<<

Inventaris archief-Acker Stratingh

Het archief bevat stukken m.b.t. de totstandkoming van: Kaart van de provincie met aanduiding van de grondgesteldheid en den waterstaat en vele, voor de geschiedenis van haren bodem belangrijke bijzonderheden (...). Deze kaart is te vinden onder signatuur uklu 01-11-04 en 01-21-05.

Een beschrijving van de kaart is te vinden onder signatuur ukrt 005S 102 en NAH BMC 409 en M.V.O. PORT 1 NO6.

Documentatie: Reinders, Reinder, 'Acker Stratingh en Westerhoff. Pioniers van het wierdenonderzoek in Groningen', Paleo-aktueel 12 (2001) 122-128.

Indeling van het archief: 1. Respons op circulaire van 1829 2. Respons op circulaire van 1836 3. Kartografie en geschiedenis overig 4. Brieven 5. Varia

I. RESPONS OP CIRCULAIRE VAN 1829

1. Missive van de Commissie van Onderwijs in de provincie Groningen dd. 13 oct. 1829 (secretaris commissie is T. van Swinderen) (gericht aan de schoolonderwijzer De Boer van Noorddijk) (hs.1 db. + 1 bl.) 2. Omlandiae expostulatie (Lat. hs. 1 db.) 3. Respons van schoolmeester-gezelschappen op circulaire van de Commissie van Onderwijs in de provincie Groningen d.d. 13 oktober 1829. (Allemaal hs.):

Aduard (1 db.) (1 db. + krt.) Bosch, 't, onder Termunten (1 db. + 2 krt.) (1 db. + krt.) (1 db. 2 bl. + krt.) Groningen (stad), Selwerd, Ubbega, stadshamrikken (hs. 2 db. + 2 krt.). Met briefje Acker Strating aan Van Swinderen (1 bl.) Halve Ambt (1 db.) Heveskes (1 db.) Hoogkerk (1 db.) Noordbroek (1 db.) Noorddijk (1 db. 1 bl. + krt.) Oldehove (3 db. + krt) Slochteren (1 db.) Zuurdijk (1 db.)

II. RESPONS OP CIRCULAIRE VAN 1836

Respons van gemeenten op een circulaire van de Commissie van Onderwijs in de provincie Groningen (1836): kaartfragmenten en beschrijvingen.

4. Ingekleurde kaartfragmenten van kaart De provincie Groningen : met een gedeelte van Drenthe & Vriesland / opgemaakt door J.H. Jappé ; gegraveerd door W.C. van Baarsel (Ne. ko. dr.)

1) 30) Nieuwe Pekela 2) 31) Nieuwe-Schans 3) Appingedam 32) Nieuwolda 2 x 4) 33) Noordbroek 5) Bedum 34) Noorddijk 6) Beerta 35) Oldehove 7) Bellingwolde 36) 8) Bierum 37) Onstwedde 9) Ten Boer 38) Oude-Pekela 10) Delfzijl vermist 39) Sappemeer 11) 40) Scheemda 12) Ezinge 41) Slochteren 3 x 13) Finsterwolde 42) Stedum 14) Grijpskerk 43) Termunten 2 x 15) Groningen 44) 16) 45) 17) Haren 46) vermist 18) Hoogezand 47) 19) Hoogkerk 48) Veendam 20) vermist 49) Vlagtwedde 21) 50) 22) Leek 51) Wedde 23) 2x 52) Wildervank 24) Loppersum 53) Winschoten vermist 25) 54) vermist 26) Meeden 55) 't Zandt 27) Middelstum 56) Zuidbroek 28) Midwolde 57) 29) Muntendam

5. Beschrijvingen van gemeenten in respons op circulaire Commissie van Onderwijs 1836 (allemaal hs.)

Adorp (1 db.) Leens (3 db.) Aduard (2 db.) Leermens (1 db.) Appingedam (3 db.) Loppersum (2 db.) Baflo (2 db.) Meeden (1 db.) Bellingwolde (3 db.) Middelstum (2 db.) Bierum (1 db.) Muntendam (1 db.) Delfzijl (1 db.) Nieuwe Pekela (1 db.) Eenrum (3 db.) Nieuwolda (1 db.) Ezinge (2 db.) Noorddijk (1 bl.) Grijpskerk (1 db.) Nuis (1 db.) Groningen (5 db. + krt.) Oldambt (1 db. + krt.) Grootegast (6 db.) Oldehove (1 db.) Haren (2 db. incl. brief nr. 39) Oldekerk (1 db.) Hoogezand (1 db.) (2 db.) Hoogkerk (1 db.) Ontwedde (1 db.) Kantens (2 db.) Oude Pekela (1 db.) Kloosterburen (1 db.) Sappemeer ( 1 db.) Leek (1 db.) Slochteren (1 db.) Stedum ( 1 db.) Veendam (1 db.) Stedum (1 db.) Vlagtwedde (1 db.) Ten Boer (8 db.) Warffum (3 db. + krt) Termunten (4 db.) Wildervank (2 db.) Uithuistermeeden (1 db.) Winschoten (1 db.) Uithuizen (2 db.) Winsum (1 db.) Usquert (1 db.) Zuidhorn (2 db.)

III. KARTOGRAFIE EN GESCHIEDENIS OVERIG

kaarten en platen 6. Kaart van de provincie Groningen met aanduiding van de soort en lengte der wegen, de waterwegen over de wadden .. / door J.W. Blanken (Groningen, 1857) 1:150.000. De kaart is in stukken geknipt (twee delen ontbreken) Zie ook uklu 01-16-01 (dr.) 7. Geologische kaart van den 1e ring, district provincie Groningen. Get.: J. Prenger (hs.) 8. Bodem en hoogtekaartje van Hunsingo-gebied (hs.) 9. Bodemkaart gebied Uithuizen-Winsum- (hs.) 10. Kopie van de kaart van Bekkering (hs.) 11. Kaartje van het westeljk gedeelte van het kanton Winsum volgens deszelfs tegenwoordige ligging binnen de zeedijk van 1717 (hs.) 12. Kaart De Marren [Marne] (hs.) 13. Kaart van de dorpen Noordbroek, Zuidbroek, Muntendam en Meeden (hs.) 14. Grondgesteldheid provincie Groningen (hs. 5 db. + krt) 15. Kaart van verschillende kwelders in de provincie groningen (hs.) 16. Kaartfragment (dr.) 17. Schets kaart van gebied onder andere Groningen, Adorp, Bedum. Schaal 1 : 50.000 (hs.) 18. Twee schetsen van een bolwerk aan de weg van Annen naar Noordlaren (hs.) 19. Schets van de loop van de Fivel (hs.), met aantekeningen (hs. 1 bl.) en brief van A.L. Wessels aan T. van Swinderen gedat. Stedum 8 sept. 1840 (hs.1 db.), en brief Westendorp aan Wessels gedat. Losdorp 25 sept.1830 (hs. 1bl.) 20. 67 manuscriptkaartjes van waterwegen in gebieden in Groningen (hs.)

Westerkwartier (1-13 kaartjes; a-b = voor- en keerzijde) 1) stad, Hoogkerk, Oostwold, Lagemeeden, Zuidhorn, Noordhorn, Grijpskerk, Visvliet, Gerkesklooster, alles langs waterwegen; iets potlood, keerzijde kleine notitie 9 okt 1748; 2a-b) Eibersburen, , Wester- en Oosterzand, (met F- teken), keerzijde F=vervolg Niekerk, Faan; 3) Enumatil, Faan; 4) Grijpskerk, Visvliet, Pieterzijl, datering aug 1750; keerzijde Zuidhorn, Hogemeeden 5) Pannekoek, Hoogkerk, Leegkerk, Aduard, Steentil, met iets potlood; 6) Ezinge, , Den Ham, met 2 F-tekens, maar niets op keerzijde, iets potlood; 7) Drentse laan, vlak voor Hoogkerk, alles potlood; 8) Pannekoek, Leekstermeer, Oostwold, tot voor Hoogkerk, met grens Dr-Gr, iets potlood; 9) Leekstermeer, Matsloot, Vierverlaten, Peizerdiepje, Eelderdiepje, ook potlood; 10) Reitdiep, stad, Dorkwerd, Steentil, Wierum, Wetzingerzijl, , Aduarderzijl, Allersma, Schouwerzijl, nette pentekening van vorig blad; met schaal 110 roeden, iets potlood; 11a-b) Dorkwerd, Wetzingerzijl, Garnwerd, Aduarderzijl, keerzijde vervolg: Selwerd tot in stad Groningen; alles potlood 12a-b) Reitdiep vervolg, Allersma, Saaksum, De Kampen, Kommerzijl, Ruigezand, dijken, iets potlood; 13) , W’zijl, De Raken, weg naar Garnwerd; alles potlood, met notities over andere gebieden (, Uithuizen, , Koningslaagte, );

Hunsingo (14-33) 14) Noorderhogebrug, Borgham (zonder noordaanduiding) & Martenshoek (met noordaanduiding) - alles potlood - (m) 1x 15a-b) Zuidwolde, Noordwolde, tot voor Bedum - alles potlood - keerzijde enkele lijnen zonder namen - Thedema (b) - Folkerda (b) - (m) 2 16) Bedum, Grote & Kleine Haver, Wol-dijk!, Rodeschool, Fraamklap, Engeweer, Westerwijtwerd, Delleweg (ook waterwegen); 17) x Bedum, Onderdendam en apart daarvan y Middelstum, Fraam, Oude Fraam; x - andere schaal dan gebruikelijk - iets potlood - (m) 2 - Horrelbosch - De Haver - Kleine Haver - ook behuizing in dorp B en O y - Oude Fraan (b) 18) Bedum, Ellerhuizen, Rodeschool; - alles potlood; - afb - kerk Bedum - Schultinga (b) - (m) 3 19) Winsummerdiep, Onderdendam, Winsum, Maarhuizen, (iets potlood), apart getekend kerk van Pieterburen en Oosterhuizen, (en F=vervolg en op zelfde blad getekend); 20) Mensingeweer, Abelstok, Maarslag, , Douwen, Stort, Leens, Ulrum - alles potlood; - (m) 6 1pm - afb - kerk Ulrum - Asinga (b) - 1 notitie, 3 regels 21) Ulrum, Leens, Douwen, Warfhuizen, Maarslag, Mensingeweer (volgt waterwegen); 22) Ulrum, Leens, Verhildersum, borg Wehe en Wehe; [zeer fraai] 23) Baatjeborg Schaphalsterzijl, Schouwerzijl, Schouwen, Zuurdijk, , , Ruigezand, (en F=vervolg en op zelfde blad getekend); 24) kuststrook Zoutkamp, Kloosterburen, Wehe, Mensingeweer, (met noordenaanduiding); 25) Dijksterhuis Pieterburen (met noordaanduiding); 26) Warffum, Warffumerdiep, Menkeweer; - titel: Loop van het Warffumer diep; - iets potlood - namen Roowold, Scheeftil, Oude Laan - Warffumborg (b) -W’Mklooster - prsn gesworen Bolhuis, Jelte Rempts - (m) 1km 27) Warffum, Bredenborg, Westernieland, kwelder;- Bredenborg (b) - Hoijsum - Smeersum - prsn Bolhuis, Ewe Jans, Jelte Rempts - (m) 1 km 28) kwelder Den Andel, Warffum, Usquert, dorp Warffum - iets potlood - (m) 1km - prsn Hr - Bolhuis, Jan Renges Jelte Rempts - sloten, dijken, kwelder, bedijkte verswaterdobben - namen Klein en Groot Zeewijk 29) Menkeweer, Onderdendam, noordroos, Den Deel, Fraamklap, Middelstum, Kantens (Kantens op aangeplakt vel), iets potlood, waterwegen, kerken, waterschapshuis; 30) Kantens, Klinkenborg, bocht van Egypte, Doodstil, Uithuizen; 31) kust, Warffum, Usquert, Uithuizen, oude dijk, nieuwe dijk, meeden, kwelders, Borkum, iets potlood 32) Winsum, , Wetsinge, Sauwerd, Adorp, Harssens;

Fivelingo (33-48) 33) Oosterhoogebrug, Garrelsweer, Wirdum, 34) Rusthoven, Appingedam, Tuikwerd, 4 sep 1750 (iets potlood) 35) Appingedam, kerk en pastorie 36a-b) Holwierde, Uitwierde, Delfzijl (2 kanten, met Noordaanduiding windroos) 37) Ooster- Hogebrugge, Vossenburg, huis Mr - Wichers; alles potlood met schaal 1000 passen; 38a-b) Garmerwolde, Ten Boer Thesinge, St - Annen, 4 jun 1751 & Woltersum, Ten Boer, Gelmersma (2 kanten, beide 4 jun 1751) 39) kust Bierum, Framsum, deels Oldambt Termunterzijl, Reijde (iets potlood) 40) kust Farmsum, Heveskes, Oterdum, deels Oldambt Termunterzijl (iets potlood) 41a-b) Kwelder Uithuizermeeden, Bierum, Holwierde Uitwierde, Delfzijl (2 kanten, en iets potlood) 42a-b) Klein Martijn, Harkstede, Rozenburg, Kropswolde, 26 mrt 1750 & Foxhol, Westerbroek 26 mrt 1750 (2 kanten, iets potlood) 43) Kropswolde, Kolham, De Ruiten, Froombosch (potlood & F-teken); 44) Slochteren en borg Fraeylema (potlood) 45) Siddeburen, Hellum, Schildwolde, Slochteren (ietsje potlood) 46) Schildmeer, Steendam, Wittewierum (potlood, 2 kanten) 47) ’t Zandt, Kolhol, Godlinze & deels Westerwartier Leek, Nienoord (iets potlood) 48) Garsthuizen, Westeremden, Stedum, Ten Boer, Thesinge & deels Hunsingo Doodstil,

Oldambt - ’t Waar, iets potlood;

- Borgsweer, Grrot Termunten, Larrelt (Oost-Fr -), Eems, kleine notities; Hoog Watum, Holwierde, Farmsum, Dallingeweer, punt van Reide, Larrelt (Oost-Fr -), Heffesant, alles potlood;

- Martenshoek, Eexta, Scheemde, Heiligerlee, Winschoten, iets potlood (kerk Winschoten);

- Nieuwolda, Midwolder hamrik, Oude Zijldiep e -o -, gedateerd 1756;

- Veendam, Wester- en Oosterdiep, Lutherse kerk, G - Sigterman, alles potlood;

- Eexta, Scheemda, Nieuwe polder 1769 bedijkt, Midwolde, Hamminga heert, met wegen, dijken en diepen, gedateerd 27 sep 1777 (45 x 30 cm, 4 bl - Aaneen geplakt)

Gorecht

- buiten Steentilpoort, korenmolen, saagmolen, tolhuis, Oosterhogebrug;

- Haren, Onnen, Glimmen, De Punt, Zuidlaren, alles potlood, datering 1 mei 1753;

-Vennebroek, Hoornsedijk, Dilgt, Eelderwolde, Lemferdinge, alles potlood;

- Essen, Middelhorst, Haren, alles potlood

Westerwolde

- Bellingwolde, alles potlood;

- Wedde, Vriescheloo, Bellingwolde, Oude Schans, iets potlood;

- Wedde, Westinghuizen, Veeloo, Vlagtwedde Ruiten Aa, Smeerling, iets potlood; keerzijde een potlood optelsom;

- Wedde, Lutjeloo, Blijham, Oudeschans, Winschoten, iets potlood & ernaast in potlood ???(Pekela), De Klap, duker, verlaat; keerzijde Winschoten met noordaanduiding en iets potlood, erboven in potlood notitie over Pekela;

-alles potlood, klooster Ter Apel en omgeving, veel bos getekend;

- Oudeschans, De Bult, Westerwoldse Aa, Winschoten, iets potlood, daarnaast tekening van de Wedderborg (10x15,5 cm); keerzijde Wessinghuizen, borg Wedde, Wedde, Westerwoldese Aa, Wedderveer, Lutkelo, alles in potlood; ernaast Hancamp, zijnde de hoge bouackers … 8 notities, 15 regels, ook alles potlood

Algemeen, tekstenbladen (zonder kaartjes), of door anderen getekende kaartjes - steeds eerste zin genoemd - notities gaan niet altijd over één gewest 10 kaartjes

- volgens relaas van deskundigen … ; volgen 5 notities, 11 regels;

- Beersterhamsterzijl … ; 12 regels, iets potlood;

- Esmeer en daar bij nog een kleijntje … ; 2 regels en 3 regels potlood (zelfde tekst);

- Arwert in Fivelgo … ; 7 notities, 18 regels; keerzijde: an Ditzumer hamrik loopt … ; 4 notities 9 regels;

- NB Wilderhof twee boeren huisen … ; 1 notitie, 2 regels;

- Eelswaart [Eelswerd] en boerenplaats agter Cantes bij de Klingeborger [Klinkenborger] til bewesten … ; 2 notities 5 regels;

- Van het begin van Helpen tot de uiterste punt van het glacis van … ; 4 notities, 6 regels; met daaronder Schale van Hondert Rijnlandsche roeden (lengte 11 cm)

- Rhens ?? iets bij Grijpskerk Asschendorp ???, alles potlood; onderaan notities: Lulema tot Warfhuisen … , 13 regels;

- kaartje; Noorddijk, Adorp, Harssens, Dorkwerd; op folie; 1 - De Hr - Tresling wordt verzocht op dit …, 2 notities, 14 regels; betreft mogelijk T.P. Tresling 1809-1944, die er een artikel over in de GVA schreef ??

-kaartje; Waterhuizen, Harkstede, Oude loop van de Hunze, potlood; tekst o.a. deze figuratieve kaart op 21 aug 1836 door J.H.M. Hora Siccama mop aanwijzing van Jan Sipkes; betreft Hora Siccama 1790-1868

21. Tekeningen (gewassen inkt) van archeologische vondsten. Genummerd 1-30 (12 bl.), nrs. 17, 18, 21 en 23 missen (hs.) foto’s van 21.1-12 22. Lithografische platen van archeologische vondsten (T. Hooiberg) Nrs. III t/m IX en IX (dr. 8 bl.) aantekeningen 23. Aantekeningen m.b.t.geschiedenis van Ostfriesland (Ne/Du. 2 db + 4 bl.), incl. 2 brieven van Fr. Hahn aan J.B. Wolters en E.B. ter Horst, gedat. 9 mei 1865 (Du. hs. 2 bl.) en een brief van Louis [Spielmeijer] aan J.B. Wolters gedat. Aurich 22 mei 1865 (Du. hs. 1 bl.) en brief [E. Edzards aan Acker Strating] gedat. Emden 13 dec. 1865 (Du. hs. 1 db + bl.) [gch, 19/12/2017: slechts één brief van Hahn aan Wolters aangetroffen] 24. Aantekeningen betreffende bodemgesteldheid, landhoogtes, waterwegen geschiedenis en andere bijzonderheden van verschillende gemeenten in de provincie Groningen 25. Aantekeningen betreffende een publikatie (o.a. hoofdstuk over oorsprong van dijken, sluizen, wegen) incl. brief van G.A. [Venema] gedat. Winschoten 2 feb.1856, betr. de Eems (1 bl.) en brief G. van Stappen aan Acker Stratingh, gedat. Groningen 21 okt. 1857, betr. Natuurkundig genootschap ( 1db.) en brief [H.O. Feith] aan Acker Stratingh gedat. juni 1857, betr. Spilsluizen (1 db.) overig 26. Overzicht van waterstandpunten van een aantal gebieden in de provincie Groningen (hs.1 db.) 27. Vergelijkende schaal van eenige aanmerkelijke waterstandpunten in de provincie Groningen [verm. van Van Cleef 1830] (dr. 1 bl.) 28. Eenige waarnemingen gedaan door den onderwijzer S.A. Medum omtrent de hoogte van het land boven het gewone peil of nulpunt in den omtrek van de Zoutkamp (hs. 2 db.) 29. Tafels ter herleiding van de oude landmaten, welke in de provincie Groningen en in een gedeelte van Vriesland en Drenthe in gebruik zijn, tot de Nederlandsche landmaat : ten dienste van de heeren notarissen, landeigenaars, enz. / door G. Kuijper (dr. 28 p.) Zie ook onder andere signatuur M.V.O. 159 30. Beantwoording van eniger vragen betreffende den staat der landerijen onder Ubbega (hs. 2 db.) 31. Rapport wegens inkomende stukken ter verbetering van den waterstaat in Hunzinge en Fivelingo (hs. 1 bl.) 32. Beoordeling van het stuk: Over de wording der schorren, [...] of kwelders in Nederland met vermelding der beste middelen en de vorming van zoodanige gronden te bevorderen, voorzien met de kenspreuk Elk meent zijn uil een valk te wezen . Ondertekend: Winschoten en Groningen nov. 1860, G.A. Venema, G.A. Stratingh (hs. 4 db.) Met twee brieven van C. Brunings gedat. 5 maart 1864 (1 bl.) en Groningen 26 maart 1864 (1 bl.), brief van Acker Stratingh gedat. Groningen 4 febr. 186[4] (1 db.)

IV. BRIEVEN

33. 58 brieven betreffende de Commissie voor Herinneringsfeest (ter inwijding van het nieuwe academiegebouw), waarvan Acker Stratingh penningmeester was. 34. 6 uitnodigingen voor vergaderingen van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen en 7 brieven m.b.t. andere genootschappen. Overig: 35. Acker Stratingh aan W.B.S. Boeles, poststempel Assen 7 aug. 1866 (geen brief, twee wikkels) 36. Boeles, W.B.S. aan Acker Stratingh, gedat. Sneek 4 mei 1865 (hs. 1 bl.) 37. Brief gedat. Groningen 18[29] (hs. 1 db.) 38. [Feith. H.O.] aan Stratingh, gedat. 10 aug. 1864, 4nov. 1864, 23 okt. 1866 (3 notities hs.) 39. [Hora Siccama, J.K.W. aan Acker Stratingh], gedat. Groningen 18 okt. 1836, betr. loop Hunze (hs. 1 bl.)(vindplaats: AS 5 Haren) 40. [Janssen, L.J.F.] aan Acker Stratingh, gedat. Leiden 13 okt. 1852 (hs. 1 db.) 41. Koppius, [F.] aan Acker-Stratingh, gedat. Den Ham 23 aug. 1838 (hs. 1 bl.) 42. Möhlmann, D. [aan Acker Stratingh], gedat. Emden 23 jan.1861 (Du. hs. 1 db.) 43. [M...] aan Acker-Stratingh, gedat. 7 dec. 1838 (hs. 1 db.) 44. Oomkens, J. aan Acker Stratingh, gedat. groningen 12 dec. 1836 (dr. 1 bl.) 45. Raanys, E., gedat. Zuidwolde 17 july 1861 (hs. 1 bl.) 46. [Eyck van Zuylichem] aan [Acker Stratingh] gedat. Maartensdijk dec.1872 (hs. 1 db. +1 bl.) 47. Stratingh, [F] aan Acker Stratingh, gedat.: Groningen 24 feb. 1844 (hs. 1 db.) 48. [Venema, G.A]. aan Acker Stratingh, gedat. Winschoten 26 mei 1864 (hs. 1 bl.) 49. Westendorp aan A.L. Wessels, gedat. Losdorp 9 dec. 1831 (hs. 1 bl.) Zie ook de nummers AS 19, 23, 25, 32

V. VARIA

50. Over de algemeene oorzaak der natuurverschijnselen / G.A. Stratingh 1843 (hs.; 39 p.) 51. Over de veranderingen van het bloed in ziekten / Acker Stratingh (hs.; 27, [1] p.) 52. Over de [...] bij de mens / Acker Stratingh (hs.; 22 p. en 2 db.) 53. Extract uit het resolutieboek van de stad Groningen, 10 mei 1708 (hs.; 1 bl.) 54. Idem, 10 oktober 1849 (hs.; 2 db.) 55. Afschrift van resolutie no. 18 Hoogeschool te Groningen (hs.; 2 db.) 56. Overig