77417 Braving Troubled Waters.Pdf

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

77417 Braving Troubled Waters.Pdf UvA-DARE (Digital Academic Repository) Braving troubled waters: sea change in a Dutch fishing community van Ginkel, R. Publication date 2009 Document Version Final published version Link to publication Citation for published version (APA): van Ginkel, R. (2009). Braving troubled waters: sea change in a Dutch fishing community. (MARE publication series; No. 4). Amsterdam University Press. http://www.oapen.org/search?identifier=340065 General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:28 Sep 2021 4 MARE PUBLICATION SERIES 4 Rob van Ginkel This ethnographic study is about Dutch fisher folk’s engagements with erratic marine Rob van Ginkel living resources, capricious markets and the vicissitudes of political interventions in the fishing industry from the early 18th century until the present day, with an emphasis on post-war developments. More specifically, it focuses on the owner-operators, deckhands, fishermen’s wives and others involved in the fisheries of Texel, an island in the north- western part of the Netherlands. Braving Troubled Waters Troubled Braving The book attempts to situate their occupational community at the interface of local and (supra)-national processes and aims to show how the latter affect the socio-cultural fabric of the island’s fishing villages and prompt particular responses in the fishermen’s perceptions and modes of action. It elucidates how they have been braving treacherous waters, in both a real and a metaphorically sense, for many decades. Rob van Ginkel is Senior Lecturer in Cultural Anthropology at the University of Amsterdam. Braving Troubled Waters 4 ISBN 978 90 8964 087 1 Sea Change in a Dutch Fishing Community www.aup.nl A U P A U P Braving Troubled Waters MARE PUBLICATION SERIES MARE is an interdisciplinary social-science institute studying the use and management of marine resources. It was established in 2000 by the Uni- versity of Amsterdam and Wageningen University in the Netherlands. MARE’s mandate is to generate innovative, policy-relevant research on marine and coastal issues that is applicable to both North and South. Its programme is guided by four core themes: fisheries governance, maritime work worlds, integrated coastal zone management (ICZM), and maritime risk. In addition to the publication series, MARE organises conferences and workshops and publishes a social-science journal called Maritime Studies (MAST). Visit the MARE website at http://www.marecentre.nl. Series Editors Svein Jentoft, University of Tromsø, Norway Maarten Bavinck, University of Amsterdam, the Netherlands Previously Published Leontine E. Visser (ed.), Challenging Coasts. Transdisciplinary Excursions into Integrated Coastal Zone Development, 2004 (isbn 90 5356 682 1) Jeremy Boissevain and Tom Selwyn (eds.), Contesting the Foreshore. Tour- ism, Society, and Politics on the Coast, 2004 (isbn 90 5356 694 5) Jan Kooiman, Maarten Bavinck, Svein Jentoft, Roger Pullin, (eds.), Fish for Life. Interactive Governance for Fisheries, 2005 (isbn 90 5356 686 4) Braving Troubled Waters Sea Change in a Dutch Fishing Community Rob van Ginkel MARE Publication Series No. 4 Amsterdam University Press Cover illustration: Rob van Ginkel Cover design: Neon, design and communications, Sabine Mannel, Amsterdam Lay-out: japes, Amsterdam isbn 9789089640871 e-isbn 9789048508136 nur 741 © Amsterdam University Press, Amsterdam 2009 All rights reserved. Without limiting the rights under copyright reserved above, no part of this book may be reproduced, stored in or introduced into a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means (electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise) without the written permission of both the copyright own- er and the author of the book. Contents Preface 7 Introduction 11 1. The Golden Knoll: People, Place and History 35 2. Trimming the Sails to the Wind 55 3. Between the Devil and the Deep Blue Sea 105 4. Booming Business: The Rise of Beam Trawling 147 5. Catch Kings and Quota Busters 187 6. Commissioned Cooperation: Plentiful and Lean Years 241 Conclusions: Seas of Trouble 291 Appendices 307 Notes 311 References 317 Index 333 5 Preface ‘How did you become so interested in doing research among fisherfolk?’ This has been a recurring question ever since I began developing an anthropological interest in the occupational world of commercial fishing in the early 1980s. The answer is ‘by sheer coincidence’. Before enrolling as an anthropology student at the University of Amsterdam in 1982, I knew little about ‘fishing cultures’. For one of the courses I took, I hap- pened to read a fascinating study on folk religion in a North Yorkshire fish- ing village (Clark 1982). It captured my imagination and I started to read more ethnographic literature on fishing and fishing villages. That got me hooked, to use an appropriate metaphor. I decided that I would eventually conduct research in a fishing community somewhere in Europe. Through a series of contingencies, I ended up doing so in 1986, close to home in the Netherlands. An ongoing conflict in an occupational community of shellfish planters attracted my attention and drew me to the village of Yer- seke to conduct fieldwork. While working on my MA thesis, it struck me that maritime anthropologists did not have a journal of their own, which meant that their publications were widely scattered in scholarly journals. Perhaps naïvely, I thought that this void should be filled. With Jojada Ver- rips, I founded and edited the journal Maritime Anthropological Studies (MAST), the first issue of which appeared in 1988. By then, I was firmly committed to the field of fishing cultures. After graduation, I conducted research for my PhD thesis in the fishing villages of the Dutch island of Texel from late 1989 until early 1991, obtaining my degree with a disserta- tion that was published in 1993. It focuses on the local fishermen’s long- term adaptive strategies in view of ongoing debates concerning common pool resource use. Although I subsequently ended up doing mostly non- fisheries-related scholarly work, I also continued to occupy myself with maritime studies and taught undergraduate courses in maritime anthro- pology. When the occasion arose, I returned to Texel in August 2005 for a second stint of prolonged fieldwork in the local community of fishermen with the aim of examining their occupational culture and practice or what the French dub ‘métier’. This notion refers to much more than just a job or an occupation. It conjures up an image of an activity at which one excels, a vocation, an encompassing and existential way of life and making a living. This ethnography details Texel fisherfolk’s engagements with erratic marine living resources, capricious markets and the vicissitudes of politi- cal interventions in the fishing industry from the early 18th century until 7 the present day, with an emphasis on post-war developments. The book is empirically grounded, historically specific and theoretically informed. It attempts to situate the occupational community at the interface of local and (supra-)national processes and shows how the latter affect the socio- cultural fabric of the island’s fishing villages and prompt particular re- sponses in the fishermen’s perceptions and modes of action. Thus, although this is a community study, I will occasionally wander off to events occurring at other levels of integration that impinged upon the local fish- ing industry. Nevertheless, the book’s proponents are Texel’s owner-opera- tors, deckhands and others involved in the island’s fishing arena past and present. Even though women often play important roles in family firms, fishing per se is a male world. I do devote attention to fishermen’s wives, but I am aware that there is a gender bias in this book. In my defence, I can only say that women are conspicuously absent from the official meet- ings in which fishing and fishing politics are discussed and that they tend to strongly underplay their own contributions to the firms and to the run- ning of households. Despite this lacuna, I am confident that the present book illuminates the building blocks of fishing as an occupation. Many people have supported my work and helped me in various ways. To the fisherfolk of Texel, I owe much gratitude. They generously shared their knowledge with me and made me feel welcome in their midst. I felt at ease, which made it easy to empathize with them. Many of them sup- plied me with published and unpublished documents, photographs, video- tapes and other materials. Special thanks are due to the skipper-owners who were kind enough to take me aboard their beam trawlers for four fish- ing trips. These occasions provided invaluable information on work, fish- ing tactics and relations and the atmosphere on board ship. I was per- mitted unrestricted access to the archives of the local fishermen’s association, the Fishery Cooperative, the local Producer Organization and the Texel co-management group. This is indicative of their leadership’s open-mindedness. Additional support came from a number of local insti- tutions, including the municipal archive in Den Burg and the Maritime and Beachcombers Museum in Oudeschild, which gave freely of their in- formation, facilities and coffee.
Recommended publications
  • Atlantic Seabirds
    Atlantic Seabirds Vol. t. 110 . 2 ( / 999) Quarter ly journ al ofThe Seabird Group and the Dutch Seab ird Group Atlantic Seabirds Edited by Cl. Camphuysen & J.B. Reid ATLANTIC SEABIRDS is the quarterly journal of the SEABIRD GROUP and the DUTCH SEABIRD GROUP (Nederlandse Zeevogelgroep, NZG), and is the continuance of their respective journals, SEABIRD (following no. 20, 1998) and SULA (following vol. 12 no. 4, 1998). ATLANTIC SEABIRDS will publish papers and short communications on any aspect of seabird biology and these will be peer-reviewed. The geographical focus of the journal is the Atlantic Ocean and adjacent seas at all latitudes, but contributions are also welcome from other parts of the world provided they are of general interest. ATLANTIC SEABIRDS is indexed in the Aquatic Sciences and Fisheries abstracts, Ecology Abstracts and Animal Behaviour Abstracts of Cambridge Scientific databases and journals. The SEABIRD GROUP and the DUTCH SEABIRD GROUP retain copyright and written permission must be sought from the editors before any figure, table or plate, or extensive part of the text is reproduced. Such permission will not be denied unreasonably, but will be granted only after consultation with the relevant authons), Editors: c.r. Camphuysen (N~G), Ankerstraat 20, 1794 BJ Oosterend, Texel, The Netherlands, tel/fax + 31222318744, e-mail [email protected] Dr J.B. Reid (Seabird Group), clo Joint Nature Conservation Committee (JNCC), Dunnet House, 7 Thistle Place, Aberdeen AB10 1UZ, Scotland, Ll.K, e-mail [email protected]. Offers of papers should be addressed to either editor. Editorial board: Dr S.
    [Show full text]
  • Onderwater Archeologie Op De Rede Van Texel
    Nederlandse Archeologische Rapporten 041 Onderwater- archeologie op de Rede van Texel Waardestellende onderzoeken in de westelijke Waddenzee (Burgzand) Arent D. Vos Onderwater archeologie op de Rede van Texel Waardestellende onderzoeken in de westelijke Waddenzee (Burgzand) Arent D. Vos Colofon Nederlandse Archeologische Rapporten 041 Onderwaterarcheologie op de Rede van Texel. Waardestellende onderzoeken in de westelijke Waddenzee (Burgzand), (Lelystad 2012) Auteur: Arent D. Vos Redactie en beeldredactie: TGV teksten & presentatie Opmaak en productie: uNiek­Design, Almere ISBN/EAN: 9789057991943 © Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort, 2012 Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl 3 Voorwoord — Voor u ligt een bijzonder en rijk geïllustreerd en waar werd geankerd? Hoe veilig was het? En boek over onderwaterarcheologie op de Rede hoeveel scheepswrakken zijn er? van Texel en in het bijzonder het project ‘Waar- Met de uitbreiding van het museum is er nu ein- destellende onderzoeken in de westelijke Wad- delijk letterlijk plaats om de maritieme archeolo- denzee (Burgzand)’. Het boek is geschreven door gie de aandacht te geven die zij verdient. In de Arent Vos, die op Texel en daarbuiten wordt ge- tentoonstelling worden objecten uit de muse- waardeerd om zijn maritieme kennis en umcollectie getoond, aangevuld met bruiklenen scheepsarcheologische ervaring. Van deze kennis van de Texelse duikers en het RCE. Het boek en ervaring kan men nu deelgenoot worden. geeft informatie over de context waarin de ob- Over dit project is vaker bericht, maar meestal jecten gevonden zijn. Het zal jong en oud per afzonderlijk wrak. Het uitgebreide onder- nieuwsgierig maken naar de verborgen schatten zoek naar twaalf wrakken is nu als geheel ge- die op de zeebodem liggen.
    [Show full text]
  • Monumentnr Adres
    Monumentnr Adres Plaats sectie nummer Omschrijving aanwijzing afgevoerd G3 De Grie 7 Den Hoorn P 128 schapenboet 23-6-2009 G5 Hemmerweg 11 Den Hoorn R 325 schapenboet 23-3-1987 G6 Hemmerweg 15 Den Hoorn R 856 schapenboet 24-3-1987 G7 Hemmerweg 17 Den Hoorn R 550 schapenboet 24-3-1987 G8 Hemmerweg 18 Den Hoorn R 816 schapenboet 10-9-2014 G9 Hemmerweg 20 Den Hoorn R 709 schapenboet 15-12-1990 G10 Hoornderweg 15 Den Burg O 1249 schapenboet 19-12-1985 G11 Hoornderweg 16 Den Burg O 2189 schapenboet 23-3-1987 G12 Hoornderweg 42 Den Hoorn R 800 schapenboet 23-3-1987 G14 Keesomlaan 53 Den Burg O 2080 schapenboet met rieten dak en schuurtje met 26-11-1985 pannendak G14 Keesomlaan 55 Den Burg O 2080 schapenboet met rieten dak en schuurtje met 26-11-1985 pannendak G17 Lagewegje 2 Den Hoorn R 205 schapenboet 10-11-1998 G18 Leemkuil 2 Den Burg O 525 schapenboet 23-3-1987 G20 Stolpweg 20 A Den Hoorn P 735 schapenboet 23-3-1987 G21 Molwerk 19 Den Hoorn P 1360 schapenboet achter Molwerk 13 23-6-2009 G22 Mosselweg 4 Oosterend M 2079 schapenboet 13-3-2018 G24 Oudeweg 4 Den Hoorn R 608 schapenboet 23-3-1987 G25 Pontweg 116 Den Burg R 784 schapenboet 9-10-1985 G26 Ruigendijk 1 De Koog G 627 schapenboet 23-3-1987 G27 Schansweg 26 Den Burg O 287 schapenboet 23-3-1987 G28 Spangerweg 26 De Waal N 356 schapenboet 23-3-1987 G29 Westerweg 42 A Den Hoorn R 745 schapenboet 23-3-1987 G30 Hoornderweg 29 Den Burg O 2182 schapenboet verplaatst vanaf Duykerdam 25 23-12-1985 G32 Zuid Haffel 21 Den Burg O 1825 schapenboet 9-10-1985 G33 Molwerk 1 Den Hoorn P 1187 schapenboet
    [Show full text]
  • The Cultural Heritage of the Wadden Sea
    The Cultural Heritage of the Wadden Sea 1. Overview Name: Wadden Sea Delimitation: Between the Zeegat van Texel (i.e. Marsdiep, 52° 59´N, 4° 44´E) in the west, and Blåvands Huk in the north-east. On its seaward side it is bordered by the West, East and North Frisian Islands, the Danish Islands of Fanø, Rømø and Mandø and the North Sea. Its landward border is formed by embankments along the Dutch provinces of North- Holland, Friesland and Groningen, the German state of Lower Saxony and southern Denmark and Schleswig-Holstein. Size: Approx. 12,500 square km. Location-map: Borders from west to east the southern mainland-shore of the North Sea in Western Europe. Origin of name: ‘Wad’, ‘watt’ or ‘vad’ meaning a ford or shallow place. This is presumably derives from the fact that it is possible to cross by foot large areas of this sea during the ebb-tides (comparable to Latin vadum, vado, a fordable sea or lake). Relationship/similarities with other cultural entities: Has a direct relationship with the Frisian Islands and the western Danish islands and the coast of the Netherlands, Lower Saxony, Schleswig-Holstein and south Denmark. Characteristic elements and ensembles: The Wadden Sea is a tidal-flat area and as such the largest of its kind in Europe. A tidal-flat area is a relatively wide area (for the most part separated from the open sea – North Sea ̶ by a chain of barrier- islands, the Frisian Islands) which is for the greater part covered by seawater at high tides but uncovered at low tides.
    [Show full text]
  • Het Eiland Texel
    Het eiland Texel Op Texel schijnt de zon langer, regent het minder en waait het meer dan in de rest van Nederland. D . C . D . K . O . D . W . D . B . O . Echte Texelaars spreken D . H . het Texels dialect. 'Hee lóópt as een mál skéép' (iemand die doelloos heen en weer loopt) 'Hut waait dat 't rôôkt' (het waait hard) Opdrachten bij de kaart Pak de atlas erbij of zoek op internet de kaart van Texel. a Waar op het eiland bevindt zich het bos? Omlijn, en kleur het groen. b Kleur de dorpen rood en zoek de naam erbij. c Waar is de vissershaven? Geef aan op de kaart met een bootje en een vis! d Zoek het strand op de kaart en geef het een gele kleur. e Zoek de waddendijk op de kaart en kleur deze donkerbruin. f Waar komt de veerboot aan? Geef aan op de kaart met een bootje! g Teken een fietsroute van de boot naar jullie logeerplek. Hoeveel kilometer is dat? ................................................................................................ (Heeft iemand straks op kamp ook een kilometerteller bij zich?) Weetjes Inwoners en dorpen Afmetingen (* bron Rijkswaterstaat) Op het eiland Texel wonen ongeveer 13.700 inwoners afstand Den Helder/Texel 2,5 km die verspreid zijn over zeven dorpen en het lengte eiland* 25 km buitengebied. Den Burg, het centrale dorp met circa breedte eiland* 12 km 6.900 bewoners, is verreweg het rondje Texel op de hoogwaterlijn* 60 km grootste. Dan volgen in volgorde van grootte: lengte strand* 27 km Oosterend (circa 1.400), lengte waddendijk* 24 km Oudeschild (1.275), land oppervlakte 16.982 ha De Cocksdorp (1.250), fietspaden 135 km De Koog (1.220), hoogte Hoge Berg 15 m Den Hoorn (965) en hoogste punt (Seetingsnol) 25 m De Waal (400).
    [Show full text]
  • Geringde Vogels in Groningen (Aflevering 23)
    Geringde vogels in Groningen (aflevering 23) Klaas van Dijk De laatste aflevering van deze rubriek met waarnemingen van geringde vogels in de provincie Groningen ver- scheen in 2011 (Gors 39: 38-44). In plaats van een reguliere aflevering stond in de vorige Gors een artikel over waarnemingen van Kokmeeuwen met een Spaanse ring (Gors 41: 48-53). Daarom nu een extra lange aflevering met dit maal extra aandacht voor geringde vogels uit het kustgebied en voor Blauwborst. Naamgeving en volgor- de is hoofdzakelijk conform Euring. Bij geringde vogels wordt gewerkt met kalenderjaren. Het eerste kalenderjaar (kj.) van een vogel begint op de geboortedatum en loopt tot en met 31 december. Het tweede kalenderjaar van een vogel begint op 1 januari van het jaar erop en loopt door tot en met 31 december van datzelfde jaar. De notatie bij vogels met meerdere kleurringen is als volgt: eerst links en daarna rechts en gescheiden door //; eerst boven en daarna onder en gescheiden door /. Aalscholver Phalacrocorax carbo van Finland. De vogel had een vleugellengte van 103 [Matsalu S 8162] Geringd op 29 juni 1999 als nestjong op mm. Op 20 februari 2012 vers dood aangespoeld langs het eiland Sipelgarahu (58°45’N, 23°19’O) in Estland. de zeedijk bij de Emmapolder (Dick Veenendaal). Op 25 januari 2010 fotografeerde Henk van Huffelen Afstand 1273 km, richting WZW. De vinddatum tijdens een vorstperiode een Aalscholver met een verschilt slechts één dag met de vinddatum van de aluminium lipring in de stad Groningen. De inscriptie Noorse Aalscholver. kon alleen deels worden ontcijferd. Op 14 februari 2010 ontdekte ik deze vogel in de stad.
    [Show full text]
  • Halte Haltenr Pontweg Veerhaven, Den Hoorn
    Halte HalteNr Pontweg Veerhaven, Den Hoorn (1) 1 Pontweg Amaliaweg, Den Hoorn (4) 4 Pontweg Amaliaweg, Den Hoorn (5) 5 Pontweg Redoute, Den Hoorn (6) 6 Pontweg Redoute, Den Hoorn (7) 7 Pontweg Zuid Haffel, Den Burg (8) 8 Pontweg Zuid Haffel, Den Burg (9) 9 Pontweg Leemkuil, Den Burg (10) 10 Pontweg Leemkuil, Den Burg (11) 11 VVV Texel, Den Burg (12) 12 Elemert, Den Burg (13) 13 Gemeentehuis, Den Burg (14) 14 OSG De Hogeberg, Den Burg (15) 15 De 99, Den Burg (16) 16 Meester Kraaistraat, Den Burg (17) 17 Buytengors, Den Burg (18) 18 Wagemakerstraat, Den Burg (19) 19 Noordwester, Den Burg (20) 20 Sint Jan, Den Burg (21) 21 Gasthuisstraat, Den Burg (22) 22 De Zandkoog, Den Burg (23) 23 De Zandkoog, Den Burg (43) 43 Pontweg Rozendijk, Den Burg (24) 24 Pontweg Rozendijk, Den Burg (25) 25 Pontweg Gerritslanderdijkje, De Koog (26) 26 Pontweg Gerritslanderdijkje, De Koog (27) 27 Pontweg Californieweg, De Koog (28) 28 Pontweg Juttersmuseum Flora, De Koog (29) 29 Pontweg Pelikaanweg, De Koog (30) 30 Pontweg Pijpersdijk, De Koog (31) 31 Calluna, De Koog (32) 32 Bosch en Zee, De Koog (33) 33 Dorpsstraat, De Koog (34) 34 Nikadel, De Koog (35) 35 Badweg, De Koog (36) 36 Hotel Opduin, De Koog (37) 37 Epelaan, De Koog (38) 38 Maartenhuis, De Koog (39) 39 Ecomare, De Koog (40) 40 Californie, De Koog (41) 41 So What, De Koog (42) 42 Zeemansduin, Den Hoorn (50) 50 De Hors, Den Hoorn (51) 51 Loodsmansduin, Den Hoorn (52) 52 Den Andel, Den Hoorn (53) 53 De Naal, Den Hoorn (54) 54 Klif, Den Hoorn (55) 55 Novalishoeve, Den Hoorn (56) 56 Jonkersbergen, Den Hoorn
    [Show full text]
  • Braving Troubled Waters: Sea Change in a Dutch Fishing Community Ginkel, Rob Van
    www.ssoar.info Braving troubled waters: sea change in a Dutch fishing community Ginkel, Rob van Veröffentlichungsversion / Published Version Monographie / monograph Zur Verfügung gestellt in Kooperation mit / provided in cooperation with: OAPEN (Open Access Publishing in European Networks) Empfohlene Zitierung / Suggested Citation: Ginkel, R. v. (2009). Braving troubled waters: sea change in a Dutch fishing community. (Mare Publication Series, 4). Amsterdam: Amsterdam Univ. Press. https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-271720 Nutzungsbedingungen: Terms of use: Dieser Text wird unter einer CC BY-NC-ND Lizenz This document is made available under a CC BY-NC-ND Licence (Namensnennung-Nicht-kommerziell-Keine Bearbeitung) zur (Attribution-Non Comercial-NoDerivatives). For more Information Verfügung gestellt. Nähere Auskünfte zu den CC-Lizenzen finden see: Sie hier: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.de 4 MARE PUBLICATION SERIES 4 Rob van Ginkel This ethnographic study is about Dutch fisher folk’s engagements with erratic marine Rob van Ginkel living resources, capricious markets and the vicissitudes of political interventions in the fishing industry from the early 18th century until the present day, with an emphasis on post-war developments. More specifically, it focuses on the owner-operators, deckhands, fishermen’s wives and others involved in the fisheries of Texel, an island in the north- western part of the Netherlands. Braving Troubled Waters Troubled Braving The book attempts to situate their occupational community at the interface of local and (supra)-national processes and aims to show how the latter affect the socio-cultural fabric of the island’s fishing villages and prompt particular responses in the fishermen’s perceptions and modes of action.
    [Show full text]
  • Rondje Lauwersmeer Zie Je Letterlijk Alle Kanten Het Water Dat Tegenwoordig Het Noorden
    NATIONAAL PARK LAUWERSMEER FIETS- EN B C D De Lauwerszee; een bijzonder stuk Nederland. Vandaag de dag WANDELROUTE plukken we nog steeds de vruchten van de drooglegging in 1969. ZOUTKAMPERRIL HEMELPLATFORM NATUUR OP ZANDPLAAT De ruige natuur en het open landschap zijn een eldorado voor Toen er gedeeltes van het VLINDERBALG BALLASTPLAAT verschillende soorten bijzondere vogels en andere dieren. Alleen RONDJE riviertje de Hunze werden Over de verhoogde Strandweg, Vanaf de Strandweg voert de de schelpen in de bodem verraden nog dat je op een voormalige LAUWERSMEER rechtgetrokken, ontstond fungerend als dijk, fiets je naar route door de uitgestrekte natuur zeebodem loopt. In een rondje Lauwersmeer zie je letterlijk alle kanten het water dat tegenwoordig het Noorden. Iets later op de van het Lauwersmeergebied. van dit unieke gebied dat omarmd wordt door Groningen en Friesland. Het Rondje Lauwersmeer is Wil je het Rondje het Reitdiep wordt genoemd. route zie je langs het water een Konikpaarden en Schotse Dit is het Nationaal Park Lauwersmeer, hier moet je zijn geweest. een van de mooiste wandel- Lauwersmeer nog leuker Het Reitdiep loopt van de levensgrote uitsnede van de Hooglanders zijn hier geregeld en fietsroutes van Noord maken? Dat kan! De route stad Groningen via diverse zeearend. Op ditzelfde punt te zien. Door de afsluiting Nederland.Omarmd door kan worden afgelegd wierdendorpen tot aan het vind je het hemelplatform van veranderde de Lauwerszee in een Groningen en Friesland met een stempelkaart, Lauwersmeer. Het Reitdiep waaruit je prachtig uitkijkt over zoetwatermeer. Drooggelegde neemt deze route (43 waarmee je in elk dorp een was tot de 19e eeuw de de Vlinderbalg, een zijtak van delen raakten begroeid en km) je mee langs natuur, stempel haalt bij een van de vaarverbinding van de stad het Lauwersmeer.
    [Show full text]
  • Gebiedsagenda Lauwersmeer 2020 – 2023 De Wind in De Zeilen
    DE WIND IN DE ZEILEN Gebiedsagenda Lauwersmeer 2020-2023 1 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1 INLEIDING ..................................................... 2 HOOFDSTUK 2 VISIE EN TERUGBLIK .......................................... 6 HOOFDSTUK 3 GEBIEDSAGENDA ........................................... 11 HOOFDSTUK 4 MAJEURE GEBIEDSOPGAVEN .............................. 24 HOOFDSTUK 5 GEBIEDSPROCES ............................................ 27 HOOFDSTUK 6 MENSKRACHT EN MIDDELEN .............................. 29 2 Fryslân en Het Hogeland. Ook Staatsbosbeheer is partner in het HOOFDSTUK 1 overleg. De stuurgroep stemt haar koers en werkzaamheden in ruime mate af met andere stakeholders. Zo is er nauw overleg met de twee INLEIDING waterschappen Noorderzijlvest en Wetterskip Fryslân, bespreken we in de klankbordgroep Lauwersmeer de ontwikkelingen met uiteenlopende gebiedspartners en is er sprake van talloze bilaterale contacten in het gebied. Deze gebiedsagenda volgt op de eind 2018 bestuurlijk vastgestelde brochure ‘Ambities duurzame ontwikkeling Lauwersmeer’, waarin de stuurgroep Lauwersmeer haar toekomstige koers op hoofdlijnen heeft vastgelegd. In deze ‘gezamenlijkheid’ heeft de stuurgroep de afgelopen zes jaar bijgedragen aan de versterking van het Lauwersmeergebied. Zo is de N361 in Lauwersoog gereconstrueerd, is Dokkum via de Sud Ie voor vaarrecreatie verbonden met het Lauwersmeer, is de Bochtjesplaat ingericht voor natuurontwikkeling, zijn de Aanleiding (recreatieve) verbindingen rond Lauwersoog verbeterd (Lauwersom, Strandweg), is de visserij verdergaand versterkt Voor u ligt de gebiedsagenda 2020-2023 van de stuurgroep (baggeren Westgat, verlengen visserijkade) en investeren we met Lauwersmeer. De stuurgroep bestaat uit bestuurders van de het Rondje Lauwersmeer in de belevingswaarde van het provincies Fryslân en Groningen en van de gemeenten Noardeast- 2 Lauwersmeer. Dit is slechts een greep uit de vele projecten die in 2019 was ook een bijzonder jaar, omdat zowel aan Friese als aan de periode 2014-2019 op de rails zijn gezet.
    [Show full text]
  • DAG- EN NACHTKAART NATIONAAL PARK LAUWERSMEER Ruige Natuur En Een Open Landschap
    NL NATIONAAL PARK LAUWERSMEER DAG- EN NACHTKAART NATIONAAL PARK LAUWERSMEER Ruige natuur en een open landschap. Grazige graslanden, rietvelden en moerasgebieden zijn een eldorado voor ganzen, water- en rietvogels, stelt lopers, lepelaars en roofvogels. Grote grazers, Schotse hooglanders en konikpaarden, kruisen je pad. Alleen schelpen in de bodem verraden nog dat je op een voormalige zeebodem loopt. Dit is het Nationaal Park Lauwersmeer, hier moet je geweest zijn. www.lauwersmeer.groningen.nl BIJZONDERE DIEREN UNIEKE PLANTEN De dieren die in het Nationaal Park Lauwersmeer Ontdek alles van het gebied en ga eens op wonen maken de omgeving nóg mooier. Kom ze struintocht onder leiding van de boswachter. bezoeken in hun natuurlijke habitat. DUINDOORN MOERASWESPENORCHIS Naast het feit dat de oranje bessen van de In augustus kleuren de graslanden in het noordelijke LEPELAAR duindoorn prachtig zijn om te zien, vormen ze lauwersmeergebied wit van een klein orchideetje: De lepelaar is een opvallende verschijning met zijn ook een voedselbron voor lijsters. In het najaar de moeraswespenorchis. Het plantje is zeldzaam witte verenkleed en opvallende snavel. De vogel trekken deze vogels vanuit Scandinavië naar hun en wettelijk beschermd. Het houdt van een zonnige broedt op de Waddeneilanden, maar komt naar het overwinteringsgebied en maken een tussenstop in het standplaats en vochtige bodem. Je ziet vooral wespen Lauwersmeergebied om te foerageren, zoekend Lauwersmeergebied. En precies dan zijn de bessen van op de bloemen - daar dankt het zijn naam aan - maar naar garnalen en stekelbaars. Vanaf eind augustus de duindoorn rijp! ook zweefvliegen, kevers en mieren. verzamelen honderden lepelaars (ouders en jongen) zich in het Lauwersmeer voor hun tocht naar het ROERDOMP OTTER RIETORCHIS RIET overwinteringsgebied in West-Afrika (Mauritanië De roerdomp is een wat gedrongen geelbruine reiger Eind jaren tachtig was de otter uitgestorven in De Rietorchis is in mei en juni volop aanwezig.
    [Show full text]
  • Erwin Stoker Program Manager PT Development Public Transport Authority Groningen and Drenthe
    Erwin Stoker Program Manager PT Development Public Transport Authority Groningen and Drenthe PT bus contracts 5.600 km2 PT Operator € 114,5 mln > 1 mln inhabitants Per year (Groningen 220.000) € 57 mln.€ 57,5 mln. subsidies passenger Groningen revenues Groningen 90 km Passengers Passenger kilometers 27 mln 290 mln per year per year Assen 360 buses Drenthe CO2 emissions (2017) Emmen 70 km 113 grams per passenger kilometer ZE Strategy: different solutions naar Borkum Schiermonnikoog Eemshaven Roodeschool Lauwersoog Uithuizen Usquert Warffum Eenrum Leens Baflo Ulrum Middelstum Delfzijl Zoutkamp Winsum Stedum Loppersum ‘motorwaybus’ Appingedam Bedum Sauwerd Ten Boer ? (Hydrogen?)600-800 km/day Buitenpost Wagenborgen Siddeburen Grijpskerk Zuidhorn Groningen 60 km/h Slochteren Qliner Grootegast Hoogkerk Harkstede Nieuweschans Leeuwarden Surhuisterveen Haren Leek Scheemda HOV ‘BRT’ Zuidbroek Eelde- Hoogezand- Paterswolde Sappemeer Winschoten Marum Roden Bellingwedde Snelweg en stad Drachten Veendam Zuidlaren Pekela’s Electric Vries 400-600 km/day Haulerwijk Norg Annen Vlagtwedde Q-link 35 km/h Gieten Oosterwolde Assen Stadskanaal Appelscha Heerenveen Smilde Musselkanaal Regional bus Borger 250-500 km/day Exloo Ter Apel ? (Hydrogen/electric?) Beilen 30km/h Westerbork Diever Dwingeloo Emmen Regional regional Zweeloo Steenwijk Sleen Netwerkvisie OV Groningen, Ruinen Groningen Drenthe Klazienaveen Nieuw-Amsterdam and Augustus 2015 Hoogeveen Assen, Emmen Dalen Meppel Electric Zuidwolde Coevorden Schoonebeek 150-300 km/day Legenda City city 18 km/h
    [Show full text]