CENSUS OF 1991

SERIES 09 -

PART IV B(i)(a) - C-Series LANGUAGE

Table C-7 State, Districts, Tahsils and Towns

. DIRECTORATE OF CENSUS OPERATIONS, HIMACHAL PRADESH Registrar General of India (In charge of the Census of India and vital statistics)

Office Address 2-A, Mansmgh Road, New Deihl 110011, India

Telephone (91-11) 338 3761 Fax (91-11) 338 3145 Email rgmdla@hub mc In Internet http f/WWW censuslndla net

Registrar General of India's publications can be purchased from the followmg

• The Sales Depot (Phone 338 6583) Office of the Registrar General of India 2-A Manslngh Road New Deihl 110 011, India

• Directorates of Census Operations In the capitals of all states and union territories In India

• The Controller of PublicatIon Old Secretariat CIvil Lines Deihl 110 054

• Kltab Mahal State Emporium Complex, Unit No 21 Saba Kharak Singh Marg New Deihl 110 001

• Sales outlets of the Controller of Publication all over India

Census data available on the floppy disks can be purchased from the follOWing

• Office of the Registrar General,)ndla Data Processing DIVISIon 2nd Floor, 'E' Wing Pushpa Shawan Madanglr Road New Deihl 110 062, India

Telephone (91-11) 6081558 Fax (91-11) 608 0295 Email rgdpd@rgl satyam net In o Registrar General of India The contents of th,s publication may be quoted citing the source clearly PREFACE

The Census of Indta IS the only comprehensIve data source on language in IndIa and has been the pioneer m this field The Census of India Report of 1921 notes "As wIth the ethnography so also In the case of the language ofIndia, much of the pioneer work has been done In connection wIth the decenl1lal Census, and the Il1terest in the subject, which eventually leads to Its complete and systematic treatment under expert dIrectIOn is largely due to the contrIbution made by Census Officers m theIr reports" Each Census has added to the rich data base on the subject and provided the basis for WIde ranging study and research.

This volume contaInS the data based on the mother tongue of each mdivldual which was ascertaIned through a questIon 10 the 10dlvtdual sllp canvassed for the entIre populatIOn The mother tongue figures were compiled and grouped under the relevant language for presentatIOn in the final table. The table C-7 presented in thIs volume comes under Part IV B( 1) social and cultural Tables. In addItIOn to the language data as in the preVIOUS Census 1981 and 1971, the number of Speakers of mdlvldual mother tongues have also been presented now ThIs will be of great use to scholars and researchers as well as to State Governments and local governments 111 charge of pnmary schooling to fulfill the mandate of ArtIcle 350 A of the Constitution of IndIa which envIsages the provIsion of adequate faCIlities for InstructIOn 111 the mother tongue at the primary stage of educatIOn It IS Important that data on mother tongues and languages are dIssemInated and studied It IS also necessary that the researches should be carned on the baSIS of these data, otherwIse the expenence, literature, knowledge, cultural dIverSIty, even IdentIty of people or groups may be at the verge of losmg their Identity.

The work relatmg to compIlation of thIs table and brmgIng out of volume was undertaken In the RegIOnal TabulatIOn Office oftl11s Census DIrectorate whIch was finalised by the Language DIvision, Calcutta, Data Processmg DiVISIon and Census DIVISIon of the RegIstrar General of IndIa's office m New DeIhl The officials associated WIth thIS work are referred to in the Acknowledgement. It IS hoped that thiS WIll serve as a comprehensive and user-frtendly data source for all interested data users

October, 2001 Dr. R.L. Bisotra Shimla. Director of Census Operations, Himachal Pradesh, Shimla

111

CONTENTS Page

Preface III

General Note 1-2

Statement 1 Abstract of languages and mother tongues and their strengths -1991 3-7

Statement 2, Distribution of Languages (InclUSive of mother tongues grouped under each) speCified In Schedule VIII to the Constitution of India - 1991 8

Statement 3 Distribution of Population by Scheduled and Non-Scheduled Languages - Himachal Pradesh and Districts - 1991 9

Statement 4: Distribution of 10,000 persons by Language - Himachal Pradesh and Districts - 1991 10-11

C-7 PART A(I} Distribution of the 18 Scheduled Languages - State! Dlstrlcts/ Tahslls/ Towns - 1991 13-41

C-7 PART A(II}, Distribution of the Mother tongues (HaVing a Minimum of 10,000 speakers In India) Included under the 18 Scheduled Languages - State! Districts! Tahslls/ Towns - 1991 42-108

C-7 PART 8(1} Distribution of the 96 Non-Scheduled languages - State! Dlstrlcts/ Tahsllsl Towns - 1991 109-125

C-7 PART 8(11)' DlstrlQutlon of the Mother tongues (HaVing a Minimum of 10,000 speakers In India) Included under the 96 Non-Scheduled Languages - State/ Dlstrlcts/ Tahslls/ Towns - 1991 126-145

Acknowledgement 147-148

GENERAL NOTE

Language IS an Important characterIstIc of a population partIcularly In a plufl-hngual and pluri-cultural country like India since no separate questIOn IS asked 111 the census on ethlllcity except for the Scheduled Tribes The language 111 Census hterature that has grown over the last one hundred years of Indian Census history has shed light on the ethnIc and lingUistic composition of our country. In the 1991 Census, two language questions were asked, VIZ "mother tongue" and "two other languages known" as question No 6 and 7 respectively 10 the mdlvidual slip To facIhtate the preparation 'of the C-7 table on full count baSIS manually from the Household Schedule, clear instructIOns were given to the Census enumerators on the definition and the procedure for recording the languages returned by the respondents The two questlons on "mother tongue" and "two other languages known" were canvassed on the entire Indian populatIon except Jammu and Kashmir where the 1991 Census could not be held due to disturbed condItIOns As the ll1structlons to the enumerators would show, the respondent was made to feel free to return_ the name of hIs/her mother tongue in reply to question 6 of the mdlvidual slip and the same was recorded faithfully by the enumerators This practice naturally leads to the recordmg of a very large number of language/mother tongue names from all over the country and the huge data so collected is presented 111 a meamngful manner after thorough scrutmy following the usual hngUlstlc methods by the Census Orga11lsatlOn for rational groups

A total of 46 languages IS presented 111 two parts Part A- Scheduled language comprismg of 17 languages and Part B- Non Scheduled languages comprtsll1g 28 languages and the remammg "Total of other languages" Consequent upon the passing of the 71 sl Amendment Act, 1992 to the ConstItution of IndIa, three languages VIZ Konkam, Mampufl and Nepah were added to the hst of EIght Scheduled languages vIde NotIfication No 55 dated I 9 1992

Table part A 111 tIllS volume shows the distflbutIOn of speakers of the 17 languages out of 18 languages specified In the Eighth Schedule to the ConstltutIOn ofIndla and the mother tongues included under each of these languages Table Part-B mdicates the speakers of the 28 languages which are not mcluded 111 the EIghth Schedule and the mother tongues l11cluded under each of these languages All other languages and mother tongues falhng under Part-B and which returned less than 10,000 speakers each at the all India level or were not Identifiable on the baSIS of hngUlstIc mformatIOn avaIlable are mcluded 111 the category of "other languages" shown as the la'St entry in Part-B Speakers covered by the languages In Part A constItute 97 °percent of the total populatIon and the remaming 3 °per cent IS accounted for by the rest of the languages given m Part-B

Those IdentIfiable mother tongues whIch returned 10,000 or more speakers each at the all IndIa level and whIch have been grouped under the languages in Part A and B have been lIsted out 111 the fly leaf The dIstribution of speakers of the mother tongues are presented 10 the supplement table C-7 Part A and B in respect of scheduled and Non scheduled languages respectIvely. Those which returned less than 10,000 speakers each and were claSSIfied under a language have not been specIfically mentioned but mcluded 111 'Others' under that language

Both Table C-7 Part A and B and ItS supplement presents the dlstflbutton of populatIOn by languages and-mother tongues The languages have been arranged m the descending order of the number of speakers by sex along WIth theIr rural and urban proportIOns These tables are being presented for the first tIme in 1991 Census and It is expected that these Will be very useful for varIOUS data users The presentation of the 1991 language data is based on the same principles as ~ere adopted to the 1971 and 1981 Census In addition, the speakers st~ength figure of all mdlVldual mother tongues returned by 10,000 or more persons has also been glVen

The followmg Statements are presented In this volume for the benefit of the readers'

Statement 1: Part A- Languages specified m the Eighth Schedule (Scheduled Languages) and the Mother Tongues mcluded under each language.

Part 8- Languages not specified 10 the Eighth Schedule (Non Scheduled Languages) and the Mother Tongues Included under each language

Statement 2: DlstnbutlOn of languages (inclusive of Mother Tongues grouped under each) SpecIfied In Scheduled VlJI of the ConstItution ofJndia-199 I

Statement 3: DIstrIbutIon ofpopulatlOll by Scheduled and Non Scheduled Languages­ Himachal Pradesh and DIstncts

Statement-4: DIstnbutlOn of 10,000 persons by language- Himachal Pradesh and DJstncts- 1991

2 STATEMENT -1 ABSTRACT OF LANGUAGES AND MOTHER TONGUES AND THEIR STRENGTHS - 1991 Presented below IS an alphabettcal abstract of languages and the mother tongues returned In Himachal Pradesh with strength of 10,000 and above at the all India level, Included under each language The 18 languages specified In the Eighth Schedule to the Constitution of India are given In Part A and languages other than those specified In the Eighth Schedule (numbenng 48) are given In Part B

PART A-LanguagE;ls specified in the Eighth Schedule (Scheduled Languagl;?s) and ~he Mother tongues included undereachl~nguage Name of Language and Mother Number of Persons who Name of Laf~;jLlaJe awl Mother Number of Persons who Tongue(s) Included Under Returned the Language fongue(s) Included Under Returned the Language Each Langl)age (and the Mother Tongues Each Language (~nd the Mother Tongues Included under each) as Included under each) as their Mother Tongue their Mother Tongue

2 2 ASSAMESE 226 25 CHHAPARIA 1 ASSAM ESE 226 26 CHHA TTISGARHI Sa8 27 ~5,093 ~ BENGALI 1,907 28 DEOGHARIYA 49 1 I3ENGALI 1,907 29 47 30 DOGRI KANGRI 1 3 GUJARATI 592 31 DOGRI PAHARI 21 1 GADARIA 3 32 GADDI PAHARI 326 2 GUJARATI 474 33 GADHI/GADHIYALI 74,828 3 GUJRAO/GUJRAU 102 34 GADY 7,843 4 PARSI 13 35 GARHWALI 2,337 36 GOJRI 7,489 4 4,595,615 37 GORAKHPURI 7 ALMORI 3 38 GUJAR 15 2 AWADHI 116 39 GUJJARI 1,433 3 BADARI 4,986 40 HAMIRPURI 21,187 4 BAGHATI/BAGHATI PAHARI 1,824 41 HANDURI 1,064 5 BAGHELl/BAGHElKHANDI 30 42 HARYANVI 1,537 6 BAIGANI 44 43 HIMACHALI 430 7, BAlSAl';I1 PAHARI 4 44 HINDI 1,032,369 8. BANARASI 1 45 HINDI KANc;3RI 2 9 BANGALA(HP) 244 46 HINDI 3 10 BASALI 2 47 HINDI PAHARI 1,366 11 BHADRAWAHI 142 48 HINDUSTANI 2 12 BHAlESI 4 49 JANDIALI 217 13 BHALI 3 50 JAUNPURI 5 14 BHARMAURI/GADDI 18,919 51 JAUNSARI 46 15 BHOJPURI 2,668 52 JUBBALI 5 16 BHOPALI 9 53 KANAUJI 4 17 BIHARI 1,874 54 KANGRI 485,137 18 PAHARI 2 55 KEONTHALI 25 19 BONDILI 2 56 KHARI HINDI 20 74 57 KHARI BOll 9 21 BUNDELl/BUNDElKHANDI 30 58 KHORTHAIKHOTT A 46 22 BUSHAHRI 1,632 59 KOTGARHI 13 23 63,39!) 60 KUlUBOLl/KUlVI 152,267 24 CHATTARPURI 26 Contmued

3 PART A-Languages specified In the Eighth Schedule (Scheduled Languages) and the Mother tongues Included under each language Name of Language and Mother Number of Persons who Name of Language and Mother Number of Persons who Tongue(s) Included Under Returned the Language Tongue(s) Included Under Returned the Language Each Language (and the Mother Tongues Each Language (and the Mother Tongues Included under each) as Included under each) as their Mother Tongue their Mother Tongue

1 2 1 2 61 KULVI SARAJI 631 5. KANNADA 32~ 62 KUMAUNI 733 1, KANNADA 275 63 KURMALI THAR 4 2, KARNATAKA 9 64 KURNAILI 1 3 KORACHA 39 65 LABAN I 1,604 66 LAMANIILAMBADI 735 6 KASHMIRI 28,778 (17 MADHO 1 BUNJWALI 68 MADHYA PRADESH I 1 2 KASHMIRI 6,364 69 MADRI 11 3 KASHMIRI PAHARI 1 70 MAGADHIIMAGAHI 26 4 15 71 MAHAJANI 3 5 SIRAJI 22,397 72 MAHASUlMAHASU PAHARI 1,261 73 MAINPURI 46 7 KONKANI 21 74 MAITHILI 243 KONKANI 21 75 MANDEALI 440,164 76 MARWARI 491 8 MALAYALAM 1,257 77 MATHURI KERALA 23 78 NAGPURIA ~O 2 MALAYALAM 1,194 79 PADARI 7 3 MALAYAN 39 80 PAHARI 2,165,562 4 PANIA 61 PAHARI BILASPURI 82 PAHARI GUJARI 65 9 MARATHI 1,125 83 PAHARI KANGRI 530 1 BALHAPURt 84 PAHARIMANDEALI 3,674 2 DAKSHINI 34 85 PAHARI SARAJI 45 3 KOLI 9 86 PAHARI SIRMAURI 490 4 MAHARI 29 87 14,780 5 MAN HAll 2 88 PASI 6 MARATHI 1,050 89 PURAN 10 90 PURBI 103 10 NEPALI 46,649 91 RAJASTHAN I 2,053 1 GOHARI 214 92 SADAN/SADRI 303 2 GO~KHALIINEPALI 46,425 93 SANORI 11,358 3 THAPA 10 94 SIRMAURI 18,218 95 SUGALI 2 11 ORIYA 1,607 96 SUKETI 528 BHATRI 59 97 SURALI 2 2 GUNGI 2 98 SURGUJIA 6 3 ORIYA 1,546 99 TAMARIA 3 100TANKRI 7 12 PUNJABI 324.479 101 THARU 2 1 BAGRI 34 102 THEOGI PAHARI 5 2 BHATEALII BHATLY 25,487 103 UTIAR PRADESH I 33 3 BILASPURI (H P, J 1<) 190,724

Contmued

4 . PART A-I,..anguages specified in the Eighth Schedule (Scheduled Languages) and the Mother tongues Included under each language NEime of Lan9uage and Mother Number of Persons who Name of Language and Mother Number of Persons who Tongue(s) Included Under Returned the Language Tongue(s) Included Under Returned the Language Each L~nguage (and the Mother Tongues Each Language (and the Mother Tongues Included under each) as Included under each) as their Mother Tongu~ their Mother Tongue

2 2 4 GURMUKHI 1 15 TAMIL 569 5 HINDI PUNJABI 9 KASPAR 1 6 HOSHIARPURI 2 2 TAMIL 568 7 JAMUALJ 68 ~ I

14 SINgHI 87 1 ~CHHI/KACI'lI:;eOLJ 3 2 SINDHI SA Contmued

5 PART B- Languages not specified In the Eighth schedule (Non-scheduled Languages)and Mother tongues Included under each Language

Name of Language and Number of Persons who Name of Language and Number of Persons who Mother Tongue(s) Included Returned the Language Mother Tongue(s) Included Returned the Language Under Each Language (and the Mother Tongues Undf'r Each Language (and the Mother Tongues Included under each) as Included under each) as their Mother Tongue th~lr Mother Tongue 1 2 2 1. ADI 19 14 KHARIA 2 BAGI 2 1 KHARIA 2 2 BORI 17 15 KHASI ?1 2 ARABIC/ARBI 486 KHASI 21 1 ARABIC/ARBI 486 16 KINNAURI 61,521 3 BHILII BHILODI 1,87;i 1 BAUDH 435 1 BAG LAN I 1,813 2 KINNAURI 61,086 2 DUNGARI 3 3 KOKNA / KOKNIIKUKNA 28 17 KURUKHfORAON 451 4 MAGRA 29 DHANGRI 11 2 K~RUKHlORAON 440 4 BHOTIA 11,293 BHOTIA 11,293 18 LADAKH I 189 LADAKH I 189 5. BHUTANI 7 BHUTANI 7 19 LAHAULI 21,896 1 LAHAULI 21,891 6. CHINESE I CHINI 16 2 SUDHI 5 CHINESE / CHINI 16 20 557 7. DOGRI 38,617 1 BAHAWALPURI 2 1 DOGRI 38,599 2 KOHATI 14 2 PAHARI DOGRI '18 3 MULTANI 17 4 PESHWARI 514 8 ENGLISH 273 5 PUNCHHI 10 ENGLISH 273 21 LUSHAIIMlzo 4 9 GARO 1 LUSHAIIMIZO 4 1 GARO 22 MALTO 8 10 GONDI 3 MALTO 8 GONGA 1 2 KOKADI 2 23 MISHMI 20 1 KAMANIMIJUMISHMI 20 11 HALAM 40 1 SHEKASIP 40 24 MUNDA 66 MUNDA 66 12 KANASHI 610 1 KANASHI 609 25 MUNDARI 98 2 MALAN I MUNDARI 98

13 KHANDESHI 4,355 26 NAGA 7 GUJARI 4,355 NAGA 7 Continued

6 PART B- Languages not specified in the Eighth schedule (Non-scheduled Languages)and Mother tongues Included under each Language

Name of Language and Number of Persons who Name of Language and Numher of Persons who Mother Tongue(s) Included Returned the Language Mother Tongue(s) Included Returned the Language Under Each Language (and the Mother Tongues Under Each Language (and the Mother Tongues Included under each) as Included under each) as their Mother Tongue their Mother Tongue 2 2 27 NEWARI 16 33 TIBETAN 13,561 1 NEWARI 16 1 BODISH 275 2 KHAMBA 2 28 NICOBARESE 3 KHAMBA PAHARI 129 1 NICOBARESE 4 LAMA 5 5 TIBETAN 13.150 29 SANTALI 36 SANTALI 36 34 TRIPURI 2 TRIPURI 2 30 SHERPA 390 1 _ SHERPA 390 35 TULU 7 1 BLARY 31 TAMANG 189 2 TULU 6 TAMANG 189

32 TANGKHUL 3 TANGKHUL 3

7 STATEMENT- 2

DISTRIBUTION OF LANGUAGES (INCLUSIVE OF MOTHER TONGUES GROUPED UNDER EACH)SPECIFIED IN SCHEDULE VIII TO THE CONSTITUTION OF INDIA-1991

Language/Mother Tongue INDIA HIMACHAL PRADESH No of speakers Percentage @ No of speakers Percentage 1 2 3 4 5 Assamese 13,079,696 1 55 226 N

Bengali 69,595,738 822 1,907 004

GUJaratl 40,673,814 481 592 001

Hindi 337,272,114 3985 4,595,615 8888

Kannada 32,753,676 387 323 001

Kashmln @@ @@ 28,778 056

Konkam 1,760,607 021 21 N

MalayalalT 30,377,176 359 1,257 002

Mampun 1,270,216 015

Marathl 62,481,681 738 1,125 002

Nepali 2,076,645 025 46,649 090

Onya 28,061,313 332 1,607 003

PunJabl 23,378,744 276 324,479 628

Sansknt 49,736 001 167 N

Slndhl 2;122,848 025 87 N

Tamil 53,006,368 626 569 001

Telugu 66,017,615 780 597 001

Urdu 43,406,932 513 8,252 016

@ The percentage of speakers of each language has been worked out on the total population of India including the projected population for Jammu & Kashmir where the 1991 census was not conducted due to disturbed conditions . @@ Full figures for kashmrrr language are not available as the 1991 Census was not conducted 10 Jammu & Kashmir due to disturbed conditions *N Negligible

8 STATEMENT - 3

DISTRIBUTION OF POPULATION BY SCHEDULED AND NON-SCHEDULED LANGUAGES HIMACHAL PRDESH AND DISTRICTS-1991 State/District Scheduled Languages Non-Scheduled Langua~es Total Population 1991 Population Percent Population Percent Population Percent 1 2 3 4 5 6 7

HIMACHAL PRADESH 5,012,251 96.93 158,626 3.07 5,170,877 100.00

CHAMBA 388,703 9883 4,583 117 393,286 10000

KANGRA 1,153,302 9823 20,770 177 1,174,072 10000

HAMIRPUR 351,321 9518 17,807 482 369,128 10000

UNA 375,652 9931 2,617 069 378,269 1UO 00

BILASPUR 292,084 9888 3,303 112 295,387 10000

MANDl 772,307 9948 4,065 052 776,372 10000

KULLU 290,958 9621 11,474 379 302,432 10000

LAHUL & SPITI 6,243 1995 25,051 8005 31,294 10000

SHIMLA 611,783 9909 5,621 091 617,404 . 10000

SOLAN 379,506 9928 2,762 072 382,268 10000

SIRMAUR 377,444 9941 2,251 059 379,695 10000

KINNAUR 12,948 1817 58,322 81 83 71,270 10000

9 STATEMENT- 4 DISTRIBUTION OF 10,000 PERSONS BY LANGUAGE

State/District Scheduled Languages

Total Assamese Bengal! GUJafatJ Hindi Kannada Kashmlfl Konkam Malayalam 1 2 3 4 5 6 7 8 I- 9 10

HIMACHAL PRADESH 10,000 N 4 1 8,888 1 56 N 2

CHAMBA 10,000 1 6 N 8,884 1 94 N 6

KANGRA 10,000 1 4 1 9,604 1 8 N 1

HAMIRPUR 10,000 1 1 N 9,475 N 3 N N f--- - k---- UNA 10,000 N 2 N 9,144 N 5 N 1

BILASPUR 10,000 N 2 2 2,945 N 1 -- 1

MANDl 10,000 N 1 N 9,828 N 4 -- 1

KULLU 10,000 N 2 2 8,684 N 734 -- 3

LAHUL & SPITI 10,000 1 4 1 1,161 2 4 N 14

SHIMLA 10,000 1 7 2 9,401 N 12 N 4

SOLAN 10,000 1 9 1 9,426 3 8 N 4

SIRMAUR 10,000 -- 4 3 9,400 1 3 -- 2

KINNAUR 10,000 1 3 -- 1,278 6 , 1 -- 19

10 ·HIMACHAL PRADESH AND DISTRICTS - 1991 Scheduled Non- Scheduled Languages Languages Scheduled Total col 3 Languages Manipun Marathi Nepali Onya PunJabl Sansknt Smdhl Tamil Telugu Urdu to 20 Total 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

-- 2 90 3 628 N N 1 1 16 9,693 307

-- 4 86 5 784 N N 3 4 5 9,883 117

-- 3 62 5 128 N N 1 1 3 9,823 177

-- 1 6 2 26 1 N N N 2 9,518 482

-- N 5 2 754 1 N N N 17 9,931 69

-- 2 6 1 6,922 N N 1 1 4 9,888 112 , -- N 13 N 89 N N N N 12 9,948 52

-- 1 91 2 93 2 N I 1 5 9,621 379

-- 5 732 N 62 -- -- 5 3 1 1,995 8,005

-- 2 271 2 178 N N 2 1 26 9,909 91

-- 8 155 10 293 -- 1 2 1 6 9,928 72

-- 2 101 3 315 N -- 1 N 106 9,941 59

-- 1 401 2 98 -- -- 4 1 2 1,817 8,183

11

2-72/RGI/ND/2002

C-7 PART A(I) DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Languagel Total Rural Urban ------_.... __ - State/DlstnctfTahsllfT own Persons Males Females Persons Males Females------Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1 Assamese Himachal Pradesh 226 133 93 128 82 46 98 51 47 Chamba 30 20 10 28 20 8 2 2 Chaurah 1 1 1 Salunl 10 10 10 10 Bhattlyat 19 9 10 17 9 8 2 2 Dalhousie U A 2 2 2 2 (A) Dalhousie (M C ) 1 (B) Dalhousie (C B ) 1 1 Kangra 95 40 55 30 11 19 65 29 36 Indora 5 4 5 4 Fatehpur 1 1 Harchaklan 1 Kangra 2 Kangrd (M C) Dharmsala 71 30 41 8 2 6 63 28 35 Yol (C B) 52 22 30 52 22 30 Dharamsala (M C ) 11 6 5 11 6 5 Palampur 8 4 4 7 3 4 1 1 Palampur (M C ) 1 1 Dera Goplpur 4 3 4 3 BalJnath 3 1 2 3 1 2 Hamlrpur 16 9 7 16 9 7 Nadaun 1 1 1 Hamlrpur 15 8 7 15 8 7 Una 7 2 5 6 5 Bangana 4 4 4 4 Una 2 2 1 Una (M C) Harell Bllaspur 2 2 2 2 Ghumarwm 1 Bllaspur Sadar Mandl 2 2 Sandhol Aut 1 1 Kullu 12 12 10 10 2 2 Kullu 11 11 9 9 2 2 Manah (N A C) 2 2 2 2 Ani 1 1 1 Lahul And SPltl 4 3 4 3 Lahul 4 3 1 4 3 Shlmla 36 27 9 19 16 3 17 11 6 SJhlmla UA 15 9 6 15 9 6 Shlmla Rural 2 2 Jutogh (C B) + 2 2 1 1 Shlmla Urban 13 8 5 13 8 5 Shlmla (Municipal Corpn )+ 13 8 5 13 8 5 Theog 2 2 Theog (M C) 1 1 Kumharsam 2 2 Narkanda (N A C ) * Rampur 14 13 14 13 Chaupal 3 1 2 3 1 2 Solan 18 13 5 7 5 2 11 8 3 Arkl 1 Kasauh 6 4 2 3 2 3 2 Kasauh (C B) 2 2 Parwanoo (N A C ) •• 1 Solan 11 9 2 3 3 8 6 2

13 C-7 PART A(I}. DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE. DISTRICT. TAHSIL AND TOWN -1991 Languagel c Total Rural Urban ,--- ,------State/DlstnctfTahsllrr own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Sabathu (C B ) 7 5 2 7 5 2 Dagshal (C B ) 1 1 Kmnaur 4 4 4 4 Kalpa 1 1 Nlchar 1 1 1 1 Sangla 2 2 2 2

2 Bengali Himachal Pradesh 1,907 1,025 882 1,151 650 501 756 375 381 Chamba 252 149 103 213 135 78 39 14 25 Chaurah 6 3 3 6 3 3 Salun! 53 31 22 53 31 22 Chamba 5 3 2 5 3 2 Bhattlyat 131 72 59 92 58 34 39 14 25 Dalhousie U A 23 9 14 23 9 14 (A) Dalhousie (M C ) 11 6 5 11 6 5 (B) Dalhousie (C B ) 12 3 9 12 3 9 8akloh (C 8) 15 4 11 15 4 11 Chuankhas (N A C ) •• 1 1 1 Sihunta 19 11 8 19 11 8 Brahmaur 1 1 8halal 37 28 9 37 28 9 Kangra 412 204 208 314 157 157 98 47 51 Nurpur 16 8 8 15 7 8 Nurpur (M C) 1 Indora 35 15 20 35 15 20 Jawah 91 43 48 91 43 48 Kangra 55 30 25 49 26 23 6 4 2 Kangra (M C) 6 4 2 6 4 2 Dharmsala 111 50 61 36 16 20 15 34 41 Yol (C B) 57 23 34 57 23 34 Dharamsala (M _C ) ~18 11 7 18 11 7 Palampur 67 37 30 59 34 25 8 3 5 Palampur (M C) ~ 8 3 5 8 3 5 Dera Goplpur 14 10 4 6 5 8 5 3 Jawalamukhl (N A C ) ** 8 5 3 8 5 3 Rakkar 4 3 4 3 Khundlan 1 Jal Smgh Pur 1 Baljnath 16 7 9 16 7 9 Thural 1 1 Hamlrpur 32 25 7 29 23 6 3 2 Tlra SUjanpUr 2 Tlra SUjanpur(N A C ) •• 1 1 Hamlrpur 29 24 5 27 23 4 2 Hamlrpur (M C ) 2 2 Bhoranj 1 Una 76 34 42 70 30 40 6 4 2 Amb 10 4 6 10 4 6 Bangana 59 26 33 59 26 33 Una 7 4 3 6 4 2 Una (M C) 4 2 2 4 2 2 Mehatpur Basdehra (N A C ) ** 2 2 2 2 811aspur 64 29 35 51 24 27 13 5 8 Ghumarwm 9 6 3 9 6 3 Jhanduta 2 2 2 2 Nalna Devi 24 11 13 11 6 5 13 5 8 Nama Devi (M C ) 13 5 8 13 5 8 Bllaspur Sadar 29 12 17 29 12 17 Mandl 103 52 51 54 29 25 49 23 26

14 C-7 PART A(I) DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991

Languagel Total Rural Urban State/DlstracUTahsilfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Joglndarnagar 2 JoglOdarnagar (N A C ) 1 Ladbharol 2 2 2 2 Sarkaghat 2 Sarkaghat (N A C ) • 1 Mandl 51 25 26 33 18 15 18 7 11 Rawalsar (N A C ) • 17 6 11 17 6 11 Pandoh (C T) 1 1 1 Sundarnagar 39 20 19 10 5 5 29 15 14 Sundarnagar (M C ) 2!:J 15 14 29 15 14 Chachyot 1 1 Karsog 6 3 3 6 3 3 Kullu 45 31 14 37 25 12 8 6 2 Kullu 36 24 12 28 18 10 8 6 2 Manah (NA C) 7 6 7 6 Bhuntar (N A C ) ** 1 1 Banjar 5 3 2 5 3 2 Ani 1 1 1 1 Nermand 3 3 3 3 Lahul And SPltl 12 12 12 12 Udaipur 5 5 5 5 Lahul 4 4 4 4 SPltl 3 3 3 3 Shlmla 404 220 184 66 49 17 338 171 167 Shlmla UA 331 168 163 331 168 163 Shlmla Rural 41 15 26 40 14 26 Jutogh (C B) + 31 8 23 31 8 23 Jutogh(C B) 0 G 9 6 • 3 9 6 3 Shlmla Urban 291 154 137 291 154 137 Shlmla (MUniCipal Corpn )+ 279 145 134 279 145 134 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 5 4 5 4 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 5 4 5 4 Shlmla)Munlclpal Corpn)O G 2 2 1 Junga 3 2 1 3 2 Theog 25 21 4 25 21 4 Rampur 27 21 6 25 19 6 2 2 Rampur (M C) 2 2 2 2 Kotkhal 5 2 3 5 2 3 Nerua 4 2 2 4 2 2 Jubl;lal 7 2 5 2 5 4 Jubbal (N A.C ) 5 4 5 4 Chlrgaon 1 1 Solan 321 170 151 157 86 71 164 84 80 Arkl 1 1 1 NalFlgarh 60 40 20 37 25 12 23 15 8 Nalagarh (M C ) 23 15 8 23 15 8 Knshangarh 16 8 8 16 8 8 Kasauh 123 64 59 59 30 29 64 34 30 Kasauh (C B) 25 10 15 25 10 15 Parwanoo (N A c.) •• 39 24 15 39 24 15 Kilndaghat 14 7 7 14 7 7 Solan 107 50 57 30 15 15 77 35 42 Sabathu (C a ) 16 4 12 16 4 12 Solan (M C) 49 24 25 49 24 25 Dagshal (C 13 ) 12 7 5 12 7 5 S,rmaur 167 83 84 129 64 65 38 19 19 RalQarh 8 4 4 3 1 2 5 3 2 RalQarh (1'1 A C ) • 5 3 2 5 3 2 Pachhad 6 4 2 6 4 2 Nahan 52 25 27 4' 22 23 7 3 4

15 C-7 PART A(I) DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Languagel Total Rural Urban ...... __ __ .------.. ---~ .. ._------_ _-_ ..... ----- State/DlstnctlTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Nahan M C 7 3 4 7 3 4 Oadahu 3 2 1 3 2 Paonta Sahib 95 46 49 69 33 36 26 13 13 Paonta Sahib (M C ) 26 13 13 26 13 13 Kamrau 3 2 1 3 2 Kmnaur 19 16 3 19 16 3 Hangrang 1 1 1 1 Poo 3 2 3 2 Morang 1 Kalpa 7 6 7 6 Nlchar 3 3 3 3 Sangla 4 4 4 4

3 Gujarati HImachal Pradesh 592 369 223 353 246 107 239 1~3 116 Charnba 13 12 8 8 5 4 Chaurah 1 1 SalunJ 2 2 2 2 Chamba 4 4 4 4 Chamba (M C) 4 4 4 4 Shattlyat 2 1 Dalhousie U A (A) Dalhousie (M C ) Shalal 4 4 4 4 Kangra 126 66 60 24 14 10 102 52 50 Nurpur 1 1 1 1 Indore 5 2 3 5 2 3 Jawall 4 2 2 4 2 2 Kangra 98 52 46 2 2 96 50 46 Kangra (M C) 96 50 46 96 50 46 Dhar_m~ala 8 2 6 3 2 5 4 Vol(CB) 2 2 2 2 Dharamsala (M C ) 3 2 3 2 Palampur 8 5 3 8 5 3 Dera Gop'pur 2 2 1 Jawalamukh, (N A C ) ** 1 1 Ham,rpur 6 5 4 3 2 2 Nadaun 1 1 1 Hamlrpur 5 4 3 2 2 2 Hamlrpur (M C ) 2 2 2 2 Una 6 5 4 4 2 1 Amb 2 2 2 2 Bangana 1 1 Una 3 2 2 Una (M C) 2 2 B,laspur 59 33 26 30 16 14 29 17 12 GhumarWin 11 5 6 2 2 9 5 4 Gl1umarwm (N A C ) 9 5 4 9 5 4 B,laspur Sadar 48 28 20 28 16 12 20 12 8 S,laspur (M C ) 20 12 8 20 12 8 Mandl 14 5 9 14 5 9 Joglndarnagar 1 Jog,ndarnagar (N A C ) Mand, 12 4 8 12 4 8 Mandl (M C) 12 4 8 12 4 8 Sundarnagar 1 Sundarnagar (M C ) Kullu 67 37 30 62 33 29 5 4 Kullu 67 37 30 62 33 29 5 4 Manal! (N A C) 5 4 5 4

16 C-7 PART A(i): DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STAT~, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language! Total Rural Urban StatelDlstnct/Tahsll/Town"" Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Lahul And SPltl 3 3 ~ 3 Lahul 3 3 3 3 Shlmla 132 112 20 107 101 6 25 11 14 Shlmla UA 14 5 9 14 5 9 Seom 8 4 4 7 3 4 Seom (N A C } • 7 3 4 7 3 4 Shlmla Rural 11 6 5 11 6 5 Shlmla Urban 14 5 9 14 5 9 Shlmla (MunicIpal Corpn )+ 14 5 9 14 5 9 Rampur 96 95 1 95 94 1 1 Rampur(M C) 1 1 1 1 Rohru 3 2 3 2 Rohru (N A C ) •• 3 2 3 2 1 Solan 55 28 27 7 5 2 48 23 25 Arkl 2 2 2 2 Nalagarh 9 3 6 4 2 2 5 4 Nalagarh (M C ) 5 4 5 1 4 Solan 44 23 21 43 22 21 Solan (MC) 43 22 21 43 22 21 S,rmaur 111 63 48 104 59 45 7 4 3 Pachhad 1 1 Paonta Sahib 110 62 48 103 58 45 7 4 3 Paonta Sahib (M C ) 7 4 3 7 4 3

4 Hindi Himachal Pradesh 4,595,615 2,312,293 2,283,322 4,212,581 2,102,885 2,109,696 383,034 209,408 173,626 Chamba 349,383 178,604 170,779 325,759 166,012 159,747 23,624 12,592 11,032 Pangl 13,911 7,142 6,769 13,911 7,142 6,769 Chaurah 53,237 27,457 25,780 53,237 27,457 25,780 Salunl 31,941 16,462 15,479 31,941 16,462 15,479 Chamba 127,120 63,904 63,216 111,950 55,931 56,019 15,170 7,973 7,197 Chamba (M C) 15,170 7,973 7,197 15,170 7,973 7,197 6hattlyat 52,490 27,527 24,963 44,036 22,908 21,128 8,454 4,619 3,835 DalhOUSie U A 5,990 3,367 2,623 5,990 3,367 2,623 (A) DalhOUSie (M C ) 4,685 2,705 1,980 4,685 2,705 1,980 (6) DalhOUSie (C 6 ) 1,305 662 643 1,305 662 643 Bakloh (C B) 985 456 529 985 456 529 Chuankhas (N A C ) •• 1,479 796 683 1,479 796 683 Sihunta 7,849 8,618 9,231 17,849 8,618 9,231 Holr 3,895 7,224 6,671 13,895 7,224 6,671 6rahmaur 19,708 10,292 9,416 19,708 10,292 9,416 Bhalal 19,232 9,978 9,254 19,232 9,978 9,254 Kangra 1,127,588 550,727 576,861 1,079,357 525,790 553,567 48,231 24,937 23,294 Nurpur 142,532 72,091 70,441 134,992 68,159 66,833 7,540 3,932 3,608 Nurpur (M C) 7,540 3,932 3,608 7,540 3,932 3,608 Indora 52,286 27,422 24,864 52,286 27,422 24,864 Fatehpur 46,880 23,346 23,534 46,880 23,346 23,534 Jawah 66,420 32,356 34,064 66,420 32,356 34,064 Harchaklan 13,364 6,370 6,994 13,364 6,370 6,994 Kangra 170,690 82,890 87,800 158,153 76,559 81,594 12,537 6,331 6,206 Nagrota Bagwan (N A C ) 4,316 2,200 2,116 4,316 2,200 2,116 Kangra (M C) 8,221 4,131 4,090 8,221 4,131 4,090 Dharmsala 93,249 47,230 46,019 75,388 37,918 37470 17,861 9,312 8,549 Yol (CB) 6,805 3,257 3548 6,805 3,257 3,548 Dharamsala (M C ) 11,056 6,055 5,001 11,056 6,055 5,001 Palampur 132,293 64,109 68,184 129,201 62,486 66,715 3,092 1,623 1,469 Palampur (M C ) 3,092 1,623 1,469 3,092 1,623 1,469 Dhlra 19,604 9,129 10,475 19,604 9,129 10,475 Baroh 21,633 10,328 11,305 21,633 10,328 11,305

17 C-7 PART A(I) DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN ·1991 Languagel Total Rural Urban -----_.. -_ ... __ .. _...... _------~------State/Dlstnct/TahslllT own Persons Males Females Persons Males Females Persolls Males Females 1 2 3 4 5 6 7 !3 9 10

Jaswan 27.577 13.650 13.927 27.577 13,650 13.927 Dera Goplpur 128.564 61.753 66.811 121.363 58.014 63,349 7,201 3.739 3.46;1 Dera Goplpur (N A C ) ** 3.343 1.719 1.624 3343 1.719 1,624 Jawalamukhl (N A C ) *. 3.858 2,020 1.838 3,858 2,02Q M38 Rakkar 25.297 12.153 13.144 25.297 12.153 13.144 Khundlan 31.172 15.387 15.785 31,172 15.387 15.785 Jal Singh Pur 60,229 26.727 33.502 80,229 26,727 33,502 Baljnath 78.983 38.109 40,874 78.983 38.109 040,87'1 Thural 16.815 7.677 9.138 16,815 7.677 9.138 Hamlrpur 349.762 165.500 184.262 327.708 153.760 173.948 22,054 11,74{1 1Q,314 Tlra SUjanpur 38.021 17.780 20.241 32.675 14.950 17.725 5.346 2,83P 2,516 Tlra SUjanpur(N A C ) •• 5.346 2.830 2.516 5.346 2,83!;! 2.51tl Nadaun 77.419 36.368 41.051 74,162 34,738 39.424 3.257 1,630 1,627 Nadaun (N A C ) ** 3,257 1.630 1.627 3.257 1,630 1,677 Hamlrpur 94.245 45.230 49.015 82.021 38,593 43,428 12,224 6,637 5,5117 Hamlrpur (M C ) 12224 6637 5.587 12,224 6, 637 5,~!!7 Barsar 66.733 31.773 34.960 65,506 31.130 34.376 1.2~7 64;3 584 Bhota (N A C ) • 1.227 643 584 1,227 64;3 584 Shoranj 73.344 34.349 38,995 73.344 34.34G 3~ Pf)§ Una 345.904 170.819 175.085 318.784 156.842 161,fl42 ~7,1g() l§,fl77 1~,14~ Amb 133.064 64.731 68.333 126.178 61.248 64,930 IlM9 3,1183 3,4g3 Daulatpur (N A C) •• 2,725 1.320 1.405 2.725 1.32!;! 1,1495 Gagret (N A C ) *. 4.161 2.163 1,998 4.161 2.163 1,998 Bangana 53.703 26.291 27,412 53.703 26.291 27,412 Una 116.111 58.556 57.555 95,877 48,062 47.815 20.234 10,494 9,740 Una (M C) 8.962 4.695 4.267 8,962 4,695 '1.267 Mehatpur Basdehra (N A C ) ." 5.006 2.618 2388 5,OPg 2.618 2.388 Santokhgarh (N A C ) 6.266 3".181 3.085 6.266 3181 3085 Haroll 43.026 21.241 21.785 43.026 21.241 21.785 B,laspur 86.986 44,475 42.511 75.556 38.182 37,374 11.430 6.293 ~,137 Ghumarwln 36.275 17,711 18.564 34,419 16,681 17.738 1,856 1.03{1 8?6 Ghumarwm (N A C ) 1,627 879 748 1,627 879 748 Talal (N A C ) • 229 151 78 229 Hi1 78 Jhanduta 5.421 2.719 2.702 5,421 2.719 2.702 Nama Devi 22.274 11.709 10.565 21.524 11.275 10,249 750 434 316 Nama Devi (M C ) 750 434 316 75Q 43i 316 Bllaspur Sadar 23.016 12.336 ~ 10.680 14,192 7,507 6.685 8,824 4,829 3.995 Bllaspur (M C ) 8.824 4.829 3.995 8.824 4.829 3.995 Mandl 762.988 377.602 385.386 712.764 350.844 S61,920 50.224 26,758 23.466 Jogmdarnagar /70.052 33.648 36,404 65.864 31.467 34.397 4,188 ;?,lIH ;1,007 Jogmdarnagar (N A C ) 4.188 2.181 2.007 4,188 2.181 2,007 Ladbharol 22.656 9.934 12.722 22.656 9,934 12,722 Sandhol 17.281 7.614 9.667 17.281 7,614 9,667 Sarkaghat 70.078 33.081 36.997 67.106 31,592 35,514 2.972 1,489 1,483 Sarkagh;lt (N A C ) " 2.972 1.489 1.483 2.972 1,4~9 1,483 Kotll 20.438 9.789 10.649 20.438 9.769 10,649 Padhar 31.339 15.542 15.797 31.339 15.542 16,797 Mandl 161.838 82.242 79.596 135.845 68.129 67.716 25,993 14,11;3 11.680 Rawalsar (N A C ) " 868 468 400 868 '168 4QO Mandl (M C) 22.403 11.871 10.532 22.403 11,871 10.532 Pandoh (C T) 2.722 1.774 948 2,7~2 1,774 9i8 Baldwara 35.284 16,885 18.399 35.284 16885 lB,aaB Sundarnagar 83.145 42.426 40.719 66.074 33.451 32.623 17.071 a.976 8.096 Sundarnagar (M C ) 17.071 8.975 8.096 17,071 §.975 8.096 Nlhn 26.603 13,597 13.006 26.603 13.597 13.006 Chachyot 42.170 21.386 20.784 42,170 21,386 20,784 Aut 20,040 10.255 9,785 20.040 10,255 9.785 Ball Chowkl 27,162 13967 13.195 27.162 13.967 13.195 Thunag 38,069 19.373 18.696 38.069 19.373 18.696 Karsog 70.477 35.497 34.980 70.477 35.497 34,980

18 C-7 PART A(I). DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGIJAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991

Languagel Total Rural Urban

------~ State/DlstncVTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

D~armpur 26,356 12,366 13,990 26,356 12,366 13,990 Kullu 262,615 136,492 126,123 245,448 126,862 118,586 17,167 9,630 7,537 Kullu 154,544 80,898 73,646 138,341 71,829 66,512 16,203 9,069 7,134 Manall (N A C) 1,638 1,039 599 1,638 1,039 599 Kullu (M C) 12,297 6,782 5,515 12,297 6,782 5,515 Bhunlar (N A C ) •• 2,268 1,248 1,020 2,268 1,248 1,020 Saln] 11,989 6,323 5,666 11,989 6,323 5,666 Banjar 13,572 6,956 6,616 12,608 6,395 6,213 964 561 403 Banjar (N A C ) • 964 561 403 964 561 403 Ani 42,456 21,642 20,814 42,456 21,642 20,814 Nermanp 40,054 20,673 19,381 40,054 20,673 19,381 Lahul And SPltl 3,634 2,926 708 3,634 2,926 708 Udalp4r 1,132 768 364 1,132 768 364 Lahul 1,501 1,252 249 1,501 1,252 249 Spltl 1001 906 95 1,001 906 95 Shlmla 580,414 302,714 277,700 470,339 238,957 231,382 110,075 63,757 46,318 ShlFpla 1./ A 95,614 55,185 40,429 95,614 55,185 40,429 Seonl 29,687 14,034 15,653 28,492 13,427 15,065 1,195 607 588 Seonl (N f.. C ) • 1,195 607 588 1,195 607 588 Shlmla Rural 64,376 33,936 30,440 57,062 29,633 27,429 7,314 4,303 3,011 Jutogh (C B)+ 1,309 680 629 1,309 680 629 Jutogh (C B) ° G 2,216 1,325 891 2,216 1,325 891 Jutogh (C B) ° G 1,775 1,045 730 1,775 1,045 730 (C) Dhalh (N A C )+ 2,014 1,253 761 2,014 1,253 761 Shlmla Urban 88,300 50,882 37,418 88,300 50,882 37,418 S~lmla (Municipal Corpn )+ 69,373 39,635 29,738 69,373 39,635 29,738 Shlmlfl (MUniCipal Corpn)O G 3,663 2,181 1,482 3,663 ~,181 1,482 Shlmla (MUniCipal Corpn)O G 2,967 1,763 1,204 2,967 1,763 1,204 S~lmla (MUniCipal Corpn)O G 2,516 1,560 956 2,516 1,560 956 Shlml" ~r.nurlclpal CorpnlO G 2,422 1,364 1,058 2,422 1,364 1,058 Shlmla (MuniCipal Cprpn)O G 1,622 928 694 1,622 928 694 Shlmla (MUniCipal Corpn)O G 1,587 948 639 1,587 948 639 Silimia (MUniCipal Corpn)O G 1,129 687 442 1,129 687 442 S~lmla (MUniCipal Corpn)O G 1,064 601 463 1,064 601 463 S~lmla (MUniCipal Corpn)O G 680 399 281 680 399 281 Shlmla (MUniCipal Corpn)O G 428 257 171 428 257 171 Shlmla (MUniCipal Corpn)O G 400 242 158 400 242 158 S~lmla (MuniCipal Corpn)O G 299 185 114 299 181\ 114 Shlmla (MUniCipal Corpn)O G 150 132 18 .. 150 132 18 Junga 10,953 5,819 5,134 10,953 5,819 5,134 Theog 67,193 34,083 33,1 1 0 64,642 32,595 32,047 2,551 1,4811 1,063 Theog (M C) 2,551 1,488 1,063 2,551 1488 1,063 K4mharsaln 37,481 19,124 18,357 36,976 18,790 18,186 505 334 171 Narkanda (N A C ) • 505 334 171 505 334 171 N~nkhan ' 22,991 11,400 11,591 22,991 11,400 11,591 ~ampur 53,606 28,115 25,491 49,638 25,668 23,970 3,968 2,447 ',521 R=,!mpur(M C) 3,968 2,447 1,521 3,968 2,447 1,521 Rohru 35278 17,878 17,400 32,062 16,005 16,057 3,216 1,873 1,343 Rohru (N A C ) •• 3,216 1,873 1,343 3,216 1,873 1,343 Tlkkar 10,954 5,571 5,383 10,954 5,571 5,383 Kotkhal 30,149 15,376 14,773 29,368 14,918 14,450 781 458 323 Kotkhal (N A C ) • 781 458 323 781 458 323 Chaupal 24,244 12,290 11,954 23,279 11,671 11,608 965 619 146 Chaupal (N A C ) • 965 619 346 965 619 346 Chet='! 13,830 7,321 6,509 13,830 7,321 6,509 Nerua 25,401 13,220 12,181 25,401 13,220 12,181 Jubbal 28,726 14,705 14,021 27,446 13,959 13,487 1,280 746 534 Jubbal (N A C) • 1,280 746 534 1,280 746 534 Chlrgaon 32,380 16,476 15,904 32,380 16,476 15,904 Dodra Kwar 4,865 2,484 2,381 4,865 2,484 2,381

19 C-7 PART A(I)' DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 ~anguagel Total Rural ------Urban State/Dlstnct/TahslllT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Solan 360,335 188,033 172,302 320,085 165,809 154,276 40,250 22,224 18,026 Arlo 66,077 31,642 34,435 64,125 30,601 33,524 1,952 1,041 911 Arkl (N A C) 1,952 1,041 911 1,952 1,041 911 Ramshahr 27,780 13,785 13,995 27,780 13,785 13,995 Nalagarh 99,638 54,770 44,868 92,563 51,006 41,557 7,075 3,764 3,311 Nalagarh (M C ) 7.075 3,764 3,311 7,075 3,764 3.311 Knshangarh 22.269 11,095 11,174 22.269 11.095 11,174 Kasauh 49,533 27,018 22,515 41,118 22,175 18,943 8,415 4,843 3,572 Kasauh (C 8) 3.725 1.941 1,784 3,725 1.941 1,784 Parwanoo (N A C ) •• 4,690 2.902 1.788 4.690 2.902 1,788 Kandaghat 28,621 14,428 14,193 28,621 14,428 14,193 Solan 66,417 35.295 31.122 43609 22.719 20.890 22.808 12576 10.232 Sabathu (C 8 ) 2.117 1,105 1,012 2,117 1,105 1,012 Solan (M C) 18.939 10,494 8,445 18.939 10,494 8,445 Dagshal (C 8 ) 1,752 977 775 1,752 977 775 Slfmaur 356.901 187.389 169.512 324.042 169.889 154.153 32.859 17.500 15,359 RalQarh 18,744 9,628 9,116 17.220 8,769 8,451 1.,524 859 665 RaJgarh (N A C ) • 1,524 859 665 1,524 859 665 Pachhad 37852 19.288 18564 36.646 18.621 18.025 1.206 667 539 Sarahan (N A C ) 1,206 667 539 1,206 667 539 Nahan 55,980 29,269 26,711 36,007 18,799 17,208 19,973 10,470 9.503 Nahan M C 19,973 10,470 9.503 19.973 10,470 9.503 Dadahu 13.153 6,776 6,377 13,153 6,776 6,377 Renuka 38,829 20,147 18,682 38,829 20,147 18,682 Paonta Sahib 90,031 48,014 42,017 79,875 42,510 37,365 10,156 5,504 4,652 Paonia Sahib (M C ) 10.156 5,504 4.652 10.156 5504 4.652 Kamrau 29,094 15,626 13,468 29,094 15,626 13,468 Shalal 41,583 22,528 19,055 41,583 22,528 19,055 PaJhota 16,996 8,659 8,337 16,996 8.659 8,337 Nohra 14.639 7,454 7,185 14.639 7,454 7,185 Kmnaur 9,105 7,012 2,093 9,105 7,012 2,093 Hangrang 291 256 35 291 256 35 Poo 797 712 85 797 712 85 Morang 646 541 105 646 541 105 Kalpa 2,813 2,016 797 2,813 2,016 797 NJchar 3.863 2,877 986 3.863 2.877 986 Sangla 695 610 85 695 610 85

5 Kannada Himachal Pradesh 323 191 132 217 137 80 106 54 52 Chamba 36 24 12 27 19 8 9 5 4 Chaurah 1 1 1 1 Salunl 3 3 3 3 Chamtla Chamba (M C) 1 1 8hattJyat 22 14 8 14 10 4 8 4 4 DalhOUSie U A 8 4 4 8 4 4 (A) DalhOUSie (M C ) 4 3 1 4 3 1 (8) DalhOUSie (C B ) 4 1 3 4 3 Shalal 9 5 4 9 5 4 Kangra 74 29 45 41 14 27 33 15 18 Indora 9 6 3 9 6 3 Kangra Nagrota Sagwan (N A C ) 1 Dharmsala 31 13 18 31 13 18 Yol (C 8) 20 7 13 20 7 13 Dharamsala (M C ) 11 6 5 11 6 5 Palampur 19 4 15 19 4 15 Dera Goplpur 3 2 2 Jawalamukhl (N A C ) •• 1

20 C-7 PART A(I). DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language! Total Rural Urban .. -_ ..... _--_ ... ------_ State!DlslnctlTahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Bal]nalh 11 3 8 11 3 8 Hamlrpur 1 1 Bhoran] 1 B,'aspur 7 3 4 4 2 2 3 2 Bllaspur Sadar 7 3 4 4 2 2 3 2 Bllaspur (M C ) 3 2 3 2 Mandl 3 2 1 3 2 Joglndarnagar Ladbharol Sundarnagar 1 1 Kullu 4 2 2 3 2 Kullu 4 2 2 3 2 Manal! (N A C) 1 Lahul And SPit' 5 5 5 5 Udaipur 4 4 4 4 Lahul 1 1 Shlmla 27 12 15 26 11 15 Shlmla UA 26 11 15 26 11 15 Sh,mla Rural 3 3 3 3 Jutogh (C B) + 3 3 3 3 Shlmla Urban 23 11 12 23 11 12 Shlmla (Municipal Corpn )+ 23 11 12 23 11 12 Theog 1 1 Solan 93 53 40 65 36 29 28 17 11 Nalagarh Nalagarh (M C ) 1 Kasaul! 79 45 34 62 35 27 17 10 7 Kasaul! (C B) 9 5 4 9 5 4 Parwanoo (N A C ) •• 8 5 3 8 5 3 Kandaghat 2 2 2 2 Solan 11 7 4 10 6 4 Solan (M C) 10 6 4 10 6 4 Sirmaur 28 19 9 22 15 7 6 4 2 pachhad 3 2 3 2 Nahan 6 4 2 6 4 2 Nahan M C 6 4 2 6 4 2 Dadahu 1 Paonta Sahib 18 12 6 18 12 6 Klnnaur 45 41 4 45 41 4 Poo 39 39 39 39 Nlchar 6 2 4 6 2 4

6 Kashmir! Himachal Pradesh 28,778 15,546 13,232 27,361 14,380 12,981 1,417 1,166 251 Chamba 3,710 1,925 1,785 3,655 1,895 1,760 55 30 25 Pang' 6 6 6 6 Chaurah 1,132 573 559 1,132 573 559 Salunl 2,437 1,251 1,186 2,437 1,251 1,186 Chamba 62 40 22 30 20 10 32 20 12 Chamba (M C) 32 20 12 32 20 12 Bhattlyat 59 41 18 36 31 5 23 10 13 Dalhousie U A 23 10 13 23 10 13 (A) Dalhous,e (M C ) 17 6 11 17 6 11 (8) Dalhousie (C B ) 6 4 2 6 4 2 Bhala, 14 14 14 14 Kangra 996 855 141 827 745 82 169 110 59 Nurpur 139 129 10 126 126 13 3 10 Nurpur (M C) 13 , 3 10 13 3 10 Indora 1 Fatehpur 30 30 30 30

21 C-7 PART A(t). DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991

Language! Total Rural Urban State!Dlstnct/Tahsllrrown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Jawall 25 24 1 25 24 Kangra 65 33 32 32 17 15 33 16 17 Kangra (M C) 33 16 17 33 16 17 Dharmsala 198 123 75 135 90 45 63 33 30 Yol (C B) 37 20 17 37 20 17 Dharamsala (M C ) 26 13 13 26 13 13 Palampur 80 68 12 21 11 10 59 57 2 Palampur (M C ) 59 57 2 59 57 2 Baroh 59 59 59 59 Jaswan 17 17 17 17 Dera Goplpur 125 125 124 124 Jawalamukhl (N A C ) •• 1 1 Rakkar 8 8 8 8 Khundlan 194 194 194 194 Jal Singh Pur 37 35 2 37 35 2 Baljnath 18 9 9 18 9 9 Hamlrpur 101 91 10 57 53 4 44 38 6 Tlra SUJanpur 10 10 10 10 Nadaun 25 25 25 25 Hamlrpur 13 7 6 5 4 8 3 5 Hamlrpur (M C ) 8 3 5 8 3 5 Barsar 45 44 9 9 36 35 Bhota (N A C ) - 36 35 1 36 35 Bhoran] 8 5 3 8 5 3 Una 191 187 4 185 185 6 2 4 Amb 145 145 145 145 Bangana 40 40 40 40 Una 6 2 4 6 2 4 Una (M C) 6 2 4 6 2 4 Bllaspur 20 17 3 11 10 9 7 2 Ghumarwln 9 9 9 9 Bllaspur Sadar 11 8 3 2 1 ! 1 9 7 2 Bllaspur (M C ) 9 7 2 9 7 2 Mandl 333 174 159 254 114 140 79 60 19 Joglndarnagar 11 11 11 11 Joglnd-arnagar (N A C ) 11 11 11 11 Ladbharol 8 8 8 8 Sandhol 1 1 1 Padhar 2 2 2 2 Mandl 66 43 23 28 15 13 36 28 10 Mandl (M C) 32 23 9 32 23 9 Pandoh (C T) 6 5 6 5 Baldwara 3 3 3 3 Sundarnagar 31 22 9 30 21 9 Sunclarnagar (M C ) 30 21 9 30 21 9 Aul 209 83 126 209 83 126 Kar~og 2 ;2 Kullu 22,197 11,220 10,977 22,129 11,174 10,955 68 46 22 Kullu 135 81 54 8Q 43 37 55 38 17 Manph (N A C) 1 1 Kullu (M C) 42 31 11 42 31 11 Bhuntar (N A C ) _. 12 7 5 12 7 5 Saln] 3,444 1,733 1,711 3,444 1,733 1,711 Ban]ar 18,147 9,160 8,987 18,134 9,152 8,982 13 8 5 Ban]ar (N A C ) - 13 8 5 13 8 I) Ani 464 239 225 464 239 225 Nerrnand 7 7 7 7 Lahul And SPltl 12 12 12 12 Udaipur 1 1 Lahul 11 11 11 11

22 C-7 PART A(I)" DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991

Languagel Total Rural Urban State/DlstnctrTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Shlmla 764 687 77 73 59 14 691 628 63 Shlmla U A 682 619 63 682 619 63 Shlmla Rural 9 8 6 5 3 3 Jutogh (C B) 0 G 2 2 2 2 Jutogh (C B) 0 G 1 1 Shlmla Urban 679 616 63 679 616 63 Shlmla (Municipal Corpn )+ 672 612 60 672 612 60 Shimla (Municipal Corpn)O G 3 3 3 3 Shlmla (Municipal Corpn)O G 1 1 Shlmla (Municipal Corpn)O G 3 3 3 3 Theog 5 4 4 3 1 Theog (M C) Kumharsatn 1 Rampur 8 8 3 3 5 5 Rampur(M C) 5 5 5 5 Rohru 3 3 2 2 Rohru (N A C ) •• 2 2 2 2 Tlkkar 3 3 3 3 Kotkhal 15 11 4 15 11 4 Chaupal 3 2 1 3 2 1 Cheta 12 5 7 12 5 7 Jubbal 19 19 18 18 Jubbal (N A C") • Chlrgaon 7 7 7 7 Solan 318 274 44 58 53 5 260 221 39 Arkl 1 1 Nalagarh 3 2 2 Nalagarh (M C ) 1 1 Knshangarh 3 2 3 2 Kasauh 44 36 8 44 36 8 Kasauh (C B) 32 32 32 32 Parwanoo (N A C ) •• 12 4 8 12 4 8 Kandaghat 25 23 2 25 23 2 Solan 242 210 32 27 26 215 184 31 Sabathu (C B ) 1 1 Solan (M C) 214 183 31 214 183 31 Sirmaur 126 95 31 90 71 19 36 24 12 RaJ9arh 22 19 3 22 19 3 Pachhad 1 Nahan 37 21 16 31 15 16 6 6 Nahan M C 6 6 6 6 Paonta Sahib 64 52 12 34 34 30 18 12 Paonia Sahib (M C ) 30 18 12 30 18 12 Kamrau 2 2 2 2 Klnnaur 10 9 10 9 Morang 7 7 7 7 Nlchar 3 2 3 2

7 Konkant Himachal Pradesh 21 11 10 12 8 4 9 3 6 Chamba 3 3 3 3 Bhattlyal 1 1 Bhalal 2 2 2 2 Kangra 2 2 PalalJlPur 2 2 Hamlrpur Barsar 1 Lahul And Spill 1 Udaipur 1 Shlmla

23 C-7 PART A(I)· DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Languagel Total Rural Urban ----... _------~------.. ------..... ------State/DlstnctfT ahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Shlmla Rural 1 1 Solan 13 5 8 4 2 2 9 3 6 Kasaull 9 3 6 4 2 2 5 4 Kasauh (C B) 1 1 Parwanoo (N A C ) •• 4 1 3 4 3 Solan 4 2 2 4 2 2 Sabathu (C B ) 3 2 3 2 Solan (M C) 1 1

8 Malayalam Himachal Pradesh 1,257 812 445 708 533 175 549 279 270 Chamba 229 144 85 184 122 62 45 22 23 Salunl 52 30 22 52 30 22 Chamba 20 17 3 16 '13 3 4 4 Chamba (M C) 4 4 4 4 Bhatllyat 90 51 39 49 33 16 41 18 23 Dalhousie U A 31 13 18 31 13 18 (A) Dalhousie (M C ) 10 5 5 10 5 5 (B) Dalhousie (C B ) 21 8 13 21 8 13 Bakloh (C B) 9 4 5 9 4 5 Chuankhas (N A C ) ** 1 1 1 1 Bhalal 67 46 21 67 46 21 Kangra 171 59 112 87 29 58 84 3D 54 Nurpur 5 2 3 5 2 3 Indora 13 5 8 13 5 8 Kangra 2 2 2 2 Dharmsala 102 32 70 18 2 16 84 3D 54 Yol (C B) 83 29 54 83 29 54 Dharamsala (M C ) 1 Palampur 22 8 14 22 8 14 Dera Goplpur 1 1 Baljnath 26 9 17 26 9 17 Hamlrpur 10 10 10 10 Hamlrpur 1 Barsar 7 7 7 7 Bhoran] 2 2 2 2 Una 19 6 13 6 5 13 12 Una 19 6 13 6 5 13 12 Una (M C) 12 12 12 12 Mehatpur Basdehra (N A C ) *. 1 Bllaspur 36 28 8 36 28 8 Bllaspur Sadar 36 28 8 36 28 8 Mandl 22 14 8 11 6 5 11 8 3 JoglOdarnagar 4 3 4 3 Sarkaghat 1 1 Mandl 6 4 2 5 4 Mandl (M C) 5 4 1 5 4 Sundamagar 7 5 2 6 4 2 SUndarnagar (M C ) 6 4 2 6 4 2 Chachyot 1 1 Ball Chowkl 1 1 Karsog 2 1 2 1 Kullu 90 76 14 79 69 10 11 7 4 Kullu 80 69 11 69 62 7 11 7 4 Manall (N A C ) 4 4 4 4 Kullu (M C) 7 3 4 7 3 4 Nermand 10 7 3 10 7 3 Lahul And SPltl 43 43 43 43 Udaipur 14 14 14 14 Lahul 24 24 24 24

24 C-7 PART A(i) DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language! Total---- Rural Urban State!Dlstnct/TahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

SPltl 5 5 5 5 Shlmla 255 167 88 60 55 5 195 112 83 Shlmla UA 194 111 83 194 111 83 Seonl 10 8 2 10 8 2 Shlmla Rural 12 4 8 4 2 2 8 2 6 Jutogh (C B)+ 8 2 6 8 2 6 Shlmla Urban 186 109 77 186 109 77 Shlmla (Municipal Corpn )+ 184 108 76 184 108 76 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 1 Shimla (Municipal Corpn )0 G Theog Theog (M C) Rampur 44 43 44 43 Kotkhal 1 Jubbal 1 Solan 167 99 68 37 31 6 130 68 62 Arkl 1 1 1 1 Nalagarh 34 29 5 29 25 4 5 4 Nalagarh (M C ) 5 4 5 4 Knshangarh 1 Kasauh 94 48 46 2 2 92 46 46 Kasauh (C B) 31 8 23 31 8 23 Parwanoo (N A C ) •• 61 38 23 61 38 23 Kandaghat 4 2 2 4 2 2 Solan 33 18 15 33 18 15 Sabathu (C B ) 8 5 3 8 5 3 Solan (M C) 22 11 11 22 11 11 Dagshal (C B ) 3 2 1 3 2 1 - Sirmaur 78 43 35 18 12 6 60 31 29 Nahan 20 7 13 4 3 16 4 12 Nahan M C 16 4 12 16 4 12 Paonta Sahib 58 36 22 14 9 5 44 27 17 Paonta Sahib (M C ) 44 27 17 44 27 17 Krnnaur 137 123 14 137 123 14 Hangrang 1 Poo 15 15 15 15 Morang 3 3 3 3 Kalpa 20 13 7 20 13 7 Nlchar 84 77 7 84 77 7 Sangla 14 14 14 14

9 Marathl Himachal Pradesh 1,125 521 604 475 282 193 650 239 411 Chamba 153 96 57 127 87 40 26 9 17 Saiuni 5 4 1 5 4 1 Chamba 32 30 2 29 28 3 2 Chamba (M C) 3 2 3 2 Bhattlyat 81 44 37 58 37 21 23 7~ 16 DalhOUSie U A 22 6 16 22 6 16 (A) DalhOUSie (M C ) 19 5 14 19 5 14 (8) DalhOUSie (C B ) 3 2 3 2 Bakloh (C B) Bhalal 35 18 17 35 18 17 Kangra 314 125 189 146 66 80 168 59 109 Nurpur 5 2 3 1 4 2 2 Nurpur (M C) 4 2 2 4 2 2 Indora 25 7 18 25 7 18 Fatehpur 34 17 17 34 17 17 Kangra 14 11 3 14 11 3 Kangra (M C) 14 11 3 14 11 3

25 C-7 PART A(I}. DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 _anguagel Total Rural Urban ------_------State/DlstnctITahsillTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Dharmsala 147 45 102 15 8 7 132 37 95 Yol (C B) 132 37 95 132 37 95 Palampur 34 14 20 33 14 19 Palampur (M C ) Dhlra Jaswan 4 1 3 4 3 Dera Goplpur 19 10 9 2 17 9 8 Jawalamukhl (N A C ) •• 17 9 8 17 9 8 Jal Singh Pur 1 Bal)nath 30 17 13 30 17 13 Hamlrpur 27 17 10 19 12 7 8 5 3 Tlra SUJanpur 1 Nadaun 3 2 3 2 Nadaun (N A C ) •• 3 2 3 2 Hamlrpur 9 4 5 4 3 -5 3 2 Hamlrpur (M C ) 5 3 2 5 3 2 Barsar 2 2 2 2 Bhoran) 12 9 3 12 9 3 Una 15 8 7 10 6 4 5 2 3 Amb 4 3 4 3 Bangana 1 1 1 Una 10 6 4 5 4 5 2 3 Una (M C) 5 2 3 5 2 3 Bilaspur 42 26 16 25 16 9 17 10 7 Ghumarwln 11 7 4 2 9 6 3 Ghumarwln (N A C ) 9 6 3 9 6 3 Jhanduta Nalna Devi 1 1 Bllaspur Sadar 29 18 11 21 14 7 8 4 4 Bllaspur (M C ) 8 4 4 8 4 4 Mandl 14 7 7 6 2 4- 8 5 3 Joglndarnagar 5 2 3 2 2 3 2 Joglndarnagar (N A C ) 3 2 3 2 Sarkaghat 2 2 2 2 Padhar 1 Mandl 4 3 4 3 Mandl (M C) 4 3 4 3 Sundarnagar 2 1 Sundarnagar (M C ) 1 1 Kullu 37 19 18 34 16 18 3 3 Kullu 32 17 15 29 14 15 3 3 Kullu (M C) 3 3 3 3 Nermand 5 2 3 5 2 3 Lahul And SPltl 14 14 14 14 Udaipur 6 6 6 6 Lahul 7 7 7 7 SPltl 1 1 Shmla II!'" 125 59 66 25 19 6 100 40 60 Shlmla UA 96 38 58 96 38 58 Seonl 2 2 2 2 Shlmla Rural 20 9 11 13 8 5 7 6 Jutogh (C B)+ 4 4 4 4 (C) Dhalll (N A C )+ 3 2 3 2 Shlmla Urban 89 37 52 89 37 52 Shlmla (MUniCipal Corpn )+ 84 35 49 84 35 49 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 1 1 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 2 2 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 2 2 2 2 Theog 4 4 4 4 Kumharsaln

26 C-7 PART A(I) DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991

Language! Total Rural Urban

State!DlstrtctfT ahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Narkanda (N A C ) • Rampur Kotkhal 4 3 1 4 3 Jubbal 4 2 2 1 3 2 Jubbal (N A C) • 3 1 2 3 2 Solan 308 105 203 25 16 9 283 89 194 Arkl 1 Ramshahr 1 Nalagarh 1 1 1 Krtshangarh 3 3 3 3 Kasaull 51 23 28 9 4 5 42 19 23 Kasauh (C B) 21 9 12 21 9 12 Parwanoo (N A C ) •• 21 10 11 21 10 11 Kandaghat 2 1 2 1 Solan 249 76 173 8 6 2 241 70 171 Sabathu (C B ) 3 1 2 3 1 2 Solan (M C) 232 67 165 232 67 165 Dagshal (C B ) 6 2 4 6 2 4 Sirmaur 71 40 31 39 23 16 32 17 15 Pachhad 1 1 Nahan 27 14 13 26 14 12 Nahan M C 26 14 12 26 14 12 Paonta Sahib 35 19 16 29 16 13 6 3 3 Paonta Sahib (M C ) 6 3 3 6 3 3 PaJhota 2 1 1 2 Nohra 6 5 6 5 Kmnaur 5 5 5 5 Poo 1 1 1 1 Kalpa 3 3 3 3 Sangla

10 Nepali Himachal Pradesh 46,649 29,713 16,936 39,629 25,742 13,887 7,020 3,971 3,049 Chamba 3.371 1.885 1.486 2.613 1.551 1.062 758 334 424 Pang I 354 226 128 354 226 128 Chaurah 175 118 57 175 118 57 Saiunl 90 60 30 90 60 30 Chamba 373 269 104 326 236 90 47 33 14 Chamba (M C) 47 33 14 47 33 14 Bhattlyat 2.079 987 1.092 1.368 686 682 711 301 410 Dalhousie U A 75 41 34 75 41 34 (A) Dalhousie (M C ) 47 28 19 47 28 19 (B) Dalhousie (C B ) 28 13 15 28 13 15 Bakioh (C B) 605 249 356 605 249 356 Chuankhas (N A C ) •• 31 11 20 31 11 20 Sihunta 23 20 3 23 20 3 Hall 34 23 11 34 23 11 Brahmaur 47 33 14 47 33 14 Bhalal 196 149 47 196 149 47 Kangra 7.337 4.272 3.065 6.438 3.832 2.606 899 440 459 Nurpur 455 325 130 411 292 119 44 33 11 Nurpur (M C) 44 33 11 44 33 11 indora 129 90 39 129 90 39 Fatehpur 35 32 3 35 32 3 Jawah 38 37 1 38 37 1 Harchaklan 75 56 19 75 56 19 Kangra 106 96 10 104 95 9 2 Kangra (M C) 2 2 1 Dharmsala 4.395 2.048 2.347 3.551 1.650 1.901 844 398 446 Yol (C B) 305 151 154 305 151 154

3-72IRGILND/2002 27 C-7 PART A(i): DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991

Languagel ;rota I Rural Urban State/DlstnctfTahsll/Town Persons Males Females Persons Males J:emdles Petsons Males I=emales 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Dharamsala (M C ) 539 247 292 539 247 292 Palampur 611 379 232 608 377 231 3 2 1 Palampur (M C ) 3 2 1 3 2 1 Dhlra 19 18 1 19 18 Baroh 33 32 1 33 32 Jaswan 33 25 8 33 25 8 Dera Goplpur 450 369 81 444 363 81 (; 6 Jawalamukhl (N A C ) ** 6 6 6 6 Rakkar 16 16 16 18 Khundlan 383 312 71 383 312 71 Jal Smgh Pur 108 87 21 108 87 21 BaJjnath 313 235 78 313 235 78 Thural 138 115 23 138 115 23 Hamlfpur 203 149 54 157 116 41 46 33 13 Tlra SUJanpur 78 59 19 75 56 19 3 3 Tlra SUJanpur(N A .... / 3 3 3 3 Nadaun 15 12 3 15. 12 3 Hamlrpur 45 32 13 2 2 43 30 13 Hamlrpur (M C ) 43 30 13 43 30 13 Barsar 44 33 11 44 33 11 BhoranJ 21 13 8 21 13 8 Una 196 155 41 18e 149 37 10 6 4 Amb 119 108 11 119 108 11 Bangana 30 14 16 30 14 16 Una 40 28 12 30 22 8 10 6 4 Una (M C) 10 6 4 10 6 4 Haroll 7 5 2 7 5 2 Bllaspur 189 143 46 150 115 35 39 28 11 Ghumarwm 73 60 13 73 GO 13 Jhanduta 4 3 4 3 Nama Devi 31 28 3 5 5 26 23 3 Nama Devi (M C ) 26 23 3 26 23 3 - Bllaspur Sadar 81 52 29 68 47 21 13 5 8 Bllaspur (M C ) 13 5 8 13 5 8 Mandl 997 689 308 933 647 286 64 42 22 Jogmdarnagar 193 98 95 190 96 94 3 2 1 Jogmdarnagar (N A C ) 3 2 f 3 2 Ladbharol 1 1 Sandhal 4 4 4 4 Sarkaghat 3 3 2 2 Sarkaghat (N A C ) * Kath Padhar 10 10 10 10 Mandl 112 84 28 82 62 20 30 22 8 Rawalsar (N A C,) * 2 2 2 2 Mandl (M C) 17 12 5 17 12 5 Pandoh (C T) 11 8 3 11 8 3 Baldwara 3 3 3 3 Sundarnagar 167 126 41 137 109 28 30 17 13 Sundarnagar (M C ) 30 17 13 30 17 13 Nlhn 91 65 26 91 65 26 Chachyat 29 21 8 29 21 8 Aut 168 114 54 168 114 54 Bah Chowkl 7 4 3 7 4 3 Thunag 36 32 4 36 32 4 Karsog 108 82 26 108 82 26 Dharmpur 64 41 23 64 41 23 Kullu 2,744 1,749 995 2,495 1,596 899 249 153 96 Kullu 2,298 1,421 877 2,060 1,275 785 238 146 92 Manah (N A C) 100 66 34 100' 66 34

28 C-7 PART A{I)' DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991

Language! Total Rural Urban State!DlstnctrrahsllITown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kullu (M C) 129 73 56 129 73 56 Bhuntar (N A C ) -­ 9 7 2 9 7 2 Saln] 50 34 16 50 34 16 Ban]ar 53 38 15 42 31 11 11 7 4 Ban]ar (N A C ) - 11 7 4 11 7 4 Ani 95 75 20 95 75 20 Nermand 248 181 67 248 181 67 Lahul And Spill 2.290 1,546 744 2,290 1,546 744 Udaipur 614 431 183 614 431 183 Lahul 1,252 780 472 1,252 780 472 SPltl 424 335 89 424 335 89 Shlmla 16,727 11,218 5,509 14,451 9,720 4731 2,276 1,498 778 Shlmla UA 1,821 1,189 632 1,821 1,189 632 SeonI 48 43 5 47 42 5 1 1 SeonI (N A C ) - 1 Shlmla Rural 1,046 690 356 862 559 303 184 131 53 Jutogh (C B) + 66 38 28 66 38 28 Jutogh (C B) 0 G 18 9 9 18 9 9 Jutogh (C B) 0 G 37 30 7 37 30 7 (C) Dhalh (N A C )+ 63 54 9 63 54 9 Shlmla Urban 1,637 1,058 579 1,637 1,058 579 Shlmla (Municipal ~orpn )+ 1,082 654 428 1,082 654 428 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 152 122 30 152 122 30 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 170 110 60 170 110 60 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 116 80 36 116 80 36 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 5 5 5 5 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 27 14 13 27 14 13 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 6 6 6 6 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 10 6 4 10 6 4 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 11 7 4 11 7 4 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 54 52 2 54 52 2 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 4 2 2 4 2 2 Junga 226 151 75 226 151 75 Theog 1,042 711 331 1,025 695 330 17 16 1 Theog (M C) 17 16 1 17 16 1 KumharsaIn 1,905 1,302 603 1,779 1,226 553 126 76 50 Narkanda (N A C ) - 126 76 50 126 76 50 Nankhan 260 189 71 260 189 71 Rampur 1,507 946 561 1,462 916 546 45 30 15 Rampur(M C) 45 30 15 45 30 15 Rohru 1,495 964 531 1,414 907 507 81 57 24 Rohru (N A C ) _. 81 57 24 81 57 24 Tlkkar 465 307 158 465 307 158 Kotkhal 2,595 1,926 669 2,559 1,901 658 36 25 11 Kotkhal (N A C ) • 36 25 11 36 25 11 Chaupal 983 642 341 886 570 316 97 72 25 Chaupal (N A C ) - 97 72 25 97 72 25 Cheta 15 9 6 15 9 6 Nerua 302 198 104 302 198 104 Jubbal 2,789 1,810 979 2,737 1,778 959 52 32 20 Jubbal (N A C) • 52 32 20 52 32 20 Chlrgaon 391 253 138 391 253 138 Dodra Kwar 21 19 2 21 19 2 Solan 5,905 3,399 2,506 3,526 2,155 1,371 2,379 1,244 1,135 Arkl 99 55 44 91 51 40 8 4 4 Arkl (NAC) 8 4 4 8 4 4 Ramshahr 10 8 2 10 8 2 Nalagarh 99 84 15 98 83 15 Nalagarh (M C ) 1 Knshangarh 348 200 148 348 200 148

29 C-7 PART A(I): DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language! Total Rural Urban State/DlstnctrrahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kasaull 752 468 284 410 265 145 342 203 139 Kasaull (C B) 136 64 72 136 64 72 Parwanoo (N A C ) •• 206 139 67 206 139 67 Kandaghat 608 372 236 608 372 236 Solan 3,989 2,212 1,777 1,961 1,176 785 2028 1,036 992 Sabalhu (C B ) 1,255 577 678 1,255 577 678 Solan (M C) 550 359 191 550 359 191 Dagshal (C B ) 223 100 123 223 100 123 Sirmaur 3,830 2,490 1,340 3,530 2,297 1,233 300 193 107 Rajgarh 858 545 313 772 487 285 86 58 28 Rajgarh (N A C ) * 86 58 28 86 58 28 Pachhad 665 404 261 663 402 261 2 2 Sarahan (N A C ) 2 2 2 2 Nahan 717 415 302 564 315 249 153 100 53 Nahan M C 153 100 53 153 100 53 Dadahu 248 164 84 248 164 84 Renuka 117 91 26 117 91 26 Paonta Sahib 332 234 98 273 201 72 59 33 26 Paonia Sahib (M C ) 59 33 26 59 33 26 Kamrau 386 312 74 386 312 74 Shalal 29 21 8 29 21 8 Pajhota 401 257 144 401 257 144 Nohra 77 47 30 77 47 30 Kmnaur 2,860 2,018 842 2,860 2,018 842 -_ Hangrang 151 108 43 151 108 43 Poo 261 192 69 261 192 69 Morang 668 481 187 668 481 187 Kalpa 663 479 184 663 479 184 Nlchar 960 644 316 960 644 316 Sangla 157 114 43 157 114 43

11 Onya Himachal Pradesh 1,607 1,203 404 1,194 985 209 413 218 19~ Chamba 195 156 39 174 145 29 21 11 10 Salunl 3 3 3 3 Chamba 3 3 2 2 Chamba (M C) 1 1 Bhaltlyat 120 94 26 100 84 16 20 10 10 Dalhousie U A 17 8 9 17 B 9 (A) Dalhousie (M C ) 10 7 3 10 7 3 (B) Dalhousie (C B ) 7 1 6 7 6 Bakloh (C B) 3 2 3 2 Holl

Brahmaur r Shalal 67 54 13 67 54 13 Kangra 528 366 162 355 276 79 173 90 83 Nurpur 25 12 13 23 10 13 2 2 Nurpur (M C) 2 2 2 2 Indora 196 179 17 196 179 17 Kangra 8 4 4 3 2 5 2 3 Kangra (M C) 5 2 3 5 2 3 Dharmsala 174 90 84 10 6 4 164 84 80 Yol (C B) 158 79 79 158 79 79 Dharamsala (M C ) 6 5 6 5 Palampur 39 19 20 39 19 20 Dera Goplpur 45 32 13 43 30 13 2 2 Jawalamukhl (N A C ) •• 2 2 2 2 Jal Singh Pur 8 5 3 8 5 3 Baljnath 29 22 7 29 22 7 Thural 4 3 4 3

30 C-7 PART A(I). DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Languagel ------Total Rural Urban State/DlstnctfTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Hamlrpur 65 38 27 9 8 56 30 26 r,ra SUjanpur 5 2 3 4 2 2 r,ra SUjanpur(N A C ) •• 4 2 2 4 2 2 Nadaun 2 2 2 2 Hamlrpur 57 33 24 5 5 52 28 24 Hamlfpur (M C ) 52 28 24 5 5 52 28 24 Bhoranj 1 1 Una 57 40 17 33 30 3 24 10 14 Amb 7 4 3 7 4 3 Una 50 36 14 26 26 24 10 14 Una (M C) 19 8 11 19 8 11 Mehatpur Basdehra (N A C ) •• 5 2 3 5 2 3 Bllaspur 28 21 7 24 19 5 4 2 2 Nalna Devi 1 Bllaspur Sadar 27 20 7 23 18 5 4 2 2 Btlaspur (M C ) 4 2 2 4 2 2 Mandl 8 6 2 7 5 2 Jogmdarnagar 1 1 Mandl Sundarnagar 6 4 2 5 3 2 Sundarnagar (M C ) 1 1 Kuttu 70 38 32 69 37 32 Kullu 63 33 30 62 32 30 Kullu (M C) Nermand 7 5 2 7 5 2 Lahul And SPltl Lahul Shlmla 143 89 54 78 51 27 65 38 27 Shlmla UA 64 37 27 64 37 27 Seam 1 • Seam (NA C)' 1 1 1 Shlmla Rural 63 39 24 44 30 14 19 9 10 Jutogh (C B)+ 5 1 4 5 1 4 (C) Dhalh (N A C )+ 14 8 6 14 8 6 Shlmla Urban 45 28 17 45 28 17 Shlmla (Municipal Corpn )+ 45 28 17 45 28 17 Kumharsaln 2 1 1 2 1 Rampur 5 4 5 4 Kotkhal 25 15 10 25 15 10 Jubbal 1 1 1 Chlfgaon Solan 394 339 55 326 304 22 68 35 33 Arkl 2 2 2 2 Nalagarh 287 269 18 286 268 18 Nalagarh (M C ) 1 1 Kasauh 80 52 28 29 25 4 51 27 24 Kasauh (C B) 1 1 1 Parwanoo (N A C ) •• 50 27 23 50 27 23 Kandaghat 9 9 9 9 Solan 16 7 9 16 7 9 Solan (M C) 16 7 9 16 7 9 Slfmaur 103 98 5 103 98 5 Paonta Sahib 61 58 3 61 58 3 Kamrau 42 40 2 42 40 2 Klnnaur 15 11 4 15 11 4 Kalpa 5 4 1 5 4 1 Nlchar 8 5 3 8 5 3 Sangla 2 2 2 2

31 C-7 PART A(I) DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991

Languagel Total Rural Urban -----_...... __ .. _------.... _-_ ..... _- State/DlstnctITahsllfT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

12 PunJabl Himachal Pradesh 324.479 163.809 160.670 285.482 143,131 142,351 38.997 20,67B 18,3111 Chamba 30,816 15.893 14.923 27.812 14,380 13,432 3,004 1,613 1.491 Pang I 23 21 2 23 21 2 Chaurah 595 350 245 595 350 245 Salunl 550 325 225 550 325 225 Chamba 1.518 809 709 386 252 134 1.132 657 1i715 Chamba (M C) 1,132 557 575 1,1~2 ali7 671i Shattlyat 14,799 7,559 7,240 12,927 6,603 6,324 1,672 956 1116 DalhOUSie U A 972 495 477 972 4!J6 477 (A) DalhOUSie (M C ) 809 426 383 809 426 363 (8) DalhOUSie (C B ) 163 69 94 163 !lEI 94 8akloh (C 8) 325 165 160 326 Hl(l 16Q Chuankhas (N A C ) ** 575 296 279 575 296 279 Sihunta 12,926 6,553 6,373 12,926 6,553 6,373 Holl 22 16 6 22 16 6 Brahmaur 45 30 15 45 30 15 Bhalal 338 230 108 338 230 108 Kangra 14.995 7,698 7,297 11,078 5,760 5,316 3,917 1,936 1,1179 Nurpur 2,240 1,118 1,122 1,927 973 954 313 146 166 Nurpur (M C) 313 145 168 313 146 16t1 Indora 4,023 1,950 2,073 4,023 1,950 2,073 Fatehpur 326 184 142 326 184 142 Jawall 507 298 209 507 298 209 Harchaklan 70 40 30 70 40 30 Kangra 1,731 991 740 956 578 378 775 41:) §Ol! Nagrota Bagwan (N A C ) 179 92 87 17f1 92 1J7 Kangra (M C) 596 321 275 1i96 3~1 ~7fj Dharmsala 2,873 1,422 1,451 671 321 250 2,302 1,101 1,~91 Yol (C B) 1,360 624 736 1,360 624 73§ Dharamsala (M C ) 942 477 465 942 477 465 Palampur 1,536 805 731 1,123 581 6042 413 1ll!4 1~1l Palampur( M C ) 413 224 189 413 224 169 Dhlra 17 13 4 17 13 4 Baroh 29 22 7 29 22 7 Jaswan 475 171 304 476 171 304 Dera Goplpur 505 293 212 391 238 163 114 lili 69 Dera Goplpur (N A C) 35 19 16 35 HI 1§ Jawalamukhl (N A C ) ** 79 39 40 79 39 4Q Rakkar 25 17 8 25 17 8 Khundlan 45 33 12 45 33 12 Jal Singh Pur 83 63 20 83 63 20 Baljnath 462 247 215 462 247 215 Thural 48 31 17 48 31 17 Hamlrpur 968 600 368 638 394 244 ~3Q 2P§ 19t Tlra SUjanpur 129 96 33 18 j5 3 111 61 \lo Tlra SUjanpur (N A C) 111 81 30 111 61 ~o Nadaun 156 107 49 101 72 211 5S at) gO Nadaun (N A C ) .* 55 35 20 69 31i ~O Hamlrpur 241 148 93 88 64 24 lli3 64 fiE) Hamlrpur (M C ) 153 84 69 103 a4 (l!l Barsar 131 91 40 120 85 35 11 (1 t) Shota (N A C ) * 11 6 5 11 I) 9 Bhoranj 311 158 153 311 158 163 Una 28,516 14,332 14,184 23,636 11,803 11,833 4,1J1lf) 2,5~Q f!,§§l Amb 1,378 698 680 1,285 654 631 1)3 44 49 Daulatpur (N A C) 4 2 2 04 ~ g Gagret (N A C) 89 42 47 IlIl 4;:1 47 Bangana 1,138 564 574 1,138 564 574 Una 17,723 8,972 8,751 12,936 6,487 6.449 4,761 2,465 g,§~2

32 C-7 PART A(I) DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/ Rural Urban Total -----_.. ------_------State/DlstnctITahsllrr own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Una (M C) 2.942 1.520 1.422 2942 1.520 1422 Mehatpur Basdehra (N A C ) •• 1,401 743 658 1,401 743 658 Santokhgarh (N A C) 444 222 222 444 222 222 Harolr 8.277 4.098 4,179 8.277 4.098 4.179 Bllaspur 204.462 100,626 103,837 199.370 97.936 101.434 5.092 2.689 2,403 Ghumarwm 101.515 48.993 52.522 98.141 47.286 50.855 3.374 1.707 1.667 Ghumarwm (N A C ) 2.053 1.025 1,028 2.053 1.025 1028 Talal (N A C ) • 1.321 682 639 1.321 682 639 Jhanduta 32.577 15.886 16,691 32,577 15.886 16.691 Nama Devi 10.689 5.611 5.178 10.613 5.457 5.156 76 54 22 Nama Devi (M C ) 76 54 22 76 54 22 Bllaspur Sadar 59.681 30.235 29.446 58.039 29.307 28.732 1.642 928 714 Bllaspur (M C ) 1.642 928 714 1.642 928 714 Mandl 6.864 3,652 3,212 2.135 1.074 1.061 4.729 2.578 2.151 Jogmdamagar . 416 220 196 127 74 53 289 146 143 Jogmdarnagar (N A C ) 289 146 143 289 146 143 Ladbharol 43 32 11 43 32 11 Sandhol 15 9 6 15 9 6 Sarkaghat 161 82 79 46 13 33 115 69 46 Sarkaghat (N A C ) • 115 69 46 115 69 46 Kotll 12 8 4 12 8 4 Padhar 24 14 10 24 14 10 Mandl 1.597 871 726 360 190 170 1.237 681 556 Rawalsar (N A C ) * 27 19 8 27 19 8 Mandl(M C) 695 320 275 595 320 275 Pandoh (C T) 615 342 273 615 342 273 Baldwara 152 42 110 152 42 110 Sundarn,agar 4.048 2,128 1.920 960 446 514 3,088 1,682 1,406 Sundarnagar (M C ) 3.088 1.682 1,406 3.088 1.682 1.406 Nlhn 10 8 2 10 8 2 Chachyot 56 41 14 55 41 14 Aut 211 119 92 211 119 92 Bah Chowkl 39 26 13 39 26 13 Thunag 18 15 3 18 15 3 Karsog 57 31 26 57 31 26 Pharmpur 6 6 6 6 Kullu 2.820 1,699 1,121 1.240 836 404 1.580 863 717 Kull~ 2,561 1.528 1.033 1.005 678 327 1556 850 706 Manall (N A C ) 130 80 50 130 80 50 Kullu (M C.) 947 522 425 947 522 425 Shuntar (N A C ) .* 479 248 231 479 248 231 SSlnl 16 10 6 16 10 6 BanjlU 111 65 46 87 52 35 24 13 11 SanJar (N A.C.) • 24 13 11 24 13 11 Ani 62 41 21 62 41 21 Nerrnand 70 55 15 70 55 15 L.ahul And Spltl 195 183 12 195 183 12 Udaipur 55 55 55 55 L.phul 65 61 4 65 61 4 Spltl 75 67 8 75 67 8 Shlmls 10.983 6.335 4,648 1,837 1.306 531 9.146 5,026 4117 Shlmls UA 8.712 4.725 3,987 8.712 4.725 3.987 SeQnl 77 47 30' 34 26 8 43 21 22 Seonl (N A C ) ~ 43 21 22 43 21 22 Shlmla Rural 908 545 363 508 328 180 400 217 183 Jutogh (C.B) + 130 59 71 130 59 71 Jutogh (C B) 0 G 27 11 16 27 11 16 Jutogh (C B) 0 G 91 56 35 91 56 35 Challi (N AC)+ 152 91 61 152 91 61 Shlmla Urban 8.312 4.508 3.804 8.312 4.508 3.804

33 C-7 PART A(I). DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991

Languagel Tolal Rural Urban State/DlstnctlTahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 B 9 10

Shlmla (Municipal Corpn )+ 7,890 4,253 3,637 7,890 4,253 3,637 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 116 75 41 116 75 41 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 83 53 30 83 53 30 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 16 8 8 16 8 8 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 22 9 13 22 9 13 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 35 21 14 35 21 14 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 41 25 16 41 25 16 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 22 12 10 22 12 10 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 36 23 13 36 23 13 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 24 13 11 23 13 11 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 4 2 2 4 2 2 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 13 6 7 13 6 7 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 10 8 2 10 8 2 Junga 188 159 29 188 159 29 Theog 232 170 62 121 87 34 111 83 28 Theog (M C) 111 83 28 111 83 28 Kumharsam 99 73 26 77 54 23 22 19 3 Narkanda (N A C) 22 19 3 22 19 3 Nankhan 34 26 8 34 26 8 Rampur 539 398 141 366 275 91 173 123 50 Rampur (M C) 173 123 50 173 123 50 Rohru 59 46 13 29 22 7 30 24 6 Rohru (N A C ) ** 30 24 6 30 24 6 Tlkar 8 7 1 8 7 Kotkhal 347 209 138 319 192 127 28 17 11 Kolkhal (N A C ) * 28 17 11 28 17 11 Chaupal 35 35 33 33 2 2 Chaupal (N A C ) * 2 2 2 2 Chela 5 4 5 4 1 Nerua 42 34 8 42 34 8 Jubbal 65 47 18 40 32 8 25 15 10 Jubbal (N A C ) 25 15 10 25 15 10 Chlrgaon 28 22 6 28 22 6 Dodra Kwar 5 5 5 5 Solan 11,188 5,937 5,251 8,183 4,332 3,851 3,005 1,605 1,400 Arkl 93 62 31 77 49 28 16 13 3 Arkl (N A C) 16 13 3 16 13 3 Ramshahr 75 41 34 75 41 34 Nalagarh 6,892 3595 3297 6,598 3,430 3,168 294 165 129 Nalagarh (M C ) 294 165 129 294 165 129 Knshangarh 85 49 36 135 49 36 - " Kasauh 1 701 900 801 746 405 341 955 495 460 Kasauh (C B) 273 131 142 273 131 142 Parwa,!Joo (N A C ) ** 682 364 318 682 364 318 Kandaghat 213 116 97 213 116 97 Solan 2,129 1,174 955 389 242 147 1,740 '932 808 Sabathu (C B ) 164 88 76 164 88 76 Solan (M C) 1,425 751 674 1,425 751 674 Dagshal (C B-) 151 93 58 151 93 58 Sirmaur 11,975 6,341 5,634 8,661 4,613 4,048 3,314 1,728 1,586 RaJ9arh 185 106 79 40 26 14 145 80 65 Rajgarh (N A C ) * 145 80 65 145 80 65 Pachhad 361 206 155 361 206 155 Nahan 635 308 327 98 46 52 537 262 275 Nahan M C 537 262 275 537 262 275 Dadahu 64 40 24 64 40 24 Renuka 46 35 11 46 35 11 Paonia Sahib 10,565 5,563 5,002 7,933 4,177 3,756 2,632 1,386 1,246 Paonia Sahib (M C ) 2,632 1,386 1,246 2,632 1,386 1,246 Kamrau 70 47 23 70 47 23

34 C-7 PART A(I). DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Languagel Total Rural Urban ------State/DlstnctfTahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Shllal 21 15 6 21 15 6 PaJhota 12 9 3 12 9 3 Nohra 16 12 4 16 12 4 Klnnaur 697 514 183 697 514 183 Hangrang 13 13 13 13 Poo 48 46 2 48 46 2 Morang 57 46 11 57 46 11 Kalpa 180 125 55 130 125 55 Nlchar 368 259 109 368 259 109 Sangla 31 25 6 31 25 6

13 Sansknt Himachal Pradesh 167 99 68 73 45 28 94 54 40 Chamba 10 6 4 10 6 4 Bhattlyat 6 3 3 6 3 3 Bhalal 4 3 1 4 3 1 Kangra 18 10 8 18 10 8 Jawall 1 1 1 Kangra 8 3 5 8 3 5 Palampur 6 5 6 5 1 Dera Goplpur 3 2 3 2 Hamlrpur 24 15 9 24 15 9 Nadaun 2 2 2 2 Hamlrpur 13 8 5 13 8 5 Barsar 1 BhoranJ 8 4 4 8 4 4 Una 22 11 11 22 11 11 Una 22 11 11 22 11 11 Santokhgarh (N A C ) 22 11 11 22 11 11 Bllaspur 8 5 3 8 5 3 Ghumarwm 8 5 3 8 5 3 Mandl 8 5 3 7 4 3 Jogmdarnagar 1 1 1 Joglndarnagar (NAC) 1 Sundarnagar 6 3 3 6 3 3 Sundarnagar (M C ) 6 3 3 6 3 3 Karsog Kullu 63 37 26 63 37 26 Kullu 63 37 26 63 37 26 Kullu (M C) 63 37 26 63 37 26 Shlmla 8 5 3 6 3 3 2 2 ShlmJa UA 2 2 2 2 Shlmla Rural 6 3 3 6 3 3 Shlmla Urban 2 2 2 2 Shlmla (Municipal Corpn )+ 2 2 2 2 Sirmaur 6 5 6 5 Paonta Sahib 6 5 6 5

14 Smdhl Himachal Pradesh 87 49 38 35 21 14 52 28 24 Chamba 4 3 4 3 Bhatllyat 4 3 4 3 Kangra 4 3 4 3 Nurpur 3 2 3 2 Kangra 1 1 1 Una 3 2 3 2 Una 3 2 3 2 Una (M C) 3 2 1 3 2 Bllaspur 11 6 5 11 6 5 Bllaspur Sadar 11 6 5 11 6 5

35 C-7 PART A(I): DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991

Languagel Total Rural Urban --__ ... _------State/DlstnctlTahsll1Town Persons Males Females Persons Males Females Persons M

Mandl 4 2 2 4 2 2 Sundarnagar 4 2 2 4 2 2 Sundarnagar (M C ) 4 2 2 4 2 2 KuUu Kullu 1 Shlmla 19 14 5 7 5 2 12 1;1 3 Shlmla UA 11 8 3 11 I} 3 Seonl 1 1 1 Seonl (N A C ) * 1 1 Shlmla Rural 5 3 2 5 3 2 Shlmla Urban 11 8 3 11 8 3 Shlmla (Municipal Corpn ).; 11 8 3 11 8 3 Theog 2 2 2 2 Solan 41 18 23 8 3 5 33 15 18 Arkl 4 2 2 4 2 2 Kasaull 13 4 9' 4 3 9 3 6 Kasauh (C B) 3 1 2 3 1 2 Parwanoo (N A C ) ** 6 2 4 6 2 4 Solan 24 12 12 24 12 12 Solan'{M C) 24 12 12 24 12 12

15 Tamil Himachal Pradesh 669 370 199 279 210 69 290 160 130 Chamba 137 97 40 101 83 18 36 14 22 Pangl 1 1 1 1 Chaurah 2 2 2 2 Salunl 17 11 6 17 11 6 Chamba 13 12 6 5 7 7 Chamba (M C) 7 7 7 7 Bhattlyat 95 64 31 66 57 9 29 7 22 Dalhousie U A 28 7 21 28 7 21 (A) DalhousIe (M C ) 17 4 13 17 4 13 (B) Dalhousie (C B ) 11 3 8 11 3 8 Bakloh (C B) 1 Sihunta 1 1 1 Hoh 1 1 1 Bhalal 7 5 2 7 (5 2, Kangra 120 48 72, 54 19 35 66 29 37 Nurpur 4 2 2 4 2 2 Indora 9 2 7 9 2 7 Kangra 5 3 2, 2 2 3 1 2 • Nagrota 8agwan (N A C ) 3 1 2 3 1 2 Dharmsala 64 29 35 2 2 62 27 36 Vol (C6) 64 24 30 64 24 30 Dharamsala (M C ) 8 3 6 6 3 5 Palampur 23 5 18 23 5 16 Dera Goplpur 1 1 Jawalamukhi (N A C ) •• 1 1 BalJnath '4 6 8 14 6 8 Hamlrpur 6 5 1 6 4 1 Tlrll SUjanpLlr 2 :2 1 1 Tlra aUjanpur(N,A C,) ~. 1 1 HllmlrplJr 3 3 3 3 ElhoranJ 1 1 Una 1 1 1 1 AmI:! 1 1 1 13110spyr 17 11 {I 14 9 !i 3 2 GhVmElrwln 4 3 1 1 1 3 2 ~hYmF1rwlll (N A C ) 3 <1 1 3 2 BllasplJr Sadar 13 II 5 13 8 5

36 C-7 PART A(I)· DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Languagel ------Total Rural Urban ----- Stj!lte/Dlstnct/TahslllTown Persons Males Females ------Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Mandl 24 22 2 23 21 2 Joglndarnagar 2 2 1 1 JQ9lndarnagar (N A C ) 2 2 1 1 S€lrkaQhat 1 M!lndl 18 17 18 17 Mandl (M C) 1 1 pandoh (C T) 17 16 17 16 $undarn!!!;j!'lf 3 3 3 3 Sundarnagiir (l1li C ) 3 3 :3 3 Kyllu 15 14 Ii! II 6 KlIllu 15 14 9 !l "6 6 Manal, (N 1\ ~ ) 4 3 <\ 3 KlJllu(MP) ~ 2 #! 2 b§hul Ang Spltl 16 16 16 11> UJ:laIPYf 8 8 8 8 L€!hul 8 8 8 8 §hlrnl€l 101 67 34 29 25 4 72 ~2 30 §hlrnlEl !J A 70 41 29 70 41 29 I;!eol') I 3 3 3 3 ~hlmla Rural 8 5 3 6 4 2 2 1 1 JutQQh (G !3)t 2 2 1 1 Shlmla Urban 68 40 28 68 40 28 Shlmla (Municipal Corpn )+ 63 37 26 63 37 26 Shun!1i (Municipal Corpn)O G 4 2 2 4 2 2 Stllmla (Municipal Corpn)O G 1 1 1 1 TI'l!,!pg 15 13 2 15 13 ? Kumhar!il!In 2 2 2 2 Rampl:lf 4 3 2 2 I! ~arn~ur (M G ) 2 1 ~ t

16 T~IUf:f!J I'IIfll@ch!JI Pr!J~@§1'l 597 323 274 3~O ~1~ 131 ~i7 19 .. 143 Qh€lm~!l 177 99 78 142 87 55 ~5 1;1 2~ §Elll:lm 11 6 5 11 6 5 t;}hambC! 9 6 3 8 5 a C~amb!! (M C) 8 5 3 8 6 3 I3 hattlyat 101 45 56 .74 38 36 ~7 7 ;lO Dalhousie U A 27 7 20 27 7 20 (A) Dalhousie (M C ) 17 4 13 17 4 13

37 C-7 PART A(I) DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991

Language/ Total Rural Urban ------_------_------... ------_------.. _------State/Dlstnct/TahsllfT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

(B) Dalhousie (C B ) 10 3 7 10 3 7 Sihunta 1 Bhalal 55 41 14 55 41 14 Kangra 172 69 103 89 42 47 83 27 56 Indora 9 9 9 9 Kangra 2 2 Nagrota Bagwan (N A C ) Dharmsala 71 20 51 71 20 51 Yol (C B) 68 19 49 68 19 49 Dharamsala (M C ) 3 2 3 1 2 Palampur 36 18 18 28 13 15 8 5 3 Palampur (M C ) 8 5 3 8 5 3 Dera Goplpur 5 2 3 2 3 2 Jawalamukhl (N A C ) ** 3 1 2 3 2 Jal Singh Pur 1 1 Ballnath 48 26 22 48 26 22 Hamlrpur 14 14 9 9 5 5 Tlra SUJanpur 2 2 2 2 TlTa Su]anpur(N A C ) ** 2 2 2 2 Nadaun 2 2 Nadaun (N A C ) ** 1 HamlTpur 8 8 7 7 Hamlrpur (M C ) Barsar Bhota (N A C ) • Bhoran] Una 8 5 3 2 6 4 2 Bangana 1 Una 7 5 2 6 4 2 Una (M C) 6 4 2 6 4 2 BIJ_aspur 27 13 14 27 13 14 Bllaspur Sadar 27 13 14 27 13 14 Mandl 10 8 2 9 7 2 Mandl 6 5 1 6 5 1 Mandl (M C) 5 4 5 4 Pandoh (C T) 1 1 Baldwara 1 1 Sundarnagar 3 2 3 2 Sundarnagar (M C ) 3 2 1 3 2 Kullu 40 34 6 39 33 6 Kullu 40 34 6 39 33 6 Kullu (M C) 1 1 Lahul And SPltl 9 9 9 9 Udaipur 8 8 8 8 Lahul Shlmla 72 38 34 5 4 67 34 33 Shlmla-UA 63 33 30 63 33 30 Seonl 2 2 2 2 Shlmla Rural 3 2 3 2 Jutogh (C B)O G 3 2 3 2 Shlmla Urban 60 32 28 60 32 28 Shlmla (MUniCipal Corpn )+ 59 32 27 59 32 27 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 1 1 Rampur 6 2 4 2 4 3 Rampur(M C) 4 3 4 3 Chaupal 1 Solan 49 21 28 13 8 5 36 13 23 Arkl 2 2 1 Nalagarh 10 5 5 8 4 4 2 Nalagarh (M C ) 2 1 2

38 C-7 PART A(i), DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language! Total Rural Urban State!DlstnctfTahsllrrown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kasauh 30 10 20 30 10 20 Kasauli (C B) 21 4 17 21 4 17 Parwanoo (N A C ) •• 9 6 3 9 6 3 Kandaghat 1 1 Solan 6 4 2 2 2 4 2 2 Solan (M C) 4 2 2 4 2 2 Sirmaur 13 7 6 8 6 2 5 4 Rajgarh 1 1 Nahan 4 3 4 3 Nahan M C 4 3 4 3 Paonta Sahib 8 5 3 7 5 2 1 Paonia Sahib (M C ) Kmnaur 6 6 6 6 Poo Morang Kalpa 1 1 Sangla 3 3 3 3

17 Urdu Himachal Pradesh 8,252 4,766 584 5,841 3,246 2,595 2,411 1,520 891 Chamba 184 120 64 157 103 54 27 17 10 Chaurah 71 37 34 71 37 34 Salunl 2 2 2 2 Chamba 10 6 4 3' 3 7 3 4 Chamba (M C) 7 3 4 7 3 4 Bhatliyat 91 66 25 71 52 19 20 14 6 Dalhousie U A 16 12 4 16 12 4 (A) Dalhousie (M C ) 16 12 4 16 12 4 Chuankhas (!'l A C ) •• 4 2 2 4 2 2 Brahmaur 2 2 Bhalal 8 8 8 8 Kangra 3_50 260 90 331 246 85 19 14 5 Nurpur 20 11 9 19 10 9 Nurpur (M C) Indora 77 40 37 77 40 37 Fatehpur 25 25 25 25 Jawah 79 64 15 79 64 15 Harchaklan 1 1 Kangra 8 4 4 4 2 2 4 2 2 Nagrota Bagwan (N A C ) 3 2 3 2 Kangra (M C) 1 Dharmsala 24 13 11 16 8 8 8 5 3 Yol(CB) 5 2 3 5 2 3 Dharamsala (M C ) 3 3 3 3 Palampur 23 14 9 17 8 9 6 6 Palampur (M C ) 6 6 6 6 Baroh 5 5 5 5 Dera Goplpur 35 34 35 34 Khundlan 43 43 43 43 Jal Singh Pur 7 4 3 7 4 3 Baljnath 3 2 3 2 Hamlrpur 85 54 31 69 42 27 16 12 4 Tlra SUjanpur 6 3 3 6 3 3 Tlra SUJanpur(N A C ) •• 6 3 3 6 3 3 Nadaun 43 26 17 38 22 16 5 4 Nadaun (N A C ) •• 5 4 1 5 4 Hamlrpur 11 8 3 6 3 3 5 ,5 Hamlrpur (M C ) 5 5 5 5 Barsar 6 6 6 6 Bhoranj 19 11 8 19 11 8

39 C-7 PART A(i). DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Languagel Total Rural Urban -----_.... _------...... _------_ .. -..... --_ .. _...... ---- State/DlstrtcVTahslllTown Persons Males Females . Persons Males Females Persons Males Females - 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Una 631 349 282 504 278 226 127 71 56 Amb 277 157 120 272 153 119 5 4 Daulatpur (N A C) •• 2 2 2 2 Gagret (N A C ) •• 3 2 3 2 Bangana 10 3 7 10 3 7 Una 342 187 155 220 120 100 122 67 55 Una (M C) 4 3 4 3 1 Mehatpur Basdehra (N A C ) •• 2 2 2 2 Santokhgarh (N A C ) 116 62 54 116 62 54 Haroh 2 2 2 2 Bllaspur 126 76 50 44 29 15 82 47 35 Ghumarwln 27 18 9 23 14 9 4 4 Ghumarwln (N A C ) 4 4 4 4 Jhanduta 9 5 4 9 5 4 Nalna Devi 6 5 1 6 5 1 Bliaspur Sadar 84 48 36 6 5 78 43 35 Bllaspur (M C ) 78 43 35 78 43 35 Mandl 913 495 418 871 463 408 42 32 10 Joglndarnagar 1 1 Joglndarnagar (N A C ) 1 Sandhol 3 3 3 3 Padhar 18 11 7 16 11 7 Mandl 271 136 135 259 126 131 12 8 4 Mandl (M C) 11 7 4 11 7 4 Pandoh (C T) 1 1 1 Sundarnagar 461 256 205 432 233 199 29 23 6 Sundarnagar (M C ) 29 23 6 29 23 6 Nlhrt 43 29 14 43 29 14 Aut 64 33 31 64 33 31 Karsog 50 24 26 50 24 26 Dharmpur 2 2 2 2 Kullu 138 124 14 76 71 7 60 53 7 Kullu 114 105 9 54 52 2 60 53 7 Manall (N A C ) , 13 8 5 13 8 5 Kullu (M C) 47 45 2 47 45 2 Banjar 1 1 Ani 1 1 Nermand 22 17 5 22 17 5 Lahul And SPltl 4 4 4 4 Lahul 1 1 1 1 SPlti 3 3 3 3 Shlmla 1,572 944 628 962 500 462 610 444 166 Shlmla UA 584 423 161 684 423 161 Seem ,~ 5 4 4 3 1 Seen I (N A C ) • 4 3 1 4 3 Shlmla Rural 25 22 3 24 21 3 1 1 (C) Dhalil (N A C ) 1 1 Shlmla Urban. 583 422 161 683 422 161 Shlmla (MUniCipal Corpn )+ 571 416 155 571 416 155 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 5 2 3 5 2 3 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 3 2 1 3 2 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 4 2 2 4 2 2 Junga 3 2 3 2 Theog 3 2 2 Theog (M C) 2 2 Kumharsaln 7 7 7 7 Rampur 129 73 56 118 63 55 11 10 Rampur(M C) 11 10 1 11 10 1 Rohru 16 11 5 7 4 3 9 7 2 Rohru (N A C ) *. 9 7 2 9 7 2

40 C-7 PART A(i)" DISTRIBUTION OF THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991

Languagel Total Rural Urban

State/Dlstnct/TahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kotkhal 16 10 6 16 10 6 Ohaupal 22 15 7 22 15 7 Nerua 694 346 348 694 346 348 Jubbal 28 12 16 28 12 16 Ohlrgaon 41 18 23 41 18 23 Solan 217 150 67 83 57 26 134 93 41 Arkl 24 16 8 24 16 8 Nalagarh 55 48 7 19 14 5 36 34 2 Nalagarh (M C ) 36 34 2 36 34 2 KasaulJ 50 29 21 33 21 12 17 8 9 KasaulJ (C B) 13 6 7 13 6 7 Parwanoo (N A C ) ** 4 2 2 4 2 2 Kandaghat 3 3 3 3 Solan 85 54 31 4 3 81 51 3Q Sabathu (0 B ) 3 2 1 3 2 1 Solan (M C) 76 48 28 76 48 28 Dagshal (C B ) 2 1 2 1 S,rmaur 4,018 2,177 1,841 2,724 1,440 1,284 1,294 737 557 Ra)garh 22 18 4 8 6 2 14 12 2 Ramarh (N A C ) • 14 12 2 14 12 2 Pachhad 23 13 10 22 12 10 1 Sarahan (N A 0 ) 1 Nahan 1,210 661 549 166 82 64 1,044 579 465 Nahan M 0 1,044 579 465 1,044 579 465 Dadahu 1 1 1 Renuka 2 2 2 2 Paonta Sahib 2,739 1,465 1,274 2.504 1,320 1,184 235 145 90 Paonta Sahib (M C ) 235 145 90 235 145 90 Kamrau 13 10 3 13 10 3 Shalal 7 6 7 6 PaJhota 1 1 Krnnaur 14 13 14 13 Hangrang 1 1 Poo 1 1 Morang 1 1 Kalpa 3 3 3 3 Nlchar 7 6 7 6 Sangla 1 1 1

Note 1 Mother tongue figures of "Nepali" Include 2 + These towns are parts of Shlmla Urban Agglomeration which spresd over shlmla Rural and Shlmla Urban Tahslls FIgures In respect of Shlmla Urban Agglomeratron are shown below Shlmla dlstnct 3 The follOWing abbreViation have been used - UA =Urban Agglomeration M Corpn =Munrclpal Corporation Me =Municipal Committee NAC =Notified Area Committee CB = Cantonment Board OG = Out Growth CT = Census Town

41 C-7 PART A(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban _...... _... __ ...... _-_ ...... _-- _-_------_------_.... _-----_ ...... State/Dlstnct/TahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1 ASSAMESE 1 Assamese Himachal Pradesh 226 133 93 128 82 46 98 51 47 Chamba 30 20 10 28 20 8 2 2 Chaurah 1 1 1 Salunl 10 10 10 10 Bhattlyat 19 9 10 17 9 8 2 2 Dalhousie U A 2 2 2 2 (A) Dalhousie (M C ) 1 1 1 1 (B) Dalhousie (C B ) Kangra 95 40 55 30 11 19 65 29 36 Indora 5 1 4 5 4 Fatehpur 1 Harchaklan Kangra 2 Kangra (M C) Dharmsala 71 30 41 8 2 6 63 28 35 Yol(C B) 52 22 30 52 22 30 Dharamsala (M C ) 11 6 5 11 6 5 Palampur 8 4 4 7 3 4 Palampur (M C ) 1 Dera Goplpur 4 3 4 3 Ballnath 3 2 3 2 Hamlrpur 16 9 7 16 9 7 Nadaun 1 1 1 Hamlrpur 15 8 7 15 8 7 Una 7 2 5 6 5 Bangana 4 4 4 4 Una 2 2 1 Una (M C) 1 Haroh Bllaspur 2 2 2 2 Ghumarwln 811aspur Sadar 1 1 Mandl 2 2 Sandhol Aut 1 1 1 Kullu 12 12 10 10 2 2 Kullu 11 11 9 9 2 2 Manah (N A C) 2 2 2 2 Ani 1 Lahul And SPltl

42 C-7 ~ART A(li) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban

State/Dlstnct/TahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Solan 11 9 2 3 3 8 6 2 Sabathu (C B) 7 5 2 7 5 2 Dagshal (C B ) Klnnaur 4 4 4 4 Kalpa 1 1 1 1 Nlchar 1 1 1 1 Sangla 2 2 2 2

2 BENGALI 1 Bengali Himachal Pradesh 1,907 1,025 882 1,151 650 501 756 375 381 Chamba 252 149 103 213 135 78 39 14 25 Chaurah 6 3 3 6 3 3 Salunl 53 31 22 53 31 22 Chamba 5 3 2 5 3 2 Bhattlyat 131 72 59 92 58 34 39 14 25 Dalhousie U A 23 9 14 23 9 14 (A) Dalhousie (M C ) 11 6 5 11 6 5 (8) Dalhousie (C B ) 12 3 9 12 3 9 Bakloh (C B) 15 4 11 15 4 J 1 Chuankhas (N A C ) ** 1 1 Sihunta 19 11 8 19 11 8 Brahmaur 1 Bhalal 37 28 9 37 28 9 Kangra 412 204 208 314 157 157 98 47 51 Nurpur 16 8 8 15 7 8 Nurpur (M C) 1 1 Indora 35 15 20 35 15 20 Jawall 91 43 48 91 43 48 Kangra 55 30 25 49 26 23 6 4 2 Kangra (M C) 6 4 2 6 4 2 Dharmsala 111 50 61 36 16 20 75 34 41 Yol(C B) 57 23 34 57 23 34 Dharamsala (M C ) 18 11 7 18 11 7 Palampur 67 37 30 59 34 25 8 3 5 Palampur (M C ) 8 3 5 8 3 5 Dera Goplpur 14 10 4 6 5 8 5 3 Jawalamukhl (N A C ) ** 8 5 3 8 5 3 Rakkar 4 3 4 3 Khundlan 1 Jal Singh Pur 1 1 1 Baljnath 16 7 9 16 7 9 Thural Hamlrpur 32 25 7 29 23 6 3 2 Tlra SUjanpur 2 Tlra SUjanpur(N A C ) ** 1 1 Hamlrpur 29 24 5 27 23 4 2 Hamlrpur (M C ) 2 2 Bhoranj Una 76 34 42 70 30 40 6 4 2 Amb 10 4 6 10 4 6 Bangana 59 26 33 59 26 33 Una 7 4 3 6 4 2 Una (M C) 4 2 2 4 2 2 Mehatpur Basdehra (N A C ) ** 2 2 2 2 Bllaspur 64 29 35 51 24 27 13 5 8 Ghumarwrn 9 6 3 9 6 3 Jhanduta 2 2 2 2 Nalna Devi 24 11 13 11 6 5 13 5 8 Nalna Devi (M C ) 13 5 8 13 5 8

43 C-7 PART A(iI) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban State/DlstnctlTahsllrrown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Bliaspur Sadar 29 12 17 29 12 17 Mandl 103 52 51 54 29 25 49 23 26 JogmJarnagar 2 1 1 1 1 1 Jogmdarnagar (N A C ) Ladbharol 2 2 2 2 Sarkaghat 2 1 Sarkaghat (N A C ) • 1 1 Mandl • 51 25 26 33 18 15 18 7 11 Rawalsar (N A C ) • 17 6 11 17 6 11 Pan doh (C T) 1 1 Sundarnagar 39 20 19 10 5 5 29 15 14 Sundarnagar (M C ) 29 15 14 29 15 14 Chachyot 1 1 Karsog 6 3 3 6 3 3 KuUu 45 31 14 37 25 12 8 6 2 Kullu 36 24 12 28 18 10 8 6 2 Manah (NAC) 7 6 7 6 Bhuntar (N A C ) •• 1 Banlar 5 3 2 5 3 2 Ani 1 1 1 1 Nermand 3 3 3 3 Lahul And SPltl 12 12 12 12 Udaipur 5 5 5 5 Lahul 4 4 4 4 SPltl 3 3 3 3 Shlmla 404 220 184 66 49 17 338 171 167 Shlmla UA 331 168 163 331 168 163 Shlmla Rural 41 15 26 40 14 26 Jutogh (C 8) + 31 8 23 31 8 23 Jutogh (C B) 0 G 9 6 3 9 6 3 Shlmla Urban 291 154 137 291 154 137 Shlmla (MUniCipal Corpn )+ 279 145 134 279 145 134 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 5 4 1 5 4 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 5 4 1 5 4 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 2 1· 2 1 _ Junga 3 2 3 2 , Theog 25 21 4 25 21 4 Rampur 27 21 6 25 19 6 2 2 Rampur (M C) 2 2 2 2 Kotkhal 5 2 3 5 2 3 Nerua 4 2 2 4 2 2 Jubbal 7 2 5 2 5 4 Jubbal (N_A C ) 5 4 5 4 Chlrgaon 1 Solan 321 170 151 157 86 71 164 84 80 Arkl 1 _, 1 1 Nalagarh 60 40 20 37 25 12 23 15 8 Nalagarh (M C ) 23 15 8 23 15 8 Knshangarh 16 8 8 16 8 8 Kasauh 123 64 59 59 30 29 64 34 30 Kasauh (C B) 25 10 15 25 10 15 Parwanoo (N A C ) •• 39 24 15 39 24 15 Kandaghat 14 7 7 14 7 7 Solan 107 50 57 30 15 15 77 35 42 Sabathu (C 8 ) 16 4 12 16 4 12 Solan (M C) 49 24 25 49 24 25 Oagshal (C B ) 12 7 5 12 7 5 Sirmaur 167 83 84 129 64 65 38 19 19 RaJgarh 8 4 4 3 2 5 3 2 RaJgarh (N A C ) * 5 3 2 5 3 2

44 C-7 PART A(II): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10.000 SPEAKERS IN INDIA) rNCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE. DISTRICT. TAHSIL AND TOWN -199.1 Language/Mother Tonguel Total Rural Urban ------_... __ .... ------.. _--_ .. _-_ .... -_.. - .. State/DlstncUTahslllT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Pachhad 6 4 2 6 4 2 Nahan 52 25 27 45 - 22 23 7 3 4 Nahan M C 7 3 4 7 3 4 Dadahu 3 2 1 3 2 1 Paonta Sahib 95 46 49 69 33 36 26 13 13 Paonia Sahib (M C ) 26 13 13 26 13 13 Kamrau 3 2 1 3 2 Kmnaur 19 16 3 19 16 3 Hangrang 1 1 Poo 3 2 3 2 Morang 1 Kelpa 7 6 7 6 Nlchar 3 3 3 3 Sangla 4 4 4 4

3 GUJARATI 1 GUJaratl Himachal Pradesh 474 299 175 245 185 60 229 114 115 Chamba 9 8 7 7 2 1 Chaurah Salun! Chamba Chamba (M C) Bhattlyat 2 Dalhousie U A (A) Dalhousie (M C ) 1 Bhalal 4 4 4 4 Kangra 126 66 60 24 14 10 102 52 50 Nurpur 1 1 1 Indora 5 2 3 5 2 3 Jawall 4 2 2 4 2 2 Kangra 98 52 46 2 2 96 50 46 Kangra (M C) 96 50 46 96 50 46 Dhannsala 8 2 6 3 2 5 4 Yol (C B) 2 2 2 2 Dharamsala (M C ) 3 2 3 2 Palampur 8 5 3 8 5 3 Dera Goplpur 2 2 Jawalamukhl (N A C ) •• Hamlrpur 4 3 4 3 Nadaun 1 1 1 1 Hamlrpur 3 2 3 2 Una 6 5 4 4 2 Amb 2 2 2 2 Bangana 1 1 Una 3 2 2 Una (M C) 2 1 1- 2 Bllaspur 59 33 26 30 16 14 29 17 12 Ghumarwm 11 5 6 2 2 9 5 4 Ghumarwm (N A C ) 9 5 4 9 5 4 Bllaspur Sadar 48 28 20 28 16 12 20 12 8 Sliaspur (M C) 20 12 8 20 12 8 Mandi 14 5 9 14 5 9 Joglooamagar 1 1 1 1 Jogmdarnagar (N A C ) 1 Mandl 12 4 8 12 4 B Mandl(M C) 12 4 8 12 4 B Sundarnagar 1 Sundamagar !M C ) 1 Kullu 66 36 30 62 33 29 4 3

45 C-7 PART A(IJ): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Ru!al Urban --.. _.... - ...... _---_ ...... _-..... __ .. .._-...... __ .. -... _------_ .. ---_ .. ------.. _------.. _--.. _----.. __ --.. _------State/DlstnctIT ahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kullu 66 36 30 62 33 29 4 3 Manah (N A C) 4 3 4 3 Lahul And SPltl 3 3 !3 3 Lahul 3 3 3 3 Shlmla 128 110 18 103 99 4 25 11 14 Shlmla UA 14 5 9 14 5 9 Seam 8 4 4 7 3 4 Seonl (N A C ) * 7 3 4 7 3 4 Shlmla Rural 7 4 3 7 4 3 Shlmla Urban 14 5 9 14 5 9 Shlmla (Municipal Corpn )+ 14 5 9 14 5 9 Rampur 96 95 95 94 Rampur (M C) 1 1 1 Rohru 3 2 3 2 Rohru (N A C ) ** 3 2 3 2 Solan 50 24 26 6 4 2 44 20 24 Arkl 2 2 2 2 Nalagarh 9 3 6 4 2 2 5 4 Nalagarh (M C ) 5 1 4 5 4 Sol<1n 39 19 20 39 19 20 Solon (M C) 39 19 20 39 19 20 Sirmaur 9 6 3 2 2 7 4 3 Pachhad 1 Paonta Sahib 8 5 3 7 4 3 Paonta Sahib (M C ) 7 4 3 7 4 3

2 GUJrao/GuJrau Himachal Pradesh 102 57 45 102 57 45 Sirmaur 102 57 45 102 57 45 Paonta Sahib 102 57 45 102 57 45

3 Others Himachal Pra_desh 16 13 3 6 4 2 10 9 1 Chamba 4 4 1 3 3 Salunl 1 Chamba 3 3 3 3 Chamba (M C) 3 3 3 3 Hamlrpur 2 2 2 2 Hamlrpur 2 2 2 2 Hamlrpur (M C ) 2 2 2 2 Kullu 1 Kullu Manah (N~ C) Shlmla 4 2 2 4 2 2 Shlmfa Rural 4 2 2 4 2 2 - Solan 5 4 1 4 3 Solan 5 4 4 3 Solan (M C) 4 3 4 3

4 Hmdl 1 Hmdl Himachal Pradesh 1,032,369 551,123 481,246 808,373 428,735 379,638 223,996 122,388 101,608 Chamba 22,027 12,680 9,347 13,437 8,116 5,321 8,590 4,564 4,026 Pangl 105 100 5 105 100 5 Chaurah 2,916 1,612 1,304 2,916 1,612 1,304 Salunl 1 110 665 445 1,110 665 445 Chamba 4,839 2,694 2,145 2,028 1,184 844 2,811 1,510 1,301 Chamba (M C) 2,811 1,510 1,301 2,811 1,510 1,301 BhaUlyat 11,650 6,521 5,129 5871 3467 2,404 5,779 3054 2,725 Dalhousie U A 3,646 1,982 1,664 3,646 1,982 1,664

46 C-7 PART A(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STAT!:. DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ------..... - .. _---_.. _-_ .. -..... _- .. - ..... _------.. ------_.. _------..... _-----_.. State/Dlstnct/TahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

(A) Dalhousie (M C ) 2,886 1,612 1,274 2,886 1,612 1,274 (8) Dalhousie (C 8 ) 760 370 390 760 370 390 Bakloh (C B) 788 352 436 788 352 436 Chuankhas (N A C ) ** 1,345 720 625 1,345 720 625 Sihunta 369 273 96 369 273 96 Hoil 119 102 17 119 102 17 Brahmaur 165 152 13 165 152 13 Bhalal 754 561 193 754 561 193 Kangra 113,384 63,765 49,619 101,926 57,943 43,983 11,458 5,822 5,636 Nurpur 13,892 7,926 5,966 11,835 6,883 4,952 2,057 1,043 1,014 Nurpur (M C) 2,057 1,043 1,014 2,057 1,043 1,014 Indora 22,094 11,948 10,146 22,094 11,948 10,146 Fatehpur 2,769 1,660 1,089 2,769 1,680 1,089 Jawah 2,902 1,765 1,137 2,902 1,765 1,137 Harchaklan 297 245 52 297 245 52 Kangra 15,095 8,299 6,796 12,491 6,959 5,532 2,604 1,340 1,264 Nagrota Bagwan (N A C ) 479 235 244 479 235 244 Kangra (M C) 2.125 1.105 1.020 2,125 1 105 1020 Dharmsala 9.095 5,224 3,671 4.307 2,854 1,453 4,788 2,370 2,418 Yol (C B) 2,206 948 1,258 2,206 948 1,258 Dharamsala (M C ) 2,582 1422 1.160 2582 1.422 1.160 Palampur 12,000 6,861 5,139 10,858 6,251 4.607 1,142 610 532 Palampur (M C ) 1,142 610 532 1,142 610 532 Dhlra 873 531 342 873 531 342 Baroh 1,190 699 491 1,190 699 491 Jaswan 3.184 1,820 1,364 3,184 1.820 1,364 Dera Goplpur 8934 5150 3,7M 8067 4691 3376 867 459 408 Dera Goplpur (N A C ) *. 393 204 189 393 204 189 Jawalamukhl (N A C ) ** 474 255 219 474 255 219 Rakkar 1.632 911 721 1,632 911 721 Khundlan 634 544 90 634 544 90 Jal Smgh Pur 3,423 1,901 1,522 3,423 1,901 1,522 Baljnath 12.304 6,708 5,596 12,304 6,708 5,596 Thural 3,066 1,553 1,513 3,066 1,553 1,513 Hamlrpur 108,450 54,710 53,740 99,952 50.027 49,925 8,498 4,683 3,815 Tlra SUjanpur 10,006 5,042 4,964 7,893 3850 4,043 2113 1 192 921 Tlra SUJanpur(N A,C ) •• 2,113 1,192 921 2.113 1 192 921 Nadaun 21,607 10,857 10,750 21,077 10,572 10,505 530 285 245 Nadaun (N A C ) •• 530 285 245 530 285 245 Hamlrpur 22.379 11.803 10.576 117.892 8.802 8,090 5.487 3,001 2,486 Hamlrpur (M C ) 5.487 3.001 2.486 5,487 3,001 2,486 Barsar 26,160 • 13,043 13,117 25,792 12.838 12,954 ... 368 205 163 Bhota (N A C ) • 368 205 163 368 205 163 Bhoranj 28,298 13.965 14,333 28,298 13,965 14,333 lJna 273,862 135,691 138,171 247,638 122.191 125,447 26,224 13,500 12724 Amb 102.108 49.719 52389 95.685 46,464 49.221 6,4.23 3,255 3,168 Daulatpur (N A,C) 2,273 1.099 1,174 2,273 1.099 1,174 Gagret (N A C ) ** 4.150 2,156 1.994 4150 2,156 1,994 Bangana 18106 8.980 9.126 18106 8,980 9,126 Una 110,632 55,756 54,876 90,831 45,511 45.320 19,801 10.245 9.556 Una (M C) 8,550 4,457 4,093 8,550 4,457 4.093 Mehatpur Basdehra (N A C ) •• 4989 2,609 2.380 4989 2.609 2380 Santokhg~rh (N A C ) 6,262 3.179 3,083 6,262 3.179 3,083 Haroil 43,016 21.236 21,780 43,016 21.236 21,780 Bliaspur 29073 16.392 12681 23847 13,539 10.308 5226 2.853 2373 Ghumarwm 15,419 8.300 7.119 14,393 7,712 6.681 1,026 588 438 Ghumarwm (N A C ) 914 515 399 914 515 399 Talal (N A C ) • 112 73 39 112 73 39 Jhanduta 477 441 36 477 441 36 Nama Devi 6,091 3,444 2,647 5,748 3,244 2.504 343 200 143

47 C-7 PART A(ii). DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN ·1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural _-_ .. __Urban ...... --_---- State/DlstnctfTahsrlfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons M"l/1s Femalt1§ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Nalna Devi (M C ) 343 200 143 343 200 143 Brlaspur Sadar 7,086 4,207 2,879 3,22Q 2,142 1,067 3,857 2,05fj 1,7a~ Bllaspur (M C.) 3,857 2.065 1,792 3,867 2,061) 1,79;1 Mandl 67,677 36,387 31,290 52,236 27,941 24,296 15,441 8,446 @,ea5 Jogrndarnagar 11,594 5,802 5,792 9,642 4,790 4,852 1,952 1,012 IMP Jogmdamagar (N A C ) 1,952 1,012 940 1,952 1,012 1l4() Ladbharol 3,338 1,543 1,795 3,338 1,543 1,795 Sandhol 1,160 602 558 1,160 602 558 Sarkaghat 13740 6,688 7,052 13,384 6,503 6,881 356 186 171 Sarkaghat (N A C ) • 356 185 171 356 11.111 171 Kotll 185 176 9 185 176 9 Padhar 396 323 73 396 323 73 Mandl 13,337 7,640 5,697 4,780 2,897 1,883 6,1167 4,743 a 1:114 Rawalsar (N A C ) * 18 8 10 HI II 10 Mandl (M C) 7,272 3,951 3,321 7,27;! 3,901 3,321 Pandoh (C T) 1,267 784 483 1,267 784 483 Baldwara 4,161 2,076 2,085 4,161 2,076 2,065 Sundarnagar 8.318 4,787 3.531 3.742 2,281 1,461 4,6713 2,606 ~,O70 Sundarnagar (M C ) 4.576 2.506 2.070 4.576 2,506 2,07Q Nlhn 1.139 711 428 1.139 711 428 Chachyot 662 515 147 662 515 147 Aut 855 524 331 855 524 331 Ball Chowkl 447 373 74 447 373 74 Thunag 880 611 269 880 611 269 Karsog 3.931 2.278 1,653 3.931 2.278 1.653 Dharmpur 3.534 1.738 1.796 3,534 1.738 1.796 Kullu 13.361 8.343 5,018 6,061 4.266 1.795 7,300 4,077 :3,~lZ3 Kullu 10.618 6.617 4,001 3.769 2,794 975 6,649 3.823 a,OIlt! Manah (N A C) 945 619 326 945 619 326 Kullu (M C) - 4.935 2.677 2.258 4,936 2,677 2,258 Bhuntar (N A C ) ** 969 527 442 989 627 44:? Sarn) 604 413 191 604 413 191 Ban)ar 612 371 241 161 117 44 451 2fj4 197 Banjar (N A C ) * 451 254 197 451 204 197 Anr 814 489 325 814 489 325 Nermand 713 453 260 713 453 260 Lahul And SPltl 1.573 1,417 156 1,573 1.417 156 UdaIpur 238 227 11 238 227 11 Lahul 796 711 85 796 711 85 SPltl ;' 539 479 60 539 479 60 Shlmla 97,606 55.734 41.872 21.725 12,355 9,370 75,881 43,379 32,90? Shlmla UA 69,669 39.626 30,043 69.669 39.626 30,Q43 Seom 738 442 296 238 187 51 500 255 glf5 Seom (N A C ) * 500 255 245 500 260 :!!45 Shlmla Rural 11,429 6.488 4.941 6,349 3.465 2.884 5.080 3,0~3 4!,Ofi7 Jutogh (C B) + 1,081 625 456 1.061 625 1456 Jutogh (C B) 0 G 1,386 838 548 1,386 6:36 &46 Jutogh IC B) 0 G 646 348 298 646 a48 ~Qa Dhalll (N A C)+ 1,967 1.212 755 1.967 1.212 755 Shlmla Urban 64,589 36,603 27.986 64.589 3MO~ ll7.986 Shlmla (Munrclpal Corpn ) + 53.161 29.893 23.268 53,161 29,893 2;J,f!s8 Shlmla (Mumclpal Corpn.)O G 1.930 1.163 767 1.930 1.11;13 767 Shlmla (MUniCIpal Corpn ) 0 G 1.263 716 547 1.263 716 1)4'7 Shlmla (MUniCipal Corpn ) 0 G 2.276 1.418 858 2,276 1,4HI 858 Shlmla (Mumclpal Corpn ) 0 G 2370 1337 1.033 ,2.370 1,337 1.033 Shlmla (Munrclpal Corpn ) 0 G 910 516 394 516 :}!}4 Shlmla (Munrclpal Corpn ) 0 G 976 571 405 *976910 B71 40S Shlmla (Munrclpal Corpn ) 0 G 484 292 192 • " 484 ;!9~ 192 Shlmla (Munrclpal Corpn ) 0 G 782 443 339 782 44-3 ;J3!j Shlmla (Munrclpal Corpn ) 0 G 47 24 23 47 24 2;\

48 C-7 PART A(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban State/DlstnctlTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 128 66 62 128 66 62 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 3 3 3 3 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 245 152 93 245 152 93 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 14 9 5 14 9 5 Junga 625 377 248 625 377 248 Theog 2,541 1,568 973 825 518 307 1,716 1,050 666 Theog (M C) 1,716 1,050 666 1,716 1,050 666 Kumharsam 1,627 997 630 1,472 900 572 155 97 58 Narkanda (N A C ) .. 155 97 58 155 97 58 Nankhan 508 241 267 508 241 , 267 Rampur 4,866 2,965 1,901 3,168 1,947 1,221 1,698 1,018 680 Rampur(M C) 1,698 1,018 680 1,698 1,018 680 Rohru 2,143 1,173 970 1,134 539 595 1,009 634 375 Rohru (N A C ) .... 1,009 634 375 1,009 634 375 Tlkkar 37 32 5 37 32 5 Kotkhal 777 495 282 660 422 !a8 117 73 44 Kotkhal (N A C ) .. 117 73 44 117 73 44 Chaupal 5,022 2,707 2,315 4,686 2,481 2,205 336 226 110 Chaupal (N A C ) * 336 226 110 336 226 110 Cheta 216 179 37 216 179 37 Nerua 328 224 104 328 224 104 Jubbal 1,543 877 666 862 477 385 681 400 281 Jubbal (N A C) .. 681 400 281 681 400 281 Chlrgaon 595 352 243 595 352 243 Dodra Kwar 22 14 8 22 14 8 Solan 168,726 91,949 76,777 134,437 73,354 61,083 34,289 18,595 15,694 Arkl 15,826 7,786 8,040 14.016 6.822 7.194 1.810 964 846 Arkl (N A C) 1,810 964 846 1,810 964 846 Ramshahr 3,849 2,005 1,844 3,849 2,005 1,844 Nalagarh 89,682 49,605 40,077 82,644 45.867 36.777 7,038 3,738 3,300 Nalagarh (M C ) 7,038 3,738 3,300 7,038 3,738 3,300 Knshangarh 2,941 1,529 1,412 2,941 1,529 1,412 Kasauh 25}99 14.285 11,514 19.549 10,858 8,691 6,250 3,427 2.823 Kasault (C B) 3,283 1,690 1,593 3,283 1,690 1,593 Parwanoo (N A C ) .... 2,967 1,737 1,230 2,967 1,737 1,230 Kandaghat 2.194 1.220 974 2,194 1.220 974 Solan 28,435 15,519 12,916 9,244 5,053 4,191 19,191 10,466 8,725 Sabathu (C B ) 1,812 932 880 1,812 932 880 Solan (M C) 15,639 8.561 7.078 15,639 8.561 7.078 Oagshal (C B ) 1,740 973 767 1,740 973 767 Sirmaur 132,843 71,059 61,784 101,754 54,590 47.164 31,089 16,469 14,620 RaJgarn 720 429 291 182 115 67 538 314 224 Rajgarh (N A C ) .. 536 314 224 536 314 224 Pachhad 4,266 2,257 2,009 3,101 1,615 1.486 1,165 642 523 Sarahan (N.A C ) 1.165 642 523 1.165 642 523 Nahan 49,364 25,795 23,569 29,825 15,585 14,240 19,539 10,210 9,329 Nahan M C 19,539 10,210 9,329 19,539 10,210 9,329 Oadahu 2,606 1,419 1,187 2.606 1,419 1.187 Renuka 1,158 784 374 1,158 784 374 Paonta Sahib 71,232 38,198 33,034 61,385 32,895 28,490 9,847 5,303 4,544 Paonta Sahib (M C ) 9,847 5,303 4,544 9.847 5303 4,544 Kamrau 1,836 1,167 669 1,836 1,167 669 Shalal 687 428 259 687 428 259 Ps)hota 560 330 230 560 330 230 Nohra 414 252 162 414 252 162 Kmnaur 3,787 2,996 791 3,787 2,996 791 Hangrang 76 67 9 76 67 9 Poo 410 371 39 410 371 39 Morang 289 250 39 289 250 39 Kalpa 985 723 262 985 723 262

49 C-7 PART A(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10.()OO SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE. DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urb~n State/Dlstnct/TahslllT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Nlchar 1,510 1,129 381 1,510 1,129 381 Sangla 517 456 61 517 456 61

2 Awadhi Himachal Pradesh 116 76 40 53 37 16 63 39 24 Kangra 17 12 5 17 12 5 Fatehpur 13 10 3 13 10 3 Palampur 4 2 2 4 2 2 Kullu 2 2 1 Ani 2 2 1 Lahul And SPltl 2 2 2 2 Lahul 2 2 2 2 Shlmla 80 51 29 19 13 61 38 23 Shlmla UA 13 8 5 13 8 5 Seom 10 3 7' 10 3 7 Seom (N A C)' 10 3 7 10 3 7 Shlmla Rural 4 4 4 4 Shlmla Urban 13 8 5 13 8 5 Shlmla (Municipal Corpn )+ 13 8 5 13 8 5 Junga 9 5 4 9 5 4 Theog 1 1 Kumharsaln 5 3 2 5 3 2 Kotkhal 38 27 11 38 27 11 Kotkhal (N A C ) • 38 27 11 38 27 11 Solan 10 8 2 8 7 1 2 1 Kasaull 9 7 2 7 6 1 2 Parwanoo (N A C ) •• 2 ·1 2 Kandaghat 1 Sirmaur 5' 2 3 5 2 3 Paonta Sahib 5 2 3 5 2 3

3 'BagheJi/Baghel Khandl Himachal Pradesh 30 16 14 8 4 4, 22 12 10 Bllaspur 3 2 3 1 2 Jhanduta 3 2 3 2 Mandl 22 12 10 22 12 10 Mandl 22 12 10 22 12 10 Mandl (M''c ) 22 12 10 22 12 10 Solan 5 3 2 5 3 2 Kandaghat 5 3 2 5 3 2

4 Bharmaun/Gaddl Himachal Pradesh 19 9.443 9,476 17,893 8,902 8.991 1.026 541 485 Chamba 0,765 5,500 5,265 10,252 5,225 5,027 513 275 238 Pang I 3 3 3 '3 Chaurah 1,315 693 622 1,315 693 622 Salum 1,273 675 598 1,273 675 598 Chamba 3,059 1,561 1,498 2,629 1,327 1,302 430 234 196 Chamba (M C) 430 234 196 430 234 196 Bhattlyat 5,085 2,558 2,527 5,002 2,517 2,485 83 41 42 Dalhousie U A 31 15 16 31 15 16 (B) Dalhousie (C B ) 31 15 16 31 15 16 Bakloh (C B) 1 1 1 1 Chuarrkhas (N A C ) •• 51 25 26 51 25 26 Sihunta 30 10 20 30 10 20 Kangra • 8,078 3,897 4,181 7,595 3,649 3,946 483 248 235 Nurpur 204 105 99 174 87 87 30 18 12 Nurpur (Me) 30 18 12 30 18 12 Jawah 74 38 36 74 38 36 Harchaklan 92 46 46 92 46 46

50 C-7 PART A(iI) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tonguel Total Rural Urban State/DlstnctIT ahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kangra 5 3 2 5 3 2 Dharmsala 460 232 228 7 2 5 453 230 223 Dharamsala (M C ) 453 230 223 453 230 223 Palampur 7,183 3,445 3,738 7,183 3,445 3,738 Dhlra 53 25 28 53 25 28 BalJnath 7 3 4 7 3 4 Hamlrpur 2 2 2 2 Tlra SUJanpur 2 2 2 2 Mandl 31 14 17 17 7 10 14 7 7 Padhar 1 1 1 Mandl 14 7 7 14 7 7 Pandoh (C T) 14 7 7 14 7 7 Aut 16 6 10 16 6 10 Kullu 5 4 5 4 Kullu 5 4 5 4 Manal! (N A C) 5 4 1 5 4 Lahul And Spill 9 6 3 ,9 6 3 Lahul 9 6 3 9 6 3 Shlmla 23 17 6 12 10 2 11 7 4 Shlmla U A 11 7 4 11 7 4 Shlmla Rural 7 5 2 5 3 2 2 2 Jutogh (C B) 0 G 2 2 2 2 Shlmla Urban 9 5 4 9 5 4 Shlmla (Municipal Corpn )+ 9 5 4 9 5 4 Rampur 4 4 4 4 Kotkhal 3 3 3 3 Solan 4 1 3 4 3 Ramshahr 4 3 4 3 Kmnaur 2 2 2 2 Nlchar 2 2 2 2

5 BhoJ PUrl Himachal Pradesh 2,668 2,074 594 1,437 1,142 295 1,231 932 299 Chamba 206 145 61 182 135 47 24 10 14 Saiuni 39 23 16 39 23 16 Chamba 8 6 2 7 5 2 Chamba (M C) 7 5 2 7 5 2 Bhattlyat 85 65 20 68 60 8 17 5 12 Dalhousie U A 12 4 8 12 4 8 (A) Dalhousie (M C ) 6 2 4 6 2 4 (B) Dalhousie (C B ) 6 2 4 6 2 4 Bakloh (C B) 5 4 5 4 Bhalal 74 51 23 74 51 23 Kangra 308 202 106 254 177 77 54 25 29 Nurpur 82 53 29 82 ' 53 29 Indora 58 48 10 58 48 10 Fatehpur 25 25 25 25 Jawal! 9 9 9 9 Harchaklan 1 1 1 Dharmsala 62 31 31 8 6 2 54 25 29 Yol (C B) 44 15 29 44 15 29 Dharamsala (M C ) 10 10 10 10 Palampur 46 17 29 46 17 29 Jaswan 5 3 2 5 3 2 Dera Goplpur 17 14 3 17 14 3 BalJnath 3 1 2 3 1 2 Hamlrpur 35 32 3 2 33 31 2 Hamlrpur 35 32 3 2 33 31 2 Hamlrpur (M C ) 33 31 2 33 31 2 Una 71 55 16 33 25 8 38 30 8

51 C-7 PART A(ii): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 LanguagelMother Tonguel Total Rural Urban _.. _------State/Dlstnct/TahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Amb 5 2 3 5 2 3 Gagret (N A C ) •• 5 2 3 5 2 3 Una 66 53 13 33 25 8 33 28 5 Una (M C) 30 26 4 30 26 4 Mehatpur Basdehra (N A C ) •• 3 2 1 3 2 1 Bilaspur 46 27 19 29 18 11 17 9 8 Ghumarwln 13 11 2 13 11 2 Bllaspur Sadar 33 16 17 16 7 9 17 9 8 Bilaspur (M C ) 17 9 8 17 9 8 Mandl 27 24 3 8 7 19 17 2 Joglndarnagar 6 5 6 5 Mandl 19 17 2 19 17 2 Mandl (M,C) 19 17 2 19 17 2 Sundamagar 1 1 1 1 Aut 1 1 1 1 Kullu 30 26 4 23 19 4 7 7 Kullu 24 20 4 17 13 4 7 7 Manall (NAC) 2 2 2 2 Kullu (M C) 5 5 5 5 Nennand 6 6 6 6 Lahul And Spltl 18 16 2 18 16 2 Udaipur 1 1 1 1 Lahul 10 8 2 10 8 2 Spltl 7 7 7 7 Shlmla 473 371 102 172 150 22 301 221 80 Shlmla UA 257 180 77 257 180 77 Seom 1 1 Shlmla Rural 82 62 20 68 55 13 14 7 7 Jutogh (C B) -+ 11 4 7 11 4 7 Dhalh (N,A C ) 3 3 3 3 Shlmla Urban 243 173 70 243 173 70 Shlmla (Municipal Corpn )+ 212 144 68 212 144 68 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G II 7 8 7 1 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 9 8 9 8 1 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G, 2 2 2 2 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 12 12 12 12 Junga 9 7 2 9 7 2 Theog 9 7 2 4 4 5 3 2 Th~og (M C) 5 3 2 5 3 2 Kumharsaln 30 30 30 30 \ Rllmpur 47 42 5 39 34 6 8 8 Rampur(M C) 8 8 8 8 Rohru 36 35 6 I) 31 30 Rohru (N A C ) •• 31 30 31 30 Kotkhal 3 3 :3 3 Nef\la 4 2 2 4 Z ~ Jul>bal 9 9 a 9 Sol.m 1,133 9011 226 436 357 78 698 551 147 Arkl 1 1 1 1 Nalagarh 228 184 44 219 -180 39 9 4 6 l\Ialagarll (M C ) 9 4 II 9 4 5 Kasaull 793 6;17 166 Hi6 139 27 627 488 139 Parwanoo (N A C ) •• 627 488 139 627 488 139 Solan 111 96 15 49 37 12 62 59 3 ~abQthu (C B ) 4 a 2. 4 2 2. f?olEln (M C) 67 56 1 57 56 1 D{lr;I§l1al (C B ) 1 1 1 1 Sirmllur 272 228 44 232 197 35 40 31 9 Nahan 39 37 2 33 33 6 4 2 Nahan M C 6 4 2 6 4 2

52 C-7 PART A(ii)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991. Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban State/PlstnctfTahsllfT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males----- Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Renuka 35 33 2 35 33 2 Paonta Sl'lhlb 170 130 40 136 103 33 34 27 7 paonta Sahib (M C ) 34 27 7 34 27 7 Kamrau 28 28 28 28 Kmnaur, 49 40 9 49 40 9 Hangrang 6 6 6 6 MQrang 5 5 5 5 Kalpa 4 2 2 4 2 2 NfctJar 32 25 7 32 25 7 Sang Ii'! 2 2 2 2

6 BraJ-Bllasha Himil~hal Pradesh 74 47 27 29 22 7 45 25 20 Chamba 4 2 2 4 2 2 SallJfll 1 1 1 Bl')alsl 3 1 2 3 2 K§ng ra 4 3 2 2 2 NUrPW 1 1 K§I1Qra 2 2 K~ngra (M C) 2 2 Onarmsala 1 I;Wa~pur 2 2 2 2 "lama Devi 2 2 2 2 Mlln!;" 11 6 5 10 5 5 Mlilndl_ 3 2 1 2 1 Mandl (MC) 1 1 Chactwot 8 4 4 8 4 4 Lahul And SPltl 3 3 3 3 Lahul 1 1 1 Spltl 2 2 2 2 Shlmla 31 17 14 31 17 14 Stllmla U A 27 14 13 27 14 13 S~OI1I 4 3 1 4 3 Seoll! (N A C J * 4 3 4 3 Shlmla Rural 2 2 Jut~~ (G B) + 2 2 1 Sl1ltnlfl Urbqn 25 13 12 25 13 12 ShllTllll (MynlClpal Corpn )+ 25 13 12 25 13 12 Solan 16 11 5 5 5 11 6 5 Kas~uh 15 10 5 4 4 11 6 5 KasalJll (C B ) 6 3 3 6 3 3 PqrwCll10P (N A C ) ~* 5 3 2 5 3 2 Kandaghat 1 1 1 SIrma!;lr 2 2 2 2 Nahan 2 2 2 2 KlOn~w 1 1 1 poo 1

7. B4"deIUBun~81 Khandi Himaj:"~J Pradesh 30 22 8 29 21 8 1 ~angra 1 1 pera GopiPur 1 1 1 1 bahul And Spltl 5 5 5 5 LahlJl 1 Spit, 4 4 4 4 Shlmla 1 1 Shlmla UA 1 1 Shlmla Urban 1 1 Shlmla (MUniCIpal Corpn )+ 1 1 1 1 Solan

53 C-7 PART A(ii)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban - ...... __ .... __ ... _-_ ... _..... -_ ..... _------.. _...... _------State/Dlstnct/TahslllT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kasaull 1 1 Klnnaur 22 14 8 22 14 8 Hangrang 1 1 1 Kalpa 21 13 8 21 13 8

8 Chambeali Himachal Pradesh 63,399 31,675 31,724 • 52,366 25,975 26,391 11,033 5,700 5,333 Chamba 62,368 31,077 31,291 51,681 25,580 26,101 10,687 5,497 5,190 Pangl 129 111 18 129 111 18 Chaurah 778 465 313 778 465 313 Salunl 1,085 557 528 1,085 557 528 Chamba 57,084 28,246 28,838 46,424 22,765 23,659 10,660 5,481 5,179 Chamba (M C) 10,660 5,481 5,179 10,660 5,481 5,179 Bhattlyat 743 386 357 716 370 346 27 16 11 Dalhousie U A 8 3 5 8 3 5 (A) Dalhousie (M C ) 8 3 5 8 3 5 8akloh (C B) 1 1 1 Chuankhas (N A C ) ** 18 12 6 18 12 6 Sihunta 47 31 16 47 31 16 Holl 136 94 42 136 94 42 Brahmaur 163 115 48 163 115 48 Bhalal 2,203 1,072 1,131 2,203 1,072 1,131 Kangra 545 280 265 478 241 237 67 39 28 Nurpur 271 127 144 264 122/ 142 7 5 2 Nurpur (M C) 7 5 2 7 5 2 Indora 4 2 2 4 2 2 Fatehpur 1 1 1 1 Jawall 37 22 15 37 22 15 Harchaklan 10 4 6 10 4 6 Kangra 17 10 7 17 10 7 Dharmsala 161 91 70 101 57 44 60 34 26 Yol (C B) 3 2 3 2 1 Dharamsala (M C ) 57 32 25 57 32 25 Palampur 29 12 17 29 12 17 Jaswan Dera Goplpur 7 6 7 6 Rakkar 3 3 3 3 Jal Singh Pur 4 3 4 3 Hamlrpur 8 3 5 6 2 4 2 Tlra SUJanpur 1 1 1 Tlra SUJanpur(N A C ) *, Nadaun Hamlrpur Hamlrpur (M C ) 1 Bhoran) 5 4 5 4 Bllaspur 11 6 5 6 3 3 5 3 2 Ghumarwm' 4 2 2 3 2 Ghumarwm (N A C ) 1 1 Bllaspur Sadar 7 4 3 3 2 4 2 2 Bllaspur (M C ) 4 2 2 4 2 2 Mandl 113 73 40 19 16 3 94 57 37 Joglndarnagar 5 2 3 5 2 3 JQgmdarnagar (N A C ) 5 2 3 5 2 3 Sarkaghat 4 2 2 4 2 2 Sarkaghat (N A C ) • 4 2 2 4 2 2 Kotll 1 1 Padhar 2 2 2 2 Mandl 73 45 28 8 5 3 65 40 25 Mandl (M C) 43" 25 18 43 25 18 Pandoh (C T) 22 15 7 22 15 7

54 C-7 PART A(II)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE,.DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban .. ----..... _---_ .. --...... _...... _------...... _------... ------..-- ---_------State/Dlstnct/TahslllT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Sundarnagar 22 15 7 2 2 20 13 7 Sundarnagar (M C ) 20 13 7 ~ 20 13 7 Chachyot 2 2 2 2 Aut 2 2 2 2 Thunag 2 2 2 2 Kuliu 80 51 29 46 32 14 34 19 15 Kullu 77 48 29 43 29 14 34 19 15 Manall (N A C) 1 1 Kuliu (M C) 18 10 8 18 10 8 Bhuntar (N A C ) ** 15 8 7 15 8 7 Saln! Ani 2 2 2 2 Lahul And SPltl 18 17 18 17 Udaipur 3 3 3 3 Lahul 11 10 11 10 SPltl 4 4 4 4 Shlmla 180 105 75 60 36 24 120 69 51 Shlmla UA 118 63 50 118 63 50 Seonl 4 4 3 3 1 1 Seonl (N A C ) * 1 Shlmla Rural 17 6 11 12 4 8 5. 2 3 Jutogh (C B) + 4 1 3 4 3 Jutogh (C B) 0 G 1 1 1 Shlmla Urban 113 66 47 113 66 47 Shlmla (Municipal Corpn )+ 90 48 42 90 48 42 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 6 3 3 6 3 3 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 7 5 2 7 5 2 Shlmla (Mumclpal Corpn ) 0 G 5 5 5 5 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 3 3 3 3 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 1 Junga 32 23 9 32 23 9 Rampur 8 '7 7 6 Rampur (M C) 1 Tlkkar Kotkhal 4 3 4 3 Jubbal Solan 33 23 10 11 9 2 22 14 8 Kasauh 4 4 2 2 2 2 Parwanoo (N A C ) •• 2 2 2 2 Solan 29 19 10 9 7 2 20 12 8 Sabathu (C B ) 1 1 1 1 Solan (M C) 19 11 8 19 11 8 Sirmaur • 4 3 1 2 2 2 1 Nahan 2 2 1 Nahan M C 2 2 RenLka Nohra Kmnaur 39 37 2 39 37 2 Hangrang 6 6 6 6 Poo 11 10 11 10 Morang 7 7 7 7 Kalpa 3 2 3 2 Nlchar 12 12 12 12

9 Chhattlsgarhl Himachal Pradesh S88 300 288 374 191 183 214 109 lOS Chamba 1 1 1 Bhattlyat 1 1 Kangra 411 204 207 260 127 133 151 17 74

55 C-7 PART A(li): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural, Urban State/Dlstnct/TahsdlTown Persons Males Females Persons Males F~males Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Nurpur 117 56 61 94 43 51 23 13 10 Nurpur (M C) 23 13 10 23 13 10 Fatehpur 7 4 3 7 4 3 Kangra 140 72 68 140 72 68 Dharmsala 128 64 64 128 64 64 Yol (C B) 68 32 36 68 32 36 Dharamsala (M C ) 60 32 28 60 32 28 Palampur 12 6 6 12 6 6 Dera Goplpur 7 2 5 7 2 5 Hamlrpur 17 10 7 17 10 7 Barsar 17 10 7 17 10 7 Una 47 26 21 47 26 21 Amb 6 4 2 6 4 2 Una 41 22 19 41 22 19 Shlmla 9 5 4 2 7 4 3 Shlmla UA 7 4 3 7 4 3 Shlmla Urban 7 4 3 7 4 3 Shlmla (MWlIClpal Corpn )+ 4 2 2 4 2 2 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 3 2 3 2 1 Theog 2 1 1 2 1 Solan 103 54 49 47 26 21 56 28 28 Nalagarh 44 25 19 44 25 19 Kasauh 56 28 28 56 28 26 Parwanoo (N A C ) •• 56 28 28 56 28 28 Kandaghat 3 2 3 2

10 Churahl Himachal Pradesh 45,093 23.046 22,047 46,044 23,022 22,022 49 24 25 Chamba 45,082 23,040 22,042 45,033 23,016 22,017 49 24 25 Pangl 11 10 1 11 10 1 Chaurah 43,616 22,281 21,335 43,616 22,281 21,335 Salunl 1,272 641 631 1,272 641 631 Chamba- 157 92 65 108 66 40 49 24 25 Chamba (M C) 49 24 25 49 24 25 Bhattlyat 4 2 2 4 2 2 Sihunta 10 4 6 10 4 6 Hoh 2 2 2 2 Brahmaur 4 3 4 3 Bhalal 6 5 6 5 1 Mandl 4 2 2 4 2 2 La5lbharol 1 1 _ 1 Aut 3 2 1 3 2 1 Kullu 5 2 3 5 2 3 Kullu 5 2 3 5 2 3 Lahul And SPltl 1 1 1 Lahul 1 1 Klnnaur 1 1 Hangrang 1

11. Garhwall Himachal Pradesh 2,337 1,445 892 1,125 745 380 1,212 700 512 Chamba 109 65 44 96 56 38 13 7 6 Pang' 4 3 4 3 Chaurah 1 1 1 1 Salunl 20 12 8 20 12 6 Chamba 11 6 5 3 2 8 5 3 Chamba (M C) 8 5 3 8 5 3 Bhattlyat 28 18 10 23 16 7 5 2 3 Dalhousie U A 3 2 3 2 (A) Dalhousie (M C ) 1

56 C-7 PART A(ii)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban

State/DlstnctlTahsillTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

(B) Dalhousie (C B ) 2 2 2 2 Bakloh (C B) 2 1 2 Brahmaur Bhalal 44 24 20 44 24 20 Kangra 109 50 59 82 37 45 27 13 14 Nurpur 4 4 4 4 Fatehpur 1 1 1 Kangra 1 1 1 Dharmsala 47 25 22 20 12 8 27 13 14 Yol (C B) 20 10 10 20 10 10 Dharamsala (M C ) 7 3 4 7 3 4 Palampur 53 18 35 53 18 35 Dera Goplpur 1 1 1 BalJnath 2 2 2 2 Hamlrpur 5 5 4 4 Tlra SUjanpur 1 1 Tlra SUjanpur(N A C ) •• 1 1 Hamlrpur 3 3 3 3 Barsar 1 1 1 1 Una 11 7 4 2 2 9 5 4 Amb 3 3 1 1 2 2 Gagret (N A C ) ** 2 2 2 2 Una 8 4 4 7 3 4 Una (M C) 2 1 1 2 1 Mehatpur Basdehra (N A C ) *. 5 2 3 5 2 3 Bilaspur 22 18 4 20 16 4 2 2 Ghumarwm 5 5 4 4 Talal (N A C ) * 1 Jhanduta 5 5 5 5 Nama Devi 1 1 Bllaspur Sadar 11 7 4 10 6 4 Bilaspur (M C ) ~ 1 1 1 Mandl 56 39 17 24 18 6 32 21 11 Jogmdarnagar _ 2 1 1 2 . 1 Padhar 4 2 2 4 2 2 Mandl 28 18 10 28 18 10 Mandl (M C) 25 16 9 25 16 9 Pandoh (C T) 3 2 3 2 Sundarnagar 9 6 3 5 3 2 4 3 Sundarnagar (M C ) 4 3 1 4 3 Nlhrl 1 Chachyot Bali Chowkl 4 3 4 3 Thunag 2 2 2 2 Karsog 5 5 5 5 KullU 84 72 12 62 52 10 22 20 2 Kullu 76 64 12 54 44 10 22 20 2 Manalr{N A C) 9 9 9 9 Kullu (M C) 7 6 7 6 Bhuntar (N A C ) •• 6 5 6 5 SalOj 5 5 5 5 BanJar 1 1 1 Nermand 2 2 2 2 Lahul And SPltl 21 21 21 21 Udaipur 4 4 4 4 Lahul 6 6 6 6 Spill 11 11 11 11 Shlmla 1.127 680 447 306 209 97 821 471 350 Shlmla UA 812 465 347 812 465 347 Seom 6 4 2 6 4 2

57 C-7 PART A(II). DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban

------~------State/Dlstnct/TahsllIT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Shlmla Rural 85 53 32 52 33 19 33 20 13 Jutogh (C B) + 21 13 8 21 13 8 Jutogh (C B) 0 G 4 1 3 4 1 3 Jutogh (C B) 0 G 7 5 2 7 5 2 Dhalh (N A C )+ 1 1 1 Shlmla Urban 779 445 334 779 445 334 Shlmla (Municipal Corpn )+ 669 384 285 669 384 285 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 9 7 2 9 7 2 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 14 7 7 14 7 7 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 25 10 15 25 10 15 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 5 2 3 5 2 3 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 40 23 17 40 23 17 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 8 5 3 8 5 3 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 9 7 2 9 7 2 Junga 2 2 2 2 Theog 11 11 11 11 Kumharsam 14 10 4 14 10 4 Nankhan 5 3 2 5 3 2 Rampur 107 67 40 99 62 37 8 5 3 Rampur (M C) 8 5 3 8 5 3 Rohru 17 9 8 16 8 8 1 Rohru (N A C ) ** 1 Kotkhal 33 25 8 33 25 8 Chaupal 5 . 3 2 5 3 2 Cheta 3 3 3 3 Nerua 15 9 6 15 9 6 Jubbal 11 8 3 11 8 3 Chlrgaon 12 6 6 12 6 6 Dodra Kwar 22 22 22 22 Solan 315 176 139 145 79 66 170 97 73 Nalagarh 6 6 6 6 Knshangarn 1 1 1 1 Kasaull 103 57 46 61 34 27 42 23 19 Kasauh (C B) 6 4 2 6 4 2 Parwanoo (N A C ) ** 36 19 17 36 19 17 Kandaghat 21 11 10 21 11 10 Solan 184 101 83 56 27 29 128 74 54 Sabathu (C B ) 4 3 1 4 3 1 Solan (M C) 121 69 52 121 69 52 Dagshal (C B ) 3 2 1 3 2 1 srrmaur 363 228 135 248 165 83 115 63 52 RalQarh 23 14 9 16 10 6 7 4 3 RalQarh (N A C ) • 7 4 3 7 4 3 Pachhad 16 11 5 16 11 5 Nahan 73 35 38 12 7 5 61 28 33 Nahan M C 61 28 33 61 28 33 Dadahu 9 6 3 9 6 3 Renuka 4 3 1 4 3 1 Paonta Sahib 107 77 30 60 46 14 47 31 16 Paonta Sahib (M C ) 47 31 16 47 31 ..16 Kamrau 82 53 29 82 53 29 Shalal 19 10 9 19 10 9 PaJhota 20 12 8 20 12 8 Nohra 10 7 3 10 7 3 Kmnaur 115 84 31 115 84 31 Hangrang 7 7 7 7 Poo 11 11 11 11 Morang 22 21 1 22 21 Kalpa 51 28 23 51 28 23 Nlchar 23 17 6 23 17 6 Sangla 1

58 , C-7 PART A(h)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 LanglJage/Mother Tongue/ Total Rural llrban StilteJDlstrlcVTahsllfl'own Persons Males Females Persons Males Females Persons -Males Females 2 3 4 5 6 789 10

12. Haryal1vi Himachal Pradesb 1,637 916 621 862 616 346 675 400 275 Chartlba 33 23 10 19 14 5 14 9 5 Chaurah 1 1 1 1 Salum 6 5 1 6 5 Chamba 8 5 3 8 5 3 Chamba (M C) 8 5 3 8 5 3 Bhattiyat 11 8 3 5 4 6 4 2 Bakloh. (C B ) 6 4 2 6 4 2 Brahmaur 3 1 2 3 2 Bhalal 4 4 4 4 Kangta 93 42 51 69 29 40 24 13 11 Indora 1 1 1 Jawall 1 1 1 Kangra 9 5 4 6 4 2 3 2 Nagrote Bagwan (N A C ) 3 2 3 2 Dharmsala 21 ')1 10 2 • 1 19 10 9 Vol(CB) 13 4 9 13 4 9 Dharamsala (M C ) 6 6 6 6 Palampur 42 13 29 42 13 29 Dera Goplpur 3 3 1 2 2 Dera Goplpur (N A C ) ww

Jawalamukhl (N A C ) n Jal Singh Pur 4 2 2 4 , 2 2 BalJnalh 12 6 6 12 6 6 Hamlrpur 18 14 4 11 8 3 7 6 t 1 Tlra SUjanpur 2 2 1 Tlra SUjanpur(N A C ) ** Nadaun 4 3 4 3 Hamlrpur 6 5 6 5 Hamlrpvr (M C ) 6 5, 6 5 Barsar 1 1 Bhoranj 5 3 2 5.. 3 2 Una 7 4 3 i 2 5 2 3 Bangana 2 2 2 2 Una 5 2 3 5 2 3 Una (M C) 5 2 3 5 2 3 Bllaspur 54 35 19 38 25 13 16 10 6 Gllumarwm 6 2 4 6 2 4 NaiRa Devi 3 2 1 2 1 1 Nama DeVI (M C ) 1 Bilaspur Sa dar 45 31 14 30 22 8 15 9 6 Bllaspur (M C ) 15 9 6 15 9 6 Mancil 196 110 86 29 18 11 167 92 75 Joglndarnagar 2 . f Joglndamagar (N A C ) Sarkaghat 1 Mandl 27 14 13 27 14 1:( Mandl(M C) 18 9 9 18 9 9 Pandoh (C T) 9 5 4 9 5 4 Baldwara 3 2 3 2 Sundarnagar 159 89 70 20 12 8 139 77 62 Sundarnagar (M C ) 139 77 62 139 77 62 Aut Thunag 1 1 1 Karsog 2 2 2 2 Kullu 50 33 17 32 21 11 18 12 6 Kullu 38 25 13 20 13 7 18 12 6 Manal! (NA C) Kullu (M C) 11 4 15 11 4

5_72JRGlJND/2002 59 C-7 PART A(Ii): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue! Total Rural Urban State!DlstnctlTahslllTown Persons Males Females ------Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Bhuntar (N A C ) •• 2 1 2 1 Banjar 1 1 1 1 Ani 2 2 2 2 Nermand 9 II 4 9 5 4 lahul And Spltl 39 39 39 39 Lahul 1 1 1 1 Spltl 38 38 38 38 Shlmla 393 251 142 116 76 40 277 175 102 ShimlaUA 230 144 86 230 144 86 • Seon! 4 1 3 4 1 3 Shlmla Rural 68 41 27 47 27 20 21 14 7 Jutogh (C B) + 12 9 3 -12 9 3 Jutogh (C B) 0 G 9 5 4 9 5 4 Shlmla Urban 209 130 79 209 130 79 Shlmla (MuniCIpal Corpn )+ 192 118 74 192 118 74 Shlmla (MuniCIpal Corpn ) 0 G 5 4 1 5 4 1 Shlmla (MuniCIpal Corpn ) 0 G 3 2 1 3 2 1 Shlmla (MuniCIpal Corpn ) 0 G 6 4 2 6 4 2 Shlmla (MuntClpal Corpn ) 0 G 3 2 1 3 2 1 Junga 4 2 2 4 2 2 Theog 26 16 10 10 7 3 16 9 7 Theog (M C) 16 9 7 16 9 1 Kumharsaln 19 14 5 15 11 4 4 3 1 Narkanda (N A C ) • 4 3 1 4 3 1 Rampur 44 34 10 17 15 2 27 19 6 Rampur(M C) 27 19 8 27 19 8 Kotkhal 11 7 4 11 7 4 Jubbal 4 2 2 4 2 2 Chlrgaon 4 4 4 4 Solan 199 115 84 88 52 36 111 63 48 Nalagarh 6 3 3 6 3 3 Knshangarh 11 2 9 11 2 9 Kasauh 88 53 35 30 20 10 58 33 25 Kasauli (C B) - 17 8 9 17 8 9 Parwanoo (N A C ) ** 41 25 16 41 25 16 Kandaghat 5 3 2 5 3 2 Solan 69 54 35 36 24 12 53 30 23 Sabathu (C B ) 12 8 4 12 8 4 Solan(MC) 34 21 13 34 21 13 Oagshal (C B ) 7 1 6 7 1 6 Sirmaur 361 169 192 325 151 174 36 18 18 Rajgarh 20 15 5 13 10 3 7 5 2 Ra)9arh (N A C ) • 7 5 2 7 5 2 Pachhag 136 51 85 136 51 85 Nahan 16 8 8 6 3 3 10 5 5 Nahan M C 10 5 5 10 5 5 Oadahu 3 2 1 3 2 Renuka 2 2 2 2 Paonta Sahib 164 79 85 145 71 74 19 8 11 Paonta Sahib (M C ) 19 8 11 19 8 11 Kamrau 12 6 6 12 6 6 Shalal 5 3 2 5 3 2 Pajhota 2 2 2 2 Nohra 1 1 1 Krnnaur 94 81 13 .94 81 13 Hangrang 10 10 10 10 Poo 25 25 25 25 Morang 20 20 20 20 Kalpa 29 17 12 29 17 12 Nlchar 6 5 1 6 5 1 Sangla 4 4 4 4

60 C-7 PART A(Ji): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban --_---_ .. _------_- .. _------State/Dlstrrct/TahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males------Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

13. Jaunsarl Himachal Pradesh 46 22 24 46 22 24 Shlmla 13 11 2 13 11 2 Shimla Rural 8 8 8 8 Rampur 1 1 Chaupal 4 2 2 4 2 2 Sirmaur 33 11 22 33 11 22 Paonia Sahib 24 11 13 24 11 13 Kamrau 9 9 9 9

14 Kangri Himachal Pradesh 485,137 232,109 253,028 461,276 219,051 242.225 23.861 13,058 10,803 Chamba 3.995 2,044 1,951 3,401 1,693 1,708 594 351 243 Pangl 70 59 11 70 59 11 Chaurah 164 117 47 164 117 47 Salunl 336 192 144 336 192 144 Chamba 756 459 297 205 140 65 5g1 319 232 Chamba (M C) 551 319 232 551 319 232 Bhaltlyat 213 128 85 170 96 74 43 32 11 Dalhousie U A 2 2 2 2 (B) DalhousIe (C B ) 2 2 2 2 Bakloh (C 8.) 8 6 2 8 6 2 Chuankhas (N A C ) •• 33 24 9 33 24 9 Sihunta 2,214 933 1,281 2,214 933 1,281 Holl 79 50 29 79 50 29 Brahmaur 131 86 45 131 66 45 Bhalal 32 20 12 32 20 12 Kangra 434,224 206,688 227,536 420,770 199,616 221,152 13,454 7,070 6,384 Nurpur 51,505 25,570 25,935 50,666 25,245 25,621 639 325 314 Nurpur (M C) 639 325 314 639 325 314 Indora 6,660 4,474 4,186 8,660 4,474 4,186 Fatehpur 8,214 3,987 4,227 8,214 3,987 4,227 Jawall 17,620 8,467 9,153 17,620 8,467 9,153 Harchaklan 3,604 1,702 1,902 3,604 1,702 1,902 Kangra 27,473 12,947 14,526 26,370 12,399 13,971 1,103 548 555 Nagrota Bagwan (N A C ) 1,008 503 505 1,008 503 505 Kangra (M C) 95 45 50 95 45 50 Dharmsala 64,176 32,042 32,134 53,590 26,437 27,153 10,586 5,605 4,981 Yol (C B) 3,867 1,955 1,912 3,867 1,955 1,912 Dharamsala (M C ) 6,719 3,650 3,069 6,7.19 3,650 3,069 Palampur 42,667 20,192 22,475 42,036 19,860 22,176 631 332 299 Palampur (M C ) 631 332 299 631 332 299 Dhlra 16,877 7,753 9,124 16,877 7,753 9,124 Baroh 7,893 3,692 4,201 7,893 3,692 4,201 Jaswan 21,322 10,331 10,991 21,322 10,331 10,991 Dera Goplpur 59,027 27,765 31,262 58,532 27,505 31,027 495 260 235 Jawalamukhl (N A C ) •• 495 260 235 495 260 235 Rakkar 22,796 10,834 11,962 22,796 10,834 11,962 Khundlan 5,089 2,542 2,547, 5,089 2,542 2,547 Jal Singh Pur 52,761 23,104 29,657 52,761 23,104 29,657 Baljnath 20,477 9,461 11,016 20,477 9,461 11,016 Thural 4,063 1,825 2,238 4,063 1,825 2,238 Hamlrpur 27,948 12,715 15,233 27,929 12,704 15,225 19 11 8 Tlra SUjanpur 6,825 3,052 3,773 6,815 3,046 3,769 10 6 4 Tlra SUjanpur(N A C ) •• 10 6 4 10 6 4 Nadaun 6,270 2,868 3,402 6,270 2,868 3,402 Hamlrpur 4,032 1,817 2,215 4,023 1,812 2,211 9 5 4 Hamlrpur (M C ) 9 5 4 9 5 4 Barsar 5,003 2,307 2,696 5,003 2,307 2,696 BhoranJ 5,818 2,671 3,147 - 5,818 d 2,671 3,147

61 C-7 PART A{II)· DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991

Language/Mother Tongue/ I Total Rural Urban -_ ...... --...... -... -_ .... __ ...... --_ ...... _------_... _-_ ..... _-_ .. _... - .. _-_ ..... _------.. _- ---.... _.. _-_ ...... -...... --- ..... _-----.. ----.. -- State/DI$tnctlTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 345 6 7 8 9 10

Una 66 31 35 36 19 17 30 12 18 Amb 24 10 14 3 1 2 21 9 12 Daulatpur (N A C) 21 9 12 21 9 12 Bangana 9 6 l 9 6 3 Una 33 15 ~8 24 12 12 9 3 6 Una (M C) 9 3 6 9 3 6 Btlaspur 1,130 331 799 1,056 286 770 74 45 29 Ghumarwln 725 166 559 703 150 553 22 16 6 Ghumarwm (N A C ) 14 9 5 14 9 5 Tala! (N A C ) • 8 7 1 8 7 Jhanduta 184 41 143 184 41 143 Nama Devi 37 21 16 27 18 9 10 3 7 lIIaina Devi (M C ) 10 3 7 10 3 7 Bllaspur Sadar 184 103 81 142 77 65 42 26 16 Bdaspur (M C ) 42 26 16 42 26 16 Mandl 4,913 2,475 2,438 2,391 1030 1,361 2,522 1,445 1,077 Joglndarnagar 1,278 583 695 637 246 391 641 337 304 Joglndarnagar (N A C ) 641 337 304 641 337 304 Ladbharol 241 66 175 241 66 175 Sand hoi 366 93 273 366 93 273 Sa rf

62 C-7 PART A(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 LanguagelMolher Tongue! Total Rural Urban

State!DlStnct/T ahsllITown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Shlmla Urban 3,733 2120 1,613 3,733 2,120 1,613 Shlmla (Municipal Corpn )+ 3,399 1,903 1,496 30,399 1,903 1,496 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 41 29 12 41 29 12 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 169 106 61 169 108 61 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 17 11 6 17 11 6 Shunla (Municipal Corpn ) 0 G 21 8 13 21 8 13 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 23 19 4 23 19 4 Shlmla (Municipal COJ'pn ) 0 G 8 6 2 8 6 2 Shlmla (Municipal Corpn ) O,G 20 13 7 20 13 7 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 10 5 5 10 5 5 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 20 15 5 20 15 5 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 5 3 2 5 3 2 Junga 433 318 115 433 318 115 Theog 124 74 50 124 74 50 Kumharsaln 82 63 19 26 23 3 56 40 16 Narkanda (N A C ) • 56 40 16 56 40 16 Nankhan 14 10 4 14 10 4 Rampur 310 206 104 214 146 68 96 60 36 Rampur(M C) 96 60 36 96 60 36 Rohru 90 50 40 19 11 8 71 39 32 Rohru (N A C ) •• 71 39 32 71 39 32 Tlkkar 2 2 2 2 Kolkhal 349- 209 140 106 70 36 243 139 104 Kolkhal (N A C ) • 243 139 104 243 139 104 Chaupal 92 63 29 43 24 19 49 39 10 Chaupal (N A C ) • 49 39 10 49 39 10 Chela 4 4 4 4 Nerua 57 41 16 57 41 16 Jubbal 120 79 41 82 59 23 38 20 18 Jubbal (N A C) • 38 20 18 38 20 18 Chlrgaon 56 36 20 56 36 20 Dodra Kwar 7 7 7 7 Solan 1462 866 596 824 464 360 638 402 236 Arkl 25 15 10 25 15 10 Ramshahr 3 2 3 2 1 Nalagarh 2 2 2 2 Knshangarh 5 2 3 5 2 3 Kasaull 292 190 102 97 64 33 195 126 69 Kasauh (C B) 22 14 8 22 14 8 Parwanoo (N A C ) •• 173 112 61 173 112 61 Kandagh2lt 270 153 117 270 153 117 Solan 865 504 361 422 228 194 443 276 167 Sabalhu (C B ) 85 54 31 85 54 31 Solan (M C) 356 222 136 358 222 136 S,rmaur 812 465 347 724 406 318 88 59 29 RaJ9arh 139 82 57 100 54 46 39 28 11 RaJQarh (N A C ) • 39 28 11 39 28 11 Pachhad 288 157 131 288 157 131 Nahan 35 20 15 6 4 2 29 16 13 Nahan M C 29 16 13 29 16 13 Dadahu 26 14 12 26 14 12 Renuka 10 6 4 10 6 4 Paonia Sahib 252 149 103 232 134 98 20 15 5 Paonia Sahib (M C ) 20 15 5 20 15 5 Kamrau 12 8 4 12 8 4 Shalal 6 5 1 6 5 1 PaJhola 30 17 13 30 17 13 Nohra 14 7 7 14 7 7 Klnnaur 798 617 181 798 617 181 Hangrang 19 17 2 19 17 2

63 C-7 PART A(U): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN ·1991 Language/Mother Tongue! Total Rural Urban ------.... _.. ... _---- ... _. __ .__ ..... -.,...... ,,, , State/Dlstnct/TahsllfTown ------Persons Males Females Persons Malea Females Peraons Malet Fesmill@3 1 2 3 4 5 6 T 6 9 10

Poo 31 27 4 31 27 4 Morang 28 27 1 28 27 1 Kalpa 175 128 47 175 128 47 Nlchar 532 406 126 532 406 126 Sangla 13 12 1 13 12 1

15. Khortha/Khotta Himachal Pradesh 46 46 46 46 Lahul And SPltl 45 45 45 45 Lahul 45 45 45 45 KlOnaur 1 1 1 Hangrang 1 1

16 Kulvl Himachal Pradesh 152,267 77,831 74,436 147,032 76,025 72,007 1,~:511 2,111)«1 UgU Chamba 8 7 1 4 3 1 I} 4 Chsurah 4 3 1 4 3 1 ., = Chamba 4 4 4 ~ Chamba (M C) 4 4 .. ~ Kangrs 36 16 20 22 12 10 16 § \ HI Kangra 8 2 6 3 ~ D ~ ~ Kangra (M C) 5 2 3 I) :I :) Dharmsala 20 10 10 9 t'l 3 11 ~ 'f Dharamsala (M C ) 11 4 7 11 .. 1 Palampur 7 5 2 7 e 2 Jal SlOgh Pur 3 1 2 3 1 2 Hamlrpur 13 5 8 12 4 6 1 Hamlrpur 3 3 2 ~ 1 Hamlrpur (M C ) 1 1 Bhoran] 10 2 8 10 2 8 Bllaspur 15 7 8 15 7 a Ghumarwln :; 4 5 .. 1 Jhanduta 1 1 1 1 Bllaspur Sadar 9 3 6 9 3 e Mandl 1,593 731 862 1,502 674 626 al fJ7 lJlI Jogindarnagar 12 5 7 7 2 6 Il () 3 Jogmdarnagar (N A C ) 5 3 2 0 J II Sandhol 3 1 2 3 2 Kotll 1 1 Padhar 77 28 49 77 28 49 Mandl 101 62 39 33 18 1fi 66 44 ~ .. Rawalsar (N A C ).; 5 3 2 f) iI g Mandl (M C) 26 10 16 ,m 1P 19 Pandoh (C T) 37 31 6 :r' :n § Baldwara 8 3 5 8 3 ~ Sundarnagar 20 11 9 2 1 1 ,8 10 lJ Sundarnagar (M C ) 18 10 8 111 10 II Nlhrl 3 3 3 :5 Chachyot 3 3 3 3 Aut 417 134 283 417 134 283 Bah Chowkl 945 481 464 945 481 464 Dharmpur 3 2 1 3 2 , Kullu 150,251 76,796 73,455 145,171 74,084 71,087 6.080 2,71a ~,:}gl) Kullu 126,648 64,665 61,983 121,889 62,140 50,749 ",'1119 ~,!};!§ ~,234 Manah (N A C) 361 179 182 361 171'1 HI2 Kullu (M C) 4101 2,176 1,925 4,101 :2,176 1,9;l[j Bhuntar (N A C ) •• 297 170 127 ~[l7 170 1n SalOl 9,771 5096 4,675 9,771 5,096 4,67t1 Banlar 12,253 6195 6,058 11,932 6,008 6,924 321 HI1 131 Banlar (N A C ) • 321 187 134 321 1t17 13 ..

64 C-7 PART A(II); DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue' Total Rural Urban

-.~-- Slale/Dlstrlct!TahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Am 121 67 54 121 67 54 Nermand 1.458 773 685 1.458 773 685 Lahul And SPill 141 114 27 141 114 27 Udaipur 31 26 5 31 26 5 Lahul 87 65 22 87 65 l' 22 Spltl 23 23 23 23 Shlmla 117 77 40 76 52 24 41 25 16 Shlmla U A 26 15 11 26 15 11 Seom 2 2 2 2 Shlmla Rural 15 11 4 15 11 4 Shlmla Urban 26 15 11 26 15 11 Shlmla (MUniCipal Corpn )+ 21 12 9 21 12 9 Shlmla (MUniCipal Corpn ) 0.0 3 1 2 3 1 2 Shlmla (Mumclpill Corpn ) 0.0. 2 2 2 2 Junga 15 13 2 15 13 2 Kumharsaln 6 3 3 6 3 3 Rampur 29 16 13 14 6 8 15 10 5 Rampur(M C) 15 10 5 15 10 5 Rohru 4 1 3 4 3 Kotkhai 12 12 12 12 Chaupal 1 1 Cheta 1 1 Nerua 2 2 2 2 Jubbal 4 2 2 4 2 2 Solan 19 15 4 17 14 3 2 Kasauh 9 8 7 7 2 Parwanoo (N A C.) *. 2 1 2 Solan 10 7 3 10 7 3 Sirmaur 1 Kamrau 1 1 Kinneur 71 60 11 71 60 11 Poo 2 2 2 2 Morang 8 7 8 7 Kalpa 2 2 2 2 Nlchar 57 48 9 57 48 9 Sangla 2 1 2 1 1

17. Kumaunl Himachal Pradesh 733 439 294 420 291 129 313 1.8 165 Chamba 3 2 2 2 1 1 Bhattiyat 2 Bakloh (C B) Shalal 1 1 1 Kangra 91 .0 51 65 26 39 26 14 12 Dharmsala 32 16 16 6 2 4 26 14 12 Yol (C B) 21 12 9 21 12 9 Dharamsala (M C ) 5 2 3 5 2 3 Palampur 55 22 33 55 22 33 Dera Ooplpur 4 2 2 4 2 2 Hamlrpur 91 54 37 91 54 37 Hamlrpur 91 54 37 91 54 37 Bllaspur 6 2 4 6 2 4 . Bllaspur Sadar 6 2 4 6 2 4 Mandl 2 1 2 Mandl 2 2 Mandl (M C.) 2 1 2 Kullu 16 15 15 14 Kullu 16 15 15 14 Kullu (M C) 1 Lahul And SPltl 18 18 18 18

65 C-7 PART A(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A IIIIINIMUM OR 10,OQO SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE. DISTRICT. TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban - - -

State/OlstnctfTahsilfTown Persons Males Females Persons Males Females Person~ Males F~males 2 3 4 5 6 7 a 9

Lahul 1 Spltl 17 17 17 17 Shlmla 311 151 160 54 34 20 257 117 140 Shlmla UA 257 117 140 ~57 117 140 Sean! 10 8 2 10 8 2 Shlmla Rural 223 88 135 14 6 8 ;209 82 127 Jutogh (C B) + 207 81 126 ;207 81 126 Jutogh (C B) 0 G 2 ;2 1 1 Shlmla Urban 48 35 13 48 35 14 Shlmla (MunIcipal Corpn )+ 46 34 12 46 34 12 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 2 2 1 , Junga 1 1 1 Theog 6 3 3 6 3 3 Rampur 22 15 7 241 15 7 Chlrgaon 1 1 Solan 41 23 18 19 11 8 22 12 10 Nalagarh Kasauh _ 24 15 9 7 6 1~ 9 8 Kasauh (C B) 3 1 2 3 1 2 Parwanoo (N A C ) •• 14 8 6 14 8 6 Solan 16 7 9 11 4 7 5 3 2 Solan (M C) 5 3 2 5 3 2 S,rmaur 85 77 8 81 74 7 4 3 Rajgarh 2 2 2 2 Nahan 2 2 Nahan M C 2 2 Renul

18 Kurmall Thar HImachal Pradesh 4 4 4 4 Shlmla ,­ 4 4 4 4 Kumharsl!l1n 4 4 4 4

19 Labam HImachal Pradesh 1,604 784 820 1,599 782 817 5 2 3 Kangra 371 177 194 371 177 194 Kangra 190 93 97 190 93 97 Palampur 181 84 97 161 84 97 Mandl 951 451 500 946 449 497 5 .2 3 Joglndarnagar 565 251 314 560 249 311 5 ;2 3 Joglndarnagar (N A C ) 5 2 3 5 2 3 Baldwara 293 151 142 293 151 142 Sundarnagar 88 46 42 88 46 42 Aut 5 3 ~ 5· 3 2 c S,rmaur 282 156 126 282 156 126 Paonia SahIb 281 155 126 281 155 126 Kamrau 1 1

20 Lamam/Lambadl HImachal Pradesh 735 386 349 724 382 342 11 4 7 Mandl 708 372 336 708 372 336 Mandl 708 372 336 708 372 336

66 C-7 PART A(li). DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Language/Molher Tongue/ Tolal Rural Urban ------_------_.. _- ... ---...... ------.. --_-----_-_ ... _--... _--- Stale/DlslnctlTahslVTown PersoRS Males Females Persons Males Females Persons Males 'Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kullu '16 5 11 5 4 11 4 7 Kullu 11 4 7 11 4 7 Kullu (M C) 11 4 7 11 4 7 SalOl 5 1 4 5 1 4 S1rmaur 10 8 2 1-0 8 2 Paonia SalHb 10 8 2 10 8 2 Kmnaur 1 1 1 Poo

21. Magadhl/Magahl Himachal Pradesh 26 18 8 26 18 ' 8 Shlmla 6 1 5 6 ~ Rampur 6 1 5 6 \ 5 Solan 16 14 2 16 14 2 Arkl 8 6 2 8 6 2 Kasauh 8 6 2 8 6 2 Srrmaur 4 3 1 4 3 Paonia Sahib 4 3 4 3

22 Malthlh Himachal Pradesh 243 182 61 149 118 31 94 64 30 Chamba 69 55 14 69 55 14 Salunl 2 2 2 2 Bhattlyal 50 44 6 50 44 6 Bhalal 17 9 8 17 9 8 Kangra 12 8 4 9 7 2 3 f 2 Indora 5 5 5 5 Dharmsala 7 3 4 4 2 2 3 2 Yol(C B) 3 1- 2 3 2 Una 21 19 2 21 19 2 Una 21 HI 2 2-1 19 2 Mandl 1 1 1 1 Chachyol 1 1 1 1 Lahul And Spill Z 2 2 2 Lahul 1 1 1 Spill 1 1 1 Shlmla 37 29 8 2 35 28 7 Shlmla U A 35 28 7 35 28 -7 Shlmla Urban 35 28 7 35 28 7 Shlmla (Municipal Corpn )+ 14 9 5 14 9 5 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 4 2 • 2 4 2 2 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 16 16 16 16 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 1 1 1 1 Junga 2 1 2 Solan 64 43 21 21 17 4 43 26 17 Nalagarh 12 10 2 12 10 2 Kasauh 49 32 17 9 7 2 40 25 15 Parwanoo (N A C ) •• fO 25 15 40 25 15 Sofan 3 2 3 2

Solan (M C) 3 2 ' 3 .I 2 Sirmaur 22 14 8 9 5 4 13 9 4 Paonia Sahib 22 14 8 9 5 4 13 9 4 Paonia Sahib (M C ) 13 9 4 13 9 4 Kmnaur 15 11 4 15 11 4 Poo 3 3 3 3 Kalpa 10 6 4 10 6 4 ,,- Sangla 2 2 2 2

23 Mandeah HImachal Pradesh 440,164 215,690 224,474 -404,653 196.712 207.941 35.511 18.978 16.533 Chamba 565 383 182 446 312 134 119 71 48 Pangl 41 35 6 41 35 6

67 C-7 PART A(II): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN .1991 language/Mother Tongue/ Total -----_._-_.. _------Rural Urban State/DlstnetITahsdlTown Persons Males Females Persons Males Females -----Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Chaurah 93 60 33 93 60 33 Salun! 101 61 40 101 61 40 Chamba 164 109 55 54 43 11 110 66 44 Chamtla (M C ) 110 66 44 110 66 44 Bhattlyat 52 32 20 43 27 16 9 5 4 Dalhousie U 'A 8 5 3 8 5 3 (A) Dalhousie (M C ) 8 5 3 6 5 3 Bakloh (C B) 1 1 Sihunta 19 14 5 19 14 5 Holl 45 33 12 45 33 12 Brahmaur 32 25 7 32 25 7 Bhalal 18 14 4 18 14 4 Kangra 995 552 443 783 435 346 212 117 95 Nurpur 71 43 28 60 36 24 11 7 4 Nurpur (M C) 11 7 4 11 7 4 Indora 4 3 4 3 Fatehpur 1 1 1 Jawall 2 1 1 2 1 Kangra 25 13 12 19 10 9 6 3 3 Nagrota Bagwan (N A C ) 5 2 3 5 2 3 Kangra (M C) 1 Dharmsala 330 195 135 155 98 57 175 97 78 Yol (C B) 10 6 4 10 6 4 Dharamsala (M C ) 165 91 74 165 91 74 Palampur 203 117 86 188 110 78 15 7 8 Palampur (M C ) 15 7 8 15 7 ,8 Dhrr8 3 1 2 3 2 Jaswan 1 1 1 Dera Goplpur 20 14 6 15 11 4 5 3 2 Jawalamukhl (N A C ) ~. 5 3 2 5 3 2 Rakkar 2~ 14 6 20 14 6 Khundl9n 42 24 18 42 24 18 Jal Sjngh Pur 114 54 60 114 54 60 Baljnath 152 67 85 152 67 85 Thurill 7 4 3 7 4 3 Hamlrpur 384 139 245 354 118 236 30 21 9 Tlra SUlanpur 11 7 4 8 4 4 3 3 Tlra Sujanpur(N A C ) .- 3 3 3 3 N;ldlwn 10 8 2 9 2 1 /' 7 1 Nadaun (N A C ) *. 1 1 1 H

68 (;-7 PA"T A(iI) DISTRI!lJUTIOl\! OF- TJ-II: MOlliER TQNGY!;§ (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDEft THE 1Q @CHt;DYbgO LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSlb AND TQWN .111"1 - - !,.lIngYlIg!!/Mpjher Tongue! Total -RYmr-- -- Urb~n

______~_ __ _ --~ ~n__ ..___ ".. ijlllle!plstnctlTlIllslllTown Persons Males Females Pf3rson~ M~I@~ F@mt\l!!s Persol1s Male!! Femliles 1 2 3 4 5 t3 - - 7 8 I} 10

I-ildbharol 14,571 6,314 8257 H,511 1'1,31,\ {!,~{il §1lllljhg' 13,638 5,955 7,683 1;},63!1 5l}QIi 7,(!Bl;! ijllf!l.!lQh1!t 54,418 25,539 28,879 51,902 24,29!j ~1,§q1 »,1)16 1,2.4 1.272 &1lrl

69 C-7 PART A(n) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL ANO TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ------T------...... -----..... ---.. State/DlstnctlTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Rampur 321 233 88 261 193 68 60 40 20 Ramptlr (M C) 60 40 20 60 40 20 Rohru 22 17 5 6 4 2 16 13 3 Rohru (N A C ) •• 16 13 3 16 13 3 Tlkkar 13 8 5 13 8 5 Kotkhal 86 64 22 78 57 21 8 7 Kotkhal (N A C ) • 8 7 8 7 Chaupal 50 28 22 50 28 22 Cheta 33 20 13 33 20 13 Neroo 20 10 10 20 10 10 Jubbal 46 32 14 38 26 12 8 6 2 Jubbal (N A C) • 8 6 2 8 6 2 Chlrgaon 9 7 2 9 7 2 Dodra Kwar 9 5 4 9 5 4 Solan 680 411 269 435 258 177 245 153 92 Ark I 3 2 1 3 2, 1 Ramshahr 4 3 4 1 3 Nalagarh 2 1 1 2 1 Knshangarh 14 11 3 14 11 3 Kasauli 205 128 77 80 49 31 125 79 46 Kasauli (C B> 23 11 12 23 11 12 Parwanoo (N A C ) •• 102 68 34 102 68 34 Kandaghat 86 48 38 86 48 38 Solan 366 220 146 246 146 roo 120 74 46 Sabathu (C B ) 1 Solan (M C) 119 73 46 1'Hl 73 46 Sirmaur 278 Hi3 115 226 131 95 52 32 20 RaJgarh 50 30 20 34 22 12 16 8 8 RaJ9arh (N A C ) • 16 8 8 16 8 8 Pachhad 81 41 40 81 41 40 Nahan 24 17 7 5 4 19 13 6 Nahan M C 19 13 6 19 13 6 Dadahu 10 6 4 10 6 4 Renuka 15 10 5 15 10 5 Paonta Sahrb - 55 33 22 38 22 16 17 11 6 Paonta Sahib (M C ) 17 11 6 17 11 6 Kamrau 5 , 4 5 4 ;1 Shala, 25 12 13 25 12 13 PaJhota 11 8 3 11 8 3 Nohra 2 2 2 2 Klnnaur 868 674 194 868 674 194 Hangrang 16 13 3 16 13 3 Poo 30 28 2 30 28 2 Morang 32 31 1 32 31 Kalpa 182 138 44 182 138 44 Nlchar 578 441 137 578 441 • 137 Sangla 30 23 7 30 23 7

24 Marwarr Himachal Pradesh 491 289 202 346 211 135 145 78 67 Chamba .12 7 5 4 4 8 3 5 SaluOi 1 1 1 Bhattlyat 11 6 5 3 3 8 3 5 Dalhousie U A • (A) Dalhousie (M C ) Bakloh (C B) 7 2 5 7 2 5 Kangra 219 117 102 170 90 80 49 27 22 Nurpur 13 8 5 13 8 5 Kangra 64 37 27 15 10 5 49 27 22 Kangra (M C) 49 27 22 49 27 22

70 C-7 PART A(II)· DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDJA) tNCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ------...... _...... _-----.. ---.. _...... __ ... _------...... _------_ ... .,. ._ .. _... ------.. ------SlalefDlstnctrrahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Palampur 64 33 31 64 33 31 Dera Goplpur 50 23 27 50 23 27 Jal Singh Pur 28 16 12 28 16 12 Hamlrpur 122 63 59 73 36 37 49 27 22 Nadaun 27 11 16 22 9 13 5 2 3 Nadaun (N A C ) .- 5 2 3 5 2 3 Hamlrpur 61 35 26 17 10 7 44 25 19 Hamlrpur (M C ) 44 25 19 44 25 19 Barsar 4 2 2 4 2 2 Bhoran! 30 15 15 30 15 15 Mandl 21 11 10 21 11 10 Jogmdarnagar 20 10 10 20 10 10 Mandl lahul And SPltl SPltl Shlmla 53 51 2 50 50 3 2 Shlmla U A 3 1 2 3 2 Shlmla Urban 3 2 3 2 Shlmla (Munrclpal Corpn )+ 3 2 3 2 Rampur 50 50 50 50 Solan 39 21 18 18 10 8 21 11 10 Nalagarh 14 8 6 14 8 6 Kasaulr 17 10 7 17 10 7 Parwanoo (N A C ) •• 17 10 7 17 10 7 Kandaghat 4 2 2 4 2 2 Solan 4 3 4 3 Solan (M C) 4 3 4 3 Sirmaur 18 12 6 3 3 15 9 6 RaJ9arh 1 1 1 Pachhad 2 ! 2 2 Nahan 6 4 2 6 4 2 Nahan M C 6 4 2 6 4 2 Paonta SahIb 9 5 4 9 5 4 Paonia Sahib (M C ) 9 5 4 9 5 4 Klnnaur 6 6 6 6 Hangrang Poo Morang 4 4 4 4

25 Nagpurla Hrrnacbaf Pradesh 20 11 9 19 11 8 Kangra 1 DtlarmsaJa Yol (C B) Hamlrpur Hamrrpur 1 1 Ktnl'laur 18 11 7 18 11 7 'Mora 119 17 10 7 17 10 7 Nlchar

26 Paharl HImachal Pradesh 2,165,562 1,072,440 1,093,122 2,090,490 1,030,977 1,059,51! 75,072 41,463 33,609 Chamba 108,633 55248 53,385 105900 53,627 52273 2733 1,621 1,112 Pangl 17 16 1 17 16 1 Chaurah 3,419 1 719 1,700 3,419 1,71!l 1,700 Salunr 26,058 13,281 12,777 26058 13,281 12,777 Chamba 28,532 14,434 14,098 28,189 14,221 13,968 343 213 130 Chamba (M C) 343 213 130 343 213 130 Bhattlyal 28,494 14,683 13,811 26,104 13,275 12829 2,390 1,408 982 DalhOUSIe U A 2,215 1,315 900 2,215 1,315 900

71 C-7 PART A(II): DISTRIBUTION OF THe MOTHER ToNGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,00() SPEAKERS IN INDIA) INCLUbE:D UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES sTAte. bIST~ICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tonguel Rural fetal __.. ____ ... ______.. ______.... _ ..____ Urbah.. ..- ...._._ ...... ___ ... 01010 .. ... -----=~ ------State/DlstrlcVTahsllfrown Pefsofl§ Male§ Eemal!,!s Persons Males Females Persons Males F"mlile9 ::1 :3 .4 5 6 7 8 S 10 ~- ~ --- (A) Dalhousie (M C ) 1,712 1,043 669 1,712 1,043 6S9 (B) Dalhousie (C B ) Iloa 2'7!! 231 5d3 212 231 Bakloh (C B) 1411 iH 67 148 81 61 Chuankhas (N A C ) •• U 12 15 27 12 is Sihunta B,101 ~,922 3,119 6.101 2.922 3179 Holl ;25 111 7 26 19 7 Brahmaur at" 3M 320 674 354 320 Bhalal 15,312 7620 1492 15.312 7.820 7492 Kangra 556.854 268697 :lSS.15t 535458 257664 277794 21396 11.033 10,383 Nurpur 75.670 37.836 37.834 70.923 35330 35593 4.747 2,506 2.241 Nurpur (M C) 4,141 2506 1l.241 4.747 2.&06 2.241 Indora 21,tl1G 11')702 10.314 21.016 10.702 10.314 Fatehpur 3!i.1t1!1 17.60a 1e.179 35785 17,606 18.179 Jawall 48,41l0 l'!1,899 23.581 45,480 21,899 23.581 Harchaklan 0,367 4.370 4.9137 9.357 4.370 4.987 Kangra 125,11:2 50,417 65,355 117.417 56.221 61.196 6,all& 4.196 4.159 Nagrota Bagwan (N A C.) 2,450 1,~64 1,1116 ~,450 1,264 1,186 Kangra (M C) 5,905 2,932 2,913 5,905 2,932 2.973 Dharmsala 12,202 6,031 6,171 10,926 5,317 5,609 1,2;6 714 562 Yol (C B) 534 263 271 534 263 271 Dharamsala (M C ) 742 451 li91 742 451 291 Palampur 69,626 M,2tl9 :36,417 68,347 32,554 35,793 1.279 6513 624 Palampur (M C ) 1,279 655 624 1,279 655 624 Dhlra 1,795 818 977 1,795 818 977 Baroh 12,549 5,937 6,612 12,549 5,937 6,612 Jaswan 3,007 1,465 1,542 3,007 1,465 1,542 Dera Goplpur 60,248 28,641 31,607 54,509 25.679 28,830 5,739 2,962 2,777 Dera Gopipur (N A C ) •• 2.949 1,514 1,435 2,949 1,514 1,435 Jawalamukhl (N A C ) •• 2,790 1,448 1,342 2,790 1,448 1,342 Rakkar 844 389 455 844 389 455 Khundlan 15,391 12,263 13,128 25,391 12,263 13,128 Jal Singh Pur 3,849 1,628 2,221 3,849 1,628 2,221 BalJnath 14,596 21.201 23,395 44,596 21,201 23,395 Thural 9,667 4,285 5,382 9,667 4,285 5,382 Hamlrpur )1.837 88,243 103,594 178,499 81,332 97,167 13,338 6,911 6,427 Tlra SUjanpur 19,762 9,013 10,749 16.570 7,399 9,171 3,192 1,614 1,578 Tlra SUlanpur(N A C ) •• 3,192 1,614 1,578 3,192 1,614 1,578 Nadaun 44,646 20,382 24,264 41,925 19,040 22,885 2,121 1,342 1,379 Nadaun (N A C ) •• 2,721 1,342 1,379 2,721 1,342 1.379 Hamlrpur 66,354 30,880 35,474 59.774 27.350 32,424 6,580 3,530 3,050 Hamlrpur (M C ) 6,580 3,530 3,050 6,580 3,530 3,050 Barsar 34,038 1 s,e70 1S,368 33.193 15,245 17,948 846 425 420 Bhots (N"'A C ) • 845 425 420 845 425 420 BhoranJ 27,037 12,298 14,739 27,037 12,298 14,739 Una 70,940 34.492 36,448 70,141 34,073 36.068 799 419 380 Amb 30.817 14.919 15,898 3Q,382 14,704 15,678 435 215 220 Daulatpur (N A C) 431 212 219 431 212 219 Gagret (N A C ) •• 4 3 1 4 3 1 Bangana 34.931 16,958 17,973 34,931 16.958 17,973 Una 5.184 2,611 2,573 4,820 2,407 2,413 364 204 160 Una (M C) 351 197 154 351 197 154 Mehatpur Basdehra (N A C ) •• 9 5 4 9 5 4 Santokhgarh (N A C ) 4 2 2. 4 2 2 Haroli 8 4 4 8 4 4 Bllaspur 54,445 27.071 27374 48703 23.894 24.809 5.742 3.177 2,565 Ghumarwm 18,973 9,004 9.969 18323 8,669 9,654 650 335 315 Ghumarwln (N A C ) 569 282 287 569 282 287 Talal (N A C ) • 81 53 28 81 53 28 Jhanduta 4,518 2.187 2.331 4,518 2.187 2,331 Nama DevI 16.106 8.223 7,883 15.712 7.995 7,717 394 228 166

72 C-7 PART A(ii)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN ~ 1991 Language/Mother Tongue{ Total Rural Urban ------_... _------_.--- StateJDlstflctfTahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Nalna DeVI (M C ) 394 228 166 394 228 166 Bllaspur Sallar 14.848 7657 7191 10150 5043 5107 4698 2614 2.084 Bilaspur (M C ) 4.696 2614 2.084 4698 2.614 2.084 Mandl 241.871 119.940 121.931 241.002 119.464 121.538 869 476 393 Joglndarnagar 33.096 15.628 17.468 32.863 15.511 17.352 233 117 116 Joglndarnagar (N A C ) 233 117 116 233 117 116 Ladbharol 4.505 2.011 2.494 4505 2.011 2.494 Sandhol 2.113 963 1.150 2.113 963 1.150 Sarkaghat 1.705 776 929 1.700 773 927 5 3 2 Sarkaghat (N A C ) • 5 3 2 5 3 2 Katll 2 2 Padhar 14096 6.976 7.120 14.096 6976 7120 Mandl 6432 3338 3.094 6189 3188 3.001 243 150 93 Rawalsar (N A C ) • 9 6 3 9 6 3 Mandl (M C) 109 65 44 109 65 44 Pandoh (C T) 125 79 46 125 79 46 Baldwara 2930 1.382 1.548 2930 1382 1548 Sundamagar 7046 3591 3455 6658 3385 3273 388 206 182 Sundarnagar (M C ) 388 206 182 388 206 182 Nlhn 24.112 12.179 11933 24112 12179 11933 Chachyot 13.145 6578 6.567 13.145 6,578 6.567 Aut 4.448 2.231 2217 4448 2231 2.217 BaflChowkl 25.050 12.702 12348 25.050 12.702 12348 Thunag 36.227 18212 18.015 36227 18212 18.015 Karsog 66.237 33.043 33.194 66237 33.043 33194 Oharmpur 727 329 398 727 329 398 Kullu 84.543 43.139 41404 84 253 42951 41.302 290 188 102 Kullu 4.392 2.316 2.076 4.129 2144 1985 263 172 91 Manall (NA C) 3 2 1 3 2 Kullu (M C) 260 170 90 260 170 90 Saln) 1.457 717 740 1.457 717 740 SanJar 262 135 127 235 119 116 27 16 11 Banlar (N A C)' 27 16 11 27 16 11 Ani 40.774 20.681 20.093 40.774 20.681 20.093 Nermand 37.658 19.290 18.368 37.658 19.290 18.368 Lahul And SPIt! 527 336 191 527 336 191 Udaipur 105 57 48 105 57 48 Lahul 239 121 118 239 121 118 Spill 183 158 25 183 158 25 Shlmla 466.842 237172 229670 441.818 222.321 219.497 25.024 14.851 10173 Shlmla UA 17.808 10.699 7109 17.808 10.699 7.109 Seom 28803 13.498 15305 28154 13 171 14983 649 327 322 Seom (NA C)' 649 327 322 649 327 322 Shlmls Rural 50.419 25.975 24.444 48713 24.975 23.738 1.706 1,000 706 Julogh (C 8) + 315 169 146 315 169 146 Jutogh (C B) 0 G 813 477 336 Jl13 477 336 Jutogh (C B) 0 G 578 354 224 578 354 224 Shlmia Urban 16.102 9.699 6.403 16.102 9.609 6.403 Shlmla (MUniCIpal Corpn )+ 9.768 5.954 3.814 9,768 5.954 3.814 Srllmla \Mumclpal Corpn )0 G 1.572 906 666 1.572 906 666 Shlmla {MUniCipal Corp" )0 G 1.213 716 497 1.213 716 497 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 171 96 75 171 96 75 Shlmla (Munrclpal Corpn )0 G 17 9 8 17 9 8 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 705 408 297 705 408 297 Shlmla (Munrclpal Corpn )0 G 471 284 187 471 284 187 Shlmla (Munrclpal Corpn )0 G 592 355 237 592 355 237 Shlmla (Munrclpal Corpn )0 G 201 109 92 201 109 92 Shlmla (Munrclpal Corpn )0 G 625 370 255 625 370 255 ShlmJa (Municipal Corp" )0 G 288 185 103 288 185 103 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 305 162 143 305 1G2 143

73 C-7 PART A(li)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Molher Tonguel Tolal Rural Urban State/DlstflctITahslllT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Shlmla (Municipal Corpn )0 G 39 23 16 39 23 16 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 135 122 13 135 122 13 Junga 9,632 4,926 4,706 9,632 4,926 4706 Theog 64,396 32,:352 32,044 63598 31,938 31,660 798 414 384 Theog (M C) 798 41~ 384 798 414 384 Kumharsaln 35,636 17,95S 17MO 35379 17 784 17,595 257 172 85 Narkanda (N A C ) * 257 17~ 85 257 172 85 Nankhan 22,438 11,128 n,310 22,438 11,128 11 310 Rampur 46156 23572 22584 44203 22348 21855 1953 1 224 729 Rampur(M C) 1 953 1224 729 1953 1 224 729 Rohru 32931 16578 16353 30859 15430 15429 2 072 1 148 924 Rohru (N A C ) ** 2 072 1,148 !:I2.t 2,072 1 148 924 Tlkkar 10,900 5,528 5,372 10,900 5,528 5372 Kotkhal 28,811 14.509 14,30>1 28,442 14302 14,140 369 207 162' Kotkhal (N A C,) * 369 207 162 369 207 162 Chaupal 19040 9.459 9-,581 18471 9115 9356 569 344 225 Chaupal (N A C ) .. 569 344 225 569 344 225 Cheta 13,573 7.114 6,459 13,573 7114 6,459 Nerua 24,962 12.9:l1 1:2.041 24,962 12',921 12041 Jubbal 26,538 13,454 13084 25,989 13138 12,851 549 316 233 Jubbal (N A C) * 549 316 233 549 316 233 Chlrgaon 31,700 16067 15633 31700 16067 15633 Dodra Kwar 4804 2,435 231:>9 4,804 2435 2,369 Solan 184,169 91,566 92603 180580 89,511 91069 3589 2055 1 534 Arkl 50162 23,79B 26364 50033 23727 26306 129 71 58 Arkl (NAC) 129 71 58 129 71 58 Ramshahr 23,920 11,776 12,144 23920 11,776 12144 Nalagarh 8,355 4.219 4,136 8328 4198. 4130 27 21 6 Nalagarh (M C ) 21 21 6 27 21 6 Knshangarh 19,295 9549 9746 19295 954.9 9,746 Kasaull 21,758 11,351 ro 4'07 20,954 10..864 10,Q.90 804 487 317 Kasauh (C B) 346 Z04 142 346 204 142 Parwanoo (N A C ) •• 458 283 175 458 283 175 Kandaghal 25,857 12,889 12.968 25,857 12,889 12.968 Solan 34,822 17.984 16,838 32.193 16508 15685 2,629 1,476 1,153 Sabathu (C B ) 192 101 91 192 101 91 Solan (M C) 2,436 1.375 1,061 2,436 1.375 1,061 Dagshal (C B ) 1 1 " - 1 1 SJrmaur 202,752 104.941 97,811 201,460 104,209 97,251 1,292 732 560 RaJgarh 15,937 8.069 7,868 15,021. 7.570 7,451 916 499 417 Ramarh (N A C ) * 916 499 417 916 499 417 Pachhad 29,867 15.103 14,764 29,826 15.078 14,748 41 25 16 'Sarahan (N A C ) 41 25 16 41 25 16 Nahan 2908 1.545 1,363 2,654 1,385 1.269 254 160 94 Nahan M C 254 160 94 254 160 94 Dadahu 10463 5313 5,150 10463 5,313 5,150 Renuka 37,484 19,244 18,240 37,~84 19,244 18,240 Paonia Sahib 15,202 7,848 7354 15121 7,800 7,321 81 48 33 Paonia Sahib (M C ) 81 48 33 81 48 33 Kamrau 24,801 13.084 11,717 24,801 13,084 11,717 Shatal 37,832 20.439 11,393 37,832 20,4.39 17,393 PaJhota 14190 7,176 7,014 14,1170 7,176 7,014 Nohra 14,068 7120 6948 14068 7,120 6948 Klnnaur 2,149 1,595 554 2149 1,595 554 Hangrang 109 89 20 109 89 20 Poo 148 130 18 148 130 18 Morang 77 62 15 77 62 15 Kalpa 1,018 726 292 1,018 726 292 Nlchar 686 488 198 686 488 198 Sangla 111 100 11 111 100 11

,74 C·1 PART A(Ii). DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULEO LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tonguel Total Rural Urban State/D,slnctlTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

27 Pangwall Himachal Pradesh 14,780 7,479 7,301 14,563 7358 7,205 217 121 96 Chamba 14,054 7,106 6948 13919 7,028 6891 135 78 57 Pang, 13524 6798 6726 13 574 6798 5726 Chaurah 209 108 101 209 108 101 Salunl 12 8 4 12 8 "I Chambn 281 173 108 154 100 54 127 73 54 Chamba (M C) 127 73 54 127 73 54 Bhattlyat 9 6 3 8 5 3 Dalhousie U A 8 5 3 a 5 3 (A) Dalhousie (M e ) 8 5 3 8 5 3 Sihunta 4 2 2 4 2 2 Brahmaur 12 9 3 12 9 3 Shalal 3 2 I j 2 Kangra 26 14 12 25 14 11 Dharmsala 26 14 12 25 14 11 Dharamsala (M C ) 1 1 1 Mandl 3 2 3 2 Mandl 3 2 3 2 Mandl (M e) 3 2 3 1 2 Kullu 69 44 25 18 1:' 5 51 31 20 Kullu 69 44 25 18 13 5 51 31 20 Kullu (M e) 51 31 20 51 31 20 Lahul And SPltl 596 299 297 596 299 297 Udaipur 579 286 293 579 286 293 Lahul 17 13 4 17 13 4 Shlmla 16 10 6 5 4 11 6 5 Shlmla UA 11 6 5 11 6 5 Seom Shlmla Urban 11 6 11 6 , Shlmla (Municipal Corpn )+ 11 6 " - 6 5 Kumharsam 1 1 1 1 Rampur 3 3 3 3 Solan 16 5 11 16 5 11 Kasaull 16 5 11 16 5 11 Kasaull (C B ) 16 5 11 16 5 11

28 RaJasthan I Himachal Pradesh 2,053 1,152 901 878 497 381 1,175 655 520 Chamba 117 59 58 60 30 30 57 29 28 Chamba 25 11 14 25 11 14 Chamba (M e) 25 11 14 25 11 14 Bhattlyat 88 45 43 56 27 29 32 18 14 DalhousIe U A 23 14 9 - 23 14 9 (A)DalhOusle (M C) 23 14 9 - 23 14 9 Bakloh (C B) 9 4 5 9 4 5 Bhalal 4 3 1 4 3 1 Kangra 575 300 275 177 93 84 398 207 191 Nurpur _ 27 16 11 25 15 10 2 Nurpur (M C) 2 1 1 2 1 Indora 8 5 3 8 5 3 Jawall 32 18 14 32 18 14 Kangra 104 54 50 18 11 7 86 43 43 Nagrota Bagwan (N A e ) 58 30 28 58 30 28 Kangra (M e) 28 13 15 28 13 15 Dharmsala 208 105 103 208 105 103 Vol(e B) 10 7 3 10 7 3 Dharamsala (M e ) 198 98 100 198 98 100 Palampur 55 25 30 41 17 24 14 8 6 Palampur (M C ) 14 8 6 14 8 6

75 6-72IRGIIND/ZOOZ C-7 PART A(II). DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10.000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE. DISTRICT. TAHSIL AND TOWN -1991 Language!Mother Tonguel Total Rural Urban ._------.-.-~-- ---.------State/Dlstnct/Tahsll/Town Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Baroh 1 Dera Goplpur 109 60 49 21 10 11 M 60 38 Jawalamukhl (N A C) ** 88 50 38 88 50 38 Rakkar 2 2 2 2 Baljnath 29 15 14 29 15 14 Hamlrpur 145 80 65 72 36 38 13 44 29 Tlra SUjanpur 24 11 13 24 11 13 Tlra SUjanpur(N A C ) ** 24 11 13 24 11 13 Hamlrpur 42 24 18 7 4 3 35 20 15 Hamlrpur (M C ) 35 20 15 35 20 15 Barsar 14 13 1 14 13 1 Bhota (N A C ) • 14 13 1 14 13 Bhoran) 65 32 33 65 32 33 Una 113 62 51 112 61 Amb 51 57 31 26 57 31 Una 26 56 31 25 55 Una (M C) 30 25 1 1 SlIaspur 144 81 63 83 47 36 61 34 27 Ghumarwln 131 74 51 70 40 30 61 34 27 Ghumarwln (N A C ) 36 19 17 Tafal (N A C ) * 36 19 17 25 15 10 Sllaspur Sadar 25 15 10 13 7 6 13 7 6 Mandl 282 158 124 28 18 10 254 140 114 Joglndarnagar 25 15 10 25 15 10 J09andarnagar (N A C ) 25 15 10 Sarkaghat 25 15 10 48 27 21 10 6 4 Sarkaghat (N A C ) • 38 21 17 38 21 17 Mandl 38 21 17 171 96 75 7 7 Mandl (MC) 164 89 75 164 89 75 Baldwara 1M 89 75 9 3 6 9 3 Sundarnagar 6 29 17 12 2 2 Sundarnagar (M C ) 27 15 12 27 15 12 Kullu 27 15 12 131 83 48 25 18 Kullu 7 106 65 41 129 81 48 23 16 Kullu (M C) 7 106 65 41 103 62 41 Bhuntar (N A C ) •• 103 62 41 3 3 Ana 3 3 Nermand 1 1 Lahul And Spill 18 18 18 18 SPit I 18 18 18 Shlmla 18 131 73 58 40 21 Shlmla UA 19 91 52 39 67 38 29 Shlmla Rural 67 38 29 39 20 19 39 20 19 Shlmla Urban 67 38 29 67 38 29 Shlmla (MUniCipal Corpn )+ 67 38 29 67 38 29 Theog 1 Kumharsaan 9 5 4 Narkanda (N A C ) • 9 5 4 9 5 4 Rohru 9 5 4 14 8 6 Rohru (N A C) 14 8 6 14 8 6 14 8 6 Jubbal 1 1 Jubbal (N A C) • 1 Sofan 1 342 204 138 230 Arkl 134 96 112 70 42 32 19 13 Arkl (N A C) 20 14 6 12 5 7 12 5 7 Nalagarh 12 5 7 177 96 81 Kasauh 177 96 81 108 71 37 21 Parwanoo (N A C ) •• 18 3 87 53 34 87 53 34 87 53 34 Kandaghat 7 3 4 7 3 4 Solan 18 15 3 5 3 2 13 12

76 C-7 PART A(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE is SCHEDULED LANGUAGES STATE. DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991

L'~ . ge. '1o'her Tonguel Total Rural Urban -_ .... _.. _---- ~------... ------.. -- --- ...... -...... ------_ .. _------...... _... - ... _--_ ...... _------_ ...... _------_ .... ---_ .. ---- S' .f '/L',,,,, Irl ansJl/Town Persons Males FemalE's Persons Males Females Persons Males Females ----- 2 J 4 r, 6 7 8 9 10

~IJI ! \Il~ C) 13 12 1 13 12 1 '" r"~_Jr 30 18 12 8 5 3 22 13 9 Ralgarh 1 1 1 r' 11 ',Hn (N A C ) • 1 1 Pclchl1"J 2 2 2 2 Nahan Nahan M C 1 Paonia Sahib 26 15 11 6 3 3 20 12 8 PaonIa Sahib (M C ) 20 12 8 20 12 8 Kmnaur 25 16 9 25 16 9 Hangrclng 5 5 5 5 PO\) <1 4 4 4 Morang 1 1 Nlcher 15 Ii 9 1!l 6 9

29 Sadan/"ladrt HIINlChill Pradesh 1')3 119 IJ~ 240 175 6S 63 44 19 Kangr3 54 .lB 26 64 38 26 Nurour 36 20 16 313 20 16 Indora 2 2 2 2 Palampur 26 16 10 ;;'6 16 10 Kullu 6 6 2 2 4 4 KlJlIlJ 6 6 2 2 4 4 Mana" \N A C) 4 4 4 4 Sh:mla 89 65 24 -30 25 5 59 40 19 Shlmld U A 59 40 19 59 40 19 Seonl 14 11 3 14 11 3 Shlmla Rural 12 10 2 4 2 2 8 8 (C) Dhalll (N A C )+ 8 8 8 8 Stwnla Urbiln 51 32 19 51 32 19 Shlmla (MUniCipal Corpn )+ 51 32 19 51 32 19 Kumharsam 2 2 2 2 Rampur 10 10 10 10 Kmnaur 144 110 34 144 110 34 Hangrang 9 8 1 9 8 1 Poo 15 10 5 15 10 5 Morang 2 2 2 2 Kalpa 48 36 12 48 36 12 Nlcher 70 54 16 70 54 18

30 Semon Himachal Pradesh 11,358 5,751 5,607 11,357 5,750 5,607 Mandl 11,355 5.751 5,604 11,354 5,750 5,604 Mandl 68 35 33 67 34 33 Pandoh (C T) 1 1 Aut 11 287 5716 5.571 11287 5,716 5,571 Kullu 3 3 3 3 Kullu 3 3 3 3

31. Sirmaun Himachal Pradesh 18,218 9,663 8,535 17,884 9,435 8,449 334 248 86 Chamba 5 5 4 4 1 Pangl 2 2 2 2 Chamba Chamba (M C) 1 Brahmaur 2 2 2 2 Kangra 21 14 7 4 2 2 17 12 5 Jawah 1 1 Dharmsala 17 12 5 17 12 5 Dharamsala (M C ) 17 12 5 17 12 5

77 C-7 PART A(ii)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUeS (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total . Rural Urban Slate/DlstnctfTahslllTown Persons Males Females PetsOns Males J=emales Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Palampur 1 1 Dera Goplpur 2 2 2 , 2 Hamlrpur Tlra SUjanpur Tlra SUjanpur(N A C ) •• Una 1 1 1 Una 1 1 1 Bllaspur 5 2 3 4 2 2 GhumarwlO 2 1 1 2 Bilaspur Sadar 3 2 2 Bllaspur (M C ) 1 1 Mandl 26 22 4 15 12 3 11 10 Joglndamagar 1 6 7 6 Mandl 12 11 2 2 10 9 Mandl(M C) 1 1 1 1 Pandoh (C T) 9 8 9 8 Sundamagar 1 f 1 Sundamagar (M C ) 1 1 1 Aut 6 4 2 6 4 2 Kullu 29 19 10 13 9 4 16 10 G Kullu 28 18 10 12 8 4 16 10 6 Kullu (M C) 16 10 6 16 10 6 Nermand 1 1 lahul And-Spltl 14 14 14 14 Udaipur 2 2 2 2 Lahul 4 4 4 4 Spltl 8 8 8 8 Shlmla 350 294 56 144 133 11 206 161 45 ShimlaUA 197 152 45 197 152 45 Seonl 1 , 1 Shlmla Rural 43 41 2 43 41 2 Shlmla Urban 197 152 45 197 152 45 Shlmla (Municipal Corpn )+ 49 37 12 49 37 12 Shlmla (MuniCipal Corpn )0 G 20 16 4 20 16 4 Shlmla (MuniCIPal Corpn )0 G 99 79 20 99 79 20 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 2 2 2 2 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 10 6 4 10 6 4 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 8 5 3 8 5 3 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 9 7 2 9 7 2 Junga 49 49 49 49 Rampur 17 12 5 16 11 5 Rampur(M C) 1 1 Rohru 1 1 1 Kotkhal 8 7 1 8 7 1 Chaupal 24 22 2 16 14 2 8 8 Chaupal (N A C ) • 8 8 6 8 Nerua 6 6 6 6 Jubbal 2 2 2 2 Chlrgdon 2 2 2 2 Solan 87 53 34 43 28 15 44 25 19 Knshangarh 1 1 1 Kasau" 18 10 8 7 5 2 11 5 6 Pal'Wanoo (N A C ) •• 11 5 6 11 5 6 Kandaghat 14 9 5 14 9 5 Solan 54 33 21 21 13 8 33 20 13 Solan (M C) 33 20 13 33 20 13 Sirmaur 17,605 9,200 8,405 17,568 9,172 8.396 37 28 9 Rajgarh 1.5.53 825 728 1,553 825 728 Pachhad 3,181 1,658 1,523 3,181 I 1,658 1,523 Nahan 3,463 1,772 1,691 3,447 1,759 1,688 16 13 3

78 C-7 PART A(II); DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10.000 SP~KER8 IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE. DISTRICT. TAHSIL AND TOWN -1991

Language/lVlother TongueJ Total / Rural Urban StatelDlstnctlTahslllTown Pel'$ons Males Females Pel'$ons Males Females Persons Mates Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Nahan M C. 16 13 3 16 13 3 Dadahu 35 15 20 35 15 20 Renuka 119 63 56 119 63 56 Paonia Sahib 1.955 997 958 1.934 982 952 21 15 6 Paonta Sahib (M C.) 21 15 6 21 15 6 Kamrau 2.007 1,067 ~o 2.007 1.067 940 Shala. 3,009 1.631 1,378 3.009 1.631 1.378 PaJhota 2.155 1,109 1.046 2.155 1.109 1.046 Nohra 128 63 65 128 63 65 Kmnaur 74 59 15 74 59 15 Hangrang 4 <4 Morang 1 • 1 1 • 1 Kalpa 1 1 1 1 Nlchar 66 53 13 66 53 13 Sangla 2 2 2 2

32. Sugan Himachal Prad"h 2 2 2 2 Una 2 2 2 2 Una 2 2 2 2 Una{MC) 2 2 2 2

33. Surgujla Himachal Pradesh 6 6 6 8 Sirmaur 6 6 6 6 Kamrau 6 6 6 6

34. Othera Himachal Pradesh 134,657 67.569 67,088 133.230 68.702 88.528 1.427 867 580 Chamba 81,327 41.155 40,172 81.245 41.107 40.138 82 48 34 Pangl 5 5 5 5 Chaurah 721 398 323 721 398 323 Salum 625 338 267 625 336 267 Chamba 32.191 16.103 16.068 32.155 16.061 16.074 36 22 14 Chamba (M C) 36 22 1. 36 22 14 6hattlyat 5.964 3.023 2.941 5.918 2.997 2.921 46 26 20 (A) Dalhousie U A 33 20 13 33 20 13 (Al Dalhousie (M C ) 32 19 13 32 19 13 (6) Dalhousie (C B ) 1 1 1 1 Bakloh (C B) 8 3 5 8 3 5 Chuanknas (N A C) •• 5 3 2 5 3 2 Sihunta 9055 4.429 4.626 9.055 4429 4626 Holl 13.488 6.924 6.564 13.488 6.924 6564 Brahmaur 18.521 9.544 6.977 18521 9,544 8.977 Bhala. 757 391 366 757 391 366 Kangra 11.147 5.608 5.539 10.755 5396 5.359 392 212 180 Nurpur 639 326 313 615 312 303 24 14 10 Nurpur (M C) 24 14 10 24 14 10 Indora 434 232 202 434 232 202 Fatehpur 64 32 32 64 32 32 Jawall 262 136 126 262 136 126 Harchaklan 3 2 3 2 • 1 Kangra 1785 936 649 1,461 766 695 324 170 154 Nagrota Bagwan (N A C } 313 165 - 148 313 165 148 Kangra (M C) 11 5 6 11 5 6 Dharmsala 6.255 3,123 3.132 6.227 3.109 3.116 28 14 14 Yol (C B} 5 2 3 5 2 3 Dharamsala (M C ) 23 12 11 23 12 11 Palampur 39 32 7 28 21 7 11 11 Palampur (M C ) 11 11 11 11

79 C-7 P'ART A(ii): DISTRIBUTION OF T!-IE MOTHER TONGUES (HAVING A Mlrm1UM OF 1Q.OOO SPEAKERS IN INDIA) INCLUDfiD UNDER THE 18 SCI-IEDULEO LANGLIAGES STATE, DISTRICT. TAHSIL AND TOWN -1991 LanguageJMother Tongue! Total Rural Urban - State/Dlstnct/TahsllITown Persons Males remalec; Persons Males F'ilmales Persons Males Females 2 3 4 5 6 9 Hl

Dhlra 3 1 2 3 2 Jaswan 57 30 27 57 30 27 Dera GOPlpur 134 69 65 129 66 63 5 3 2 Jawalamukhl (N A C ) •• 5 3 2 5 3 2 Khundlan 16 14 2 16 14 2 Jal Singh Pur 43 18 25 43 18 25 BalJnath 1,401 647 754 1,401 647 754 Thural 12 10 2 12 10 2 Hamlrpur 20685 9,424 11,261 20,683 9,422 11,261 2 2 Tlra SUJanpur 1,386 548 738 1,386 648 738 Nadaun 4,854 2,238 2,616 4,854 2,238 2,616 Hamlrpur 1,188 551 637 1.186 549 637 2 Hamlrpur (M C ) 2 2 2 Barsar 1,451 6'17 754 1,451 697 754 Bhoran) 11,806 5,290 6,516 11,806 5,290 6,516 Una 755 428 327 745 421 324 10 7 3 Amb 44 43 1 44 43 1 Bangana 655 345 310 655 345 310 Una 55 39 16 45 32 13 10 7 3 Una (M C) 10 7 3 10 7 3 Haroll 1 1 1 Bllaspur 727 124 603 695 105 590 32 19 13 Ghumarwln 512 56 456 494 44 450 18 12 6 Ghumarwm (N A C ) 18 12 6 18 12 6 Jhanduta 28 3 25 28 3 25 Nalna Devi 12 5 7 12 5 7 Bllaspur Sadar 175 60 115 161 53 10!) 14 7 7 Bllaspur (M C ) 14 7 7 14 7 7 Mandl 10.615 5,460 5.155 10,490 5,380 5,110 125 80 45 Jogmdarnagar 2,703 1,362 1,341 2,698 1.359 1,339 b 3 • :? JoglOoarnagar (N A C ) 5 3 2 5 3 2 -Sandhol 1 1 1 Padhar 393 211 182 393 211 182 Mandl 5,202 2,673 2,529 5,118 2,620 2,~98 34 53 31 Rawalsar (N A C ) * 1 1 1 1 Mandl (M C) 49 26 23 40 26 23 I- 'ndoh (C T) 34 26 8 34 26 6 Bald~vara 12 5 7 12 5 7 Sundarnagar 401 230 173 367 206 161 36 24 12 Sundarnagar (M C ) 36 .24 12 36 24 1;2 Nlhn 'l23 255 2a~ 523 2&5 268 Chachyot 4 2 .2 4 2 2 Aut 103 6~ 3.1 "03 64 Bah Chowkl 483 259 224 LS~ "9 Thunag 694 351 343 694 "::>1 Karsog 94 48 46 94 413 46 Kullu 1.134 624 510 1,055 574 4ij' "'0 50 29 Kullu 371 230 141 JOB 188 120 63 42 21 Manah (N A C) 6 6 6 6 Kullu (M C) 53 33 20 53 33 20 Bhuntar (N A C ) •• 4 3 4 3 BanJar 23 10 13 7 2 5 16 8 8 Banjar (N A C ) • 16 8 8 10 8 8 Am 643 323 320 643 323 320 Nermand 97 61 36 97 61 36 Lahul And SPltl 106 101 5 106 101 5 Udaipur 4 4 4 4 Lahul 65 63 2 65 63 2 SPill 37 34 3 37 34 3 Shlmla 3437 1,920 1 517 294!) 1613 1 332 492 307 185

80 C-7 PART A(II): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE. DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban State/OlstrletlTahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females------Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 B 9 10

Shlmla lJ.A. 367 232 135 367 232 135 Seom 12 11 1 11 10 1 Seam (N A.C ) • 1 1 1 Shlmla Rural 922 517 405 885 487 398 37 30 7 Jutogh (C B) + 2 1 2 1 1 (C) Dhalh (N A.C.)+ 35 29 6 35 29 6 Shlmls Urban 330 202 128 330 202 128 Shlmla (Municipal Corpn )+ 289 177 112 289 177 112 Shimla (Municipal Corpn )0 G 8 3 5 8 3 5 Shim Is (Municipal Corpn )0 G 8 8 8 8 Shlmls (Municipal Corpn )0 G 1 1 1 Shlmla (MUnicipal Corpn )0 G 13 7 6 13 7 6 Shlmla (MUnicipal Corpn )0 G 1 1 1 Shlmla (Municipal Corpn)O G 6 3 3 6 3 3 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 2 2 1 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 2 2 1 Junga 4 4 4 4 Theog 44 27 17 44 27 17 Kumharsaln 12 6 6 3 3 9 3 6 Narkanda (N A C ) * 9 3 6 9 3 6 Nankhlrl 10 5 5 10 5 5 Rampur 1,606 878 728 1,505 817 688 101 61 40 Rampur(M C) 101 61 40 101 61 40 Rohru 20 6 14 18 6 12 2 2 Rohru (N A C ) •• 2 2 2 2 Tlkkar Kotkhal 1<1 12 2 8 7 6 5 Kotkhat (N A C ) • G 5 6 5 ChaupaJ G 5 3 3 3 2 Chaupal (N A C ) • 3 (_~ 1 3 2 1 Nerua 7 5 2 7 5 2 Juobal 447 239 208 444 236 208 3 3 Jubbal (N A C) • 3 3 3 3 Chlrgaon Dodra Kwar 1 1 Solan 2,855 1,563 1,292 2,696 1,454 1,242 159 109 50 Arkl 20 15 5 19 14 5 1 1 Arkl (N A C) 1 1 Nalagarh 1,109 612 497 1,108 611 497 Nalagarh (M C ) 1 Knshangarh 1 1 1 Kasaulr 161 118 43 108 83 25 53 35 18 Kasault (C B) 3 2 3 2 Parwanoo (N A C ) •• 50 34 16 50 34 16 Kilndaghat 153 84 69 153 84 69 SOI~ .. 1,411 734 677 1.307 662 645 104 72 32 Sab'lln", \C P. ) 6 3 3 6 3 3 .:>~ ai' (1\11 (, J 98 69 29 96 69 29 S'Tfl"lUf 1.113 623 490 1.059 590 469 54 33 21 R:::Jg':ur 298 160 138 298 160 138 Ps('l)haO 12 5 7 12 5 7 Nahan 45 32 13 17 17 28 15 13 Nah.:!n M C 78 15 13 28 15 13 D,'oor~ 1 491 269 222 465 251 214 26 18 8 Pt. ,;'",t" 1 26 18 8 26 18 8 Kamrau 237 150 87 237 150 87 r>':'jl)ota 28 5 23 28 5 23 N'hr] 1 K f ,"l'" 756 539 217 756 539 217

81 C-7 PART A(IJ)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUeS (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE. DISTRICT TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ~.----- .. ------... - .. --.... -... ---..... ------.. _---- _----- ... _.. ------State/Dlstnctffahslll1 own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Hangrang 13 13 13 13 Poo 89 73 16 89 73 16 Morang 124 84 40 124 84 40 Kalpa 246 169 77 246 169 77 Nlchar 273 190 83 273 190 83 Sangla 11 10 11 10

5 Kannada 1 Kannada Himachal Pradesh 275 147 128 171 95 76 104 52 52 Chamba 31 22 9 22 17 5 9 5 4 Chaurah 1 1 1 1 Salum 3 3 3 3 Chamba 1 1 Chamba (M C) 1 1 Bhatbyat 22 14 8 14 10 4 6 4 4 Dalhousie U A 6 4 4 8 4 4 (A) Dalhousie (M C ) 4 3 1 4 3 1 (B) Dalhousie (C B ) 4 3 4 1 3 Bhalal 4 3 4 3 1 Kangra 72 27 45 41 14 27 31 13 18 Indora 9 6 3 9 6 3 Dharmsala 30 12 18 30 12 18 Yol(C8) 20 7 13 20 7 13 Dharamsala (M C ) 10 5 5 10 5 5 Palampur . 19 4 15 19 4 15 Dera Goplpur 3 2 1 2 1 Jawalamukhl (N A C ) •• 1 8alJnath 11 3 8 11 3 8 Hamlrpur 1 Bhoranj 1 1 Bllaspur 7 3 4 4 2 2 3 2 Bllaspur Sadar 7 3 4 4 2 2 3 1 2 Bllaspur (M C ) 3 2 3 1 2 Mandl 2 2 Ladbharol Sundarnagar Kullu 3 2 2 Kullu 3 2 2 Manah (NA C) Lahul And SPltl 5 5 5 5 Udaipur 4 4 4 4 Lahul 1 1 1 1 Shlmla 27 12 15 1 1 26 11 15 Shlmla UA 26 11 15 26 11 15 Shlmla Rural 3 3 3 3 Jutogh (C 8) + 3 3 3 3 Shlmla Urban 23 11 12 23 11 12 Shlmla (MUniCipal Corpn )+ 22 11 11 22 11 11 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G Theog 1 1 1 1 Solan 93 53 40 65 36 29 28 17 11 I\Jalagarh 1 Nalagarh (M C ) 1 1 , Kasaull 79 45 34 62 35 27 17 10 7 Kasaull (C B) 9 5 4 9 5 .4 Parwanoo (N A C ) •• 8 5 3 8 5 3 Kandaghat 2 2 2 2 Solan 11 7 4 1 10 6 4 Solan (M C) 10 6 4 10 6 4

82 C·7 PART A(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN ·1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban _...... _... ------... -...... --- --.. ---_ ... ------.. ---.... -_ ... ---...... _-_ .... -- .... ---.. -.. --_ .. _ --_ ...... __ .. _---- .. _-_ ... _---- ...... - .. -...... -.. State/DlstnctfTahsllffown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Sirmaur 28 19 9 22 15 7 6 4 2 Pachhad 3 2 1 3 2 Nahan 6 4 2 6 4 2 Nahan M C 6 4 2 6 4 2 Dadahu 1 1 1 Paonta Sahib 18 12 6 18 12 6 Kmnaur 6 2 4 6 2 4 Nlchar 6 2 4 6 2 4

2 Others Himachal Pradesh 48 44 4 46 42 4 2 2 Chamba 5 2 3 5 2 3 Bhalal 5 2 3 5 2 3 Kangra 2 2 2 2 Kangra 1 Nagrota Bagwan (N A C ) 1 Dharmsala 1 Dharamsala (M C ) 1 Mandl Jogmdarnagar Kullu Kullu 1 1 Kmnaur 39 39 39 39 Poo 39 39 39 39

6 Kashmlrl 1 Kashmlrl Himachal Pradesh 6,364 4,244 2,120 5,001 3,113 1,888 1,363 1,131 232 Chamba 3694 1,911 1783 3.641 1.882 1759 53 29 24 Chaurah 1 130 572 558 1.130 572 558 Salunl 2.436 1 250 1.186 2.436 1.250 1.186 Chamba 60 39 21 30 20 10 30 19 11 Chamba (M C) 30_ 19 11 30 19 11 Bhattlyat 59 41 18 36 31 5 23 10 13 Dalhousie U A 23 10 13 23 10 13 (A) DalhousIe (M C ) 17 6 11 17 6 11 (8) Dalhousie (C B ) 6 4 2 6 4 2 8hal31 9 9 9 9 Kangra 995 854 141 827 745 82 168 109 59 Nurpur 139 129 10 126 126 13 3 10 Nurpur (M C) 13 3 10 13 3 10 Indora 1 1 1 Fatehpur 30 30 30 30 Jawall 25 24 25 24 Kangra 65 33 32 32 17 15 33 16 17 Kangra (M C) 33 16 17 33 16 17 Dharmsala 198 123 75 135 !JO 45 63 33 3(1 Yol (C B) 37 ::0 17 37 20 17 Oharamsala (M C ) 26 13 13 26 1'3 13 Palampur 80 68 12 21 11 10 59 !.J7 2 Palampur (M C ) 59 57 2 59 57 2 Baroh 59 59 59 59 Jaswan 17 17 17 17 Oera Goplpur 124 124 124 124 Rakkar 8 8 8 8 Khundlan 194 194 194 194 Jal Singh Pur 37 35 2 ... 37- 35 2 BalJnath 18 9 9 18 9 9 Hamlrpur 101 91 10 57 53 4 44 38 G Tlra SUJanpur 10 10 10 10

83 C-7 PART A(II)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 LanguagefMother Tonguef Total Rural - Urban State/DlstnctlTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Nadaun 25 25 25 25 Hamirpur 13 1 6 5 4 8 3 5 Hamlrpur (M C ) 8 3 5 8 3 5 Barsar 46 45 1 10 10 36 35 Bhota (N A C ) * 36 35 1 36 35 Bhoranl 7 4 3 1 4 3 Una 191 187 4 185 185 6 2 4 Amb 145 145 145 145 Bangana 40 40 40 40 Una 6 2 4 6 2 4 Una (M C) 6 2 4 6 2 4 Bllaspur 20 11 3 11 10 9 1 2 Ghumarwrn 9 9 9 9 Bllaspur Sadar 11 8 3 2 1 9 7 2 Bllaspl.lf (M C ) 9 7 2 9 7 2 Mandl 95 16 19 22 21 73 55 18 Jogindarnagar 11 11 11 11 Joglndlilmagar (N A C.) 11 11 11 11 Ladbharol 8 8 8 8 Sanclhol -1 1 1 Padtlar 2 2 2 2 MCindl 37 28 9 5 5 32 23 9 Mandl (M C) 32 23 9 32 23 9 Baldwara 3 3 3 3 Sundarnagar 31 22 9 1 30 21 9 SI.Indarnagar (M Q ) 30 21 9 30 21 9 l

Idoba, \:-; A C) < 1 -:hlrga,~n 7 7 7 7

GO; C-7 PART A(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10.000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED I,.ANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -19£!1 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ------~------... -.. ---.. ------.. -----... - --_.--.-_ ...... _----_ .. -.. --_ ...... _...... --...... -_ .... _--- ... ------.. _.. Stdte/DlstnctlTahsll/Town Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 a 1Q

Solan 318 274 44 58 53 5 260 221 39 Arkl 1 Naldgarh 3 2 2 1 (rJl C ) 1 1 Nalagarh • 1 Knshangarh 3 2 1 3 2 Kasauh 44 36 8 44 36 8 Kasaulr (C EI ) 32 32 32 32 ParwanoQ (!'I A C ) •• 12 4 8 12 4 8 K3nd~9hat 25 23 2 25 23 2 Solan 242 210 32 27 26 215 184 31 Sabathu (C B ) 1 1 SOia!) (M C) 214 183 31 214 183 31 Slrm

2 SlraJI H.machal Pradesh 22,397 11,287 11,110 22,346 11,254 11,092 51 33 18 Ml'ndt 238 98 140 232 93 139 6 5

, , ~ J! 29 1'1 14 LJ 10 13 6 5 Pandch (C T' 6 5 1 6 5 Aut .... a~ 12f1 209 83 126 Kullu 2.2,15'" -:" 10870 ~l. 114 11.161 10.953 45 28 17 Kullu 103 51' 47 71 36 35 32 20 12 Manal! (N A C) 1 1 KUUll (M C) 20 14 6 20 14 6 Bhuntar (N A C ) .. 11 () 5 1 I 6 5 Saln) 3444 1 733 1.711 3,444 1.733 1,711 Ban)ar 18147 9160 8987 18.134 9,152 8982 13 8 5 Banjar (N A C ) • 13 8 5 13 8 5 Ani 464 239 225 464 239 225 Nermapd 1

? Gth~~ 2 ~hma~hgtl Prag~~h 17 15 2 14 13 3 Chamba 16 14 2 14 13 2 Pangl 6 6 6 6 Chaurah 2 1 2 Salunl Chamba 2 2 Chamba (M C) 2 2 Shalal 5 5 5 5 Kangra 1 Dera Goplpur Jawalamukhl (N A C ) ••

7 Ken; 3P. "or,.ar. 3 S t..,....~ .... ~a~?'" 'ie... "h 21 11 10 12 8 4 9

,. ~ \;:i 3 3 3 3 tJ'attly",t 1 ~ 1 1 !;Inalal 2 2 2 2

35 C-7 PART A{II)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ...... -... -..... -.. -.. _...... _--- .. ---... ---...... _-.. ------...... ------...... _-----_ .. ---.. ----.... --.... --- ... --...... _-..... _-- ..... -_ .. _ --.. -.. _-... _...... _- State/DlstnctfTahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Female~ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kangra 2 2 Palampur 2 2 Haml(pur 1 8arsar Lahul And Spill Udaipur Shlmla Shlmla Rural 1 Solan 13 5 8 4 2 2 9 3 6 Kasaull 9 3 6 4 2 2 5 4 Kasaul. (C B ) 1 1 1 Parwanoo (N A C ) •• 4 1 3 4 1 3 Solan 4 2 2 4 2 2 Sabathu (C 8 ) 3 2 3 2 Solan (M C)

8 Malayalam 1 Malayalam Himachal Pradesh 1,194 769 425 674 508 166 520 261 259 Chamba 199 121 78 157 102 55 42 19 23 Salunl 52 30 22 52 30 22 Chamba 17 14 3 16 13 3 Chamba (M C) 1 1 8hatbyat 68 33 35 27 15 12 41 18 23 Dalhousie U A 31 13 16 31 13 18 _(A) Dalhousie (M C ) 10 5 5 10 5 5 (8) Dalhousie (C B ) 21 8 13 21 8 13 Bakloh (C B) 9 4 5 9 4 5 Chuankhas (N A C ) •• 1 Bhalal 62 44 18 62 44 18 Kangra 167 57 110 83 27 56 84 30 54 Nurpur 5 2 3 5 2 3 lndora 13 5 8 13 5 8 Kangra 2 2 2 2 Dharmsala 102 32 70 18 2 16 84 30 54 Yol (e B) 83 29 54 82 29 54 Dharamsata (M C ) 1 1 1 Palampur 22 8 14 22 .9 14 Dera GOPlpur " 1 1 1 1 BalJnath 22 7 15 22 7 15 Ha!)l,rpur 9 9 9 9 Hamlrpur 1 8arsar 7 7 7 7 Shoran) 1 1 1 Una 19 6 13 6 5 13 12 Una 19 6 13 6 5 13. 12 Una eM C) 12 12 12 12 Mehatpur Basdehra (N A C ) •• 1 1 Bllaspur 36 28 8 36 28 8 Bllaspur Sadar 36 28 8 36 28 8 Mandl 19 11 8 10 5 5 9 6 3 Jogtndarnagar 4 1 3 4 3 Sarkaghat 1 1 Mandl 5 3 2 4 3 Mandl(M C) 4 3 1 4 3 1 Sundarnagar 5 3 2 5 3 2 Sundarnagar (M C ) 5 3 2 5 3 2 Chachyot 1 1 Bah Chowkl 1 • 1 Karsog 2 2

86 C-7 PART ACIl): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10.000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tonguel Total Rural Uroafl -_ ...... _.------_.. -.... _.. - ...... --...... -...... _...... -...... -.. _--- ...... __ .. __ .... _--_ ...... -... _..... -... -.. State/OlsttietITahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kuilu 90 76 14 79 69 10 11 7 4 Kullu 80 69 11 69 62 7 11 7 4 Manah (N A C) 4 4 4 4 Kullu (M e) 7 3 4 7 3 4 Nermand 10 7 3 10 7 3 Lahul And SPIt! 43 43 43 43 UdaIpur 14 14 14 14 Lahul 24 24 24 24 SPltl 5 '5 .s 5 Shlmla 236 158 78 60 55 5 176 103 73 Shlmla UA 175 102 73 175 102 73 Sean! 10 8 2 10 8 2 Shimls Rural 12 4 8 4 2 2 8 2 6 Jutogh (C B}i- a 2 6 8 2 6 Shlmla Urban 167 100 67 167 100 67 Shlmla (MUniCipal Corpn )i- 166 99 67 166 99 67 Shlmla (MUniCipal Corpn ) 0 G 1 1 Theog 1 Theog (M e) Rampur 44 43 44 43 Kotkhal 1 1 Jubbal 1 1 1 Solan 162 95 67 37 31 6 125 64 61 Arkl 1 1 Nalagarh 34 29 5 29 25 4 5 4 Nalagarh (M C ) 5 4 5 4 Knshangarh 1 1 1 Kasaull 93 47 46 2 2 91 45 46 Kasauh (e B) 31 8 23 31 8 23 Parwanoo (N A C ) •• 60 37 23 60 37 23 Kandaghat 4 2 2 4 2 2 Solan 29 15 14 29 15 14 Sabathu (C B ) 8 5 3 8 5 3 Solan (M C) 18 8 10 18 8 10 Dagshal (C B ) 3 2 1 3 2 1 Sirmaur 78 43 35 18 12 6 60 31 29 Nahan_ 20 7 13 4 3 16 4 12 Nahan M C 16 4 12 16 4 12 PaonIa Sahib 58 36 22 14 9 5 44 27 17 Paonta Sahib (M e ) 44 27 17 44 27 17 Klnnaur 136 122 14 136 122 14 Hangrang 1 1 1 Poo 15 15 15 15 Morang 3 3 3 3 Kalpa 19 12 7 19 12 7 Nlchar 84 77 7 84 77 7 Sangla 14 14 14 14

2 Others Himachal Pradesh 63 43 20 34 25 9 29 18 11 Chamba 30 23 7 27 20 7 3 3 Chamba 3 3 3 3 Chamba (M C) 3 3 3 3 Shattlyat 22 18 4 22 18 4 Shalal 5 2 3 5 2 3 Kangra 4 2 2 4 2 2 Baljnath 4 2 2 4 2 2 Hamlrpur 1 1 Shoran) 1 1 Mandl 3 3 2 2

87 c.? PART A(h)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLLJDEb UNDER THE 18 SCHEDULED LANGLlAGES SrAtE, DiStRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue l Total Rural Urban State/DlstnctITahslllTown ---P~-;~;~~------M;i;;---·~~;;'·~~ P;-;~;~--t..;;i~--F-;·~;i;~- -P~-;~~~-;·--;~;i~~-- -F~-~;I;~ ------1::------2 3 4 5 6 7 8 9 10

Mandl Mandl (M C) 1 Sundarnagar 2 Sun darn agar (M C ) 1 1 Shlmla 19 9 10 19 9 10 Shlmla UA 19 9 10 19 9 10 Shlmla Urban 19 9 10 19 9 10 Shlmla (Municipal Corpn )+ 18 9 9 18 9 9 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G Solan 5 4 5 4 Kasauh 1 1 Parwanoo (N A C ) •• 1 1 Solan 4 3 4 3 Solan (M C) 4 ~ 4 3 Klnnaur 1 Kalpa

9 Marathl 1 Marathl Himachal Pradesh 1,050 481 569 401 243 ',"'t 411 Chamba 151 94 57 125 85 40 S

88 C-1 PART A(It): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 LanguagelMother Tonguel Total Rural Urban -----_.... _--..... _-----_.... ------_...... _--.. _-_ ..... _... _---_ ..... _.... _- State/DII~tnctlTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Ghumatwln 11 7 4 2 9 6 3 Ghumarwin (N A C ) 9 6 3 9 6 3 Jhanduta 1 1 Nama Oevi 1 1 1 Bllaspur Sadar 29 18 11 21 14 7 8 4 4 BJiaspur (M C ) 8 4 4 8 4 4 Mandl 14 7 7 6 2 4 8 5 3 Joglndarnagar 5 2 3 2 2 3 2 Jogtndarnagar eN A C ) 3 2 1 3 2 Sarkaghat 2 2 2 2 Padhar 1 Mandl 4 3 4 3 Mand, (M C) 4 3 3 SUndarnagar 2 1 "1 Sundarnagar (M C ) 1 1 Kullu 31 16 15 28 13 15 3 3 Kullu 26 14 12 23 11 12 3 3 Kullu (M C) 3 3 3 3 Nermand 5 2 3 5 2 3 Lahul And SPltl 14 14 14 14 Udaipur 6 6 6 6 Lahul 7 7 7 7 Spill 1 1 1 1 Shlmla 125 59 66 25 19 6 100 40 60 Shlmla UA 96 38 58 96 38 58 Seom 2 2 2 2 Shlmls Rural 20 9 11 13 8 5 7 6 Jutogh (C B)+ 4 4 4 (Cl Dhalh (N A C )+ 3 "2 3 1 2 Shlmls Urban 89 37 52 89 37 52 Shlmla (Municipal Corpn )+ 84 15 49 84 35 49 Shlmls (Municipal Corpn ) 0 G 1 1 1 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 2 2 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 2 2 2 2 Theog 4 4 4 4 Kumharsatn 1 1 Narkanda (N A C ) * Rampur 1 1 Kotkhal 3 1 4 3 Jubbal " 2 2 3 2 Jubbal (N A C) • "3 2 3 1 2 Solan 306 104 202 24 16 8 282 88 194 Arkl Ramshahr Nalagarh 1 1 Knshangarh 3 3 3 3 Kasauh 50 22 ol8 9 4 5 41 18 23 Kasauh(C B) 21 9 12 21 9 12 PalWanoo (N A C ) *- 20 9 11 20 9 11 Kandaghat 1 1 Solan 249 76 173 8 6 2 241 70 171 Sabathu (C B ) 3 1 2 3 1 2 Solan (M C) 232 67 165 232 67 165 Dagshal (C B I 6 2 4 6 2 4 Sirmaur 40 23 17 8 6 2 32 17 15 Pachhad Nahan 27 14 13 26 14 12 Nahan MC 26 14 12 26 14 12 PaonIa Sahib 6 3 3 6 3 3 Paonta Sahib (M C ) 6 3 3 6 3 3

89 C-7 PART A(f1). DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT. TAHSIL AND TOWN - 1991 language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ------_ .. __ ... _--_.... - ----~---"' ...... ----...... --.... -.. --_ ..... -... __ ...... -.. _..... _...... --...... ---...... State/DlstnctfTahsllrr own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Nohra 6 5 6 5 Klnnaur 5 5 5 5 Poo 1 1 1 Kalpa 3 3 3 3 Sangl3 1

2 Others Himachal Pradesh 76 40 as 74 39 35 1 Chamba 2 2 2 2 Salunr 2 2 2 2 Kangra 34 17 17 34 17 17 Fatehpur 34 17 17 34 17 17 Kullu 6 3 3 6 3 3 Kullu 6 3 3 6 3 3 Solan 2 Kasaulr Parwanoo (N A C ) •• Kandaghat 1 1 , Sirmaur 31 17 14 31 17 14 Paonta Sahib 29 16 13 29 16 13 Pa)hOta 2 2 1

10 Nepali 1 Nepali Himachal Pradesh 46.425 29,60G 16.820 39.408 25.635 13.773 7,017 3.970 3.047 Chamba 3.371 1 885 1486 2613 1551 1.062 758 134 424 Pangl 354 226 128 354 226 128 Chaurah 175 118 57 175 118 57 Salunl 90 60 30 90 60 30 Chamba 373 269 104 326 236 90 47 33 14 Chamba (M C) 47 33 14 47 33 14 Bhattlyat 2.079 987 1.092 1.368 686 682 711 301 410 Dalhousie U A 75 41 34 75 41 34 (A) Dalhousie (M C ) 47 28 19 47 28 19 (B) Dalhousie (C B ) 28 13 15 28 13 15 8akloh (C B) 605 249 356 605 249 356 Chuankhas (N A C ) •• 31 11 20 31 11 20 Sihunta 23 20 3 23 20 3 Holr 34 23 11 34 23 11 Brahmaur 47 33 14 47 33 14 Shalal 196 149 47 196 149 47 Kangra 7.337 4,272 3,065 6.438 3,832 2.606 899 440 459 Nurpur 455 325 130 411 292 119 44 33 11 Nurpur(M C) 44 33 11 44 33 11 Indora 129 90 39 129 90 39 Fatehpur 35 32 3 35 32 3 Jawall 38 37 38 37 .. Harchaklan 75 56 19 75 56 19 Kangra 106 96 10 104 95 9 2 Kangra (M C) 2 2 Dharmsala 4.395 2.048 2.347 3.551 1.650 1.901 844 398 446 Yol (C B) 305 151 154 305 151 154 Dharamsala (M C ) 539 247 292 539 247 292 Palampur 611 379 232 608 377 231 3 2 Palampur (M C ) 3 2 3 2 Dhlra 19 18 19 18 Baroh 33 32 33 32 1 Jaswan 33 25 8 33 25 8 Dera Goplpur 450 369 81 444 363 81 6 6 Jawalamukhl (N A C ) •• 6 6 6 6

90 C-7 PART A(II): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1i91 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban Slaie/DlstnctfTahsilrrown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Rakkar 16 16 16 16 Khundlari 383 312 71 383 312 71 Jal Singh Pur 108 87 21 108 87 21 Baljnath 313 235 78 313 235 78 Thural 138 115 23 138 115 23 Hamlrpur 203 149 54 157 116 41 46 33 13 Tlra SUjanpur 78 59 19 75 56 19 3 3 Tlra SUJanpur(N A C ) •• 3 3 ._ 3 3 Nadaun 15 12 3 15 12 3 Hamlrpur 45 32 13 2 2 43 30 13 Hamlrpur (M C ) 43 30 13 43 30 13 Barsar 44 33 11 44 33 11 BhOran] 21 13 8 21 13 8 Una 196 155 41 186 149 37 10 6 4 Amb 119 108 11 119 108 11 Bangana 30 14 16 30 14 16 Una 40 28 12 30 22 8 10 6 4 Una (M C) 10 6 4 10 6 4 Haroll 7 5 2 7 5 2 Bllaspur 189 143 46 150 115 35 39 28 11 Ghumarwln 73 60 13 73 60 13 Jhanduta 4 3 1 4 3 Nama Devi 31 28 3 5 5 26 23 3 Nalna Devi (M C ) 26 23 3 26 23 3 Bllaspur Sadar 81 52 29 68 47 21 13 5 8 Bllaspur (M C ) 13 5 8 13 5 8 Mandl 997 689 308 933 647 286 64 42 22 Joglndarnagar 193 98 95 190 96 94 3 2 1 Joglndarnagar (N A C ) 3 2 3 2 Ladbharol Sandhol 4 4 4 4 Sarkaghat 3 3 2 2 1 Sarkaghat (N A C ) • 1 Kotll 1 1 Padhar 10 10 10 10 Mandl 112 84 28 82 62 20 30 22 8 Rawalsar (N A C ) * 2 2 2 2 Mandl (M C) 17 12 5 17 12 5 Pandoh (C T) 11 8 3 11 8 3 Baldwara 3 3 3 3 Sundarnagar 167 126 41 137 109 28 30 17 13 Sundarnagar (M C ) 30 17 13 30 17 13 Nlhn 91 65 26 91 65 26 Chachyot 29 21 8 29 21 8 Aut 168 114 • 54 168 114 54 Ball Chowkl 7 4 3 7 4 3 Thunag 36 32 4 36 32 4 Karsog 108 82 26 108 82 26 Dharmpur 64 41 23 64 41 23 Kullu 2744 1,749 995 2495 1,596 899 249 153 96 Kullu 2,298 1,421 877 2060 1 275 785 238 146 92 Manall (N A C ) 100 66 34 100 66 34 Kullu (M C) 129 73 56 129 73 56 Bhuntar (N A C ) •• 9 7 2 9 7 2 Sam] 50 34 16 50 34 16 Banjar 53 38 15 42 31 11 11 7 4 Banjar (N A C ) • 11 7 4 11 7 4 Am 95 75 20 95 75 20 Nermand 248 181 67 248 181 67 Lahul And SPltl 2,076 1,445 631 2,076 1,445 631

7-72/RGI/~D/2002 91 C-7 PART A(II): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban State/DlstnctfTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Female' 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Udaipur 614 431 183 614 431 183 Lahul 1.038 679 3159 1.038 679 359 SPill 424 335 89 424 335 89 Shlmla 16.727 11.218 5.509 14.451 9,720 4731 2276 1498 778 Shlmla UA 1.821 1,189 632 1,821 1.189 632 Seam 48 43 5 47 42 5 1 Seom (N A C) 1 1 1 1 Shlmla Rural 1.046 690 356 8132 559 303 184 131 53 Jutogh (C B)+ 66 38 28 66 38 28 Jutogh (C B) 0 G 18 9 9 18 9 9 Jutogh (C B) 0 G '37 30 7 37 30 7 (C) Dhallr (N A C )+ 63 54 9 63 54 9 Shlmla Urban 1.637 1.056 579 1,637 1.058 579 Shlmla (Municipal Corpn )+ 1,082 654 426 1,082 654 428 Shlmla (Munrclpal Corpn ) 0 G 152 122 30 152 122 30 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 170 110 60 170 110 60 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 116 80 36 116 80 36 Shlmla (Munrclpal Corpn ) 0 G 5 5 5 5 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 27 14 13 27 14 13 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 6 6 6 6 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 10 6 4 10 6 4 Shlmls (Municipal Corpn ) 0 G 11 7 4 11 7 4 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 54 52 2 54 52 2 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 4 2 2 4 2 2 Junga 226 151 75 226 151 75 Theog 1,042 711 331 1,025 695 330 17 16 Theog (M C) 17 16 17 16 Kumharsaln 1.905 1.302 603 1 779 1.226 553 126 76 . 50 .Narkanda (N A C ) * 126 76 50 126 76 50 Nankhan 260 189 71 ?'l0 189 71 Rampur 1.507 946 561 1.462 916 546 45 30 15 Rampur(M C} 45 30 15 45 30 15 Rohru 1495 964 531 1414 907 507 81 57 24 Rohru (N A C).!'* 81 57 24 81 57 24 Tlkkar 465 307 158 465 307 158 Kotkhal 2.595 1.926 669 2,559 1,901 658 36 25 11 Kotkhal (N A C ) • 36 25 11 36 25 11 Chaupal 983 642 341 886 570 316 97 72 25 Chaupal (N A C ) • 97 72 25 97 72 25 Cheta 15 9 6 15 9 6 Nerua 302 198 104 302 198 104 Jubbal 2.789 1.810 979 2,737 1.778 959 52 32 20 Jubbal (N AC 52 32 20 52 32 20 Chlrgaon 391 253 138 391 253 138 Dodra Kwar 21 19 2 21 19 2 Solan 5,902 3,398 2,504 3,:526 2,155 1,371 2,376 1.243 1,133 Arkl 99 55 44 91 51 40 8 4 4 Arkl (N A C) 8 4 4 8 4 4 Rbmshahr 10 8 2 10 8 2 Nalagarh 99 84 15 98 83 15 • 1 Nalagarh (M C ) 1 Knshangarh 348 200 148 348 200 148 Kasauh 752 468 284 410 265 145 342 203 139 Kasauh (C B) 136 64 72 136 64 72 Parwanoo (N A C ) •• 206 139 67 206 139 67 Kandaghat 608 372 236 608 372 236 Solan 3,986 2,211 1,775 1,961 1,176 785 2,025 1.035 990 Sabathu (C B ) 1.252 576 676 1,252 576 676 Solan (MC) 550 359 191 550 359 191 Dagshal (C B ) 22'3 100 123 223 100 123

92 , c·, PARrA(II): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKI::RS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN· 1991 LlnguagelMother Tonguel Total Rural Urban ... _ ...... ------._------...... -_ .. _.... _ ...... _-_ .. _--- --.... ------_ ... _...... _-_ .... _- ...... SUate/DistrletfTahslllTown !'ersons Male. Females Persons Males Females Persons Males Females - ; 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Glrmaur 3,830 2,490 1,340 3,530 2297 1,233 300 193 107 RaJgarh 856 545 313 772 487 285 86 58 28 Rajgarh (N A 0 ) • 88 58 28 86 58 28 Pachhad 665 404 261 663 402 261 2 2 Sarahan (N A C ) 2 2 2 2 Nahan 711 415 302 564 315 249 153 100 53 Nahan M.t:; 153 100 53 153 100 53 Dadahu 248 164 84 248 164 84 Renuka 111 91 26 117 91 26 Paonta Sahib 332 234 96 273 201 72 59 33 26 Paonta Sahib (M 0 ) !i9 33 26 59 33 26 Kamrau 386 ~12 74 366 312 74 Shalal 29 21 8 29 21 8 Pajhota 401 257 144 401 257 144 Nohra 77 47 30 77 47 30 Ktnnaur 2,853 2,012 841 2,853 2,012 841 Hangrang 151 108 43 151 108 43 Poo 261 192 69 261 192 69 Morang 668 481 181 668 481 187 Kalpa 656 473 183 656 473 183 Nlchar 960 644 316 960 644 316 Sangla 157 114 43 157 114 43

2. Others Himachal Pradesh 224 108 116 221 101 114 3 1 2 Lahul And SPIt! 214 101 113 214 101 113 Lahul 214 101 113 214 101 113 Solan 3 1 2 3 2 Solan 3 1 2 3 2 Sabathu (C B ) 3 1 2 3 2 Kmnaur 7 a 7 6 Kalpa 7 6 7 6

11 Orlya 1. Orlya Himachal Pradesh 1,548 1,173 373 1,133 955 178 413 218 195 Chamba 194 155 39 173 144 29 21 11 10 Salun! 3 3 3 3 Chamba 3 3 2 2 Chamba (M 0) 1 Bhattlyal 120 94 26 100 84 16 20 10 10 DalhOUSie U A 17 8 9 17 8 9 (A) DalhOUSie (M C ) 10 7 3 10 7 3 (B) DalhOUSie (0 B ) 7 1 6 7 1 6 Bakloh (C B) 3 2 1 3 2 Brahmaur 1 Bhalal 67 54 13 67 54 13 Kangra 528 366 162 355 276 79 173 90 83 Nurpur 25 12 13 23 10 13 2 2 Nurpur(M C) 2 2 2 2 Indora 196 179 17 196 179 17 Kangra 8 4 4 3 2 5 2 3 Kangra (M C) 5 2 3 5 2 3 Dharmsala 174 90 84 10 6 4 164 84 80 Yol(C 8) 158 79 79 158 79 79 Dharamsala (M C ) 6 5 1 6 5 1 Palampur 39 19 20 39 19 20 Dera Goplpur 45 32 13 43 30 13 2 2 Jawalamukhl (N A C ) .. 2 2 2 2 Jal Singh Pur 8 5 3 8 5 3

93 C-7 PART A(h)" DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUIl:9 (HAVING A MINIMu'_' OF 10,666 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 10 9cHeDUbEIJ bANaUAGES STATE, DISTRlCT, TAHSIL AND toWN ,,~§9i _. .~~~ ~ ~ ... - Language/Mother Tongue} Total _~il" ~ ... __ ..;; __"Mal. ______Oman State/DlstnctfTahsdlTown Persons MaillS r=emllle9 Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3""" 4 5 6 7 ~ 9 to Baljnath 29 22 7 all 2l! t Thural 4 3 \ 4 3 Hamlrpur 65 38 21 9 ~ 56 30 26 Tlra SUjanpur 5 2 3 ~ 4 2 2 Tlra Su)anpur(N A C ) .* 4 2 Il 4 2 2 Nadaun 2 2 l! 2 Hamlrpur 57 33 2'- II § 52 28 24 Hamlrpur (M C ) 52 211 ll.. "- 52 28 24 Bhoran) 1 1 1 1 Una 51 40 11 33 sa 3 24 10 14 Amb 7 4 3 't ~ 3 Una 50 38 i4 @s 213 24 10 14 Una (M C) 19 8 H 19 8 11 Mehatpur Basdehra (N A C ) .* 6 2 3 ~ 5 2 3 Bllaspur 26 21 '7 24 19 5 4 2 2 Nama Devi 1 1 1 1 Bllaspur Sadar 27 20 Y 13 18 5 4 2 2 Bllaspur (M C ) 4 ~ 2 4 2 2 Mandl 8 6 2 7 5 2 JoglOdarnagar 1 1 Mandl 1 Sundarnagar 6 4 2 5 3 2 Sundarnagar (M C ) 1 1 Kullu 11 9 2 Hi 8 2 Kullu 4 4 3 3 Kullu (MC) 1 1 Nermand 7 I) 2 7 5 2 Lahul And Spill Lahul Shlmla 142 89 53 77 51 26 65 38 27 Shlmla U A 64 37 27 64 37 27 Seonr 1 Seom (N A C ) • 1 1 1 Shlmla Rural 63 39 24 44 30 14 19 9 10 Jutogh (C 8)+ 5 1 4 6 1 4 (C) Dhalll (N A C )+ 14 8 6 14 8 6 Shlmla Urban 45 28 17 45 28 11 Shlmla (MUniCipal Carpn )+ 45 28 17 45 28 17 Kumharsam 2 1 2 Rampur 5 4 5 4 Kalkhal 25 15 10 25 15 10 Jubbal 1 1 Solan 394 339 55 326 304 22 68 35 33 Arkl .- 2 2 2 2 Nalagarh 287 269 18 286 268 18 Nalagarh (M C) 1 1 Kasauh 80 52 28 29 25 4 51 . 27 24 Kasauh (C 8) 1 1 1 1 Parwanoo (N A C ) ** 50 27 23 50 27 23 Kandaghat 9 9 9 9 Solan 16 7 9 16 7 9 Solan (M C) 16 7 9 16 7 9 S,rmaur 103 98 5 103 98 5 Paonta Sahib 61 58 3 61 58 3 Kamrao 42 40 2 42 40 2 Kmnaur 15 11 4 15 11 4 Kalpa 5 4 1 5 4 1 Nlchar 8 5 3 8 5 3 Sangla 2 2 2 2

94 Q-i' eART A(II)l DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10000 fWI=AKeRS IN INDIA) INCLUDeD UNDER THE 18 SCHEDULE~ LANGUAGES ' STATE. DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 langifaqtllM{lltillTignijue7 Total Rural Urban • *;. ------.... _-- StatelDlstrrcf/TahslllTown -----Persona Males Females Persons Males Females Persons Males Females -- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2 ~h~trl 29 30 59 29 30 Hlm~{:MI Pri4d@§h 59 59 29 30 59 29 30 ~Y114 59 29 30 Kullu 59 29 30

~ OtM~ 1 2 "\ ., 2. 1 Hlml'llth~t Pl1IilOlh 1 1 Ph§ITIP~ 1 1 tloll 1 Shlmle Chlrgagn 1

~~ ~\.Injillli 32,350 16,993 15,357 1 ~Y"I{lbl 94,667 60,004 44,663 62,317 33.011 29.306 Hlmlllfh~' Prndtlh 1.047 2.394 1 192 1.202 5.123 2.874 2.249 2.729 1.682 t:lhArT'lPIl 18 16 2 18 16 2 233 Pfln~1 559 326 233 559 326 flh~\.lr£lh 215 521 312- 215 527 312 1.070 518 552 SalImi 716 676 322 198 124 Chamba 1,392. 1,070 518 552 1,070 518 552 Chamba (MC) 311 1.324 674 650 2.164 1.203 961 840 529 Bhattlylll 972 495 477 972 495 477 Dalhouslfl U A 8Q9 426 383 809 426 383 (Al palhousle (M C ) 163 69 94 163 69 94 (B) palhouslf,I (C e.) 325 165 160 325 165 160 BaklQh (C a) 13 13 27 14 Chuank~aQ (N A,a ) •• 27 14 82 43 39 Sihunta 82 43 39 3 13 10 3 Holl 13 10 32 20 12 Bratlmaur 32 20 12 336 228 108 336 228 108 BhEilal 3,904 1929 1.975 14.810 7.596 7.214 10,906 5.667 5.239 )

95 C-7 PART A(li): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED !..ANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 LanguagelMother Tongue! Total Rural Urban ----_ ... _---_ .. _--..... __ ...... -...... --_ .. --...... _------_ .. __ ... _.... _...... -...... -----.... -_ ... _------.. Slale!DlstnctlTahsll/Town Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Femalel'i 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Nadaun 155 106 49 100 71 29 00 36 20 Nadaun (N A C ) •• 55 35 20 tl5 36 20 Hamlrpur 240 147 93 87 63 24 1113 64 til) Hamlrpur (M C ) 153 84 69 153 64 69 Barsar 127 88 39 116 82 34 11 6 I) Bhota (N A C ) • 11 6 5 11 6 6 Shoran] 253 146 107 253 146 107 Una 28,498 14,324 14,174 23,618 11,795 11.823 4,880 2,529 2,351 Amb 1,377 697 680 1,284 ' 653 631 93 44 49 Daulatpur (N A C) ** 4 2 2 4 :2 2 Gagrel (N A C ) •• 89 42 47 89 42 47 Bangana 1,138 564 574 1,138 564 574 Una 17,706 8,965 8,741 12,919 6,480 6,439 4,787 2,486 :i!,30~ Una (M C) 2,942 1,520 1.422 2,942 1,620 1.422 Mehatpur Basdehra (N A C ) .* 1,401 743 658 1.401 743 656 Santokhgarh (N A C ) 444 222 222 444 222 222 Haroh 8,277 4,098 4179 8,277 4,098 4,179 Bllaspur 4,007 2,071 1.936 3598 1,829 1,769 409 242 167 Ghumarwm 199 135 64 127 85 42 72 50 22 Ghumarwm (N A C ) 54 36 18 54 36 16 Talal (N A C ) • 18 14 4 18 14 4 Jhanduta 92 39 53 92 39 53 Nama Devi 3,109 1,557 1,552 3,033 1,503 1,530 76 54 22 Nmna Devi (M C ) 76 54 22 76 54 22 Bllaspur Sadar 607 340 267 346 202 144 261 138 123 Bllaspur (M C ) 261 138 123 261 138 123 Mandl 5,688 3.098 2,590 1405 832 573 4.283 2,266 2,017 Jogmdarnagar 405 212 193 123 72 51 282 140 142 JoglOdarnagar (N A C ) 282 140 142 282 140 142 Ladbharol 38 28 10 38 28 10 Sandhol 10 6 4 10 6 4 Sarkaghat 116 68 48 20 12 8 96 56 40 Sarkaghat (N A C ) • 96 56 40 96 56 40 Kolh 5 3 2 5 3 2 Padhar 19 11 8 19 11 8 Mandl 1,403 746 657 300 169 131 1,103 677 626 Rawalsar (N A C ) * 13 10 3 13 10 3 Mandl (M C) 525 270 255 525 270 255 Pandoh (C T) 565 297 268 565 297 288 Baldwara ..- 36 22 14 36 22 14 Sundarnagar 3,345 1,808 1.537 543 315 228 2.802 1,493 1,309 Sundarnagar (M C ) 2,802 1,493 1.309 2,802 1,493 1.309 Nlhn 6 4 2 6 4 2 Chachyot 39 29 10 39 29 10 Aut 183 102 81 183 102 81 Bah Chowkl 36 24 12 36 24 12 Thullag 16 13 3 16 13 3 Karsog 26 17 9 26 17 9 Dharmpur 5 5 5 5 Kullu 2521 1478 1043 1,017 668 349 1,504 810 694 Kullu 2,313 1 351 962 828 551 277 1.485 800 685 Manal! (NAC) 121 72 49 121 72 49 Kullu (M C) 904 492 412 904 492 412 Bhuntar (N A C ) • 460 236 224 460 236 224 Saln! 15 9 6 15 9 6 Ban]ar 97 55 42 78 45 33 19 10 9 Banjar (N A C ) • 19 10 9 19 10 9 Ani 51 32 19 51 32 19 Nermand 45 31 14 45 31 14 Lahul And SPltl 151 141 10 151 141 10

96 C-7 PART A(II). DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 LanguagelMother Tonguel Total Rural ------Urban State/Dlstrlctrrahsllrrown Persons Males Females Persons Males ._--Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Udaipur 44 44 44 44 Lahul 42 40 2 42 40 2 SPltl 65 57 8 65 57 8 Shlmla 9,909 5,552 4,357 1 398 954 444 8,511 4,598 3,913 Shimla UA 8,125 4327 3798 8.125 4,327 3,798 Seon! 63 37 26 27 21 6 36 16 20 Seon! (N A C ) • 36 16 20 36 16 20 Shlmla Rural 801 467 334 411 259 152 390 208 182 Jutogh (C B) + 124 53 71 124 53 71 Jutogh (C B) 0 G 25 10 15 25 10 15 Jutogh (C 8) 0 G 89 54 35 89 54 35 (C) Dhalh (N A C )+ 152 91 61 152 91 61 Shlmla Urban 7,735 4,119 3,616 7.735 4,119 3,616 Shlmla (Municipal Corpn )+ 7,395 3,921 3,474 7,395 3,921 3,474 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 104 66 38 104 66 38 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 58 36 22 58 36 22 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 16 8 8 16 8 8 Shlm1a (Municipal Corpn.)O G 21 9 12 21 9 12 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 35 21 14 35 21 14 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 20 11 9 20 11 9 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 20 11 9 20 11 9 ShlmJa (MuniCipal Corp" )0 G 23 14 9 23 14 9 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 24 13 11 24 13 11 Shlmla (MUnicipal Corp" )0 G 2 2 2 2 Shlmla (Municipal Corp" )0 G 10 4 6 10 4 6 ShlmJa (MUnicipal Corp" )0 G 7 5 2 7 5 2 Junga 121 100 21 121 100 21 Theog 211 152 59 100 69 31 111 83 28 Theog (M C) 111 83 28 111 83 28 Kumharsam 89 69 20 67 50 17 22 19 3 Narkanda (N A C ) • 22 19 3 22 19 3 Nankhan 21 16 5 21 16 5 Rampur 380 270 110 229 163 66 151 107 44 Rampur(M C) 151 107 44 151 107 44 Rohru 53 40 13 23 16 7 30 24 6 Rohru (N ACt •• 30 24 6 30 24 (3 Tlkkar 8 7 8 7 Kotkhal 282 156 126 270 149 121 12 7 5 Kotkhal (N A C ) • 12 7 5 12 7 5 Chaupal 34 34 32 32 2 2 Chaupal (N A C ) • 2 2 2 2 Cheta 5 4 1 5 4 Nerua 29 24 5 29 24 5 Jubbal 50 36 14 28 23 5 22 13 9 Jubbal (N A C) • 22 13 9 22 13 9 Chlrgaon 26 20 6 26 20 6 Dodra Kwar 1 1 1 Solan 10,707 5,658 5049 7880 4,161 3719 2,827 1497 1 330 Arkl 88 58 30 72 45 27 16 13 3 Arkl (N A C) 16 13 3 16 13 3 Ramshahr 75 41 34 75 41 34 Nalagarh 6,733 3,510 3,223 6,439 3,345 3,094 294 165 129 Nalagarh (M C ) 294 165 129 294 165 129 Knshangarh 84 48 36 84 48 36 Kasauh 1,638 854 784 721 385 336 917 469 448 Kasauh (C B) 273 131 142 273 131 142 Parwanoo (N A C·r­ 644 338 306 644 338 306 Kandaghat 183 105 78 183 105 78 Solan 1,906 1,042 864 306 192 114 1,600 850 750 Sabathu (C B ) 159 83 76 159 83 76

97 C-7 PART A(li) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ---_ .. -.. __ ... -_ .... _-_ .... _.. _--_ .. _.. _-- ...... _-_ .. _.. _...... -.... __ .. -...... -.... _--.... ------.. - .. _...... ----_ ... ------State/Dlstnct/TahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 e 9 10

Solan (M C) 1,290 674 616 1,290 674 -616 Dagshal (C B ) 151 93 58 151 93 58 Sirmaur 11,893 6,293 5,600 8,585 4,569 4,016 3,308 1,724 1,584 RaJg

2 Bagn Himachal Pradesh 34 30 4 34 30 4 Bllaspur 8 4 4 8 4 4 Bllaspur Sadar 8 4 4 8 4 4 Shlmla 24 24 24 24 Rampur 24 24 24 24 Sirmaur 2 2 2 2 Pachhad 2 2 2 2

3 Bhaleah Himachal Pradesh 25,487 12,874 12,613 24,915 12,580 12,335 672 294 278 Chamba 25,474 12,874 12,600 24.902 12,580 12,322 572 294 278 Chaurah 17 10 7 17 10 7 Salum 3 2 3 2 1 Chamba 67 48 19 42 35 7 25 13 12 Chamba (M C) 25 13 12 25 13 12 Bhattlyat 12566 6,318 6,248 12.019 6,037 5.982 547 281 266 Chuankhas (N A C ) .- 547 281 266 547 281 266 Sihunta 12,812 6,490 6,322 12.812 6,490 6,322 Holr 8 5 3 8 5 3 Brahmaur 1 1 Kangra 13 13 13 13 NUrPur 13 13 13 13

4. Bilaspuril Kahlurl HImachal Pradesh 204,140 100,812 103,328 198,102 97,448 100,654 6,038 3,364 2,674 Chamba 166 109 57 158 104 54 8 5 3 Pangl 5 5 5 5 Chaurah 19 14 5 19 14 5 Salunl 20 11 9 20 11 9 Chamba 30 21 9 23 17 6 7 4 3 Chamba (M C) 7 4 3 7 4 3 Bhattlyat 65 38 27 64 37 27 1 Chuar! Khas (N A C) 1 Sihunta 14 10 4 14 10 4 Holl 1 1 1

98 C-7 PART A(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INOlA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DIS1RICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban -...... -...... _------_ .. _------_... -_ ...... _.... _-_ ... _------StatelDlstnctITa hS111T own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Srahmaur 10 7 3 10 7 3 Shalal 2 2 2 2 Kangra 148 89 59 137 81 56 11 8 3 Nurpur 49 27 22 49 27 22 Indora 31 21 10 31 21 10 Oharmsala 21 15 6 10 7 3 11 8 3 Dharmsala (M C) 11 8 3 11 8 3 Palampur 25 11 14 25 11 14 Jaswan 4 3 4 3 1 Dera GoplPur 1 1 1 1 Jalslnghpur 7 6 7 6 1 Baijnath 5 2 3 5 2 3 Thuraj 5 3 2 5 3 2 Hamlrpur p6 18 48 66 18 48 Tlrp SUJanpur 2 1 1 2 Nadaun 1 1 Hamlrpur 1 1 6arsar 4 3 4 3 Bhoran) sa 12 46 58 12 46 Bllaspur 200,447 93,550 101,897 195,764 96,103 99,661 4683 2,447 2236 C;humarwrn 101,316 48858 52458 98,014 47201 50,813 3302- 1,657 1645 Ghumarwln (N A C ) 1,999 989 1,010 1,999 969 1,010 Talal ("'I A C) • 1,303 668 635 1303 668 635 Jhanduta 32485 16,847 16638 32485 15,847 16638 Nama Devi 7,580 3,954 3,626 758O 3,954 3,626 Bilaspur Sadar 59,066 29,891 29,175 57,685 29,101 ;28,584 1,381 790 591 Bliaspur (M C ) 1,381 790 591 1,381 790 591 Mandl 1,171 550 621 730 242 488 441 308 133 Joglndarnagar 7 5 2 4 2 2 3 3 Joglndarnagar (N A C ) 3 3 3 3 Ladbharol 5 4 1 5 4 Sandhol 5 3 2 5 3 2 Sarkaghat 45 14 31 26 ~5 HI 13 6 Sarkaghat (N A C ) • 19 13 6 HI 13 6 Kolil 7 5 2 7 5 2 Paahar 5 3 2 5 3 2 Mandl 193 124 69 60 21 39 133 103 30 Rawalsar (N A C ) • 14 9 5 14 9 5 Mandl (M C) 70 50 20 70 50 20 Pandoh {C T) 49 44 5 49 44 5 Baldwara 11e 20 96 11(.) ~O sIS Sundarnagar 703 320 383 <417 131 - 286 21}6 189 97 Sundarnagar (M C ) 286 189 97 286 189 97 Nlhn 4 4 4 4 Chachyot 16 12 4 16 12 4 Aut 28 17 11 28 17 11 BahChowkl 3 2 3 ~ Thunag 2 2 2 2 Karsog 31 14 17 31 14 17 Dharmpur 1 1 1 1 Kullu 293 216 77 217 163 54 76 53 23 Kullu 242 172 70 171 122 49 71 50 21 Manal! (NA C) 9 8 1 9 8 1 Kullu (M C) 43 30 13 43 30 13 Bhuntar (N A C ) •• 19 12 7 19 12 7 Sam) 1 Banjar 14 10 4 9 7 2 :) 3 2 BanJar (N A C ) • 5 3 2 5 3 2 Ani 11 9 2 11 9 2 Nerrnand 25 24 1 25 24 1

99 C-7 PART A(II): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother TongueJ Total Rural Urban ... ------.... ~ .. _------_ ...... -- State/Dlstnct/Tahsll/Town ---Persons Males Females --_Pel'$Ons Males Females Persons _-----_Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Lahul And Spill 44 ... 2 2 44 42 2 Udaipur 11 11 11 11 Lahul 23 21 2 23 21 2 SPltl 10 10 10 10 Shlmla 1041 756 28fi 406 325 81 635 4'31 204 Shlmla U A 587 398 189 587 398 189 $eonl 14 10 4 7 5 2 7 5 2 Seonl (N A C ) • 7 5 2 7 5 2 Shlmla Rural 107 78 29 97 69 28 10 9 Jutogh (C B) + 6 () 6 6 Jutogh (C B) 0 G 2 1 1 2 1 Jutogh (C B) 0 G 2 2 2 2 Shlmla Urban 577 ~69 188 577 189 188 Shlmls (MUniCipal Corpn,)+ 4\96 332 1a.t 496 332 164 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 12 9 3 12 9 :1 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 25 17 8 25 17 8 Shlmla (MUnicipal Corpn )0 G 21 14 7 21 14 7 Shlmla (MUnicipal Corpn)O G 2 1 1 .: 1 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 13 9 4 13 q 4 Shlmla (MuOIclpal Corpn )0 G 2 ~ ~ Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 3 2 3 "2 Shlmla (MUniCipal Corpn)O G 3 3 3 .3 Junga 67 59 8 67 59 8 Theog il1 18 3 21 18 3 Kumharsilln 1 1 1 1 Nankhan 13 10 3 13 10 3 Rampur 135 104 31 113 8e 25 24 16 6 Rampur(M C) 22 16 6 22 16 6 Rohru 6 6 6 6 Kotkhal 65 53 12 49 4;3 (; 16 10 6 K9t1

100 C;,.7 PA~T 1\(11): qlSTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 1.0.000 SPEAKE"RS iN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATt;. p'ST~rCT. TAHSIL AND TOWN· 1991 l-anglJal;;ie!Mgth~r Tonguel Total Rural Urban ------~ .. ------StClte/Dl§tnct/Tflt\SlJ1TOWI1 PerSOll1> Mlties FelTlalJ!s Persons Males Fflmales Persons Males Females ...... ~- ., 2 3 4 5 -- 6 --7 8 9 10

t<~IPii ~1 15 6 21 15 6 NI~hijr 1~fi 144 51 195 144 51

3 0tf1~~ HimllJ;ha' PrmHtth 111 6~ 114 62 62 37 ?,7 10 Ch!'lmb" 53 "36 17 23 14 9 30 22 8 Chambg 35 27 8 5 5 30 2~ 8 Ghamba (M~) 30 22 8 30 22 8 f:lhattlyat 4 4 4 4 Sihunla 12 7 5 12 7 5 Brahmaw ? 2 2 2 KangrEi 24 13 11 22 12 10 2 f\jurplJr q 3 2 5 3 2 Indora 11 ~ 8 17 9 8 KangrCl Z 2 1 KanQra (M C) 2 1 1 2 1 UnCI 1§ 8 10 18 8 10 Amy 1 1 Unq 17 7 10 17 7 10 Mflngl 5 4 5 4 Joglndarna!i!ar 4 3 4 3 Jg91"gFlrfla~ar (ti '" C ) 4 ~ 4 3 MllnQI 1 1 PlIndoh (C T) 1 Kullu 6 5 6 5 1 Killilu 6 5 1 6 5 1 Stllmla 9 3 6 9 3 6 Kllmharsam 9 3 6 9 3 6 Sol!!n 5 3 2 5 3 2 Kasayh 5 3 2 5 3 2 SlrrnallF 31 17 14 31 17 14 RllJgarh 8 5 3 8 5 3 Nanal'l 8 3 5 8 3 5 DilQithu 1 Paonta §!!hlQ 13 7 6 13 7 6 lighr~ 1 1

1~ 8am."'lt 1 ~I!n!ltnt HlmltPhgl Prpt;!nh 117 99 68 73 46 28 94 64 40 Ghaml;!~ 10 6 4 10 6 4 I3h~ttly"t I? 3 3 6 3 3 Bh"lIal 4 3 1 4 3 KangT@ 18 10 8 18 10 8 J~wa" 1 1 1 1 Kangra 8 3 5 8 3 5 Palampur 6 5 1 6 5 1 pera GOplPW 3 1 2 3 1 2 HflmlrpuT 24 15 9 24 15 9 Nadaun 2 2 2 2 Hflmll'pllr 13 8 5 13 6 5 e~rs!!r 1 ~hDrlinJ 8 4 4 8 4 4 Un~ 22 11 11 22 11 11 Una ~~ 11 11 22 11 11 ~antg~h~arh ("l A g ) ~~ 11 11 22 11 11 BllaspLlf !i 5 3 8 5 3 GhUm!!IW11l t} S" ~ 8 5 3 Ml!11d, 8 5 3 7 4 3 Jpgtndam~gaT 1

101 C-7 PART A(iI): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAV'''''G A IVIINIJVlUIVI OF 19tQO~ SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER TH~ 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE. DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 language/Mother Tongue/ Total ~ural lIrpan ------,------_ .. _--_ ..... _----_----- State/DlstrlctfTOIhslllT own Pef$ons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 11;)

Jogtndarnagar (N A C ) 1 1 1 1 Sundarnagar 6 3 3 • 6 3 3 Sundamagar (M C) 6 3 3 6 ~ 3 Karsog 1 1 Kullu 63 37 26 63 37 26 Kullu 63 37 26 63 37 26 Kullu (M C) 6~ 37 26 63 37 26 Shlmla 8 5 3 6 ~ 3 2 ? 6n,mla UA ? ? ? @ Shl,olll Rurgl 6 ~ 3 § a 9 Shlmla l,!rbiln 2 ~ 2 ~ Sn,mlFl (Munl~IPElI Cgrpn )+ 2 2 2 ? StrfllaUr 6 fj 6 § PI'IOn\a SElhib I? 5 1 § ti

14 Slmlhl 1 §tndhl i'lImiiChl'll Prad~!'Ih 84 47 37 32 19 13 52 28 ~4 Cl1amba 4 3 1 4 3 Bhattlyat 4 3 4 3 I<~n~r@ 4 3 4 3 NlJrpljr 3 2 3 2 Kanwa 1 1 Una 3 2 3 ? Una ? 2 3 2 Una (M C) 3 2 3 2 Bllaspur 8 4 4 8 4 4 Bllaspur Sadar 8 4 4 8 4 4 Mandl 4 2 2 4 ? ? Sundarnagar 4 2 2 4 2 ? Sundarnagar (M C ) 4 2 2 4 2 ? Kullu 1 Kullu 1 1 Shlmla 19 14 5 7 5 2 1~ ~ a Shlmla UA 11 8 3 11 II 9 Se~m 1 1 Seom (N A C ) • 1 1 Shlmla !;tural 5 3 2 5 3 2 Shlmla Urban 11 8 3 11 8 3 Shlmla (Municipal Corpn )+ 11 8 3 11 8 3 The09 2 2 2 2 Solan 41 18 23 8 3 5 33 15 113 Arkl 4 2 2 4 2 2 KasSlJh 13 4 9 4 3 9 3 6 Kasauh (C B) 3 1 2 3 1 2 Parwanoo (N A C ) •• 6 2 4 6 2 4 Solan 24 12 12 24 12 12 Solan (M C) 24 12 12 24 12 12

2 Kachehhl Himachal Pradesh 3 2 1 3 2 1 Bllaspur 3 2 1 3 2 BllaspurSadar 3 2 3 2

15 Tamil 1 Tamil l1!machal Prade!h 568 370 198 279 210 §! 289 1~g 129 Cnamba 137 97 40 101 83 18 36 14 ?2 Pangl 1 1 1 Chaurah 2 2 2 2

102 C-7 PART A(IJ) DiStRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES . STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban -_ ...... _..... _---_ ...... _--_ .... _--_ ...... -..... ----_ .... -.. ------_.. ------_.. _.. _-- State/DlstnctlTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

SalUnl 11 11 6 17 11 6 Chamba 13 12 1 6 5 7 7 Chamba (M C) 7 7 7 7 Bhatbyat 95 64 31 66 57 9 29 7 22 Dalhousie U A 28 7 21 28 7 21 (A) Dalhousie (M C ) 17 4 13 17 4 13 (a) [jaIHoUSli~ (C B , 11 3 8 11 3 8 Bakloh (C B) 1 1 1 Slhunta 1 1 Hali 1 1 1 Bhalal 7 5 2 7 5 2 Kangra 120 48 72 54 19 35 66 29 37 Nutpur 4 2 2 4 2 2 Indora 9 2 7 9 2 7 Kangra 5 3 2 2 2 3 2 Nagrota 8agwari (N A e , 3 2 3 1 2 Dharmsala 64 29 35 2 2 62 27 35 Yol (C B) 54 24 30 54 24 30 Dharamsala (M C ) 8 3 5 8 3 5 Palampur 23 5 18 23 5 18 Dera Goplpur 1 Jawalamukhl (N A C ) *. 1 1 Bal)nath 14 6 8 14 6 8 Hamlrpur 6 5 5 4 Tlra SUJanpur 2 2 1 Tlra SUJanpur(N A C ) *. 1 Hamlrpur 3 3 3 3 Bhoran) 1 Una 1 Amb 1 Bllaspur 17 11 6 14 9 5 3 2 Ghumarwm 4 3 1 1 1 3 2 Ghumarwm (N A C ) 3 2 3 2 Bilaspur Sadar 13 8 5 13 8 5 Mandl 24 22 2 23 21 2 Joglndarnagar- 2 2 1 1 Joglndarnagar (N A C ) 2 2 Sarkaghat Mandl 18 17 18 17 Mandl (M C) 1 1 Pandoh (C T) 17 16 17 16 Sundarnagar 3 3 3 3 Sundarnagar (M C ) 3 3 3 3 Kullu 15 14 9 9 6 5 Kullu 15 14 9 9 6 5 Manali (N A C) 4 3 4 3 Kullu (M C) 2 2 2 2 Lahul And SPltl 16 16 16 16 Udaipur 8 8 8 8 Lahul 8 8 8 8 Shlmla 100 67 33 29 25 4 71 42 29 Shlmla UA 69 41 28 69 41 28 Seam 3 3 3 3 Shlmla Rural 8 5 3 6 4 2 2 Jutogh (C B)+ 2 1 1 2 1 Shlmla Urban 67 40 27 67 40 27 Shlmla (Municipal Corpn )+ 62 37 25 62 37 25 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 4 2 2 4 2 2 Shlmla (MuniCIpal Corpn )0 G 1 1 1 1 Theog 15 13 2 15 13 2

103 C-7 PART A(li): DISfltlButiON OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) 'MeLUD!c) UNDER THE .. 8 SCH!DUL!D LANCUAOSa STATE, DISTRlct, tAHSIL AND TO\W .. 1991 language/Mother Tonguel Total Rutsi Urban -----_ .. __ ...... -----_ .. _----- State/Dlstnct/TahsiTfTown Persons Males Females Persons Maies Females Persons Male_Ii - Fema18§ 1 2 3 4 5 S 7 8 9 10

Kumharsam 2 2 1- 2 Rampur 4 3 2 2 2 Rampur (M C) 2 2 Kotkhal Solan 84 49 35 15 12 3 69 37 32 Nalagarh 1 1 1 1 Kasauh 44 26 18 7 5 2 31 21 1G Kasauh (C B) 14 7 7 14 1 7 Parwanoo (N A C ) •• 23 14 9 13 14 9 Kandaghal 4 3 1 4 3 Solan 35 19 16 3 3 32 16 16 Sabathu (C B ) 6 3 3 e 3 3 Solan (M C) 22 13 9 22 13 9 Dagshai (c.a ) 4 4 4 4 Sirmaur 17 11 6 3 2 14 9 5 Pachhad 1 1 Nahan 14 9 5 14 9 5 Nahan M C 14 9 5 14 9 5 PaonIa Sahib 2 2 1 Kmnaur 31 29 2 31 29 2 Poo 1 1 1 Morang 11 11 11 11 /Kalpa 6 4 2 6 4 2 Sangla 13 13 13 13

2 Others Himachal Pradesh 1 1 1 1 Shlmla 1 Shlmla UA 1 1 Shlmla Urban 1 Shlmla (MuOIclpal Corpn )+

16 Telugu 1 Telugu Himachal Pradesh 594 321 273 349 218 131 245 103 142 Chamba 175 98 77 141 86 55 34 12 22 Salunl 10 5 5 10 5 5 Chamba 8 6 2 1 7 5 2 Chamba (M C) 7 5 2 7 5 2 Bhattlyat 101 45 56 74 38 36 27 7 20 Dalhousie U A 27 7 20 27 7 20 (A) Dalhousie (M C ) 17 4 13 17 4 13 (B) Dalhousie (C B ) 10 3 7 10 3 7 Sihunta 1 1 1 Bhalal 55 41 14 55 41 14 Kangra 171 66 103 89 42 47 82 26 56 Indora 9 9 9 9 Kangra 1 1 Dharmsala 71 20 51 71 20 51 Yol (C B) 68 19 49 68 19 49 Dharamsala (M C ) 3 1 2 3 2 Palampur 36 18 18 28 13 15 8 5 3 Palampur (M C ) 8 5 3 8 5 3 Dera Goplpur 5 2 3 2 3 2 Jawalamukhl (N A C ) •• 3 2 3 2 Jal Singh Pur 1 1 Baljnath 48 26 22 48 26 22 Hamlrpur 14 14 9 9 5 5 Tlra SUjanpur 2 2 2 2 Tlra SUjanpur(N A C ) •• 2 2 2 2

104 C-7 PART A(II): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10.000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 LanguagelMother Tongue! Total Rural Urban ------_-__ ----.. ------... ------.. _------StatefDlstnctlTahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females- Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Nadaun 2 2 Nadaun (N A C ) .... 1 Hamlrpur 8 8 7 7 Hamrrpur (M C ) 1 Barsar Bhots (N A C ) • - Bharan, 1 Una B 5 3 2 6 4 2 Bangana 1 Una 7 5 2 6 4 2 Una (M C)- 6 4 2 6 4 2 Bdaspur 27 13 14 27 13 14 Bllaspur Sadar 27 13 14 27 13 14 Mandl 10 6 2 9 7 2 Mandl 6 5 6 5 Mandl (M C.) 5 4 5 4 Pandoh (C T) 1 1 8aldwara 1 1 Sundarnagar 3 2 3 2 Sundarnagar (M C ) 3 2 1 3 2 Kullu 40 34 6 39 33 6 1 Kullu 40 34 6 39 33 6 Kullu (M C) 1 1 lahul And SPltl 9 9 9 9 Udaipur 8 8 8 8 Lahul 1 1 1 1 Shlmla 72 38 34 5 4 67 34 33 Shlmla UA 33 J3 30 63 33 30 Seon! 2 2 2 2 Shlmla Rural 3 2 3 1 2 Jutogh (C 8)0 G 3 2 3 1 2 Shlmla Urban 60 32 28 60 32 28 Shlmla (MunIcIpal Corpn )+ 59 32 27 59 32 27 Shlmla (Munrclpal Corpn )0 G 1 1 1 1 Rampur 6 2 4 2 1 4 3 Rampur{M C) 4 1 3 4 3 Chaupal 1 1 1 1 Solan 49 21 28 13 6 5 36 13 23 Ark, 2 1 1 2 1 1 Nalagarh 10 5 5 6 4 4 2 Nalagart'l (M C ) 2 2 Kasaull 30 10 20 30 10 20 Kasault (C 8) 21 4 17 21 4 17 Parwanoo (N A C ) ~~ 9 6 3 9 6 3 Kandagnat 1 1 1 1 Solan 6 4 2 2 2 4 2 2 Solan (M C) 4 2 2 4 2 2 Slrmaur 13 7 6 8 6 2 5 4 Rajgarh 1 1 1 Nahan 4 1 3 4 3 Nahan M C 4 1 3 4 3 Paonta SahIb 8 5 3 7 5 2 1 Paonta S '"b (M C ) 1 1 1 Kmnaur 6 6 6 6 Poo 1 1 1 1 Morang 1 1 1 1 Kalpa 1 1 1 1 Sangla 3 3 3 3

2 Others Himachal Pradesh 3 2 1 1 1 2 1 1 Chamba 2 1 1 1 1

105 C-7 PART A(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ------.. ------.. ------_ .. --_ ... ------_ ...... _-_ ...... _------_ ... __ .... _ State/DlstrtctlTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Salun! Chamba Chamba (M C) Kangra 1 Kangra 1 Nagrota Bagwan (N A C ) 1

17 Urdu 1 Urdu Himachal Pradesh 8,047 4,655 3,392 5,649 3,147 2,502 2,398 1,508 890 Chamba 172 114 58 145 97 48 27 11 10 Chaurah 71 37 34 71 37 34 Salun! 2 2 2 2 Chamba 10 6 4 3 3 7 3 4 Chamba (M C) 7 3 4 7 3 4 Bhattlyat 81 61 20 61 47 14 20 14 6 Dalhousie U A 16 12 4 16 12 4 (A) DalhOUSie (M C) 16 12 4 16 12 4 Chuartkhas (N A C ) •• 4 2 2 4 2 2 Bhalal 8 6 8 8 ... Kangra 350 260 90 331 246 85 19 14 5 Nurpur 20 11 9 19 10 9 1 Nurpur(M C) Indora 77 40 37 77 40 37 Fatehpur 25 25 25 25 Jawall 79 64 15 79 64 15 Harchaklan 1 1 Kangra 8 4 4 4 2 2 4 2 2 Nagrota Bagwan (N A C ) 3 2 '3 2 Kangra (M C) 1 Dharmsala 24 13 11 16 8 8 8 5 3 Yol (C B) 5 2 3 5 2 3 Dharamsala (M C ) 3 3 3 3 Palampur 23 14 9 17 8 9 6 6 Palampur (M C ) 6 6 6 6 Baroh 5 5 5 5 Dera Goplpur 35 34 35 34 Khundlan 43 43 43 43 Jal Singh Pur 7 4 3 7 4 3 Baljnath 3 2 3 2 1 Hamlrpur ,- 52 37 15 36 25 11 16 12 4 Tlra SUJanpur 6 3 3 6 3 3 Tlra SUjanpur{N A C ) ** 6 3 3 6 3 3 Nadaun 10 9 5 5 5 4 Nadaun (N A C ) ** 5 4 1 5 4 Hamlrpur 11 8 3 6 3 3 5 5 Hamrrpur (M C ) 5 5 5 5 Barsar 6 6 6 6 Bhoranj 19 11 8 19 11 8 Una 631 349 282 504 278 226 127 71 56 Amb 277 157 120 772 153 119 5 4 Daulatpur (N A C) 2 2 2 2 Gagret (N A C ) ** 3 2 1 3 2 Bangana 10 3 7 10 3 7 Una 342 187 155 220 120 100 122 67 55 Una (M C) 4 3 4 3 Mehatpur Basdehra (N A C ) .* 2 2 2 2 Santokhgarh (N A C ) 116 62 54 116 62 54 Haro" 2 2 2 2 Bllaspur 126 76 50 44 29 15 82 47 35

106 C-7 PART A(li) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban

StatelDlstnct/Tahsllrrown Persons Males Fem~les Persons Males Females Persons Males Females 2 3 - 4 5 6 7 8 9 10

Ghumarwln 27 18 9 23 14 9 4 4 Ghumarwln (N A C ) 4 4 4 4 Jhanduta 9 5 4 9 5 4 Nalna Devl 6 5 1 6 5 1 Bllaspur Sadar 84 48 36 6 5 1 78 43 35 Bllaspur (M C ) 78 43 35 78 43 35 Mandl 849 462 387 807 430 377 42 32 10 Joglndarnagar 1 1 Joglndarnagar (N A C ) 1 Sand hal 3 3 3 3 Padhar 18 11 7 18 11 7 Mandl 271 136 135 259 128 131 12 8 4 Mandl (M C) 11 7 4 11 7 4 ?andoh (C T) 1 1 1 Sundarnagar 4'31 756 205 432 233 199 29 ~3 6 Sundarnagar (M C ) 29 23 6 29 23 6 Nlhn 43 29 14 43 29 14 Karsog 50 24 26 50 24 26 Dharmpur 2 2 2 2 Kullu 138 124 14 78 71 7 60 53 7 Kullu 114 105 9 54 52 2 60 53 7 Manall (N A C) 13 8 5 13 8 5 Kullu (M C) 47 45 2 47 45 2 Banjar 1 Ani 1 1 1 Nermand 22 17 5 22 17 5 Lahul And SPltl 4 4 4 4 Udaipur 1 1 1 SPltl 3 3 3 3 Shlmla 1,497 900 597 900 468 432 597 432 165 Shlmla U A 572 412 160 572 412 160 Seonl 5 4 4 3 Seonl (N A C ) * 4 3 1 4 3 Shlmla Rural 24 21 3 23 20 3 1 1 (C) Dhalh (N A C )+ 1 1 1 Shlmla Urban 571 411 160 571 411 160 Shlmla (Municipal Corpn )+ 559 405 154 559 405 154 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 5 2 3 5 2 3 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 3 2 3 2 1 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 4 2 2 4 2 2 Junga 3 2 3 2 Theog 3 2 1 2 Theog (M C) 2 1 2 ~umharsa," 7 7 7 7 Rdmpur 76 46 30 65 36 29 11 10 1 Rampur (M C) 11 10 11 10 1 Rohru 15 10 5 7 4 3 8 6 2 Rohru (N A C ) ** 8 6 2 8 6 2 Kotkhal 16 10 6 16 10 6 Chaupal 22 15 7 22 15 7 Nerua 694 346 348 694 346 348 Jubbal 20 8 12 20 8 12 Clmgaon 41 18 23 41 18 23 Solan 217 150 67 83 57 26 134 93 41 Arkl 24 16 8 24 16 8 Nalagarh 55 48 7 19 14 5 36 34 2 Nalagarh (M C ) 36 34 2 36 34 2 Kasauh 50 29 21 33 21 12 17 8 9 Kasauh (C B) 13 6 7 13 6 7 Parwanoo (N A C ) ** 4 2 2 4 2 2

8-72/RGJ/ND/Z002 107 C-7 PART A(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVIN~ A MINIMuM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 18 SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND 'I'OWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ----- _..... __ ...... _ --.------... _.... _£_------Stat~/DlstncUTahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kandaghat 3 3 :1 a Solan 85 54 31 4 3 61 51 30 Sabathu (C B ) 3 2 1 3 2 Solan (M C) 76 48 28 76 46 28 Dagshal (C B ) ·2 1 1 2 1 1 Sirmaur 3,997 2,166 1,831 2:103 1,429 1,274 1,294 737 557 Ra)garh 22 18 4 8 6 2 14 12 2 RaJ9arh (N A C ) * 14 12 2 14 12 2 Pachhad 2 2 1 1 Sarahan (N A C ) 1 1 1 Nahan 1,210 661 549 1GB 62 84 1,044 579 465 Nahan M C 1,044 579 465 1,044 579 465 Dadahu 1 1 1 Renuka 2 2 :2 2 Paonta Sahib 2,739 1,465 1,214 2,1lO4 1,320 1,184 235 145 90 Paonta Sahib (M C ) 235 145 90 235 145 90 Kamrau 13 10 3 13 10 3 Shalal 7 6 1 7 6 PaJheta 1 1 1 Klnnaur 14 13 14 13 Hangrang 1 1 Poe 1 1 Morang 1 1 1 Kalpa 3 3 :3 3 Nlchar 7 6 ., 6 Sangla 1 1

2 Others Himachal Pradesh 205 111 94 192 99 93 13 12 Chamba 12 6 6 12 6 6 Bhattlyat 10 5 5 10 5 5 Brahmaur 2 1 2 Hamlrpur 33 17 16 33 17 16 Nadaun 33 17 16 33 17 16 M"'ndl 64 33 31 64 33 31 Aut 64 33 31 64 33 31 Shlmla 75 44 31 62 32 30 13 12 ShlmJa UA 12 11 1 12 11 Shlmla Rural 1 Shlmla Urban 12 11 12 11 Shlmla (Municipal Corpn )+ 12 11 1 12 11 Rampur 53 27 26 53 27 26 Rohru 1 1 Rohru (N A C ) •• 1 1 Jubbal 8 4 4 8 4 4 Sirmaur 21 11 10 21 11 10 Pachhad 21 11 10 21 11 10

Note-1 Mother tongue figures of "Nepali" Inelud elude "Gorkhali" 2 + These towns are parts of Shlmla Urban AgglomeratlC'n which spresd over shlmla Rural and Shlmla Urban Tahslls Figures In 3 The follOWing abbrevlallon have been used - UA =Urban Agglomerallon M Corpn =Municipal Corporation MC = MUniCipal Committee NAC =Notified Area Committee CB = Cantonment Board OG = Out Growth CT = Census Town

108 C-7 PART B(I)' DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN! 1991 Ltlnguagal Total Rural Urban ----...... --_ ..... __ ...... _... ------... ------_...... _-_ ...... _.. - .. _--_ .... ------State/Dlstnct/Tahsllrrown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1 Adl Himachal Pradesh 19 12 7 19 12 7 SltMaUr 2 2 2 2 Renuka 2 2 2 2 Klnna!.:r 17 10 7 17 10 7 Hangrang 13 8 5 13 8 5 Kslpa 4 2 2 4 2 2

2 Arablc/Arbl Himachal Pradesh 486 265 221 478 257 221 8 Kangra 75 40 35 75 40 35 Nurpur 35 18 17 35 18 17 Indora 14 6 8 14 6 8 Jawah 26 16 10 26 16 10 Mandl 160 79 81 160 79 81 Joglndarnagar 51 28 23 51 28 23 Mandl 87 41 46 87 41 46 Nlhn 22 10 12 22 10 12 Kullu 8 3 5 8 3 5 Am 8 3 5 8 3 5 Shlmla 242 142 100 235 135 100 7 7 Shlmla U A 7 7 7 7 Shlmla Urban 7 7 7 7 Shlmls (Municipal Corpn )+ 7 7 7 7 Nerua 235 135 100 235 135 100 Solan Solan Dagshal (C B )

3 Bhlli/Bhllodl Himachal Pradesh 1,873 832 1,041 1,827 814 1,013 46 18 28 Hamlrpur 5 4 2 2 3 2 Hamlrpur 5 4 2 2 3 2 Hamlrpur (M C ) 3 2 3 2 Bllaspur 129 21 108 129 21 108 Bllaspur Sadar 129 21 108 129 21 108 Mandl 5 5 5 5 Sundarnagar 5 5 5 5 Sundarnagar (M C ) 5 5 5 5 Shlmla 11 6 5 4 2 2 7 4 3 Shlmla U A 6 3 3 6 3 3 Shlmla Urban 6 3 3 6 3 3 Shlmla (Municipal Corpn )+ 6 3 3 6 3 3 Theog 5 3 2 4 2 2 1 Theog (M C) 1 Solan 1,713 793 920 1,682 781 901 31 12 19 Arkl 1,679 778 901 1679 778 901 Kasauh 5 2 3 5 2 3 Kasauh (C B) 5 2 3 5 2 3 Kandaghat 3 3 3 3 Solan 26 10 16 26 10 16 Sab:Jthu (C B ) 21 8 13 21 8 13 Solan (M C) 5 2 3 5 2 3 Klnnaur 10 8 2 10 8 2 Nlchar 10 8 2 10 8 2

4 Bhatia Himachal Pra:lesh 11,293 5,544 5,749 11,162 5,475 5,687 131 69 62 Chamba 407 195 212 407 195 212 Pangl 406 194 212 406 194 212 Chamba 1

109 C-7 PART B(i): DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Languager Total Rural Urban -... _------... _---- _... ,~~. State/DistrictfTahsii/Town Perspns Males Females Persons Males Females Persons Males Femalo);; 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kangra 14 6 6 14 8 6 Dharmsala 12 6 6 12 6 6 Dera Gopipur 2 2 2 2 Hamirpur 1 1 1 1 Hamirpur 1 1 1 1 Hamirpur (M.C.) 1 1 1 1 Bilaspur 1 1 1 1 Ghumarwin 1 1 1 1 Mandi 6 3 3 4 1 3 2 2 Mandi 2 2 2 2 Mandi (M.C.) 2 2 2 2 Aut 2 1 1 2 1 1 Thunag 2 2 2 2 Kullu 665 345 320 555 289 266 110 5& Kullu 665 345 320 555 289 266 110 56 54 Manali (N.A.C.) 54 30 24 54 30 24 Kullu (M.C.) 23 12 11 23 12 11 Bhuntar (N.A.C.) 33 14 19 33 14 19 Lahul & Spiti 10,144 4,959 5,185 10,144 4,959 5,185 Udaipur 93 48 45 93 48 45 Lahul 2,201 1,010 1,191 2,201 1,010 1,191 Spiti 7,850 3,901 3,949 7,850 3.901 3.949 Shimla 14 7 7 5 2 3 9 5 Shimla (U.A.) 9 5 4 9 5 " Shimla Urban 9 5 4 9 5 ".. Sh!mla (Municipal Corpn.)+ 5 2 3 5 2 Shimla (Municipal Corpn.) O.G. 4 3 1 4 3 Rampur 5 2 3 5 2 3 Solan 13 9 4 4 4 9 Nalagarh 4 1 3 4 1 Nalagarh JM.C.) 4 1 3 4 1 Kasauli 2 2 2 2 Solan 7 6 1 2 2 5 4 Solan (M.C.) 5 4 1 5 4 Kinnaur 28 17 11 28 17 11 Hangrang 8 3 5 8 3 5 Poo 8 3 5 8 3 5 Morang 3 3 3 3 Kalpa 9 8 1 9 8 1

5 Dogri Himachal Pradesh 38,617 25,770 12,847 37,461 25,169 12.292 1,156 601 555 Chamba • 1,308 835 473 884 614 270 424 221 JOJ Pangi 16 16 16 16 Chaurah 104 83 21 104 83 21 Saluni 77 62 15 77 62 15 Chamba 400 238 162 280 179 101 120 59 61 Chamba (M.C.) 120 59 61 120 59 81 Bhattiyat 496 299 197 192 137 55 304 162 ·~4~ Dalhousie (U.A.) 248 132 116 248 132 ';16 (A) Dalhousie (M.C.) 79 65 14 79 65 14 (B) Dalhousie (C.B.) 169 67 102 169 67 1(\-' Bakloh (C. B.) 44 25 19 44 25 iY Chuarikhas (N.A.C.) *. 12 5 7 12 5 . Sihunta 82 38 44 82 38 44 Holi 12 12 12 12 Brahmaur 22 20 2 22 20 2 Bhalai 99 67 32 99 67 32 Kangra 12,927 10,698 2,229 12,720 10,607 2,113 207 91 , 16 Nurpur 1,627 1,364 263 1,585 1.348 237 42 16 Nurpur (M.C.) 42 16 26 42 16

110 C-7 PART B(I) DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Languagel Total Rural Urban State/DlstnctITahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Indora 1,801 1,150 651 1,801 1,150 651 Fatehpur 371 369 2 371 369 2 Jawah 919 719 200 919 719 200 Harchaklan 178 177 178 177 Kangra 1,255 1,225 30 1,251 1,223 28 4 2 2 Kangra (M e) 4 2 2 4 2 2 Dharmsala 896 745 151 752 680 72 144 65 79 Yol(e B) 133 59 74 133 59 74 Dharamsala (M e ) 11 6 5 11 6 5 Palampur 1,409 1,194 215 1,397 1,188 209 12 6 6 Palampur (M e ) 12 6 6 12 6 6 Dhrra 538 327 211 538 327 211 Baroh 162 162 162 162 Jaswan 935 560 375 935 560 375 Dera Goplpur 1,105 1,034 71 1,100 1,032 68 5 2 3 Jawalamukhl (N A e ) *. 5 2 3 5 2 3 Rakkar 220 206 14 220 206 14 Khundlan 315 286 29 315 286 29 Jal Singh Pur 422 421 1 422 421 1 Baljnath 627 624 3 627 624 3 Thural 147 135 12 147 135 12 I Hamlrpur 17,544 8,624 8,920 17,504 8609 8,895 40 15 25 Tlra SUJanpur 422 269 153 421 268 153 1 Tlra SUJanpur(N A e ) *. 1 1 Nadaun 2,831 1,384 1.447 2,821 1,381 1,440 10 3 7 Nadaun (N A e ) •• 10 3 7 10 3 7 Hamlrpur 2,025 1,105 920 2,007 1,097 910 18 8 10 Hamrrpur (M e ) 18 8 10 18 8 10 Barsar 10,709 4,999 5,710 10,698 4,996 5,702 11 3 8 Bhota (N A e ) * 11 3 8 11 3 8 Bhoranl 1,557 867 690 1,557 867 690 Una 2,084 1,330 754 2,042 1,307 735 42 23 19 Amb 1,022 596 426 1,000 585 415 22 11 11 Daulatpur (N A e) 17 8 9 17 8 9 Gagret (N A e ) .* 5 3 2 5 3 2 Bangana 160 129 31 160 129 31 Una 808 514 294 788 502 286 20 12 8 Una (M e) 20 12 8 20 12 8 Haroh 94 91 3 94 91 3 BUaspur 1,117 986 131 1,109 979 130 8 7 Ghumarwm 508 434 74 508 434 74 Jhanduta 149 146 3 149 146 3 Nama Devl 208 172 36 208 172 36 Bllaspur Sadar 252 234 18 244 227 17 8 7 Bllaspur (M e ) 8 7 1 8 7 Mandl 1,743 1,695 48 1,686 1,661 25 57 34 23 Joglndarnagar 173 160 13 160 154 6 13 6 7 JoglOdarnagar (N A e ) 13 6 7 13 6 7 Ladbharol 61 52 9 61 52 9 Sandhol 52 52 52 52 Sarkaghat 147 147 147 147 Kolll 45 45 45 45 Padhar 72 71 72 71 Mandl 356 342 14 323 323 33 19 14 Rawalsar (N A e ) * 8 4 4 8 4 4 Mandl (M C) 16 9 7 16 9 7 Pandoh (C T) 9 6 3 9 6 3 Baldwara 77 77 77 77 Sundarnagar 166 164 2 155 155 11 9 2 Sundarnagar (M C ) 11 9 2 11 9 2 Nlhn 63 63 63 63

111 C-7 PART B(i)' DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN ·1991 Language! Total Rural Urban State!DlstncUTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Chachyot 105 100 5 105 100 5 Aut 48 48 48 48 Bah Chowkl 64 64 64 64 Thunag 88 88 88 88 Karsog 162 162 162 162 Dharmpur 64 60 4 64 60 4 Kullu 191 175 16 169 159 10 22 16 6 Kullu 121 110 11 99 94 5 22 16 6 Manah (N A C) 3 3 3 3 Kullu (M C) 15 10 5 15 10 Bhuntar (N A C ) •• 4 3 4 3 SainI 7 7 7 7 BanJar 16 15 16 15 Ani 23 22 1 23 22 1 Nermand 24 21 3 24 21 3 Lahul And SPltl 90 82 8 90 82 8 Udaipur 6 6 6 6 Lahul 20 19 1 20 19 SPIt! 64 57 7 64 57 7 Shlmla 684 542 142 451 408 43 233 134 99 Shlmla (UA) 173 95 78 173 95 78 Seonl 17 16 15 15 2 1 Seonl (N A C ) • 2 2 1 1 Shlmla Rural 127 83 44 52 44 8 75 39 36 Jutogh (C B)+ 74 38 36 74 38 36 Jutogh (C B ) 0 G 1 Shlmla Urban 98 56 42 98 56 42 Shlmla (Municipal Corpn )+ 89 52 37 89 52 37 Shlmfa (Municipal Corpn ) 0 G 9 4 5 9 4 5 Junga 11 11 11 11 Theog 92 73 19 53 49 4 39 24 15 Theog (M C) 39 24 15 39 24 15 Kumharsaln 35 33 2 30 29 5 4 1 Narkanda (N A C ) • 5 4 5 4 1 Nankhan 25 23 2 25 23 2 Rampur 119 96 23 116 94 22 3 2 Rampur(M C) 3 2 3 2 Rohru 20 20 20 20 Tlkkar 16 14 2 16 14 2 Kotkhal 24 23 22 22 2 Kotkhal (N A C ) • 2 2 Chaupal 24 21 - 3 19 18 5 3 2 Chaupal (N A C ) • 5 3 2 5 3 2 Cheta 8 8 8 8 Nerua 23 20 3 23 20 3 Jubbal 22 22 18 18 4 4 Jubbal (N A C) * 4 4 4 4 Chlrgaon 20 20 20 20 Dodra Kwar 3 3 3 3 Solan 467 407 60 396 367 29 71 40 31 Arkl 57 55 2 57 55 2 Ramshahr 23 23 23 23 Nalag-arh 99 98 99 98 Knshangarh 20 20 20 20 Kasauh 70 58 12 48 45 3 22 13 9 Kasauh (C B) 7 2 5 7 2 5 Parwanoo (N A C ) •• 15 11 4 15 11 4 Kandaghat 43 37 6 43 37 6 Solan 155 116 39 106 89 17 49 27 22 Sabathu (C B ) 11 6 5 11 6 5 Solan (M C) 34 18 16 34 18 16

112 C-7 PART 9(1). DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Langua gel Total Rural Urban State/DlstnctfT IIhsIIIT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Di1gshal (C.EI ) 4 3 4 3 1 Sirmaur 269 229 40 217 209 8 52 20 32 RilJ9i1rh 24 22 2 24 22 2 Pilchhad 22 22 22 22 Nahan 76 43 33 25 24 51 19 32 Nahlln M C. 51 19 32 51 19 32 Dadahu 7 7 7 7 Renuka 29 26 3 29 26 3 Paonta Sahib 51 51 50 50 PaonIa Sahib (M C.) Kamrau 19 17 2 19 17 2 Shalal 23 23 23 23 PaJhota 10 10 10 10 Nohra 8 8 8 8 Krnnaur 193 167 26 193 167 26 Hangrang 14 14 14 14 Poo 25 24 25 24 1 Morang 41 31 10 41 31 10 Kalpa 55 47 8 55 47 8 Nlchar 46 39 7 46 39 7 Sangla 12 12 12 12

6 English Himachal Pradesh 273 116 157 73 41 32 200 75 125 Champa 29 3 26 ~ 28 2 26 SalunJ 1 1 1 Bhattlyal 28 2 26 28 2 26 Dalhousie (U A ) 28 2 26 28 2 26 (A) Dalhousie (M C ) 26 1 25 26 25 (B) Dalhousie (C B ) 2 2 1 Kangrs. 34 15 19 8 5 3 26 10 16 Dharmsala 30- 12 18 4 2 2 26 10 16 Yol (e B) _ 8 3 5 8 3 5 Oharamsala (M C ) 18 7 11 18 7 11 Bal)nath 4 3 4 3 Hamlrpur 5 4 5 4 Barsar 4 4 4 4 Bhoran) 1 1 Mandl 3 2 2 Mandl 3 2 2 Rawalsar (N A C ) • 2 2 Kullu 98 51 47 31 ';' 16 15 67 35 32 Kullu 95 49 46 28 14 14 67 35 32 Manah (N A C) 12 7 5 12 7 5 Kullu (M C) 55 28 27 55 28 27 Sam) 3 2 3 2 Shlmla 61 23 38 15 10 5 46 13 33 Shlmla UA 46 13 33 46 13 33 Shlmla Rural 13 10 3 13 10 3 Shlmla Urban 46 13 33 46 13 33 Shlmla (Municipal Corpn )+ 40 12 28 40 12 28 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 2 2 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 4 4 4 4 Kumharsaln 2 2 2 2 Solan 30 13 17 10 4 6 20 9 11 Kasaull 13 8 5 8 4 4 5 4 Kasaull (C B) 2 1 2 1 Parwanoo (N A C ) •• 3 3 3 3 Solan 17 5 12 2 2 15 5 10 Sabathu (C B ) 1 Solan (M C) 11 3 8 11 3 8

113 C-7 PART B(I): DISTRIBUTION OF THE 96 NON·SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Langl,Jagel Total Rural Urban ------... ------.. _... ------..... ------State/DlstnctITahsillTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 B 9 10

Dagshal (C 8 ) 3 2 3 2 Sirmaur 13 5 8 2 2 11 5 6 Rajgarh 2 2 2 2 Nahan 11 5 6 11 5 6 Nahan M C 11 5 6 11 5 6

7 Garo Himachal Pradesh 1 Shlmla Shlmla U A Shlmla Urban Shlmla (MUniCipal Corpn )+

8 Gondl Himachal Pradesh 3 3 3 3 Kullu 1 Kullu 1 Lahul And SPltl 2 2 2 2 Udaipur 2 2 2 2

9 Halam Himachal Pradesh 40 20 20 40 20 20 Chamba 40 20 20 40 20 20 Pangl 40 20 20 40 20 20

10 Khandeshl Himachal Pradesh 4,355 2,231 2,124 4,260 2,182 2,078 95 49 46 Chamba 249 121 128 249 121 128 Bhatbyat Sihunta 143 70 73 143 70 73 Brahmauf 105 51 54 105 51 54 Kangra 608 313 295 548 280 268 60 33 27 Nurpur 373 194 179 373 194 179 Kangra 13 7 6 13 7 6 Dera Goplpur 71 38 33 11 5 6 60 33 27 Jawalamukh, (N A C ) _. 60 33 27 60 33 27 Baljnath 143 71 72 143 71 72 Thural 8 3 5 8 3 5 Ham'rpur 121 59 62 86 43 43 35 16 19 Nadaun 121 59 62 86 43 43 35 16 19 Nadaun (N A C ) .- 35 16 19 35 16 19 Una 49 28 21 49 28 21 Amb 7 7 7 7 Banga[1a 42 21 21 42 21 21 Bllaspur 1,961 994 967 1,961 994 967 Ghumarwln 67 29 38 67 29 38 Jhanduta 1 1 1 Bilaspur Sadar 1893 965 928 1,893 965 928 Mandl 597 313 284 597 313 284 JoglndaLnagar 78 38 40 78 38 40 Padhar 19 10 9 19 10 9 .Mandl 491 262 229 491 262 229 Aut 9 3 6 9 3 6 Kullu 44 28 16 44 28 16 Kullu 44 28 16 44 28 16 Shlmla 569 287 282 569 287 282 Seom 5 4 5 4 Theog 5 5 5 5 Rampur 165 85 80 165 85 80 Rohru 4 3 4 3 Nerua 339 169 170 339 169 170

114 C-7 PART B(I) DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language! Total Rural ------_------Urban Slale!Dlslnct/TahsllfTown P~rsons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Dodra Kwar 51 21 30 51 21 30 Sirmaur 157 88 69 157 88 69 Nahan 8 5 3 8 5 3 Paonia Sahib 149 83 66 149 83 66

11 Khana Himachal Pradesh 2 2 2 2 Lahul And Spill 2 2 2 2 SPltl 2 2 2 2

12 Khasl Himachal Pradesh 21 17 4 20 17 3 Kangra 3 3 2 2 Indora 2 2 2 2 Dharmsala Yol(C B) Hamlrpur 2 2 Bhoranj 2 1 2 Krnnaur 16 16 16 16 Kalpa 16 16 16 16

13 Kmnaurl Himachal Pradesh 61.521 29.999 31.522 60,631 29.471 31.160 890 528 362 Chamba 212 112 100 206 108 98 6 4 2 Chaurah 195 103 92 195 103 92 Chamba 10 5 5 4 3 6 4 2 Chamba (M C) 6 4 2 6 4 2 Bhattlyat 2 1 2 Sihunia Brahmaur 4 3 4 3 Kangra 62 47 15 36 29 7 26 18 8 Nurpur 9 6 3 9 6 3 Kangra 2 2 2 2 Kangra (M C) 2 2 2 2 Dharmsala 28 20 8 4 4 24 16 8 Dharamsala (M C ) 24 16 8 24 16 8 Palampur 3 2 3 2 Jaswan 1 1 1 Baljnath 19 17 2 19 17 2 Hamlrpur 39 20 19 6 2 4 33 18 15 rrra SUjanpur 2 1 Tlra SUjanpur(N A C ) •• Nadaun 13 7 6 13 7 6 Nadaun (N A C ) •• 13 7 6 13 7 6 Hamlrpur 23 12 11 4 2 2 19 10 9 Ham'rpur (M C ) 19 10 9 19 10 9 Shoranj 1 1 Una 3 2 3 2 Amb 3 2 3 2 Bllaspur 59 30 29 53 25 28 6 5 Ghumarwln 25 18 7 22 15 7 3 3 Ghumarwln (N A C ) 3 3 3 3 Jhanduta 3 2 3 2 Nama Devi 4 2 2 3 2 Nama Devi (M C ) 3 2 1 3 2 Bllaspur Sadar 27 9 18 27 9 18 Mandl 179 96 83 141 72 69 38 24 14 Jogrndarnagar 2 2 2 2 Sand hoi 2 2 2 2 Sarkaghat 2 2 1 Mandl 58 31 27 27 14 13 31 17 14

115 C-7 PART B(I)' DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN ·1991 Language! Total Rural Urban .... _..... _-_ ...... _------_... _- - ... ------... --_------.. ------State/DlstnctITahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons M€lles Fernale' 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Rawfllsar (N A C ) • 4 41 ;2 4 2 Mandl (M C) 16 9 7 16 9 Pan doh (C T) 11 6 Ii 11 6 Baldwara 3 3 3 3 Sundarnagar 21 14 7 14 7 7 7 7 Sundarnagar (M C ) 7 7 7 7 Nlhrf 26 16 11 26 Hi 11 Chachyot 2 2 2 2 Aut 15 6 9 16 fl !l Kar&og 46 26 22 46 26 ;2;! Kllliu 1,733 848 8t15 1,61l) 787 II;!!! 118 61 57 KlIliu 1,El1(l 781 835 1,4911 720 778 1111 61 (')7 Manall (N A C ) t;l8 31 37 611 31 37 Kullu (M Q) 411 28 ~O 46 26 20 Bhuntar (N A C ) ~* 2 f! ~ 2 BElnjl1r Ani 19 9 10 19 9 10 Nermand 97 58 39 97 58 3~ Lahul And Spltl 107 98 9 107 98 9 Udaipur 7 6 1 7 6 1 Lahul 12 !;j 3 12 9 3 Spill 88 83 5 86 83 5 Shlmla 1,620 887 733 1,041 {j31l 50g 579 351 228 Shlmla (U A) 384 253 1~1 384 263 131 Seonl 59 15 44 4;l 13 30 16 2 14 Seom (N A C ) • 16 2 14 16 2 14 Shlmla Rural 114 68 46 9§ 55 43 16 13 :1 Jutogh (C 8) 0 G 9 § 3 !l ti ~ JutO~h (C 13) 0 G ~ 2 2 a l! (9) Rna!" (1\1 A C )+ 5 5 9 § $hlrnla Urban 368 240 128 3§~ 2'\Q 128 Shu"nlll (M41llclpal Gorgn )+ 254 163 !l1 ~§'f 16;l ~1 ~hlmla (l\!1uplclpal Corp., lOG 4~ 31 14 '\9 31 14 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 q 25 16 9 29 11> 9 ~ Shlmla (MUniCipal Corpn ) 0 G 3 2 3 1 2 Shlmla (MUniCipal Corpn ) 0 G 2 1 1 2 1 1 Shlmla (MUniCipal Corpn lOG 8 6 2 ~ a 2 Shlmla (MUniCipal Corpn ) 0 G 27 20 7 27 ;10 7 Sh,mla (MUniCipal Corpn ) 0 G 4 2 ? 4 a 2 Junga 42 27 1§ 42 27 15 Theog, 45 14 :}1 17 {j 11 23 1I 20 Theog (M C) 28 8 20 2!l 8 lW Kumharsam 108 61 47 93 5;2 41 1fl e 6 Narkanda (N A C ) • 15 9 6 HI e (} Nankhan 12 3 9 12 3 9 Rampur 690 358 332 584 299 285 106 5a 47 Rampur (M C) 106 59 47 10Q 5e 47 Rohru 16 8 8 13 7 6 3 1 1.1 Rohru (N A C ) *. 3 2 3 1 ~ Tlkkar 3 2 3 2 • Kotkhal 94 49 45 75 36 39 1\} 1~ 6 Kotkhal (N A C ) • 19 13 6 19 13 I) Chaupal 15 12 3 10 8 l! Ii 4 1 Chaupal (N A C ) • 5 4 Il 4 Nerua 2 2 2 ;! Jubbal 34 20 14 31 18 13 3 2 Jubbal (N A C) • 3 2 1 3 2 Chlrgaon 11 3 8 11 ;} 8 Dodra Kwar 7 5 2 7 5 ;2 Solan 297 199 98 219 155 64 78 44 34 Arkl 16 5 11 16 & 11

116 C-7 PART B(I) DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Lanflllllflel Total Rural Urban ... -.. ------_... _------... -...... ------... -...... ------~-... -.. ------... ------.. Sta!e/DI$trrcVTah§llfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons M,,'es Females 1 2 3 4 5 6 i 8 e 10

Nqlaflarh 1 Kri§hqnl:j!lrh 14 8 6 14 8 6 Kasqyli 106 97 9 91 !I8 3 15 9 6 Ka§QIlII (0 13 ) 4 3 1 4 3 PalWlInoo (N A C ) *~ 11 6 5 11 6 5 I

14 KllfukI1/0r!ll;m Himachal Pradf!§h 4§1 ~OQ 151 ~~ll ;!1j7 g1 63 3~ llQ CharT,t)il 1 ShCltllyal 1 Dalhousie (I) A ) 1 (A) Dlllhpu&l~ (M C ) 1 Kangrll 15 4 11 11 4 7 4 4 DnarmsClla 4 4 4 4 Yol(e.a) 4 4 4 4 Palampur 11 4 7 11 4 7 Kullu 1£1 8 4 12 8 4 Kullu 12 8 4 12 8 4 Lanul And SPltl Ii 5 5 5 Spltl ~ 5 5 5 Shimla 316 212 10~ 282 193 89 34 19 15 Shlmla U A 34 1!J 15 34 19 15 Shlmla Urban 34 19 15 34 19 15 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 34 19 15 34 19 15 Junga 14 14 14 14 Theog 35 22 13 35 22 13 KumharsBln 194 139 55 194 139 55 Rampur 3 ;2 1 3 2 1 KotkhBI 36 11} 20 3!:) 16 20 Solan 6 ;2 4 !:l 2 4 Arkl 6 ~ 4 6 2 4 Sirmaur 24 13 11 24 13 11 Nahan 24 13 11 24 13 11 Nahan M C 24 13 11 24 13 11 Klnnaur 72 55 17 7'4 f'i5 17 Pee 20 19 1 20 19 Kalpa ;39 28 11 ~9 28 11 Nlchar 13 (l 5 13 § 5

117 C-7 PART B(I): DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Languagel Total Rural Urban State/DlstncUTahsllfT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

15 Lahauh Himachal Pradesh 21,896 10,972 10,924 20,623 10,248 10,375 1,273 724 549 Chamba 274 156 118 249 142 107 25 14 11 Pangl 12 7 5 12 7 5 Chaurah 215 120 95 215 120 95 Saiuni 1 1 1 Chamba 39 24 15 18 12 6 21 12 9 Chamba (M C) 21 12 9 21 12 9 Bhattlyat 5 3 2 4 2 2 Chuankhas (N A C ) ... 4 2 2 4 2 2 Sihunta Brahmaur 1 Kangra 51 32 19 43 28 15 8 4 4 Harchaklan 1 Dharmsala 34 23 11 26 19 7 8 4 4 Yol (C B) 4 2 2 4 2 2 Dharamsala (M C ) 4 2 2 4 2 2 Palampur 14 7 7 14 7 7 Khundlan 1 1 1 Baljnath Hamlrpur 3 3 2 2 Hamlrpur 2 2 2 2 Hamlrpur (M C ) 2 2 2 2 Bhoran] 1 Una 2 2 Una 2 2 Una (M C) 2 2 Bllaspur 4 4 4 4 Ghumarwm 1 1 1 1 Bllaspur Sadar 3 3 3 3 Mandl 118 69 49 65 36 29 53 33 20 Jogmdarnagar 7 3 4 7 3 4 Sarkaghat 4 2 2 4 2 2 Sarkaghat (N A C ) • 4 2 2 4 2 2 Kotll 1 Mandl 48 30 18 5 3 2 43 27 16 Mandl eM C) 31 18 13 31 18 13 Pandoh (C T) 12 9 3 12 9 ,3 Sundarnagar 6 4' 2 6 4 2 Sundarnagar (M C ) 6 4 2 6 4 2 Chachyot 25 14 11 25 14 11 Aut 16 8 8 16 8 8 Bah Chowkl 9 5 4 9 5 4 Thunag 2 2 2 2 Kullu 6,962 3,574 3,388 5,854 2,960 2.894 1,108 614 494 Kullu 6,797 3,483 3.314 5,714 2,882 2.832 1,083 601 482 Manah (~A C) 268 144 124 268 144 124 Kullu (M C) 655 382 273 655 382 273 Bhuntar (N A C ) •• 160 75 85 160 75 85 Saln) 83 44 39 83 44 39 Banjar 55 28 27 30 15 15 25 13 12 Banjar (N A C r' 25 13 12 25 13 12 Am 22 14 8 22 14 8 Nermand 5 5 5 5 Lahul And SPltl 14,333 7.041 7.292 14.333 7.041 7.292 Udaipur 6,541 3,277 3.264 6,541 3277 3,264 Lahul 7,776, 3,748 4.028 7776 3748 4,028 SPltl 16 16 16 16 Shlmla 120 73 47 47 19 28 73 54 19 Shlmla UA 44 37 7 44 37 7 Seam 22 22 21 21 1

118 C-7 PART 8(1) DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Languagel Total Rural Urban ------_.. ------_ .. _------... -...... _------..... _------_ .. ------_... _------State/DlstnctfTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Seonl (N A C ) * Shlmla Rural 9 7 2 9 7 2 Shlmla Urban 44 37 7 44 37 7 Shlmla (Municipal Corpn )+ 43 36 7 43 36 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 1 1 Junga 3 2 1 3 2 Rampur 17 12 5 13 9 4 4 3 Rampur (M C) 4 3 4 3 1 Kotkhal 24 14 10 24 14 10 Kotkhal (N A C ) * 24 14 10 24 14 10 Chlfgaon 1 Solan 1 Solan Solan (M C) 1 Sirmaur 6 3 3 5 2 3 Pachhad 5 2 3 5 2 3 Nahan 1 Nahan M C Kmnaur 22 15 7 22 15 7 Hangrang 6 4 2 6 4 2 Poo 3 3 3 3 Kalpa 9 5 4 9 5 4 Sangla 4 3 1 4 3

16 Lahnda Himachal Pradesh 557 279 278 40 20 20 517 259 258 Chamba 488 244 244 9 4 5 479 240 239 Chamba 488 244 244 9 4 5 479 240 239 Chamba (M C) 479 240 239 479 240 239 Kangra 20 9 11 14 6 8 6 3 3 Nurpur 1 Nurpur (M C) Kangra Kangra (M C) Dharmsala 14 6 8 14 6 8 Palampur 4 2 2 4 2 2 Palampur (M C ) 4 2 2 4 2 2 Hamlrpur 3 2 3 2 Hamlrpur 3 2 • 3 2 Hamlrpur (M C ) 3 2 3 2 Mandl 6 4 2 6 4 2 Jogmdarnagar 6 4 2 6 4 2 Shlmla 30 16 14 8 4 4 22 12 10 Shlmla UA 20 11 9 20 11 9 Shlmla Urban 20 11 9 20 11 9 Shlmla (Municipal Corpn )+ 19 11 8 19 11 8 Silimia (Municipal Corpn )0 G 1 Theog 8 4 4 8 4 4 Rampur 2 1 2 Rampur (M C) 2 2 1 Solan 10 5 5 3 2 7 3 4 Kasauh 6 2 4 6 2 4 Parwanoo (N A C ) ** 6 2 4 6 2 4 Solan 4 3 3 2 1 Solan (M C) 1

17 Lushal/Mlzo Himachal Pradesh 4 2 2 4 2 2 Kangra 4 2 2 4 2 2 DharmsaJa 4 2 2 4 2 2 Yol(C B) 4 2 2 4 2 2

119 C-7 PART 13(1). DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Languagel Total Rural Urban ... _------> State/DlstnctlTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

18 Malto Himachal Pradesh 8 8 8 8 Klnnaur 11 8 8 8 Hangrang 8 8 8 8

19 Mlshml Himachal Pradesh 20 7 13 20 7 13 Kullu 12 3 9 12 3 9 Kullu 12 3 9 12 3 9 Shlmla Rampur 1 Solan 7 3 4 7 3 4 Solan 7 3 4 7 3 4

20 Munda Himachal Pradesh 66 36 30 64 34 30 2 2 Chamba 4 3 1 4 3 Bhattlyat 1 1 1 1 Bhalal 3 2 3 2 Kangra 13 a 7 12 5 7 Dharmsala 1 1 Dharamsala (M C ) 1 1 Palampur 12 5 '7 12 5 7 Shlmla 38 16 22 37 15 22 Shlmla UA 1 Shlmla Rural S 5 5 5 Shlmla Urban 1 Shlmla (Municipal Corpn )+ 1 Theog 3 2 3 1 2 Rampur 29 14 15 29 14 15 Kmnaur 11 11 11 11 Hangrang 3 3 3 3 Poo 1 Nlchar 7 7 7 7

21 Mundarl ~ Himachal Pradesh 98 84 14 90 78 12 8 6 2 Kullu 10 5 5 10 5 5 Kullu 10 5 5 10 5 5 Lahul And SPltl 19 19 19 19 Udaipur 19 19 19 19 Shlmla 11 9 2 3 3 8 6 2 Shlmla UA 8 6 2 8 6 2 Shlmla Urban 8 6 2 8 6 2 Shlmla (Municipal Corpn )+ 8 6 2 8 6 2 Kumharsam 3 3 3 3 Sirmaur 11 11 11 11 Kamrau 11 11 11 11 Kmnaur 47 40 7 47 40 7 Poo 5 4 5 4 Morang 9 9 9 9 Kalpa 12 12 12 12 Nlchar 21 15 6 21 15 6

22 Nlcobarese Himachal Pradesh Kmnaur Kalpa

120 C-7 PART 8(i) DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language! Total Rural Urba., ---_ .... _..... _--_ .. ----_ ... -_ .. __ ...... ---...... ------...... _------.. _----..... ------State!Dlstnct/Tahsllrrown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

23 Santah Himachal Pradesh 36 36 36 34 Chamba 2 1 2 1 Salunl 2 2 Kangra Dharmsala Yol (C B) Lahul And SPltl 29 29 29 29 Lahul 29 29 29 29 Shlmla 4 4 4 4 Rampur 4 4 4 4

24 Sherpa Himaehal I'radesh 390 225 165 388 225 163 2 2 Chamba 7 4 3 7 4 3 Chaurah 4 2 2 4 2 2 Chamba 3 2 3 2 Kangra 13 6 7 13 6 7 Jal Singh Pur 13 6 7 13 6 7 Kullu 27 15 12 27 15 12 Kullu 27 15 12 27 15 12 Lahul And SPltl 195 116 79 195 116 79 Udaipur 102 52 50 102 52 50 Lahul 59 40 19 59 40 19 SPltl 34 24 10 34 24 10 Shlmla 28 10 18 26 10 16 2 2 Shlmla U A 2 2 2 2 Shlmla Urban 2 2 2 2 Shlmla (MuOlclpal Corpn )+ 2 2 2 2 Rampur 26 10 16 26 10 16 Klnnaur 120 74 46 120 74 46 Hangrang 11 7 4 11 7 4 Poo 6 4 2 6 4 2 Morang 6 3 3 6 3 3 Kalpa 4 2 2 4 2 " 2 Nlchar 93 58 35 93 58 35

25 Tangkhul Himachal Pradesh 3 2 3 2 Kangra 3 i 3 2 Dharmsala 3 2 3 2 r 1 Yol (C B) 3 2 3 2

26 Tibetan Himachal Pradesh 13,561 7,607 5,954 5,682 3,387 2,295 7,879 4,220 3,659 Chamba 1,309 678 631 227 103 124 1,082 575 507 Pangl 190 88 102 190 88 102 Chamba 33 12 21 33 12 21 Bhattlyat 1082 575 507 1,082 575 507 Dalhousie (U A) 1082 575 507 1,082 575 507 (A) Dalhousie (M C ) 1082 575 507 1,082 575 507 Brahmaur 4 3 4 3 Kangra 6,647 3,769 2,878 1 788 1,082 706 4,859 2,687 2,172 Nurpur 37 37 37 37 Kangra 35 22 13 3 2 32 21 11 Kangra (M C) 32 21 11 32 21 11 Dharmsala 4,965 2,760 2,205 174 111 63 4,791 2,649 2,142 Dharamsala (M C ) 4,791 2,649 2,142 4,791 2649 2,142 Palampur 38 21 17 7 7 31 14 17 Palampur (M C ) 31 14 17 31 14 17 Dera Goplpur 5 3 2 5 3 2

121 C-7 PART B(I): DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Languagel Total Rural Urban State/DlstnctfTahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Jawalamukhl (N A C ) •• 5 3 2 5 3 2 BalJnath 1,567 963 604 1,567 963 604 Hamlrpur 2 1 2 BhoranJ 2 1 2 Una 4 3 3 2 Una 4 3 3 2 Una (M C) 3 1 2 3 2 Mandl 1,162 689 473 828 503 325 334 186 148 Jogmdarnagar 772 476 296 772 476 296 Mandl 321 176 145 46 22 24 275 154 121 Rawalsar (N A C ) • 117 77 40 117 77 40 Mandl (M C) 48 22 26 48 22 26 Pandoh (C T) 110 55 55 110 55 55 Sundarnagar 59 32 27 59 32 27 Sundarnagar (M C ) 59 32 27 59 32 27 Bah Chowkl 6 3 3 6 3 3 Thunag 4 2 2 4 2 2 Kullu 856 417 439 536 260 276 320 157 163 Kullu 845 412 433 525 255 270 320 157 163 Manah (N A C) 104 56 48 104 56 48 Kullu (M C) 212 100 112 212 100 112 Bhuntar (N A C ) •• 4 3 4 1 3 Am 11 5 6 11 5 6 Lahul And SPltl 4 3 1 4 3 Udaipur 1 1 Lahul 2 2 SPltl 1 Shlmla 1,592 784 808 333 183 150 1,259 601 658 Shlmla UA 1,215 578 637 1,215 578 637 Shlmla Rural 107 57 50 12 6 6 95 51 44 (C) Dhalh (N A C )+ 95 51 44 95 51 44 Shlmla Urban 1,120 527 593 1,120 527 593 Shlmla (Mumclpal Corpn )+ 1,105 523 582 1,105 523 582 Shlmla (Munclpal Corpn)O G 12 3 9 12 3 9 Shlmla (Munclpal Corpn)O G 2 2 2 2 Shlmla (Munclpal Corpn)O G 1 1 Theog 7 6 2 2 5 4 1 Theog (M C) 5 4 5 4 1 Kumharsam 12 7 5 12 7 5 Narkanda (N A C ) • 12 7 5 12 7 5 Nankhan 2 2 2 2 Rampur 105 60 45 94 55 39 11 5 6 Rampur (M C) 11 5 6 11 5 6 Rohru 11 4 7 10 4 6 Rohru (N A C ) ** 10 4 6 10 4 6 Kotkhal 6 1 5 6 5 Jubbal 211 112 99 205 109 96 6 3 3 Jubbal (N A C) * 6 3 3 6 3 3 Chlrgaon 11 8 3 11 8 3 Solan 38 22 16 20 11 9 18 11 7 Kasauh 32 19 13 19 10 9 13 9 4 Kasauh (C B) 13 9 4 13 9 4 Solan 6 3 3 5 2 3 Solan (M C) 5 2 3 5 2 3 Sirmaur 1,523 830 693 1,519 828 691 4 2 2 RaJQarh 1 1 1 1 Pachhad 1-95 130 65 195 130 65 Nahan 5 3 2 2 2 3 2 Nahan Me 3 2 3 2 Paonta Sahib 1,019 518 501 1,018 517 501 Paonta Sahib (M C ) 1 1

122 C-1 PART B(I)' DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Languagel Total Rural Urban .. _---.. _.. _.. __ ...... _------_... , .. ..._----.... __ .. -_ ...... _----..... _.... ---- ... _.. _--...... _.. ------StatEl/DlstrlctITahSlllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kamrau 303 179 124 303 179 124 Klnnaur 424 413 11 424 413 11 Hangrang 12 4 8 12 4 8 Poo 77 77 77 77 Morang 4 4 4 4 Kalpa 11 11 11 11 Nlcher 6 4 2 6 4 2 Sangla 314 313 314 313

27 Tripurl Himachal Pradesh 2 2 2 2 Hamlrpur 1 Tlra SUJanpur Soian Kasauh

28 Tulu Himachal Pradesh 7 4 3 6 3 3 Chamba 1 Chaurah Kangra 2 2 Oharmsala 2 1 2 1 Yol(C B) 2 1 1 2 1 Shlmla 4 2 2 4 2 2 Shlmla UA 4 2 2 4 2 2 Shlmla Urban 4 2 2 4 2 2 St1lmla (Munrcrpal Corpn )+ 4 2 2 4 2 2

29 Total Of Other Languages Himachal Pradesh 3,022 1,860 1,162 2,494 1,618 876 528 242 286 Chamba 252 149 103 94 66 28 158 83 75 Pangl 1 1 Chaurah 11 9 2 11 9 2 Salunl 9 7 2 9 7 2 Chamba 208 113 95 56 34 22 152 79 73 Chamba (M C) 152 79 73 152 79 73 Bhattryat 10 8 2 4 4 6 4 2 Dalhousie (U A) 5 3 2 5 3 2 (A) Dalhousie (M C ) 3 3 3 3 (B) Dalhousie (C B ) 2 2 2 2 Bakloh (C B) 1 1 Sihunta 5 3 2 5 3 2 Holl 1 1 Brahmaur 3 3 3 3 Bhalal 4 4 4 4 Kangra 278 236 42 244 216 28 34 20 14 Nurpur 25 24 25 24 1 Indora 16 15 16 15 Fatehpur 8 8 8 8 Jawall 18 14 4 18 14 4 Harchaklan 2 2 2 2 Kangra 48 37 11 43 34 9 5 3 2 Kangra (M C) 5 3 2 5 3 2 Dharmsala 55 36 19 26 19 7 29 17 12 Yol (C B) 12 5 7 12 5 7 Dharamsala (M C ) 17 12 5 17 12 5 Palampur 21 21 21 21 Dhlra 3 3 3 3 Baroh 3 3 3 3 Jaswan 7 6 7 6 Dera Goplpur 21 20 21 20

123 9-72/RGI/ND/2002 C-7 PART B(I) DISTRIBUTION OF-THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 LanguageJ Total Rural Urban ... _-_ .. _-----_.. _-_-- ... -_.. _.. _-_ ... _------.. _--...... ----_ .. Stl:!teJDlstnctlTahsllfTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Rakkar 4 4 4 4 Khundlan 5 5 5 5 Jal Singh Pur 19 16 3 19 16 3 Baljnath 19 19 19 19 Thural 4 3 4 3 Hamll'Pur 81 77 4 17 74 3 4 3 Tlra SUJanpur 7 7 e 6 1 Tlra SUJanpur(N A C ) ** 1 Nadaun 25 22 3 25 22 3 Hamtrpur 18 17 1 15 15 3 2 Hamlrpur (M C ) 3 2 1 3 2 Barsar 18 18 18 18 Shoran) 13 13 13 13 Una 475 265 210 475 265 210 Amb 13 13 13 13 Bangana 416 219 197 416 219 197 Una 16 15 1 16 15 Haroh 30 18 12 30 18 12 Bllaspur 32 7 25 32 7 25 GhumalWln 23 6 17 23 6 17 Jhanduta 8 8 8 8 Btlaspur Sadar 1 1 Mandl 86 60 26 72 54 18 14 6 8 Joglndarnagar 6 5 6 5 Ladbharol 1 1 Sandhol 2 2 2 2 Sarkaghat 3 3 3 3 Koth 1 Padhar 2 2 2 2 Mandl 41 22 19 34 18 16 7 4 3 Mandl eM C) 4 2 2 4 2 2 Pandoh (C T) 3 2 3 2 Baldwara 5 5 5 5 Sundarnagar 10 5 5 3 3 7 2 5 Sundarnagar (M C ) 7 2 5 7 2 5 Nlhrr 1 1 1 1 Chachyot 6 5 6 5 Aut 2 2 2 2 Bah Chowkl 1 Thunag 1 1 1 Karsog 3 3 3 3 Dharmpur Kullu 855 471 384 814 446 368 41 25 16 Kullu 849 465 384 808 440 368 41 25 16 Manah (N AC) 19 14 5 19 14 5 Kullu (M C) 22 11 11 22 11 11 Banjar "-Am 4 4 4 4 Nermand 1 1 1 1 Lahul And SPltl 121 90 31 . 121 90 31 Udaipur 54 31 23 54 31 23 Lahul 48 40 8 48 40 8 SPltl 19 19 19 19 Shlmla 275 167 108 145 128 17 130 39 91 Shlmla UA 107 26 81 107 26 81 Seom 3 3 3 3 S'1lmla Rural 55 49 6 53 49 4 2 2 Jutogh (C B) + 2 2 2 2 Shlmla Urban 105 26 79 105 26 79 Shlmla (Municipal Corpn )+ 105 26 79 105 26 79 Junga 1

124 C-7 PART BCi)' DISTRIBUTION OF THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT. TAHSIL AND TOWN -1991 Languagel Total Rural Urban ------.... _ ... _.. ---..... -_ .. _-----_ ..... ----- .. _--- ... _------_ .. _------_---- State/Dlstrrct/TahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Theog 13 8 5 13 8 5 Kumharsaln 7 7 7 7 Nankharr 2 2 2 2 Rampur 23 21 2 18 17 5 4 Rampur (M C) 5 4 1 5 4 1 Rohru 15 8 7 3 3 12 5 7 Rohru (N A C ) •• 12 5 7 12 5 7 Tlkkar 1 1 1 Kotkhal 12 10 2 6 6 6 4 l Kotkhal (N A C ) • 6 4 2 6 4 2 Chaupal 9 9 9 9 Cheta 1 1 Nerua 10 9 10 9 Jubbal 11 7 4 11 7 4 Chlrgaon 3 3 3 3 Dodra Kwar 4 2 2 4 2 2 Solan 178 90 88 42 31 11 136 59 77 Arkl 3 3 3 3 Ramshahr 1 Nalagarh 12 8 4 12 8 4 Krrshangarh 1 1 1 1 Kasauh 60 30 30 8 5 3 52 25 27 Kasauh (C B) 47 23 24 47 23 24 Parwanoo (N A C ) •• 5 2 3 5 2 3 Kandaghat 2 2 2 2 Solan 99 45 54 15 11 4 84 34 50 Sabathu (C B ) 77 31 46 77 31 46 Solan (M C) 6 2 4 6 2 4 Dagshal (C B ) 1 Sirmaur 112 74 38 101 67 34 11 7 4 RaJ9arh 8 7 3 3 5 4 1 RaJ9arh (N A C ) • 5 4 5 4 Pachhad 5 5 5 5 Nahan 4 3 2 2 2 Nahan M C 2 1 2 Renuka 4 3 4 3 Paonta Sahib 30 18 12 26 16 10 4 2 2 Paonta Sahib (M C ) 4 2 2 4 2 2 Kamrau 29 20 9 29 20 9 Shalal 2 2 2 2 Pajhota 3 2 3 2 Nohra 27 14 13 27 14 13 Klnnaur 277 174 103 277 174 103 Hangrang 25 23 2 25 23 2 Poo 5 5 5 5 Morang 9 6 3 9 6 3 Kalpa 19 9 10 19 9 10 Nlchar 217 129 88 217 129 88 Sangla 2 2 2 2

Note - 1 + These towns are parts of Shlmla Urban AgglomeratIOn which spread over shrmla Rural and Shlmla Urban tahslls figures In respect of Shlmla Urban Agglomeration are shown below Shlmla dlstrrct 2 The follOWing abbreViation have been used - UA = Urban Agglomeration M Corpn = MUniCipal Corporation MC = Municipal Committee NAC =Notified Area Committee CB '" Cantonment Board OG = Out Growth CT Census Town

125 C-7 PART B(li) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,00Q SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban -----_ .. _..... -... -.. ------_ .... _---...... ------_ ...... -...... --_ .. _-_ ..... -.. -.. ------_ ... --- -... ------_ ... _.... _------_ ... -...... -_ .. ------State/OlstnctITahsllIT own Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 a 9 10

1 Adl 1 Others Himachal Pradesh 19 12 7 19 12 7 Sirmaur 2 2 2 2 Renuka 2 2 2 2 Kmnaur 17 10 7 17 10 7 Hangrang 13 8 5 13 8 6 Kalpa 4 2 2 4 2 2

2 ArablclArbl 1. ArablclArbl Himachal Pradesh 486 265 221 478 257 221 13 8 Kangra 75 40 35 75' 40 35 Nurpur 35 18 17 35 18 17 Indora 14 6 8 14 6 8 Jawah 26 16 10 26 16 10 Mandl 160 79 81 160 79 81 Jog mdarnagar 51 28 23 51 28 23 Mandl 87 41 46 87 41 46 Nlhn 22 10 12 22 10 12 Kullu 8 3 5 8 3 5 Ani 8 3 5 8 3 5 Shlmla 242 142 100 235 135 100 7 7 Shlmla UA 7 7 7 7 Shlmla Urban 7 7 7 7 Shlmla (Municipal Corpn )+ 7 7 7 7 Nerua 235 135 100 235 135 100 Solan Solan Oagshal (C B )

3 BhlhlBhilodl 1 KoknalKoknllKukna Himachal Pradesh 28 13 15 8 5 3 20 8 12 Hamlrpur 5 4 1 2 2 3 2 Hamlrpur 5 4 2 2 3 2 Hamlrpur (M C ) 3 2 3 2 Bllaspur 2 2 Bllaspur Sadar 2 2 Mandl 5 5 5 5 Sundarnagar 5 5 5 5 Sundarhagar (M C ) 5 5 5 5 Shlmla 11 6 5 4 2 2 7 4 3 Shlmla UA 6 3 3 6 3 3 Shlmal Urban 6 3 3 6 3 3 Shlmla (MuOlclpal Corpn )+ 6 3 3 6 3 3 Theog 5 3 2 4 2 2 1 1 Theog (M C) 1 1 1 Solan 5 2 3 5 2 3 Solan 5 2 3 5 2 3 Solan (M C) 5 2 3 5 2 3

2 Others Himachal Pradesh 1,845 819 1,026 1,819 809 1,010 26 10 16 Bllaspur 127 20 107 127 20 107 Bllaspur Sadar 127 20 107 127 20 107 Solan 1,708 791 917 1,682 781 901 26 10 16 Arkl 1,679 778 901 1,679 778 901 Kasauh 5 2 3 5 2 3

126 C-7 PART B(il) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ------_ ... ------_ .. ------State/Dlstnct/T ahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kasauli (C B) 5 2 3 5 2 3 Kandaghat 3 3 3 3 Solan 21 8 13 21 8 13 Sabathu (C B ) 21 8 13 21 8 13 Kmnaur 10 8 2 10 8 2 Nlchar 10 8 2 10 8 2

4 Bhofia 1 Bhotia Himachal Pradesh 11,293 5,544 5,749 11,162 5,475 5,687 131 69 62 Chamba 407 ,195 212 407 195 212 Pangl 406 194 212 406 194 212 Chamba 1 1 1 Kangra 14 8 6 14 8 6 Dharmsala 12 6 6 12 6 6 Dera Goplpur 2 2 2 2 Hamlrpur Hamlrpur Hamlrpur (M C ) Bilaspur Ghumarwln 1 1 Mandl 6 3 3 4 3 2 2 Mandl 2 2 2 2 Mandl (M C) 2 2 2 2 Aut 2 2 Thunag 2 2 2 2 Kullu 665 345 320 555 289 266 110 56 54 Kullu 665 345 320 555 289 266 110 56 54 Manah (N A C) 54 30 24 54 30 24 Kullu (M C) 23 12 11 23 12 11 Bhuntar (N A C ) 33 14 19 33 14 19 Lahul & Spill 10144 4,959 5,185 10,144 4,959 5,185 Udaipur 93 48 45 93 48 45 Lahul 2,201 1,010 1,191 2,201 1,010 1,191 SPltl 7850 3,901 3,949 7,850 3,901 3,949 Shlmla 14 7 7 5 2 3 9 5 4 Shlmla UA 9 5 4 9 5 4 Shlmla Urban 9 5 4 9 5 4 Shlmla (Municipal Corpn )+ 5 2 3 5 2 3 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 4 3 1 4 3 1 Rampur 5 2 3 5 2 3 Solan 13 9 4 4 4 9 5 4 Nalagarh 4 3 4 3 Nalagarh (M C ) 4 3 4 3 Kasauh 2 2 2 2 Solan 7 6 2 2 5 4 Solan (M C) 5 4 1 5 4 Klnnaur 28 17 11 28 17 11 Hangrang 8 3 5 8 3 5 Poo 8 3 5 8 3 5 Morang 3 3 3 3 Kalpa 9 8 9 8

5 Dogrl 1 Dogrr Himachal Pradesh 38,599 25,760 12,839 37,461 25,169 12,292 1,138 591 547 Chamba 1,308 835 473 884 614 270 424 221 203 Pangl 16 16 16 16 Chaurah 104 83 21 104 83 21

127 C-7 PART B(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban

State/DlstncifTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Salunl 77 62 15 77 62 15 Chamba 400 238 162 280 179 101 120 59 61 Chamba (M C) 120 59 61 120 59 61 Bhattlyat 496 299 197 192 137 55 304 162 142 Dalhousie U A 248 132 116 248 132 116 (A) Dalhousie (M C ) 79 65 14 79 65 14 (B) Dalhousie (C B ) 169 67 102 169 67 102 Bakloh (C B) 44 25 19 44 25 19 Chuankhas (N A C ) •• 12 5 7 12 5 7 Sihunta 82 38 44 82 38 44 Holl 12 12 12 12 Brahmaur 22 20 2 22 20 2 Bhalal 99 67 32 99 67 32 Kangra 12,927 10,698 2,229 12,720 10,607 2,113 207 91 116 Nurpur 1,627 1,364 263 1,585 1,348 237 42 16 26 Nurpur (M C) 42 16 26 42 16 26 Indora 1,801 1,150 651 1,801 1,150 651 Fatehpur 371 369 2 371 369 2 Jawall 919 719 200 919 719 200 Harchaklan 178 177 1 178 177 1 Kangra 1,255 1,225 30 1,251 1,223 28 4 2 2 Kangra (M C) 4 2 2 4 2 2 Dharmsala 896 745 151 752 680 72 144 65 79 Yol (C B) 133 59 74 133 59 74 Dharamsala (M C ) 11 6 5 11 6 5 Palampur 1,409 1,194 215 1,397 1,188 209 12 6 6 Palampur (M C ) 12 6 6 12 6 6 Dhlra 538 327 211 538 327 211 Baroh 162 162 162 162 Jaswan 935 560 375 935 560 375 Dera Goplpur 1 105 1,034 71 1,100 1,032 68 5 2 3 Jawalamukhl (N A C ) •• 5 2 3 5 2 3 Rakkar 220 206 14 220 206 14 Khundlan 315 286 29 315 286 29 Jal Smgh Pur 422 421 422 421 Baljnath 627 624 3 627 624 3 Thural 147 135 12 147 135 12 Hamlrpur 17,544 8,624 8,920 17,504 8,609 8,895 40 15 25 Tlra SUjanpur 422 269 153 421 268 153 1 Tlra SUjanpur(N A C ) •• 1 1 Nadaun .. 2,831 1,384 1,447 2,821 1,381 1,440 10 3 7 Nadaun (N A C ) •• 10 3 7 10 3 7 Hamlrpur 2,025 1,105 920 2,007 1,097 910 18 8 10 Hamlrpur (M C ) 18 8 10 18 8 10 Barsar 10,709 4,999 5,710 10,698 4,996 5,702 11 3 8 Bhota (N A C ) • 11 3 8 11 3 8 Bhoranj 1,557 867 690 1,557 867 690 Una 2,084 1,330 754 2,042 1,307 735 42 23 19 Amb 1,022 596 426 1,000 585 415 22 11 11 Daulatpur (N A C) •• 17 8 9 17 8 9 Gagret (N A C ) •• 5 3 2 5 3 2 Bangana 160 129 31 160 129 31 Una 808 514 294 788 502 286 20 12 8 Una (M C) 20 12 8 20 12 8 Haroll 94 91 3 94 91 3 Bllaspur 1,117 986 131 1,109 979 130 8 7 ,1 Ghumarwm 508 434 74 508 434 74 Jhanduta 149 146 3 149 146 3 Nama Devi 208 172 36 208 172 36

128 C-7 PART B(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban State/DlstncUTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 345 6 7 8 9 10

Bllaspur Sadar 252 234 18 244 227 17 8 7 Bllaspur (M C ) 8 7 8 7 1 Mandl 1,743 1,695 48 1,686 1,661 25 57 34 23 Jogmdarnagar 173 160 13 160 154 6 13 6 7 Jogmdarnagar (N A C ) 13 6 7 13 6 7 Ladbharol 61 52 9 61 52 9 Sandhol 52 52 52 52 Sarkaghat 147 147 147 147 Koth 45 45 45 45 Padhar 72 71 72 71 Mandl 356 342 14 323 323 33 19 14 Rawalsar (N A C ) - 8 4 4 8 4 4 Mandl (M C) 16 9 7 16 9 7 Pandoh (C T) 9 6 3 9 6 3 Baldwara 77 77 77 77 Sundarnagar 166 164 2 155 155 11 9 2 Sundarnagar (M C ) 11 9 2 11 9 2 Nlhn 63 63 63 63 Chachyot 105 100 5 105 100 5 Aut 48 48 48 48 Bah Chowkl 64 64 64 64 Thunag 88 88 88 88 Karsog 162 162 162 162 Dharmpur 64 60 4 64 60 4 Kullu 191 175 16 169 159 10 22 16 6 Kullu 121 110 11 99 94 5 22 16 6 Manah (N A C) 3 3 3 3 Kullu (M C) 15 10 5 15 10 5 Bhuntar (N A C ) _. 4 3 4 3 1 Saml 1 I i Banlar 1'6 15 16 15 All I 23 22 23 22 Nermand 24 21 3 24 21 3 Lahul And SPltl 90 82 8 90 82 8 Udaipur 6 6 6 6 Lahul 20 19 20 19 SPltl 64 57 7 64 57 7 Shlmla 6,66 532 134 451 408 43 215 124 91 Shlmla UA 173 95 78 173 95 78 Seon! 17 16 15 15 2 1 Seon! (N A C ) - 2 2 1 Shlmla Rural 127 83 44 52 44 8 75 39 36 Jutogh (C B)+ 74 38 36 74 38 36 Jutogh (C B) 0 G 1 1 Shlmla Urban 98 56 42 98 56 42 Shlmla (Municipal Corpn )+ 89 52 37 89 52 37 Shlmla (Municipal Corpn )0 G 9 4 5 9 4 5 ,Junga 11 11 11 11 Theog 74 63 11 53 49 4 21 14 7 Theog (M C) 21 14 7 21 14 7 Kumharsam 35 33 2 30 29 5 4 Narkanda (N A C ) - 5 4 5 4 Nankhan 25 23 2 25 23 2 Rampur 119 96 23 116 94 22 3 2 Rampur (M C) 3 2 3 2 Rohru 20 20 20 20 Tlkkar 16 14 2 16 14 2 Kotkhal 24 23 22 22 2 Kotkhal (N A C ) * 2 2

129 C-7 PART B(II)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban StatelDls!llctITahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Chaupal 24 21 3 19 18 5 3 2 Chaupal (N A C ) • 5 3 2 5 3 2 Cheta 8 8 8 8 Nerua 23 20 3 23 20 3 Jubbal 22 22 18 18 4 4 Jubbal (N A C) • 4 4 4 4 Chlrgaon 20 20 20 20 Dodra Kwar 3 3 3 3 Solan 467 407 60 396 367 29 71 40 31 Arkl 57 55 2 57 55 2 Ramshahr 23 23 23 23 Nalagarh 99 98 99 98 Knshangarh 20 20 20 20 Kasauli 70 58 12 48 45 3 22 13 9 Kasauli (C B) 7 2 5 7 2 5 Parwanoo (N A C ) •• 15 11 4 15 11 Kandaghal 43- 37 6 43 37 6 " Solan 155 116 39 106 89 17 49 27 2~ Sabalhu (C B ) 11 6 5 11 6 5 Solan (M C) 34 18 16 34 18 Hi Dagshal (C B ) 4 3 1 4 3 1 Sirmaur 269 229 40 217 209 8 52 20 32 RaJ9arh 24 22 2 24 22 2 Pachhad 22 22 22 22 Nahan 76 43 33 25 24 51 19 32 Nahan M C 51 19 32 51 19 32 Dadahu 7 7 7 7 Renuka 29 26 3 29 26 3 Paonta Sahib 51 . 51 50 50 PaonIa Sahib (M C ) 1 Kamrau 19 17 2 19 17 2 Shalal 23 23 23 23 Pajhola 10 10 10 10 Nohra 8 8 8 8 Klnnaur 193 167 26 193 167 26 Hangrang 14 14 14 14 Poo 25 24 25 24~ Morang 41 31 10 41 31 10 Kalpa 55 47 8 55 47 8 Nlchar 46 39 7 46 39 7 Sangla 12 12 12 12

2 Others Himachal Pradesh 18 10 8 18 10 8 Shlmla 18 10 8 18 10 8 Theog 18 10 8 18 10 8 Theog (M C.) 18 10 8 18 10 8

6 English 1 English Himachal Pradesh 273 116 157 73 41 32 200 75 125 Chamba 29 3 26 1 28 2 26 Salunl 1 Bhaltlyat 28 2 26 28 2 26 Dalhousie U A 28 2 26 28 2 26 (A) Dalhousie (M C ) 26 25 26 25 (8) Dalhousie (C 8 ) 2 1 2 Kangra 34 15 19 8 5 3 26 10 16 Dharmsala 30 12 18 4 2 2 26 10 16

130 C-7 PART B(II)" DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DIST~ICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ------...... ----_ .. ---_ ... -.. ---_ .. _--_ .. _----- State/Dlstnct/TahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Yol (C B) 8 3 5 8 3 5 Dharamsala (M C ) 18 7 11 18 7 11 Baljnath 4 3 4 3 Hamlrpur 5 4 5 4 Barsar 4 4 4 4 Bhoranj 1 Mandl 3 2 2 Mandl 3 2 i 2 Rawalsar (N A C ) • 2 2 Kullu 98 51 47 31 16 15 67 35 32 Kullu 95 49 46 28 14 14 67 35 32 Manah (N A C) 12 7 5 12 7 5 Kullu (M C) 55 28 27 55 28 27 Saln) 3 2 1 3 2 Shlmla 61 23 38 15 10 5 46 13 33 Shlmla UA 46 13 33 46 13 33 Shlm!a Rural 13 10 3 13 10 3 Shlmla Urban 46 13 33 46 13 33 Shlmla (MUniCipal Corpn )+ 40 12 28 40 12 28 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 2 1 2 Shlmla (MUniCipal Corpn )0 G 4 4 4 4 Kumharsaln 2 2 2 2 Solan 30 13 17 10 4 6 20 9 11 Kasauh 13 8 5 8 4 4 5 4 Kasauh (C B) 2 2 1 Parwanoo (N A C ) •• 3 3 3 3 Solan - 17 5 12 2 2 15 5 10 Sabathu (C B ) 1 Solan (M C) 11 3 8 11 3 8 Dagshal (C B ) 3 1 2 3 2 Sirmaur 13 5 8 2 2 11 5 6 RaJQarh 2 2 2 2 Nahan 11 5 6 11 5 6 Nahan M C 11 5 6 11 5 6

7 Garo 1 Garo Himachal Pradesh 1 1 Shlmla Shlmla UA Shlmla Urban Shlmla (MUniCipal Corpn )+

8 Gondl 1 Others Himachal Pradesh 3 3 3 3 Kullu 1 - ;::1 Kullu 1 1 1 Lahul And SPltl 2 2 2 2 Udaipur 2 2 2 2

9 Halam 1 Others Himachal Pradesh 40 20 20 40 20 20 ~Chamba 40 20 20 40 ?O 20 Pangl 40 20 20 40 20 20

lO-72/RGI/ND/2002 131 /' C-7 PART B(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ------... - .... --.... _--_ ..... ------_ ...... ----_ ...... ----_ ...... ------_ .... ------_ ..... ----.. __ ... ------.. -.. --- SlatelDlstilcllTahs"lTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

10 Khandeshl 1 Others Himachal Pradesh 4,355 2,231 2,124 4,260 2,182 2,078 95 49 46 Chamba 249 121 128 249 121 128 Bhatllyat 1 Sihunta 143 70 73 143 70 73 Brahmaur 105 51 54 105 51 54 Kangra 608 313 295 548 280 268 60 33 27 Nurpur 373 194 179 373 194 179 Kangra 13 7 6 13 7 6 Dera Goplpur 71 38 33 11 5 6 60 33 27 Jawafamukhl (N A C ) ** 60 33 27 60 33 27 Baljnath 143 71 72 143 71 72 Thural 8 3 5 8 3 5 Hamlrpur 121 59 62 86 43 43 35 16 19 Nadaun 121 59 62 86 43 43 35 16 19 Nadaun (N A C ) •• 35 16 19 35 16 19 Una 49 28 21 49 28 21 Amb 7 7 7 7 8angana 42 21 21 42 21 21 811aspur 1,961 994 967 1,961 994 967 Ghumarwm 67 ' 29 38 67 2q 38 Jhanduta 1 1 1 1 Bllaspur Sadar 1,893 965 928 1 893 965 928 Mandl 597 313 284 597 313 284 Jogmdarnagar 78 38 40 78 38 40 Padhar 19 10 9 19 10 9 Mandl 491 262 229 491 262 229 Aut 9 3 6 9 3 6 Kullu 44 28 16 44 28 16 Kullu 44 28 16 44 28 16 Shlmla 569 287 282 569 287 282 Seam 5 4 5 4 Theog 5 5 5 5 Rampur 165 85 80 165 85 80 Rohru 4 3 4 3 Nerua 339 169 170 339 169 170 Dodra Kwar 51 21 30 51 21 30 Sirmaur 157 88 69 157 88 69 Nahan 8 5 3 8 5 3 Paonta Sahib 149 63 66 149 83 66

11 Khana 1 _!:Shana Himachal Pradesh 2 2 2 2 Lahul And Spill 2 2 2 2 SPltl 2 2 2 2

12 Khasl 1 Khasl Himachal Pradesh 21 17 4 20 17 3 1 Kangra 3 3 2 2 InClora 2 2 2 2 Dharmsala YOI (C B) 1 HamJrpur 2 2 Shora"} 2 1 2 Kmnaur 16 16 16 16 Kalpa 16 16 16 16 C-1 PART 8(11): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural _ ...... __ Urban _...... __ ...... __ .. _-- ... _------_ .. - State/Dlstrlct/Tah!llllT own Persons Male$ Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

13 Kinnaurl 1. Kmnaurl Himachal Pradesh 61,086 29,786 31,300 60,283 29,302 30,981 803 484 319 Chamba 209 111 98 203 107 96 6 4 2 Chaurah 192 102 90 192 102 90 Chamba 10 5 5 4 3 6 4 2 Chamba (M C) 6 4 2 6 4 2 Bhattlyat 2 1 1 2 Sihunta 1 Brahmaur 4 3 1 4 3 Kangra 49 37 12 26 22 4 23 15 8 Kangra 2 2 2 2 Kangra (M C) 2 2 2 2 Dharmsala 24 16 8 3 3 21 13 8 Dharamsala (M C ) 21 13 8 21 13 8 Palampur 3 2 1 3 2 Jaswan 1 Baljnath 19 17 2 19 17 2 Hamlrpur 15 7 8 6 2 4 9 5 4 Tlra SUjanpur 2 1 1 1 Tlra Sujanpur(N A C ) •• 1 1 4 Hamlrpur 12 6 6 4 2 2 8 4 4 Hamlrpur (M C ) 8 4 4 8 4 Shoranj 1 Una 3 2 3 1 2 Amb 3 2 3 1 2 Bllaspur 59 30 29 53 25 28 6 5 Ghumarwm 25 18 7 22 15 7 3 3 Ghumarwln (N A C ) 3 3 3 3 Jhanduta 3 1 2 3 2 2 Nama Devi 4 2 2 1 3 2 Nama Devi (M C ) 3 2 3 Bllaspur Sadar 27 9 18 27 9 18 38 24 14 Mandl 150 85 65 112 61 51 2 Jogmdarnagar 2 2 2 2 Sandhol 2 2 2 1 Sarkaghat 2 1 2 31 17 14 44 26 18 13 9 4 Mandl 4 2 2 Rawalsdr (N A C ) • 4 2 2 16 9 7 16 9 7 Mandl (M C) 11 6 5 Pa!}doh (C T ) 11 6 5 3 3 3 3 Baldwara 7 7 21 14 7 14 7 7 Sundarnagar 7 7 Sundarnagar (M C) 7 7 15 11 Nlhn 26 15 11 26 2 Chachyot 2 2 2 48 26 22 48 26 22 Karsog 67 38 29 1.401 688 713 1,334 650 684 Kullu 67 38 29 1,284 621 663 1,217 583 634 Kullu 17 8 9 Manal! (N A C) 17 8 9 48 28 20 Kullu (M C) 48 28 20 2 2 Shuntar (N A C ) ** 2 2 1 Sanjar 9 10 Ani 19 9 10 19 58 39 Nermand 97 58 39 97 96 7 - Lahul And SPltl 103 96 7 103 6 Udaipur 7 6 7 7 1 Lahul 8 7 8 83 5 SPltl 88 83 5 88

11-72/RGIIND/2002 C-7 PART 8(li): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMuM OF '10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON·SCHl:OULE:O LANGUAGES STATE",OISTRICT. TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tonguel Total Rural Urban

State/DlstnctlTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 S S ., B 9 10

Shlmla 1 611 882 729 1,041 536 505 570 346 224 Shlmla U A 375 248 127 375 248 127 Seonl 59 15 44 43 13 30 16 2 14 Seonl(NAC)* 16 2 14 16 2 14 Shlmla Rural 114 68 46 96 55 43 16 13 3 Jutogh (C B) 0 G 9 6 3 9 6 3 Jutogh (C B) 0 G 2 2 2 2 (C) Dhalh (N A C ) + 5 5 5 5 Shlmla Urban 359 235 124 359 235 124 Shlmla (Municipal Corpn )+ 248 160 88 248 160 88 Shlmla (MUniCipal Corpn ) 0 G 45 31 14 45 31 14 Shlmla (MUniCipal Corpn ) 0 G 25 16 9 25 16 9 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 3 1 2 3 2 Shlmla (MUniCipal Corpn ) 0 G 1 1 "> - Shlmla (MUniCipal Corpn ) 0 G 6 4 2 6 4 2 Shlmla (MUniCipal Corpn ) 0 G 27 20 7 27 20 ., Shlmla (MUniCipal Corpn ) 0 G 4 2 2 4 2 2 Junga 42 27 15 42 27 15 Theog 45 14 31 17 6 11 28 8 20 Theog (M C ) 28 8 20 28 8 20 Kumharsam 108 61 47 Q3 52 41 15 9 6 Narkanda (N A C ) * 15 9 e 15 9 6 Nankhan 12 3 9 12 3 9 Rampur 690 358 332 584 299 285 106 69 47 Rampur (M C ) 106 59 47 106 59 47 Rohru 16 8 8 13 ., 6 3 1 2 Rohru (N A C ) *. 3 2 3 2 Tlkkar 3 1 2 1 2 3 " - Kotkhal 94 49 45 75 36 39 19 13 e Kotkhal (N A C) * 19 13 6 19 13 B Chaupal " 15 12 3 10 8 2 5 4 1 Chaupal (N A C)' 5 4 1 5 4 1 Nerua 2 2 2 2 Jubbal 34 20 14 31 111 13 :1 2 Jubbal (N A C) * 3 2 1 :3 2 Chlrgaon 11 3 8 11 3 8 Dodra Kwar 7 527 5 2 Solan 294 196 98 216 152 64 18 44 34 Arkl 16 5 11 16 5 11 Nalagarh 1 1 Knshangarh 14 8 6 14 8 ' 6 Kasauh 103 94 9 88 85 3 15 9 6 Kasauh (C B ) 4 3 1 4 ~ 1 Parwanoo (N A C );* 11 6 5 11 6 5 Kandaghat 20 11 9 20 11 9 Solan 140 77 63 77 42 35 63 35 28 Sabathu (C 8 ) 7 3 4 7 3 4 Solan (M C ) 56 32 24 56 32 24 Sirmaur 134 77 57 128 74 54 6 3 3 Ra)garh 21 12 9 20 11 9 Ra)garh (N A C ) • 1 Pachhad 54 29 25 54 29 25 Nahan 3 3 3 3 Dadahu 15 11 4 15 11 4 Renuka 1 1 Paonta Sahib 9 454 2. 2 5 2 3 Paonta Sahl::' (M C ) 5 2 3 5 2 3 Shalal 1 ' 1 PaJhcta 28 15 13 28 15 13

134 C-7 PART B(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural State/Dlstnct/TahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Person'> 2 3 4 5 6 7 8 9

Nohra 2 ? Kmnaur 57,058 27576 29482 fJ 7 058 27576 29 "-32 Hangrang 3,444 1,655 1 789 3444 1,655 1,788 Poo 6097 2,842 3,255 6097 2,842 3,2C5 Morang 8,389 3,871 4,518 8,389 3,871 4,518 Kalpa 11,514 5,695 5,819 11 514 5,695 5819 Nlchar 18,140 9,022 9,118 18,14:> 9,022 9,118 Sangla 9,474 4,491 4,983 9,474 4,491 4,983

2 Others Himachal Pradesh 435 213 222 3.

14 Kurukh/Oraon 1 Kurukh/Oraon Himachal Pradesh 440 296 144 377 263 114 63 33 JO Chamba Shattlyat DalhOUSie U A (A) DalhOUSie (M C ) Kangra 4 4 4 4 Dharmsala 4 4 4 4 Yol(CS) 4 4 4 4 Kullu 12 8 4 12 8 "- Kullu 12 8 4 12 8 4 Lahul And SPltl 5 5 5 5 SPltl 5 5 5 5 Shlmla 316 212 104 282 193 89 34 19 15 Shlmla UA 34 19 15 34 19

135 C-7 PART B(II): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban ------_.. ------State/DlstnctITahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Shlmla Urban 34 19 15 34 19 15 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G 34 19 15 34 19 15 Junga 14 14 14 14 Theog 35 22 13 35 22 13 Kum/'larsaln 194 139 65 194 139 55 Rampur 3 2 1 3 2 1 Kotkhal 36 16 20 36 16 20 Solan 6 2 4 6 2 4 Arkl 6 2 4 6 2 4 Sirmaur 24 13 11 24 13 11 Nahan 24 13 11 24 13 11 Nahan M C 24 13 11 24 13 11 Klnnaur 72 55 17 72 55 17 Poo 20 19 20 19 1 Kalpa 39 26 11 39 26 11 Nlchar 13 8 5 13 8 5

2 Others Himachal Pradesh 11 4 7 11 4 7 Kangra 11 4 7 11 4 7 Palampur 11 4 7 11 4 7

15 Lahaull 1 Lahaull Himachal Pradesh 21,891 10.970 10.921 20,618 10.246 10.372 1.273 724 549 Chamba 274 156 118 249 142 107 25 14 11 Pangl 12 7 5 12 7 5 Chaurah 215 120 95 215 120 95 Salunl 1 1 1 1 Chamba 39 24 15 18 12 6 21 12 9 Chamba (M C) 21 12 9 21 12 9 Bhattlyat 5 3 2 4 2 2 Chuankhas (N A C ) •• 4 2 2 4 2 2 Sihunta 1 Brahmaur Kangra 51 32 19 43 28 15 8 4 4 Harchaklan 1 Dharmsala 34 23 11 26 19 7 8 4 4 Yol(C B) 4 2 2 4 2 2 Dharmsala (M C ) 4 2 2 4 2 2 Palampur 14 7 7 14 7 7 Khundlan 1 1 BalJnath Hamlrpur 3 3 2 2 Hamlrpur 2 2 2 2 Hamlrpur (M C ) 2 2 2 2 BhoranJ Una 2 2 Una 2 2 Una (M C) 2 2 Bllaspur 4 4 4 4 Ghumarwln 1 1 1 1 Bllaspur Sadar 3 3 3 3 Mandl 118 69 49 65 36 29 53 33 20 Joglndarnagar 7 3 4 7 3 4 Sarkaghat 4 2 2 4 2 2 Sarkaghat (N A C ) 4 2 2 4 2 2 Kotll 1 1 Mandl 48 30 18 5 3 2 43 27 16

136 C-7 PART 8(it): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Language/Mother Tonguel Total Rural Urban . ._---_...... __ ... _...... _------~...,._---... ,.----.. ------.... ______StatelD.stnctlTahs.llTown Perilon$ Malos Females Persons Males Females Persons Males Females - 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Mrmd, (M C) 31 18 13 31 18 13 Piw!oh (C T ) 12 9 3 12 9 3 Sunderna9{1r f3 4 2 6 4 2 Sund~rnil9ar (M C ) El 4 2 6 4 2 Chachyot 25 14 11 25 14 11 Aut 16 8 8 16 8 8 6ahehoV{k. 9 5 4 9 5 4 Thunag 2 2 ·2 2 Kullu 6.962 3,574 3.388 5.854 2.960 2894 1.108 614 694 Kullu 6.797 3.483 3.314 5.714 2.882 2.832 1.083 601 482 Manah (N A.C ) 268 144 124 268 144 124 Kullu (M C.) 655 382 273 655 382 273 Shuntar (N A C.) •• 160 75 85 160 75 85 Salnj 83 44 39 63 44 39 BanJar 55 26 27 30 15 15 25 13 12 6anJElr (N.A C.) 25 13 12 25 13 12 Ani 22 14 8 22 14 8 Nermand 5 5 5 5 Lahul And SPltl 14.333 7.041 7.292 14.333 7.041 7.292 Udaipur 6.541 3.277 3.264 6.541 3.277 3.264 Lahul 7.776 3.748 4.028 7.776 3.748 4.028 SPIt! 16 16 16 16 Shlmls 120 73 47 47 19 28 73 54 19 Shlmla UA 44 37 7 44 37 7 Seom 22 22 21 21 1 Seonl (N A,C ) • 1 1 Shlmls Rural 9 7 2 9 7 2 Shlmla Urban 44 37 7 44 37 7 Shlmla (MUniCipal Corpn )+ 43 36 7 43 36 7 Shlmls (MUniCipal Corpn ) 0 G 1 1 1 Junga 3 2 3 2 Rampur 17 12 5 13 9 4 4 3 Rampur (M.C ) 4 3 4 3 14 24 14 10 Kotkha, ./ 24 10 Kotkhal (N A C ) • 24 14 10 24 14 10 Ch,rgson 1 Solan Solan 1 Solan (M C) Sirmaur Nahan 1 Nahan M C 1 Klnnaur 22 15 7 22 15 7 Hangrang 6 4 2 6 4 2 Poo 3 3 3 3 Kalpa 9 5 4 9 5 4 Sangla 4 3 1 4 3 1

2. Others Himachal Pradesh 5 2 3 5 2 3 Sirmaur 5 2 3 5 2 3 Pachhad 5 2 3 5 2 3

16 Lahnda 1 Multani Himachal Pradesh 17 6 11 1 16 6 10 Kangra 1 Nurpu~ Nurpur (M C)

137 C-7 PART B(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE. DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 language/Motner T('nguel Total Rural Urban -...... -- - -- ... ----.. ----...... ---.. ----- ..... --~ ... ---..... -... --.. --- _ _-_ _----_ ___ .... -...... _- ..... -.... -_ ...... - ... - .... ----- ..... --- State/Dlstrlctffahsll/T own Persons Males "',Females Person!. Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Shlmla 12 5 7 11 5 B Shlmla U A 11 5 6 11 5 6 Shlmla Urban 11 5 6 11 5 6 Shlmla (Municipal Corpn )+ 10 5 5 10 5 5 Shlmla (Municipal Corpn ) 0 G Tlleog Solan 4 3 4 3 Kasaull 4 3 4 3 P;1r,'IIanoo IN A C \ •• 4 3 4 3

2 Others Himachal Pradesh 540 273 267 39 20 19 601 253 248 Charnba 488 244 244 9 4 5 479 240 239 Cnamba 488 244 244 9 4 5 479 240 239 Thamba (M C) 479 240 239 479 240 239 Kangra 19 9 10 14 6 8 5 3 2 Kangra 1 Kangra (M C) 1 Dharmsala 14 6 8 14 6 8 Pdlampur 4 2 2 4 2 2 Palampur (M C ) 4 2 2 4 2 2 Hamlrpur 3 2 3 2 Hamlrpur 3 2 3 2 Hamlrpur (M C I 3 1 2 3 2 Mandl 6 4 2 6 4 2 Joglndarnagar 6 4 2 6 4 2 Shlmla 18 11 7 7 4 3 11 7 4 Shlmla UA 9 6 3 9, 6 3 ShlmJa Urban 9 6 3 9 6 3 Snlmla (Municipal Corpn )+ 9 6 3 9 6 3 Theog 7 4 3 7 4 3 Rampur 2 2 Rampur (M C) 2 2 1 Solan 6 4 2 3 2 3 2 Kasaull 2 2 Parwanoo (N A C ) •• 2 1 2 Solan 4 3 3 2 1 Solan (M C)

17 lushal/Mlzo I lushal/Mlzo Himachal Praaesh 4 2 2 4 2 2 Kangra 4 2 2 4 2 2 Dharmsala 4 2 2 4 2 2 Yol (C B) 4 2 2 4 2 2

18 Malto 1 Others Himachal Pradesh 8 8 8 8 Klhnaur 8 8 8 8 Hangrang 8 8 8 8

19 Mlshml 1 Others Himachal Pradesh 20 7 13 20 7 13 Kullu 12 3 9 12 3- 9 Kullu 12 .3 9 12 3 9 Shlmla 1 Rampur

138 C-7 PART 13(11): DISTRISUTJON OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SP!:AKERS IN INDIA) INCLUDED MNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN ·1991 1!ln9~a~e/Mother Tangue] Tatal Rural Urban ._ ...... _...... -----.. _----_ .. _-.. _------_ .... ------...... __ .... _--- ... ----.... _---_ .. 8Iate/Dlstfl[:t/iahsll{Town Persons Males Females Persons Males Females Persons Mares Females 1 ;2 3 4 5 6 7 8 9 10

Sohm 7 3 4 7 3 4 Soleln 7 3 4 7 3 4

~Q Munch" 1. Munda Himaclu!1 Pradesh 66 36 30 64 34 30 2 2 Ch~mba 4 3 1 4 3 ElhElttlyat 1 1 ,-<;r, 1 Sha'lll 3 2 1 3 2 1 Kanarfl 13 6 7 12 5 7 DIlElnTIsiiliA 1 1 Oharllml.>lJla (M,C.) 1 Pfllamplfr 12 5 7 12 5 7 6hlml€l 36 16 22 37 15 22 Shlmla U A 1 1 Shlmls Rural 5 5 5 5 Shlmla Urban 1 Shlmla (Municipal Corpn )+ 1 Th80~ 1 2 3 • 2 Rllmpur 29" 14 15 29 14 15 Klnnaur 11 11 11 11 Hanarang 3 3 3 POQ "1 1 Nlchar 7 7 7 7 21 Mundarl 1. Mundarl Himachal Pradesh 98 84 14 90 78 12 8 6 - 2 Kl1!1u 10 5 5 10 5 5 Kullu 10 5 5 10 5 5 Lahul And Spltl 19 19 19 19 Udaipur 19 19 19 19 Shlml!!' 11 9 2 3 3 8 6 2 Shlmla U A. 8 6 2 8 6 2 Shlmla Urban 8 6 2 8 6 2 Shlmla (Munlcipill Corpn )+ 8 6 2 8 6 2 KlImharsain 3 3 3 3 Sirmallr 11 11 11 11 Kamrau 11 11 11 11 K'nnaur 47 40 7 47 40 7 Poo 5 4 5 4 1 Mora]1g 9 9 9 9 l(alpa 12 12 12 12 Nichar 21 15 6 21 15 6 22 Nicobarese 1, Nicabarese Himachal Pradesh 1 K'nnaur Kaipa

23 Slintall 1. Santa" Himachal Pradesh 36 35 35 34 1 Chamba 2 1 2 Saiuni 2 2 Kangra Dharmsala Vo!(C B)

139 C-7 PART B(li). DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban _.. _------... --_.. _- .. ___._ .. ___~----...----'I'~,. State/Dlstnct/TahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons MEiles Fem13les 2 3 4 5 6 7 8 a 10

Lahul And Spill 29 29 29 29 Lahul 29 29 29 29 Shlmla 4 4 4 4 Rampur 4 4 4 4

24 Sherpa 1 Sherpa Himachal Pradesh 390 225 165 388 225 163 2 2 Chamba 7 4 3 7 .. 3 Chaurah 4 2 2 .. 2 2 .. Chamba 3 2 1 3 2 1 Kangra 13 6 7 13 6 7 Jal Singh Pur 13 6 7 13 6 7 Kullu 27 15 12 27 15 12 KuIJu 27 15 12 27 15 12 Lahul And Spit! 195 116 79 195 116 79 Udaipur 102 52 50 102 52 50 Lahul 59 40 19 59 40 19 SPill 34 24 10 34 24 10 Shlmla 28 10 18 26 10 16 2 2 Shlmla UA 2 2 2 2 Shlmla Urn ban 2 2 2 2 Shlmla (Municipal Corpn )+ 2 2 2 2 Rampur 26 10 16 26 10 16 Klnnaur 120 74 46 120 74 46 Hangrang 11 7 4 11 7 4 " Poo 6 4 2 6 4 2 Morang 6 3 3 6 3 3 Kalpa 4 2 2 4 2 2 Nlchar 93 58 35 93 58 35

25 Tangkhul 1 Tangkhul Himachal Pradesh 3 2 3 2 Kangra 3 2 3 2 Dharmsala 3 2 3 2 Yol (C B) 3 2 3 2

26 Tibetan 1 TIbetan Himachal Pradesh 13,150 7,397 5,753 5,288 3,185 2,103 7,882 4,212 3,850 Chamba 1,093 580 513 11 5 6 1,082 575 507 Chamba 7 2 5 7 2 5 Bhattlyat 1,082 575 507 1,082 575 507 Dalhousie U A .-' 1,082 575 507 1,082 575 507 (A) Dalhousie (M C ) 1,082 575 507 1,082 575 507 Brahmaur 4 3 4 3 1 Kangra 6647 3,769 2,878 1,788 1,082 706 4,859 2,687 2,172 Nurpur 37 37 37 37 Kangra 35 22 13 3 2 32 21 11 Kangra (M C) 32 21 11 32 21 11 Dharmsala 4,965 2,760 2,205 174 111 63 4791 2649 2,142 Dharamsala (M C ) 4,791 2649 2,142 4791 2649 2,142 Palampur 38 21 17 7 7 31 14 17 Palampur (M C ) 31 14 17 31 14 17 Dera Goplpur 5 3 2 5 3 2 Jawalamukh, (N A C ) •• 5 3 2 5 3 2 Bal}nath 1,567 963 604 1,567 963 604 Hamlrpur 2 2

140 C.7 PART alit). DISTRIBUTION OF THE MOTI-tER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAt

~ ~ 1 ;2 3 4 5 6 7 8 9 10 ijhQfilnj 2 1 2 Una 4 3 1 3 2 Un!! 4 3 1 3 2 Um!(MC) :3 1 2 3 1 2 M!.wll 1,146 §78 "tija a17 .afi 322 3:f!S 183 146 Jg9lmhlrnfl~ar 7§& 470 ~a5 76fi 41'0 295 rvtll'lql g~l 17fi 1~!i ,*6 22 24 215 154 121 R€lWiJls€lf (N A C ) t 117 77 .g 117 77 40 MEindl (M 9) 48 22 ;!§ -48 22 26 P!lndol'j (Q T) 119 !i§ !i§ 110 55 55 S4fldarnElfJ~r &4 ~IJ 2& 54 29 25 §yndarnl\lQllr (M C ) g4 ~Q 116 54 29 25 ~!l1t CI'j9wki 6 3 '3 § 3 3 f(ylill 713 ~41 372 402 188 l!14 311 153 158 "ylill 702 33p 366 3~1 183 2ga 311 153 158 Mllnllll (N A (,:: ) 104 56 'It! 1Q4 56 48 Kyllu (M C) 203 96 107 203 9g 107 Bhuntar (N A C ) •• 4 1 8 4 1 3 IVII 11 5 6 11 5 6 b?l'jyl Afl9 Spltl ~ g 1 3 2 UdillJ,lur 1 1 1 1 !-al'jyl 2 1 1 2 1 Shlfl'll'l 1.!i57 760 7!l! ~01 11,)(1 141 1,256 6QO 656 Shlmls UA 1,21{) p78 63! 1,;l15 578 637 , Shlmla Rural 196 56 50 11 5 6 95 li1 44 (C) Phi,lll! (N A C )t g5 51 44 95 51 44 ShliTlICl Urban 1,120 527 593 1 120 527 59~ Shlml:;j (MIJnIClp;:I1 Corpn )+ 1,lQ5 523 582 1,105 523 582 Shim Is (M4n1CIPClI COrpfl ) 0 G 12 3 9 12 3 9 ahlrnlll (MlInl(:lpsl Ggrpn ) q G ? ? 2 2 $hll;"lla (MUniCipal Comn ) Q G 1 1 6 1 2 2 5 tl 'fheg9 ~ 7 Ther;:>g (r./l C) 5 4 1 5 4 1 KlJrnnarsalfl 12 7 5 12 7 5 Narkilnga (N A G ) t 12 7 5 12 7 5 Nal1l

141 C-7 PART B(II) DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 1Q,QOO SPEAKERS IN INDIA) INCLUDE!;> UNDER THE 96 NON-SCHEDULEO LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN ·1991 Language/Mother Tongu~/ Total Rural Ur~l:m ...... _--.. _... ,._ .. __ .... __ .. --... -...... -... -...... ,. .. ------... --.. ---.. ------=------State/DlstnctlTahsillTown Persons Males Females Person::; Males Females Persons Males Feml'lles 2 3 4 5 ~ 7 8 9 10

Poo 77 77 77 77 Morang 4 4 4 4 Kalpa 11 11 11 11 Nlchar e 4 2 6 4 2 Sangla 314 313 1 314 313 1

2. Others Himachal Prad&sh 411 1110 ~g1 394 ~g~ 1!}~ 17 II 9 Chamba 216 98 118 ~1tl 911 1111 Pangl 1{jg (Ill 11.l2 199 ~§ 10~ Chamba 26 10 1§ ~§ 10 11'1 Mandl 19 11 ti 11 II ;} § ~ g Joglndarnagllr 7 9 1 7 6 Sundarnag!lr q :3 :a Q i} II $undiarnagar (M e ) fj ~ ~ I) ;l l:l Thuml9 It !! j! 'I ~ :& Kullu 143 7g g7 1~4 72 §? 9 tt § Kullu 143 79 p7 n4 72 92 €I 4 ti Kullu (M C,l 9 4 § Q 4 Ii I-ahul Ana Spl!1 1 1 1 SPltl 1 1 1 6hlmla 35 ~4 11 3~ f~ 9 3 ~ Shlmla RurCiI 1 1 1 1 , Rarnpyr 34 2~ 11 ~1 22 €I ~ t! RamplJr (M G) 3 1 f ~ ~

1,7 Trlpurl 1 Tnpun I-jlmacJ1al Pr:idesh 2 j! ~ 2 Hl:jmlrpW 1 1 1 1 TI!a f34janpUr 1 f 1 ~9111n 1 1 1 Ka§€luh 1 1 1

28 Tulu 1 Tulu Hlmagh!!! Pr~~esh 6 3 ~ ~ ~ ~ Kang ra £ 1 1 2 1 1 Dh~rrn§ala 2 1 1 ~ 1 1 Yol ('1 §) ? 1 ;I 1 1 Shll'T]l!:'I 4 2 ? 'I: ? ~ Shlml~ UA 4 ? 2 'I: ;! ~ Shlmla Urban 4 2 2 4 ~ ~ Shlmla (MUniCIpal Corpn )+ 4 2 2 4 2 ;l

2. Others Himachal Pradesn 1 - ' Chamba Chaurah

~9 Total Of Other Languages 1 Total Of Other L

142 C-7 PART B(II): DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN - 1991 Language/Mother Tongue/ Tolal Rural Urban ------..... _.. _------_... ----_.. --_.... _---- Stale/Dlslnct/TahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Shattlyat 10 8 2 4 4 6 4 2 Dalhousie U A 5 :) 2 5 3 2 (A) Dalhousie (M C ) 3 3 3 3 (B) Dalhousie (C S.) 2 2 2 2 Bakloh (C B) 1 1 1 Sihunta 5 3 2 5 3 2 Holl 1 1 1 1 Brahmaur 3 3 3 3 Bhalal 4 4 4 4 Kangra 278 236 42 244 216 28 34 20 14 Nurpur 25 24 1 26 24 1 Indora 16 15 1 16 16 1 Fatehpur B 8 B 8 Jawell 18 14 4 16 14 4 Harchaklan 2 2 2 2 Kangra 4~ 37 11 43 34 e Ii :3 li! Kangra (M.C.) 6 :) 2 I) :3 2 Dharmsala 55 36 19 26 19 7 29 17 12 Yol (C B) 12 6 7 12 6 7 Dharall1sala (M C.) 17 10! 5 17 12 Q Palampur 21 21 21 ~1 Dhlra :3 :3 :3 :3 Baroh 3 :3 :3 :) Jaswan 7 6 7 6 Dera Goplpur 21 ~o ~1 20 Rakkar 4 4 4 4 p Khundlan (I 6 6 fj Ja' Singh Pur 19 1fl 3 19 16 ~ Bal)nath HI W 19 19 Thural If 3 J 4 3 1 Harnlrpur 111 17 4 77 74 3 4 3 Tlra SUJanp\.lr 7 7 6 6 1 1 Tlra Sujanpur(N A C ) ••• 1 1 1 1 Naclaun 25 1/2 3 25 ~2 3 Nadaun (N A C ) •• 1/5 22 3 2!j 22 3 Harnlrpur 18 17 15 Hi 3 ~ 1 Hamlrpur (M C ) 3 ~ 3 i! 1 Barsar 18 16 1& 18 Bhoranj 13 13 13 13 Unll 475 265 210 476 ~65 ;110 Amb 13 13 13 13 Banganll 41~ ?19 197 41f) 219 197 Una 16 15 1 16 111 1 Haroli 3C 18 12 30 18 12 Bllaspur 32 7 25 32 7 25 GhumarWln 2~ 6 17 23 6 17 Jhandula 8 8 8 Bllaspur Sadar 1 1 1 1 Mandl 8E 60 26 72 54 HI 14 6 8 Joglndarnagar E 6 6 5 1 Ladbharol 1 1 1 1 Sandhol 2 2 2 2 Sarkaghat 3 3 a 3 Kolli 1 1 1 Padhar 2 2 1/ :1 Mandl 41 22 19 34 111 16 7 4 3 Mandl (M C) 4 2 2 4 2 2 Pandoh (C T) 3 2 3 2 Baldwara 5 5 5 5

143 C-7 PART B(ir)' DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban _... -_ ... _-_ ...... -.. _.. -_ ... _.. _ ...... _.. ----- State/DI!.tnct/T ahsllrrown Persons Males Females Persons Males Females Persons Males Females 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Sundarnagar 10 5 5 3 3 7 2 5 Sundarnagar (M C ) 7 2 5 7 2 5 Nlhn 1 1 1 1 Chachyot 6 5 6 5 Aut 2 2 2 2 Bah Chowkl 1 Thunag 1 1 Karsog 3 3 3 3 - I Dharmpur 1 1 Kullu 855 471 384 814 446 368 41 ;15 16 Kullu 849 465 384 808 440 368 41 26 16 Manah (N A C) 19 14 5 19 14 5 Kullu (M C) 22 11 11 22 11 11 Banjar 1 1 1 Ani 4 4 4 ' 4 Nermand 1 1 Lahul And SPltl 121 90 31 1i!1 90 31 UdaiPur 54 31 23 54 31 23 LQI1I,I1 48 40 8 413 40 8 Spltl 19 19 19 19 Shlmla 275 167 108 145 128 17 130 39 91 Shlmla U A 107 26 81 107 26 61 Seonl 3 3 3 3 Shlmlil Rural 155 4~ 6 55 49 4 2 2 Jutpgh (C 13) + ;2 2 2 ;1 Stllmla UrPan 105 ~6 79 101) ~6 79 Shlmla (MuniCipal Cgrpn )"1" 105 26 79 106 ~6 79 .}llngg 1 Thl.'lpg 13 8 5 13 8 6 KUr]1harsam 7 7 7 7 "Ianl

144 C-7 PART B(iI). DISTRIBUTION OF THE MOTHER TONGUES (HAVING A MINIMUM OF 10,000 SPEAKERS IN INDIA) INCLUDED UNDER THE 96 NON-SCHEDULED LANGUAGES STATE, DISTRICT, TAHSIL AND TOWN -1991 Language/Mother Tongue/ Total Rural Urban _..... -----_ ... _-_ ... --_ ..... _-.------... _------_..... _.. _... ------.. _--_ ...... _-_---_ ..... _--- State/DlstnctlTahslllTown Persons Males Females Persons Males Females Peorsons Males Females 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Rajgarh (N A C ) • 5 4 5 4 Pachhad 5 5 5 5 Nahan 4 3 2 2 2 Nahan M C 2 1 2 Renuka 4 3 4 3 Paonta Sahib 30 18 12 26 16 10 4 2 2 Paonta Sahib (M C ) 4 2 2 4 2 2 Kamrau 29 20 9 29 20 9 Shalal 2 2 2 '2 Pajhota 3 2 3 2 Nohra 27 14 13 27 14 13 Klnnaur 277 174 103 277 174 10~ Hangrang 25 23 2 25 23 2 Poo 5 5 5 5 Morang 9 6 3 9 0 3 Kalpa 19 9 10 19 9 10 Nlchar 217 129 88 217 129 88 Sangla 2 2 2 2

Note -

T These towns are part of Shlmla Urban AgglomeratIOn which spread over Shlmla Rural and Shlmla Urban Tahslis figures In respect at Shlmla Urban Agglomeration are shown below Shlmla d,stnct 2 The follOWing abbreViations have been useo In thiS table - MUniCipal Corpn = MUniCipal Corporation M C • = MUniCipal Committee N A C = NotIfied Area Committee C B = Cantonement Board U A = Urban Agglomeration C T = Census Town o G = Out Grow1h

145

ACKNOWLEDGEMENT

Census Directorate

Sh H L Kalla Deputy DIrector Sh G S. Pabala Deputy DIrector Sh M.L Saha Deputy DIrector Sh DR,. Khanna Asstt. DIrector Shn S.K. Bhandan Investlgator Shn H.S Grover InvestIgator Shn Rattan Chand Sharma StatistIcal Assistant Shn Chander Mohan Sharma .StatIstical AssIstant Shri Shanta Prasad StatIstIcal Assistant Shn Latq Ram Vashlsht StatIstical Assistant ShnCM Azad Statlstical Assistant Shn Sunnder Mohan Computor Smt. U sha Kuman Computor Shn Suresh Chand Yadav Computor Smt Neelam Sharma Computor Shn Ramesh Chand Chandel Computor Shn Anil Thakur Computor

Language Divi~ion (Calcutta)

Shn S S Bhattacharya Research Officer(L) Shn J C Datta ASSIstant Dll'ector(T) Shri R V. V. Durga Prasad ASSIstant Dlrector(T) Shn I P Mukheljee ASSIstant Dilector(T) Dr S P Snvastava Investlgator(L) Smt Amma Bhattacharya InvestIgator Smt Goun Bhose JnvestIgator Shri R S. Anand InvestIgator(L) Shn S G Bhaskaran Investlgator(L) Dr P Perumalsamy Investlgator(L) Dr R Nakkeerar Investlgator(L) Dr. S Mukherjee Invest] gat9r(L) Shri P Palward Vedammekan Investtgator(L) Shn R Senkuttuvan Investlgator(L) Dr N. Gopal Knshnan Investlgator(L) Smt MIra Bhowmik StatIstical Assistant Shn H.K. Endow StatistIcal Assistant Smt Rma Bala Computor Shn K C. Karmakur Semor Stenographer Smt Mira Roy Semor Stenographer

147 Shri Sudin Kumar De Jr. Stenographer Shn J.P Parsad Lower DIvisIOn Clerk Smt. Mira Banerjee Computor Smt. Nita Chakravorty Comput~r Shri Santi Kumar Panja Assistant Compiler

Census Division

Shri S.P. Sharum Consultant Shri A.K. Singh Deputy Director Shn H.K. Kaushal Asstt Duector Shrl S.S. Bhardwaj StatIstical AssIstant Smt. Veena Dhawan Comput~r Smt. lndu Bhola Assistant Compiler Shri Vijay Kumar Assistant Compiler

Data Processing Division

Additional Director (EDP) Shri Himakar Joint DIrector (EDP) Shri B.L.Jam Deputy Director (EDP) Shft Ami Kumar Data Processing Assistant Kum. Usha Shri Gurvlllder Singh Data Entry Operator

Printing Section

Shri H.K. 'Jhamb Pnnting Officer Shn M.e. Shrama STA(Ptg.) Shn Bhushan Lal Printing Inspector Shri B.K. Madan Pnnting Inspector Shri N.K. Jain Proof Reader

ORGI ""brar~ \lu\u\n\l~Blti \Im '11111\\ 4s..7~5

148