bossen en moerasach- ‘Vervolgens zijn in de 17e en 18e eeuw tige delen worden nu als Nationaal delen rondom die inham en het huidige Park aangemerkt. ‘Je ziet een leuke

44 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 45 wad op de agenda

26/08 oktober Maandelijkse live muziek Wad op de in Waddenpaviljoen de Voormalige 07/10 Noorman vanaf 15.30 uur. Nationale open bedrijvendag Open dag op de camping. september 20/10 Herfstactiviteiten 7-9/09 agenda? Admiraliteitsdagen Dokkum 24/10 Gratis shuttle service vanaf de cam- Volle maan-activiteit december JULI ping en admiraliteitsfeestje op ons augustus schip. 27/10 22-23/12 01/07 13/08 Halloweenactiviteiten Kerstmarkt  Open Trouwlocatiedag open lucht-bioscoop bij 15/09 voor kinderen Met winterse kerst-fair, ijsbaan, win-

Kom inspiratie op doen voor de mooi- Waddenpaviljoen De Nazomeractiviteit terse activiteiten en een ijsbaan bij ste dag van je leven. Misschien wel Voormalige Noorman Evenement op het einde van de pier. 28/10 het Booze Wijf. bij ons op Lauwersoog? Je wordt ont- Er wordt een vallende sterrenregen Maandelijkse live muziek Activiteiten vangen door de weddingplanner in verwacht. Een mooi moment voor een 22/09 in Waddenpaviljoen de Voormalige 30/12 agenda: Restaurant Het Booze Wijf. unieke activiteit. Speciaal voor deze Start van de herfst Noorman vanaf 15.30 uur. Maandelijkse live muziek gelegenheid maken wij een open Allerlei leuke kinderactiviteiten vanaf in Waddenpaviljoen de Voormalige 07/07 lucht-bioscoop onder de vallende Restaurant Het Booze Wijf. Noorman vanaf 15.30 uur. Altijd op woe/za/zo Dag van de visserij sterren op het einde van de pier. Wij november Land Rover Safari Rondleiding over een viskotter vertonen de Disney Nature film Blue. 22/09 Kerst vieren op Lauwersoog met aansluitend een proeverij van Swin Run Intocht Sinterklaas Dokkum Tijdens de kerstdagen hebben wij Altijd op woe/za + tijdens verse vis en een verhalenverteller Met Blue duik je in het hart van de In 2018 wordt de eerste Swimrun in Sinterklaas komt in Dokkum aan met onze jaarlijkse traditie: een winter- de vakanties iedere dag in Waddenpaviljoen De Voormalige oceaan om een nog steeds mys- Nederland in het prachtige UNESCO de pakjesboot (De Lauwers). se wandeling met kampvuur met de Rescueboatexpeditie Noorman. terieuze en verrassende wereld gebied Lauwersmeer georganiseerd. boswachter. Erg leuk voor de hele te ontdekken, te begrijpen en lief De Swimrun is één van de zwaar- Bezoek de pakjesboot familie. Aansluitend lekker genie- Planning zoals op de 21/07 te hebben. Een wereld waarin de ste uithoudingsvermogen sporten De pakjesboot van Sinterklaas ligt ten van een brunch in Restaurant volgende pagina Bier & Iel op de pier natuur prachtige kleuren, vormen en ter wereld. Zoals de naam al zegt, is in Dokkum en het is voor kinderen Het Booze Wijf. Een andere jaar- Zeehondenexpedities en Vandaag is de start van de Colin geluiden heeft. De oceaan is uniek. Swimrun een combinatie van zwem- mogelijk om een bezoek te brengen lijkse traditie is de vaartocht naar Archer Memorial Race: de grootste Het is overal, beslaat meer dan 70% men en rennen, die de hele race aan de pakjesboot om sinterklaas en Schiermonnikoog met strandwande- zandplaatexcursies zeilrace van Nederland. De haven van de aarde en geeft de aarde door met elkaar worden afgewis- de pieten daar druk aan het werk te ling. Moeilijk kiezen hè!? ligt vol met allemaal prachtige zeil- zijn kleur en naam: de blauwe pla- seld. Een loodzware tocht, waarbij je zien. Alle zondagen tussen schepen. Zij maken zich klaar voor neet. In deze weelderige en kwets- in duo’s door open wateren zwemt, Tijdens de kerstdagen zijn onze beide restau- april en september het vertrek naar Larvik in Noorwegen bare omgeving is dolfijn Blue onze en door landerijen en over dijken 25/11 rants geopend voor een heerlijk kerstdiner. Zout naar Zoet-wandeling en leggen een afstand van +/- 400 gids om deze geweldige geschiede- rent. Het zwaarste van de race is dat Maandelijkse live muziek mijl af met maximaal 5 schippers nis van de oceaan te delen, die van je te allen tijde je sportkleren aan- in Waddenpaviljoen de Voormalige Alle dinsdagen aan boord. Tijdens deze dag heb- onze oorsprong en onze toekomst hebt: je rent met je wetsuit aan en je Noorman vanaf 15.30 uur. januari tussen april en ben wij Bier & Iel op het einde van is. Een universeel verhaal dat reso- zwemt met je hardloopschoenen aan september de pier tussen 12.00 en 17.00. Wij neert in ieder van ons. je voeten. Een marathon lopen in een 25/11 01/01/19 Wild spotten met een roken paling op het terras en hebben wetsuit is zeker niet voor iedereen Open Trouwlocatiedag Nieuwjaarsduik Lauwersoog echte boswachter de heerlijkste speciaal­biertjes koud 18/08 weggelegd. Kom inspiratie op doen voor de Vorig jaar was het een enorm succes gezet. Ook is er weer live muziek! Noordelijk Mosselfeest mooiste dag van je leven in win- en daarom zetten we dit evenement Alle donderdagen (Haven 50, Lauwersoog). Bij Waddenpaviljoen De Voormalige 23/09 terse sferen. Misschien wel bij ons voort als jaarlijkse traditie. Gaan we Noorman. Open Trouwlocatiedag op Lauwersoog? Je wordt ontvan- dit jaar het recordaantal duikers van tussen april en 29/07 Kom inspiratie op doen voor de mooi- gen door de weddingplanner in 123 overtreffen? Ons doel is om het september Maandelijkse live muziek 26/08 ste dag van je leven. Misschien wel Restaurant Het Booze Wijf. dubbele aantal personen een koude Ochtendwandeling met in Waddenpaviljoen de Voormalige Full Moon party bij ons op Lauwersoog? duik te laten beleven. Achteraf lek- een echte boswachter Noorman vanaf 15.30 uur. Bij Waddenpaviljoen De Voormalige ker opwarmen met een kom snert in Noorman. 30/09 Restaurant Het Booze Wijf en genie- Maandelijkse live muziek ten met de familie van een nieuw- in Waddenpaviljoen de Voormalige jaarsborrel met live muziek. Doe jij Noorman vanaf 15.30 uur. mee?

46 BELEEF LAUWERSOOG 46 BELEEF LAUWERSOOG BELEEFBELEEF LAUWERSOOGLAUWERSOOG 47 47 kalender zeehondenexpedities puzzel

Dag-Datum / Soort tocht / Vertrektijd / Aankomsttijd

Zeehondenexpeditie (Z) en Zeehondenexpeditie Waddenwoordzoeker w De woorden zitten in alle richtingen in de puzzel verstopt. Van boven naar eenin! beneden, van links naar rechts en ook nog eens schuin! Zoek ze op en streep ze ijsje! met zandplaatexcursie (P). af. De letters die overblijven vormen de oplossing. Heb jij het goede antwoord? Dan mag je een raketje komen halen bij Eetcafé De Werf op het campingterrein.

JULI september AVONTUUR LANDSCHAP VISSEN Zondag 1-7-2018 P 18:30 22:00 Zaterdag 1-9-2018 Z 8:00 11:00 BELEVING LAUWERSOOG VOGELS bingo Woensdag 4-7-2018 Z 9:00 11:00 Zondag 2-9-2018 Z 9:30 11:30 BOSWACHTER MEER WADDENZEE Alle dingen op de Zaterdag 7-7-2018 P 9:45 13:15 Woensdag 5-9-2018 Z 12:00 14:00 CAMPING RESTAURANT plaatjes zijn te vinden WANDELEN Zondag 8-7-2018 P 10:45 14:15 Zaterdag 8-9-2018 P 15:00 18:30 EILAND ROUTE op de camping. WATERIJS Woensdag 11-7-2018 Z 16:00 18:00 Zondag 9-9-2018 P 16:00 19:30 EXCURSIE SAFARI Kun jij ze allemaal ontdekken? Zie jij Zaterdag 14-7-2018 P 17:30 21:00 Zaterdag 15-9-2018 Z 9:00 11:00 FIETSEN SLIPPERS ZANDPLAAT bijvoorbeeld een Zondag 15-7-2018 P 18:30 22:00 Zondag 16-9-2018 Z 9:30 11:30 ZEEHOND GIDS TENT krabbetje, een tent of Woensdag 18-7-2018 Z 9:30 11:30 Woensdag 19-9-2018 Z 10:30 12:30 HAVEN VAKANTIE ZONNEBRIL een boot? Kruis ze af! Zaterdag 21-7-2018 P 10:15 13:45 Zaterdag 22-9-2018 P 14:45 18:15 Zondag 22-7-2018 P 11:15 14:45 Zondag 23-9-2018 P 15:30 19:00 Dinsdag 24-7-2018 P 13:45 17:15 Zaterdag 29-9-2018 Z 8:00 10:00 Woensdag 25-7-2018 Z 16:00 18:00 Zondag 30-9-2018 Z 8:30 10:30 E E E I L A N D S A F A R I Donderdag 26-7-2018 P 15:45 19:15 G I D S L I P P E R S N U N Zaterdag 28-7-2018 P 17:00 20:30 Zondag 29-7-2018 P 17:45 21:15 oktober Dinsdag 31-7-2018 P 18:45 22:15 Woensdag 3-10-2018 Z 10:30 12:30 I E Z V L A V O N T U U R K Zaterdag 6-10-2018 P 13:30 17:00 Zondag 7-10-2018 P 14:45 18:15 E W A O A T U F E H B E S L augustus Zaterdag 13-10-2018 Z 8:00 10:00 Woensdag 1-8-2018 Z 8:15 10:15 Zondag 14-10-2018 Z 8:30 1030 X A N G N E E W I R A J V I Donderdag 2-8-2018 Z 8:45 10:45 Woensdag 17-10-2018 Z 9:00 11:00 Zaterdag 4-8-2018 Z 9:45 11:45 Zaterdag 20-10-2018 P 12:30 16:00 C D D E D N N C E E I V G V Zondag 5-8-2018 P 9:15 12:45 Zondag 21-10-2018 P 14:00 17:30 Dinsdag 7-8-2018 P 11:15 14:45 Dinsdag 23-10-2018 P 15:30 19:00 U D P L S T E T A R T O E O Woensdag 8-8-2018 Z 14:00 16:00 Woensdag 24-10-2018 Z 17:00 19:00 Donderdag 9-8-2018 P 14:15 17:45 R E L S C R H B E M S S I N Zaterdag 11-8-2018 P 16:15 19:45 Zondag 12-8-2018 P 17:15 20:45 S N A E H C D T R M P O E E Dinsdag 14-8-2018 P 18:30 22:00 november Woensdag 15-8-2018 Z 8:30 10:30 Zondag 4-11-2018 Z 13:30 15:30 I Z A V A K A N T I E I O N Donderdag 16-8-2018 Z 9:00 11:00 Zondag 18-11-2018 Z 11:00 13:00 Zaterdag 18-8-2018 P 8:45 12:15 E E T W P W A N D E L E N G Zondag 19-8-2018 P 9:30 13:00 Dinsdag 21-8-2018 P 11:45 15:15 R E S T A U R A B T R E R G Woensdag 22-8-2018 Z 13:30 15:30 december Donderdag 23-8-2018 P 14:15 17:45 Zondag 2-12-2018 Z 11:45 13:45 R O U T E E N Z E E H O N D Zaterdag 25-8-2018 P 16:00 19:30 Zondag 16-12-2018 Z 9:00 11:00 Zondag 26-8-2018 P 16:45 20:15 Donderdag 27-12-2018 Z 8:00 10:00 B E L E V I N G V I S S E N Dinsdag 28-8-2018 P 17:45 21:15 Zondag 30-12-2018 Z 10:15 12:15 Beleef Lauwersoog is… ‘Ontdek de van de natuur schoonheid en ga met ons mee op avontuur’

48 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 49 plattegrond

COLOFON

Redactie Waddenzee Sharon Bremer Waddenpaviljoen Corryna Smits - Koopmans De Voormalige Noorman Kirsten Bos - Venema Walter de Boer Jasper de Vries Maaike Schaap

Vormgeving Netaly Kuipers P1 P4 Fotografie Elsbeth Hoekstra

Haven Opstapplaats Haven Marcel van Kammen Paviljoen De Noorman Kustweg Kirsten Bos - Venema Bas Meelker Haven Peter Tulner Pp Kustweg Realisatie New Publishers Aarhusweg 2-13

Strandweg 9723 JJ Groningen T (050) 549 67 49 www.newpublishers.nl

Alle avonturen in het magazine zelf beleven? Ga naar www.lauwersoog.nl of scan de QR-code! Noordergat

Restaurant Het Booze Wijf P

lauwersmeer

Camping Lauwersoog

Waddenpaviljoen de Restaurant Het Voormalige Noorman Booze Wijf Haven 50 Strandweg 1 9976 VN Lauwersoog 9976 VS Lauwersoog +31 (0) 519 349422 +31 (0) 519 349133 [email protected] [email protected] www.lauwersoog.nl www.lauwersoog.nl DeVoormaligeNoorman hetboozewijf

50 BELEEF LAUWERSOOG BELEEF LAUWERSOOG 51 Unieke belevenissen om je nog lang te herinneren

Strandweg 1 • 9976 VS Lauwersoog • Tel: 0519 - 34 91 33 [email protected] • www.lauwersoog.nl Lauwersoog beleef_lauwersoog 52 BELEEF LAUWERSOOG