Middag-Humsterland Visie
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
f Visie Middag -Humsterland Behoud en ontwikkeling van het enige nationale landschap in de provincie Groningen Juli 2017 Colofon De visie is opgesteld door: Hans Bergsma, Gebiedscoöperatie Westerkwartier Annemieke Grimbergen, Levenskracht Jannes Oosterhoff, persoonlijke titel Fred Stol, gemeente Zuidhorn Eije Bosch, agrarisch bedrijf Bosch VOF Menno Groeneveld, Humsterland Energie Richard Oudshoorn, melkveehouder/LTO Zuidhorn Bert Terpstra, Ezinge D.J. Broekema, melkveehouder Jan Enne Haack, Natuurboerderij Lammerburen Ietse Pestoor, Dorpsbelangen Ezinge Sandra Tillema, Dorpsbelangen Ezinge Jan Broersma, Dorpsbelangen Niehove Rikus Hagenauw, Landschapsbeheer Groningen Janet Postema, bewoner Niehove Lammert Top, Niehove Duurzaam/ Stichting Oranjerun Wouter Brouwer, inwoner Niehove Hans Harkema, Dorpsbelangen Niehove L. Postma, Dorpsvereniging Garnwerd Frans Traa, Gebiedscoöperatie Westerkwartier Joke Bruining, Hanzehogeschool, Hanze Invent Ruud Hendriks, Dorpsbelangen Niehove Leonie van Putten, Kloostermuseum Aduard Jan de Vries, Humsterland Energie Martin Clobus, Initiatiefgroep MHL Werelderfgoed Sonja Hofstee, Dorpsvereniging Garnwerd Anke Romein, provincie Groningen E.J. Wierenga, melkveehouder Anita van Dijk-Groeneveld, Café de Brug Jantine Koppert, Groninger Energie Koepel Harry Rook, SWGZ/ ZorgSaam Oldehove G.M. Wierenga – Grashuis,Mts. Grashuis Aljo van Dijken, DBO Oldehove Peter Kremer, agrariër Gerard van Rossum, Dorpsbelangen Ezinge Lex van Wijngaarden, inwoner Niehove Dirk Doeglas, Dorpsvereniging Feerwerd, Aduarderzijl Roel Kuiper, inwoner Winsum Johan Samplonius, gemeente Winsum Jan van Woudenberg, Fruitteeltbedrijf Oudenbosch Klaas J. Doornbos, Doornbos Advies Fokko Leutscher, inwoner Garnwerd Harry Schaaphok, Niehove Duurzaam Anke Romein, provincie Groningen Huub Emons, gemeente Winsum Jacqueline de Milliano, Landschapsbeheer Groningen Tjebko Schimmel, ondernemer/LTO Winsum Harry Rook, SWGZ/ ZorgSaam Oldehove Jens Enemark, Initiatiefgroep MHL Werelderfgoed Laurens Mos, Stichting Oranjerun Emmeke Schurink, Dorpsvereniging Garnwerd Hein Zeevalking, Dorpsvereniging Garnwerd Liesje Faber, Dorpsvereniging Garnwerd Geert Mulder, Zwembad Electra Ymte Sijbrandij, CDA Raadslid Winsum Henk Zuidhof, inwoner Ezinge Rudolf Feitsma, agrariër Jan Arend Mulder, architect ‘Ruimte Maken’ Gerrit Slopsema, Museum Wierdenland Jur Feitsma, melkveehouder Ernst Nijenhuis, Cowcept Tini Smale, inwoner Aduarderzijl Jacomijne Fokkens, Museum Wierdenland Henny Oosterhof, CDA Winsum, bewoner Johan Steen, gemeente Winsum Voorbereiding en begeleiding: Met dank aan: W. Foorthuis, S. Lutz, lectoraat Duurzaam Coöperatief Ondernemen Hanzehogeschool Groningen De gemeenten Zuidhorn en Winsum E. Veldwiesch, Gebiedscoöperatie Westerkwartier Provincie Groningen M. van Schoonhoven, gemeente Zuidhorn Voorwoord Zuidhorn, juli 2017 Voorwoord Het gaat daarbij zowel om inhoudelijke vraagstukken rond duurzame Middag-Humsterland behoort tot de best bewaarde delen van het wierden- landschap. Het landschap wordt gekoesterd door bewoners en is in landschap- ontwikkeling als ook om een toets op werkbaarheid en draagvlak. pelijk, cultureel, archeologisch, milieukundig en landbouweconomisch opzicht Daarom is de visie uitgewerkt in drie sessies met betrokken onderne- een parel in de provincie Groningen. Vanwege de unieke combinatie van bij- mers, inwoners, maatschappelijke organisaties en overheden. Zij hebben zondere kenmerken behoort het sinds 2005 tot de Nationale Landschappen deze visie en een speerpuntenprogramma uitgewerkt en een voorstel van Nederland. Daarmee is het een toeristisch-recreatieve trekpleister, maar voorbereid hoe het uitvoerende werk vanuit de streek georganiseerd kan ook belangrijk voor functies als wonen en werken. Er is ruimte voor nieuwbouw worden. en uitbreidingen, maar altijd met omzicht en beleid, in beperkte mate en met In het voorliggende document is deze visie verwoord. Dat wil niet zeggen respect voor het landschap. dat hiermee alle vragen beantwoord zijn. De deelnemers hebben span- Economisch is het sterk op de landbouw georiënteerd, maar tegenwoordig ningsvelden benoemd en getracht juist daarin kansen te ontdekken. werken veel van de inwoners buiten het Middag-Humsterland. Pure landbouw Samen willen zij op deze manier innovatieve ontwikkelingen op gang biedt op termijn geen of onvoldoende solide inkomstenbronnen. Er zitten ont- brengen en zelf ook hieraan bijdragen. Naast dit interactieve proces voor wikkelkansen in toerisme en recreatie, maar er wordt steeds vaker ook gezocht het opstellen van de gebiedsvisie heeft de gemeente Zuidhorn een ruim- naar andere duurzame vormen van inkomsten. telijk scenario onderzoek uitgevoerd voor duurzame energie in het Mid- De belangrijkste vraag is dan hoe je zorgt voor behoud en ontwikkeling van de dag-Humsterland. Daarnaast wordt nog een project over landschappelijk karakteristieke landschappelijke cultuurhistorische patronen en de belevings- passend bouwen in het Middag-Humsterland uitgevoerd. Deze drie pro- waarde van het gebied, en tegelijkertijd economische ontwikkelingskansen en cessen moeten samen zorgdragen voor behoud van het unieke land- nieuw verantwoord ondernemerschap kunt creëren. Om hierop antwoorden te schap en een duurzame ontwikkeling van het gebied. vinden willen de gemeenten Zuidhorn en Winsum een visie voor Middag Hum- sterland opstellen. Dit vloeit voort uit de Toekomstvisie en uit het Bestuursak- Deze visie is eigendom van de deelnemers aan de sessies en daarmee van koord van de gemeente Zuidhorn. Ook het staken van de werkzaamheden door het gebied zelf. De komende jaren zal dit document als basis dienen voor de gebiedscommissie en de moties van de raad van Zuidhorn over de gebieds- de ontwikkeling van het Middag-Humsterland, van, voor en door het visie en het weer oprichten van een gebiedscommissie zijn aanleidingen voor gebied zelf. het opstellen van deze gebiedsvisie. De zorg voor het landschap is nog steeds niet eenduidig geregeld . Het is daarom niet duidelijk wie waarvoor verant- Mede namens alle deelnemers bedanken we de provincie Groningen woordelijk is. Daarom is een regisserende partij nodig die zorgt voor behoud, voor hun bijdrage die dit proces mede mogelijk heeft gemaakt en kijken bescherming en ontwikkeling van dit prachtig gebied. Het liefst van onderop, uit naar de verdere uitvoering. van en voor de mensen die het Middag-Humsterland een warm hart toedragen. Fred Stol Wethouder gemeente Zuidhorn Bert Westerink Wethouder gemeente Winsum Inhoud 0. Leeswijzer .................................................................................................. 5 1. Het centrale doel ....................................................................................... 6 2. Het beeld: Middag-Humsterland over 10 jaar .......................................... 7 3. De kernkwaliteiten .................................................................................... 8 4. Ontwikkelambities en –kansen ................................................................ 9 5. Wat willen we niet? ................................................................................. 10 6. Beleid ........................................................................................................ 11 7. Doelen ...................................................................................................... 12 Werkprogramma voor de lange termijn ................................................. 12 Laaghangend fruit voor de korte termijn ............................................... 12 Nieuwe verdienmodellen voor boeren ................................................... 13 Regiobranding ....................................................................................... 14 Energietransitie ...................................................................................... 15 Innovatieve samenwerking in de streek ............................................... 16 8. Organisatie ...............................................................................................17 9. Meer informatie & achtergronden ......................................................... 18 Visie Middag-Humsterland – Behoud en ontwikkeling van een nationaal landschap || Juli 2017 5 0. Leeswijzer Een visie is een samenhangend stelsel van uitgangspunten die richting geven aan toekomstige ontwikkelingen. Ze geeft weer wat de kernwaarden zijn van de mensen die de visie opstellen en wat ze vanuit dit vertrekpunt willen berei- ken. In een visie komen dus ambities tot uitdrukking, maar ook handvatten om de ambities te realiseren. Een goede visie komt alleen tot stand door een creatief en participatief proces waaraan alle betrokken stakeholders in openheid en vertrouwen hun dromen, verwachtingen en plannen kunnen ontwikkelen en met elkaar delen. Maar daar- naast hoort er ook boter bij de vis. Uiteindelijk wil je samen ook komen tot een agenda, een uitvoeringsprogramma, en liefst ook tot één of twee meteen uitvoerbare concrete projecten waarin je de samenwerking in de praktijk kunt bren- gen. In het Middag-Humsterland hebben in de maanden maart tot mei 2017 drie openbare sessies plaatsgevonden. De be- trokkenen ontmoetten elkaar op drie locaties in het Middag-Humsterland om de ingrediënten voor een visie op de toekomst van het Middag-Humsterland uit te werken. In dit visiedocument zijn alle resultaten bij elkaar gebracht. In de eerste sessie is het speelveld verkend. De deelnemers hebben onderzocht welke (beleids)uitgangspunten het kader vormen. Daarnaast zijn het centrale doel, de kernkwaliteiten