Masterplan Opvaarten Noordoost Fryslân Inhoudsopgave
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Masterplan Opvaarten Noordoost Fryslân Inhoudsopgave H1 INLEIDING 3 H2 OPVAARTEN IN DE AANDACHT 4 H3 OPVAARTEN PASSEND BIJ BELEID EN AMBITIES BREDE WELVAART 10 H4 LOKALE DYNAMIEK, BELANG & KOPPELKANSEN 13 H1 Inleiding H5 VISIE EN DOEL 21 Voor u ligt het masterplan van de opvaarten in die de aanleiding is voor dit totaalplan. Het gaat H6 TOTAALOVERZICHT EN UITWERKINGEN DEELGEBIEDEN 23 Noordoost Fryslân. niet om op zich zichzelf staande losse initiatieven Het is niet het initiatief van een bevlogen voor het verdiepen of verbreden van vaarwater, 1. HALLUM - ALDE LEIJE 27 ambtenaar, een ambitieuze bestuurder of een het verhogen van een brug of het in ere herstellen 2. FERWERT - HEGEBEINTUM 30 gedreven cultuurhistorische instantie. van een historisch haventje. De op- en trekvaarten Het is de sterke lokale betrokkenheid en inzet staan in relatie met elkaar en zijn een belangrijk 3. HOLWERD - RAARD 34 van de streek voor verbeteren van haar omgeving deel van het DNA van dit deel van Friesland. 4. WIERUM - TERNAARD 37 Het belang gaat tevens verder dan het bootje dat de kosten. Het behelst nog geen gedetailleerd plan van 5. ANJUM - MORRA 41 er doorheen kan varen. Water brengt dynamiek en aanpak of haalbaarheid of exacte inventarisatie per traject. 6. OOSTRUM - DOKKUM 44 levendigheid en maakt een omgeving afwisselend en Het betreft ook geen projectplan met het doel alles in aantrekkelijk. De samenhang van het stelsel van op- en één keer op te pakken en uit te voeren. Het heeft wel als 7. TUSSEN LAUWERS EN DE SWEMMER 47 trekvaarten vormt de rode draad door het cultuur- doel om het belang en het totaal overzichtelijk bij elkaar 8. WOUDEN - EE 48 historisch landschap en de pijler voor de toeristisch- te brengen. Vanuit dit ‘masterplan’ zijn delen verder uit recreatieve infrastructuur zowel over water als over land. te werken als zich in het gebied een kans voordoet waar H7 VERVOLG 51 het bevaarbaar en beleefbaar maken van de vaarten aan te Bovenal gaat het vooral ook om meer dan het extra koppelen is. trekken van toeristen. Het gaat om een aantrekkelijke Speelt bijvoorbeeld de ambitie voor een verbrede groene woon- en leefomgeving voor eigen inwoners. Juist op dijk en er is grond nodig? Gebruik grond uit een opvaart. moment van schrijven met COVID-19 maakt des temeer Speelt een gebiedsproces neem die opvaarten mee waar duidelijk dat goede openluchtrecreatie mogelijkheden de streek behoefte aan heeft. Ligt een uitdaging voor dicht bij huis zo belangrijk zijn en met bootje op het water natuur, energie of waterberging? Verken wat een verbrede verblijven zo geliefd. of aangepaste opvaart kan betekenen. Is een brug of vaart Bevlogen ambtenaren en betrokken bestuurders aan groot onderhoud toe? Kijk waar je werk met werk onderschrijven het belang van de opvaarten en hebben kan maken. de verschillende ideeën, ambities en projecten rond opvaarten in een samenhangend geheel geplaatst. Het is de ambitie van dit plan beetje voor beetje het stelsel van opvaarten in Noordoost Fryslân weer bevaarbaar te Dit eerste masterplan heeft als doel het totaalbeeld te maken. Zodat inwoners en gasten nog meer genieten van schetsen en een indicatie te geven van de kansen en recreëren op en aan het water in deze regio. 2 MASTERPLAN OPVAARTEN NOORDOOST FRYSLÂN MASTERPLAN OPVAARTEN NOORDOOST FRYSLÂN 3 H2 Opvaarten in de aandacht In een nog niet zo ver verleden was Noordoost De regio presenteert zich als ‘Land van natuur en Fryslân verweven met de zee en was het land- gezelligheid’ aan de watersporters. De zin vangt schap dooraderd met meer(-tjes) en trek- en meteen de twee grote kwaliteiten van de regio: opvaarten. Een bijzonder landschap, karaktervol enerzijds de schat aan natuur en anderzijds de en gevuld met een rijke (handels) historie. historierijke dorpjes. Hoewel het water als ader Veel water is in de loop der jaren verdwenen; van transport zijn functie is kwijtgeraakt, is daar letterlijk door inpoldering en in figuurlijke een sterke toeristisch-recreatieve functie voor in zin is het water aan het zicht en de beleving de plaats gekomen. onttrokken. Vanuit economisch en historisch Om Noordoost Fryslân als watersportgebied te perspectief groeit de belangstelling voor ontwikkelen heeft de regio met elkaar in 2013 bevaarbaar en beleefbaar water. de strategische visie waterrecreatie Noordoost In toenemende mate worden in Noordoost Fryslân opgesteld. Aan de hand van zes Fryslân waterwegen in ere hersteld en toeristisch- strategische thema’s werkt de regio toe naar het recreatieve ontwikkelingen gestimuleerd. toekomstbeeld. Situatie 100 na Christus gebaseerd op de paleografische kaart. Beeld van de invloed van de Waddenzee en de relatie met huidige opvaarten. VISIE WATERRECREATIE NOORDOOST FRYSLÂN 2025: VISIE WATERRECREATIE NOORDOOST “waar cultuur de wal raakt en de natuur vol water zit”. Noordoost Fryslân staat op de kaart FRYSLÂN 2025 als aantrekkelijk waterrecreatiegebied. Het vaarwegennetwerk is op orde en kenmerkt Om Noordoost Fryslân als vaarbestemming te zich door een dicht netwerk van vaarten en kanalen en heeft een sterke verbinding met de betitelen heeft de regio voldoende potentie. Wel zal cultuur en natuur in het achterland. De camper- en de sloepenvaarder zijn de voornaamste het bestaande vaarnetwerk op strategische punten doelgroepen. Met het vertroetelen van deze doelgroepen varen in hun kielzog ook andere uitgebreid moeten worden en moeten slimme waterliefhebbers die aangenaam verteren en verblijven in de regio. verbindingen gerealiseerd worden om aan deze titel recht te doen. Zo zal een vaarnetwerk met voldoende dwarsverbindingen en ‘vaarrondjes’ ontstaan. Een belangrijk onderdeel, nagenoeg ongebruikt aan- wezig in de regio, vormen de ‘opvaarten’; de historische waterwegen naar tal van dorpen in Noord oost Fryslân. Het opnieuw bevaarbaar maken en houden van deze waterwegen completeert het route netwerk en daarmee het aanbod voor de sloepen- en camper- vaarder. Het brengt deze doelgroepen boven dien in allerlei plaatsen wat ter plekke voor extra dynamiek en uitdaging zorgt. De uitdaging is om daar dan ook naast VAARWEGEN VERBINDEN overnachtingsmogelijkheden daad werkelijk vertier en vermaak te bieden in de dorpen; het cafeetje, een Een van de zes thema’s van de visie Waterrecreatie wandeling, evenementen en start punten van routes en Noordoost Fryslân is vaarwegen verbinden. dergelijke. Bovendien verbinden de opvaarten de regio Het streefbeeld voor de opvaarten luidt: Noordoost met de Waddenzee. Daardoor kan de watersporter Fryslân kenmerkt zich door een fijnmazig netwerk vanuit de havens aan het eind van de opvaarten naar de van vaarten en kanalen. Oude op- en trekvaarten Wadden voor een bijzondere beleving. zijn gerevitaliseerd en nieuwe doorvaarten en verbindingen zijn gerealiseerd tussen de hoofd- vaarroutes en naar het Wad. 4 MASTERPLAN OPVAARTEN NOORDOOST FRYSLÂN MASTERPLAN OPVAARTEN NOORDOOST FRYSLÂN 5 Geschiktheid opvaarten totaal STAND VAN ZAKEN WATERVISIE 2018 ONDERZOEKEN BELEEF DE OPVAARTEN noordelijk deel Noordoost Friesland Vanuit deze visie wordt sinds 2013 consistent gewerkt aan verbetering In 2018 heeft Marten Bierema student aan Van Hall Larenstein een onderzoek en ontwikkeling van de waterrecreatie in Noordoost Fryslân. verricht naar de opvaarten in Noordoost Friesland. De hoofdvraag luidde: over In 2018 zijn alle projecten en hun onderlinge samenhang in kaart gebracht welke opvaarten kunnen het beste aantrekkelijke vaarroutes voor kano’s en in de overzichtskaart Waterrecreatievisie Noordoost Fryslân 2025. sloepen ontwikkeld worden? De kaart geeft in tekst en beeld een De waterrecreatieve projecten waar In dit onderzoek is gekeken naar: overzicht van de gerealiseerde projecten: (nog) aan wordt gewerkt: • aantrekkelijkheid (aanwezigheid voorzieningen binnen 100 of 2000 meter) • Noordelijke Elfstedenvaarroute • Súd ie en Wetterfront Dokkum • geschiktheid voor natuurontwikkeling (bestaand en nieuw binnen 1000 meter) • Staande Mastroute • Op- en trekvaarten bevaarbaar • bevaarbaarheid (aantal obstakels als stuwen, gemalen, bruggen en dammen). • Lits Lauwersmeerroute • Wetterwâlden-Bûtenfjild • Electric only sloepenroute • Kollum Watersportdorp (2e fase) De Holwerter Feart en de Ferwerter Feart komen als Kanttekening bij dit onderzoek is dat het vooral een Wetterwâlden-Bûtenfjild • Doorvaart Achtkarspelen meest kansrijk uit het onderzoek naar voren. Bij deze technische modelbenadering betreft. De onderliggende • Strobosser Trekfeart • Waddenkustontwikkeling vaarten kunnen het beste de verschillende belangen gebruikte dataset was niet volledig correct en kleine • Wetterfronten Dokkum en Burgum • Lauwersmeer op koers behartigd worden. Gekeken naar met name de bevaar- wijzigingen in variabelen gaven wezenlijke verandering • Masterplan Earnewâld baar heid en aantrekkelijkheid scoren vooral de Ealsumer in de uitkomsten. Daarbij is de lokale dynamiek en • Watersportdorp Kollum (1e fase) Feart, Feinsumer Feart, Wierumer Opfeart, Dykster Feart, ontwikkeling niet meegenomen. De uitkomsten vormen wel • Watersport Burdaard Burmania Feart, Blijer Feart en de Jislumer Feart. een mooie basis om de opvaarten verder in kaart te brengen. 6 MASTERPLAN OPVAARTEN NOORDOOST FRYSLÂN MASTERPLAN OPVAARTEN NOORDOOST FRYSLÂN 7 Kaartbeeld; verslaglegging van op de bijeenkomst genoemde ambities, kansen en wensen rond de opvaarten. Geschiktheid opvaarten totaal zuidelijk deel Noordoost Friesland LOKALE DYNAMIEK; BIJEENKOMST OPVAARTEN De opvaarten is een onderwerp dat sterk leeft onder de lokale bevolking. Dit blijkt uit de diverse In navolging van de verkenning