Samenvoeging Van De Gemeenten Alphen Aan Den Rijn, Boskoop En
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Samenvoeging van de gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn en een deel van het grondgebied van de gemeente Winsum VOORSTEL VAN WET Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het wenselijk is de gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn samen te voegen tot de nieuwe gemeente Westerkwartier en een deel van het grondgebied van de gemeente Winsum aan de nieuwe gemeente Westerkwartier toe te voegen; Zo is het, dat Wij, de Afdeling advisering van de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze: § 1. Opheffing, instelling en grenswijziging van gemeenten Artikel 1 Met ingang van de datum van herindeling worden de gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn opgeheven. Artikel 2 Met ingang van de datum van herindeling wordt de nieuwe gemeente Westerkwartier ingesteld, bestaande uit het grondgebied van de op te heffen gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn en een deel van het grondgebied van de gemeente Winsum, zoals aangegeven op de bij deze wet behorende kaart. § 2. Overige bepalingen Artikel 3 Voor de nieuwe gemeente Westerkwartier wordt de op te heffen gemeente Leek aangewezen voor de toepassing van artikel 36 van de Wet algemene regels herindeling, in verband met de toepassing van de instructies en reglementen, bedoeld in dat artikel. Artikel 4 Voor de op te heffen gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn wordt de nieuwe gemeente Westerkwartier aangewezen voor de toepassing van de volgende bepalingen van de Wet algemene regels herindeling: a. artikel 39, tweede lid, in verband met de heffing en invordering van gemeentelijke belastingen; b. artikel 41, derde lid, in verband met de deelneming aan gemeenschappelijke regelingen; c. artikel 45, tweede lid, in verband met de overgang van rechten en verplichtingen in verband met de voorziening van drinkwater, elektriciteit en gas. 1 Artikel 5 Met ingang van de datum van herindeling vervallen in de bijlage bij artikel 8 van de Wet veiligheidsregio’s, onder Groningen, ‘Grootegast,’, ‘Leek,’, ‘Marum,’ en ‘, Zuidhorn’ en wordt in de alfabetische rangschikking ingevoegd: Westerkwartier,. Artikel 6 Deze wet treedt in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip. Lasten en bevelen dat deze in het Staatsblad zal worden geplaatst en dat alle ministeries, autoriteiten, colleges en ambtenaren die zulks aangaat, aan de nauwkeurige uitvoering de hand zullen houden. Gegeven De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, 2 Kaart, genoemd in artikel 2 3 Samenvoeging van de gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn en een deel van het grondgebied van de gemeente Winsum Memorie van toelichting 1. Inleiding Dit wetsvoorstel betreft de vrijwillige samenvoeging van de gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn tot de nieuwe gemeente Westerkwartier. De nieuwe gemeente zal ruim 62.000 inwoners tellen en een oppervlakte hebben van 369 km2. De beoogde datum van herindeling is 1 januari 2019. Aanleiding voor het wetsvoorstel is het herindelingsadvies van de gemeenten Grootegast, Leek, Marum, Zuidhorn en Winsum, voorzien van een positieve zienswijze van de provincie Groningen.1 De gemeente Winsum is in het herindelingsproces betrokken vanwege de beoogde overgang van een deel van haar grondgebied (de kernen Ezinge, Feerwerd en Garnwerd) naar de nieuwe gemeente Westerkwartier. In het volgende hoofdstuk worden de voorgeschiedenis en totstandkoming van het herindelingsadvies beschreven. Hoofdstuk 3 bevat de uitkomsten van de toets van het herindelingsadvies aan het vigerende Beleidskader gemeentelijke herindeling 2013. De financiële consequenties van de herindeling komen in hoofdstuk 4 aan de orde. In hoofdstuk 5 wordt ingegaan op de herindelingsverkiezingen, de naam van de nieuwe gemeente en de toepasselijkheid van de Wet raadgevend referendum. 2. Voorgeschiedenis en totstandkoming herindelingsadvies 2.1. Voorgeschiedenis De gemeenten in de provincie Groningen oriënteren zich al enige jaren op de vraag hoe zij hun bestuurskracht het effectiefst kunnen versterken en wat dat betekent voor hun bestuurlijke toekomst. In de periode van 2006 tot en met 2008 hebben de meeste Groninger gemeenten hun bestuurskracht laten onderzoeken. Naar aanleiding van de uitkomsten van deze onderzoeken hebben de betreffende gemeenten geprobeerd de gebleken bestuurskrachtproblemen te ondervangen door het inrichten van diverse samenwerkingsverbanden in zogeheten ‘clusters’. De gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn besloten om op intensievere wijze de samenwerking met elkaar aan te gaan. Deze samenwerking beperkte zich in eerste instantie tot bedrijfsvoeringsaspecten, maar later werd ook op meer beleidsinhoudelijke thema’s de samenwerking gezocht. 1 Vanwege de omvang zijn het herindelingsadvies en de zienswijze van de provincie niet als bijlagen bij de memorie van toelichting opgenomen. Deze stukken zijn na indiening van het wetsvoorstel te raadplegen via rijksoverheid.nl. 4 Eind september 2011 namen provinciale staten een motie aan waarin gedeputeerde staten werden opgeroepen visie en beleid te ontwikkelen voor de ideale gemeentelijke indeling over een tijdsbestek van drie à vijf jaar, en het resultaat hiervan binnen een halfjaar aan provinciale staten te doen toekomen. Op het moment dat deze motie werd aangenomen was de Vereniging van Groninger Gemeenten (VGG) reeds voorbereidingen aan het treffen voor de zogeheten clusterevaluaties voor 2012. Doel van de clusterevaluaties was na te gaan in hoeverre de clustervorming had geleid tot de noodzakelijke bestuurskrachtversterking en in hoeverre deze clustervorming toekomstbestendig was. Omdat de strekking van de motie van provinciale staten op onderdelen een overlap vertoonde met de geplande clusterevaluaties, besloten de provincie en de VGG een gezamenlijk vervolgproces vorm te geven. Dit proces resulteerde in een ontwerpvisie en het rapport ‘Vlekkenkaart provincie Groningen’. Doel van de vlekkenkaart was inzicht bieden in de fysisch-geografische, historische, ruimtelijke, economische, sociale en bestuurlijke verbanden binnen de provincie Groningen. De clusterevaluaties, vlekkenkaart en ontwerpvisie fungeerden als input voor de door de provincie en de VGG ingestelde visitatiecommissie Bestuurlijke Toekomst Groningen, die op 28 februari 2013 haar rapport ‘Grenzeloos Gunnen’ presenteerde. In dit rapport werd geconcludeerd dat een herindeling van de gemeenten in de provincie Groningen onontkoombaar is. De visitatiecommissie adviseerde onder meer om de gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn samen te voegen tot een nieuwe gemeente ‘Westerkwartier’. De vier gemeenteraden in het Westerkwartier hebben in mei 2013 het rapport van de visitatiecommissie besproken. De gemeenten constateerden grote opgaven, onder meer op het gebied van het sociaal domein, economie en werkgelegenheid, die vragen om een versterking van de bestuurskracht. Deze constatering vormde de basis voor de gesprekken over een samenvoeging van de vier gemeenten. Grenswijziging Winsum en Zuidhorn (Middag-Humsterland) Het Nationaal Landschap ‘Middag-Humsterland’ (een gebied van 5.344 hectare) is sinds de gemeentelijke herindelingen van 1 januari 1990 verdeeld over de gemeente Zuidhorn en de gemeente Winsum.2 Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 werd in de coalitieakkoorden van beide colleges opgenomen dat de inwoners van Middag- Humsterland zich in het geval van een herindeling zouden mogen uitspreken over de bestuurlijke toekomst van het gebied. In deze raadpleging zou aan de inwoners de vraag worden voorgelegd of het gebied in zijn geheel onder één gemeente zou moeten vallen en zo ja, of dit dan de nieuwe gemeente Westerkwartier of de nieuwe gemeente Het Hogeland (samenvoeging van de gemeenten Bedum, De Marne, Eemsmond en Winsum) zou moeten zijn. De raadpleging is in november 2016 gehouden. De uitkomst was dat een ruime meerderheid (76%) van mening was dat het gebied na de herindeling in één gemeente moest komen te liggen, waarvan 92% een voorkeur aangaf voor de nieuw te vormen gemeente Westerkwartier. De raden van Winsum en Zuidhorn besloten vervolgens op respectievelijk 6 en 7 december 2016 unaniem dat de kernen Ezinge, Feerwerd en Garnwerd (1.573 inwoners) naar de nieuw te vormen gemeente Westerkwartier over zullen gaan. 2.2. Totstandkoming herindelingsadvies In juni 2015 werd ten behoeve van de besluitvorming door de raden van de gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn een ‘raadsgroep’ ingesteld. Deze raadsgroep, waarin iedere fractie uit de vier gemeenteraden met één lid is vertegenwoordigd, heeft tot taak de vier gemeenteraden te adviseren bij hun besluitvorming over zaken die verband houden met de herindeling in het Westerkwartier. 2 De kernen Oldehove, Niehove, Saaksum en Den Ham vallen sinds de gemeentelijke herindeling van 1990 onder de gemeente Zuidhorn en de kernen Ezinge, Feerwerd en Garnwerd (de voormalige gemeente Ezinge) onder de gemeente Winsum. 5 In november 2015 namen de raden het principebesluit om per 1 januari 2019 samen te gaan in de nieuwe gemeente Westerkwartier. Vervolgens hebben de raden in maart 2016 een kadernotitie vastgesteld, die de basis vormt voor de strategische visie waarin is weergegeven hoe de nieuwe gemeente eruit moet komen te zien. Voor de zomer van 2016 werd het concept-herindelingsontwerp via het internet openbaar gemaakt, waarna een digitale enquête