Nderi I Kombit"
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Dukagjini "Nderi i Kombit" Botim Periodik i Shoqatës Atdhetare “Dukagjini”, Viti i XV i botimit, nr. 174, Prill 2018 Nr. Llog. UNIONBANK 510367047020112, Shkodër - Albania, Tel. 00355692465784, internet: www.shoqatadukagjini.com, Kryeredaktor: Luigj Shyti, Çmimi 30 lekë / 1.5 euro MONOGRAFIA “PROF. KOLË Prof. KOLË PRELA, PRELA - DEPUTETI HISTORIK I METEOR QË VAZHDON DUKAGJINT” DHE AUTORI I SAJ 2 TË SHKELQEJË PRELË MILANI 6 Libri “Profesor Kolё Prela, Deputeti Historik i Dukagjinit”, qё Kur merr e shkruan për trevën e gjerë malore të Dukagjinit, ёshtё botuar para pak kohe, ёshtё njё punё mjaft e mirё e studiuesit për ata malësorë epikë që janë bërë historikisht mburojë jo vetëm tё kujdesshёm Prelё Milani. Ky shumё herё na ka mbledhur pёr tё e vendlindjes së tyre, por edhe gjithë hapësirës veriore e mbarë pёruruar libra tё tij me tematikё tё ndryshme, qё nga humori e satira e Shqipërisë, mendja të shkon tek heronjtë që u bënë shkëmbinj kёndshme por edhe therёse, studime tё gjera, monografi tё thelluara, tëpatundur qëndrese, si Mehmet Shpendi e qindra të tjerë... publikime interesante e komente tё guximshme. Nё librin qё kemi nё dorё i bёhet njё studim i thelluar dhe mjaft i gjerё deputetit historik Zadrima: Vendlindja ime tё Dukagjinit Kolё Prela. Me dhe pёr cilёsitё e tij, Kolё Prela, vёrtetё e meriton tё quhet “Deputeti Historik i Dukagjinit” sepse beri atё qё “Kurse Atdheu ynë është qielli, nga presim se vjen nuk e ka bёrё asnjё deputet dukagjinas, qё natyrisht i kemi pasur si Shëlbues Jezu Krishti Zot”. (Fil. 3, 20) tё paktё, dhe kjo jo pёr mungesё tё mundёsisё intelektuale dhe politike, por pёr vlerёsime subjektive e nga larg. Disa të dhëna të përgjithshme 10 Zona e Zadrimës shtrihet në veri të qytetit të Lezhës dhe, sipas historianëve, fillon tek ura “Plak Gjon” poshtë fshatit Mërqi dhe shkon deri në malin e Zadejës. MANIFESTIMI TRADICIONAL “ZËRI Sidoqoftë, kufiri verior nuk duhet të jetë kështu, sepse edhe në veri të Vaut të Dejës kemi fshatra deri në Rrenc, si: Spatharin, Ganjollën, Gurin e Zi, Jubanin e të tjerë, që kanë të njëjtat veshje e zakone me I VËLLAZËRISË - 2018”, ME RASTIN Zadrimën. E “VITIT MBARËKOMBËTAR TË NDAHET NGA JETA PROFESOR 3 GJERGJ KASTRIOTI”... 8 MAHIR HOTI Në kuadër të 550 vjetorit te vdekjes së heroit tonë kombëtar Gjergj Kastrioti, të cilësuar nga strukturat Pak ditё mё parё ёshtё ndarё qeverisëse si “Viti Mbarëkombëtar i heroit”, me datë 6 - 10 Prill 2018 u zhvillua manifestimi tradicional nga jeta Profesor Mahir Hoti, ish “Zëri i vëllazërisë - 2018”. Rektor i Ubniversitetit tё Shkdrёs “Luigj Gurakuqi”. Sёmundja e pamёshirshme e mori nё kohёn kur familja, dhe shoqёria kishin shumё nevojё pёr tё, por jeta kёshtu e ka. Mahir Hoti u lind në një familje Shkodrane, më 15.1.1948. Ka pёrfunduar studimet nё Univeristetin e Tiranёs nё vitin 1970. Në vitin 1999, fiton titullin “Profesor Doktor”. Një kafe me Antonin... 9 Të nderuar të pranishëm, zonja dhe zotërinj, familjarë dhe të afërm të gjakut, shokë dhe miq të Anton Grishajt në nderim të të cilit sot po përcjellim “këtë Kafe me Antonin...”! Në emër të Shoqates së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Malësisë së Madhe”, po aq edhe të familjes Grishaj, dua t’u shpreh gjithë mirënjohjen për pjesëmarrjen tuaj në këtë ditë të veçantë, ndryshe të një bashkëpunimi të llojit të vet mes nesh si institucion i krijuesve malësorë dhe familjes Grishaj, ndryshe në Përkujtimoren e organizuar në njëvjetorin e ndarjes fizike nga jeta të shkrimtarit, kineastit dhe publicistit z. Anton Grishaj.”. cmyk PËRKUJTIMORE nr. 174, Prill 2018 2 Prof. KOLË PRELA, METEOR QË VAZHDON TË SHKELQEJË - kujtesё - duke nderuar me meritёn dhe dinjitetin e i palodhur nё shёrbim tё çlirimit dhe me anije luftarake, avion, tanke, ushtarё duhur trashёgimin politike, shkencore, pёrparimit tё vendit. dhe zёnё tё katёr portet dhe qiellin e Libri “Profesor Kolё Prela, Deputeti dhe intelektuale tё Kolё Prelёs”. Po Kolё Prela u lind mё 19 tetor 1916 shqipёrisё nё orёn 4 tё mёngjesit. Sado Historik i Dukagjinit”, qё ёshtё botuar duhet folur, por edhe duhet vepruar mё nё familjen e Prelё Gjokёs nё Pepsumaj e vogёl ishte rezistenca nё Durrёs apo para pak kohe, ёshtё njё punё mjaft e shumё pёr Kolё Prelёn, tё kujtohet, tё tё Shoshit. Familja e tij largohet nga porte tё tjera, tregoj se fashizmi nuk ishte mirё e studiuesit tё kujdesshёm Prelё pёrjetёsohet me vlerёsime, i mirёpritur. Kolё Prela do tё Milani. Ky shumё herё na ka mbledhur sepse jetёn nuk mund ti kthehet luftonte kundёr pushtuesve pёr tё pёruruar libra tё tij me tematikё mё, por vlerёsimet, fjalёn e fashist me gjithё forcёn e tij, tё ndryshme, qё nga humori e satira e mirё, respektin e kujtesёn ja por do tё pushkatohej 9 vjet pas kёndshme por edhe therёse, studime tё kemi borxh. Fjala vjen, ishte pushtimit fashist tё Shqipёrisё gjera, monografi tё thelluara, publikime e mundur qё shkolla e re nё e kur Shqipёria ishte çliruar, interesante e komente tё guximshme. Nё Lagjen Mark Lula tё mbante e lufta kishte kohё qё kishte librin qё kemi nё dorё i bёhet njё studim i emrin e Profesorit Kolё Prela, mbaruar. Ata qё ja ndёrprenё thelluar dhe mjaft i gjerё deputetit historik e jo pёr tё ruajtur ekujlibrat jetёn ishin bashkёatdhetarёt tё Dukagjinit Kolё Prela. Me dhe pёr midis ne shqiptarёve, e qetёsuar e tij por qё kishin mendime tё cilёsitё e tij, Kolё Prela, vёrtetё e meriton emocionet tona, tё importohej kundёrta. tё quhet “Deputeti Historik i Dukagjinit” njё emёr nga Anglia, sado qё Prof. Kola ishte njё sepse beri atё qё nuk e ka bёrё asnjё ajo ishte njё grua dashamirёse intelektual i mirёfilltё. Ai ishte deputet dukagjinas, qё natyrisht i kemi pёr Shqipёrinё dhe shqiptarёt, mё shumё se mik i librit, ai pasur tё paktё, dhe kjo jo pёr mungesё tё ndonёse propozimi pёr emrin e ishte skllav i librit. Ai mendonte mundёsisё intelektuale dhe politike, por Kolё Prelёs ishte bёrё zyrtarisht se ёshtё puna dhe pёrpjekja pёr pёr vlerёsime subjektive e nga larg. shumё kohё mё parё se tё tё ecur pёrpara. Ishte drejtori i Edhe nё kёtё libёr, me kujdes dhe ndodhte emёrtimi zyrtar i saj. Shkollёs Normale nё Elbasan, e guximshёm Prelё Milani, nuk mund Po perifrazoj pak fjalё tё disa cila do tё pёrgatiste njё plejadё tё qёndrojё spektator i publikimeve figurave me shumё vlerё tё cilёt tё tёrё mёsuesёsh, pёr ti dhёnё tё pathelluara dhe tё pasakta pёr kanё vlerёsuar Kolё Prelёn: dritё e dituri brezit te ri. krahinёn e Dukagjinit, veçanёrisht nё At Daniel Gjeçaj shkruan: Ai donte me gjithё forcёn periudhёn e luftёs Nacional-Ҫlirimtare, “Prof. Kolё Prela e pa shqipёrinё e shpirtit tё tij lirinё dhe duke minimizuar apo mosvlerёsuar tё okupuar dhe luftoj si patriot pёrparimin e vendit. pjesёmarrjen dhe veprimtarinё patriotike pёr çlirimin e saj. Pa edhe Ai donte gjithёpёrfshirjen nё kёtё krahinё kundёr pushtuesve tё inatin, mёrinё, pёrçarjet dhe pas çlirimit. Ai fliste hapur dhe çfardo ngjyre. armiqёsitё midis shqiptarёve pa dorashka pёr gjithёpёrfshirje Ky libёr ёshtё shkruar me mjaftё e pёr kёtё i kulloj zemra gjak nё jetёn politike shoqёrore pasion, me referenca, me kujtime tё dhe pёr kёtё kёrkonte qё tё tё vendit. Kolё Prela kishte bashkёkohёsve, me krahasime, pra ёshtё shtrinte dorёn e bashkimit pёr papajtueshmёri politike dhe njё monografi e thellё pёr Profesor Kolё njё kulturё tё shёndetshme, pёr idelogjike me regjimin qё u Prelёn. qytetrim tё vёrtetё, pёr liri dhe vendos, ishte kundёrshtar i Mё shumё se pёr librin, veçanёrisht demokraci, pёr tё cilat dhe u vendosur i monizmit, por kjo i sot, kam dёshirё pёr tё folur e vlerёsuar flijua burrёrisht”. kushtoj jetёn. Pushkatohet me Porfesorin Kolё Prela, pёr punёn dhe “Kolё Prela qe njё pishtarё 29 mars 1948. Ҫdo kush mund veprimtarinё gjatё jetёs sё tij tё shkurtёr, drite, nё punё mendje ndritur tё rrёzohet, por lumturi ёshtё sepse sot mbushen 70 vjet e 10 ditё dhe me shikim tё largpamёs pёr pёr atё qё ringritet. Ringrihen nga koha kur u nda nga kjo jetё, ose tё ardhmen.” Do tё shkruante ata qё e meritojnё. Dhe Kolё mё e plotё ёshtё te themi se e ndanё ish nxёnёsi i tij Prof. Shefik Prela u ringritё pёr vlerat dhe nga kjo jetё, nё mёnyrё tragjike dhe tё Osmani. meritat e tij tё pavdekshme. pamerituar. Natyrisht qё unё nuk e kam “Ai shkoj nё amshim pa Ёshtё shumё e rёndёsishme pasur mundёsinё qё ta njoh, sepse kur atё njё njollё, me njё pastёrti tё thuhet se nё gjithё jetёn e e dёrguan nё botёn tjetёr isha vetёm 6 shpirtёrore qё e arrijёn vetёm zemrat e Pepsumajt nё vitin 1922, kur Kola ishte tij prej 32 vjet e gati 7 muaj, nё tё gjithё ditёsh, por kam dёgjuar tё flitet pёr tё. Po, hapura para vetes dhe para krijuesit”, vetёm 6 vjeç, natyrisht pёr njё jetё mё tё veprimtarinё e tij politiko shoqёrore tё kam dёgjuar tё flitet nё dy forma. Kam thotё Sami Repishti. mirё. Prelё Gjoka u dha edukatё shumё kohёs, nё tё gjithё marrёdhёniet dhe dёgjuar tё flitet duke e treguar si njё armik “Kolё Prela ka vendin e meritur nё tё mirё djemёve tё tij. Mbi tё gjitha u lidhjet politike, shoqёrore dhe ushtarake, dhe tradhёtar i atdheut. Ata qё flisnin nё historinё antifashishte tё Shkodrёs dhe ushqeu dashurinё pёr vendlindjen e ka qenё shumё i kujdesshёm qё pёr asnjё kёtё mёnyrё ishin tё pushtetshmit e kohёs, pluralizmit shqiptar”. Shkruante Qazim tyre dhe pёr Shqipёrinё nё tёrёsi, dhe moment populli i krahinёs sё Dukagjinit, ose pranё tyre dhe qё ishin tё indoktrinuar Kapisyzi. kjo do tё ishte ajo qё nxiti Kolё Prelёn por edhe ai shqiptar, tё mos ja shihte sherrin aq sa as vetё nuk e kuptonin se çfarё ishte “Prof.