Samen vooruit!

Raadsprogramma 2018 – 2022

Inhoudsopgave 1

Voorwoord 2

1. Bestuur en burgerzaken

1.1 een klantvriendelijke gemeente 3 1.2 burger- en overheidsparticipatie 3 1.3 bestuurlijke vernieuwing 3 1.4 regionale samenwerking 4

2. Veiligheid

2.1 verhogen veiligheidsgevoel 5 2.2 politie, brandweer en ambulance 6 2.3 criminaliteit 6 2.4 externe veiligheid 6

3. Openbare ruimte

3.1. groen, schoon en veilig 7 3.2. klimaatadaptatie 7 3.3. verbeteren verkeersveiligheid 7 3.4 vervoer 8

4. Ruimtelijke en economische ontwikkeling

4.1 woningbouw 9 4.2 arbeidsmigranten 9 4.3 huisvesting kwetsbare groepen 9 4.4 toerisme en recreatie 10 4.5 lokale economie, werkgelegenheid en tegengaan leegstand 10 4.6 duurzaamheid en duurzame energie 11 4.7 Omgevingswet 11 4.8 buitengebied 11

5. Zorg, jeugd en participatie

5.1 iedereen doet mee 12 5.2 sociale veerkracht 13

6. Onderwijs, sport en cultuur 14

6.1 onderwijs 14 6.2 sport 14 6.3 cultuur 14 6.4 leefbaarheid van de kernen 14

7. Financiën 15

Tot slot 16

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 1 VOORWOORD

Op 21 maart 2018 vonden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Met een opkomstpercentage van 49,3% zijn 4,6% meer kiezers naar de stembus gegaan. Dat betekent dat het gemeentebestuur representatiever en legitiemer is geworden. Toch kiest meer dan de helft van de inwoners er voor om niet te stemmen. Er is daarom nog een gezamenlijke weg aan om meer inwoners van Halderberge betrokken te krijgen -en te houden- bij het bestuurlijke wel en wee van onze mooie gemeente. Dat is ook het vertrekpunt geweest voor het proces om te komen tot een breed gedragen raads- programma. Om onder voorzitterschap van een onafhankelijk (in)formateur alle gekozen partijen in staat te stellen vooraf inbreng te leveren voor het op te stellen raadsprogramma. Om een nog breder draagvlak te creëren werden ook inwoners, ondernemers, (belangen-) verenigingen en instellingen gevraagd om iets te vinden van het concept-raadsprogramma. Wij geloven in het gezegde: ‘Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder’.

Voor u ligt het raadsprogramma 2018-2022. Een akkoord dat ons ‘Samen vooruit!’ brengt. In het nieuwe programma wordt ook werk gemaakt van de bestuurlijke visie die eind 2016 tot stand is gekomen. De informateur heeft op 12 april 2018 acht belangrijke punten vastgesteld die volgens alle partijen een prominente plaats moeten krijgen in het uiteindelijke raadsprogramma: 1. verhogen veiligheid(sgevoel) en betere handhaving; 2. zorgdragen voor meer woningbouw die aansluit bij de behoefte; 3. stimuleren lokale economie/ werkgelegenheid en tegengaan leegstand; 4. goede zorg op maat/ totale sociaal domein op orde; 5. verbeteren onderhoud van het openbaar gebied; 6. duurzaamheid en duurzame energie stimuleren; 7. verbeteren verkeersveiligheid; 8. financieel sluitend beleid; het moet blijven kloppen.

We kunnen tevreden vaststellen dat zowel de bestuurlijke visie als deze acht punten in dit raadsprogramma een belangrijke plaats heeft gekregen. Ook de overige ingebrachte punten hebben, samen met de inbreng van de inwoners, ondernemers, (belangen-) verenigingen en instellingen tijdens de bijeenkomst van 8 mei 2018, een plaats gekregen in het raadsprogramma.

U zult lezen dat de ruimte wordt genomen om te investeren in Halderberge. Nu er financieel betere tijden aanbreken is daar ook meer ruimte voor. Belangrijk is wel dat het moet blijven kloppen. Alleen met ambitie brengen we Halderberge verder vooruit. En dat willen wij niet alleen doen. Dat willen we samen met u doen. Samen met iedereen die ook de ambitie heeft om Halderberge verder vooruit te brengen. Daarom gaan we de komende vier jaar graag ‘Samen vooruit!’

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 2

1. BESTUUR EN BURGERZAKEN

1.1 Een klantvriendelijke gemeente Onze inwoners moeten zich thuis voelen in Halderberge. Om dat te bereiken zijn de gemeentelijke organisatie en het gemeentehuis zowel fysiek als digitaal goed bereikbaar voor onze inwoners, bedrijven en instellingen. Een klantvriendelijke benadering is het uitgangspunt. Ook voor mensen die digitaal minder vaardig zijn. De gemeente maakt gebruik van digitale en papieren kanalen. De mogelijkheid om zonder afspraak te worden geholpen blijft gehandhaafd.

Er wordt gezocht naar nieuwe manieren van dienstverlening, zoals het thuis bezorgen van paspoorten en rijbewijzen. De gemeente onderzoekt jaarlijks de klanttevredenheid. De gemeente vergelijkt de klanttevredenheid via een benchmark (vergelijken met gemeenten van ongeveer dezelfde omvang) met andere gemeenten. De mate van klanttevredenheid wordt vertaald in meetbare doelstellingen. De gemeente drukt zich uit in heldere en begrijpelijke taal. Uitgangspunt voor de gemeente is duidelijke en transparante communicatie.

Digitalisering biedt kansen op het gebied van samenwerking en integraal werken. Denk daarbij aan de nieuwe taken binnen het sociaal domein. Op 25 mei 2018 treedt de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in werking, ook wel de Privacywet genoemd. Die verordening bevat regels over de wijze waarop gegevens worden beheerd en over de beveiliging van informatie. De gemeente is bereid verenigingen en instellingen in Halderberge voor te lichten over de gevolgen van de invoering van de AVG. Een rapportage over het gegevensbeheer en de informatiebeveiliging wordt een integraal onderdeel van de P&C cyclus (planning & control: begroting en jaarrekening).

1.2 Burger- en overheidsparticipatie De transformatie van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie is in gang gezet. Het is niet altijd de gemeente die het initiatief neemt in bepaalde ontwikkelingen, maar de inwoner. De gemeente faciliteert steeds vaker; ze maakt dingen mogelijk. Dit heeft tot gevolg dat de gemeente zichzelf dienstbaar en betrouwbaar opstelt en zaken moet (durven) loslaten. De gemeente deelt de zeggenschap en het eigenaarschap met inwoners en draagt deze soms ook over. Er wordt een beleidskader ontwikkeld, waarbinnen (financiële) instrumenten kunnen worden ingezet voor burgerinitiatieven en overheidsparticipatie.

Naast overheidsparticipatie blijft de gemeente haar inwoners zo veel als mogelijk betrekken bij de besluitvorming. Het gebruik van het digipanel (een manier om inwoners langs digitale weg om hun mening te vragen over onderwerpen die spelen) wordt geëvalueerd en waar nodig verbeterd. De buurtpreventieteams en de samenstichtingen in Hoeven en Stampersgat kunnen onverminderd rekenen op steun van de gemeente. De benodigde steun van de gemeente wordt afgestemd met deze partijen.

1.3 Bestuurlijke vernieuwing De lokale democratie is voortdurend in beweging. Het blijft een uitdaging de kloof tussen overheid en inwoners verder te verkleinen. De gemeente voert experimenten op maat uit om, samen met de inwoners, te bekijken hoe die kloof kan worden verkleind en de invloed van onze inwoners kan worden vergroot. De raad gaat aan de slag met de ‘Agenda bestuurlijke vernieuwing’. Deze krijgt een nieuwe impuls. Het onderwerp ‘integriteit’ wordt hierin opgenomen. Het uitgangspunt is om onze inwoners de komende jaren meer op te zoeken.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 3

1.4 Regionale samenwerking De regionale samenwerking in de vorm van gemeenschappelijke regelingen heeft een enorme vlucht genomen. De samenwerking met de verbonden partijen in West Brabant heeft geleid tot De6. De6 is een samenwerkingsverband van de gemeenten Halderberge, Etten- Leur, Moerdijk, Roosendaal, Rucphen en Zundert. Inmiddels gaat 9% van de gemeentelijke begroting naar de diverse gemeenschappelijke regelingen. Dat komt neer op ruim € 218,-- per inwoner per jaar. Op initiatief van de voorzitter van de raad wordt actief gezocht naar een betere controle en verantwoording van de gemeenschappelijke regelingen. Er worden prestatieafspraken gemaakt die aansluiting vinden in de P&C cyclus. Ook wordt gekeken hoe de participatie en de democratische verankering van de verbonden partijen kan worden versterkt. De samenwerking binnen de De6 kan daar een kapstok voor vormen. De communicatie en afstemming tussen gemeenteraden en raadsleden over gemeenschappelijke regelingen wordt verbeterd. Hierbij wordt gezocht naar nieuwe werkwijzen. Best practices (goede praktijkvoorbeelden) in het land en in de regio kunnen daarbij als voorbeeld dienen.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 4

2. VEILIGHEID

2.1 Verhogen veiligheidsgevoel Veel inwoners ervaren relatief kleine overtredingen als grote ergernissen. Om beter in te kunnen spelen op deze ergernissen betrekt de gemeente haar inwoners bij de vraag waar minder of juist meer op moet worden gehandhaafd om zo de grootste ergernissen in beeld te brengen. Het digipanel is een goed middel om de behoeftes van de inwoners te peilen.

De meeste inwoners van Halderberge dragen hun steentje bij om hun leefomgeving veilig, schoon en groen te houden. Het is vaak een minderheid die het verpest voor de meerderheid. De gemeente stimuleert en faciliteert goed gedrag van inwoners die een bijdrage willen leveren aan het veilig, schoon en groen houden van hun straat of buurt.

Buurtpreventie speelt een belangrijke rol bij het veiligheidsgevoel van inwoners. De gemeente blijft de bestaande buurtpreventieteams ondersteunen. In wijken waar behoefte blijkt te bestaan aan buurtpreventie stimuleert de gemeente de oprichting van nieuwe buurtpreventieteams. Waar geen buurtpreventieteams actief zijn stimuleert de gemeente het gebruik van WhatsApp Buurtpreventie.

Onafhankelijke buurtbemiddeling helpt het vroegtijdig voorkomen en oplossen van problemen tussen inwoners. Dit draagt bij aan de leefbaarheid van de eigen buurt. De gemeente verwijst inwoners daarom in een zo vroeg mogelijk stadium naar de mogelijkheid van buurtbemiddeling. De financiële bijdrage aan buurtbemiddeling blijft in stand.

De gemeente zet mobiel cameratoezicht in op plaatsen waar geregeld sprake is van overlast. Cameratoezicht draagt bij aan het voorkomen van overlast op specifieke plaatsen. Als toch overlast ontstaat, worden de camerabeelden gebruikt om overtredingen op te sporen en te vervolgen.

Buitengewone opsporingsambtenaren (Boa’s) zijn in dienst van de gemeente. Het is dan ook de gemeente die de personeelskosten draagt van de inzet van de Boa’s. De opbrengsten van de boetes die de Boa’s uitschrijven gaan echter niet naar de gemeente, maar naar het Rijk. Een strikte en consequente handhaving leidt tot verminderde inzet van de overige ambtelijke diensten. Denk aan de buitendienst die niet langer illegaal gestort afval opruimt, maar zich kan concentreren op haar basistaken. De huidige capaciteit van de Boa’s bedraagt 3.9 fte. Om te voorkomen dat overlast ontstaat en om de overige ambtelijke diensten te ontlasten breidt de gemeente de capaciteit van de boa’s uit naar 5.0 fte per 1 januari 2019. Inwoners die een melding doen, krijgen binnen 24 uur een terugkoppeling van wat er met hun melding is gedaan.

Strikt en consequent handhaven draagt bij aan de geloofwaardigheid van de lokale overheid. De gemeente hanteert een integrale aanpak bij haar handhavingsbeleid. Die aanpak is preventief en dadergericht. Waar mogelijk wordt volstaan met een waarschuwing; indien nodig wordt beboet.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 5 2.2 Politie, brandweer, ambulance. Politie, brandweer en ambulances moeten 24 uur per dag bereikbaar en beschikbaar zijn. De politie en de Boa’s moeten zichtbaar zijn in het straatbeeld.

De norm voor het aantal wijkagenten voor een gemeente van de omvang van Halderberge bedraagt 6 fte. De gemeente voldoet aan deze norm en blijft daar ook aan voldoen. Als Halderberge niet langer aan de norm voldoet, worden onmiddellijk maatregelen genomen om het aantal fte wijkagenten in overeenstemming te brengen met de norm.

De politiepost in het gemeentehuis blijft behouden inclusief de mogelijkheid tot het fysiek doen van aangiften.

Lokale brandweerposten bevorderen een lage opkomsttijd bij calamiteiten in de kernen en in het uitgestrekte buitengebied van Halderberge. Die brandweerposten worden vooral bemand door plaatselijke vrijwilligers. Deze opzet draagt bij aan het veiligheidsgevoel van de inwoners. Handhaving van de lokale brandweerposten staat daarom voorop. Om verschraling van de brandweervoorzieningen te voorkomen ondersteunt de gemeente, indien nodig, het werven van nieuwe vrijwilligers.

De komende raadsperiode wordt bekeken of een rampenoefening, met een scenario dat is toegesneden op de Halderbergse situatie, een bijdrage levert aan de veiligheid.

2.3 Criminaliteit De aanpak van ondermijning richt zich niet alleen op de georganiseerde criminaliteit, maar ook op het waarborgen van de integriteit in het lokaal bestuur en het ambtenarenapparaat. In overleg met het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) wordt bepaald aan welke onderwerpen verscherpte aandacht moet worden gegeven. Daarbij kan het gaan om bepaalde gebieden (platteland, vakantieparken), sectoren (horeca, vastgoed) of thema’s (motorbendes, ook wel OMG: Outlaw Motorcycle Gang).

De gemeente zet in op intensieve preventie en handhaving. Zij richt zich daarbij met name op het bestrijden van de illegale productie, productievoorbereiding en verkoop van soft- en harddrugs.

2.4 Externe veiligheid Basisnet spoor. De gemeente is zich er van bewust dat de directe invloed die zij uitoefent op de veiligheid op en rondom het spoor beperkt is. De gemeente intensiveert de lobby om, samen met de inwoners en de Vereniging Alternatief Goederenspoor (VAG) de veiligheid op en de leefbaarheid rondom de spoorlijnen Roosendaal - Dordrecht en Roosendaal – Breda vice versa te verbeteren. Zij trekt daarbij samen op met de gemeenten Moerdijk en Roosendaal, zo mogelijk met de overige gemeenten in de Regio West Brabant en met de provincie Noord- Brabant.

De gemeente besteedt haar deel van de 5 miljoen die de minister in 2015 ter beschikking stelde aan de gemeenten Halderberge, Moerdijk en Roosendaal om de veiligheid op en rondom het spoor te verbeteren en aan ondersteunende maatregelen. Deze moeten overlast zo veel als mogelijk beperken en het veiligheidsgevoel verhogen.

Om uitvoering te geven aan de raadsbreed aangenomen motie van 9 november 2017 zal onderzocht worden of de raad een speciale commissie kan instellen voor de problematiek rondom Basisnet Spoor.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 6

3. OPENBARE RUIMTE

3.1 Groen, schoon en veilig. Een groene, schone en veilige omgeving verhoogt de belevingswaarde van de kernen en van het buitengebied. Halderberge gaat voor uitbreiding van haar groene karakter. De gemeente presenteert zich nadrukkelijk als een groene, toeristische en recreatieve gemeente. Inwoners en bezoekers moeten zich thuis voelen in Halderberge. Bij onderhoudswerkzaamheden worden de mogelijkheden onderzocht van een groene invulling. Agrarische bebouwing wordt zo veel als mogelijk ingebed in het groen. Het onderhoudsniveau wordt afgestemd op die keuzes. Voor de kosten van de verhoging van de personele, materiële en financiële inzet die nodig is voor het verhogen van het onderhoudsniveau wordt ruimte vrij gemaakt in de begroting.

Het Groenfonds is op dit moment gelabeld, waardoor de inhoud alleen gebruikt kan worden voor bepaalde projecten. De gemeente gaat realiseren dat het Groenfonds flexibeler en breder inzetbaar is.

3.2 Klimaatadaptatie De verandering van het klimaat kan leiden tot ongewenste effecten. Denk aan wateroverlast door heftige buien. De riolering kan zulke zware regenbuien niet altijd verwerken. Daar komt bij dat het verharde oppervlak de laatste jaren flink is toegenomen. Daardoor kan het water steeds minder goed wegzakken in de bodem.

Door hier op tijd rekening mee te houden kan de schade die samen gaat met klimaat- verandering worden beperkt en kunnen kansen worden benut. Met een klimaatstresstest brengt de gemeente de plaatsen in beeld die gevoelig zijn voor overstroming, wateroverlast, droogte en hitte. Dat geeft weer inzicht in de maatregelen die de gemeente kan nemen. Klimaatadaptatie staat de komende jaren voorop. Het bestaande Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) wordt herijkt, waarbij rekening wordt gehouden met klimaatadaptatie.

3.3 Verbeteren verkeersveiligheid Een goede informatievoorziening bij projecten in de openbare ruimte is belangrijk. Dat draagt bij aan de acceptatie van de overlast en de aanvaarding van het eindresultaat. Bovendien worden hiermee klachten, bezwaarschriften en aansprakelijkstellingen voorkomen. De gemeente verbetert de informatievoorziening voor inwoners en weggebruikers.

De gemeente stimuleert gedragsbeïnvloeding van verkeersdeelnemers. Dat kan door het nemen van fysieke maatregelen, maar ook door weggebruikers bewust te maken van hun verkeersgedrag in de eigen omgeving.

Kwetsbare verkeersdeelnemers verdienen bescherming. De gemeente betrekt de positie van deze kwetsbare verkeerdeelnemer bij de voorbereiding van plannen voor de inrichting van de openbare ruimte. De toegankelijkheid van trottoirs en fietspaden voor kwetsbare verkeersdeelnemers wordt verbeterd.

Op 9 november 2017 stelde de gemeenteraad het plan van aanpak vast om te komen tot een mobiliteitsvisie. De mobiliteitsvisie gaat het huidige verkeersstructuurplan vervangen. Bij het aanbieden van de mobiliteitsvisie wordt een investeringsplan toegevoegd om verkeersonveilige situaties in de kernen op te lossen. Het is belangrijk om plannen op het gebied van mobiliteit en verkeersveiligheid af te stemmen met buurgemeenten en de provincie. Speciale aandacht gaat uit naar het weren van sluipverkeer tussen de A17 en de A58, verkeer in woonkernen en het aanpakken van overlast op provinciale wegen, zoals bijvoorbeeld op de N640.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 7 Landbouwverkeer in de kernen kan leiden tot gevaarlijke situaties. De provincie laat vooralsnog geen landbouwverkeer toe op de Oudenbossche Koepelbaan. De gemeente blijft er naar streven het landbouwverkeer te weren uit de kernen en te zoeken naar veilige alternatieven.

De wegen moeten ook bij gladheid door winterse omstandigheden veilig zijn. De gladheidsbestrijding wordt kritisch geëvalueerd. Uitgangspunt is een goede bereikbaarheid van bedrijven in het buitengebied en van kwetsbare objecten in de kernen.

3.4 Vervoer Een goede bereikbaarheid per openbaar vervoer draagt bij aan de leefbaarheid. Speciale aandacht gaat uit naar de kleine kernen. Het bevordert de zelfstandigheid van mensen die niet beschikken over eigen vervoer. Goede trein- en busverbindingen zijn belangrijk voor de onderwijsgemeente die Halderberge wil zijn. Bovendien dringt een goed openbaar vervoer systeem het autogebruik terug. De gemeente faciliteert het openbaar vervoer. Andersom verwacht zij dat de openbaar vervoerders rekening houdt met de wensen die leven onder inwoners. De gemeente treedt bij het ontwikkelen van plannen in een vroegtijdig stadium in overleg met vervoerders. Andersom verwacht zij van vervoerders dat die tijdig met de gemeente in gesprek gaan over wijzigingen in routes, haltes, aansluitingen en rijtijden.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 8

4. RUIMTELIJKE EN ECONOMISCHE ZAKEN

4.1 Woningbouw. De gemeente onderscheidt twee soorten woningbouw: 1. Bouwen voor de behoefte van de eigen inwoners. De gemeente continueert het doelgroepenbeleid: bouwen voor starters, doorstromers en senioren en andere bijzondere doelgroepen. Bestaande woningbouwprojecten (de harde plannen) worden versneld uitgevoerd. Nieuwe projecten (de zachte plannen) worden hard gemaakt, de uitvoering wordt naar voren gehaald. 2. Bouwen voor mensen van buiten Halderberge. Halderberge is een aantrekkelijke gemeente om te wonen, te werken en te recreëren. De gemeente anticipeert op toekomstige ontwikkelingen. Zij staat open voor de opvang van de landelijke en provinciale woningbouwbehoefte. Dat mag niet leiden tot een onbegrensde uitbreiding van de kernen.

De gemeente zorgt voor voldoende ambtelijke capaciteit om de woningbouwplannen in het gewenste tempo te ontwikkelen. Het college informeert de raad jaarlijks over de wijze waarop invulling wordt gegeven aan de versnelling van het woningbouwprogramma voor de invulling van beide soorten woningbouw.

Bij het bouwen van nieuwe woningen ligt de verantwoordelijkheid in eerste instantie bij gemeente en provincie. West-Brabant kent een tekort aan woningen. Om de gemeente in positie te brengen op een veranderende woningmarkt en de woningbouw te versnellen gaat de gemeente (structureel) in gesprek met de Regio West Brabant (RWB) en de provincie. In deze gesprekken zet de gemeente actief in op uitbreiding van het woningbouwprogramma.

Bij de ontwikkeling van woningbouwplannen worden de gevolgen voor de infrastructuur, leefbaarheid, verkeersintensiteit en verkeersveiligheid betrokken.

4.2 Arbeidsmigranten. Arbeidsmigranten leveren een belangrijke bijdrage aan het plaatselijke bedrijfsleven. Een goede huisvesting draagt bij aan het welzijn van de arbeidsmigranten en van hun omgeving en verdient prioriteit. De gemeente vindt gemengde huisvesting van recreanten en arbeidsmigranten niet passen binnen de toeristische toekomstvisie. Zij streeft daarom naar een andere visie op de huisvesting van arbeidsmigranten. De gemeente stelt het beleidskader arbeidsmigranten bij, rekening houdend met toekomstige ontwikkelingen. Het uitgangspunt is om het aantal arbeidsmigranten zo evenwichtig mogelijk te verdelen over de kernen. Het is ook belangrijk om de in- en uitschrijving van arbeidsmigranten in de Basis Registratie Personen (BRP) op orde te hebben.

4.3 Huisvesting kwetsbare groepen Kwetsbare mensen, zoals personen die verward gedrag vertonen, zorgbehoevenden en statushouders, maken ook deel uit van de Halderbergse samenleving. Een goede huisvesting van deze kwetsbare groepen draagt bij aan hun welzijn en dat van hun omgeving. Het uitgangspunt is om statushouders zo evenwichtig mogelijk te verdelen over de kernen. Passende voorrangsregelingen voor de huisvesting van de overige kwetsbare groepen kan voorkomen dat zij hun vertrouwde sociale omgeving moeten loslaten.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 9

4.4 Toerisme & recreatie Toerisme en recreatie vormt één van de vijf thema’s van de Economische Visie 2020. Deze visie gaat uit van 200.000 dagrecreanten (bezoekers) in Halderberge in 2020 en een substantiële toename van het verblijfstoerisme. Dit leidt tot een groei van het toeristisch - recreatief product en van de daarmee gepaard gaande werkgelegenheid. De toename van het aantal overnachtingen leidt tot verhoogde inkomsten uit toeristenbelasting. De gemeente investeert een substantieel deel van de te verwachten toename van de toeristenbelasting in de openbare ruimte. Die investeringen komen ten goede aan de toerist en de recreant. Te denken valt aan fietspaden, wandelroutes, straatmeubilair en watertappunten. Deze investeringen komen bovenop de investeringen van de Economische Koepel Halderberge (EKH) en de Toeristische Initiatief Groep (TIG). Er wordt gestreefd naar een goede verbinding met andere attracties in de regio. Door een strategische samenwerking tussen de verschillende partners kunnen langs alle kanten voordelen worden behaald. Hartelijk Halderberge heeft op het gebied van toerisme veel te bieden. We zijn trots op Halderberge en dragen dat positief uit.

Het religieus erfgoed is van essentieel belang voor toerisme en recreatie van Halderberge. De gemeente spant zich maximaal in om de plannen voor het religieus erfgoed in het centrum van Oudenbosch doorgang te laten vinden. Ten aanzien van de exploitatie vindt in 2018 een actualisatie en concretisering plaats zodat er duidelijkheid komt voor de toekomstige gebruikers.

4.5 Lokale economie, werkgelegenheid en tegengaan leegstand Een kringloop economie is voor de gemeente Halderberge het vertrekpunt. Wat lokaal kan dient lokaal te worden aanbesteed. De economische ontwikkeling in het algemeen en de toeristische en recreatieve bedrijvigheid in het bijzonder worden gestimuleerd. Denk daarbij aan flexibele bestemmingsplannen, een soepeler beleid bij het verlenen van vergunningen (bijvoorbeeld voor een klein terras) en verminderde regeldruk. De bedrijvigheid in winkelgebieden en van de detailhandel wordt gestimuleerd. De uitkomsten van de ondernemerspeiling vormen de basis voor mogelijke verbeterpunten. De leegstand, ook op bedrijfsterreinen en in het buitengebied, wordt tegengegaan door een samenspel tussen eigenaren en gebruikers. De gemeente vervult een initiërende en actieve rol. Er komt een actieplan om de leegstand in de dorpscentra tegen te gaan. Voor elk van de vijf kernen wordt direct gekeken naar de mogelijkheden om de aantrekkelijkheid van de centra te verhogen. Bij de bestrijding van de leegstand in de kernen mag de afkoop van de parkeernorm geen belemmering vormen.

De agrarische sector is belangrijk voor Halderberge. Door het stimuleren van nevenfuncties (boerderijwinkel, boerengolf, horeca) van land- en tuinbouwbedrijven kan deze sector een impuls krijgen en ook een gunstige uitwerking hebben op recreatie en toerisme. De boer moet kunnen blijven boeren. De agrarische sector wordt gevraagd een actieve rol te spelen in het landschapsbeheer.

Er vindt een doorontwikkeling plaats van de economische visie. De gemeente werkt daarbij nauw samen met de EKH. De samenwerking met Roosendaal blijft, voor wat betreft het parkmanagement, ook na voltooiing van bedrijventerrein Borchwerf II in stand.

In samenwerking met de EKH wordt een integrale visie ontwikkeld op basis van de 3 O’s (Ondernemers, Onderwijs & Overheid). Daarbij ligt de nadruk op het opknappen van bestaande industrieterreinen en de daarbij behorende buitenruimte. We brengen de mogelijkheden in beeld voor de vestiging van ook indirect luchtvaart gerelateerde bedrijven op het bedrijventerrein van Airparc Seppe.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 10 De gemeente stimuleert en faciliteert initiatieven voor de aanleg van een glasvezelnetwerk in heel Halderberge.

4.6 Duurzaamheid en duurzame energie Er is sprake van een breed maatschappelijk bewustzijn over duurzaamheid en duurzame energie. Naast een voorbeeldfunctie kan de (gemeentelijke) overheid hier voorwaardenscheppend in optreden. Het onderwerp verdient dan ook een hoge plaats op de bestuurlijke agenda. De gemeenteraad stelt zo spoedig mogelijk een kadernota duurzaamheid vast met inachtneming van het nationaal klimaat- en energieakkoord. Het college werkt deze uit in een beleidsplan met concrete maatregelen en projecten, ook op het gebied van klimaatafspraken. Energiek Halderberge en ondernemende inwoners zien wij als belangrijke partners waar het gaat om het op een innovatieve wijze verwezenlijken van onze ambities.

In de kadernota en beleidsplan komen onder andere de volgende onderwerpen aan de orde: 1. afvalinzameling en -verwerking; 2. energietransitie; 3. gemeentelijk en maatschappelijk vastgoed; 4. verduurzamen van bestaande en nieuwe woningen; 5. samenwerking met de duurzaamheidspartners RWB en de lokale energie coöperatie Energiek Halderberge.

De gemeente neemt haar verantwoordelijkheid waar het gaat om energiebesparing en verduurzaming van het eigen vastgoed en het maatschappelijk vastgoed. Bij de inkoop en uitbesteding (catering, aanleg wegen, openbare verlichting) door de gemeentelijke organisatie is duurzaamheid één van de wegingsfactoren. Als gemeentelijke voertuigen of gereedschappen moeten worden vervangen gebeurt dit zo duurzaam mogelijk. De aanleg van oplaadpunten voor elektrische voertuigen wordt vergemakkelijkt, gestimuleerd en betrokken bij de aanleg van nieuwbouwprojecten.

4.7 Omgevingswet De nieuwe Omgevingswet biedt kansen. De wet is een instrument om verschillende plannen op elkaar af te stemmen. De gemeente stemt, samen met bewoners, haar omgevingsbeleid af op de eigen behoefte en doelstellingen. De voorbereiding op de invoering van de Omgevingswet wordt actief opgepakt. Onderzocht wordt hoe de gemeenteraad aan de voorkant in positie kan worden gebracht. Bestemmingsplannen moeten ontwikkelingskansen bieden.

4.8 Buitengebied Halderberge verdient een vitaal platteland. Leegstand moet worden voorkomen. In het kader van de vitalisering van het buitengebied willen wij ruimere mogelijkheden voor vrijkomende agrarische bebouwing (VAB’s). Thema’s als zorg, maatschappelijke en toeristische functies vinden hier een plaats in. Uitgangspunt is dat de bestaande agrarische bedrijven niet worden belemmerd in hun bedrijfsvoering. Het bestemmingsplan Buitengebied moet ontwikkelingskansen bieden.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 11 5. ZORG, JEUGD EN PARTICIPATIE

5.1 Iedereen doet mee Het beleid, zoals ingezet in het sociaal domein wordt voortgezet. Het nieuwe beleidsplan sociaal domein wordt in het vierde kwartaal van 2018 ter vaststelling aangeboden aan de gemeenteraad. Het proces om te komen tot het beleidsplan is een interactief proces; maatschappelijke partners, inwoners en adviesraden worden nauw betrokken. Daarbij is aandacht voor de toegang tot het sociaal domein, de verbinding tussen de beleidsvelden binnen het sociaal domein en de herijking van de welzijnssubsidies in combinatie met het beleidsplan. Vanaf 2019 zullen de bedragen voor het sociaal domein niet meer afzonderlijk in de algemene uitkering zijn opgenomen. Uitgangspunt is dat de zorggelden die gehanteerd worden in 2018 tenminste ook moeten gelden als financieel kader voor het uitvoeren van onze zorgtaken in de toekomst. In 2018 volgt hierover een definitief voorstel.

Specifiek beleid is nodig voor de welzijnsactiviteiten van de ouderen in de kernen en de duurzame huisvesting hiervan.

De gemeente ondersteunt inwoners op een laagdrempelige wijze bij hun hulpvraag en houdt zo veel als mogelijk rekening met hun persoonlijke omstandigheden. Inwoners van Halderberge kunnen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen in hun vertrouwde omgeving. De gemeente zorgt voor voldoende voorzieningen om inwoners daartoe in staat te stellen. Hierbij kan onder andere gedacht worden aan woonvormen met zorg en een actief mantelzorgbeleid. De gemeente stimuleert gebruikmaking van het eigen netwerk. Waar de hulpvraag te complex en zwaar is, wordt tijdig professionele hulp ingezet.

Het is belangrijk dat jongeren in Halderberge gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien. Ze worden actief betrokken bij de samenleving. De gemeente organiseert laagdrempelige en resultaatgerichte jeugdzorg. De wijkteams vervullen een sleutelrol bij de tijdige signalering, afstemming en samenwerking tussen de verschillende partners. Een goede verbinding tussen jeugdzorg, Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en Participatiewet blijft noodzakelijk.

Inwoners van Halderberge zijn actief in de samenleving. Dit betekent dat zij naar vermogen mee kunnen doen op de arbeidsmarkt. Inwoners die dit (nog) niet kunnen worden gestimuleerd op andere wijze een actieve bijdrage te leveren aan de samenleving. De gemeente geeft het goede voorbeeld en biedt bijvoorbeeld beschutte werkplekken en garantiebanen. Ze zoekt de samenwerking met ondernemers om dit voorbeeld op het gebied van sociaal werkgeverschap te volgen en te ondersteunen.

Om zoveel mogelijk mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan betaald werk te helpen, past de gemeente social return on investment (SROI) toe als voorwaarde bij haar inkoopbeleid en aanbestedingen. Dit betekent dat de mate waarin ondernemers sociaal werkgeverschap vertonen wordt meegewogen bij de gunning van opdrachten. Het doel is extra arbeidsplaatsen, stageplaatsen etcetera te creëren voor inwoners met een achterstand op de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld arbeidsgehandicapten of werkzoekenden met een uitkering.

Naast de samenwerking in het ‘Werkplein’ komt er een Halderbergs lokaal werkgelegenheidsbeleid. Dat biedt ruimte aan lokale projecten voor specifieke doelgroepen.

De gemeente biedt hulp aan personen en gezinnen met financiële zorgen. Deze hulp is belangrijk en wordt voortgezet. De gemeente bestrijdt misbruik van voorzieningen en uitkeringen.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 12 Een goede beheersing van de Nederlandse taal is belangrijk. De gemeente stimuleert en ondersteunt daarom activiteiten die zijn gericht op verbetering van het gebruik van de Nederlandse taal voor iedereen die dit nodig heeft om beter te kunnen participeren. Speciale aandacht gaat uit naar de groep laaggeletterden in onze gemeente. De gemeente treft gepaste maatregelen voor degenen die de Nederlandse taal niet wensen of kunnen leren.

5.2 Sociale veerkracht Sociale Veerkracht is het vermogen van mensen en de samenleving om te reageren op veranderingen. De wereld verandert en sommige mensen komen daarin niet goed mee. Basisvaardigheden als lezen en taal zijn hierbij onontbeerlijk. De gemeente Halderberge wil dat iedereen meedoet en dat er geen tweedeling ontstaat. De gemeente geeft kwetsbare groepen, zoals mensen die worden geconfronteerd met dementie of vereenzaming een steuntje in de rug. In overleg met kennisinstituut Het PON wordt in Halderberge een veerkrachtmeting gehouden die dient als basis voor de verdere ontwikkeling van beleid.

De gemeente moet voor 1 oktober 2018 een goed werkende aanpak voor mensen met verward gedrag hebben geregeld. Om er voor te zorgen dat deze groep mensen niet tussen wal en schip valt is er extra aandacht voor een betere samenwerking tussen sociaal domein, zorg en veiligheid. Er komt een visie op het belang en de inhoud van deze verbinding. De gemeente investeert vooral in preventie. Deskundigheid moet 24/7 beschikbaar zijn. Zorgwekkende signalen moeten in een zo vroeg mogelijk stadium worden herkend. De gemeente benadert mensen actief, ook als zij zelf niet om hulp (willen) vragen.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 13

6. ONDERWIJS, SPORT EN CULTUUR

6.1 Onderwijs Passend onderwijs draagt bij aan het welzijn van kinderen en ouders. Alle kernen beschikken inmiddels over moderne, ruim opgezette basisscholen. Deze zogenoemde brede scholen ontwikkelen zich de komende jaren bijvoorbeeld tot integrale kind centra (IKC’s). De gemeente streeft bij de vorming van die IKC’s naar een gelijkwaardige samenwerking tussen de onderwijsinstellingen, organisaties van kinderopvang en gemeente. De gemeente stelt, samen met de betrokken partners zoals bijvoorbeeld de Bibliotheek VANnU, een beleidsvisie brede scholen op.

Met de aanwezigheid van het Marklandcollege en Prinsentuincollege biedt Halderberge voortgezet onderwijs op alle niveaus. De gemeente en het Markland hebben een belangrijke stap gezet naar een compacte en duurzame huisvesting. Door het bieden van aantrekkelijk voortgezet onderwijs kunnen Halderbergse kinderen onderwijs volgen in Halderberge. Om het voortgezet onderwijs op peil te houden gaat de gemeente de verbindende rol tussen het voortgezet onderwijs en het bedrijfsleven versterken.

6.2 Sport Sportbeoefening draagt bij aan het welbevinden van de deelnemers. De lokale sport- verenigingen vervullen van oudsher ook een sociale functie. De bestaande verbindingen tussen de sportverenigingen, de scholen en het jeugd- en jongerenwerk wordt geïntensiveerd. De buurtsportcoach / combinatiefunctionaris vervult hierin een verbindende rol.

Het traject om te komen tot harmonisering van de buitensportaccommodaties wordt onverminderd voortgezet. Deze harmonisering heeft als doel de kosten voor de verschillende verenigingen gelijk te trekken, maar mag niet leiden tot onevenredige verschillen.

6.3 Cultuur Cultuur draagt bij aan de vorming van de jeugd én geeft kleur en beleving aan de samenleving. Brede toegankelijkheid is hierin essentieel. Om dat mogelijk te maken krijgt iedere leerling van de basisschool en het voortgezet onderwijs les in cultuureducatie. Eigen initiatieven vanuit de inwoners verdienen alle steun. Als bedrijven bereid zijn te investeren teneinde het cultureel aanbod te vergroten en nieuwe initiatieven mogelijk te maken ondersteunt de gemeente dat van harte.

Plaatselijke evenementen dragen bij aan levendigheid in de kernen. Ze maken onderdeel uit van de plaatselijke cultuur. De gemeente stelt in samenspraak met de organisaties een evenementennota op. Daarin wordt aandacht besteed aan een vereenvoudigde aanvraagprocedure voor het verlenen van vergunningen. De veiligheid van de deelnemers en bezoekers staat voorop.

De gemeente denkt actief mee met de huisvesting van verenigingen, zoals carnavalsclubs.

6.4 Leefbaarheid van de kleine kernen. De gemeente investeert in de leefbaarheid van alle kernen. Deze staat in de kleine kernen extra onder druk. De gemeente ontwikkelt daarom in samenspraak met inwoners plannen die bijdragen aan de algehele leefbaarheid van die kleine kernen. Voor de kern Bosschenhoofd wordt onder andere gedacht aan een onderzoek naar een volwaardige dorpshuisfunctie. In de kern Stampersgat zetten we ons bijvoorbeeld in voor een duurzame bestemming van het Staalunie terrein die past in de omgeving.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 14

7. FINANCIËN Halderberge staat voor een gezond en solide financieel beleid, waardoor de lastendruk voor inwoners en bedrijven beperkt kan blijven. De verhoging van de OZB blijft beperkt tot ten hoogste het inflatiepercentage. De rioolheffing en afvalstoffenheffing blijven volledig dekkend. Ook de komende periode wordt geen hondenbelasting ingevoerd.

Er is op dit moment een financieel stabiele basis en het is van belang dat het herstel zich verder doorzet. De gemeente moet zich vooral richten op haar kerntaken en verantwoord omgaan met gemeenschapsgeld.

De ratio van het weerstandsvermogen is op orde, maar de solvabiliteitsratio (de eigen vermogenspositie) en de netto schuldquote (geeft inzicht in de schulden van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen) dienen nog verder te worden verbeterd. Een eerste aanzet hierbij is het inzetten van de opbrengsten van Borchwerf II voor het verbeteren van de schuldpositie.

De komende periode wordt de ontwikkeling van de financiële kengetallen nauwgezet gevolgd en waar nodig bijgestuurd. Op basis van de signaleringswaarden worden de kengetallen in 3 categorieën opgenomen: A, B en C waarbij A het minst risicovol is en C het meest risicovol. Halderberge stuurt op een indeling in minimaal categorie B met uitzondering van de netto schuldquote waarbij we sturen op categorie A.

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 15

TOT SLOT

Het raadsprogramma is op hoofdlijnen opgesteld, met als uitgangspunt te streven naar een zo breed mogelijke steun voor het toekomstig gemeentelijk beleid. Dit betekent wel dat iedere lezer vooral nieuwsgierig is naar het antwoord op de vraag ‘hoe’ verschillende beleidsvoornemens opgepakt en uitgewerkt gaan worden. Dit beeld werd ook bevestigd tijdens de inspirerende bijeenkomst van 8 mei 2018. Tijdens deze openbare bijeenkomst mochten inwoners, ondernemers, (belangen-) verenigingen en instellingen hun mening geven over het concept-raadsprogramma.

Het nieuwe college krijgt dan ook de nadrukkelijke opdracht om het raadsprogramma verder te vertalen in een concreet collegewerkprogramma. Plannen worden daardoor concreter, in tijd weggezet en voorzien van financiële uitgangspunten. Een uitgewerkte financiële paragraaf ontbreekt in dit raadsprogramma. De gemeenteraad wordt door het nieuwe college gevraagd om de financiële kaders voor de uitwerking van het raadsprogramma vast te stellen tijdens de behandeling van de Zomernota 2018 – 2022.

Diverse insprekers spraken op 8 mei 2018 over een evenwichtig en ambitieus programma. De financiële ruimte en beschikbare capaciteit gaan bepalen in welke mate en in welk tempo het college de verschillende ambities gaat realiseren. Voldoende menskracht zorgt er voor dat plannen worden opgepakt en uitgevoerd. Een kwalitatief én kwantitatief goed toegeruste ambtelijke organisatie is daarom essentieel. Als hier aanvullende voorstellen voor nodig zijn, verwacht de raad deze voorgelegd te krijgen.

De titel van het programma is: ‘Samen vooruit!’. Dankzij de geslaagde bijeenkomst van 8 mei 2018 zijn we samen verder vooruit gekomen. De verfrissende en inhoudelijke inbreng van de insprekers en de politieke partijen is grotendeels verwerkt in het raadsprogramma. Verder spreken we de verwachting uit dat het college gebruik maakt van de overige inspirerende ideeën uit de bijeenkomst van 8 mei 2018. Het is belangrijk dat het gehele gemeentebestuur de schouders er onder zet om samen met onze inwoners, verenigingen en ondernemers de ingezette lijn door te zetten. Alleen op die manier komen we: Samen vooruit!

Verseon 379484

Raadsprogramma 2018 - 2022 Pagina 16