Rondje Lauwersmeer Zie Je Letterlijk Alle Kanten Het Water Dat Tegenwoordig Het Noorden

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Rondje Lauwersmeer Zie Je Letterlijk Alle Kanten Het Water Dat Tegenwoordig Het Noorden NATIONAAL PARK LAUWERSMEER FIETS- EN B C D De Lauwerszee; een bijzonder stuk Nederland. Vandaag de dag WANDELROUTE plukken we nog steeds de vruchten van de drooglegging in 1969. ZOUTKAMPERRIL HEMELPLATFORM NATUUR OP ZANDPLAAT De ruige natuur en het open landschap zijn een eldorado voor Toen er gedeeltes van het VLINDERBALG BALLASTPLAAT verschillende soorten bijzondere vogels en andere dieren. Alleen RONDJE riviertje de Hunze werden Over de verhoogde Strandweg, Vanaf de Strandweg voert de de schelpen in de bodem verraden nog dat je op een voormalige LAUWERSMEER rechtgetrokken, ontstond fungerend als dijk, fiets je naar route door de uitgestrekte natuur zeebodem loopt. In een rondje Lauwersmeer zie je letterlijk alle kanten het water dat tegenwoordig het Noorden. Iets later op de van het Lauwersmeergebied. van dit unieke gebied dat omarmd wordt door Groningen en Friesland. Het Rondje Lauwersmeer is Wil je het Rondje het Reitdiep wordt genoemd. route zie je langs het water een Konikpaarden en Schotse Dit is het Nationaal Park Lauwersmeer, hier moet je zijn geweest. een van de mooiste wandel- Lauwersmeer nog leuker Het Reitdiep loopt van de levensgrote uitsnede van de Hooglanders zijn hier geregeld en fietsroutes van Noord maken? Dat kan! De route stad Groningen via diverse zeearend. Op ditzelfde punt te zien. Door de afsluiting Nederland.Omarmd door kan worden afgelegd wierdendorpen tot aan het vind je het hemelplatform van veranderde de Lauwerszee in een Groningen en Friesland met een stempelkaart, Lauwersmeer. Het Reitdiep waaruit je prachtig uitkijkt over zoetwatermeer. Drooggelegde neemt deze route (43 waarmee je in elk dorp een was tot de 19e eeuw de de Vlinderbalg, een zijtak van delen raakten begroeid en km) je mee langs natuur, stempel haalt bij een van de vaarverbinding van de stad het Lauwersmeer. Het platform een uniek natuurgebied cultuur en historie. Beleef gastronomische, recreatieve Groningen naar de zee. Daarna is niet eens zo heel hoog, maar ontstond. De schoonheid COLOFON het gebied op z’n best met of culturele ondernemers. namen het Damsterdiep en geeft je net even een ander ervan is ook goed te ervaren Ontwerp Studio Anne-Marijn de gastvrije ondernemers, Deze stempelkaart is tevens het Eemskanaal deze functie perspectief. Kijk over de rietrand tijdens een korte wandeling Dtp Ontwerpstra uitdagende activiteiten een toeristenkaart en over. In het verlengde van het heen en herken de vormen van in het bos op de Ballastplaat, Idee en Tekst IVN Groningen en veel restaurants en verschaft je korting bij tal Reitdiep ligt de Zoutkamperril. de vroegere zeebodem. Het een voormalige zandplaat. Fotografie Stella Dekker, Marcel overnachtingsmogelijkheden. van bedrijven. Kaart vol? Dan A Op het punt waar je nu staat bijzondere aan deze toren is dat Het activiteitencentrum van Kammen, Bas Meelker, krijg je de begeerde “Rondje heb je mooi uitzicht over het de zijwanden naar voren kunnen van Staatsbosbeheer, het Sebastiaan Rodenhuis, IVN Lauwersmeer” medaille. ZOUTKAMP water dat kronkelend richting worden geklapt, zodat je geen Lauwersnest, staat helemaal Redactie Marketing Groningen Bij Zoutkamp denken de meeste militaire verdedigingsschans. Door het Lauwersmeer stroomt. stijve nek krijgt als je ’s nachts in het teken van vogels en Verantwoording Alle gegevens De stempelkaart is verkrijgbaar mensen aan visserij en garnalen. de afsluiting van de Lauwerszee naar de sterren wilt kijken. duisternis. In 2016 is het zijn met grote zorgvuldigheid via rondjelauwersmeer.nl In de late middeleeuwen werd verplaatste de vissersvloot zich, Nationaal Park officieel verzameld en verwerkt. Alle hier echter nog zout gewonnen maar nog steeds ademt het dorp uitgeroepen to Dark Sky Park, betrokken partijen kunnen niet uit zoutveen. Hieraan dankt het een maritieme sfeer, nu met een plek waar het donker genoeg aansprakelijk gesteld worden dorp dan ook zijn naam. Daarna horeca en een visserijmuseum. is een heldere sterrenhemel te voor eventuele onjuistheden. Meer informatie over het was het dorpje niet alleen een Maak daarom zeker even een kunnen zien. Iets verderop ligt Rondje Lauwersmeer en de bruisende vissersplaats, maar door rondje door het dorp, voordat natuurvakantiepark Suyderoogh. inschrijving vind je hier zijn strategische ligging ook een je verdergaat met de route. NP-LAUWERSMEER.NL NL FIETSROUTE WANDELROUTE De fietsroute kun je De wandelroute kun je E F G H fietsen aan de hand van wandelen aan de hand van fietsknooppunten. Hieronder wandelknooppunten die LAUWERSOOG SPUISLUIZEN WADDENZEE BANTPOLDER vind je een overzicht van onderdeel uitmaken van het Het dorp Lauwersoog heeft In 1970 werd de bouw van WERELDERFGOED De Bantpolder is een de knooppunten met wandelnetwerk. Hieronder zijn naam te danken aan de spuisluizen afgerond. Dit Op dit punt kun je via een trapje weidegebied in beheer van het begin- en eindpunt vind je een overzicht van de rivier op de grens van omvangrijke bouwwerk bestaat de dijk op en uitkijken over de Natuurmonumenten dat speciaal vissersdorp Zoutkamp. de knooppunten met Groningen en Friesland, de uit twaalf betonnen kokers door Waddenzee. Neem plaats op de is ingericht voor watervogels en het begin- en eindpunt Lauwers. De Museumhaven de zeedijk met elk een doorsnede Waddentribune en geniet van weidevogels. De kans is daarom 90 89 6 5 73 vissersdorp Zoutkamp. is een openluchtmuseum vol van tien meter. Overtollig water het bijzondere uitzicht. Het is groot dat je een kievit, grutto monumentale schepen die dat vanuit de drie noordelijke misschien niet direct zichtbaar, of scholekster ziet lopen. Door 4 45 46 13 50 70 72 60 21 83 in de vorige eeuw het beeld provincies in het Lauwersmeer maar onder en vlak boven de de glooiende oevers hebben op het water van Friesland wordt geloosd, wordt bij eb met waterspiegel bevinden zich zulke weidevogels het hier extra 83 85 84 88 90 82 81 41 44 40 en Groningen bepaalden. deze sluizen in de Waddenzee ruim 10.000 soorten dieren, naar hun zin. In de winter wordt Iets verderop fiets je langs de gespuid. Bij vloed of storm van groot tot piepklein, en zo’n de Bantpolder bewoond door START EN EINDPUNT 45 81 82 echte haven van Lauwersoog. worden de sluizen afgesloten. 250 plantensoorten. Daarnaast duizenden overwinterende ZOUTKAMP Aan het einde van de haven De spuisluizen werden eerst de maken elk jaar opnieuw zo’n tien ganzen. Om de polder 42 48 31 48 37 liggen vaak vele vissersboten. Lauwerssluizen genoemd, maar tot twaalf miljoen trekvogels aantrekkelijk te houden voor de Nergens is de vis verser dan sinds 2007 zijn ze vernoemd gebruik van het waddengebied. vogels, is het natuurbeheer erop 52 62 85 97 hier. Vanaf Lauwersoog heb naar R.J. Clevering. Dit was de Door voortdurende werking gericht om het open grasland PRAKTISCHE INFO In Zoutkamp zijn meerdere je ook de mogelijkheid om de voorzitter van het waterschap van eb en vloed passen te behouden. Zo graast er in 71 42 46 93 parkeermogelijkheden. Je belevingstocht Lauwersom Hunsingo van 1955 tot 1979. natuur, planten en dieren de zomer bijvoorbeeld vee kunt bijvoorbeeld je auto in te lopen. Deze route verbindt zich steeds maar weer aan de van boeren uit de omgeving. RONDJE het centrum parkeren (t.h.v. Ben je een echte het meer met de zee, met wisselende omstandigheden Marnestraat 3) en ’s zomers is wandelfanaat? Dan kun je uitkijkposten op de dijk, een op het wad aan. Door deze LAUWERSMEER er een ruime parkeerplaats bij de route uitbreiden met een heel bijzonder vlonderpad unieke natuur en veelheid aan de ijsbaan (t.h.v. Panserweg 9). kleine lus over de Ballastplaat: en de waterspeeltuin bij biotopen is de Waddenzee restaurant het Booze Wijf. in 2009 door UNESCO tot BELEEF NATIONAAL PARK Fiets huren? Dat kan in 71 80 84 Werelderfgoed verklaard. LAUWERSMEER Zoutkamp bij Camping ’t Ol Gat (Stationsstraat 14, START EN EINDPUNT tel: 0595-401 926). ZOUTKAMP FIETS- EN WANDELROUTE ± 43KM I LEGENDA M N TERPDORP ANJUM EZUMAKEEG DOKKUMER Het dorp Anjum is omstreeks Groningen is bezaaid met hemelplatform fietsroute hoofdwegen natuurgebied Ook de Friese oever van het NIEUWE ZIJLEN het jaar 1000 gebouwd op een zulke woonheuvels. Het Lauwersmeer is een genot voor Het water waar je net uitzichtpunt wandelroute overige wegen bos terp. Terpen zijn de Friese variant wierdenlandschap is een van de vogelliefhebbers. Vanuit dit punt overheen bent gekomen is van wierden, de door mensen oudste cultuurlandschappen van vogelkijkhut / observatietoren fietsknooppunt fiets- en wandelpaden plaatsen kijk je uit over het Lauwersmeer het Dokkumergrootdiep. Hier opgeworpen heuvels waarop Noordwest-Europa. De Michaëlkerk activiteitencentrum wandelknooppunt parkeerplaats Zoutkamp en kun je diverse vogels spotten. gaat een wandelpad door het werd gewoond totdat dijken de staat bovenop de terp van Anjum. Lauwersnest Vooral in het voorjaar en najaar, bos via de jachthaven Lunegat bescherming tegen hoog water De kerk stamt uit de 12e eeuw tijdens de vogeltrek, kun je hier naar het fietspad Dokkumer overnamen. Ook de provincie en is gebouwd met tufsteen. bijzondere vogels zien, zoals de Nieuwe Zijlen/Zoutkamp. Begin grauwe franjepoot, de grauwe 18e eeuw gingen er steeds WADDENZEE gors, de gestreepte strandloper meer stemmen op dat het en de zeearend. Maar ook allerlei Dokkumergrootdiep afgesloten G E D eenden, zwanen en steltlopers moest worden in verband met A W P D KWA zwemmen, lopen en vliegen hier overstromingsgevaar. In 1729 ALLAR STWEG K ZEEDIJ VIRTUEEL BEZOEKERSCENTRUM graag rond. Langs het fietspad waren de Dokkumer Nieuwe OUDE LAUWERSMEERDIJK – VIERHUIZERGAT - J VEERDIENST R zie je vooral buizerds en andere Zijlen klaar. De sluis bestaat E K J T I SCHIERMONNIKOOG S D K - I J P E I W A TS roofvogels die vanaf een paaltje uit drie sluiskolken; twee voor D N K A A U H B ST G W C E S G K F en J hun territorium bespieden. schepen en één alleen om I OOSTMAHORN rhav Vee D 5 E K - G U N361 E E S E T Z - D - DE SKÂNS HOEK water te kunnen spuien op het E W U G WADDENZEE D WE R VAN BANT G O U E E T O Al in de vroege 16e eeuw is op Vlak daarna brak de Tachtigjarige 73 LAUWERSOOG Lauwersmeer.
Recommended publications
  • A Geological History of Groningen's Subsurface
    A geological history of Groningen’s subsurface Erik Meijles, University of Groningen Date June 2015 Editors Jan van Elk & Dirk Doornhof Translated by E.L. Howard General introduction Ground acceleration caused by an induced earthquake is strongly dependent on the composition of local shallow soils. NAM commissioned Deltares to conduct a detailed survey of the shallow subsurface above the Groningen gas field. The survey focuses on Quaternary geology with an emphasis on the upper 50 metres. This report provides an introduction to Groningen’s Quaternary geology as a background to the comprehensive Deltares report, which has culminated in a detailed model of Groningen’s shallow subsurface. This report was written by Dr ir Erik Meijles, Assistant Professor of Physical Geography at the University of Groningen. Wim Dubelaar, Dr Jan Stafleu and Dr Wim Westerhoff of TNO Geological Survey of the Netherlands (TNO- NITG) in Utrecht assisted with editing this report and provided a number of key diagrams. Title A geological history of Groningen’s subsurface Date June 2015 Client NAM Author Erik Meijles, Assistant Professor Edited by Jan van Elk of Physical Geography and Dirk Doornhof Organization University of Groningen Organization NAM Significance for Research theme: earthquake Predicting ground acceleration research Explanation: Ground acceleration caused by an induced earthquake is strongly dependent on the composition of local shallow soils. NAM commissioned Deltares to conduct a detailed survey of the shallow subsurface above the Groningen gas field. This survey focuses on the Quaternary geology of Groningen with an emphasis on the upper 50 metres. Directly This research serves as background to the report entitled ‘Geological schematisation of related the shallow subsurface of Groningen’ written by various Deltares staff members.
    [Show full text]
  • Introduction Day To
    The Groningen Highlands - 6 dagen DUTCH BIKETOURS - EMAIL: [email protected] - TELEPHONE +31 (0)24 3244712 - WWW.DUTCH-BIKETOURS.COM The Groningen Highlands 6 days, € 445 Introduction Groningen, the far north with endless views over swaying grain fields and fat clay forced into tight rows of potatoes, interrupted here and there by a tree-lined farmhouse. You can see the seawall from afar as a straight line on the horizon. Stately shelters and tiny workers' houses give a glimpse into the near past. Stiff folk but you can rely on it. Of course we also visit Pieterburen and the seals, but it is even better to see them in real life on the boat, on the way to fantastic Schiermonnikoog. First, the enormous diversity of birds and nature in the Lauwersmeer and the Wadden Sea. Day to Day Day 1 Arrival Groningen The afternoon and evening are there to discover the cycling city of Groningen, to sit on a terrace at the Vismarkt or to climb the Martini Tower for a fantastic view of the city. Day 2 Groningen - Uithuizen 54 km Today the 'borgen' route is on the program. Shortly after you have left the city, the landscape opens up. Wide views are interrupted by places such as Ten Boer, Stedum and the now famous Loppersum. Rusthoven is the first Borg but is not open due to earthquake damage, unlike Borg Ekenstein just before Appingedam. Then on towards the sea dyke, Roodeschool and the beautiful blue and white tower of Uithuizermeeden. In the last kilometers 2 beautiful Borgen, the Rensumaborg and the Menkemaborg with a nice terrace.
    [Show full text]
  • PDF Van Tekst
    Monumenten in Nederland. Groningen Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma bron Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen. Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist / Waanders Uitgevers, Zwolle 1998 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/sten009monu04_01/colofon.php © 2010 dbnl / Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma i.s.m. schutblad voor Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen 2 Uithuizermeeden, Herv. kerk (1983) Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen 4 Stedum, Herv. kerk, interieur (1983) Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen 6 Kiel-Windeweer, Veenkoloniaal landschap Ronald Stenvert, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Sabine Broekhoven en Redmer Alma, Monumenten in Nederland. Groningen 7 Voorwoord Het omvangrijke cultuurhistorische erfgoed van de provincie Groningen wordt in dit deel van de serie Monumenten in Nederland in kaart gebracht. Wetenschappelijk opgezet, maar voor het brede publiek op een toegankelijke wijze en rijk geïllustreerd gebracht. Monumenten in Nederland biedt de lezer een boeiend en gevarieerd beeld van de cultuurhistorisch meest waardevolle structuren en objecten. De serie is niet bedoeld als reisgids en de delen bevatten dan ook geen routebeschrijvingen of wandelkaarten. De reeks vormt een beknopt naslagwerk, een bron van informatie voor zowel de wetenschappelijk geïnteresseerde lezer als voor hen die over het culturele erfgoed kort en bondig willen worden geïnformeerd. Omdat niet alleen de ‘klassieke’ bouwkunst ruimschoots aandacht krijgt, maar ook de architectuur uit de periode 1850-1940, komt de grote verscheidenheid aan bouwwerken in Groningen goed tot uitdrukking.
    [Show full text]
  • Routes Over De Waddenzee
    5a 2020 Routes over de Waddenzee 7 5 6 8 DELFZIJL 4 G RONINGEN 3 LEEUWARDEN WINSCHOTEN 2 DRACHTEN SNEEK A SSEN 1 DEN HELDER E MMEN Inhoud Inleiding 3 Aanvullende informatie 4 5 1 Den Oever – Oudeschild – Den Helder 9 5 2 Kornwerderzand – Harlingen 13 5 3 Harlingen – Noordzee 15 5 4 Vlieland – Terschelling 17 5 5 Ameland 19 5 6 Lauwersoog – Noordzee 21 5 7 Lauwersoog – Schiermonnikoog – Eems 23 5 8 Delfzijl 25 Colofon 26 Het auteursrecht op het materiaal van ‘Varen doe je Samen!’ ligt bij de Convenantpartners die bij dit project betrokken zijn. Overname van illustraties en/of teksten is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de Stichting Waterrecreatie Nederland, www waterrecreatienederland nl 2 Voorwoord Het bevorderen van de veiligheid voor beroeps- en recreatievaart op dezelfde vaarweg. Dat is kortweg het doel van het project ‘Varen doe je Samen!’. In het kader van dit project zijn ‘knooppunten’ op vaarwegen beschreven. Plaatsen waar beroepsvaart en recreatievaart elkaar ontmoeten en waar een gevaarlijke situatie kan ontstaan. Per regio krijgt u aanbevelingen hoe u deze drukke punten op het vaarwater vlot en veilig kunt passeren. De weergegeven kaarten zijn niet geschikt voor navigatiedoeleinden. Dat klinkt wat tegenstrijdig voor aanbevolen routes, maar hiermee is bedoeld dat de kaarten een aanvulling zijn op de officiële waterkaarten. Gebruik aan boord altijd de meest recente kaarten uit de 1800-serie en de ANWB-Wateralmanak. Neem in dit vaargebied ook de getijtafels en stroomatlassen (HP 33 Waterstanden en stromen) van de Dienst der Hydrografie mee. Op getijdenwater is de meest actuele informatie onmisbaar voor veilige navigatie.
    [Show full text]
  • Het Groninger Landschap in Kaart
    Het Groninger Landschap in kaart 6 Uithuizen 1 5 3 1 15 6 5 Pieterburen 2 3 2 4 4 12 14 12 13 9 7 Zoutkamp 4 9 6 16 Delfzijl 1 Winsum 13 11 4 15 17 17 3 4 7 2 18 17 3 Ten Boer 7 8 10 19 2 11 7 14 17 3 2 6 GRONINGEN 11 8 3 16 6 5 Haren 17 16 1 7 5 Leek 5 Hoogezand 2 1 4 9 10 8 Winschoten 18 12 15 Veendam 14 13 10 5 1 8200 hectare natuur Stadskanaal 18 molens 5 bezoekers- en informatiecentra 6 vakantiewoningen 7 bijzondere plekken Ter Apel 17 erfgoed locaties en rijksmonumenten LEGENDA Natuurterreinen Erfgoed 1 Bourtangerveld, Bourtange 1 Coendersborg, Nuis 2 Dollard, Finsterwolde (o.a. Dollardkwelders en 2 Iwema Steenhuis, Niebert wadplaten) 3 Ennemaborg, Midwolda 3 Polder Breebaart en Punt van Reide, Termunten 4 Borg Ewsum, Middelstum 4 Groote en Kleine Polder, Termunten 5 Villa de Vennen, Haren 5 Landgoed Ennemaborg, Midwolda 6 Luchtwachttoren 7O1, Warfhuizen 6 Groninger kwelders en binnendijkse parels 7 Bunkers Fiemel, Termunten (o.a. Klutenplas en Feddema’s plas) 8 Veenborg Welgelegen, Sappemeer 7 Hunzedal (o.a. Zuidlaardermeer, Westerbroekstermade- 9 Kalkoven en Kaap Garmt, Zoutkamp polder, Kropswolderbuitenpolder, Leinwijk, Wolfsbarge, 10 Villa Weltevreden, Glimmen Oostpolder, Onnerpolder, Oosterpolder en Harener Wildernis) 11 Boerderij De Haver, Onderdendam 8 Hunzezone, Groningen 12 Boerderij Plaats Melkema, Huizinge 9 ’t Hemrik, Haren 13 Boerderij Occo Reintiesheerd, Stedum 10 Dokter Hommesbos, Onstwedde 14 Boerderij Paddepoel, Adorp 11 Overbos bij Fraeylemaborg, Slochteren 15 Villa Barmerhoek, Doodstil 12 Landgoed Coendersborg, Nuis 16 Molenhuis, Westerwijtwerd (nieuw in 2019) 13 Harense Bos, Zevenhuizen 17 Steenfabriek Rusthoven, Wirdum (nieuw in 2019) 14 Nanninga’s Bos, Zevenhuizen 15 Bolmeer, Zevenhuizen 16 De Onlanden, Lettelbert (Lettelberterpetten Molens en oeverlanden Leekstermeer) 1 Nieberter molen, Niebert 17 Reitdiep (o.a.
    [Show full text]
  • Old Frisian, an Introduction To
    An Introduction to Old Frisian An Introduction to Old Frisian History, Grammar, Reader, Glossary Rolf H. Bremmer, Jr. University of Leiden John Benjamins Publishing Company Amsterdam / Philadelphia TM The paper used in this publication meets the minimum requirements of 8 American National Standard for Information Sciences — Permanence of Paper for Printed Library Materials, ANSI Z39.48-1984. Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Bremmer, Rolf H. (Rolf Hendrik), 1950- An introduction to Old Frisian : history, grammar, reader, glossary / Rolf H. Bremmer, Jr. p. cm. Includes bibliographical references and index. 1. Frisian language--To 1500--Grammar. 2. Frisian language--To 1500--History. 3. Frisian language--To 1550--Texts. I. Title. PF1421.B74 2009 439’.2--dc22 2008045390 isbn 978 90 272 3255 7 (Hb; alk. paper) isbn 978 90 272 3256 4 (Pb; alk. paper) © 2009 – John Benjamins B.V. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm, or any other means, without written permission from the publisher. John Benjamins Publishing Co. · P.O. Box 36224 · 1020 me Amsterdam · The Netherlands John Benjamins North America · P.O. Box 27519 · Philadelphia pa 19118-0519 · usa Table of contents Preface ix chapter i History: The when, where and what of Old Frisian 1 The Frisians. A short history (§§1–8); Texts and manuscripts (§§9–14); Language (§§15–18); The scope of Old Frisian studies (§§19–21) chapter ii Phonology: The sounds of Old Frisian 21 A. Introductory remarks (§§22–27): Spelling and pronunciation (§§22–23); Axioms and method (§§24–25); West Germanic vowel inventory (§26); A common West Germanic sound-change: gemination (§27) B.
    [Show full text]
  • A FRISIAN MODEL Henryk Sjaardema
    THE INDIVIDUATED SOCIETY: A FRISIAN MODEL Henryk Sjaardema Preface It has long seemed to me that the dynamic of human activity is directly related to ecological variables within the society. It is the intimate rela- tionship of-the individual to the requirements of his society that not only channels human energies, but provides a framework for value orientations as well. It is as if society were a vast complex of machinery and man the kinetic force driving it. As machinery falls into social disuse, malfunction and inoperation, man must turn to new or alternative avenues or see his kinetic energy fall into disuse. When the crucial social machinery becomes patterned and routinized a surplus of human energy is made available. The stable society has a way of rechanneling these energies into other roles. Where these addi- tional roles are not present-where energy becomes constricted--social revolu- tions transpire. This study has been directed toward one socio-economic segment of Western man in which the role of the individual has been measured against the ecological requirements of the society. This pilot study is an attempt to probe variables which seem crucial to the rise of the individuated society. Introduction Purpose. To investigate the individuated basis for Frisian society. If the total society can be considered in its broadest sense, as a social configuration which transcends the normal limits of thinking built into political conceptions of the totalitarian state, my meaning will be made clear- er. This social configuration is one which places the requirements of the commun'ity on all levels above that of the commnity's individual constituents.
    [Show full text]
  • [1495] O Sjorem Magaaije! Fiktyf Joadsk Etnolekt Yn 'E Fryske Literatuer
    US WURK LXIX (2020), p. 38 [1495] O sjorem magaaije! Fiktyf Joadsk etnolekt yn ‘e Fryske literatuer Bouke Slofstra Abstract. In the past, Westerlauwers Friesland was already inhabited by a multilingual population, including speakers of local Frisian and non- Frisian vernaculars, the Dutch standard language and etnolects of foreign origin like those of German harvesters and Jewish merchants. Frisian literature reflects this multilingual situation to some extent. The details of it have yet to be studied in a systematic way, however. This case-study exemplifies how Jews were characterized in Frisian literature, especially drama. It turns out that the stereotypical Jewish char- acter is presented as speaking a variety of artificial and real languages. This study sheds some light on the question of how literature relates to reality, prejudice and language. It is argued that Frisian literature and multilingualism interconnect, the former existing in a multilingual reality, the latter being creatively manipulated by literary fiction. 1 Ynlieding Meartaligens wie foar 1900, lykas no, in skaaimerk fan Fryslân en de Frie- zen sels. Dat feit wurdt wjerspegele yn de Fryske literatuer, en dat betsjut fansels folle mear as Fryske en Hollânske twataligens (Burger 1944, Meer- tens & Wander 1958, Vries & Breuker 1987, Jonkman & Versloot 2008). By Feike van der Ploeg komme bygelyks sprekkers fan it Hylpersk foar. Yn it wurk fan de Halbertsma‟s oppenearje stedsjers en „poepen‟ har yn har eigen taal, of alteast yn in karikatuer dêrfan. Waling Dykstra koe Biltsk en hat ek yn dy taal publisearre. Minder bekend is miskien it personaazje fan de Joadske keapman, dy‟t faak en folle yn „e Fryske skriuwerij opfierd waard, meast yn toanielstikken.
    [Show full text]
  • The Cultural Heritage of the Wadden Sea
    The Cultural Heritage of the Wadden Sea 1. Overview Name: Wadden Sea Delimitation: Between the Zeegat van Texel (i.e. Marsdiep, 52° 59´N, 4° 44´E) in the west, and Blåvands Huk in the north-east. On its seaward side it is bordered by the West, East and North Frisian Islands, the Danish Islands of Fanø, Rømø and Mandø and the North Sea. Its landward border is formed by embankments along the Dutch provinces of North- Holland, Friesland and Groningen, the German state of Lower Saxony and southern Denmark and Schleswig-Holstein. Size: Approx. 12,500 square km. Location-map: Borders from west to east the southern mainland-shore of the North Sea in Western Europe. Origin of name: ‘Wad’, ‘watt’ or ‘vad’ meaning a ford or shallow place. This is presumably derives from the fact that it is possible to cross by foot large areas of this sea during the ebb-tides (comparable to Latin vadum, vado, a fordable sea or lake). Relationship/similarities with other cultural entities: Has a direct relationship with the Frisian Islands and the western Danish islands and the coast of the Netherlands, Lower Saxony, Schleswig-Holstein and south Denmark. Characteristic elements and ensembles: The Wadden Sea is a tidal-flat area and as such the largest of its kind in Europe. A tidal-flat area is a relatively wide area (for the most part separated from the open sea – North Sea ̶ by a chain of barrier- islands, the Frisian Islands) which is for the greater part covered by seawater at high tides but uncovered at low tides.
    [Show full text]
  • Dr. JÜSTUS HIDDES HALBEET8MA
    VOORLEZING OVER HET LEVEN VAN Dr. JÜSTUS HIDDES HALBEET8MA EN ZIJNE VEEDIENSTEN OMTRENT DE GESCHIEDENIS, TAAL- EN LETTERKUNDE, VOORAL VAN UITGESPROKEN IN DE VERGADERING VAN HET FITLESCH GENOOTSCHAP, VAN 22 APRIL 1869, DOOK HET LID VAN HET BESTUUB XV. EEK. HO F F, Archivarius der stad Leeuwarden. VI. N. B. VOORLEZING OVEE HET lÆVMHT EN DIE VERDIENSTEN VAN DR. JÜSTUS HIDDES HALBERTSMA. MIJNE HEEREN, VEELGEACHTE MEDELEDEN! „Wij hebben een vriend hier op aarde verloren;" een vriend, die, uit liefde tot Friesland en de Friezen, de groote gaven van zijn ongemeenen geest ongeveer vijftig jaren lang heeft aangewend, om onze vernederde schrijftaal en letter- kunde uit hare kwijning op te heffen en te verheerlijken; — een vriend, die immer de eer van der Friezen naam en groote mannen zocht te handhaven, ook op het gebied der geschiedenis en oudheidkunde; — een vriend, die, met zijn dichterlijken broeder, door talrijke geschriften een veel vermogenden invloed heeft uitgeoefend om ons nationaal gevoel en Frieschen zin op te wekken en levendig te hou- den, ten einde ook in de toekomst de kracht uit te ma- ken van ons volk en van den band, die ons aan een roem- rijk voorgeslacht verbindt. Gij weet het, M. H., dat wij sedert den 27 Februarij j. 1. het overlijden betreuren van ons hooggeacht Eerelid Dr. JUSTUS HIDDES HALBEBTSMA. En zouden de Bestuur- ders van het ÏViesch Genootschap in uwe eerstvolgende ver- gadering kunnen zwijgen over het groot verlies, dat wij leden, door den dood van een man, die, boven ons allen verheven, meer gedaan heeft dan iemand onzer ter be- 1 * 4 VOORLEZING OVER HET LEVEN VAN vordering der wetenschappelijke belangen, waaraan ons Ge- nootschap is gewijd? Neen, onze groote verpligting aan hem en zijne onvermoeide werkzaamheid maakten het ons ten pligt om over hem te spreken; en onze dankbaarheid voor al het goede en schoone, dat liij ons schonk, drong ons, om nu reeds eene poging te doen, ten einde zijner na- gedachtenis de hulde onzer vereering toe te brengen.
    [Show full text]
  • Runes in Frisia
    On the Frisian origin of runic finds Runes in Frisia Johannes Beers s0632813 Leeuwarden, 15th january 2012 Runes in Frisia - Johannes Beers In may 2011 I visited London. Any student of Frisian Language and Culture knows that the British Museum there holds an important Frisian treasure: a sixth century coin with a name on it, that is regarded to be the oldest recorded word in the Frisian language: skanomodu. The fact that the name was coined in runes was new to me and it sparked a new interest in runes in general. I was surprised that not only a number of runic inscriptions been found in Friesland, but these finds make up a specific corpus of runic inscriptions. My surprise at the time has become the main question for this essay: what makes an object with a runic legend ‘Frisian’? I will be giving the shortest possible introduction into runes in general: the history, the use of runes and a bit of etymology. Then I will look at the aspects that make an object ‘Frisian’. To fully understand what these Frisian aspects are, I shall describe the corpus in as far as it is agreed upon. Finally I will have a quick look at the criticism of the Frisian corpus. Contrary to popular believe, the Germanic people were not illiterate until they became Christian. For centuries they had used their own mode of writing, using an ‘alphabet’ of characters called runes. Each rune had its own name (for example: the f was called fehu, meaning money, wealth, and the u was called uruz, wild ox).
    [Show full text]
  • Geringde Vogels in Groningen (Aflevering 23)
    Geringde vogels in Groningen (aflevering 23) Klaas van Dijk De laatste aflevering van deze rubriek met waarnemingen van geringde vogels in de provincie Groningen ver- scheen in 2011 (Gors 39: 38-44). In plaats van een reguliere aflevering stond in de vorige Gors een artikel over waarnemingen van Kokmeeuwen met een Spaanse ring (Gors 41: 48-53). Daarom nu een extra lange aflevering met dit maal extra aandacht voor geringde vogels uit het kustgebied en voor Blauwborst. Naamgeving en volgor- de is hoofdzakelijk conform Euring. Bij geringde vogels wordt gewerkt met kalenderjaren. Het eerste kalenderjaar (kj.) van een vogel begint op de geboortedatum en loopt tot en met 31 december. Het tweede kalenderjaar van een vogel begint op 1 januari van het jaar erop en loopt door tot en met 31 december van datzelfde jaar. De notatie bij vogels met meerdere kleurringen is als volgt: eerst links en daarna rechts en gescheiden door //; eerst boven en daarna onder en gescheiden door /. Aalscholver Phalacrocorax carbo van Finland. De vogel had een vleugellengte van 103 [Matsalu S 8162] Geringd op 29 juni 1999 als nestjong op mm. Op 20 februari 2012 vers dood aangespoeld langs het eiland Sipelgarahu (58°45’N, 23°19’O) in Estland. de zeedijk bij de Emmapolder (Dick Veenendaal). Op 25 januari 2010 fotografeerde Henk van Huffelen Afstand 1273 km, richting WZW. De vinddatum tijdens een vorstperiode een Aalscholver met een verschilt slechts één dag met de vinddatum van de aluminium lipring in de stad Groningen. De inscriptie Noorse Aalscholver. kon alleen deels worden ontcijferd. Op 14 februari 2010 ontdekte ik deze vogel in de stad.
    [Show full text]