tekst erwin van den brink foto’s dutch dakota VOOR DE DC-3 WAS VLIEGEN EEN BEPROEVING: KLAPPEREND LINNEN association

Een Douglas Commercial-3. Veilig en comfortabel

NOG STEEDS VLIEGEN ER 1200 DC-3’S OVER DE WERELD. HET BIJNA UIVER nachts met deze Douglas Skysleeper In totaal zijn er 10 654 Dakota’s gebouwd. Van de DC-1 is maar een exemplaar Transport naar hun bestemming vliegen en ZEVENTIGJARIGE TOESTEL MOEST VEILIG EN COMFORTABEL ZIJN, EEN gebouwd. De DC-2 lijkt sterk op de DC-1, daar de volgende dag uitgerust aan het werk maar de romp is 60 cm langer en biedt kunnen gaan. Er konden veertien passagiers OPDRACHT WAAR BOUWER DOUGLAS AIRCRAFT COMPANY ZONDER daardoor ruimte aan twee extra passagiers- in. Zij reisden met hetzelfde gerief als in een stoelen. Anthony Fokker zag dat de alumini- Pullman-slaapwagen van de spoorwegen. In MEER IN IS GESLAAGD. BRENG OOK EEN ODE AAN DE TECHNIEK EN umschaalromp zijn constructies van stalen de tweede helft van de jaren dertig was dit buizen bespannen met linnen zou verdringen type, de DC-3, het meest toonaangevende pas- WIN EEN RONDVLUCHT IN EEN DAKOTA. en wist een licentie te verkrijgen van Douglas sagiersvliegtuig. om de DC-2 in Europa te verkopen. De KLM De technische leek die de meest originele Ode werd met de DC-2 ‘Uiver’ in 1934 tweede in SKYTRAIN brengt, mag in een Dakota een rondvlucht Ook deze zomer vertrekken weer schappij is met alle con- de Londen-Melbourne-race. Dat is bijzonder, Zodra de VS betrokken raakten bij de maken, beschikbaar gesteld door de Dutch Dako- zo’n vier miljoen Nederlanders met het vlieg- trole die daarbij hoort. want de tegenstanders vlogen met speciaal Tweede Wereldoorlog, werd de DC-3 nog uit- ta Association. De hoofdprijs voor de school of tuig naar een buitenlandse vakantiebestem- Om die reden moeten geprepareerde racevliegtuigen. Nog opmerke- sluitend gebouwd voor militaire doeleinden. klas die de beste Ode brengt, is een geldbedrag ming. Ze stappen gedachteloos in wat meestal we ons melden bij lijker was dat de ‘Uiver’ gewoon het traject De bekendste aanduiding is de C-47. (C staat van vijfduizend euro, te besteden aan een school- een Boeing 737 is, het werkpaard van de char- gebouw ‘106’, een van van de lijndienst vloog, een omweg dus. De voor militair transport en 47 wil zeggen dat reis met een technisch-educatief doel. Technische terluchtvaart. Toch heeft niet de Boeing 737 de laatste restanten van meeste racevliegtuigen haalden hun eindbe- het hier ging om het 47ste type transport- studenten kunnen een stage winnen die beschik- het moderne luchtreizen vormgegeven maar het ‘oude’ Schiphol. Er wordt ingecheckt en omzeilen, toen het toestel plotseling neer- stemming niet eens. Het was een enorme vliegtuig voor het leger.) Het vliegtuig heette baar is gesteld door Altran Technologies. Het de Douglas DC-3, het toestel dat in de jaren we moeten langs douane en security. Dan met stortte bij Cotton Falls. Alle inzittenden, opsteker voor de betrouwbaarheid van de DC- Skytrain. In gevolge de Lend and Lease Act bedrijf of de professional die de mooiste Ode vijftig en zestig vliegen binnen bereik van een bus het platform over naar het vliegtuig, onder wie het illustere Notre Dame football- 2. Er werden er 156 van gemaakt, een groot ontving de Britse Royal Air Force een groot brengt, wint de Ode Bokaal. De prijswinnaars grote groepen Nederlanders bracht. ‘de machine’, zoals onze waakzame stewar- team, kwamen om het leven. Naar verluidt aantal voor die tijd, waarin het normaal was aantal (zo’n 1900) C-47’s en hier heetten ze worden bekendgemaakt op 30 juni tijdens het Dit artikel is een ode aan de DC-3, ook wel dess zegt. De kist draagt de kleuren van spon- was een breuk in de vleugel de oorzaak dat van een ontwerp slechts enkele exempla- ‘Dakota’. De RAF gebruikte (behalve voor slotspektakel in het Nationaal Luchtvaart Thema- bekend als ‘Dakota’. Er is een stichting met sor Martinair die als Martin’s Air Charter met geweest van de ramp. Veiligheid werd door dit ren werden gebouwd. jagers, die agressieve namen kregen, zoals park Aviodrome te Lelystad. Odes insturen kan als enig doel het brengen van een ode aan de dit type vliegtuig in de jaren zestig vakantie- voorval opeens een grote prioriteit in de civie- Toen kwam de directeur van American Spitfire) geografische aanduidingen voor tot 15 juni: [email protected] of Postbus Dakota: de Dutch Dakota Association (DDA), gangers begon te vervoeren. le luchtvaart, die in de VS nog in de kinder- Airlines met het verzoek om een versie van de vliegtuigen. Transportvliegtuigen kregen 256, 1110 AG Diemen, o.v.v. ‘Ode’. gevestigd in een hangar op Schiphol-Oost. schoenen stond. DC-2 met een grotere romp, waarin plaats altijd de naam van een landstreek en omdat Deze organisatie met 3500 leden doet dat LICENTIE Omdat Boeing alleen passagiersvliegtuigen was voor bedden. Zakenmensen zouden ’s de C-47 een Amerikaans vliegtuig was, noem- door Dakota’s De eerste DC-3 vloog op 17 december 1935, leverde aan zijn eigen luchtvaartmaatschap- den de Britten ze daarom tuig zwaar in de hand lag. Na de landing vliegwaardig te volgend jaar zeventig jaar geleden. Nog altijd pij, United Airlines, wendde TWA zich tot de Dakota. Vanwege de allite- bleek dat de balken verkeerd waren gelabeld. Een ongeluk met De innovatie van de DC-3 zat hem in houden. Ik ben vliegen er zo’n 1200 rond. Volgens de fabri- Douglas Aircraft Company. De DC-1 (DC staat de goed gestroomlijnde vleugel. ratie gingen allengs alle Het bleek om staal te gaan in plaats van alu- een Fokker-toestel vandaag uitgeno- kant zijn er 10 654 van gebouwd, plus 8500 voor Douglas Commercial) was een voor zijn militaire DC-3’s ‘Dakota’ minium en het vliegtuig was dus 100 % over- was de aanleiding digd om een in licentie in de Sovjetunie en 2500 in Japan. tijd ongeëvenaard ruim vliegtuig. De innova- heten. beladen. vlucht te maken Veilig en comfortabel. Dat moest hij zijn. tie zat hem met name in de vorm van de goed Er doen al of niet apo- Onze vlucht voert op zo’n 300 m hoogte de DC-3 te bouwen in een Dakota en Ik kan het beamen. Je zit ruim, hebt prima gestroomlijnde vleugel: een lichte pijlstand criefe verhalen over de over Noord-Holland. Het verschil met zo’n krijg tekst en uit- uitzicht en je kunt heel goed met elkaar pra- maar enorm robuust. Op een promotiefoto Dakota de ronde. Er saaie Boeing 737-vlucht is dat we allemaal leg van directeur, Anne Cor Groeneveld, een ten. Voor de DC-3 was vliegen een beproe- rijdt een stoomwals over de vleugel heen zon- bestaat een foto waarop even in de cockpit mogen. (‘Als u maar niet (verkeers-)vlieger in hart en nieren. ving: klapperend linnen. Zitten tussen buizen der dat deze vervormt. Het principe van de een compleet bataljon op praat met de vliegers’, bezweert de stewar- Na het tragische ongeval met een Dakota en een hels kabaal. En betrekkelijk onveilig. vleugelconstructie is een torsiedoos, opge- de vleugels heeft plaatsge- dess.) En na afloop wil de captain wel op de in 1996 – overigens niet te wijten aan nalatig- De aanzet tot het bouwen van de DC-3 was bouwd uit een voorligger en een achterligger nomen. Een piloot die tij- foto met mijn tienjarige zoon Victor, die zijn heid van de DDA – heeft het de vereniging een ongeluk met een Fokker-toestel. met haaks daarop ribben en afgespannen met dens de Berlijnse luchtdoop heeft gehad. Als Victor wat verle- veel moeite gekost om de luchtvaartautoritei- Op 31 maart 1931 was een Fokker F-10a een dragende huid. Licht en enorm stijf. Voor luchtbrug een lading van gen schokschoudert bast de gezagsvoerder: ten ervan te overtuigen dat vliegen met een Trimotor van Transcontinental & Western het hele vliegtuig geldt dat de aluminiumhuid 64 balken aluminium ‘Kom op joh, je moet altijd doen wat de cap- Dakota verantwoord is. De DDA vliegt nu Airlines (later Trans World Airlines, TWA) op de constructie zijn stijfheid geeft, waardoor moest overvliegen, merkte tain zegt: we gaan samen bij de prop staan.’ ‘onder JAR-OPS’, wat zoveel betekent dat de weg van Kansas City naar Wichita op een het geraamte of binnenwerk heel licht kon dat hij bij de start moeilijk Zo gezegd, zo gedaan. DDA de facto een erkende luchtvaartmaat- hoogte van 500 voet om een onweersbui te worden uitgevoerd. loskwam en dat het vlieg- www.dutchdakota.nl

46 21 MEI 2004EDE INGENIEURE9 21 MEI 2004EDE INGENIEURE9 47