RAPORT Część II Z Badania Ilościowego I Jakościowego (CATI, PAPI I FGI)

RAPORT część II z badania ilościowego i jakościowego (CATI, PAPI i FGI)

przeprowadzonego w ramach projektu Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Olkusz, maj 2014

Gmina Bolesław Miasto Bukowno Gmina Olkusz Powiat Olkuski Gmina Wolbrom Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007 - 2013

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Spis treści

Spis treści ...... 2

Spis tabel ...... 4

1. Wstęp metodologiczny ...... 8

2. Nota metodologiczna ...... 10

3. Rozkład próby badawczej ...... 12

4. Prezentacja wyników badania ilościowego ...... 17

4.1. Bezpieczeństwo i porządek publiczny ...... 17 4.2. Edukacja ...... 22 4.3. Ochrona zdrowia ...... 29 4.4. Ochrona środowiska ...... 33 4.5. Energia ...... 40 4.6. Drogi i transport ...... 45 4.7. Budownictwo ...... 54 4.8. Pomoc i opieka społeczna...... 57 4.9. Kultura i sport ...... 61 4.10. Informowanie o stanach zagrożenia ...... 74 5. Raport z badań ilościowych (CATI) z przedsiębiorcami ...... 77

5.1. Charakterystyka próby badawczej ...... 77 6. Wnioski z badania z przedsiębiorcami ...... 94

7. Wprowadzenie do badań jakościowych ...... 97

7.1. Bezpieczeństwo i porządek publiczny ...... 98 2

7.2. Edukacja ...... 103 Strona 7.3. Zdrowie ...... 107 7.4. Środowisko ...... 111

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

7.5. Zaopatrzenie w energię ...... 115 7.6. Inwestycje ...... 116 7.7. Pomoc i opieka społeczna...... 120 7.8. Podsumowanie badań jakościowych ...... 123

8. Rekomendacje ...... 125

3 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Spis tabel

Tabela 1. Rozkład próby w poszczególnych gminach z podziałem na płeć ...... 12 Tabela 2. Rozkład próby ze względu na wiek z podziałem na płeć ...... 13 Tabela 3. Rozkład próby ze względu na ilość osób w gospodarstwie domowym ...... 15 Tabela 4. Średnia ocen poszczególnych aspektów działania policji ...... 19 Tabela 5. Średnia ocen poszczególnych aspektów działania straży miejskiej/gminnej ...... 20 Tabela 6. Opinia badanych na temat liczby lekarzy pierwszego kontaktu w ich gminie ...... 30 Tabela 7. Opinia badanych na temat liczby lekarzy specjalistów w ich gminie/powiecie ...... 30 Tabela 8. Opinia badanych na temat poszczególnych aspektów odbioru odpadów (z podziałem na gminy) ...... 34 Tabela 9. Opinia badanych na temat jakości dostarczanej wody w ich gminie ...... 37 Tabela 10. Odsetek badanych korzystających z poszczególnych systemów energetycznych . 41 Tabela 11. Ocena stanu dróg w poszczególnych gminach przez uczestników badania ...... 47 Tabela 12. Opinia badanych na temat przystosowania gminy, w której mieszkają do potrzeb osób niepełnosprawnych ...... 50 Tabela 13. Ocena dostępności komunikacji publicznej w regionie (z podziałem na gminy). .. 51 Tabela 14. Zadowolenie z usług komunikacji publicznej (z podziałem na gminy) ...... 53 Tabela 15. Świadomość badanych na temat instytucji kultury znajdujących się w ich gminie 61 Tabela 16. Instytucje kultury, których badanym brakuje na terenie gminy (z podziałem na gminy) ...... 63 Tabela 17. Świadomość badanych na temat obiektów sportowych znajdujących się w ich gminie ...... 65 Tabela 18. Korzystanie przez badanych z poszczególnych obiektów sportowych (z podziałem

na gminy) ...... 66 4 Tabela 19. Obiekty sportowe, których badanym brakuje na terenie gminy (z podziałem na

gminy) ...... 68 Strona Spis wykresów

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 1. Rozkład próby ze względu na wykształcenie ...... 14 Wykres 2. Rozkład próby ze względu na dochód netto całej rodziny ...... 16 Wykres 3. Deklarowane poczucie bezpieczeństwa przez mieszkańców poszczególnych gmin powiatu olkuskiego ...... 18 Wykres 4. Częstotliwość widywania patroli policyjnych w pobliżu miejsca zamieszkania ...... 21 Wykres 5. Ocena poziomu edukacji w poszczególnych typach placówek edukacyjnych z podziałem na gminy ...... 23 Wykres 6. Ocena ilości miejsc w przedszkolach i placówkach opieki nad małymi dziećmi ..... 24 Wykres 7. Ocena poszczególnych aspektów działania szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych na terenie powiatu olkuskiego...... 25 Wykres 8. Ocena jakości usług świadczonych przez lekarzy pierwszego kontaktu oraz lekarzy specjalistów (z podziałem na gminy)...... 32 Wykres 9. Opinia badanych na temat czystości ulic, chodników, lasów i terenów zielonych w gminie ...... 36 Wykres 10. Opinia badanych na temat ceny płaconej za dostarczanie wody oraz odbiór ścieków (z podziałem na gminy)...... 39 Wykres 11. Opinia badanych na temat systemu dostaw poszczególnych rodzajów energii (z podziałem na gminy) ...... 44 Wykres 12. Środki transportu, z jakich mieszkańcy powiatu olkuskiego najczęściej korzystają podczas podróży po swojej gminie lub powiecie ...... 45 Wykres 13. Ocena stanu dróg w powiecie olkuskim przez uczestników badania ...... 46 Wykres 14. Opinia badanych na temat prac budowlanych związanych z remontem lub budową dróg i chodników (z podziałem na gminy) ...... 49 Wykres 15. Opinia badanych na temat rozwoju poszczególnych rodzajów budownictwa mieszkaniowego (z podziałem na gminy)...... 56

Wykres 16. Korzystanie przez badanych z pomocy społecznej (z podziałem na gminy) ...... 58 5 Wykres 17. Opinia badanych na temat pracy pracowników ośrodków pomocy społecznej (z

podziałem na gminy) ...... 60 Strona Wykres 18. Ocena oferty kulturalnej w gminie respondenta ...... 64

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 19. Ocena oferty uprawiania sportu i rekreacji w gminie ...... 70 Wykres 20. Opinia badanych na temat dbałości o zabytki znajdujące się na terenie gminy .. 71 Wykres 21. Opinia badanych na temat promowania zabytków i atrakcji turystycznych w gminie ...... 72 Wykres 22. Opinia badanych na temat zaplecza infrastrukturalnego dla turystów w ich gminie ...... 73 Wykres 23. Opinia badanych na temat tego, czy w sytuacjach zagrożenia są odpowiednio informowani ...... 74 Wykres 24. Pożądane metody przekazywania informacji o zagrożeniach w miejscowości zamieszkania (z podziałem na gminy) ...... 76 Wykres 1. Wielkość firmy ...... 77 Wykres 2. Miejsce wykonywania pracy ...... 77 Wykres 3. Branża ...... 79 Wykres 4. Ocena bezpieczeństwa prowadzenia działalności gospodarczej w gminie respondenta ...... 80 Wykres 5. Ocena policji ...... 81 Wykres 6. Ocena straży miejskiej/gminnej ...... 81 Wykres 7. Ocena przygotowania uczniów przez szkoły na terenie gminy/powiatu do tego, aby w przyszłości stali się dobrymi pracownikami...... 82 Wykres 8. Zainteresowanie zatrudnieniem osób przy wykorzystaniu:...... 83 Wykres 9. Cena dostarczanej wody ...... 84 Wykres 10. Ocena dostępu informacji ...... 85 Wykres 11. Prostota i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym ...... 85 Wykres 12. Prostota i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z

przedsiębiorstwem wodociągowym (odpowiedzi przedsiębiorców z gminy Bolesław N=14) 86 6 Wykres 13. Prostota i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z

przedsiębiorstwem kanalizacyjnym (odpowiedzi przedsiębiorców z gminy Bolesław N=13) . 86 Strona Wykres 14. Systemy, z których korzysta firma respondenta ...... 87

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 15. Ocena systemu dostaw energii, biorąc pod uwagę przerwy w dostawie, reakcję na awarię, funkcjonowanie biura obsługi ...... 88 Wykres 16. Prostota i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z przedsiębiorstwem dostarczającym energię elektryczną ...... 89 Wykres 17. Prostota i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z przedsiębiorstwem dostarczającym gaz ...... 89 Wykres 18. Prostota i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z przedsiębiorstwem dostarczającym ciepło ...... 90 Wykres 19. Ocena stanu nawierzchni dróg w gminie ...... 90 Wykres 20. Ocena stanu nawierzchni dróg w powiecie ...... 91 Wykres 21. Czy układ komunikacyjny miejscowości umożliwia sprawne prowadzenie firmy? ...... 91 Wykres 22. Instrumenty, które mogą wspierać rozwój gospodarczy gminy ...... 92 Wykres 23. Ocena aktywności wspierania rozwoju gospodarczego gminy przez jej władze .. 92 Wykres 24. Istnienie miejsc na terenie gminy/powiatu, w których swój wolny czas mogą spędzać pracownicy firmy respondenta ...... 93

7 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

1. Wstęp metodologiczny

Badania przeprowadzone w ramach projektu zostały wykonane z użyciem narzędzi analizy desk-research, badań socjologicznych ilościowych i jakościowych oraz z zastosowaniem analizy wielokryterialnej, która porządkuje głównie ilościowe dane statystyczne i pozyskane w ramach przeprowadzonych badań ankietowych. Badania socjologiczne zostały przeprowadzone z użyciem technik ilościowych (badania ankietowe) i jakościowych (pogłębione wywiady grupowe). Wszystkie badania zostały podzielone na obszary badawcze według założeń projektu. Wyniki analiz podzielono na trzy osobne części, należy je jednak traktować jako spójną całość prezentującą analizę usług publicznych w powiecie olkuskim, w tym szczególnie w gminach Porozumienia. W Raporcie część I zaprezentowano wyniki analiz typu desk-research. W Raporcie część II znajdują się wyniki i wnioski wynikające z przeprowadzonych badań socjologicznych. W Raporcie część III przeprowadzono analizę wielokryterialną, delimitację obszarów kryzysowych, zaprezentowano wyniki analizy SWOT oraz wskazano obszary współpracy i działania, które samorządy wchodzące w skład Porozumienia mogą realizować w celu poprawy sytuacji.

Część problemów badawczych (przede wszystkim ocena usług publicznych w zakresie dostępności i jakości)została przypisana do techniki ilościowej CATI czy też PAPI przez co możliwe było szybkie dotarcie do badanych i uzyskanie odpowiedzi na interesujące obszary badawcze. Badania CATI i PAPI pozwalają w badaniach nad usługami publicznymi na określenie wartości wskaźników jakościowych rozumianych jako efekty świadczenia usług w wymiarze opinii społeczności lokalnej. Ważne jest również uzyskanie odpowiedzi na problemy badawcze poprzez zastosowanie triangulacji badawczej technik ilościowych (CATI, PAPI) i jakościowych (FGI), a także poprzez zapewnienie dotarcia do grup, do których dostęp jest utrudniony.

FGI z mieszkańcami były poświęcone głównie zgłębieniu problemów badawczych od strony odbiorców (klientów) usług publicznych. W badaniu FGI były podejmowane głównie pytania

badawcze dotyczące specyficznych cech usług publicznych w poszczególnych obszarach wpływające 8 na kryteria jakości i dostępności. Obszary i pytania badawcze podejmowane w ramach FGI to

również: Strona

postrzeganie przez mieszkańców gmin sposobu i trybu świadczenia usług publicznych

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

jakość usług – obecnie postrzegana oraz pożądana dostępność usług – obecnie oceniana oraz pożądana świadomość mieszkańców na temat najważniejszych barier dla podnoszenia efektywności usług uszeregowanie opinii na temat najlepiej i najgorzej ocenianych usług publicznych w obszarze funkcjonalnym Technika jakościowa umożliwiła pogłębienie problemów badawczych oraz zastosowanie technik projekcyjnych podczas wywiadu FGI, jak również przyczyniła się do wywołania dynamiki grupy. Podczas zogniskowanych wywiadów grupowych zostały postawione m.in. tezy, których zgłębienie było przedmiotem dalszych badań. Zaletą wywiadu pogłębionego jest dynamika grupy i stała obecność moderatora, który jest bardzo dobrze zaznajomiony z celem badania i poszczególnymi problemami badawczymi, co umożliwia bardzo szerokie pole analizy i eksploatacji techniki. Dodatkowo za pomocą techniki FGI możliwe było zbadanie jakościowe części problemów badawczych.

Użyteczność takiego założenia została uzyskana poprzez łączenie technik badawczych i poszukiwanie odpowiedzi na problemy szczegółowe. Umożliwiło to poprzez zastosowanie triangulacji badawczej osiągnięcie zakładanych celów badawczych.

9 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

2. Nota metodologiczna

Badanie ilościowe, którego wyniki przedstawione są w pierwszej części niniejszego raportu zrealizowane zostało metodą sondażu za pomocą wywiadu telefonicznego (badanie CATI) i bezpośredniego (PAPI). Próba badawcza - w przypadku mieszkańców powiatu olkuskiego wyniosła N = 1281, a w przypadku badania CATI z przedstawicielami (osobami decyzyjnymi) przedsiębiorstw mających siedzibę na terenie powiatu olkuskiego – N = 252.

Technika wywiadów telefonicznych (CATI – Computer Assisted Telephone Interview, czyli wspomagany komputerowo wywiad telefoniczny) jest ilościową metodą gromadzenia danych, w której badanie realizowane jest przy użyciu kwestionariusza zawierającego proste pytania, niewymagające używania materiałów pomocniczych. W badaniach realizowanych metodą CATI wywiad z respondentem przeprowadzony jest przez telefon; ankieter odczytuje pytania i notuje uzyskiwane odpowiedzi korzystając ze specjalnego skryptu komputerowego. Skrypt taki pozwala na pewne zautomatyzowanie kwestionariusza – np. poprzez zarządzanie filtrowaniem zadawanych pytań. Badanie CATI ponadto pozwala na zapewnienie respondentom anonimowości (uczestnicy badania dzięki takiemu zapewnieniu chętniej przekazują informacje drażliwe).

Kwestionariusz ankiety z mieszkańcami powiatu (Załącznik nr 1) zawiera 44 pytania, w większości zamknięte, dotyczące kwestii problemowych oraz dodatkowo 7 pytań metryczkowych pozwalających na zaklasyfikowanie respondenta do konkretnej kategorii społeczno-demograficznej. Kwestionariusz ankiety z przedsiębiorcami (załącznik nr 2) zawiera 20 pytań oraz dodatkowo 4 pytania metryczkowe.

Badania zostały przeprowadzone we wszystkich pięciu gminach powiatu olkuskiego.

Były to zatem: 10

Gmina Miejska Bukowno Strona Gmina Miejsko-Wiejska Olkusz Gmina Miejsko-Wiejska Wolbrom

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Gmina Wiejska Bolesław Gmina Wiejska Trzyciąż Ponadto w odniesieniu do gmin miejsko-wiejskich osobno analizowano odpowiedzi

mieszkańców miast Olkusza i Wolbromia, a osobno terenów wiejskich tych gmin.

11 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

3. Rozkład próby badawczej

W próbie badawczej ostatecznie znalazło się 1281 osób, w tym 697 to kobiety, a 584 mężczyźni (54,4% wobec 45,6%). W miastach mieszka 53,0% badanych, a na wsi 47,0%.

Najwięcej wywiadów, 449, przeprowadzono w mieście Olkusz; stanowiło to 35,1% całości. W dalszej kolejności 13,3% wywiadów przeprowadzono na terenach wiejskich gminy Wolbrom, 11,2% na terenach wiejskich gminy Olkusz, 10,9% w gminie Klucze, 10,5% w gminie Bukowno, 8,0% w mieście Wolbrom, 6,5% w gminie Bolesław, 4,4% w gminie Trzyciąż. Szczegółowe dane dotyczące liczby przeprowadzonych wywiadów w poszczególnych gminach przedstawia Tabela 1.

Tabela 1. Rozkład próby w poszczególnych gminach z podziałem na płeć

Płeć Ogółem Kobieta Mężczyzna Liczebność 47 36 83 Gmina Bolesław Procent 56,6% 43,4% 100,0%

Liczebność 71 64 135 Gmina Bukowno Procent 52,6% 47,4% 100,0%

Liczebność 94 46 140 Gmina Klucze Procent 67,1% 32,9% 100,0%

Liczebność 79 64 143 Gmina Olkusz (tereny wiejskie) Procent 55,2% 44,8% 100,0%

Liczebność 39 18 57

Gmina Trzyciąż

Procent 68,4% 31,6% 100,0% 12 Liczebność 84 87 171 Gmina Wolbrom

(tereny wiejskie) Strona Procent 49,1% 50,9% 100,0%

Miasto Olkusz Liczebność 225 224 449

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Procent 50,1% 49,9% 100,0%

Liczebność 58 45 103 Miasto Wolbrom Procent 56,3% 43,7% 100,0%

Liczebność 697 584 1281 ŁĄCZNIE Procent 54,4% 45,6% 100,0%

W próbie znalazło się więcej respondentów ze starszych niż z młodszych grup wiekowych. Najwięcej należało do przedziału wiekowego 55-64 lata (20,3%) oraz powyżej 65 roku życia (19,4%). W dalszej kolejności 18,3% badanych było w wieku pomiędzy 35 a 44 lata, a 17,2% w wieku pomiędzy 45 a 54 lata. Najmniej było respondentów najmłodszych z grupy wiekowej do 24 lat (8,0%) oraz w przedziale 24-34 lata (16,9%).

Tabela 2. Rozkład próby ze względu na wiek z podziałem na płeć

Płeć Ogółem Kobieta Mężczyzna

18-24 7,2% 8,9% 8,0%

25-34 16,5% 17,3% 16,9%

35-44 16,5% 20,4% 18,3%

45-54 17,8% 16,4% 17,2%

55-64 20,8% 19,7% 20,3%

65+ 21,2% 17,3% 19,4%

ŁĄCZNIE 100,0% 100,0% 100,0%

Prawie połowa badanych (45,5%) posiada wykształcenie średnie (ogólnokształcące 13

lub techniczne). Drugą najliczniejszą grupą są osoby z wykształceniem zawodowym Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

stanowiące 23,4% próby. Podobna jest ilość osób z wykształceniem wyższym – 22,5%. Osób posiadających jedynie wykształcenie podstawowe lub gimnazjalne jest 8,6%

Wykres 1. Rozkład próby ze względu na wykształcenie

Podstawowe 6,7% Gimnazjalne Wyższe 1,9% 22,5%

Zawodowe 23,4%

Średnie 45,5%

Największa część badanych (25,8%) mieszka w gospodarstwie domowym wraz z dwoma innymi osobami, a kolejna grupa 23,3% tylko z jedną osobą. Gospodarstwa jednoosobowe stanowią niewielki odsetek, mniej niż jedna dziesiąta badanych tworzy je samodzielnie. Zauważyć należy, że małe gospodarstwa domowe, składające się z nie więcej niż trzech osób są najpopularniejszą formą zamieszkiwania i stanowią łącznie prawie 60%. W gospodarstwach domowych liczących 4 osoby mieszka 22,1% badanych, w tych liczących 5 osób 10,5% badanych, a najmniej (9,0%) dzieli dom lub mieszkanie z więcej niż pięcioma osobami.

Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Tabela 3. Rozkład próby ze względu na ilość osób w gospodarstwie domowym

Ilość osób w gospodarstwie Procent Ilość osób Procent domowym skumulowany 1 120 9,4% 9,4%

2 298 23,3% 32,6%

3 330 25,8% 58,4%

4 283 22,1% 80,5%

5 135 10,5% 91,0%

6 i więcej 115 9,0% 100,0%

Ogółem 1281 100,0%

38,9% uczestników badania odmówiło odpowiedzi na pytanie dotyczące dochodu netto całej rodziny. Spośród pozostałych, najwięcej osób (19,1%) żyje w rodzinach, których łączny dochód netto mieści się w przedziale pomiędzy 2000 a 3000 złotych. Niewiele mniejsza grupa (17,8%) rodzin otrzymuje miesięcznie pomiędzy 1000 a 2000 złotych. Rodziny 4,8% badanych żyją za mniej niż 1000 złotych miesięcznie. Respondentów, których dochód rodziny jest wyższy niż 3000 zł jest zdecydowanie mniej. 12,4% respondentów deklaruje dochód rodziny na poziomie 3-4 tys. złotych, a 7,0% badanych powyżej 4 tys. złotych. Szczegółowe dane poniższy prezentuje wykres. Dane nie sumują się do 100%, ponieważ na wykresie nie uwzględniono respondentów, którzy odmówili odpowiedzi na pytanie o

dochody.

15 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 2. Rozkład próby ze względu na dochód netto całej rodziny

19,1% 20% 17,8% 18% 16% 14% 12,4% 12% 10% 8% 6% 4,8% 3,6% 3,4% 4% 2% 0% Do 1000 zł Do 2000 zł Do 3000 zł Do 4000 zł Do 5000 zł Pow. 5001 zł

16 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

4. Prezentacja wyników badania ilościowego

4.1. Bezpieczeństwo i porządek publiczny

Mieszkańcy powiatu olkuskiego w zdecydowanej większości czują się bezpiecznie, w tym 29,9% zdecydowanie bezpiecznie. Przeciwnego zdania jest 9,2% badanych, którzy w swojej gminie nie czują się bezpiecznie, w tym 2,8% zdecydowanie czuje się niebezpiecznie. Mężczyźni oceniają swój poziom bezpieczeństwa nieznacznie lepiej niż kobiety, choć różnica ta wynosi zaledwie 3 punkty procentowe.

Najbezpieczniej czują się mieszkańcy gminy Trzyciąż, spośród których taką odpowiedź udzieliło 94,7% badanych. Wysokie poczucie bezpieczeństwa obserwowane jest również w Bukownie (90,4% czuje się bezpiecznie) i gm. Klucze (90,0%). Najmniej bezpiecznie czują się mieszkańcy obszarów miejskich gmin Olkusz i Wolbrom oraz mieszkańcy gminy Bolesław. W Olkuszu bezpiecznie czuje się 83,1% badanych, w gm. Bolesław 85,5%. W Olkuszu i Wolbromiu ponadto największy odsetek badanych deklaruje, że czuje się niebezpiecznie. W Olkuszu 11,4%, a w Wolbromiu 10,7% badanych. Szczegółowe dane dotyczące deklarowanego poczucia bezpieczeństwa przez mieszkańców poszczególnych gmin

przedstawia poniższy wykres.

17 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 3. Deklarowane poczucie bezpieczeństwa przez mieszkańców poszczególnych gmin powiatu olkuskiego

100,0% 94,7% 90,0% 90,4% 87,4% 87,7% 89,5% 90,0% 83,1% 85,5% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 37,1% 40,0% 35,7% 29,6% 32,0% 27,5% 26,7% 30,0% 22,9% 21,1% 20,0% 10,0% 0,0% Miasto Gmina Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Olkusz Bolesław Wolbrom Wolbrom Olkusz Klucze Bukowno Trzyciąż (tereny (tereny wiejskie) wiejskie)

Ogólne poczucie bezpieczeństwa Osoby czujące się zdecydowanie bezpiecznie

Badani zostali również poproszeni o ocenę poszczególnych aspektów działań policji oraz straży miejskiej (lub straży gminnej) na skali od 1 do 5, przy czym 1 oznacza ocenę najniższą, a 5 najwyższą.

Praca policji została oceniona zdecydowanie wyżej niż praca straży miejskiej/gminnej. W przypadku policji każdy z podanych aspektów (szybkość reakcji, życzliwość wobec mieszkańców, skuteczność działania i możliwość kontaktu) uzyskał średnią ocen powyżej 3, co oznacza, że badani oceniają tę służbę w kategoriach wyższych niż średnie, a jednocześnie

niższych niż dobre. Najlepiej oceniona została możliwość kontaktu z policją (średnia 3,58),

oraz jej życzliwość wobec mieszkańców (średnia 3,46); najgorzej natomiast szybkość reakcji 18

(3,29). Różnice pomiędzy poszczególnymi aspektami działania nie są jednak znaczne. Praca Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

policji pod każdym względem najlepiej oceniona została w gminie Klucze (ogólna średnia 3,53), najgorzej natomiast w gminie Trzyciąż (ogólna średnia 3,32).

W przypadku straży miejskiej/gminnej, te same aspekty pracy zostały ocenione najlepiej oraz najgorzej, co w przypadku policji – najlepiej możliwość kontaktu (średnia 3,13) oraz życzliwość wobec mieszkańców (średnia 3,02). Szybkość reakcji i skuteczność działania uzyskały natomiast oceny poniżej średniej (odpowiednio 2,96 i 2,98). Straż miejska najgorsze oceny uzyskała w Olkuszu i Wolbromiu (średnia w obu: 2,94), najlepsze natomiast w gminie Trzyciąż (średnia 3,55).

Szczegółowe oceny poszczególnych aspektów pracy policji i straży miejskiej/gminnej przedstawiają dwie poniższe tabele.

Tabela 4. Średnia ocen poszczególnych aspektów działania policji

Życzliwość Szybkość Skuteczność Możliwość Gmina wobec reakcji działania kontaktu mieszkańców

Gmina Bolesław 3,35 3,36 3,25 3,45

Gmina Bukowno 3,25 3,50 3,28 3,64

Gmina Klucze 3,50 3,57 3,39 3,66

Gmina Olkusz 3,26 3,50 3,20 3,55 (tereny wiejskie)

Gmina Trzyciąż 3,26 3,39 3,21 3,44

Gmina Wolbrom 3,32 3,47 3,36 3,61 (tereny wiejskie)

Miasto Olkusz 3,22 3,43 3,29 3,57

Miasto Wolbrom 3,33 3,42 3,37 3,55 19 Ogółem 3,29 3,46 3,30 3,58

Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Tabela 5. Średnia ocen poszczególnych aspektów działania straży miejskiej/gminnej

Życzliwość Szybkość Skuteczność Możliwość Gmina wobec reakcji działania kontaktu mieszkańców

Gmina Bolesław 3,57 3,20 3,44 3,54

Gmina Bukowno 2,97 3,03 2,86 2,93

Gmina Klucze 3,37 3,23 3,30 3,33

Gmina Olkusz 2,99 3,13 3,00 3,21 (tereny wiejskie)

Gmina Trzyciąż 3,55 3,55 3,55 3,55

Gmina Wolbrom 3,05 3,13 3,06 3,17 (tereny wiejskie)

Miasto Olkusz 2,87 2,94 2,89 3,06

Miasto Wolbrom 2,84 2,94 2,90 3,07

Ogółem 2,96 3,02 2,98 3,13

Większość mieszkańców powiatu olkuskiego deklaruje, że często widuje patrole Policji w pobliżu swojego miejsca zamieszkania – 60% badanych twierdzi, że widzi je nie rzadziej niż raz w tygodniu. Niepokojące jest jednak, że aż 11,6% uczestników badania takich patroli nie widuje wcale. Najwyższy odsetek osób, które w ogóle nie widują patroli policyjnych mieszka na tenarach wiejskich gminy Olkusz ( 19,6%), w gminie Bolesław (14,5%) oraz w gminie Bukowno (13,3%). Patrole najczęściej widywane są natomiast w miastach: Olkuszu i Wolbromiu. W Olkuszu co najmniej raz w tygodniu widuje je 64,6% badanych, a w

Wolbromiu aż 68,9%.

20 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 4. Częstotliwość widywania patroli policyjnych w pobliżu miejsca zamieszkania

30% 26,8%

25% 18,2% 20% 15,2% 13,0% 15% 11,6% 10,0% 10%

0% Codziennie Kilka razy w Co najmniej Co najmniej Rzadziej niż Wcale tygodniu raz w raz w raz w tygodniu miesiącu miesiącu

Badanie wykazało, że o bezpieczeństwie i porządku publicznym decydują przede wszystkim zjawiska poza prewencyjne. Niższego poczucia bezpieczeństwa w wybranych gminach nie sposób tłumaczyć niską oceną działania policji czy straży gminnej (miejskiej), bowiem różnice te nie są zbyt wielkie. Należy zatem przyjąć ostrożną hipotezę, że mogą to być uwarunkowania społeczne, gospodarcze czy też infrastrukturalne lub przestrzenne, które powiązane sa np. zjawiskami bezrobocia, problemami społecznymi czy też zaniedbaniami

infrastrukturalnymi.

21 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

4.2. Edukacja

W części badania dotyczącej edukacji poproszono badanych o ocenę poziomu edukacji na poszczególnych szczeblach szkolnictwa. Najlepiej oceniony został poziom edukacji w szkołach podstawowych – 46,1% badanych uznało, że jest on wysoki lub bardzo wysoki. Drugie miejsca zajęły gimnazja. O wysokim lub bardzo wysokim poziomie nauczania mówiło 41,3% uczestników badania. Podobne zdanie na temat przedszkoli miało 39,8%, a odnośnie szkolnictwa ponadgimnazjalnego 36,6%.

Poziom edukacji przedszkolnej najlepiej oceniony został przez mieszkańców gminy Bukowno (48,1% badanych uważających, że jest wysoki lub bardzo wysoki) oraz przez mieszkańców miast: Olkusza (45,9%) i Wolbromia (41,7%), najniżej natomiast przez badanych z gminy Trzyciąż (19,3% wskazań na wysoki lub bardzo wysoki poziom).

Poziom edukacji w szkołach podstawowych również najlepiej oceniany jest przez mieszkańców gminy Bukowno, z których ponad połowa uważa, że jest wysoki lub bardzo wysoki, oraz w Olkuszie. Najniższe oceny wystawili mieszkańcy gminy Trzyciąż (35,1% wskazań na wysoki lub bardzo wysoki poziom), miasta Wolbrom (38,8%) i gminy Klucze (39,3%).

Poziom edukacji gimnazjalnej również najlepiej oceniony został w gminie Bukowno i w Olkuszie (odsetek wskazań na wysoki lub bardzo wysoki poziom wynosi odpowiednio 47,4% oraz 45,2%). Najniższe oceny i tym razem wystawili mieszkańcy gminy Trzyciąż (29,8%) oraz terenów wiejskich gminy Olkusz (32,9%).

Edukacja na poziomie ponadgimnazjalnym1 najlepiej oceniona została w stolicy

powiatu, w Olkuszu, gdzie 43,7% mieszkańców jest zdania, że jej poziom jest wysoki lub

bardzo wysoki. Najgorsze oceny, podobnie, jak w przypadku każdego innego typu edukacji 22

wystawili mieszkańcy gminy Trzyciąż, w której takiego zdania jest 15,8% badanych. Strona

1 W przypadku edukacji ponadgimnazjalnej badani oceniali ją na poziomie powiatu

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

W przypadku każdego typu placówki edukacyjnej wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia danego respondenta, zwiększa się jego uznanie dla poziomu edukacji prezentowanego przez tę placówkę. Osoby z wykształceniem średnim oraz wyższym zwykle najlepiej oceniały poziom edukacji.

Szczegółowe dane na temat oceny poszczególnych rodzajów placówek edukacyjnych przedstawia poniższy wykres.

Wykres 5. Ocena poziomu edukacji w poszczególnych typach placówek edukacyjnych z podziałem na gminy

Suma wskazań na "wysoki" i "bardzo wysoki" poziom nauczania

60%

51,9%

49,0%

48,1%

47,4%

47,0%

46,8%

46,2%

50% 45,9%

45,2%

43,7%

42,7%

42,2%

41,7%

39,8%

39,3%

38,8%

37,3%

36,3%

40% 35,7%

35,1%

35,0%

34,0%

33,3%

32,9%

32,2%

32,1%

29,8%

30% 27,7%

19,3%

20% 15,8%

10%

0% Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Miasto Miasto Bolesław Bukowno Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Olkusz Wolbrom (tereny (tereny wiejskie) wiejskie)

Przedszkola Szkoły podstawowe Szkoły gimnazjalne Szkoły ponadgimnazjalne

Badani poproszeni o wypowiedź na temat liczby miejsc w przedszkolach w swojej

gminie nie byli często w stanie udzielić informacji z uwagi na brak znajomości tematu. 23 Spośród pozostałej grupy 41,4% uznało, że ilość miejsc w przedszkolach jest wystarczająca, a

58,6%, że nie wystarczająca, w tym 31,6%, że zdecydowanie niewystarczająca. Ilość miejsc w Strona przedszkolach najlepiej oceniają mieszkańcy gminy Bukowno (59,6% uznaje, że jest

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

wystarczająca) i gm. Klucze (48,1%); najgorzej natomiast mieszkańcy terenów wiejskich gminy Wolbrom (25,0%).

Odnośnie form opieki nad dzieckiem do lat trzech, jedynie 40% badanych było w stanie udzielić informacji. Z tej grupy jeszcze mniejszy odsetek badanych niż w przypadku przedszkoli uznał, że ilość miejsc w tego typu placówkach jest wystarczająca (38,5%), 61,5% badanych uznało natomiast, że jest niewystarczająca, w tym 38,3%, że zdecydowanie niewystarczająca. Ilość miejsc w placówkach zajmujących się opieką nad dziećmi do lat trzech najlepiej została oceniona przez mieszkańców gminy Bolesław, z których 68,5% uznaje, że ta ilość jest wystarczająca lub zdecydowanie wystarczająca, a także z gminy Bukowno, której 66,6% mieszkańców było takiego samego zdania. Ilość ta została natomiast najgorzej oceniona przez respondentów z Olkusza – 30,7% z nich twierdzi, że liczba miejsc jest wystarczająca.

Wykres 6. Ocena ilości miejsc w przedszkolach i placówkach opieki nad małymi dziećmi

Suma wskazań "wystarczającej" i "zdecydowanie wystarczającącej" liczby miejsc

68,5%

66,6%

70,0%

59,6%

55,7%

60,0%

48,1%

48,0%

44,0%

50,0% 43,9%

39,3%

35,8%

35,7%

35,0% 34,7%

40,0% 34,6% 30,7%

30,0% 25,0% 20,0% 10,0% 0,0% Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Miasto Miasto Bolesław Bukowno Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Olkusz Wolbrom (tereny (tereny

wiejskie) wiejskie)

Przedszkola Inne formy opieki nad dzieciem do lat 3

W dalszej części pytań na temat edukacji poproszono badanych o ocenę szkół Strona podstawowych, gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych pod kątem bliskości od miejsca

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

zamieszkania, odpowiedniej liczby nauczycieli, odpowiedniej liczby uczniów w klasach oraz oferty zajęć pozalekcyjnych. W kwestii odległości szkoły od miejsca zamieszkania, najgorsze oceny uzyskały szkoły ponadgimnazjalne (68,6% badanych uważa, że są blisko ich miejsca zamieszkania), w drugiej kolejności gimnazja (80,9%), a najlepiej wypadły szkoły podstawowe (90,3%). W przypadku pozostałych aspektów funkcjonowania szkół nie zanotowano istotnych różnic pomiędzy poszczególnymi typami placówek. Wszystkie typy szkół uzyskały podobne wyniki w kwestii ilości nauczycieli – około 90% badanych stwierdziło, że jest ich odpowiednia ilość; w kwestii ilości zajęć pozalekcyjnych – ok. 71-75% potwierdziło ich odpowiednią ilość oraz w kwestii ilości uczniów w klasie – ok. 83-87% badanych uważa, że jest odpowiednia.

Wykres 7. Ocena poszczególnych aspektów działania szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych na terenie powiatu olkuskiego

Suma wskazań "raczej tak" i "zdecydowanie tak" w odniesieniu do wymienionych aspektów funkcjonowania poszczególnych typów szkół

Oferują dużą liczbę zajęć pozalekcyjnych 71,1%

- Klasy mają odpowiednią liczbę uczniów 83,0%

Szkoły Szkoły 89,7% ponad Mają odpowiednią liczbę nauczycieli

gimanazjalne Są blisko mojego miejsca zamieszkania 68,6%

Oferują dużą liczbę zajęć pozalekcyjnych 74,7%

Klasy mają odpowiednią liczbę uczniów 87,1%

Mają odpowiednią liczbę nauczycieli 89,1% Gimnazja Są blisko mojego miejsca zamieszkania 80,9%

Oferują dużą liczbę zajęć pozalekcyjnych 73,7% Klasy mają odpowiednią liczbę uczniów 87,0%

Szkoły Szkoły Mają odpowiednią liczbę nauczycieli 90,6%

podstawowe Są blisko mojego miejsca zamieszkania 90,3%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

25 Stworzywszy dekompozycję zmiennych opisujących ocenę poszczególnych typów

szkół z podziałem na gminy powiatu olkuskiego, zauważyć można istotne różnice w Strona przypadku niektórych aspektów działalności tych placówek. W przypadku każdego aspektu

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

każdego typu szkoły w zależności od gminy od 30% do 75% badanych nie udzieliło odpowiedzi w związku z brakiem znajomości tematu. W analizie statystycznej przedstawionej w poniższym opisie pominięto te osoby uogólniając odpowiedzi pozostałych badanych do 100%.

Szkoły podstawowe

W przypadku szkół podstawowych największe różnice pomiędzy odpowiedziami przedstawicieli różnych gmin stwierdza się w aspekcie ich odległości od miejsca zamieszkania respondenta. Odległość ta najlepiej oceniona została w gminie Trzyciąż (97,3% zgadza się ze stwierdzeniem, że szkoły są blisko miejsca zamieszkania) oraz w Olkuszu (95,8%). Dobre oceny uzyskano również w gminie Bukowno (93,8%), na terenach wiejskich gminy Olkusz i w gminie Bolesław (91,1%). Najgorsze oceny natomiast w Wolbromiu (83,6%) oraz na terenach wiejskich gminy Wolbrom (75,0%).

Ze stwierdzeniem, że w szkołach podstawowych jest odpowiednia liczba nauczycieli najbardziej zgadzają mieszkańcy Olkusza (93,2%) oraz terenów wiejskich gminy Olkusz (92,6%), najmniej natomiast badani z gminy Trzyciąż (82,1%).

W kwestii ilości uczniów przypadających na jedną klasę nie zanotowano dużych różnic pomiędzy odpowiedziami mieszkańców poszczególnych gmin. Najbardziej ze stwierdzeniem, że w klasie jest odpowiednia ilość uczniów zgadzają się respondenci mieszkający w gminie Klucze (88,5%), a najmniej respondenci z miasta Wolbrom (82,2%).

Zdaniem respondentów oferta ciekawych i różnorodnych zajęć pozalekcyjnych najbardziej dostępna jest w szkołach gminy Bolesław (81,3% respondentów uważa, że szkoły

takie zajęcia oferują) oraz gminy Klucze (79,2%). Najmniej badanych dostrzega taką ofertę w

gminie Trzyciąż (66,7%) oraz w Wolbromiu (69,8%).

26 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Gimnazja

Podobnie, jak w przypadku szkół podstawowych, istnieją duże różnice w odpowiedziach mieszkańców poszczególnych gmin na pytanie o ocenę odległości gimnazjum od miejsca zamieszkania. Najlepiej odległość tę oceniają ankietowani z gminy Bukowno (94,3% uważa, że gimnazja są blisko miejsca zamieszkania), z Olkusza (89,3%) i z gminy Bolesław (88,9%). Najgorzej odległość jest oceniana przez mieszkańców terenów wiejskich z gminy Olkusz (65,3% uważa, że szkoły są blisko miejsca zamieszkania) i terenów wiejskich z gminy Wolbrom (66,4%).

W kwestii odpowiedniej liczby nauczycieli w gimnazjach różnice pomiędzy odpowiedziami mieszkańców poszczególnych gmin nie przekraczają 9 punktów procentowych. Ze stwierdzeniem, że w szkole jest odpowiednia liczba nauczycieli najbardziej zgadzają się mieszkańcy terenów wiejskich gminy Olkusz (92,9%), a najmniej miasta Wolbrom (84,4%).

Ze stwierdzeniem, że w klasach szkół gimnazjalnych jest odpowiednia liczba uczniów najbardziej zgadają się respondenci z gminy Bolesław (93,3%) oraz Bukowno (90,0%), najmniej natomiast miasta Wolbrom (80,0%).

Dużo większe różnice zauważyć można w ofercie zajęć pozalekcyjnych, jakie, zdaniem badanych oferują gimnazja w ich gminach. Największy odsetek uczestników badania, którzy zgadzają się ze zdaniem, że gimnazja oferują dużą liczbę ciekawych i różnorodnych zajęć pozalekcyjnych mieszka w gminie Bolesław (88,9%), a w dalszej kolejności na terenach wiejskich gminy Olkusz (81,8%) i w gminie Klucze (79,5%). Najmniej natomiast badanych zgadza się z tym w mieście Wolbrom (57,9%) oraz, na drugim miejscu, w gminie Klucze

(66,7%).

27 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Szkoły ponadgimnazjalne

W przypadku szkół ponadgimnazjalnych w zależności od gminy istnieją jeszcze większe dysproporcje w ocenie ich odległości od miejsca zamieszkania. Sytuacja najlepiej wygląda w Olkuszu. 85,7% badanych mieszkających w tym mieście uważa, że szkoły ponadgimnazjalne są blisko ich miejsca zamieszkania. W Wolbromiu odsetek ten wynosi 77,4%, a w gminie Bukowno 72,0%. Najmniej badanych natomiast uważa tak w gminie Trzyciąż (39,3%).

Ze sformułowaniem, że w szkołach ponadgimnazjalnych jest odpowiednia liczba nauczycieli najbardziej zgadzają się mieszkańcy Olkusza (94,4%) oraz obszarów wiejskich gminy Olkusz (95,7%), a w drugiej kolejności także gminy Trzyciąż (92,3%) i Bukowno (89,7%). Najmniej z tym sformułowaniem zgadzają się natomiast badani z gminy Bolesław (75,0%).

Najlepsze zdanie na temat ilości uczniów w jednej klasie mają mieszkańcy Olkusza i gminy Klucze (odpowiednio 85,7% i 85,3% badanych jest zdania, że tak ilość jest odpowiednia). Najgorzej natomiast kwestię tę oceniają mieszkańcy gminy Bolesław (72,7%) i miasta Wolbrom (75,6%). Różnice pomiędzy największą, a najmniejszą wartością procentową nie są jednak duże.

Mieszkańcy Olkusza również najwyżej spośród przedstawicieli wszystkich gmin powiatu olkuskiego oceniają organizację zajęć dodatkowych w szkołach ponadgimnazjalnych. 77,0% z nich jest zdana, że szkoły te oferują dużą liczbę ciekawych i różnorodnych zajęć pozalekcyjnych. Podobnie uważa 76,2% mieszkańców gminy Bolesław i 74,2% mieszkańców gminy Klucze. Najgorzej w tej kwestii wypowiadają się mieszkańcy Wolbromia, spośród

których takiego zdania jest 60,5% osób.

28 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

4.3. Ochrona zdrowia

Nieco ponad połowa uczestników badania (55,6%) jest zdania, że w ich gminie jest wystarczająca liczba lekarzy pierwszego kontaktu (w tym 11,9%, że zdecydowanie wystarczająca). Największy odsetek osób tak uważających mieszka w gminie Bukowno (63,7%), Wolbromiu (61,2%) i w gminie Klucze (58,6%). Najmniejszy odsetek natomiast mieszka w gminie Bolesław (33,7%) oraz, na drugim miejscu na terenach wiejskich gminy Olkusz (49,0%).

Odsetek osób uważających, że w gminie/w powiecie jest wystarczająca liczba lekarzy specjalistów jest dwukrotnie niższy niż tych potwierdzających odpowiednią ilość lekarzy pierwszego kontaktu – 27,0% ankietowanych jest przekonanych, że liczba lekarzy specjalistów jest wystarczająca, w tym 3,9%, że zdecydowanie wystarczająca. Podobnie, jak w przypadku poprzedniej kwestii, najwięcej osób uważających tak mieszka w gminie Bukowno (34,1%), jednak już na drugim miejscu pojawia się gmina Bolesław (32,5%), która w przypadku lekarzy pierwszego kontaktu była na ostatnim. Relatywnie wysoko liczbę lekarzy specjalistów oceniono także w Wolbromiu (32,0%) i Olkuszu (28,1%). Najgorsze oceny dotyczące tej liczby pojawiły się natomiast w gminie Klucze (17,1%), a także Trzyciąż (19,3%).

Szczegółowe dane dotyczące odpowiedzi badanych pochodzących z poszczególnych gmin na temat ilości lekarzy pierwszego kontaktu oraz lekarzy specjalistów przedstawiają poniższe tabele.

Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Tabela 6. Opinia badanych na temat liczby lekarzy pierwszego kontaktu w ich gminie

Zdecydowanie Nie Raczej nie- Raczej Zdecydowanie nie- wiem/Trudno wystarczająca wystarczająca wystarczająca wystarczająca powiedzieć

Gmina Bolesław 22,9% 32,5% 32,5% 1,2% 10,8%

Gmina Bukowno 10,4% 20,0% 45,2% 18,5% 5,9%

Gmina Klucze 7,9% 28,6% 45,7% 12,9% 5,0% Gmina Olkusz 17,5% 25,2% 35,0% 14,0% 8,4% (tereny wiejskie) Gmina Trzyciąż 7,0% 22,8% 43,9% 14,0% 12,3% Gmina Wolbrom 12,9% 28,7% 44,4% 8,2% 5,8% (tereny wiejskie) Miasto Olkusz 11,6% 22,0% 47,0% 10,9% 8,5%

Miasto Wolbrom 12,6% 17,5% 44,7% 16,5% 8,7% OGÓŁEM – 12,5% 24,1% 43,7% 11,9% 7,8% Powiat olkuski

Tabela 7. Opinia badanych na temat liczby lekarzy specjalistów w ich gminie/powiecie

Zdecydowanie Nie Raczej nie- Raczej Zdecydowanie nie- wiem/Trudno wystarczająca wystarczająca wystarczająca wystarczająca powiedzieć

Gmina Bolesław 22,9% 33,7% 30,1% 2,4% 10,8%

Gmina Bukowno 27,4% 26,7% 27,4% 6,7% 11,9%

Gmina Klucze 35,7% 37,9% 14,3% 2,9% 9,3% Gmina Olkusz 30,8% 37,8% 16,1% 6,3% 9,1%

(tereny wiejskie)

Gmina Trzyciąż 33,3% 33,3% 17,5% 1,8% 14,0% 30 Gmina Wolbrom 26,3% 30,4% 23,4% 4,1% 15,8%

(tereny wiejskie) Strona Miasto Olkusz 30,5% 29,4% 25,2% 2,9% 12,0%

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Miasto Wolbrom 28,2% 25,2% 27,2% 4,9% 14,6% OGÓŁEM – 29,7% 31,2% 23,1% 3,9% 12,1% Powiat olkuski

Badani zostali również poproszeni, o ocenę tego, jakich specjalności lekarzy w ich gminie przede wszystkim brakuje. Badani zdecydowanie najczęściej wspominali o kardiologach oraz, na drugim miejscu, o okulistach, ortopedach i dermatologach. W dalszej kolejności pojawiały się takie specjalności, jak urolog, ginekolog, endokrynolog i alergolog. Odpowiedzi mieszkańców poszczególnych gmin nie różniły się od siebie w sposób znaczny. W przypadku każdej gminy te same specjalności pojawiały się najczęściej.

Jakość usług świadczonych przez lekarzy pierwszego kontaktu została oceniona wysoko przez 68,5% uczestników badania, w tym przez 13,2% zdecydowanie wysoko. Lekarze zebrali najwyższe oceny od mieszkańców gminy Bukowno (74,8% ocenia ich pracę wysoko) i Olkusza (72,0%), najniższe natomiast od mieszkańców gminy Bolesław – 49,4% wysokich ocen, w tym zaledwie 2,4% bardzo wysokich.

Jakość usług świadczonych przez lekarzy specjalistów została oceniona niżej niż tych świadczonych przez lekarzy pierwszego kontaktu. Opinia taka pojawiała się wśród mieszkańców każdej gminy powiatu olkuskiego. Ogólnie w powiecie olkuskim ich praca zebrała wysokie oceny od 47,8% uczestników badania, w tym od 7,7% bardzo wysokie. Najlepiej ich pracę ocenili mieszkańcy gminy Bukowno (54,8% wskazań na wysoką jakość) oraz Olkusza (52,3%). Najsłabiej natomiast praca lekarzy specjalistów została oceniona przez ankietowanych mieszkających w gminie Trzyciąż, gdzie pojawiło się jedynie 26,3% wskazań

na wysoki poziom pracy.

Praca zarówno lekarzy pierwszego kontaktu, jak też lekarzy specjalistów została

nieznacznie lepiej oceniona przez kobiety niż przez mężczyzn. 15,9% kobiet oraz 9,9% 31

mężczyzn odpowiedziało, że praca lekarzy pierwszego kontaktu jest oceniana zdecydowanie Strona wysoko. W przypadku lekarzy specjalistów proporcje te wynoszą 8,9% wobec 6,2%.

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Oceny te nie są w sposób istotny statystycznie skorelowane z wykształceniem respondentów, istnieją jednak różnice w podziale grupy badanej ze względu na wiek. Ocena pracy lekarzy (zarówno specjalistów, jak też pierwszego kontaktu) rośnie wraz z wiekiem respondentów. Pracę lekarzy pierwszego kontaktu bardzo wysoko ocenia 3,9% badanych w wieku 18-24 lata, 10,3% badanych w wieku 35-44 lata i aż 19,3% badanych w wieku pow. 65 lat.

Wykres 8. Ocena jakości usług świadczonych przez lekarzy pierwszego kontaktu oraz lekarzy specjalistów (z podziałem na gminy)

Suma odpowiedzi wskazujących na "wysoką" oraz "bardzo wysoką" jakość usług

80% 74,8%

72,2%

68,6%

67,3%

66,4%

66,0% 64,9%

70%

54,8%

60%

52,3%

49,4%

49,1% 46,6%

50% 45,8%

42,1%

41,3%

40%

30% 26,3%

20%

10%

0% Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Miasto Miasto Bolesław Bukowno Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Olkusz Wolbrom (tereny (tereny wiejskie) wiejskie) Lekarze pierwszego kontaktu Lekarze specjaliści

Należy zatem stwierdzić, że medyczna opieka specjalistyczna stanowi dla mieszkańców kwestię problematyczną. Badania wskazały, że mieszkańcy odczuwają brak

dobrej dostępności do lekarzy specjalistów, zarówno na terenie gminy, jak i powiatu.

32 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

4.4. Ochrona środowiska

Część wywiadu dotycząca ochrony środowiska rozpoczęła się od pytań na temat odbioru odpadów. Respondenci oceniali poszczególne elementy odbioru odpadów na skali od 1 do 5, przy czym 5 oznacza ocenę najwyższą, a 1 ocenę najniższą.

Spośród czterech przedstawionych elementów najniższe oceny dotyczyły stawek i opłat za odbiór odpadów – średnia ocen badanych na 5-stopniowej skali wyniosła 2,92. Był to zarazem jedyny element, który uzyskał średnią ocen poniżej 3, co oznacza, że ocena ta, choć jest bliska przeciętnej, rozpatrywana jest jednak bardziej w kategoriach negatywnych niż pozytywnych. Stawki i opłaty za odbiór odpadów najlepiej oceniane są w gminie Bolesław (średnia 3,06). Jest to zarazem jedyna gmina, w której średnia ocen plasuje się powyżej 3. Relatywnie najwyższe oceny dotyczą także gminy Klucze (3,00) oraz Olkusza (2,97). Stawki i opłaty najgorzej są oceniane w gminie Trzyciąż (2,75). Różnice pomiędzy najwyższymi, a najniższymi średnimi ocen nie były jednak znaczne.

Jakość obsługi klienta w kwestii gospodarki odpadami oceniana została znacznie lepiej niż opłaty. Średnia ocen w tej kwestii wyniosła 3,48. Najlepiej obsługę klienta w swojej gminie ocenili mieszkańcy terenów wiejskich gminy Wolbrom (3,64), a także mieszkańcy gminy Bolesław (3,60) i gminy Bukowno (5,56). Najniżej element ten ocenili ankietowani z Olkusza (3,39) i Wolbromia (3,41). Różnice pomiędzy najwyższymi, a najniższymi średnimi ocen nie były jednak znaczne.

Sposób organizacji wywozu odpadów został oceniony jeszcze wyżej – średnia ocen dla mieszkańców całego powiatu olkuskiego wyniosła 3,61, co oznacza, że, ogólnie rzecz biorąc, respondenci oceniają ją w kategoriach wyższych niż przeciętne, lecz niższych niż

dobre. Element ten został najlepiej oceniony w gminie Bolesław (3,76) oraz na terenach

wiejskich gminy Wolbrom (3,73). Najgorsze oceny uzyskał natomiast w mieście Wolbrom 33

(3,49) oraz gminie Klucze (3,53). W przypadku tego elementu różnice pomiędzy najwyższymi, Strona a najniższymi średnimi ocen również nie były znaczne.

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Uczestnicy badania najlepiej spośród czterech przedstawionych elementów ocenili częstotliwość wywozu odpadów. Średnia ocen tego aspektu wyniosła 3,65, co oznacza, podobnie, jak w kwestii sposobu organizacji wywozu odpadów, że mieszkańcy powiatu olkuskiego oceniają tę częstotliwość w kategoriach wyższych niż przeciętne, wciąż jednak niższych niż dobre. Element ten został najwyżej oceniony wśród mieszkańców gminy Bolesław (średnia 3,76), najgorzej natomiast przez badanych z Wolbromia (średnia 3,49). Różnica pomiędzy najwyższą i najniższą średnią ocen jest jednak niewielka, najmniejsza spośród wszystkich elementów, co oznacza, że respondenci niezależnie od miejsca zamieszkania oceniają to w podobny sposób. W przypadku każdego elementu dotyczącego odbioru odpadów różnice pomiędzy średnimi ocen w poszczególnych gminach nie były duże – respondenci niezależnie od gminy oceniają dany element podobnie.

Tabela 8. Opinia badanych na temat poszczególnych aspektów odbioru odpadów (z podziałem na gminy)

Średnia ocen danego aspektu na skali od 1 (ocena najniższa) do 5 (ocena najwyższa).

Sposób Stawki i opłaty Częstotliwość Jakość obsługi organizacji Gmina za odbiór odbioru klienta wywozu odpadów odpadów odpadów

Gmina Bolesław 3,06 3,60 3,72 3,76

Gmina Bukowno 2,88 3,56 3,73 3,62

Gmina Klucze 3,00 3,44 3,59 3,53 Gmina Olkusz 2,86 3,50 3,67 3,69 (tereny wiejskie) Gmina Trzyciąż 2,75 3,42 3,68 3,67 Gmina Wolbrom 2,82 3,64 3,73 3,73 (tereny wiejskie)

Miasto Olkusz 2,97 3,39 3,60 3,55

Miasto Wolbrom 2,88 3,41 3,60 3,49 34 Ogółem – 2,92 3,48 3,65 3,61 Strona Powiat olkuski

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Uczestnicy badania zapytani o to, czy ulice, chodniki, a także lasy i tereny zielone są w ich gminie czyste, w przypadku każdej gminy powiatu olkuskiego zdecydowanie lepiej ocenili czystość elementów infrastruktury drogowej niż czystość środowiska przyrodniczego.

Czystość ulic i chodników najlepiej jest oceniana w gminie Klucze – 74,3% badanych uważa, że są czyste, w tym 25,7%, że zdecydowanie czyste. Drugie miejsce pod tym względem zajmuje gmina Bukowno (69,6% uważa, że drogi i chodniki są czyste), a trzecie Wolbrom (68,0%). Najsłabiej czystość elementów infrastruktury została oceniona w Olkuszu (54,8% uważa, że są czyste, w tym 14,0%, że bardzo czyste).

Czystość lasów i terenów zielonych została najlepiej oceniona w gminie Wolbrom – zarówno w mieście Wolbrom, jak też na terenach wiejskich tej gminy po 60,2% badanych uważało, że tereny te są czyste. W każdej z pozostałych gmin odsetek osób tak uważających wynosił około 44-47%. Wyjątkiem jest miasto Olkusz, w którym czystość miejskich terenów zielonych widzi jedynie 40,8%.

Czystość chodników i ulic została lepiej oceniona na wsi niż w mieście (67,1 wobec 60,1% osób uważających, że są czyste). Nieznacznie lepiej oceniły też ją kobiety niż mężczyźni (65,6% wobec 60,8%). Czystość terenów zielonych również lepiej oceniona została na wsi niż w mieście (50,4% wobec 44,3%). Różnica pomiędzy obiema płciami wynosiła natomiast w tej

kwestii zaledwie 1 punkt procentowy.

35 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 9. Opinia badanych na temat czystości ulic, chodników, lasów i terenów zielonych w gminie

Suma odpowiedzi "Raczej tak" i "Zdecydowanie tak"

80% 74,3%

69,6%

68,0%

67,1%

65,5%

64,9%

63,9%

70%

60,2%

60% 54,8%

47,4%

46,7%

45,8% 45,7%

50% 44,8% 40,8% 40% 30% 20% 10% 0% Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Miasto Miasto Bolesław Bukowno Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Olkusz Wolbrom (tereny (tereny wiejskie) wiejskie) ulice i chodniki lasy i tereny zieleni

Mieszkańcy powiatu olkuskiego są generalnie zadowoleni z jakości wody, jaka jest dostarczana w ich gminie. 59,8% z nich uważa, że jakość ta jest dobra, w tym 7,5%, że bardzo dobra. Z kolei zaledwie 11,1% jest zdania, że jakość wody jest zła, w tym 3,4%, że bardzo zła.

Różnice w tej kwestii można zauważyć analizując odpowiedzi mieszkańców poszczególnych gmin. Jakość wody została najlepiej oceniona w gminie Bukowno (67,4% uważa, że jest dobra lub bardzo dobra), gminie Bolesław (66,3%) i w mieście Wolbrom (65,0%). Najsłabsze oceny wystawili natomiast mieszkańcy gminy Trzyciąż (56,1%) i gminy Klucze (56,4%). Co więcej, w gminie Trzyciąż co piąty mieszkaniec uważa, że stan wody jest

zły lub bardzo zły.

Szczegółowe informacje na temat oceny jakości wody w każdej gminie zamieszczone 36

są w poniższej tabeli. Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Tabela 9. Opinia badanych na temat jakości dostarczanej wody w ich gminie

Trudno Bardzo Dosta- Gmina Dobra Zła Bardzo zła powie- Ogółem dobra teczna dzieć

Gmina Bolesław 12,0% 54,2% 19,3% 10,8% 1,2% 2,4% 100,0%

Gmina Bukowno 6,7% 60,7% 21,5% 5,2% 3,7% 2,2% 100,0%

Gmina Klucze 10,7% 45,7% 21,4% 12,9% 5,0% 4,3% 100,0%

Gmina Olkusz 9,1% 47,6% 24,5% 11,2% 4,2% 3,5% 100,0% (tereny wiejskie)

Gmina Trzyciąż 8,8% 47,4% 19,3% 15,8% 5,3% 3,5% 100,0%

Gmina Wolbrom 8,8% 49,1% 27,5% 7,6% 2,9% 4,1% 100,0% (tereny wiejskie)

Miasto Olkusz 5,6% 52,8% 29,6% 4,5% 3,3% 4,2% 100,0%

Miasto Wolbrom 3,9% 61,2% 25,2% 5,8% 1,9% 1,9% 100,0%

OGÓŁEM 7,5% 52,3% 25,5% 7,7% 3,4% 3,6% 100,0%

Ankietowani zostali również zapytani o to, jak oceniają cenę, którą płacą za dostarczanie wody oraz za odbiór ścieków. Przyznawanie, że cena jakiegokolwiek produktu jest zbyt niska nie jest w naturze Polaków zbyt częstym zjawiskiem, w związku z czym zaledwie 0,7% badanych uznało, że cena dostarczanej wody jest „raczej za niska” lub „zdecydowanie za niska”. Jeszcze mniej, bo 0,3% mieszkańców powiatu olkuskiego uważa, że cena za odbiór ścieków jest za niska lub zdecydowanie za niska. Kryterium oceny zadowolenia z cen ww. usług jest zatem odsetek badanych wskazujących, że cena jest „akceptowalna”. Ogólnie w powiecie olkuskim około jedna trzecia mieszkańców (32,3%) uważa, że cena dostarczanej wody jest niska lub akceptowalna. Podobny odsetek (31,1%) ma

takie samo zdanie na temat ceny za odbiór ścieków.

Spojrzawszy na tę kwestię z perspektywy poszczególnych gmin powiatu olkuskiego, 37

stwierdzić można, że wysokość stawek jest najbardziej odczuwalna dla mieszkańców Strona terenów wiejskich gminy Olkusz oraz mieszkańców gminy Bolesław. Cena za dostarczaną

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

wodę najgorzej oceniana jest przez badanych zamieszkujących tereny wiejskie gminy Olkusz (tylko co piąty z nich uważa, że ta cena jest akceptowalna – 20,3%). Cena za odbiór ścieków jest z kolei najgorzej oceniana przez badanych z gminy Bolesław (23,0% twierdzi, że cena jest akceptowalna).

Cena wody i ścieków najmniej daje się natomiast we znaki ankietowanym z gminy i miasta Wolbrom oraz gminy Trzyciąż. W przypadku ceny dostarczanej wody, 43,9% mieszkańców gminy Trzyciąż, 45,6% terenów wiejskich gminy Wolbrom oraz 37,9% miasta Wolbrom uważa, że jest ona akceptowalna. W przypadku odbioru ścieków natomiast 38,5% mieszkańców miasta Wolbrom oraz 38,1% mieszkańców terenów wiejskich gminy Wolbrom uważa, że jest ona akceptowalna.

Respondenci oceniając stawki zarówno za dostarczaną wodę, jak i odbierane ścieki na pięciostopniowej skali (gdzie 1 oznacza ocenę najniższą, a 5 najwyższą), ogólnie stawki ocenili je w kategoriach niższych niż średnie, lecz wyższych niż złe – ze średnią ocen 2,69. Szczegółowe dane dotyczące opinii na temat cen za dostarczanie wody oraz odbiór ścieków

przedstawione są na poniższym wykresie.

38 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 10. Opinia badanych na temat ceny płaconej za dostarczanie wody oraz odbiór ścieków (z podziałem na gminy)

Suma wskazań na cenę "niską" oraz "akceptowalną"

W przypadku odbioru ścieków pominięto badanych, których to "nie dotyczy"

50% 45,6%

43,9%

38,5%

38,1%

37,9%

35,6%

40%

31,0%

30,8%

30,6%

29,4%

29,3%

28,7% 26,5%

30% 24,7%

23,0% 20,3% 20%

10%

0% Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Miasto Miasto Bolesław Bukowno Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Olkusz Wolbrom (tereny (tereny wiejskie) wiejskie)

Dostarczanie wody Odbiór ścieków

39 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

4.5. Energia

Na wstępie części badania odnoszącej się do działu energia respondenci zostali poproszeni o wskazanie, z jakich systemów energetycznych korzystają. Odpowiedzi badanych są zróżnicowane odnośnie korzystania z różnych rodzajów energii w poszczególnych gminach. Mieszkańcy powiatu olkuskiego w największym stopniu korzystają z energii elektrycznej, własnego źródła ogrzewania w postaci przydomowej kotłowni, a także z sieci gazowej.

Z energii elektrycznej korzysta 90,2% mieszkańców powiatu2. W największym stopniu korzystają z niej mieszkańcy terenów wiejskich gminy Wolbrom – użytkowanie tego rodzaju energii zadeklarowało 93,0% jej mieszkańców i 92,6% mieszkańców gminy Bukowno. W najmniejszym stopniu z energii elektrycznej korzystają mieszkańcy gminy Trzyciąż, korzysta z niej tylko 75,4% mieszkańców.

Z sieci ciepłowniczej, do której zaliczany jest system ogólnomiejski, gminny bądź osiedlowy korzysta 18,3% mieszkańców powiatu. Najczęściej są to mieszkańcy miasta Wolbrom (35,9%). W najmniejszym stopniu z tego typu energii korzystają mieszkańcy gminy Trzyciąż (3,5%).

Zdecydowanie większa część mieszkańców powiatu olkuskiego do ogrzania budynku korzysta z własnego źródła energii (którym jest własny piec, czy kotłownia w budynku) w porównaniu do zewnętrznej sieci ciepłowniczej. Grupę tę stanowi 56,5% mieszkańców powiatu. Najwięcej respondentów korzystających z tego źródła energii mieszka w gminie Bukowno (71,9%) i na terenach wielskich gminy Olkusz (70,6%). W najmniejszym stopniu z

tego źródła energii korzystają mieszkańcy miasta Wolbrom (35,0%).

Porównując źródła energii do ogrzewania wody, możemy zauważyć, że zdecydowana 40

większość mieszkańców powiatu olkuskiego korzysta z własnego pieca czy kotła do Strona

2 Nie oznacza to oczywiście, że blisko 10% badanych nie ma dostępu do energii elektrycznej, a tylko, że badani ci nie mają świadomości korzystania z pewnych systemów energetycznych.

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

ogrzewania wody (43,2%), a nie z sieci ciepłowniczej (10,2%). Wodę własnym piecem najczęściej ogrzewają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Wolbrom (57,9%), a także mieszkańcy gminy Trzyciąż (54,4%), w najmniejszym stopniu robią tak mieszkańcy miasta Olkusz (31,6%) i Wolbrom (31,1%). Z wody z sieci ciepłowniczej w największym stopniu korzystają mieszkańcy miasta Wolbrom (20,4%), najrzadziej mieszkańcy terenów wiejskich gminy Wolbrom (3,5%).

Korzystanie z sieci ciepłowniczej w postaci lokalnej kotłowni nie jest w dużym stopniu rozpowszechnione w powiecie olkuskim. Czyni tak 7,6% badanych. Najczęściej z tego rodzaju energii korzystają mieszkańcy Olkusza (10,0%) i Wolbromia (10,7%), najmniej mieszkańcy gminy Bolesław (3,6%).

Z sieci gazowej korzysta 64,2% mieszkańców powiatu. W największym stopniu korzystają z niej mieszkańcy Olkusza (76,4%) i Wolbromia (75,7%). Najrzadziej z tego źródła energii korzystają mieszkańcy gminy Trzyciąż – z sieci gazowej korzysta jedna trzecia jej mieszkańców. Szczegółowe dane dotyczące korzystania z poszczególnych systemów energetycznych przez mieszkańców gmin powiatu olkuskiego przestawione są w poniższej tabeli.

Tabela 10. Odsetek badanych korzystających z poszczególnych systemów energetycznych

Sieć ciepłownicza Sieć Własny piec/ Własny piec/ Sieć (system ciepłownicza Energia kotłownia do kotłownia do ciepłownicza Gmina ogólno- (centralna Sieć gazowa elektryczna ogrzania ogrzewania (lokalna miejski/ ciepła woda budynku wody kotłownia) gminny/ użytkowa) osiedlowy) Gmina 90,4% 8,4% 63,9% 4,8% 50,6% 3,6% 63,9% Bolesław Gmina 92,6% 8,9% 71,9% 6,7% 46,7% 4,4% 61,5%

Bukowno 41 Gmina 87,1% 10,0% 57,9% 6,4% 43,6% 6,4% 57,1%

Klucze Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Gmina Olkusz 89,5% 13,3% 70,6% 8,4% 50,3% 7,7% 62,2% (tereny wiejskie) Gmina 75,4% 3,5% 66,7% 10,5% 54,4% 5,3% 33,3% Trzyciąż Gmina Wolbrom 93,0% 5,3% 68,4% 3,5% 57,9% 5,3% 45,6% (tereny wiejskie) Miasto 91,1% 29,8% 44,8% 14,3% 31,6% 10,0% 76,4% Olkusz Miasto 92,2% 35,9% 35,0% 20,4% 31,1% 10,7% 75,7% Wolbrom

OGÓŁEM 90,2% 18,3% 56,5% 10,2% 42,3% 7,6% 64,2%

W dalszej części pytań dotyczących energii respondenci dokonywali oceny systemu dostaw energii uwzględniając w ocenie m.in. częstotliwość przerw, reakcję na awarie i funkcjonowanie biura obsługi.

Mieszkańcy powiatu olkuskiego generalnie dobrze, a często nawet bardzo dobrze oceniają system dostaw energii elektrycznej oraz gazu, natomiast system dostaw ciepła (centralne ogrzewanie) oraz ciepłej wody oceniany jest znacznie niżej. Sytuacja taka ma miejsce w każdej gminie. W przypadku systemu dostaw energii elektrycznej zaledwie 2,9% badanych wystawia oceny złe lub bardzo złe, a w przypadku systemu dostaw gazu złe oceny wystawia zaledwie 1,4% badanych.

Dostawy energii elektrycznej są dobrze lub bardzo dobrze oceniane przez 80,8% uczestników badania, najlepiej w Wolbromiu (91,3% ankietowanych ocenia je dobrze, w tym

29,1% bardzo dobrze), w gminie Bukowno (85,2% ocen dobrych), w Olkuszu (84,2%) i w gm.

Bolesław (83,1%). Najgorsze oceny wystawili mieszkańcy gminy Trzyciąż – 66,7% ocen 42

dobrych. Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Dostawy gazu są z kolei dobrze lub bardzo dobrze oceniane przez 68,3% mieszkańców powiatu olkuskiego; najlepsze oceny pojawiają się w miastach – w Olkuszu 80,4% ankietowanych ocenia je dobrze, w tym 25,8% bardzo dobrze, a w Wolbromiu 79,6% wystawia oceny dobre, w tym 32,0% bardzo dobre. Najmniej wskazań na oceny dobre pojawiło się ponownie w gminie w gminie Trzyciąż (42,1%), a także na terenach wiejskich gminy Olkusz (47,4%).

System dostaw ciepła do gospodarstw domowych w postaci centralnego ogrzewania, zarówno ogólno miejskiego, jak i lokalnego został oceniony zdecydowanie gorzej niż energii elektrycznej oraz gazu. W całym powiecie olkuskim 24,3% uczestników badania ocenia go dobrze, w tym 5,9% bardzo dobrze. Najwyższe oceny pojawiają się w miastach. W Wolbromiu oceny dobre lub bardzo dobre wystawia 34,0% ankietowanych, a w Olkuszu 33,4%. System ten najsłabiej oceniany jest natomiast na terenach wiejskich gminy Wolbrom (14,0% ocen dobrych lub bardzo dobrych) oraz w gminie Bolesław (14,5% takich ocen).

System dostarczania centralnej ciepłej wody użytkowej został oceniony w bardzo podobnych kategoriach, jak system dostarczania ciepła. Ogólnie rzecz biorąc 23,2% ankietowanych ocenia go dobrze, w tym 5,9% bardzo dobrze. Najwyższe oceny, podobnie, jak w przypadku dostaw ciepła są udziałem mieszkańców Wolbromia – 32,0% ocenia je dobrze, w tym 6,8% bardzo dobrze. System ten relatywnie dobrze jest też oceniany w Olkuszu (26,7% ocen dobrych lub bardzo dobrych) i w gminie Klucze (25,0% takich ocen). Najniższe oceny pojawiły się wśród mieszkańców gminy Bolesław (14,5% ocen dobrych i bardzo dobrych), terenów wiejskich gminy Wolbrom (14,6%) oraz gminy Trzyciąż (15,8%). Szczegółowe dane dotyczące oceny systemu dostaw poszczególnych rodzajów energii

przedstawia poniższy wykres.

43 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 11. Opinia badanych na temat systemu dostaw poszczególnych rodzajów energii (z podziałem na gminy)

Suma odpowiedzi wskazujących na "dobrą" i "bardzo dobrą" ocenę

32,0% Centralna 34,0% Miasto Wolbrom 79,6% ciepła woda 91,3% użytkowa 26,7% 33,4% Miasto Olkusz 80,4% 84,2% 14,6% Gmina Wolbrom (tereny Ciepło 14,0% 47,4% wiejskie) 76,0% (centralne 15,8% ogrzewanie) 17,5% Gmina Trzyciąż 42,1% 66,7% 24,5% 19,6% Gmina Olkusz (tereny wiejskie) 66,4% Gaz 73,4% 25,0% 19,3% Gmina Klucze 61,4% 75,7% 20,7% 18,5% Gmina Bukowno 66,7% Energia 85,2% elektryczna 14,5% 14,5% Gmina Bolesław 67,5% 83,1%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

44 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

4.6. Drogi i transport

Na wstępie części badania odnoszącego się do działu drogi i transport respondenci zostali poproszeni o wskazanie, z jakich środków lokomocji korzystają najczęściej poruszając się po terenie swojej gminy i powiatu. Wśród badanych 6,0% osób wskazało, że w ogóle nie porusza się po tych terenach3.

Najczęściej wybieranym środkiem transportu, którym poruszają się badani jest samochód, korzysta z niego 64,4% mieszkańców powiatu olkuskiego, w tym dla 52,9% jest to najczęściej wybierany środek transportu. Na drugim miejscu, pod względem częstości korzystania jest transport publiczny, korzysta z niego 37,7% mieszkańców, w tym 26,2% głównie porusza się transportem publicznym. Zdecydowanie mniejszą popularnością cieszy się korzystanie z pojazdów jednośladowych – poruszający się po gminie i powiecie mieszkańcy najczęściej wybierający rower, czy motorower stanowią 3,1% ogółu, a korzystający z motoru stanowią zaledwie 0,2% ogółu.

Wykres 12. Środki transportu, z jakich mieszkańcy powiatu olkuskiego najczęściej korzystają podczas podróży po swojej gminie lub powiecie

Nie jeżdżę po gminie/powiecie 6,0%

Najczęściej z motoru 0,2%

Najczęściej z roweru/motoroweru 3,1%

Najczęściej ztransportu publicznego 26,2%

Z samochodu osobowego i transportu 11,5% publicznego

Najczęściej z samochodu 52,9% 45

% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Strona

3 Nie oznacza to oczywiście, że badani nie poruszają się w ogóle po terenie gminy czy powiatu, ale raczej że nie poruszają się korzystając z wymienionych środków komunikacji.

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Na temat kolejnych kwestii dotyczących infrastruktury drogowej oraz transportu rozmawiano tylko z tymi badanymi, którzy zadeklarowani, że przynajmniej od czasu do czasu podróżują po swojej gminie lub powiecie – osoby te stanowiły 94,0% uczestników badania.

Stan nawierzchni dróg w gminie respondenta oraz w całym powiecie zostały ocenione podobnie. Odnośnie stanu dróg w całym powiecie olkuskim, 17,1% uczestników badania stan ten oceniło dobrze, w tym zaledwie 1,1% bardzo dobrze. Kolejne 36,6% stwierdziło, że stan ten jest dostateczny. Największa część badanych – 46,3% – jest jednak zdania, że stan nawierzchni dróg w powiecie jest zły, w tym 19,2%, że bardzo zły.

Wykres 13. Ocena stanu dróg w powiecie olkuskim przez uczestników badania

40% 36,6% 35% 30% 27,1%

25% 19,2% 20% 16,0% 15% 10% 5% 1,1% % Bardzo dobrze Dobrze Dostatecznie Źle Bardzo źle

Ocena stanu dróg w gminie różni się w zależności od miejsca zamieszkania respondenta. Różnice te nie były jednak duże, w zależności od gminy sięgały maksymalnie kilkunastu punktów procentowych. Oceny pozytywne najczęściej pojawiały się w gminie

Trzyciąż – jedna czwarta jej mieszkańców (24,6%) uważa, że stan nawierzchni dróg w gminie

jest dobry lub bardzo dobry. Wśród respondentów mieszkających na terenach wiejskich 46 gminy Olkusz oceny dobre i bardzo dobre wystawiło 21,0%, a w gminie Bukowno 19,3%.

Najmniej ocen pozytywnych pojawiło się w gminie Bolesław, gdzie 10,8% uważa, że stan Strona nawierzchni dróg jest dobry lub bardzo dobry. Szczegółowe dane dotyczące odsetka

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

badanych udzielających poszczególnych odpowiedzi w każdej gminie przedstawia poniższa tabela.

Tabela 11. Ocena stanu dróg w poszczególnych gminach przez uczestników badania

Bardzo Dosta- Brak Dobrze Źle Bardzo źle dobrze tecznie odpowiedzi

Gmina Bolesław 1,2% 9,6% 33,7% 26,5% 24,1% 4,8%

Gmina Bukowno 3,0% 16,3% 31,9% 20,0% 20,7% 8,1%

Gmina Klucze 1,4% 15,0% 27,1% 25,7% 23,6% 7,1% Gmina Olkusz 2,1% 18,9% 25,9% 21,7% 25,9% 5,6% (tereny wiejskie) Gmina Trzyciąż 3,5% 21,1% 24,6% 26,3% 19,3% 5,3% Gmina Wolbrom 2,9% 12,3% 26,9% 29,2% 22,8% 5,8% (tereny wiejskie) Miasto Olkusz 0,7% 13,8% 26,1% 25,4% 25,8% 8,2%

Miasto Wolbrom 0,0% 13,6% 36,9% 20,4% 20,4% 8,7% OGÓŁEM – 1,6% 14,6% 28,2% 24,7% 23,8% 7,2% powiat olkuski

Mieszkańcy powiatu prace remontowe i budowlane nad poprawą stanu ulic i chodników generalnie oceniają przeciętnie. Zarówno w przypadku budowy nowych dróg oraz chodników, jak też remontów istniejących dróg i remontów chodników, największy odsetek badanych wskazywał, że prace te ocenia „dostatecznie”. W zależności od rodzaju pracy związanej z infrastrukturą drogową odsetek osób wypowiadających się w ten sposób wynosi od 28,9% do 31,3%. Uczestnicy badania w bardzo podobny sposób oceniają wszystkie

rodzaje tych prac. 47 Prace związane z budową dróg uzyskały dostateczne lub dobre oceny od połowy

badanych (50,1%); najlepsze od mieszkańców Wolbromia, spośród których takie zdanie ma Strona 60,2%, a najgorsze od mieszkańców gminy Trzyciąż (42,1% ocen dostatecznych i dobrych).

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Prace związane z budową chodników uzyskały oceny dostateczne lub dobre od 53,8% badanych; najlepsze w miastach – 58,4% w Olkuszu oraz 58,3% w Wolbromiu. Najgorsze oceny, podobnie, jak w przypadku dróg, wystawili mieszkańcy gminy Trzyciąż, z których tylko jedna trzecia (33,3%) ocena budowę chodników dobrze lub dostatecznie4.

Remonty dróg zostały ocenione dostatecznie lub dobrze przez 51,4% badanych; najlepiej na terenach wiejskich gminy Olkusz (58,8% takich ocen), a najgorzej w gminie Trzyciąż (45,6%). Remonty chodników z kolei najlepiej zostały ocenione w gminach Bukowno (62,2%) i Bolesław (61,4%), najgorzej natomiast, jak w przypadku każdego innego rodzaju prac, w gminie Trzyciąż (38,6% ocen dostatecznych lub dobrych). Dane dotyczące każdej

gminy powiatu olkuskiego przedstawione są na poniższym wykresie.

48 Strona

4 Mimo tak niskich ocen w przypadku gminy Trzyciąż należy podkreślić, że w ostatnim czasie wybudowano lub odnowiono znaczną liczbę tego typu ciągów komunikacyjnych.

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 14. Opinia badanych na temat prac budowlanych związanych z remontem lub budową dróg i chodników (z podziałem na gminy)

Suma odpowiedzi wskazujących na ocenę dobrą i dosteczną

54,4% 54,4% Miasto Wolbrom 58,3% 60,2%

56,8% 50,3% Miasto Olkusz 58,4% 51,2%

52,0% Gmina Wolbrom (tereny 46,8% 49,1% wiejskie) 43,9%

38,6% 45,6% Gmina Trzyciąż 33,3% 42,1%

57,3% 58,0% Gmina Olkusz (tereny wiejskie) 58,0% 56,6%

45,7% 46,4% Gmina Klucze 44,3% 42,1%

62,2% 54,8% Gmina Bukowno 54,1% 48,1%

61,4% 57,8% Gmina Bolesław 55,4% 55,4%

0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0%

Remonty chodników Remonty ulic Budowa chodników Budowa ulic

Wypowiadając się na temat ścieżek pieszo-rowerowych, respondenci generalnie twierdzili, że jest ich niewystarczająco, a często także, że zdecydowanie niewystarczająco.

Odsetek osób wyrażających te najbardziej skrajne opinie wyniósł w powiecie olkuskim 45%, a

w kilku gminach przekraczał 50%, w gm. Trzyciąż doszedł do 56,1%5. Badanych, którzy 49

uważają, że liczba ścieżek pieszo-rowerowych jest wystarczająca lub zdecydowanie Strona

5 Należy wszakże zaznaczyć, że badania pokazują subiektywne odczucia respondentów, a nie np. obiektywną długość i jakość istniejącej infrastruktury.

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

wystarczająca było niewielu, w całym powiecie olkuskim 14,2%, najwięcej w Olkuszu (20,5%) oraz gminie Bukowno (17,8%), najmniej w gminie Trzyciąż – 3,5%. Mężczyźni lepiej oceniają ilość tych ścieżek niż kobiety – 18,5% wobec 10,6% osób deklarujących, że ich liczba jest wystarczająca.

Mieszkańcy powiatu olkuskiego zostali też poproszeni o ocenienie ważnego aspektu, jakim jest przystosowanie gminy do potrzeb osób niepełnosprawnych pod względem ograniczeń barier architektonicznych. Jedna trzecia uczestników badania (32,2%) jest zdania, że gmina, w której mieszkają jest przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych pod tym względem, zaś 48,2% mieszkańców się z tym nie zgadza. Pozostała część (19,7%) nie umiała odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ nie ma wiedzy w tym temacie.

Najbardziej zadowoleni z sytuacji panującej w tym zakresie w swojej gminie byli mieszkańcy gminy Klucze – pozytywną odpowiedź w kwestii przystosowania gminy do potrzeb osób niepełnosprawnych wskazało 43,6% respondentów, w tym 9,3% uważa, że gmina jest zdecydowanie przystosowana. O dobrym przystosowaniu swojej gminy mówili także mieszkańcy gm. Trzyciąż, spośród których 42,1% uważa, że gmina jest przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych pod względem barier architektonicznych.

Najmniej zadowoleni z przystosowania swojej gminy są mieszkańcy terenów wiejskich gminy Wolbrom, aż 55,0% z nich uważa, że gmina jest źle dostosowana, w tym 22,8% uważa, że jest zdecydowanie nieprzystosowana.

Tabela 12. Opinia badanych na temat przystosowania gminy, w której mieszkają do potrzeb osób niepełnosprawnych

Brak Zdecydowanie Raczej Raczej Zdecydowanie odpowiedzi nie nie

przystosowana przystosowana (Trudno przystosowana przystosowana

powiedzieć) 50 Gmina Bolesław 21,7% 26,5% 31,3% 7,2% 13,3%

Gmina Bukowno 12,6% 29,6% 29,6% 5,9% 22,2% Strona

Gmina Klucze 12,1% 25,0% 34,3% 9,3% 19,3%

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Gmina Olkusz 23,1% 35,7% 18,9% 2,8% 19,6% (tereny wiejskie) Gmina Trzyciąż 8,8% 22,8% 29,8% 12,3% 26,3% Gmina Wolbrom 22,8% 32,2% 22,8% 4,7% 17,5% (tereny wiejskie) Miasto Olkusz 17,6% 31,0% 26,7% 4,2% 20,5%

Miasto Wolbrom 18,4% 34,0% 26,2% 2,9% 18,4%

OGÓŁEM 17,7% 30,4% 26,9% 5,3% 19,7%

Dostępność komunikacji publicznej w powiecie olkuskim oceniana została jedynie przez 80% badanych. Pozostali nie korzystają z niej i nie byli w stanie odpowiedzieć na to pytanie. Generalnie rzecz biorąc, dostępność komunikacji publicznej w całym powiecie olkuskim została oceniona w ponad 60% pozytywnie, mianowicie 36,5% osób badanych ocena ją dobrze, 26,5% dostatecznie, a 3,2% bardzo dobrze.

Najlepiej dostępność tę oceniają mieszkańcy miasta Olkusz (pozytywnie oceniło ją 73,1%) a także mieszkańcy gminy Bolesław, gdzie 71,1% mieszkańców oceniło ją pozytywnie w tym 42,2% dobrze i bardzo dobrze. Zdecydowanie najgorzej dostępność komunikacji publicznej w swojej gminie określają mieszkańcy gm. Trzyciąż – źle ocenia ją 29,8% mieszkańców, w tym 12,3% bardzo źle.

Tabela 13. Ocena dostępności komunikacji publicznej w regionie (z podziałem na gminy).

Brak Dosta- Bardzo odpowiedzi Gmina Bardzo źle Źle Dobrze tecznie dobrze (Nie dotyczy)

Gmina Bolesław 3,6% 9,6% 28,9% 38,6% 3,6% 15,7% 51

Gmina Bukowno 3,7% 8,9% 20,7% 34,8% 6,7% 25,2% Strona Gmina Klucze 6,4% 7,9% 25,0% 39,3% 2,1% 19,3%

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Gmina Olkusz 4,9% 11,9% 21,7% 38,5% 6,3% 16,8% (tereny wiejskie) Gmina Trzyciąż 12,3% 17,5% 17,5% 35,1% 1,8% 15,8% Gmina Wolbrom 9,9% 14,6% 30,4% 24,0% 1,2% 19,9% (tereny wiejskie) Miasto Olkusz 2,2% 5,3% 28,7% 41,9% 2,4% 19,4%

Miasto Wolbrom 2,9% 3,9% 29,1% 29,1% 2,9% 32,0% OGÓLNIE – 4,8% 8,7% 26,5% 36,5% 3,2% 20,4% Powiat olkuski

Badani zostali również poproszeni o ogólną ocenę swojego zadowolenia z usług komunikacji publicznej. Ponad 30% osób nie odpowiedziało na to pytanie, uznając, że ich nie dotyczy, ponieważ z komunikacji publicznej nie korzystają. W powiecie olkuskim mniej niż jedna piąta badanych (19,1%) jest zadowolona z komunikacji publicznej, w tym 6,7% zdecydowanie zadowolona.

Stopień zadowolenia mieszkańców z tego aspektu różni się w zależności od gminy, w której mieszkają. Zdecydowanie najbardziej zadowoleni z usług komunikacji publicznej są mieszkańcy gminy Bolesław. Zadowolone osoby stanowią 60,2% w tym 53,0% mieszkańców jest raczej zadowolonych, a 7,2% jest zdecydowanie zadowolonych. Najgorzej komunikację miejską oceniają mieszkańcy gminy Trzyciąż; niezadowolonych z jej usług jest 33,3% mieszkańców w tym 17,5% jest „zdecydowanie niezadowolonych”.

Z usług komunikacji miejskiej w większym stopniu są zadowolone osoby młodsze. 59,8% badanych z przedziału wiekowego 18-24 lata i 49,5% z przedziału wiekowego 25-34 lata jest raczej zadowolona z usług komunikacji, ale już tylko 31,1% osób w wieku 65+

wybrało taką odpowiedź. Inne cechy społeczno demograficzne nie różnicowały odpowiedzi

respondentów. 52

Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Tabela 14. Zadowolenie z usług komunikacji publicznej (z podziałem na gminy)

Brak Zdecydowanie Raczej Raczej Zdecydowanie Gmina odpowiedzi niezadowolony niezadowolony zadowolony zadowolony (nie dotyczy)

Gmina Bolesław 4,8% 10,8% 53,0% 7,2% 24,1%

Gmina Bukowno 8,1% 11,1% 35,6% 10,4% 34,8%

Gmina Klucze 8,6% 14,3% 36,4% 9,3% 31,4% Gmina Olkusz 9,1% 9,8% 41,3% 10,5% 29,4% (tereny wiejskie) Gmina Trzyciąż 17,5% 15,8% 36,8% 3,5% 26,3% Gmina Wolbrom 11,1% 14,0% 33,3% 6,4% 35,1% (tereny wiejskie) Miasto Olkusz 5,6% 9,8% 47,4% 5,1% 32,1%

Miasto Wolbrom 1,0% 14,6% 35,9% 1,9% 46,6% OGÓŁEM – 7,4% 11,7% 41,4% 6,7% 32,8% Powiat olkuski

Należy zatem wysnuć wniosek, że komunikacja publiczna i jej jakość oraz dostępność mogą stanowić kwestię problematyczną, szczególnie jeśli połączy się ją z innymi obszarami (np. dostępu do innych usług publicznych). Komunikacja publiczna stanowiąca swoisty krwiobieg każdego obszaru (obok komunikacji prywatnej) i problemy w jej zakresie jest silnie

skorelowana z innymi usługami publicznymi i oceną ich dostępności.

53 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

4.7. Budownictwo

W części dotyczącej budownictwa badani w pierwszej kolejności zostali poproszeni o określenie, czy poszczególne rodzaje budownictwa mieszkaniowego rozwijają się w odpowiedni sposób w ich gminie. Pod uwagę wzięto cztery rodzaje budownictwa: społeczne (towarzystwo budownictwa społecznego), wielorodzinne, jednorodzinne i socjalne.

Biorąc pod uwagę odpowiedzi wszystkich respondentów oceniających rozwój poszczególnych rodzajów inwestycji w powiecie olkuskim, badani wskazali, że najbardziej rozwiniętym rodzajem budownictwa jest budowa domów jednorodzinnych. Tak uważa 73,7% respondentów. Następnie 31,7% ankietowanych uznało, że w sposób wystarczający lub zdecydowanie wystarczający rozwija się budowa domów wielorodzinnych. Podobny procent badanych wskazał na inwestycje związane z budownictwem socjalnym (18,8%) i społecznym (17,3%).

Skupiając się na ocenach udzielanych przez respondentów zamieszkujących poszczególne gminy, można stwierdzić, że w każdej gminie powiatu olkuskiego najlepiej rozwija się budownictwo jednorodzinne. Mieszkańcy gminy Klucze, Trzyciąż i miasta Wolbrom w największym stopniu uznali, że inwestycje z tym związane rozwijają się wystarczająco w ich gminie. W gminie Klucze uznało tak 84,8% mieszkańców, w gminie Trzyciąż 82,2%, a w Wolbromie 80,8%. Najmniej zadowoleni z rozwoju budownictwa jednorodzinnego są mieszkańcy terenów wiejskich gminy Wolbrom (66.7% jest zadowolonych z rozwoju tych inwestycji w swojej gminie).

Zdaniem respondentów kolejna inwestycja rozwijająca się w ich gminie wystarczająco dobrze to budownictwo wielorodzinne. Najlepiej zostało ono ocenione na terenach wiejskich

gminy Olkusz (taką odpowiedź wskazało 52,5% respondentów), a także w gminie Trzyciąż

(37,5%). Najmniej zadowoleni z rozwoju budownictwa wielorodzinnego są mieszkańcy 54

terenów wiejskich gminy Wolbrom (19,8%) i mieszkańcy gminy Bukowno (21,7%). Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Kolejna oceniana inwestycja to budownictwo społeczne, generalnie oceniane przez mieszkańców poszczególnych gmin jako najgorzej rozwijające się, ale odpowiedzi pomiędzy przedstawicielami poszczególnych gmin są bardziej zróżnicowane niż w poprzednich dwóch kwestiach. Budownictwo społeczne najlepiej zostało ocenione na terenach wiejskich gminy Olkusz (taką odpowiedź wskazało 32,1% respondentów), a także w mieście Olkusz (21,5%). Najmniej zadowoleni z rozwoju budownictwa społecznego są mieszkańcy gminy Bukowno (6,4%) i Bolesław (10,3%).

Ostatnią ocenianą inwestycją jest budownictwo socjalne, które, podobnie jak budownictwo społeczne zostało oceniane przez mieszkańców poszczególnych gmin jako najgorzej rozwijające się. Budownictwo społeczne najlepiej zostało ocenione na terenach wiejskich gminy (30,5%), a także na terenach wiejskich gminy Wolbrom (20,0%) i w gminie Klucze (18,3%). Najmniej zadowoleni z rozwoju budownictwa socjalnego są mieszkańcy

gminy Bukowno (12,4%).

55 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 15. Opinia badanych na temat rozwoju poszczególnych rodzajów budownictwa mieszkaniowego (z podziałem na gminy)

Odsetek respondentów uważających, że poszczególne rodzaje budownictwa mieszkaniowego rozwijają się w sposób wystarczający 11,3% 32,1% Miasto Wolbrom 80,8% 17,1% 21,5% 32,3% Miasto Olkusz 70,1% 17,7% 14,2% 19,8% Gmina Wolbrom (tereny wiejskie) 66,7% 20,0% 13,3% 37,5% Gmina Trzyciąż 82,2% 17,6% 32,1% 52,5% Gmina Olkusz (tereny wiejskie) 77,4% 30,5% 13,1% 33,8% Gmina Klucze 84,8% 18,3% 6,4% 21,7% Gmina Bukowno 70,5% 12,4% 10,3% 23,4% Gmina Bolesław 73,6% 17,9%

0% 20% 40% 60% 80% 100% Społeczne (TBS) Wielorodzinne Jednorodzinne Socjalne

Mniej niż połowa badanych zapytanych o budownictwo socjalne odpowiedziało na pytanie; 52,6% mieszkańców powiatu olkuskiego uznało, że nie ma wiedzy na ten temat. Interpolując odpowiedzi pozostałej części badanych na całą populację, można stwierdzić, że jedynie jedna czwarta (24,1%) osób, które zdecydowały się udzielić odpowiedzi na pytanie

uważa, że budownictwo socjalne zaspokaja potrzeby osób, do których jest skierowane.

Największy odsetek osób, które zgadzają się z tym stwierdzeniem mieszka w gminie 56

Bukowno (35,0%), gminie Klucze (28,3%) i na terenach wiejskich gminy Olkusz (27,2%), a Strona najmniej w gminie Bolesław (15,6%).

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

4.8. Pomoc i opieka społeczna

W części działu Pomoc i opieka społeczna badani w pierwszej kolejności zostali poproszeni o określeni, czy kiedykolwiek korzystali z usług pomocy społecznej. Ogółem, kiedykolwiek, z takiej pomocy w całym powiecie olkuskim skorzystało 10,1% uczestników badania.

Najczęściej z takiej pomocy korzystali mieszkańcy gminy Klucze (15% jej mieszkańców korzystało kiedykolwiek z pomocy społecznej), a także mieszkańcy terenów wiejskich gminy Olkusz (14,7%) i mieszkańcy gm. Trzyciąż, gdzie z pomocy społecznej skorzystało 14,0% mieszkańców. Najrzadziej z pomocy społecznej korzystają mieszkańcy miasta Olkusz, (skorzystało z niej tylko 6,3% mieszkańców) i ankietowani z terenów wiejskich gminy Wolbrom. Tam z takiej pomocy skorzystało 9,4% mieszkańców.

Z pomocy społecznej w powiecie olkuskim częściej korzystają kobiety. Przynajmniej raz skorzystało z niej 12,6% kobiet i 7,0% mężczyzn. Częściej robią to również mieszkańcy terenów wiejskich (12,5%) niż terenów miejskich (8,0%). Największa liczba osób, która skorzystała z pomocy społecznej mieści się w przedziale wiekowym 45-54 lata i stanowią oni 15,5% wszystkich korzystających z tego typu usług. Wykształcenie nie różnicuje w sposób istotny statystycznie osób korzystających z usług pomocy społecznej.

Warto dodać, że odsetek osób korzystających z usług pomocy społecznej wzrasta wraz ze zwiększeniem się liczby członków rodziny, pomijając jednak jednoosobowe gospodarstwa domowe, gdzie średnia osób z nich korzystająca wynosi 10%. Najrzadziej z tego typu usług korzystają gospodarstwa trzyosobowe (7,3%), a wraz ze zwiększaniem się liczby domowników, liczba korzystających z pomocy społecznej sukcesywnie wzrasta; osoby z

gospodarstw ponad sześcioosobowych korzystają z takich usług najczęściej (16,5%).

57 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 16. Korzystanie przez badanych z pomocy społecznej (z podziałem na gminy)

Odsetek badanych deklarujących korzystanie z pomocy społecznej (obecnie, bądź kiedykolwiek wcześniej)

15,0% 14,7% 14,0% 15% 10,8% 11,1% 10,7% 9,4% 10% 6,2%

0% Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Miasto Miasto Bolesław Bukowno Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Olkusz Wolbrom (tereny (tereny wiejskie) wiejskie)

Uczestnicy badania, którzy deklarowali, że kiedykolwiek korzystali z pomocy społecznej zostali poproszeni o ocenę pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej w swojej gminie na skali od 1 do 5, przy czym 1 oznacza najniższą oceną, a 5 najwyższą. Badani oceniali pracowników OPS pod względem ich wiedzy i doświadczenia, chęci pomocy oraz skuteczności działania. Różnice pomiędzy ocenami poszczególnych aspektów pracy były w przypadku większości gmin minimalne. Średnia ocen każdego z aspektów wynosi od 3,57 do 3,61, co oznacza, że mieszkańcy powiatu olkuskiego pracowników pomocy społecznej oceniają w kategoriach wyższych niż średnie, ale jednocześnie niższych niż dobre.

Wiedza i doświadczenie pracowników ośrodków pomocy społecznej na 5-stopniowej skali zostały ocenione ze średnią 3,57. Najwyższa średnia ocen zanotowana została w gminie Bukowno (4,07), Trzyciąż (3,88) i Bolesław (3,78), a najniższa w Olkuszu (3,29) i na terenach

wiejskich gminy Wolbrom (3,31).

Chęć pomocy ze strony pracowników ośrodków pomocy społecznej została oceniona 58

minimalnie lepiej niż ich wiedza i doświadczenie – średnia ocen wśród osób korzystających z Strona pomocy społecznej wyniosła 3,60. Chęć pomocy najlepiej została oceniona w gminie

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Bukowno (średnia ocen 4,07), Bolesław (3,89) i w Wolbromiu (3,82), a najgorzej w Olkuszu (3,18).

Skuteczność6 działania pracowników ośrodków pomocy społecznej uzyskała w całym powiecie olkuskim średnią ocen wynoszącą 3,61. Najwyższa średnia ocen, podobnie, jak w przypadku każdego innego aspektu pojawiła się wśród mieszkańców gminy Bukowno (4,07) oraz gminy Bolesław (3,89). Najniższa średnia ocen pojawiła się natomiast u osób

zamieszkujących tereny wiejskie gminy Wolbrom (3,13).

59 Strona

6 Należy pamiętać, że skuteczność w tym przypadku ma bardzo subiektywne znaczenie. Poprzez skuteczność należy rozumieć skutek realnej pomocy, którą badani uzyskali od pracowników opieki społecznej.

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 17. Opinia badanych na temat pracy pracowników ośrodków pomocy społecznej (z podziałem na gminy)

Ocena na skali od 1 (ocena najniższa) do 5 (ocena najwyższa)

3,73 Miasto Wolbrom 3,82 3,45

3,46 Miasto Olkusz 3,18 3,29 3,13 Gmina Wolbrom (tereny wiejskie) 3,50 3,31

3,75 Gmina Trzyciąż 3,63 3,88

3,52 Gmina Olkusz (tereny wiejskie) 3,57 3,48

3,71 Gmina Klucze 3,67 3,76

4,07 Gmina Bukowno 4,07 4,07

3,89 Gmina Bolesław 3,89 3,78

0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00

Skuteczność działania Chęć pomocy Wiedza i doświadczenie

60 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

4.9. Kultura i sport

Pierwsze pytanie z części dotyczącej kultury i sportu związane było ze świadomością uczestników badania na temat poszczególnych instytucji kultury znajdujących się w ich gminach. Wyniki wskazują, że badani w dużym stopniu nie są świadomi tego, jakie instytucje znajdują się w ich gminie – z jednej strony niektórzy mieszkańcy wskazują na instytucje, których w gminie nie ma (np. kino, czy teatr), z drugiej strony inni nie wskazują takich instytucje, które w gminie się znajdują. Jak widać istnieje istotny odsetek mieszkańców, którzy nie zdają sobie sprawy z istnienia niektórych instytucji kultury w ich gminie, na przykład bibliotek czy domów kultury. Szczegółowe informacje dotyczące odsetka badanych twierdzących, że w ich gminie znajdują się poszczególne instytucje kultury zostały przedstawione w poniższej tabeli.

Tabela 15. Świadomość badanych na temat instytucji kultury znajdujących się w ich gminie

Odsetek badanych twierdzących, że w ich gminie znajduje się podana instytucja kultury

Nie ma Sala Domy i Sala Biblio- żadnego z Gmina Kino Teatr koncer- widowis- Muzea centra podanych teki towa kowa kultury / Nie wiem Gmina 15,7% 2,4% 4,8% 7,2% 80,7% 7,2% 75,9% 7,2% Bolesław Gmina 17,8% 5,9% 10,4% 15,6% 83,7% 7,4% 83,0% 4,4% Bukowno Gmina 61,4% 7,9% 12,1% 14,3% 68,6% 6,4% 78,6% 6,4% Klucze Gmina Olkusz 72,0% 14,0% 22,4% 23,8% 75,5% 40,6% 77,6% 8,4% (tereny wiejskie) Gmina 17,5% 3,5% 3,5% 0,0% 68,4% 3,5% 33,3% 22,8% Trzyciąż

Gmina 61 Wolbrom 58,5% 8,2% 16,4% 17,5% 76,0% 8,2% 78,9% 8,8% (tereny

wiejskie) Strona Miasto 86,4% 10,2% 19,4% 30,3% 82,4% 66,6% 87,3% 3,6% Olkusz

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Miasto 69,9% 9,7% 19,4% 21,4% 73,8% 15,5% 87,4% 5,8% Wolbrom

W odniesieniu do tych samych instytucji kultury zapytano badanych, jakich obiektów im w gminie brakuje. W skali całego powiatu najwięcej badanych wskazało na teatr – 27,7% uczestników badania twierdzi, że brakuje im go w gminie. Najwięcej wskazań na teatr pojawiło się w gminie Klucze (33,6%) i w Olkuszu (35,2%). Brak teatru bardziej doskwiera kobietom niż mężczyznom (30,3% wobec 24,7% osób odczuwających brak tej instytucji) i częściej wskazywany był w miastach (31,8%) niż na wsi (23,6%).

Drugie miejsce zajęło kino, którego brak doskwiera co piątemu ankietowanemu (19,9%). Najwięcej wskazań na kino pojawiło się w gminach Bukowno (45,2%), Trzyciąż (38,6%) i Bolesław (34,9%). Brak kina najbardziej akcentowali młodzi badani (w przedziale wiekowym 18-24 lata odsetek ten wynosi 31,4%), częściej na wsi (23,6%) niż w mieście (16,6%).

Na trzecim miejscu pojawiła się sala koncertowa, której brak odczuwa 14,2% mieszkańców powiatu, najbardziej dokucza on mieszkańcom gminy Trzyciąż (w której 31,6% odczuwa ten brak) oraz mieszkańcom Wolbromia (19,4%). Brak sali najbardziej akcentowali młodzi respondenci, w przedziale wiekowym 18-24 lata odsetek ten wynosi 20,6%.

Sali widowiskowej brakuje 12,5% badanym, muzeów 10,2%, domów i centrów kultury 7,7%, a bibliotek 6,8% badanym. Brak muzeów i domów kultury w większym stopniu doskwiera kobietom – wskazało je dwukrotnie więcej kobiet niż mężczyzn. Prawie dwukrotnie częściej obiekty te wskazywano również na wsi niż w miastach. W przypadku większości instytucji kultury najbardziej brak obiektów odczuwalny jest dla mieszkańców

gminy Trzyciąż. W zależności od rodzaju obiektu ich brak odczuwa dwukrotnie bądź nawet

czterokrotnie więcej osób niż w przypadku całego powiatu olkuskiego. Brak poszczególnych 62

obiektów (poza teatrem) najmniej dokuczliwy jest natomiast dla mieszkańców największego Strona miasta regionu, tj. Olkusza. Szczegółowe dane dotyczące obiektów kultury, których zdaniem

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

mieszkańców poszczególnych gmin brakuje w ich gminie przedstawione są w poniższej tabeli.

Wśród innych wymienianych przez respondentów obiektów kultury znalazły się między innymi świetlice dla młodzieży (wspomniane przez badanych z gmin Bolesław, Bukowno, Klucze, Wolbrom), place zabaw (gm. Bolesław, Wolbrom, Olkusz), kluby seniora (gm. Trzyciąż), opera/operetka (Olkusz), duże imprezy masowe (Olkusz), objazdowe wystawy (gm. Wolbrom, Olkusz), sala komputerowa (gm. Klucze). Mimo pojawiania się tego typu obiektów w wypowiedziach respondentów, częstsze były głosy, że „niczego nie brakuje”, a „budowanie takich obiektów jak kino teatr mija się z celem”.

Tabela 16. Instytucje kultury, których badanym brakuje na terenie gminy (z podziałem na gminy)

Odsetek badanych uważających, że danej instytucji kultury brakuje na terenie ich gminy

Sala Domy i Sala Biblio- Kino Teatr koncer- widowis- Muzea centra teki towa kowa kultury Gmina Bolesław 34,9% 16,9% 10,8% 6,0% 6,0% 7,2% 6,0% Gmina Bukowno 45,2% 16,3% 9,6% 9,6% 3,7% 5,2% 8,9% Gmina Klucze 24,3% 33,6% 15,0% 17,1% 11,4% 19,3% 9,3% Gmina Olkusz 12,6% 25,2% 15,4% 10,5% 9,8% 11,9% 8,4% (tereny wiejskie) Gmina Trzyciąż 38,6% 29,8% 31,6% 28,1% 14,0% 29,8% 29,8% Gmina Wolbrom 21,6% 18,7% 12,9% 8,2% 5,8% 9,9% 9,9% (tereny wiejskie) Miasto Olkusz 6,9% 35,2% 12,7% 11,6% 5,3% 4,9% 3,6% Miasto 22,3% 28,2% 19,4% 20,4% 4,9% 17,5% 5,8% Wolbrom

Ogólnie – 19,9% 27,7% 14,2% 12,5% 6,8% 10,2% 7,7% Powiat olkuski 63

Ogólnie rzecz biorąc 61,1% mieszkańców powiatu olkuskiego dobrze ocenia ofertę Strona kulturalną w swojej gminie, w tym jednak tylko 6,0% bardzo dobrze. Oferta kulturalna

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

najlepiej oceniona została w większych miastach – w Wolbromiu 71,8% uważa, że jest dobra lub bardzo dobra, a w Olkuszu takiego zdania jest 67,7%. Oferta kulturalna dobrze oceniona została także w gminie Bukowno, gdzie pozytywne oceny prezentuje 65,2% respondentów. Aspekt ten najsłabiej ocenili natomiast mieszkańcy gminy Trzyciąż, w której tylko co trzeci mieszkaniec (33,3%) uważa, że oferta kulturalna jest dobra, w tym 1,8%, że bardzo dobra.

Oferta kulturalna jest zdecydowanie lepiej oceniana w miastach niż na wsi (stosunek ocen dobrych i bardzo dobrych wynosi 68,3% w miastach do 53,0% na wsi). Kobiety i mężczyźni podobnie oceniają ofertę kulturalną – różnica pomiędzy ich odpowiedziami wynosi zaledwie 3 punkty procentowe (ocena jest wyższa u mężczyzn). Inne cechy demograficzne również nie wpływają w istotny sposób na tę ocenę.

Wykres 18. Ocena oferty kulturalnej w gminie respondenta

Suma wskazań na "dobrą" oraz "bardzo dobrą" ocenę oferty kulturalnej w gminie

80% 71,8% 65,2% 67,7% 70% 59,0% 60,1% 55,6% 60% 48,6% 50% 40% 33,3% 30% 20% 10% 0% Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Miasto Miasto Bolesław Bukowno Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Olkusz Wolbrom (tereny (tereny wiejskie) wiejskie)

Część pytań związanych ze sportem rozpoczęto od zbadania świadomości badanych 64 dotyczącej istnienia poszczególnych obiektów sportowych na terenie ich gminy. Podobnie,

jak w przypadku pytania o obiekty kultury, badani w dużym stopniu nie są świadomi tego, Strona jakie obiekty znajdują się w ich gminie – z jednej strony niektórzy mieszkańcy wskazują na

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

obiekty, których w gminie nie ma (np. lodowisko, basen), z drugiej strony inni nie wskazują takich, które w gminie się znajdują (np. boisko, siłownia). Jak widać istnieje istotny odsetek mieszkańców, którzy rzeczywiście nie zdają sobie sprawy z istnienia niektórych obiektów sportowych w ich gminie. Na przykład w zależności od gminy od 9% do 18% respondentów uważa, że w ich gminie nie ma boiska. Szczegółowe informacje dotyczące odsetka badanych twierdzących, że w ich gminie znajdują się poszczególne obiekty sportowe zostały przedstawione w poniższej tabeli.

Tabela 17. Świadomość badanych na temat obiektów sportowych znajdujących się w ich gminie

Odsetek badanych twierdzących, że w ich gminie znajduje się podany obiekt sportowy

Nie ma Hala Szlaki Lodo- Klub żadnego z Boisko Basen spor- rowe- Siłownia podanych wisko fitness towa rowe / Nie wiem Gmina Bolesław 86,7% 22,9% 31,3% 20,5% 30,1% 10,8% 20,5% 8,4%

Gmina Bukowno 92,6% 77,8% 65,2% 27,4% 6,7% 32,6% 40,7% 5,2%

Gmina Klucze 82,1% 72,9% 45,0% 31,4% 4,3% 21,4% 41,4% 11,4% Gmina Olkusz 86,7% 76,9% 65,7% 27,3% 5,6% 35,7% 56,6% 9,1% (tereny wiejskie) Gmina Trzyciąż 86,0% 15,8% 24,6% 10,5% 0,0% 5,3% 17,5% 12,3% Gmina Wolbrom 84,2% 79,5% 44,4% 28,7% 8,8% 24,6% 36,3% 9,4% (tereny wiejskie) Miasto Olkusz 91,1% 91,8% 74,6% 39,9% 15,8% 49,9% 69,7% 3,8%

Miasto Wolbrom 88,3% 78,6% 46,6% 30,1% 16,5% 42,7% 47,6% 6,8%

Mniej niż połowa mieszkańców powiatu olkuskiego (44,7%) w ogóle korzysta z

obiektów sportowych. Najwięcej uczestników badania deklaruje korzystanie z basenu

(28,6%). Są to głównie mieszkańcy Olkusza (korzysta z niego 37,6% mieszkańców miasta) 65

oraz Wolbromia (32,0% mieszkańców miasta). Najmniej korzystają mieszkańcy gminy Strona Bolesław (9,6% mieszkańców gminy) i Trzyciąż (12,3%). Na basen częściej wybierają się mężczyźni niż kobiety (stosunek 33,7% wobec 24,4%) oraz głównie osoby młode – wraz z

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

każdą kolejną wyższą kategorią wiekową zmniejsza się liczba osób deklarujących korzystanie z tego obiektu, od 46,1% w grupie 18-24 lata po 6,8% w grupie osób powyżej 65 roku życia. Korzystanie z basenu zwiększa się też wraz z zamożnością respondentów – o ile wśród osób, których rodzinny budżet nie przekracza 1000 zł odsetek ten wynosi 11,5%, to w grupie osób zarabiających do 3000 zł, odsetek wynosi już 40,4%, a w grupie z dochodami rodziny do 5000 – 47,8%.

Na drugim miejscu znajduje się boisko, z którego korzysta 16,7% badanych; najwięcej w gminie Bukowno (23,0%) i na terenach wiejskich gminy Wolbrom (22,2%), a najmniej w gminie Trzyciąż (5,3%) i Klucze (6,4%). Z boiska trzykrotnie częściej korzystają mężczyźni (26,0%) niż kobiety (8,9%) oraz zazwyczaj ludzie młodzi – wraz z każdą kolejną kategorią wiekową zmniejsza się odsetek korzystających z tego obiektu.

Po szlakach rowerowych porusza się 9,1% respondentów (gł. mieszkających na terenach wiejskich gm. Olkusz – 12,6%). Z pozostałych obiektów sportowych korzysta mniej niż 8% ankietowanych. Do hali sportowej chodzi 7,9% badanych (najwięcej w gm. Bukowno – 11,1%), na siłownię 6,7% badanych (najwięcej z terenów wiejskich gm. Olkusz – 12,6%), do klubów fitness 5,8%, a na lodowisko zaledwie 2,9% – najwięcej w gminie Bolesław (10,8%), a najmniej w gminach Bukowno (0,7%) i w Wolbromiu (1,0%). W przypadku każdego ze wspomnianych typów obiektów sportowych, korzystanie systematycznie zmniejsza się wraz z wiekiem respondenta – w każdym kolejnym przedziale wiekowym odsetek osób deklarujących korzystanie z danego obiektu jest mniejszy. W przypadku większości obiektów (z wyłączeniem lodowiska i siłowni) korzystają z nich częściej osoby mieszkające w miastach. Z wyłączeniem lodowiska i klubów fitness natomiast z każdego z tych typów obiektów

korzystają częściej mężczyźni.

Tabela 18. Korzystanie przez badanych z poszczególnych obiektów sportowych (z podziałem na

gminy) 66

Odsetek badanych twierdzących, że korzystają z danego obiektu sportowego Strona Hala Szlaki Lodo- Klub Nie Boisko Basen Siłownia korzysta z spor- rowe- wisko fitness żadnego z

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

towa rowe podanych

Gmina Bolesław 9,6% 9,6% 4,8% 6,0% 10,8% 6,0% 4,8% 66,3%

Gmina Bukowno 23,0% 26,7% 11,1% 8,1% 0,7% 4,4% 2,2% 51,9%

Gmina Klucze 6,4% 22,1% 5,0% 10,0% 5,0% 5,0% 5,7% 61,4% Gmina Olkusz 17,5% 22,4% 4,9% 12,6% 2,1% 6,3% 12,6% 58,7% (tereny wiejskie) Gmina Trzyciąż 5,3% 12,3% 3,5% 8,8% 7,0% 5,3% 3,5% 80,7% Gmina Wolbrom 22,2% 29,8% 6,4% 9,9% 2,3% 5,3% 5,3% 54,4% (tereny wiejskie) Miasto Olkusz 19,2% 37,6% 11,1% 8,0% 1,8% 7,1% 8,2% 48,8%

Miasto Wolbrom 13,6% 32,0% 4,9% 9,7% 1,0% 2,9% 4,9% 54,4% OGÓŁEM – 16,7% 28,6% 7,9% 9,1% 2,9% 5,8% 6,7% 55,3% Powiat olkuski

W odniesieniu do tych samych obiektów sportowych zapytano badanych, jakich obiektów im w gminie brakuje. W skali całego powiatu najwięcej badanych wskazało na szlaki rowerowe – 32,0% uczestników badania twierdzi, że brakuje im ich w gminie. Najbardziej wskazywali na nie mieszkańcy Wolbromia (42,7%), a najmniej Olkusza (28,3%).

Na drugim miejscu wspomniano lodowisko, którego brak odczuwa 20,9% respondentów, głównie w gminie Klucze (27,1%), gminie Trzyciąż (26,3%) i w Wolbromiu (26,2%). Inne rodzaje obiektów sportowych wymieniane były nie częściej niż przez co dziesiątego respondenta. Hali sportowej brakuje 10,4% respondentom; głównie w gminie Trzyciąż (21,1%). Niemal identyczny odsetek badanych (10,3%) odczuwa brak basenu. Skarżą się na to również najczęściej mieszkańcy gminy Trzyciąż (38,6%). Brak klubu fitness jest

odczuwalny dla 7,1%, brak siłowni dla 6,2%, a brak boiska dla 5,1%. W przypadku każdego z

tych obiektów najwyższy stopień wskazań dotyczył gminy Trzyciąż, gdzie dwukrotnie, lub 67 nawet trzykrotnie więcej respondentów uskarżało się na brak niektórych obiektów niż w

ogólnej populacji powiatu olkuskiego. Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Odczucie braku poszczególnych rodzajów obiektów sportowych, w przeciwieństwie do korzystania z nich, nie było w sposób istotny statystycznie powiązane z cechami demograficznymi respondentów. Wyjątkiem była zmienna obrazująca wiek – wraz z kolejnymi, wyższymi przedziałami wiekowymi zmniejszał się odsetek badanych, którym doskwierałby brak poszczególnych obiektów sportowych. Różnica ta nie była jednak tak istotna, jak w kontekście poprzedniego pytania. Szczegółowe dane dotyczące odsetka mieszkańców poszczególnych gmin, którym brakuje wspomnianych obiektów sportowych przedstawione są w poniższej tabeli.

Wśród innych wymienianych przez respondentów obiektów sportowych znalazły się między odpowiednio wyposażone place zabaw (stwierdzenie to padło w każdej gminie), aquapark (gmina Olkusz i Wolbrom), korty tenisowe (gm. Olkusz, Wolbrom, Klucze), boisko do squasha (Olkusz), kryta pływalnia (gm. Bolesław, Olkusz, Trzyciąż), skatepark (miasta Olkusz i Wolbrom), ścieżka zdrowia (Olkusz), pole do golfa (gm. Klucze), pole do paintballa (gm. Wolbrom), stadion (Olkusz) i ścianka wspinaczkowa (gm. Olkusz).

Tabela 19. Obiekty sportowe, których badanym brakuje na terenie gminy (z podziałem na gminy)

Odsetek badanych uważających, że danego obiektu sportowego brakuje na terenie ich gminy

Hala Szlaki Klub Gmina Boisko Basen Lodowisko Siłownia sportowa rowerowe fitness Gmina Bolesław 1,2% 22,9% 6,0% 34,9% 15,7% 14,5% 8,4%

Gmina Bukowno 2,2% 6,7% 9,6% 29,6% 16,3% 3,7% 4,4%

Gmina Klucze 5,7% 7,9% 13,6% 32,9% 27,1% 9,3% 5,0% Gmina Olkusz 7,7% 15,4% 5,6% 33,6% 25,9% 7,0% 4,2% (tereny wiejskie) Gmina Trzyciąż 10,5% 38,6% 21,1% 31,6% 26,3% 17,5% 19,3%

Gmina Wolbrom 8,2% 3,5% 19,3% 33,9% 14,0% 6,4% 7,0%

(tereny wiejskie) 68 Miasto Olkusz 3,3% 6,7% 8,0% 28,3% 20,5% 5,1% 4,9%

Miasto Wolbrom 6,8% 12,6% 6,8% 42,7% 26,2% 6,8% 8,7% Strona OGÓŁEM – 5,1% 10,3% 10,4% 32,0% 20,9% 7,1% 6,2%

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Powiat olkuski

Ogólnie rzecz biorąc 58,2% mieszkańców powiatu olkuskiego dobrze ocenia ofertę uprawiania sportu i rekreacji w swojej gminie, w tym jednak tylko 6,4% bardzo dobrze. Oferta sportowa najlepiej oceniona została w większych miastach – w Wolbromiu 67,0% uważa, że jest dobra lub bardzo dobra, a w Olkuszu takiego zdania jest 65,0%. Oferta sportowa dobrze oceniona została także w gminie Bukowno, gdzie pozytywne oceny prezentuje 64,4% respondentów. Aspekt ten najsłabiej ocenili natomiast mieszkańcy gminy Trzyciąż, w której tylko co czwarty mieszkaniec (24,6%) uważa, że oferta związana ze sportem i rekreacją jest dobra, w tym gronie jednak nikt nie stwierdził, że jest bardzo dobra.

Oferta sportowa jest zdecydowanie lepiej oceniana w miastach niż na wsi (stosunek ocen dobrych i bardzo dobrych wynosi 66,9% w miastach wobec 48,5% na wsi). Ofertę tę nieznacznie lepiej oceniają mężczyźni niż kobiety (stosunek ocen dobrych i bardzo dobrych wynosi 63,5% wobec 53,8%). Ponadto wraz z wiekiem respondentów obniża się prezentowana przez nich ocena. O ile wśród najmłodszych badanych (18-24 lata) pozytywne opinie wyraża 72,5%, w grupie 35-44 lata odsetek ten wynosi 58,1%, to wśród najstarszych

badanych (powyżej 65 roku życia) pozytywnie wypowiada się tylko 43,0% ankietowanych.

69 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 19. Ocena oferty uprawiania sportu i rekreacji w gminie

Suma wskazań na "dobrą" oraz "bardzo dobrą" ocenę oferty w gminie

67,0% 70% 64,4% 65,0% 58,0% 60% 51,8% 53,2% 47,9% 50%

40%

30% 24,6%

20%

10%

0% Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Miasto Miasto Bolesław Bukowno Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Olkusz Wolbrom (tereny (tereny wiejskie) wiejskie)

W dalszej części zapytano badanych, czy ich zdaniem wystarczająco dba się o zabytki znajdujące się na terenie gminy. Na to pytanie odpowiedziało 80% badanych, pozostała część nie miała zdania na ten temat. Badani, którzy udzielili odpowiedzi generalnie dobrze oceniają dbałość o zabytki w powiecie olkuskim. Ogólnie rzecz biorąc 63% mieszkańców powiatu uważa, że na terenie ich gminy wystarczająco dba się o zabytki, w tym jednak tylko 4,4% stwierdziło, że dba się zdecydowanie wystarczająco. Przeciwnego zdania było 16,2% badanych, którzy uznali, że ta dbałość jest niewystarczająca. Najlepiej została ona oceniona w Olkuszu (74,2% mieszkańców uważa, że o zabytki dba się wystarczająco), na terenach wiejskich gminy Olkusz (72,0%) i w gminie Bolesław (69,9%). Najmniej pozytywnych ocen dotyczących tego aspektu pojawiło się w gminie Bukowno, gdzie mniej niż co trzeci badany (32,6%) uważa, że o zabytki dba się wystarczająco. Szczegółowe dane dotyczące odsetka

badanych potwierdzających odpowiednią dbałość o zabytki znajdujące się na terenie gminy

przedstawia poniższy wykres. 70 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 20. Opinia badanych na temat dbałości o zabytki znajdujące się na terenie gminy

Suma odpowiedzi mówiących, że dba się "raczej " i "zdecydowanie" wystarczająco

72,0% 74,2% 80% 69,9% 68,0% 62,1% 60% 49,1% 52,0%

40% 32,6%

20%

0% Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Miasto Miasto Bolesław Bukowno Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Olkusz Wolbrom (tereny (tereny wiejskie) wiejskie)

Kolejna kwestia dotyczyła promocji zabytków i atrakcji turystycznych gminy będącej miejscem zamieszkania respondenta. Jedna czwarta ankietowanych (24,7%) nie była w stanie udzielić odpowiedzi na to pytanie, ponieważ nie miała zdania na ten temat. Spośród pozostałych, większość była zdania, że promocja ta jest wystarczająca. Ogólnie w powiecie olkuskim 45,2% uważa, że promocja jest wystarczająca, w tym 7,3%, że zdecydowanie wystarczająca. Przeciwnego zdania jest 30,1%, w tym, 9,1% twierdzi, że promocja jest zdecydowanie niewystarczająca.

Najwięcej pozytywnych opinii dotyczących promocji pojawiło się w Olkuszu (55,5% uważa, że promocja jest wystarczająca) i gminie Bolesław (takiego zdania było 49,4% mieszkańców). Najmniej pozytywnych opinii zanotowano natomiast wśród mieszkańców terenów wiejskich gminy Wolbrom (27,5%) i w gminie Bukowno, gdzie tylko 30,4% ankietowanych jest zdania, że promocja zabytków i atrakcji kulturalnych jest wystarczająca.

Szczegółowe dane dotyczące tego wskaźnika w poszczególnych gminach przedstawia

poniższy wykres. 71 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 21. Opinia badanych na temat promowania zabytków i atrakcji turystycznych w gminie

Suma odpowiedzi mówiących, że promocja jest "zdecydowanie" i "raczej wystarczająca

60% 55,0% 49,4% 48,6% 47,6% 50% 44,7% 36,8% 40% 30,4% 27,5% 30% 20% 10% 0% Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Miasto Miasto Bolesław Bukowno Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Olkusz Wolbrom (tereny (tereny wiejskie) wiejskie)

Ostatnim zagadnieniem w części dotyczącej sportu i kultury było zaplecze infrastrukturalne dla turystów. W przypadku tej kwestii jeszcze większy odsetek badanych niż przy poprzednich pytaniach nie był w stanie udzielić odpowiedzi – 26,9% mieszkańców powiatu nie ma zdania na ten temat. Spośród pozostałych, większa część uważa, że zaplecze infrastrukturalne nie jest wystarczające. Ogólnie w powiecie olkuskim jedna trzecia badanych (31,3%) jest przekonana, że gmina, którą zamieszkują ma wystarczające zaplecze infrastrukturalne dla turystów, w tym 4,4%, że zdecydowanie ma. Przeciwnego zdania jest 41,8% mieszkańców powiatu, w tym 13,3% twierdzi, że gmina zdecydowanie nie ma wystarczającego zaplecza dla turystów.

Stworzywszy dekompozycję tej zmiennej na poszczególne gminy stwierdzić można, że w żadnej gminie powiatu olkuskiego grupa osób uważających, że infrastruktura turystyczna jest wystarczająca nie przewyższa grupy będącej przeciwnego zdania. Najlepszą opinię na

temat infrastruktury turystycznej w swojej gminie mają mieszkańcy Olkusza – 39,4% z nich

uważa, że ta infrastruktura jest wystarczająca (przeciwnego zdania jest 19,9%). Infrastruktura 72

turystyczna relatywnie dobrze oceniana jest także na terenach wiejskich gminy Olkusz Strona (33,6% mieszkańców uważa, że jest wystarczająca) i w gminie Bolesław (32,5%). Element ten najgorzej oceniany jest z kolei wśród mieszkańców terenów wiejskich gminy Wolbrom

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

(19,9% stwierdzeń, że jest wystarczająca) oraz w gminie Trzyciąż (21,1%). Szczegółowe dane dotyczące tego wskaźnika w poszczególnych gminach przedstawia poniższy wykres.

Wykres 22. Opinia badanych na temat zaplecza infrastrukturalnego dla turystów w ich gminie

Suma wskazań na "raczej" i zdecydowanie" wystarczające zaplecze 39,4% 40% 32,5% 33,6% 35% 28,6% 29,1% 30% 24,4% 25% 21,1% 19,9% 20% 15% 10% 5% 0% Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Miasto Miasto Bolesław Bukowno Klucze Olkusz Trzyciąż Wolbrom Olkusz Wolbrom (tereny (tereny wiejskie) wiejskie)

73 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

4.10. Informowanie o stanach zagrożenia

Ostatnią część badania ilościowego stanowiły pytania dotyczące informowania mieszkańców przez gminę/powiat w sytuacjach różnego rodzaju zagrożenia, na przykład powodziowego, opadów deszczu, burz i tym podobnych.

Ponad dwukrotnie więcej ankietowanych wyraża negatywne niż pozytywne opinie odnośnie bycia informowanym o sytuacjach zagrożenia. Ogólnie w powiecie olkuskim 20,7% uczestników badania uważa, że w takich sytuacjach jest dobrze informowana, w tym 6,7%, że zdecydowanie dobrze. Przeciwnego zdania jest 52,3% respondentów, którzy uważają, że nie są należycie informowani, w tym 32,2%, że zdecydowanie nie są.

Na temat informacji w sytuacjach kryzysowych najlepiej wypowiadają się mieszkańcy gminy Bolesław, w której 32,5% czuje się należycie informowana oraz gminy Trzyciąż (29,8% ma takie odczucie). Najgorzej na ten temat wypowiadają się mieszkańcy gminy Klucze, spośród których tylko 13,6% czuje się należycie informowana, a także terenów wiejskich gminy Olkusz, gdzie takie odczucia ma 17,5% mieszkańców. Szczegółowe dane dotyczące odpowiedzi mieszkańców poszczególnych gmin przedstawia poniższa tabela.

Wykres 23. Opinia badanych na temat tego, czy w sytuacjach zagrożenia są odpowiednio informowani

Nie wiem / Zdecydowanie Zdecydowanie Raczej nie Raczej tak nie tak Trudno powiedzieć

Gmina Bolesław 27,7% 21,7% 22,9% 9,6% 18,1%

Gmina Bukowno 26,7% 20,7% 15,6% 4,4% 32,6%

Gmina Klucze 42,1% 25,7% 9,3% 4,3% 18,6%

Gmina Olkusz 36,4% 23,1% 11,9% 5,6% 23,1%

(tereny wiejskie) 74 Gmina Trzyciąż 38,6% 21,1% 21,1% 8,8% 10,5%

Gmina Wolbrom Strona 34,5% 18,1% 13,5% 8,8% 25,1% (tereny wiejskie)

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Miasto Olkusz 29,0% 17,6% 12,0% 7,8% 33,6%

Miasto Wolbrom 30,1% 20,4% 19,4% 2,9% 27,2% Ogólnie – 32,2% 20,1% 14,0% 6,7% 27,0% Powiat olkuski

Uczestników badania zapytano również, w jaki sposób chcieliby być informowani o sytuacjach zagrożenia w ich miejscowości. Najczęściej wskazywanym kanałem informacyjnym są sms-y i mms-y, o których wspomniało 46,4% mieszkańców powiatu olkuskiego. Taki sposób informowania jest najpopularniejszy w większości gmin, szczególnie w Olkuszu (51,2%) i w gminie Bukowno (50,4%). Są jednak gminy, w których więcej osób oczekuje informowania za pomocą plakatów rozwieszanych w miejscach publicznych. Sytuacja taka ma miejsce w Wolbromiu (46,6% osób wybierających tę metodę), gminie Trzyciąż (42,1%) i gminie Bolesław (39,8%). Plakatowanie w taki sposób jest drugą najczęściej wskazywaną metodą, za pomocą której ogólnie w powiecie olkuskim chciałoby być informowanych 36,6% mieszkańców. Na trzecim miejscu, zarówno w przypadku całego powiatu, jak też każdej konkretnej gminy pojawiły się ogłoszenia czytane lub umieszczane w kościele. W skali całego powiatu 22,1% badanych chciałoby być informowanych w ten sposób, najwięcej w Wolbromiu (30,1%), na terenach wiejskich gminy Wolbrom (28,1%) i w gminie Trzyciąż (28,1%). Relatywnie najmniej badanych wskazało pocztę elektroniczną, jako sposób przekazu informacji. W skali całego powiatu jest to 12,4% osób, najwięcej w gminie Klucze (15,7%).

Nowoczesne formy komunikacji (sms-y oraz poczta elektroniczna) preferowane są przede wszystkim przez respondentów z młodszych grup wiekowych, wraz z wiekiem poziom

akceptacji dla powiadamiania tą drogą maleje. Są one też bardziej pożądane w miastach niż

na wsi. W przypadku powiadamiania sms-owego życzyłoby sobie tego 51,0% mieszkańców 75

miast i 41,7% mieszańców wsi. Strona Wśród innych propozycji odnośnie sposobów informowania mieszkańców o zagrożeniach w ich miejscowości wskazano przede wszystkim alarmy, syreny i innego rodzaju

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

sygnały dźwiękowe, które mogą nadawane dzięki straży pożarnej. Innymi propozycjami były bezpłatne gazetki i broszury, straż miejska, która chodziłaby po mieście roznosząc informacje, media (radio, telewizja), informacje przekazywane przez sołtysów i Internet (strony urzędów gminy oraz lokalne portale).

Wykres 24. Pożądane metody przekazywania informacji o zagrożeniach w miejscowości zamieszkania (z podziałem na gminy)

Odsetek badanych chcących być informowanymi w podany sposób

12,6% 30,1% Miasto Wolbrom 46,6% 41,7%

12,2% 21,4% Miasto Olkusz 36,1% 51,2%

14,6% 28,1% Gmina Wolbrom (tereny wiejskie) 38,6% 44,4%

10,5% 28,1% Gmina Trzyciąż 42,1% 38,6%

8,4% 18,2% Gmina Olkusz (tereny wiejskie) 34,3% 48,3%

15,7% 23,6% Gmina Klucze 33,6% 43,6%

12,6% 13,3% Gmina Bukowno 29,6% 50,4%

10,8% 18,1% Gmina Bolesław 39,8% 33,7%

0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%

E-mailem Ogłoszenia w kościele 76 Plakaty rozwieszane w miejscach publicznych

Poprzez SMS/MMS Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

5. Raport z badań ilościowych (CATI) z przedsiębiorcami

5.1. Charakterystyka próby badawczej

W ramach projektu „Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne jako instrument rozwoju ponadlokalnego” przeprowadzono badanie ankietowe z grupą przedsiębiorców. W badaniu wzięło udział 252 przedsiębiorców z powiatu olkuskiego. Wielkość firmy, jaką reprezentowali badani odzwierciedla dysproporcję w populacji generalnej – zdecydowana przewaga mikroprzedsiębiorstw.

Wykres 25. Wielkość firmy

94,8%

4,8% 0,4%

Do 9 pracowników 10 do 49 pracowników 50 i więcej pracowników

Niespełna 40% badanych wskazywało na Olkusz, jako miejsce wykonywania pracy. Ponad 11% badanych prowadziło swoje przedsiębiorstwa w Kluczach oraz Gminie Olkusz – na terenach wiejskich.

Wykres 26. Miejsce wykonywania pracy

Gmina Wolbrom - tereny wiejskie 10,3% Gmina Olkusz - tereny wiejskie 11,1% Trzyciąż 3,6% Bolesław 5,6% Bukowno 9,9% Klucze 11,9%

Miasto Wolbrom 9,5%

Miasto Olkusz 38,1% 77 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%

Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Przedsiębiorcy mieli określić swoją branżę – dominującą w działalności. Największy odsetek badanych wskazał na Handel hurtowy i detaliczny – naprawę pojazdów samochodowych, włączając motocykle. Ponad 11% badanych wskazało na budownictwo i

przetwórstwo przemysłowe.

78 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 27. Branża

S i T - Pozostała działalność usługowa; 5,2% Gospodarstwa domowe zatrudniające … R - Działalność związana z kulturą, rozrywką i 1,2% rekreacją

Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 4,0%

P - Edukacja 3,6%

O - Administracja publiczna i obrona narodowa; 0,8% obowiązkowe zabezpieczenia społeczne N - Działalność w zakresie usług administrowania i 1,6% działalność wspierająca M - Działalność profesjonalna, naukowa i 6,7% techniczna L - Działalność związana z obsługą rynku 2,0% nieruchomości

K - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 3,2%

J - Informacja i komunikacja 1,6%

I - Działalność związana z zakwaterowaniem i 2,8% usługami gastronomicznymi

H - Transport i gospodarka magazynowa 7,9%

G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa 34,8% pojazdów samochodowych, włączając motocykle

F - Budownictwo 11,1%

E - Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i 0,4% odpadami oraz działalność związana z rekultywacją

C- Przetwórstwo przemysłowe 11,5%

A - Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 1,6% 79 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Bezpieczeństwo i porządek publiczny

Pierwsze pytania w ankiecie dotyczyły bezpieczeństwa i porządku publicznego. Przedsiębiorcy mieli ocenić pod względem bezpieczeństwa prowadzenie swojej działalności na terenie gminy, a także ocenić służby zajmujące się utrzymaniem porządku i bezpieczeństwa pod względem kilku cech.

Przedsiębiorcy zadeklarowali, że prowadzenie działalności gospodarczej na terenie ich gminy jest bezpieczne – 84,6% (suma odpowiedzi raczej bezpiecznie i zdecydowanie bezpiecznie). Niebezpiecznie czuje się 8,3% przedsiębiorców (suma odpowiedzi raczej niebezpiecznie i zdecydowanie niebezpiecznie).

Wykres 28. Ocena bezpieczeństwa prowadzenia działalności gospodarczej w gminie respondenta

Nie wiem/ Trudno powiedzieć 7,5%

Zdecydowanie niebezpiecznie 0,8%

Raczej niebezpiecznie 7,1%

Raczej bezpiecznie 48,0%

Zdecydowanie bezpiecznie 36,6%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Kolejnym pytaniem, jakie zostało zadane respondentom, była ocena policji jako służby zajmującej się porządkiem i bezpieczeństwem w gminie, w skali 5-stopniowej, gdzie 1 oznaczało najniższą ocenę, a 5 najwyższą. Jak widać na poniższym wykresie przedsiębiorcy

głównie dawali ocenę 3. Badani najwyżej ocenili możliwość kontaktu z policją, a najniższej

skuteczność działania.

80 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 29. Ocena policji

5 4 3 2 1

18,7% 34,0% Możliwość kontaktu 38,9% 4,8% 3,6% 10,7% 29,9% Skuteczność działania 44,0% 8,7% 6,7% 17,1% 29,3% Życzliwość wobec klientów 42,1% 7,1% 4,4% 11,1% 32,6% Szybkość reakcji 42,5% 7,1% 6,7%

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

36,1% badanych odpowiedziało, że w ich gminie nie ma straży miejskiej/gminnej. Pozostałe aspekty – możliwość, skuteczność działania, życzliwość wobec klientów czy szybkość reakcji podobnie jak w przypadku policji zostały ocenione na 3. Ponowie najwyżej oceniono możliwość kontaktu, a najniższej szybkość reakcji.

Wykres 30. Ocena straży miejskiej/gminnej

W mojej gminie nie ma straży miejskiej/gminnej 5 4 3 2 1

36,1% 9,1% 16,7% Możliwość kontaktu 28,1% 4,4% 5,6% 36,1% 6,7% 16,7% Skuteczność działania 25,9% 6,7% 7,9% 36,1% 7,5% 15,5% Życzliwość wobec klientów 26,3% 7,1% 7,5% 36,1%

7,1% 81 14,7% Szybkość reakcji 29,8% 4,4%

7,9% Strona Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Edukacja

Kolejnym aspektem, który został poruszony w badaniu była edukacja. Przedsiębiorców powiatu olkuskiego zapytano o ocenę szkół na terenie powiatu – czy przygotowują uczniów do tego, aby w przyszłości stali się dobrymi pracownikami. 28,2% badanych nie potrafiło odpowiedzieć na to pytanie. Optymistycznie na szkoły w powiecie spojrzało 48,8% badanych (suma odpowiedzi raczej tak i zdecydowanie tak). 23% przedsiębiorców uznało, że lokalne szkoły nie przygotowują dobrze przyszłych pracowników.

Wykres 31. Ocena przygotowania uczniów przez szkoły na terenie gminy/powiatu do tego, aby w przyszłości stali się dobrymi pracownikami

Nie wiem/ Trudno powiedzieć 28,2% Zdecydowanie nie 7,5% Raczej nie 15,5% Raczej tak 34,1% Zdecydowanie tak 14,7%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

W związku z tak dużym zróżnicowaniem odpowiedzi, zapytano badanych o zapotrzebowania na nowe szkoły bądź absolwentów. Tu również odnotowano około 30% odpowiedzi nie wiem/trudno powiedzieć. Przedsiębiorcy, którzy wyrazili swoje zapotrzebowanie, deklarowali, że brakuje przede wszystkim szkół zawodowych, i absolwentów z wiedzą techniczną budowlaną oraz mechaniczną. Jednocześnie przedsiębiorcy wykazali zainteresowanie zatrudnieniem osób na staż – 40,1% badanych. Ponad połowa przedsiębiorców powiatu olkuskiego nie była zainteresowana zatrudnieniem z

wykorzystaniem jakiejkolwiek formy podanej w kafeterii odpowiedzi.

82 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 32. Zainteresowanie zatrudnieniem osób przy wykorzystaniu:

Nie byłbym zainteresowany/a 56,3% Doposażenia lub wyposażenia stanowiska pracy 2,8% Robót publicznych 4,0% Prac społeczno użytecznych 7,5% Prac interwencyjnych 8,7% Staży 40,1%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Badani przedsiębiorcy jako obszar o charakterze deficytowym w zakresie edukacji wskazywali na szkoły zawodowe, przede wszystkim budowlane i mechaniczne. Brakuje im w tym zakresie pracowników, którzy byliby kształceni lokalnie, a co za tym idzie koszt zatrudnienia takiego pracownika byłby nieco niższy niż specjalistów z innych obszarów.

Środowisko w gminie

Kolejny podrozdział dotyczy oceny sprawności organizacyjnej i dostępności podmiotów sfery komunalnej, tj. przedsiębiorstw: wodociągowo-kanalizacyjnym oraz wodociągowym. Zdecydowana większość badanych (71% - suma odpowiedzi zbyt wysoka i zdecydowanie zbyt wysoka) stwierdziła, że dostarczana woda jest droga. Co trzeci badany

odpowiedział, że koszt jest akceptowalna.

83 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 33. Cena dostarczanej wody

Zdecydowanie zbyt niska 0,4%

Zbyt niska 0,4%

Akceptowalna 28,2%

Zbyt wysoka 32,5%

Zdecydowanie zbyt wysoka 38,5%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Na wzór oceny służb porządku i bezpieczeństwa w gminie, poproszono przedsiębiorców z powiatu olkuskiego o ocenę w skali 5-stopniej dostępu informacji na temat stawek za dostarczenie i odbiór ścieków, zakresu świadczonych usług, jakości dostarczanej wody oraz przerw w dostawie wody i odbiorze ścieków związanych z różnymi awariami. Najczęstszą oceną wskazywaną przez przedsiębiorców była 4. Przedsiębiorcy najlepiej ocenili dostęp do informacji przerw w dostawie wody i odbiorze ścieków,

związanych z awariami.

84 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 34. Ocena dostępu informacji

5 4 3 2 1

23,4% 33,7% przerw w odbiorze ścieków lub awariach 29,4% 7,5% 6,0% 24,2% 35,7% przerw w dostawach wody lub awariach 27,0% 8,7% 4,4% 13,9% 35,7% jakości dostarczanej wody 32,9% 9,9% 7,6% 11,5% 39,3% zakresu świadczonych usług 36,1% 8,3% 4,8% 14,7% 38,9% stawek i opłat za dostawę wody i odbiór ścieków 28,6% 11,1% 6,7%

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Według przedsiębiorców z powiatu olkuskiego procedury związane z zawieraniem umowy z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym były proste i przejrzyste – 62,2% - suma odpowiedzi zdecydowanie tak i raczej tak. Co czwarty badany nie potrafił odpowiedzieć na to pytanie.

Wykres 35. Prostota i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym

Moja firma nie zawierała umowy 4,8% Nie wiem/ Trudno powiedzieć 24,6% Zdecydowanie nie 3,6%

Raczej nie 4,8%

Raczej tak 39,6% 85

Zdecydowanie tak 22,6% Strona 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

W związku z rozłącznością usług wodociągowo-kanalizacyjnych w gminie Bolesław, przedsiębiorcy z tego regionu ocenili prostotę i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z przedsiębiorstwem wodociągowym. Liczba przedsiębiorców z tego regionu to 14 respondentów. W związku z tak małą liczba badanych, poniższy wykres prezentuje wartości w postaci liczb rzeczywistych. 8 na 14 przedsiębiorców oceniło umowy jako raczej przejrzyste i zrozumiałe.

Wykres 36. Prostota i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z przedsiębiorstwem wodociągowym (odpowiedzi przedsiębiorców z gminy Bolesław N=14)

Moja firma nie zawierała umowy 2 Nie wiem/ Trudno powiedzieć 1 Zdecydowanie nie 1 Raczej nie 0 Raczej tak 8 Zdecydowanie tak 2

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Na wzór poprzedniego pytania przedsiębiorców z gminy Bolesław zapytano o umowy z przedsiębiorstwem kanalizacyjnym. 1 badany nie udzielił odpowiedzi na to pytanie. 4 na 13 przedsiębiorców określiło umowy zawarte z przedsiębiorstwem kanalizacyjnym jako zdecydowanie przejrzyste i proste, a 5 odpowiedziało raczej tak.

Wykres 37. Prostota i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z przedsiębiorstwem kanalizacyjnym (odpowiedzi przedsiębiorców z gminy Bolesław N=13)

Moja firma nie zawierała umowy 1 Nie wiem/ Trudno powiedzieć 2

Zdecydowanie nie 1

Raczej tak 5

Zdecydowanie tak 4 86

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Energia

Kolejny podrozdział w raporcie dotyczy energii, z jakiej korzystają badani w swoich przedsiębiorstwach. Podobnie, jak w przypadku podrozdziału dotyczącego środowiska, zapytano przedsiębiorców o ocenę usług oraz prostotę i przejrzystość zawieranych umów.

Poniższy wykres nie sumuje się do 100%, ponieważ przedsiębiorcy mieli możliwość wielokrotnych odpowiedzi – wskazywali na wszystkie systemy, z których korzystają ich firmy. Zdecydowana większość podawała, że korzysta z energii elektrycznej, co trzeci przedsiębiorca wskazywał na sieć gazową oraz własny piec/kotłownię do ogrzania budynku.

Wykres 38. Systemy, z których korzysta firma respondenta

Inny system 2,0%

Sieci gazowej 31,7%

Sieci ciepłowniczej (lokalna kotłownia) 5,6%

Własny piec/kotłownia do ogrzewania wody 23,0% Sieci ciepłowniczej (centralna ciepła woda 7,1% użytkowa) Własny piec/kotłownia do ogrzania budynku 32,5% Sieci ciepłowniczej (system 10,7% ogólnomiejski/gminny/osiedlowy) Energii elektrycznej 78,2%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Kolejnym pytaniem w ankiecie, była ocena dostaw energii, biorąc pod uwagę przerwy

w dostawie, reakcję na awarię czy funkcjonowanie biura obsługi. W zdecydowanej

większości systemów przedsiębiorcy mieli problem z określeniem odpowiedzi. Wynikało to 87 zapewne z niskiego odsetka użytkowania poszczególnych systemów. Najwięcej

zróżnicowanych odpowiedzi wystąpiło w przypadku energii elektrycznej – tu ponad połowa Strona badanych oceniła dobrze dostawy energii.

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 39. Ocena systemu dostaw energii, biorąc pod uwagę przerwy w dostawie, reakcję na awarię, funkcjonowanie biura obsługi

Nie wiem/ Trudno powiedzieć Bardzo źle Źle Dostatecznie Dobrze Bardzo dobrze

67,1% 0,4% 1,6% Centralnej ciepłej wody użytkowej 6,3% 19,4% 5,2% 65,5% 0,4% ciepła (centralne ogrzewanie – ogólnomiejskie lub 0,8% lokalne) 6,7% 21,0% 5,6% 46,4% 0,4% 0,8% gazu 9,9% 29,0% 13,5% 10,6% 2,0% 5,2% elektrycznej 16,3% 50,8% 15,1%

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

W dalszej części ankiety, zapytano przedsiębiorców powiatu olkuskiego o przejrzystość i prostotę zawieranych umów z dostawcami energii. Aż 61,5% badanych stwierdziło (suma odpowiedzi raczej tak i zdecydowanie tak), że umowa zawarta z

przedsiębiorstwem dostarczającym energię elektryczną była prosta i przejrzysta.

88 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 40. Prostota i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z przedsiębiorstwem dostarczającym energię elektryczną

Moja firma nie zawierała umowy 4,4% Nie wiem/ Trudno powiedzieć 21,8% Zdecydowanie nie 4,8% Raczej nie 7,5% Raczej tak 45,2% Zdecydowanie tak 16,3%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Zdecydowanie mniejszy odsetek przedsiębiorców korzysta z systemu gazowego. Niemniej jednak ponad połowa badanych (suma odpowiedzi raczej tak i zdecydowanie tak) uznała, że umowa zawierana z przedsiębiorstwem dostarczającym gaz była prosta i przejrzysta.

Wykres 41. Prostota i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z przedsiębiorstwem dostarczającym gaz

Moja firma nie zawierała umowy 21,8%

Nie wiem/ Trudno powiedzieć 21,0%

Zdecydowanie nie 2,0%

Raczej nie 4,8%

Raczej tak 35,7%

Zdecydowanie tak 14,7%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

36,5% badanych nie zawierało umowy z przedsiębiorstwem dostarczającym ciepło,

natomiast co piątemu badanemu trudno było odpowiedzieć na to pytanie. Ci respondenci, 89

którzy zawarli umowy z przedsiębiorstwem dostarczającym ciepło odpowiedzieli, że były one Strona proste i przejrzyste – 36,5% (suma odpowiedzi raczej tak i zdecydowanie tak).

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wykres 42. Prostota i przejrzystość procedur związanych z zawieraniem umowy z przedsiębiorstwem dostarczającym ciepło

Moja firma nie zawierała umowy 36,5%

Nie wiem/ Trudno powiedzieć 19,8%

Zdecydowanie nie 1,6%

Raczej nie 5,6%

Raczej tak 26,2%

Zdecydowanie tak 10,3%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Drogi i transport

Ostatni blok na temat usług publicznych dotyczył oceny dróg i transportu. Według przedsiębiorców z powiatu olkuskiego stan dróg w gminie jest zły – na taką odpowiedź wskazało prawie 60% badanych (suma odpowiedzi bardzo źle i źle). Co trzeci respondent stwierdził, że stan dróg w gminie jest dostateczny. 11,5% badanych stwierdziło, że stan dróg w gminie jest dobry.

Wykres 43. Ocena stanu nawierzchni dróg w gminie

Nie wiem/ Trudno powiedzieć 0,8% Bardzo źle 30,2% Źle 29,7% Dostatecznie 27,8% Dobrze 8,7% Bardzo dobrze 2,8%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok 90 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Przedsiębiorcy bardzo podobnie ocenili stan dróg w powiecie. Różnica w odpowiedziach pozytywnych i negatywnych wynosi około 2% w porównaniu z oceną dróg w gminie.

Wykres 44. Ocena stanu nawierzchni dróg w powiecie

Nie wiem/ Trudno powiedzieć 2,8% Bardzo źle 25,0% Źle 30,6% Dostatecznie 32,1% Dobrze 7,9% Bardzo dobrze 1,6%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Badani nie mieli większych zastrzeżeń do dostępu do układu komunikacyjnego miejscowości. Prawie połowa przedsiębiorców stwierdziła, że układ ten raczej umożliwia sprawne prowadzenie firmy. Co dziesiąty badany odpowiadał zdecydowanie tak.

Wykres 45. Czy dostęp układ komunikacyjny miejscowości umożliwia sprawne prowadzenie firmy?

Nie wiem/ Trudno powiedzieć 17,5% Zdecydowanie nie 7,9% Raczej nie 14,3% Raczej tak 48,4% Zdecydowanie tak 11,9%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Pytania podsumowujące

Wśród pytań podsumowujących zapytano przedsiębiorców czy widzą konieczność 91 wspierania rozwoju gospodarczego Gminy poprzez zastosowanie takich instrumentów jak: zmiany Planu Zagospodarowania Przestrzennego, umorzenie zaległości, rozłożenie na raty Strona podatku czy zwolnienie z podatku od nieruchomości. Poniższy wykres nie sumuje się do

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

100% ponieważ przedsiębiorcy mieli możliwość wielokrotnych odpowiedzi. Największy odsetek badanych wskazał na zwolnienie z podatku od nieruchomości, ponad połowa sugerowała rozłożenie podatku na raty oraz umorzenie zaległości.

Wykres 46. Instrumenty, które mogą wspierać rozwój gospodarczy gminy

Inne 8,8%

Zmiany w Planie Zagospodarowania 32,3% Przestrzennego

Umorzenie zaległości 53,8%

Rozłożenie na raty podatku 59,4%

Zwolnienie z podatku od nieruchomości 66,9%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

Władza w ocenie olkuskich przedsiębiorców nie wspiera aktywnie rozwoju gospodarczego gminy – na taką odpowiedź wskazała ponad połowa respondentów. Co piąty badany zadeklarował, że władze raczej wspierają rozwój gospodarczy.

Wykres 47. Ocena aktywności wspierania rozwoju gospodarczego gminy przez jej władze

Nie wiem/ Trudno powiedzieć 18,7% Zdecydowanie nie 27,5% Raczej nie 29,5% Raczej tak 20,7% Zdecydowanie tak 3,6%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok 92

Ocena powiatu olkuskiego pod względem miejsc, gdzie można skorzystać z usług Strona kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych z perspektywy lokalnych przedsiębiorców wygląda

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

dobrze – ponad 60% stwierdziło, że na terenie powiatu są takie miejsca, jednak co czwarty badany odpowiadał przecząco na to pytanie.

Wykres 48. Istnienie miejsc na terenie gminy/powiatu, w których swój wolny czas mogą spędzać pracownicy firmy respondenta

61,1% 26,6% 12,3%

Tak Nie Nie wiem/ Trudno powiedzieć

Źródło: Badania ilościowe, Instytut Badawczy IPC, 2013 rok

93 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

6. Wnioski z badania z przedsiębiorcami

Przedsiębiorcy z powiatu olkuskiego mimo średniej oceny przyznawanej policji czy straży miejskiej/gminnej czują się bezpiecznie w swojej gminie. W kontekście bezpieczeństwa i porządku doceniają możliwość skontaktowania się z poszczególnymi służbami, jednak nieco niżej oceniają szybkość reakcji.

Według badanych lokalne szkoły dobrze przygotowują uczniów do bycia dobrym pracownikiem, niemniej jednak co czwarty badany był przeciwnego zdania. Przedsiębiorcy deklarowali, że brakuje przede wszystkim szkół zawodowych i absolwentów z wiedzą techniczną budowlaną oraz mechaniczną, a sami w ramach zatrudnienia zaoferowaliby najchętniej staż.

Lokalni przedsiębiorcy uznali koszty dostarczanej wody za zbyt wysokie, a najlepiej ocenili dostęp do informacji o przerwach w dostawie wody i odbiorze ścieków, związanych z awariami. Ponadto przedsiębiorcy uznali, że umowy zawierane z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym były czytelne i przejrzyste.

Największy odsetek badanych ocenia system dostawy energii elektrycznej dobrze, biorąc pod uwagę przerwy w dostawie, reakcje na awarie, czy generalnie funkcjonowanie biura obsługi. W przypadku firm dostarczających energie umowy również zostały uznane za przejrzyste i zrozumiałe.

Według przedsiębiorców z powiatu olkuskiego stan dróg w powiecie i gminie nie jest dobry, natomiast dostęp do układu komunikacyjnego umożliwia sprawne prowadzenie ich

firmy. Z instrumentów, które według badanych sprzyjałyby rozwoju gospodarczego gminy

najwięcej przedsiębiorców wskazało na zwolnienie z podatku od nieruchomości. 94

Wyniki badań jednoznacznie wskazują, że przedsiębiorcy z powiatu olkuskiego chcieliby Strona większego zaangażowania władz w aktywne wspieranie rozwoju gospodarczego gminy.

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Raport z wywiadów fokusowych z mieszkańcami powiatu olkuskiego oraz przedstawicielami władz lokalnych

96 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

7. Wprowadzenie do badań jakościowych

W trzecim kwartale 2013 roku zrealizowane zostały badanie fokusowe będące fragmentem projektu badawczo-szkoleniowego pn. Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne jako instrument rozwoju ponadlokalnego.

Jednym z elementów części diagnostycznej projektu było badanie jakościowe o funkcji komplementarnej wobec zastosowanych ilościowych technik zbierania danych. Zostało one zrealizowane techniką pogłębionych wywiadów grupowych (ang. FGI – Focus Group Interview), w których uczestniczyli mieszkańcy należących do Porozumienia gmin oraz przedstawiciele władz lokalnych. Łącznie zrealizowanych zostało pięć wywiadów, w których udział wzięło łącznie 39 respondentów.

Dla utrzymania eksploracyjnego charakteru wywiadów grupowych, zostały one zrealizowane w oparciu o jakościowe narzędzie badawcze – scenariusz rozmowy z predefiniowaną listą poszukiwanych informacji. Dzięki temu zabiegowi badacz moderujący wywiad mógł dostosować kolejność poruszanych tematów do dynamiki grupy, by utrzymać swobodną atmosferę dyskusji. Jednocześnie moderator w trakcie wywiadów pogłębiał watki szczególnie interesujące z perspektywy problematyki badawczej, ograniczając pojawiające się w rozmowie dygresje i oboczności.

Wprowadzeniem do wywiadu było pytanie o ogólne zadowolenie z życia mieszkańców badanych gmin. Zdecydowana większość respondentów zadeklarowała, że jest zadowolona z życia w powiecie olkuskim – największa niedogodnością pozostaje wysokie bezrobocie w regionie. Badani doceniają spokój małych miast i wolniejsze niż w wielkich

aglomeracjach tempo życia. 97

Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

7.1. Bezpieczeństwo i porządek publiczny

Wszyscy uczestnicy wywiadów grupowych zgodnie przyznawali, że czują się na terenie swoich gmin bezpiecznie; przeciwne opinie, wskazujące na istnienie miejsc „nieprzyjemnych” pojawiały się znacznie rzadziej. Wysokie poczucie bezpieczeństwa respondentów to przede wszystkim konsekwencja zamieszkiwania małych miejscowości, gdzie zna się innych mieszkańców i wzajemnie pomaga. Jak mówi jeden z badanych:

W powiecie olkuskim generalnie można uznać, że jest w miarę bezpiecznie. (…) Małomiasteczkowe środowisko, tutaj nic się nie stanie bez wiedzy sąsiada właściwie. Inny badany uzupełnia:

Znamy naszych mieszkańców i tych obcych na ulicy zaraz widzimy, to jakoś się człowiek czuje bezpieczniej. Lokalną sytuację podsumowuje mieszkaniec Bolesławia:

Mamy tak to poukładane, że swój swojego nigdy nie tknie. Poczucie bezpieczeństwa wynikające z funkcjonowania w znajomym środowisku zagrożone jest jedynie ze strony „obcych” – przybyszów spoza powiatu olkuskiego. To oni, w opinii respondentów, prowokują niebezpieczne sytuacje (wspomniana została między innymi strzelanina) oraz zakłócają spokój i porządek (głównie po lokalnych imprezach i dyskotekach).

Mieszkańcy Olkusza, co interesujące, kategorie „swoich” i „obcych” postrzegają bardziej lokalnie niż inni badani – na poziomie poszczególnych osiedli w mieście. Jak podkreśla respondentka:

My się nie boimy na swoim osiedlu, co innego jakbym była na osiedlu młodych, czy jakimś

tam, to może miałabym jakieś tam obawy, ale tutaj – nie.

Młodzież stanowi, zdaniem respondentów, jedną z dwóch grup potencjalnie Strona niebezpiecznych; druga wymienianą są lokalni menele – uzależnieni od alkoholu i psujący ład

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

społeczny. Ich obecność w mieście, wpływającą na obniżenie poczucia bezpieczeństwa i komfortu spędzania czasu w przestrzeni miejskiej szczególnie podkreślają mieszkańcy Bukowna.

Jedyne miejsce, gdzie raczej tam powinno być ograniczenie pobytu tych ludzi, bo tam jednak jest plac zabaw i jest ruch, tam jest centrum, tam jest sklep i tam kto idzie, to praktycznie wszystko widzi - charakteryzuje problem jeden z uczestników wywiadu. Inny badany dodaje:

Ci ludzie zachowują się, jak się zachowują, w tym miejscu chciałoby się wygonić takich ludzi, no ale – niestety… Również w wypadku młodych ludzi wszystkie sytuacje niebezpieczne i nieprzyjemne z ich udziałem respondenci wiążą z alkoholem. Wspomina o nich jedna z badanych w Olkuszu, wskazując niebezpieczne obszary miasta:

Są takie miejsca, gdzie młodzież taka „wesoła”, wybuchowa się gromadzi… Inny badany dodaje, w kontekście ulic Łokietka i chrobrego w Olkuszu:

Nie ma czegoś takiego, żeby ktoś się bał wyjść, ale jest taki… Ale rzeczywiście tej młodzieży jest tam dużo, jak się nudzą, to różne rzeczy tam robią. Mimo wymienianych niedociągnięć w obszarze bezpieczeństwa, badani są jednak zgodni, że na ich wysoki komfort w tym obszarze wpływają przede wszystkim dobre relacje sąsiedzkie.

Część wywiadu związana z bezpieczeństwem w powiecie poruszała także aspekt funkcjonowania służb mundurowych – straży pożarnej, Policji oraz Straży Miejskiej.

Zdecydowanie najlepiej mieszkańcy badanych gmin wypowiadają się o strażakach lokalnej

Ochotniczej Straży Pożarnej. Są oni chwaleni za sprawność reagowania w sytuacjach

zagrożenia oraz zaangażowanie społeczne. Jak mówi jeden z uczestników badania: 99

O strażakach mówimy, myślimy i potwierdzamy, najwyższych sto punktów na sto punktów. Są to ochotnicze straże, ale wciągnięte w działania tych zawodowych, mamy takie straże. Na Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

nich zawsze można liczyć, czy klęska żywiołowa czy jakiś stan podwyższonej gotowości, czy ratowanie. Jedynym problemem wiążącym się z OSP w powiecie jest wspomniane przez jednego z mieszkańców Bolesławia niewłaściwe wykorzystanie sprzętu strażaków, który w efekcie niszczeje:

Mamy akurat (…) autobus jest, który miał przewozić dzieci z pobliskiej szkoły w Laskach do Krzykawy, bo w Laskach nie ma gimnazjum, ale gmina jakieś uchybienie chyba miała i zaczęła wynajmować zwykły autobus, a teraz stoi i się niszczy po prostu, bo od przeglądu do przeglądu można zrobić sto, sto pięćdziesiąt kilometrów. Jednocześnie jednak mieszkańcy podkreślają, że OSP potrafią pozyskiwać środki na swoje funkcjonowanie z różnych źródeł i są – w lokalnych uwarunkowaniach – dobrze wyposażone.

Pozytywne opinie o strażakach przekładają się również na zaangażowanie młodzieży w działania straży pożarnej. Respondentki w Bolesławiu podkreślają:

R1: Po prostu widzę, że młodzież garnie się do tego, mają zaangażowanie.

R2: I to powiem panu tak szczerze, że to duży plus jest, że młodzież się garnie do straży. Pomagać. Nie wałęsają się, tylko mają cel tak jakby. Niestety podobnie pochlebnych opinii nie mają badani o funkcjonariuszach Policji. Wspominane są zarówno trudności całej organizacji, jak i niewłaściwe – w odczuciu respondentów – zachowania miejscowych policjantów. Krytyce poddany został przede wszystkim brak aktywności Policji w ściganiu prawdziwych przestępców i ograniczanie się funkcjonariuszy do wystawiania mandatów. Jak mówią badani w Olkuszu:

R1: Podstawową rzeczą, jeżeli chodzi o Policję, to jest to, że potrafią wlepiać mandaty. Za byle

co – i to jest podstawowy problem.

R2: Policja nadgorliwie kara, a jak są jakieś sytuacje, co powinni wpłynąć… 100 R3: Jak siedzi grupa piętnastu osób, to Policja odjeżdża.

Wtórują im respondenci z Bukowna: Strona

Tylko mandaty potrafią wypisywać. (…) O byle co się czepiają.

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Respondenci zwracają uwagę na zbyt małe – ich zdaniem – zaangażowanie Policji w sprawy lokalnej społeczności. Jednym z przejawów rzekomej niedbałości funkcjonariuszy jest niewłaściwy sposób patrolowania okolicy: badani wskazują, że policjanci jeżdżą zamiast chodzić, zwłaszcza wieczorami, a patrole widywane są w miastach powiatu czasami nie częściej niż co pół roku. Szczególnie ostra krytyka Policji wyłoniła się w grupie mieszkańców Bolesławia: funkcjonariusze zostali określeni jako opieszali, zaś respondenci zgodzili się, że przydałoby się, żeby byli milsi. Jeden z badanych następująco charakteryzuje działanie lokalnej Policji:

Nie angażują się. (…) „Na odczep się” tylko przyjeżdżają, że to niby pokazali, że są. Mieszkańcy Bukowna zauważają natomiast w swojej miejscowości pozytywne zmiany w tym obszarze. Jak mówi uczestniczka wywiadu:

Ostatnio przyszli nowi policjanci do nas i chodzą częściej. Jedna z uczestniczek wywiadu w Bolesławiu szerzej wypowiada się o słabych stronach lokalnej Policji:

Powinni być bardziej czujni, a też odniosłam takie wrażenie, że policjanci są tacy obojętni, obojętni na problemy ludzkie, że tak podchodzą do tego bardzo urzędniczo (…) a policjant powinien tez być bardziej zaangażowany w problemy społeczne, w końcu taki zawód sobie wybrali. Podobna opinia pada również w wywiadzie z przedstawicielami gmin należących do Partnerstwa:

Ja chcę teraz jako obywatel – można to gdzieś odnotować – w kierunku Policji życzyłabym sobie, i to na pewno to jest, policjant nie tylko „łapanka” i tak dalej, ale kwestia pouczenia, kwestia pokierowania, kwestia większego zaufania do zawodu policjanta. Bo jak byłam w Londynie, to ten policjant, to jak wchodzę na pasy, to on zatrzymuje ruch, prawda, i on mi nie daje mandatu. Inny wymiar. Żeby oni byli postrzegani coś takiego jak strażacy - każdy „chciałbym od małego”. A policjantem – już niekoniecznie. Żeby byli naszymi przyjaciółmi, w

cudzysłowiu. 101

Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Pytani o przyczyny nienajlepszej kondycji lokalnej Policji, badani identyfikują wiele możliwych czynników: niedobory kadrowe, brak odpowiednich szkoleń, zbyt małe nakłady finansowe na utrzymanie tej organizacji, ale także przyjmowanie do służby funkcjonariuszy bez powołania do pracy społecznej. Mimo surowych ocen respondenci przyznają jednak, że utrzymywanie Policji jest niezbędne. Część badanych zwraca natomiast uwagę na bezzasadność funkcjonowania na terenie powiatu Straży Miejskiej, która jest jeszcze mniej widoczna od Policji i ma o wiele mniejsze uprawnienia, sprowadzające się w zasadzie wyłącznie do karania mandatami osób spożywających alkohol w miejscach niedozwolonych. Pojawiły się w trakcie wywiadów postulaty zlikwidowania tej formacji i przekazanie środków wydawanych na jej utrzymanie do dyspozycji Policji.

Mieszkańcy powiatu zgodnie przyznają, że w swojej okolicy zamieszkania czują się bezpiecznie. Przyczyną tego stanu jest przede wszystkim małomiasteczkowy charakter lokalnych społeczności, gdzie wszyscy znają się wzajemnie i czuwają nad swoim bezpieczeństwem, a jedynym zagrożeniem są „obcy”. Incydentalnie wskazywane są miejsca niebezpieczne, jak osiedla na obrzeżach Olkusza, lasek koło przedszkola w Bukownie, gdzie zdaniem badanych zdarzają się drobne kradzieże, centrum Bolesławia opanowane przez stwarzające zagrożenie osoby uzależnione od alkoholu czy osiedle domków jednorodzinnych Raje w Wolbromiu.

Wysokim zaufaniem i szacunkiem mieszkańców powiatu cieszą się przedstawiciele miejscowych Ochotniczych Straży Pożarnych. Strażacy postrzegani są jako skuteczni, zaangażowani w pracę i oddani lokalnej społeczności. Nieco gorzej rysuje się natomiast wizerunek Policji, która koncentruje się w opinii respondentów na wystawianiu mandatów i

pracy „zza biurka”, nie zaś – aktywnym działaniu na rzecz zwiększania bezpieczeństwa w

powiecie.

102 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

7.2. Edukacja

Część wywiadu poruszająca zagadnienia związane z oświatą w powiecie nie wzbudziła wśród respondentów kontrowersji. Opinie badanych we wszystkich gminach były zaskakująco zgodne – o ile edukacji szkolnej w regionie nie można nic zarzucić, o tyle zdecydowanie brak jest miejsc w placówkach opiekuńczych, żłobkach i przedszkolach. W Wolbromiu na pytanie, czy edukacja w gminie jest na odpowiednim poziomie, respondenci odpowiadają zgodnie:

R1: Przedszkole by się przydało.

R2: Żłobek by się przydał i przedszkole, jeszcze… Podobne opinie badanych pojawiają się również w Bolesławiu:

(…) uważam, że przedszkoli jest zdecydowanie za mało, po prostu brakuje miejsc w przedszkolach, pomimo że mamy duży niż demograficzny. Słyszy się bez przerwy, że tutaj to trzynaścioro dzieci zostało odrzuconych, tu szesnaście, po prostu przedszkoli jest mało. (…) Jest po prostu za mało przedszkoli, że o żłobkach nie wspomnę. Respondenci w Olkuszu natomiast podkreślają, że liczba miejsc w przedszkolach – regulowana częściowo przez samorząd, głównie ze względów finansowych – jest przedmiotem dyskusji rodziców najmłodszych dzieci, które nie osiągnęły jeszcze wieku przedszkolnego. Jak opowiada uczestnik wywiadu:

(…) to nie jest tak, że kto może, kto by chciał, to bez problemu może zapisać bez problemu, a wcześniej popatrzeć, jak wygląda sytuacja, albo gdzie jest miejsce. Po prostu rozmawiają ludzie, że jak za dwa lata będzie wyglądał dostęp do przedszkola. Zresztą to kontrolują, jakie to są ilości, i z roku na rok to ograniczają. Tych miejsc to musi być tyle, żeby ich było na to stać. (…) Do państwowego trudno jest zapisać dziecko. Różnie to bywa, poniekąd zależy to od jak i kto pierwszy zapisze. Badani zgodnie twierdzą jednak, że władze lokalne wywiązują się z ciążącego na nich

obowiązku zapewnienia miejsc w przedszkolach pięciolatkom. Znacznie trudniejszy dostęp 103 do tych placówek mają natomiast rodzice młodszych dzieci, którzy zmuszeni są czasem

rezygnować z pracy zawodowej ze względu na brak możliwości zapewnienia dziecku opieki. Strona Potwierdzają to również przedstawiciele władz samorządowych:

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

R1: W gminie Olkusz, w przedszkolach prowadzonych przez gminę, brakło miejsc dla maluchów, dla trzylatków.

R2: Znaczy gmina zapewniła dla wszystkich tych, co musiała, czyli pięcio- i sześciolatków. Natomiast dla maluchów brakuje nam miejsc.

Oferta edukacyjna na poziomie podstawowym i gimnazjalnym jest w powiecie – w opinii mieszkańców – zupełnie wystarczająca. Badani podkreślają, że liczące niewielu uczniów klasy pozwalają nauczycielom na indywidualną pracę z dziećmi, zaś same kwalifikacje i kompetencje pedagogów nie budzą żadnych zastrzeżeń. Jedynie badani w Bolesławiu zwrócili uwagę na złą sytuację ekonomiczną placówki w ich mieście, akcentując konieczność pozyskiwania przez szkołę prywatnych sponsorów dla planowanych remontów oraz łączenie klas w celu zwiększenia oszczędności. Jak opowiada jedna z uczestniczek rozmowy:

(…) wszędzie, również i w szkolnictwie poszukuje się oszczędności.. Na przykład moja córka chodzi do pierwszej klasy. Były dwie pierwsze klasy, jedna liczyła trzynaście dzieci, druga dwanaście dzieci, po pierwszym roku klasy zostały połączone. My jako rodzice protestowaliśmy, nie zgodziliśmy się na to, pisaliśmy oficjalne pismo do wójta. (…) niestety nasze zdanie się nie liczyło, wójt postanowił połączyć te dwie klasy, nauczycielka – jedna nauczycielka – poszła do zwolnienia. Nieco mniej optymistycznie o poziomie kształcenia przez lokalne szkoły wypowiadają się natomiast przedstawiciele gmin należących do Partnerstwa. Badani uznają ofertę edukacyjną w powiecie za przeciętną, pomimo kilkorga wybitnych uczniów, reprezentujących szkoły na konkursach i olimpiadach różnego szczebla.

Najszerzej dyskutowaną – obok niedostatecznej liczny miejsc w przedszkolach – kwestią była oferta edukacyjna na poziomie ponadgimnazjalnym. Pochlebne opinie dotyczyły

głównie Technikum w Zespole Szkół Numer 1 w Olkuszu. Jak mówią mieszkańcy tego miasta:

No właśnie jesteśmy na pierwszym [miejscu w rankingu wojewódzkim] z ostatnio słyszałam, 104 dosyć dobrych szkół. Ktoś by pomyślał, że przecież to mechanik. Tu jednak się da.

Respondenci zwracają również uwagę na dostępność wielu ciekawych kierunków Strona kształcenia w tej szkole, jak logistyka, geodezja czy architektura krajobrazu; brakuje

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

natomiast ich zdaniem klasy przygotowującej młodych ludzi do pracy w służbach mundurowych. Badani podkreślają także wysoki poziom nauczania w olkuskim liceum.

Oferta edukacyjna na poziomie ponadgimnazjalnym jest różnie oceniana pod kątem atrakcyjności przez badanych zależnie od ich wieku. Starsi respondenci zwracają uwagę na to, że lokalne szkoły średnie nie zaspokajają ambicji młodych ludzi, którzy wolą kształcić się w większych miastach. Jak mówi mieszkaniec Wolbromia:

Młodzież ucieka do większego miasta z małego miasta, bo w większym jest większy wybór szkół, profili… (…) Do Olkusza, Kraków. Ale do większego miasta. Inny dodaje:

Młodzież woli dojeżdżać, ma większy wybór szkół, większe miasta. Sami młodzi ludzie mają natomiast nieco odmienne zdanie na ten temat; dla części badanych bliskość szkoły i łatwy dojazd do niej mają istotniejsze znaczenie niż perspektywy dawane przez kształcenie w większym mieście. Jeden z uczestników wywiadu opowiada:

Ja chodziłem do Olkusza, ale w drugiej klasie się przepisałem tutaj. Dojazdy mnie męczyły. Tak mogę wstawać o wpół do siódmej, a o piątej wstawałem. (…) A poziom w porównaniu ten sam, lekkie różnice w porównaniu na językach obcych, w Olkuszu było trochę lepiej. Podobna opinia pojawia się również w Bukownie:

(…) jak ja mieszkam w Bukownie, to nie chce mi się jeździć do Olkusza, bo szkołę mam blisko, szkoła mała, nie chodzę po zatłoczonych korytarzach. Wszyscy się znamy i nie muszę się obawiać, że starszy kolega czy koleżanka mnie zaczepi, bo wszyscy się znamy.

Opinie badanych o ofercie edukacyjnej w gminach należących do Partnerstwa są zgodne –

największe trudności napotykają rodzice dzieci w wieku przedszkolnym, zwłaszcza trzylatków. Dostęp do miejsc w placówkach opiekuńczych – również żłobkach – jest utrudniony do tego stopnia, iż pomimo odczuwalnego niżu demograficznego część dorosłych 105

rezygnuje z pracy zawodowej ze względu na brak możliwości zapewnienia potomstwu opieki. Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Edukacja na poziomie podstawowym i ponadpodstawowym jest przez badanych oceniana na pograniczu przeciętnej i dobrej. Mało liczne klasy zapewniają nauczycielom możliwość indywidualnej pracy z dziećmi i przekazywania wiedzy w sposób skuteczny i komfortowy.

Dobrą opinią mieszkańców powiatu cieszą się lokalne szkoły ponadgimnazjalne. Szczególnie pozytywnie oceniane jest Technikum w Zespole Szkół Numer 1, zarówno ze względu na bogatą ofertę edukacyjną, jak i wysoki poziom kształcenia. Warto podkreślić, że dla części młodzieży w powiecie istotniejsze od prestiżu szkół i możliwości dawanych przez naukę w większych miastach okazują się być takie determinanty wyboru szkoły średniej jak łatwość dojazdu czy nieliczne grono uczniów.

106 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

7.3. Zdrowie

Znacznie bardziej kontrowersyjna od zagadnień związanych z oświatą okazała się tematyka ochrony zdrowia w powiecie i gminach Partnerstwa. Największą bolączką mieszkańców jest – podobnie jak w innych częściach kraju – utrudniony dostęp do lekarzy specjalistów. W każdej z badanych gmin Partnerstwa respondenci wskazują inne, w których sytuacja jest ich zdaniem korzystniejsza. Mieszkańcy Bukowna wskazują Bolesław jako miasto o lepszej specjalistycznej opiece zdrowotnej:

Znaczy w tym Bolesławiu szybciej przyjmują. (…) Szybciej specjaliści przyjmują. W Bolesławiu – jak również Olkuszu, a nawet Katowicach - szukają natomiast pomocy medycznej mieszkańcy Bukowna nie tylko ze względu na lepszą dostępność specjalistów, ale również brak zaufania do osób pracujących w miejscowym ośrodku zdrowia.

Respondenci z Bolesławia natomiast jako ośrodek miejski, w którym mogą szukać wyspecjalizowanej pomocy medycznej wskazują Olkusz. Jeden z badanych opowiada:

Miałem wypadek, zrobiła mi się woda w kolanie, pojechałem do ośrodka do Bolesławia. (…) Lekarz mi powiedział, że trzeba się umówić na zabieg. No i ten, pani na recepcji mi powiedziała, że najbliższa… dopiero mogę umówić się za miesiąc. (…) No i wsiedliśmy w samochód, pojechaliśmy do Olkusza do szpitala i mi to zrobili od ręki. Również mieszkańcy wspomnianego Olkusza nie są jednak zadowoleni z dostępności lekarzy-specjalistów w swoim mieście. Jak mówią:

Jeśli chodzi o specjalistę, to trzeba coś wybrać – albo czekać, albo zapłacić. (…) brakuje specjalistów wszystkich, no, bo są kolejki po miesiąc, dwa. Warto jednak podkreślić, iż we wszystkich badanych miejscowościach respondenci

przyznają, że z podstawowej opieki zdrowotnej korzystają wyłącznie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia we własnych miejscowościach, a lekarze rodzinni dostępni są w ciągu kilku

godzin, najdalej – następnego dnia (za wyjątkiem Bolesławia, gdzie uczestnicy wywiadu 107

zgłaszają problemy z rejestracją telefoniczną do lekarzy). Rozgoryczenie mieszkańców Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

przedstawiciele instytucji lokalnych tłumaczą brakiem zrozumienia zasad organizacji służby zdrowia w Polsce przez pacjentów. Jak mówi jeden z badanych:

Ja uważam, że jest generalnie taki problem, że nawet tutaj widzimy – z całym szacunkiem - że społeczeństwo nie rozróżnia w ogóle kompetencji jeżeli chodzi o służbę zdrowia, co do kogo należy. (…) Czym innym jest podstawowa opieka zdrowotna, czym innym jest specjalistka, czym innym jest szpitalnictwo – w ogóle tego nie rozróżniają, nie rozróżniają kompetencji, do kogo się mają udać nawet, jakby coś. Stąd wiele problemów wychodzi.

Z opinii mieszkańców wynika jednak, że problem jest bardziej złożony i nie polega tylko na trudności w wyborze odpowiedniej jednostki służby zdrowia. Słaby dostęp do lekarzy specjalistów zgłaszają mieszkańcy wszystkich gmin, jednak w różnych obszarach. W Wolbromiu szczególnie akcentowany jest brak odpowiedniej opieki stomatologicznej oraz poradni alergologicznej, zaś w Bukownie – gdzie w pierwszej kolejności zatrudnić należy dermatologa, okulistę, chirurga i ortopedę - oraz Olkuszu respondenci skarżą się na trudności z dostępem do diagnostyki medycznej. Jako miejscowość w regionie, której problem ten nie dotyczy, wskazywany jest natomiast Bolesław. Przedstawiciele samorządu wskazują na przyczynę tego stanu rzeczy:

R1: Sporo osób z różnych zakątków powiatu jedzie do Bolesławia, ponieważ tam nie ma kolejek. A lekarze, którzy mają kontrakty w specjalistyce, lekarze pracujący w szpitalach i klinikach tam na Śląsku, z którymi ta część zachodnia jest związana i szybko przyjmują, tych kolejek nie ma, jak tu w poradniach.

R2: Problem polega na tym, że specjalistyka jest też kontraktowana na powiat. Gdzie ona jest umiejscowiona, to jest już jakby druga rzecz i ta specjalistyka w Bolesławiu ma służyć całemu powiatowi. Jednocześnie jednak respondenci przyznają, że mniejsze kolejki do lekarzy- specjalistów w Bolesławiu są po części wynikiem braku wiedzy mieszkańców w zakresie

dostępnych tam usług medycznych oraz trudności z dotarciem do miasta z innych części 108

powiatu. Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wraz z wątkiem utrudnionego dostępu do poradni specjalistycznych, badani wspominają również o konieczności zatrudniania młodych, wykształconych lekarzy na miejsce tych pracowników służby zdrowia, którzy osiągnęli już wiek emerytalny. Temat został podjęty w trakcie wywiadu w Wolbromiu:

R1: Powinni lekarze być wymienieni na młodszych, doświadczonych.

R2: Starszą kadrę mamy, która się kwalifikuje już na emeryturę, bym powiedział. Większe emocje wiek lekarzy w lokalnym ośrodku zdrowia wzbudza wśród mieszkańców Bolesławia. Jak mówią badani:

R1: Wydaje mi się, że, proszę pana, jest taki problem (…) że lekarze emeryci pracują, nie młodzi z pełną energią, a taki emeryt to ma…

R2: Taki przychodzi z pełną energią, z pełnym zaangażowaniem, a już, można powiedzieć, wypracowany człowiek – oszuka, tylko żeby odpocząć. Inna respondentka dopowiada:

Mamy taką panią doktor w zaawansowanym wieku. Już taki lekarz po prostu jest wypalony zawodowo, bo widać po nim. Już powinna iść na emeryturę, już są te nowości… taki lekarz musi się uczyć bez przerwy. Ona już jest zmęczona tą pracą.

Ostatnią dyskutowaną przez badanych w niemal wszystkich gminach kwestią okazała się jakość usług medycznych świadczonych przez szpital w Olkuszu. Szczególnie złą sławą cieczy się miejscowy oddział ortopedyczny. Jedna z respondentek przedstawia własne doświadczenia z olkuskimi lekarzami następująco:

Ja miałam parę lat temu skręconą rękę, a niezłamaną miałam, i tak mi to naprostowali, że

miałam złamanie z przemieszczeniem. (…) Nastawili mi to w końcu, ale do tej pory ręka boli.

Koleżanka też złamała nogę, no na całej nodze jej gips dali, a miała skręcenie kostki. Pojechała do Bolesławia, a oni pytają: „Jak oni mogli to założyć, jak jest skręcona noga w

kostce?” – wystarczyło do kolana, tak, że nie musiała na całej nodze w gipsie chodzić. 109

Inny badany uzupełnia: Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Jeżdżę teraz na rehabilitację i tam były z Olkusza przypadki, że trzeba było znowu łamać ręce albo nogi, bo były źle złożone. Pojawiają się jednak również opinie przeciwne. Jeden z uczestników rozmowy w Olkuszu przyznaje, że – niejako ku własnemu zdumieniu – w olkuskim szpitalu operację ortopedyczną przeszedł bez komplikacji. Jak wspomina:

Ja korzystałem z usług szpitala, ale w sumie wszyscy narzekali na szpital. Wszystko ok było. Pielęgniarki były, operacja się udała, dobrze mi złożyli rękę. (…) A dużo osób słyszałem, że miało problemy.

Opinie mieszkańców gmin Partnerstwa na temat lokalnej opieki zdrowotnej nie odbiegają od ocen pojawiających się w całym kraju – lokalne ośrodki zdrowia umożliwiają szybki kontakt z lekarzem rodzinnym, jednak dostęp do specjalistów w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia wymaga zazwyczaj kilkumiesięcznego oczekiwania. Alternatywą pozostaje jednak rynek komercyjny usług medycznych – niestety dla zdecydowanej większości osób leżący poza zasięgiem możliwości finansowych.

Badani mieszkańcy zwracają uwagę na zróżnicowaną jakość świadczonych usług medycznych w poszczególnych gminach. Szczególnie pozytywnie wyróżnia się ośrodek zdrowia w Bolesławiu, gdzie lekarze-specjaliści są w odczuciu respondentów dobrze wykwalifikowani a jednocześnie relatywnie szybko dostępni. W opozycji do tej placówki stawia natomiast część uczestników wywiadów olkuski szpital, w którym poddawanie się operacjom – zwłaszcza ortopedycznym – wiąże się w ich mniemaniu z ryzykiem pogorszenia stanu zdrowia.

Dodatkową bolączką mieszkańców, przede wszystkim Bukowna, jest nieufność wobec

lekarzy, podejrzewanych o przyjmowanie gratyfikacji od koncernów farmaceutycznych,

poświęcających pacjentom zbyt mało czasu i niedostatecznie kompetentnych. Część 110 respondentów zwraca również uwagę na konieczność przyjmowania młodych, wykształconych specjalistów na miejsce lekarzy w zaawansowanym wieku. Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

7.4. Środowisko

Część dyskusji dotycząca ochrony środowiska w gminach Porozumienia zdominowana została przez dwa obszary – gospodarowania odpadami oraz gospodarki wodno-ściekowej. W obu obszarach sytuacja jest zdaniem badanych nienajgorsza, jednak wiele można jeszcze usprawnić.

We wszystkich badanych gminach mieszkańcy deklarują wystarczającą częstotliwość odbioru odpadów – zazwyczaj raz na tydzień. Jedynie w Bukownie jeden z badanych postulował sezonowe odbieranie ich dwa razy w tygodniu. Jak uzasadnia:

Tylko jak są dni upalne, to powinno być wywożone dwa razy na tydzień, nie? Bo to jest smród. (…) W zimę też, bo pali się w piecach węglowych, bo jak się daje popiół i to wszystko. Część respondentów zwraca natomiast uwagę na kłopoty z odbiorem śmieci nietypowych – elektronicznych, wielkogabarytowych czy niebezpiecznych (jak na przykład pochodzący z rozbiórki dachów azbest). Odpady te zbierane są dwa razy w roku, co według respondentów prowokuje mieszkańców do wywożenia ich „do lasu”, na dzikie wysypiska. Zdaniem jednego z mieszkańców Wolbromia:

Jak już ściągną ten azbest z dachu, to po prostu stoi około dwóch lat koło domu. To większość po prostu bierze to i do lasu wywozi. Wiem po własnym przykładzie… Jeszcze dwa lata… Ale ktoś sobie nie pozwoli [na opłatę za wywóz], wywozi to do lasu i po prostu tak jest, bo nie ma gdzie tego składować. Przedstawiciele instytucji publicznych również podnoszą ten temat w trakcie rozmowy, wskazując, że wina w tym zakresie leży po stronie samych mieszkańców - nieświadomych obowiązujących regulacji prawnych i niechętnych do działań

proekologicznych – oraz specyfikacji zadań gmin w tym obszarze. Jak mówi jeden z

badanych:

111

Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

To jest obowiązek gminy, ale każda gmina według specyfikacji dwa razy do roku będzie robiła zbiórkę. No nikt tam codziennie opony nie wyrzuca. Jeżeli ta opona jest w gospodarstwie domowym, gdzie jest ten garaż, stodoła, i ona może sobie przeleżeć dwa czy trzy miesiące.

Sami mieszkańcy wydają się nie potwierdzać opinii urzędników o braku świadomości ekologicznej – zdecydowana większość przyznaje, że segregują odpady. Szczególnie w trakcie wywiadu w Bolesławiu respondenci akcentują, że dbają o właściwy podział śmieci już od dawna, znacznie dłużej, niż wymaga tego „ustawa śmieciowa”. Jednocześnie jednak zwracają uwagę na fakt, iż przed zmianą przepisów odpady selektywne były od nich odbierane bezpłatnie, natomiast teraz muszą płacić za ich wywóz; dodatkowy problem stanowi także niewystarczająca liczba odpowiednich kontenerów. Również w Olkuszu segregacja odpadów jest – zdaniem mieszkańców – uzależniona od podmiotu odpowiedzialnego za odbiór śmieci; segreguje się szkło, makulaturę i plastik. Mieszkańcy Bukowna zgłaszają natomiast pewne trudności z segregacją odpadów – pojemniki do zbiórki selektywnej dostępne są tylko na osiedlu bloków.

Kolejnym wątkiem dyskutowanym w związku z gospodarowaniem odpadami jest dostępność koszy na śmieci w miejscach publicznych w poszczególnych gminach – zdaniem mieszkańców zdecydowanie zbyt mała. Badani w Wolbromiu postulują:

R1: Może jakieś kosze przy drogach, coś więcej. Nawet nie ma gdzie wyrzucać tych…

R2: Przy drogach żeby coś stało. Podobnie przebiega rozmowa w Olkuszu:

R1: Chociaż mogłoby być więcej koszy na śmieci przy drogach.

R2: A potem się idzie kilometr i nie ma ani jednego i to jest trochę bez sensu.

R1: Dużo śmieci jest, papierków na ulicy. 112 Zdaniem lokalnych urzędników problem nie leży jednak w zbyt małej ilości

śmietników, a w złych postawach mieszkańców. Ile razy by ta firma nie weszła, nie zamiotła, nie Strona jest w stanie… to są jednak złe nawyki społeczeństwa – podkreśla jeden z badanych. Mieszkańcy

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Bolesławia deklarują tymczasem, że przyczyną zaśmiecenia ich miasta jest przepełnienie koszy na śmieci, zwłaszcza na przystankach. Również ta opinia znajduje potwierdzenie w trakcie rozmowy z przedstawicielami gmin. Jeden z respondentów przyznaje bowiem:

(…) jeżeli damy ludziom możliwość, damy ten kosz koło lasu, koło parkingu będzie ich więcej – być może jak tam zobaczy, to wrzuci. (…) Postawiono takie… odkąd postawiono, to śmieci się nie walają gdzieś tam, tylko jak są zapełnione kosze, to one są rzucane koło tych koszy. Kolejnym wątkiem związanym z gospodarką odpadami była kwestia sprzątania po zwierzętach domowych, poruszana w Olkuszu i Wolbromiu. Mieszkańcy przyznają, że mało kto sprząta po swoich pupilach, jednak – podobnie jak w przypadku zaśmieconych ulic – jest to przede wszystkim efekt braku odpowiednich pojemników na odpady tego typu w miastach.

Warto podkreślić, że we wszystkich badanych gminach wątek zaśmiecania lasów pojawiał się znacznie częściej i budził większe emocje, niż gospodarka odpadami w miastach. W Wolbromiu jeden z uczestników wywiadu mówi dobitnie: To jest strasznie, w lasach – tragedia. Mieszkańcy Bolesławia sugerowali nawet powołanie specjalnych „patroli leśnych”, mających czuwać nad czystością i chronić lasy przed powstawaniem kolejnych dzikich wysypisk śmieci, będących „bezpłatną alternatywą” dla punktu zbiorczego odpadów w tym mieście, obsługującego powiat na zasadach komercyjnych.

W obszarze gospodarki wodno-ściekowej badani mieszkańcy przyznają, że największym utrudnieniem są dla nich wysokie ceny wody, do której jakości nie mają raczej zastrzeżeń. Przy okazji omawiania tego zagadnienia wyłania się wątek niedostatecznego informowania mieszkańców o uwarunkowaniach cen w regionie. Jak mówi jeden z badanych w Olkuszu:

Nie mamy informacji. Bo jeżeli istnieje cos, system filtrowania wody czy uzdatniania tej wody

– pewnie niewiele osób wie, że były tam jakieś projekty, które były robione, żeby odnowić całość. Może dlatego te koszty były wyższe, ale nikt o tym stricte nie powiedział, nie wyjaśnił dlaczego, informacja pod tym względem tak jakby kulała. (…) Jeśli ktoś przynajmniej 113

wyjaśnia, przynajmniej próbuje – to część zrozumie. Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Poważniejszy problem – pragmatycznie, wydaje się, pomijany przez mieszkańców – związany z gospodarką wodno-ściekową w powiecie wyłania się w trakcie wywiadu z przedstawicielami lokalnych instytucji publicznych. O ile respondenci w poszczególnych gminach delikatnie akcentują, że nie mają pełnego dostępu do kanalizacji, o tyle przedstawiciele gmin Porozumienia mówią wprost, że jest to zagadnienie niezwykle istotne.

R1: Tu jest problem z tym, w całym powiecie. Generalnie brakuje kanalizacji, koszty wywozu szamb są dość wysokie, dlatego sobie mieszkańcy radzą po swojemu.

R2: Czyli po prostu wypuszczają. (…) Do cieków płynących wypuszczają.

R3: Zanieczyszczenia wód gruntowych. Rozwiązaniem mogłoby być skanalizowanie całego powiatu, jednak nie pozwala na to infrastruktura. Jeden z respondentów wskazuje:

My najpierw musimy zmodernizować naszą oczyszczalnię ścieków, żeby mogła przyjąć taką ilość ścieków. Miasto jest w 99,8% skanalizowane, no, natomiast jest problem z sołectwami – ale mamy dwadzieścia sześć, więc jest duży kłopot.

Najmniejsze kontrowersje – zarówno mieszkańców, jak i przedstawicieli instytucji publicznych - wzbudza czystość powietrza w powiecie. Badani zgodnie przyznają, że sytuacja w tym obszarze znacznie poprawiła się i właściwie nie mają do niej zastrzeżeń. Przedstawiciele gmin Partnerstwa zwracają jednak uwagę na fakt, iż mieszkańcom zdarza się wypalać w piecach odpady – w tym również potencjalnie niebezpieczne tworzywa sztuczne i pochodzenia zwierzęcego – otrzymywane z zakładów pracy. Postulowana była większa kontrola lokalnych przedsiębiorstw w zakresie sposobu utylizacji odpadów poprodukcyjnych.

Warto w tym miejscu wrócić jednak do początku rozmowy moderatora z mieszkańcami Bolesławia; jako największy problem gminy, znacznie obniżający komfort życia wskazali oni

właśnie zanieczyszczone powietrze, z którym zmagają się od wielu miesięcy. Problem 114

szczególnie dotkliwy był w miesiącach letnich. Zdaniem respondentów trujące opary Strona wywoływały kaszel i problemy z oddychaniem u dorosłych oraz wymioty wśród dzieci. O

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

zanieczyszczanie powietrza podejrzewana jest lokalna siarkownia, gdzie – w opinii mieszkańców – oszczędza się na filtrach. Jedna z badanych opowiada: (…) akurat kolega mojego męża pracuje [w siarkowni] i on mówi, że w nocy są wypuszczane takie opary. Źródła zanieczyszczenia bezskutecznie poszukiwały OSP oraz Państwowa Straż Pożarna, natomiast inspektorat ochrony środowiska po serii badań przyznał, że w powietrzu obecne są substancje toksyczne. Mieszkańcy są rozgoryczeni brakiem reakcji władz lokalnych:

Nikt nic w tym kierunku nie robi. Wójt jest świadomy tego, ale niestety wszyscy, władze, umywają ręce. My to po prostu wdychamy i po prostu nie wiadomo, czy za jakiś czas po prostu nie odczujemy tego.

7.5. Zaopatrzenie w energię

Kolejna część wywiadów związana była z zaopatrywaniem gmin Partnerstwa w energię. Poruszone zostały zarówno tematy dotyczące elektryczności, jak i dostarczania do domów ciepła oraz gazu. Mieszkańcy nie zgłaszali szczególnych trudności w tym zakresie, natomiast opinie były zróżnicowane w poszczególnych gminach.

Mieszkańcy Bukowna jako jedyni nie zgłaszali żadnych zastrzeżeń w zakresie jakości dostarczanej im energii elektrycznej, ciepła i gazu. Najsilniej natomiast akcentowali zbyt wysokie ceny tych mediów podkreślając, że są – podobnie jak woda – najdroższe w całym powiecie. Za podsumowanie krótkiej wymiany uwag w tym bloku tematycznym posłużyć może doskonale wypowiedź jednej z uczestniczek spotkania:

Wszystko jest w porządku – tylko ta cena.

W Wolbromiu mieszkańcy poziom cen gazu określili jako przyzwoity. Również na

ciepłownię nie można narzekać - przyznał jeden z respondentów; pozostali zgodzili się z tą

opinią. Badani skarżą się natomiast na zbyt wysokie w swoim odczuciu ceny prądu. 115 Zastrzeżenia wzbudza również jakość gazu, który czasami jest bardzo słaby. Jak mówi badana: Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Słaby jest gaz. Jak jest okres gotowania obiadu, jest gaz bardzo słaby.

Jakość gazu w Bolesławiu nie budzi zastrzeżeń – tutaj jednak badani deklarują, że ponoszą za niego najwyższe w skali powiatu opłaty. Mieszkańcy zgłaszają natomiast problemy z dostępem do elektryczności i częste awarie linii energetycznych. Jak mówią:

R1: (…) może by się przydało na niektórych ulicach te słupy powymieniać. Pękają. (…) Słupy (…) niektóre zaczynają pękać.

R2: No często nie ma w Bolesławiu prądu, szczególnie jak mrozy przychodzą.

R3: (…) jeśli nawet jest jakaś licha zima, to potrafią linie pękać i ludzie nie mają prądu. Istnienie problemu potwierdzają także przedstawiciele gmin Partnerstwa. Na ich spotkaniu wyłączenia prądu w Bolesławiu to jedyny temat wzmiankowany w części wywiadu poświęconej zaopatrywaniu mieszkańców w energię. Jeden z respondentów wskazuje jednak, że linia energetyczna jest obecnie w trakcie modernizacji.

Mieszkańcy Olkusza wskazują, że dotykające ich kiedyś trudności wynikające z przerw w dostawach prądu ustały kilka lat temu. Jedynym zgłaszanym przez nich problemem jest natomiast brak punktu obsługi klienta firmy Tauron w mieście.

7.6. Inwestycje

Gminy Partnerstwa w świetle wypowiedzi reprezentujących je przedstawicieli instytucji lokalnych jawią się jako dynamicznie rozwijające się i stale inwestujące w poprawę jakości

życia mieszkańców. Badani urzędnicy wskazują na szereg zrealizowanych w ubiegłym roku

pomysłów, jak na przykład otwarcie nowego basenu w Bukownie, cieszącego się ogromnym

powodzeniem wśród mieszkańców i gości (również z sąsiedniego województwa śląskiego), 116

budowa Orlików czy rewitalizacja starego drzewostanu przy olkuskim parku. Za swój Strona największy sukces respondenci wydają się uważać rewitalizację Starówki w Olkuszu. Badani zwracają także uwagę, że na liście zakończonych sukcesem inwestycji mogłaby znaleźć się

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

również nowoczesna hala sportowa, której budowa została zatrzymana przez odkrycie w trakcie prac trzech mogił.

Uczestnicy wywiadu wskazują również liczne plany inwestycyjne reprezentowanych przez siebie gmin na najbliższe lata. Jeden z badanych przedstawia pomysł na dalszy rozwój Olkusza:

Złożyliśmy [wniosek] na multimedialną trasę tą z projektem na 8 milionów. Następnie musimy zająć się budynkiem starego starostwa – też jest taki projekt, który miałby na celu właśnie ukończenie starostwa multimedialne i murów, z prywatnymi właścicielami, którzy tez maja podziemia w swoich kamienicach. Również mieszkańcy przyznają, że promocja miasta i okolic oparta na odkrytych zabytkowych podziemiach zamku to dobry pomysł. Pomimo krytyki remontu olkuskiego rynku przez lokalne władze – zdaniem badanych zbytecznego i niezbyt udanego – respondenci przyznają, że inwestycja ta ma także aspekt pozytywny. Jak mówi respondentka:

Znaleziono tam jakieś wykopalisko… troszkę tam historyczne właśnie… no na pewno rozwój i główna tendencja do rozwoju – ten rynek był rozkopany, w tym momencie doszło do informacji, że jest to historyczne dziedzictwo narodowej nauki (…) zmiana tego rynku przyczyniła się do znalezienia dodatkowych informacji o tym, co jest takiego dobrego. Czy można niekoniecznie zostawić na dole, ale zacząć reklamować Olkusz w ten sposób i szukać sponsorów w turystyce. Badani w Olkuszu na liście niezbędnych dla przyciągnięcia turystów – a jednocześnie poprawiających komfort życia mieszkańców miasta – inwestycji wymieniają również budowę ścieżek rowerowych wokół miasta. Zwracają oni również uwagę na brak rozrywek dla młodych ludzi, klubów i dyskotek. Podkreśla się także, iż w mieście powstały dwa kompleksy sportowe, Orliki, jednak oba wybudowane zostały na obrzeżach, zaś w centrum miasta

dzieciom i młodzieży nadal brakuje zajęć.

Również na brak rozrywek dla młodzieży jako najpilniejszą potrzebę inwestycyjną w 117 mieście wskazują mieszkańcy Bukowna. Badani deklarują, że dobrym pomysłem mogłaby być

budowa kina oraz otwarcie zimą lodowiska. Jak mówią w trakcie wywiadu: Strona

R1: No mogłoby być zrobione cos właśnie takiego jak kino, lodowisko, cos takiego.

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

R2: Jest na przykład sala widowiskowa.

R1: Ale to nie jest otwarte. Rzadko organizowane. Opuszczają ekran, ale puszczają filmy, które dziesięć razy ktoś widział. Podobnie jak w Olkuszu, także w Bukownie badani postulują budowę w okolicy ścieżek rowerowych. Wspominają również o potencjale okolicznych lasów jako atrakcji turystycznej, wymagającej budowy ośrodka wczasowego.

Tereny rekreacyjne i infrastruktura turystyczno-noclegowa jako potrzebne miastu inwestycje wskazują również mieszkańcy Bolesławia. W trakcie wywiadu omawiane są miejsca o szczególnym potencjale, które mogłyby doskonale wpisać się w tę koncepcję rozwoju:

R1: I te stawy, to w tej chwili, te stawy są w opłakanym stanie (…) nie zadbane to jest, no naprawdę, żeby tam rzeczywiście jakieś takie ścieżki… jakieś ławeczki, to… rekreacyjny, dla młodzieży nawet, a w tej chwili – co tam jest?

R2: Tam gdzie jest ten pomnik, tam ludzie też przyjeżdżają, ale tam dalej jest też takie źródełko – wszystko pozarastane jest i niezadbane jest.

R3: A naprawdę jest przepięknie, bo tam jest… łąki są. Jakieś zrobić boiska sportowe czy coś – już by coś było dla tej młodzieży. (…) bo tam naprawdę piękny teren.

Mieszkańcy Bolesławia wskazują największe spośród wszystkich biorących udział w wywiadach respondentów zapotrzebowanie na inwestycje w mieście. Długa lista – poza przygotowaniem terenów rekreacyjnych – obejmuje także dofinansowanie Ochotniczej Straży Pożarnej, remont szkoły i przedszkola oraz przygotowanie miejsca zabaw dla najmniejszych dzieci; tutaj jako odpowiednia lokalizacja wskazywany jest stary park w

centrum miasta.

Warto zauważyć także, że Bolesław jest jedynym miastem, w którym podniesiono temat 118 remontów lokalnych dróg. Badani przyznają mianowicie, że naprawy są realizowane –

problematyczna jest natomiast ich zdaniem jakość prowadzonych prac. Jak mówi jeden z Strona uczestników wywiadu:

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

R1: (…) może zamiast ciągle łatać te drogi i nakładać nowy asfalt, może po prostu zapobiegać tym dziurom i je łatać zanim one pół drogi nie będzie?

R2: Pieniądze się płaci za te inwestycje, a są spartaczone i te drogi są na okrągło naprawiane.

R1: Jak jest autostrada, to przynajmniej tą smołą załatają to pęknięcie, jest taki środek. Tutaj to jest pęknięcie i dopóki się nie zrobi dziura, że koła nie urwie – to nie.

Największe trudności ze wskazaniem potrzebnych gminie inwestycji zdają się mieć mieszkańcy Wolbromia. Wskazywane przez nich pomysły – remiza strażacka, dom starców czy bloki mieszkalne mające zatrzymać w mieście młode małżeństwa – zdają się mieć charakter „luźnych koncepcji”, nie zaś palących potrzeb inwestycyjnych.

119 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

7.7. Pomoc i opieka społeczna

Ostatni obszar tematyczny zrealizowanego badania jakościowego związany był ze świadczonymi w gminach Partnerstwa usługami pomocy społecznej. Mieszkańcy badanych obszarach przyznawali, że nie mają osobistych doświadczeń w kontaktach ze świadczącymi je instytucjami, jednak diagnozowali podstawowe trudności w spójny sposób.

Respondenci zauważają, że pomoc społeczna często trafia do niewłaściwych osób. `W efekcie brakuje wsparcia dla najuboższych, a z ograniczonych środków korzystają osoby, którym wiedzie się dobrze. Mieszkańcy Wolbromia podkreślają, że problem jest znany urzędnikom. Podjęte środki zaradcze charakteryzują następująco:

R1: Jest MOPS, chodzą panie, które pracują w tym i się zajmują i mają one wyłapywać tych ludzi, którzy naprawdę potrzebują pomocy.

R2: Chodzą, ale źle oceniają status ludzi, a my nie mamy na to wpływu, żeby którąś panią ukarać, zwolnić czy wymienić. Pracownice MOPS w Wolbromiu spotykają się z jednoznacznie negatywną oceną uczestników wywiadu. Jeden z respondentów wskazuje:

Może [wymienić pracowników] na młodszych? Może po prostu na bardziej kompetentnych, tylko bardziej sumiennych? Inna badana opowiada o własnych, złych doświadczeniach z tą instytucją:

(…) zanim zaczęłam pracować, szukałam pracy, wszędzie składałam podania, nie było pracy. (…) Byłam w opiece społecznej, wiec mi pani powiedziała, żebym poszła do pracy. Więc ja do tej pani powiedziałam, żeby mi znalazła pracę, to ja pójdę do pracy, a ona mi powiedziała, że ja nie chcę iść do pracy. (…) Panie z opieki społecznej nie są przyjemne.

Podobne opowieści odmiennie przedstawiają się z perspektywy przedstawicieli władz

i instytucji lokalnych. Jak mówi uczestniczka wywiadu z urzędnikami: 120 (…) mamy jeden z najtrudniejszych obszarów – to są ci, co są w miarę młodzi, to są ci, co powinni pracować, a nijak nie chcą. Nawet jakby mu się wskazało miejsce pracy, nie pójdzie. „A dlaczego pan nie poszedł?” – „Bo nie miałem kanapki do pracy” – no to już wiecie, co jest… Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Mieszkańcy Bolesławia także wskazują na utrudniony dostęp potrzebujących do pomocy społecznej. Uczestnicy tego wywiadu przyznają, że instytucji niosących wsparcie potrzebującym jest zbyt mało, a jednocześnie istnieją poważne problemy we współpracy pomiędzy podmiotami odpowiedzialnymi za świadczenie tych usług. Jak mówi respondentka:

Nie ma dobrej współpracy między instytucjami. Tutaj powinna być między sołtysem czy wójtem, dzielnicowy powinien współpracować z ośrodkiem pomocy społecznej, szkoła, przedszkole czy sąd. Nie ma tej współpracy, dlatego pomoc społeczna osobno, sądy osobno, Policja osobno i ciężko jest po prostu pracować. Badani w tej grupie przyznają, że pomoc społeczna w ich mieście działa – funkcjonuje świetlica socjoterapeutyczna, dla dzieci z rodzin najuboższych są organizowane paczki mikołajkowe i kolonie letnie. Problem stanowi natomiast fakt, iż pomoc trafia czasem w niewłaściwe ręce. Jeden z badanych podsumowuje:

Często jest tak, że przychodzą osoby do pomocy społecznej, które nie powinny dostać tej pomocy. A rodziny, którym ta pomoc powinna przysługiwać nie przyjdą, bo na przykład się krępują albo nie potrafią. Na niewiedzę mieszkańców gminy w zakresie dostępnej pomocy społecznej wskazują tez respondenci z Bukowna. Często ludzie nie wiedzą, gdzie po tą pomoc się udać, czy mogą korzystać – mówi jeden z uczestników wywiadu. Inna respondentka rozwija temat:

Bardziej to jest pantoflowo przekazywane, bo często byłam w sytuacji, że nie poinformowano mnie, że mogę mieć z opieki jakiś dodatek mieszkaniowy czy jakieś inne, bo jest ciągle. Dla nich [potrzebujących] to jest wstyd się o coś opieki prosić, bo te panie często odbierają, że „ocho! przyszła, a nie powinna”, czy patrzą, że jesteś ubrana tak-a-tak. To są takie myślenia.

Najmniej do powiedzenia w obszarze pomocy społecznej mieli mieszkańcy Olkusza.

Respondenci odmówili wypowiedzi w tym bloku tematycznym, wskazując na zupełny brak

doświadczenia, wiedzy i opinii w poruszanych kwestiach. Wskazano jednak na potrzebę 121 otwarcia w mieście noclegowni dla bezdomnych, którzy w sezonie grzewczym nocują na

klatkach schodowych bloków. Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

Wywiad zrealizowany z przedstawicielami gmin partnerstwa ujawnił jeszcze jeden problem społeczny, który mieszkańcy pomijali bądź sygnalizowali bardzo ostrożnie – przemoc domową. Badani urzędnicy przyznają bowiem, że w powiecie często wystawiane są Niebieskie Karty. Jak mówi jedna z respondentek:

Sporo jest Niebieskich Kart. Natomiast jest takie niepokojące zjawisko, że jeżeli dwoje ludzi chce się rozstać, wziąć rozwód, to zakładają sobie nawzajem Niebieskie Karty i przetargowa karta są dzieci i różne instytucje. (…) Jest przemoc. I agresorami są nie tylko mężczyźni, ale i kobiety też i jest zjawisko, młodzież ewentualnie. Akty przemocy, w której agresorami są ludzie młodzi, to kolejne niepokojące zjawisko omawiane w trakcie wywiadu. Jedna z uczestniczek rozmowy opowiada:

W stosunku do rodziców, do dziadków i to teraz… (…) Trzeba dziadka i babcię wyskubać z tych pieniędzy, bo jak przyjdzie listonosz, to babcia ich nie ogląda. Typowa przemoc ekonomiczna. Ewentualnie zamyka się babcię, bo po co ona ma chodzić i opowiadać sąsiadom. Różne zjawiska są. Badani deklarują jednak, że na każde zgłoszenie Niebieskiej Karty reagują natychmiast

i starają się udzielić poszkodowanym odpowiedniej pomocy.

122 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

7.8. Podsumowanie badań jakościowych

Badanie jakościowe dotyczące dostępności i jakości usług komunalnych w czterech gminach – Bolesławiu, Bukowcu, Olkuszu i Wolbromiu – wskazują na podobny poziom życia ich mieszkańców i wspólne trudności, z którymi borykają się na co dzień.

Wszyscy uczestnicy wywiadów jakościowych przyznają, że czują się w swoich miejscowościach bezpiecznie – znają sąsiadów i troszczą się o siebie wzajemnie. Pewne zagrożenie stanowi młodzież, która ze względu na brak rozrywek chętnie sięga po alkohol i prowokuje niebezpieczne sytuacje. Próbą rozwiązania problemu może być, zdaniem respondentów, aktywne inwestowanie w tereny rekreacyjne i sportowe, na których młodzi ludzie będą mogli aktywnie spędzać wolny czas.

Największą bolączką obszaru wydaje się być utrudniony dostęp do opieki zdrowotnej. Dotykające niemal wszystkich Polaków kilkumiesięczne kolejki do poradni specjalistycznych nie omijają badanych gmin - respondenci deklarują, że w najlepszej sytuacji są w tym zakresie mieszkańcy Olkusza i Bolesławia. Wszyscy uczestnicy wywiadów przyznają jednak, że skomplikowane zabiegi oraz diagnostykę medyczną lepiej przeprowadzać w najbliższych ich miejscu zamieszkania aglomeracjach – śląskiej i krakowskiej.

Wśród dobrze ocenianych przez badanych obszarów wymienić należy natomiast edukację – również na poziomie ponadgimnazjalnym – oraz zaopatrywanie mieszkańców w media. Także gospodarowanie odpadami w gminach, pomimo zmiany „ustawy śmieciowej”, nie budzi zastrzeżeń respondentów. Nieco więcej do życzenia pozostawia natomiast gospodarka wodno-ściekowa; wielu mieszkańców nie ma jeszcze przyłączeń kanalizacyjnych.

Zdaniem urzędników prowadzi to do odprowadzania ścieków do ujęć wodnych i

zanieczyszczania wód gruntowych. 123 W toku analizy zebranych danych jako priorytetowe zadania dla Partnerstwa na

najbliższe lata wskazać należy zatem modernizację miejscowej oczyszczalni ścieków i pracę Strona nad rozbudową sieci kanalizacyjnej w gminach. Jednocześnie inwestycji wymaga obszar

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

sportu i rekreacji; mieszkańcy wskazują, iż odpowiednie zagospodarowanie atrakcyjnych terenów gminnych może być znaczącym bodźcem dla rozwoju turystyki w regionie.

Istotnym wydaje się także wypracowanie wspólnego systemu powiadamiania mieszkańców o dostępnych usługach komunalnych oraz realizowanych i planowanych działaniach samorządów – badani w rozmowach uskarżali się na brak przepływu informacji pomiędzy mieszkańcami a przedstawicielami władz lokalnych.

124 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

8. Rekomendacje

1. Tereny miejskie gmin Olkusz i Wolbrom oraz w gmina Bolesław cechują się relatywnie najniższym poczuciem bezpieczeństwa, ponadto na terenach wiejskich gminy Olkusz oraz w gm. Bolesław najrzadziej widuje się patrole policyjne. Sugeruje się w związku z tym zwiększenie ilości patroli Policji oraz Straży Miejskiej na tych obszarach.

2. W związku z najniższymi ocenami pracy policji w gminie Trzyciąż, sugeruje się przeprowadzenie szkoleń, w których wzięliby udział służący tam funkcjonariusze.

3. W gminie Trzyciąż poziom edukacji na każdym szczeblu szkolnictwa został oceniony najniżej spośród wszystkich gmin, rekomenduje się w związku z tym przeprowadzenie kontroli oraz szkoleń w placówkach edukacyjnych na terenie tej gminy.

4. Najmniej wskazań na wystarczającą liczbę miejsc w przedszkolach pojawiło się na terenach wiejskich gminy Wolbrom, a najmniej możliwości opieki nad dzieckiem do lat 3 w Olkuszu oraz na terenach wiejskich gmin Olkusz i Wolbrom. Rekomenduje się w związku z tym stworzenie dodatkowych miejsc w tych placówkach na terenie ww. gmin.

5. W Wolbromiu oraz na terenach wiejskich gminy Wolbrom w największym stopniu panuje przekonanie, że szkoły podstawowe oraz (w przypadku terenów wiejskich) gimnazja są w dużej odległości od miejsca zamieszkania. Sugeruje się usprawnienie transportu dzieci do szkół, aby takie przekonanie zniwelować.

6. W Wolbromiu zarówno w przypadku szkół podstawowych, jak i gimnazjów najgorzej

oceniona została liczba uczniów w klasie. Proponuje się w związku z tym utworzenie

dodatkowych oddziałów klasowych, aby zmniejszyć liczbę uczniów w klasie i poprawić

komfort ich nauki. 125 Strona

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

7. W związku z najsłabiej ocenioną ofertą zajęć dodatkowych w szkołach podstawowych i gimnazjach w Wolbromiu oraz gminach Trzyciąż i Klucze sugeruje się uatrakcyjnienie ich oferty w tych gminach.

8. Mieszkańcy gminy Bolesław zdecydowanie najniżej ocenili dostępność lekarzy pierwszego kontaktu. Rekomenduje się podpisanie dodatkowego kontraktu z niepublicznym ZOZ-em na tego rodzaju usługi medyczne.

9. Dostępność lekarzy specjalistów zdecydowanie najsłabiej oceniana jest w gminach Klucze oraz Trzyciąż. Podobnie, jak w przypadku kwestii lekarzy pierwszego kontraktu, rekomenduje się podpisanie dodatkowego kontraktu z NZOZ-em znajdującym się bliżej tych gmin na specjalistyczne usługi medyczne.

10. W kwestii zarówno czystości ulic i chodników, jak też czystości lasów i terenów zielonych (parków), mieszkańcy Olkusza byli najmniej zadowoleni spośród przedstawicieli wszystkich gmin. Sugeruje się, aby w Olkuszu z jednej strony zwiększyć częstotliwość sprzątania miejsc publicznych, z drugiej położyć nacisk na wyczulenie straży miejskiej na większe egzekwowanie przestrzegania porządku przez mieszkańców.

11. System dostaw ciepła w postaci centralnego ogrzewania i centralnej ciepłej wody w każdej gminie powiatu olkuskiego oceniony krytycznie, najgorzej w gminie Bolesław i na terenach wiejskich gminy Wolbrom. Warto przeprowadzić kontrole wyjaśniającą stan niezadowolenia mieszkańców tych gmin odnośnie dostaw ciepła.

12. Mieszkańcy gminy Trzyciąż zdecydowanie najgorzej na tle innych gmin powiatu olkuskiego ocenili dostępność komunikacji publicznej na terenie swojej gminy.

Rekomenduje się reorganizację transportu publicznego działającego na terenie tej

gminy. 126

13. W każdej gminie powiatu olkuskiego istotna część mieszkańców nie jest świadoma tego, jakie instytucje kultury, a także, jakie obiekty sportowe znajdują się na terenie ich gminy. Strona Rekomenduje się w związku z tym przeprowadzenie szeroko zakrojonej akcji

Wykonawca

Raport część II Diagnoza społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego

promocyjno-informacyjnej dotyczącej oferty kulturalnej i sportowej, jaka dostępna jest w danej gminie.

14. Wśród instytucji kultury badanym w powiecie olkuskim najbardziej brakuje teatru. Sugeruje się w związku z tym częstszą organizację imprez powiązanych z organizacją gościnnych przedstawień teatralnych.

15. Oferta kulturalna oraz sportowa najsłabiej oceniona została w gminie Trzyciąż. Mieszkańcom tej gminy w największym stopniu brakuje też większości instytucji kultury oraz obiektów sportowych. Rekomenduje się zatem wsparcie Ośrodka Kultury w gminie Trzyciąż zarówno w jego działaniach kulturalnych, jak też w promocji swojej działalności wśród mieszkańców.

16. W każdej gminie powiatu olkuskiego elementem infrastruktury sportowej, którego mieszkańcom najbardziej brakuje są szlaki rowerowe. Każdej gminie sugeruje się zatem położenie nacisku na wytyczanie nowych szlaków rowerowych, ich promocję wśród mieszkańców i poprawę bezpieczeństwa turystów rowerowych.

17. W każdej gminie powiatu olkuskiego padło także stwierdzenie, że mieszkańcom brakuje odpowiednio wyposażonych placów zabaw. Rekomenduje się położenie nacisku na powstawanie takich miejsc.

18. Mieszkańcy każdej gminy uważają, że nie są należycie informowani o sytuacjach zagrożenia (np. powodziowych). Sugeruje się usprawnienie systemu takiej informacji. Największa część badanych (46,4%) chciałaby otrzymywać takie informacje za pomocą

sms-ów.

127 Strona

Wykonawca