LEGGERDOCUMENT DIJKRINGVERBINDENDE WATERKERING HOLLANDSCHE IJSSELKERING

Kenmerk 073916520:A2 2

LEGGERDOCUMENT DIJKRINGVERBINDENDE WATERKERING HOLLANDSCHE IJSSELKERING

Inhoud

1 Inleiding ______4 1.1 Aanleiding______4 1.2 Leeswijzer ______4

2 Werkwijze ______5 2.1 Kern- en (buiten)beschermingszone ______5 2.2 Leggerdwarsprofielen ______6 2.3 Leggerlengteprofielen ______7

3 Kering 10, Stormvloedkering Hollandsche IJssel ______8 3.1 Beschrijving kering______8 3.2 Aanwezige constructieve elementen ______9 3.3 Kern- en (buiten) Beschermingszones ______9 3.4 Leggerdwars- en lengteprofielen ______9

4 Literatuur ______10

Kenmerk 073916520:A2 3

LEGGERDOCUMENT DIJKRINGVERBINDENDE WATERKERING HOLLANDSCHE IJSSELKERING

HOOFDSTUK 1 Inleiding

1.1 AANLEIDING

Binnen het beheersgebied van Rijkswaterstaat dienst Zuid-Holland worden verschillende dijkringverbindende waterkeringen (DVK) onderscheiden. Het betreffen de volgende primaire waterkeringen van de categorie B:

Kering 8: Stormvloedkering Nieuwe Waterweg / Europoort

Kering 9: Europoort / Hartelkering

Kering 10: Stormvloedkering Hollandsche IJssel

Kering 11: Haringvlietdam

Kering 12: Biesboschsluis

Kering 13: Wilhelminasluis (en Afsluitdijk Andel)

Kering 15: Hellegatsdam en Volkeraksluizen

De ligging van de waterkeringen is in onderstaande illustratie weergegeven. Figuur 1 i i r i L gg ng van de ve b ndende Den Haag waterkeringen (bron: VTV2006)

Rotterdam

Dordrecht

Dit leggerdocument bevat kering 10: Stormvloedkering Hollandsche IJssel. Daarnaast is tevens een integrale versie van alle genoemde waterkeringen beschikbaar.

De Wet op de waterkering is de basis voor de veiligheidsgarantie van de waterkeringen. De Wet op de waterkering schrijft voor dat de beheerder van de waterkering zorg draagt voor de vaststelling van een overzichtskaart, een legger en een beheerregister. Het voorliggende document bevat de legger en overzichtskaarten.

Gedeputeerde Staten hebben het toezicht op de primaire waterkeringen in hun provincie op basis van de Wet op de waterkering. De provincie heeft daartoe een verordening vastgesteld, waarin in elk geval de in wet omschreven verplichting van de beheerder – en de termijn waarop daaraan moet zijn voldaan – nader worden geregeld. Tevens staat ook dat de legger door de beheerder wordt vastgesteld met toepassing van de in afdeling 3.4 van de Algemene Wet bestuursrecht geregelde procedure.

Bepalingen betreffende waterstaatswerken in beheer bij het Rijk zijn vastgelegd in de Wet beheer rijkswaterstaatswerken. De legger omschrijft waaraan die waterkering moet voldoen naar richting, vorm, afmeting en constructie. Voor het beheer van waterkeringen en het wel of niet toestaan van activiteiten van derden in, op en nabij de waterkering vormt deze legger dus de grondslag.

1.2 LEESWIJZER

Dit document gaat in op de totstandkoming en vaststelling van de verschillende kernzones, (buiten)beschermingszone(buiten)(buiten)beschermingszones en invloedszones, die voor de legger zijn gedefinieerd. De inleidende teksten bij de keringen zijn grotendeels overgenomen uit de Landelijke Rapportage Toetsing [lit A3].

Op kaart zijn de zoneringen aangegeven, geprojecteerd op de luchtfoto-ondergrond. De leggerdwars- en leggerlengteprofielen van de verschillende verbindende keringen zijn tevens aangegeven.

Kenmerk 073916520:A2 4

LEGGERDOCUMENT DIJKRINGVERBINDENDE WATERKERING HOLLANDSCHE IJSSELKERING

HOOFDSTUK 2 Werkwijze

2.1 KERN- EN (BUITEN)BESCHERMINGSZONE

Het waterkeringsgebied in dwarsrichting is onderverdeeld in drie zones. De kernzone vormt door zijn huidige omvang of bijzondere constructie de feitelijke hoogwaterkering en waarborgt de in de Wet op de waterkering voorgeschreven veiligheid van het achterliggende bekken en land. In deze zone gelden veelal zware restricties.

Aan weerszijden van de kernzone liggen de (buiten)beschermingszones. Deze zones zorgen er voor dat het waterkerend vermogen en de stabiliteit van de waterkering gewaarborgd blijven. Er gelden minder zware restricties dan in de kernzone. In onderstaand figuur zijn de zones en hun grenzen weergegeven.

Figuur 2 Schematische weergave van de kern- en (buiten)beschermingszones

Voor deze legger van de verbindende waterkeringen zijn de volgende definities gehanteerd voor de verschillende zones:

Kernzone:

Het dijklichaam, incl. speciale voorzieningen die voor het waterkerend vermogen van belang zijn (zoals bestortingen of constructies).

(buiten)Beschermingszone:

Als de begrenzing van de (buiten)beschermingszone is een vloeiende, over grotere afstanden constante, lijn aangehouden waardoor deze minder grillig verloopt dan de invloedszones.

De (buiten)beschermingszone heeft over het algemeen een vaste maat ten opzichte van de kernzone, in dit geval 30 m.

Invloedszone:

De zone waarbinnen ontgravingen direct invloed hebben op de stabiliteit van de waterkering wordt meestal alleen voor macrostabiliteit en piping bepaald.

Er is binnen de waterschappen en Rijkswaterstaat geen uniforme notatie van kern- en (buiten)beschermingszones. Een tevens veel gebruikte notatie is die van ‘kernzone, binnenbeschermingszone en buitenbeschermingszone’. In vergelijking met onderhavige legger is de term ‘kernzone en binnen(buiten)beschermingszone’ gelijk aan ‘kernzone en (buiten)beschermingszone’.

Toelichting invloedszone De invloedszones zijn zoveel mogelijk gebaseerd op bestaande berekeningen. Voor de trajecten waar geen berekeningen beschikbaar zijn, is – in samenspraak met de beheerders – voor een pragmatische aanpak gekozen.

Kenmerk 073916520:A2 5

LEGGERDOCUMENT DIJKRINGVERBINDENDE WATERKERING HOLLANDSCHE IJSSELKERING

Dit houdt o.a. het volgende in:

Voor damwanden en kerende muren is uitgegaan van een 1:3 lijn vanaf de onderzijde van de damwand.

Bestortingen en taludbekledingen zijn opgenomen in de invloedszone.

Voor onduidelijke trajecten is gekozen om in het veld zichtbare lijnen toe te passen op een veilige afstand van de as van de kering.

Aansluiting op aanliggende dijkringen Voor de aansluiting van de kern- en (buiten)beschermingszone op de kern- en (buiten)beschermingszones van de naastgelegen dijkringen van de waterschappen zijn per verbindende waterkering afspraken gemaakt met de betreffende waterschappen. De kernzones van de verbindende waterkeringen sluiten aan op de, reeds vastgestelde, kernzones van de naastgelegen dijkringen. De kernzones van de verbindende keringen overlappen wel met de (buiten)beschermingszones van de naastgelegen dijkringen. De (buiten)beschermingszones van de verbindende keringen sluiten aan op de (buiten)beschermingszones van de naastgelegen dijkringen. Dit betekent dat de as van de verbindende kering aansluit op de as van de dijkring, en dat Figuur 3 daarmee een klein stukje as niet voorzien is van kernzone. Zie hiervoor nevenstaande figuur. Schets as-aansluiting Uitzondering hierop zijn de kern- en (buiten)beschermingszones van de Haringvlietdam aan de noordzijde met dijkring 20 van Waterschap Hollandse Delta; deze overlappen wél met elkaar.

Aansluitende dijkringen en beheerders zijn in onderstaande tabel weergegeven: Tabel 4 Verbindende Aansluitende dijkringen Aansluitend op dijkring kering Kering 8 14 Hoogheemraadschap Delfland 19 Waterschap Hollandse Delta Kering 9 19 Waterschap Hollandse Delta 20 Waterschap Hollandse Delta Kering 10 14 Hoogheemraadschap Schieland en 15 Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard Krimpenerwaard Kering 11 20 Waterschap Hollandse Delta 25 Waterschap Hollandse Delta Kering 12 23 Waterschap Rivierenland 24 Waterschap Rivierenland Kering 13 24 Waterschap Rivierenland 38 Waterschap Rivierenland Kering 15 25 Waterschap Hollandse Delta 34 Waterschap Brabantse Delta

2.2 LEGGERDWARSPROFIELEN

Voor de leggerdwarsprofielen is uitgegaan van de ontwerpprofielen en de gemeten dwarsprofielen. De ontwerpprofielen zijn voor een aantal keringen hoger en/of breder dan voor de waterkerende functie noodzakelijk. Dit is gedaan bijvoorbeeld omdat de dijk ook een verkeerskundige functie heeft. Omdat deze functie niet benodigd is voor de leggerprofielen, hebben de leggerprofielen daarom andere afmetingen dan de ontwerpprofielen. Onderstaand figuur toont het gemeten profiel en het leggerprofiel van een voorbeeld. Duidelijk is te zien dat het gemeten profiel hoger is dan het leggerprofiel. Figuur 5 Principe leggerdwarsprofiel

De afmetingen van de leggerprofielen zijn gebaseerd op de beschikbare informatie uit de verschillende toets- en ontwerprapporten. De verschillen tussen de ontwerp- en leggerprofielen hebben hoofdzakelijk betrekking op:

de kruinhoogte;

de breedte van het dijklichaam.

De minimaal benodigde kruinhoogten zijn zoveel mogelijk overgenomen uit de beschikbare ontwerp- en toetsrapporten. Per kering is in de navolgende hoofdstukken toegelicht op welke bron(nen) de benodigde kerende hoogten zijn gebaseerd. Niet voor alle grondlichamen is de minimaal benodigde kruinhoogte bekend. Voor de betreffende grondlichamen is per kering toegelicht hoe de leggerhoogte is bepaald. Indien geen minimaal benodigde hoogte bekend is, maar de aanwezige hoogte voldoet, is de minimaal voorkomende hoogte aangehouden. De hoogte van het grondlichaam is beperkt tot de minimaal benodigde hoogte. Voor de breedte van het dijklichaam is de minimaal voorkomende breedte in het segment aangehouden. Deze breedte is gecontroleerd op de benodigde kwelweglengte. De taludhellingen voor de leggerdwarsprofielen zijn overgenomen uit de beschikbare ontwerpprofielen.

Naast de geometrie van het dijklichaam is in de leggerdwarsprofielen ook het ingemeten profiel van de sectie weergegeven. Dit om de herkenbaarheid van het profiel te vergroten. Daarnaast zijn de Maatgevende Hoogwaterstand en de kern- en buitenbeschermingszones weergegeven, behorend bij de locatie waar het ingemeten profiel is gemeten. De afstand van de buitenbeschermingszone tot de teen van de dijk kan binnen een sectie verschillen.

Kenmerk 073916520:A2 6

LEGGERDOCUMENT DIJKRINGVERBINDENDE WATERKERING HOLLANDSCHE IJSSELKERING

2.3 LEGGERLENGTEPROFIELEN

Deze paragraaf gaat dieper in op de wijze waarop de leggerlengteprofielen van de verbindende waterkeringen van Zuid-Holland zijn vastgesteld. In de leggerlengteprofielen worden de volgende zaken opgenomen:

de minimaal benodigde kruinhoogte van de grondlichamen;

de minimaal benodigde kerende hoogte van de kunstwerken;

de beschikbare grondopbouw.

In het leggerlengteprofiel is teven het ingemeten lengteprofiel weergegeven; dit dient als referentie.

Voor het samenstellen van geotechnische grondlengteprofielen is onvoldoende informatie over de bodemopbouw aanwezig. Voor de bodemopbouw wordt daarom verwezen naar het beheerregister, waarin de locaties van bestaand grondonderzoek zijn weergegeven. De locaties van het grondonderzoek zijn per onderzoek en per kering opgenomen in een aparte shapefile. Voor een aantal onderzoeken geldt dat de exacte locatie bekend is (x- en y- coördinaten), voor andere onderzoeken is de locatie zo goed mogelijk overgenomen uit een overzichtstekening. De digitale bestanden met de resultaten van het grondonderzoek zijn per kering verzameld. In de GIS-file zijn links opgenomen naar de bestanden met de resultaten van het grondonderzoek.

Kenmerk 073916520:A2 7

LEGGERDOCUMENT DIJKRINGVERBINDENDE WATERKERING HOLLANDSCHE IJSSELKERING

HOOFDSTUK 3 Kering 10, Stormvloedkering Hollandsche IJssel

3.1 BESCHRIJVING KERING

Verbindende waterkering 10, Stormvloedkering Hollandsche IJssel, ligt in de provincie Zuid-Holland. De waterkering verbindt dijkringgebied 14, Centraal Holland, met dijkringgebied 15, Lopiker- en Krimpenerwaard. De waterkering bestaat uit twee aarden dammen van circa 100 m, een sluis en de stormvloedkering zelf. De eigenlijke stormvloedkering wordt gevormd door twee hefdeuren. De kering is dubbel uitgevoerd: bij sluiting van de voorste kering is de lengte 350 meter, bij sluiting van de achterste kering alleen heeft de kering een lengte van 490 meter. De totale lengte van grondlichamen en kunstwerken bedraagt 660 meter.

De stormvloedkering sluit de Hollandsche IJssel af in geval van hoge waterstanden op de Nieuwe Waterweg of Lek. De waterkering ligt in het benedenrivierengebied. Voor de kering geldt een normfrequentie van 1/10.000.

De waterkering is in beheer bij Rijkswaterstaat Zuid-Holland, Waterdistrict Nieuwe Waterweg.

In de onderstaande tabel en figuur is de sectie-indeling weergegeven. De waterkering is opgedeeld in vier hoofdsecties. Tabel 6 Naam ectie Om c rij i Sectie-indeling kering 10 S s h v ng [-] [-] [-]

Eerste kering A1 Aansluiting zijde Schieland dijkring 14, grondlichaam zuidwest B1 Sluis Hollandsche IJssel C1 Stormvloedkering Hollandsche IJssel D1 Aansluiting zijde Krimpen a/d IJssel dijkring 15, grondlichaam Tweede kering A2 Aansluiting zijde Schieland dijkring 14, grondlichaam noordwest B2 Sluis Hollandsche IJssel C2 Stormvloedkering Hollandsche IJssel D2 Grondlichaam+ betonnen muur, aansluiting op de eerste kering D1 Aansluiting zijde Krimpen a/d IJssel dijkring 15, grondlichaam

Figuur 7 Overzicht Sectie-indeling kering 10

Grondopbouw De dijklichamen van kering 10 zijn opgebouwd uit zand. De bovenste 50 cm bestaat uit klei. De grondopbouw onder de dijklichamen bestaat uit zandige klei, dan wel kleiig zand. Daaronder bevindt zich (siltig) zand.

Kenmerk 073916520:A2 8

LEGGERDOCUMENT DIJKRINGVERBINDENDE WATERKERING HOLLANDSCHE IJSSELKERING

3.2 AANWEZIGE CONSTRUCTIEVE ELEMENTEN

Naast de stormvloedkering en de schutsluis zijn enkele kademuren aanwezig. Tevens is aan de oostzijde, tussen de landhoofden van de stormvloedkering, een betonnen muur aanwezig, die de waterkering vormt. De constructieve elementen zijn weergegeven in de leggertekening.

3.3 KERN- EN (BUITEN) BESCHERMINGSZONES

Kern- en (buiten)beschermingszones zijn vastgesteld in een gezamenlijk overleg (16 oktober 2006) met Rijkswaterstaat en ARCADIS. Omdat niet altijd vanuit de berekeningen een invloedzone kon worden bepaald, is gekozen voor een pragmatische insteek voor de bepaling van de zonering. Hierin is met het volgende rekening gehouden:

minimaal benodigde kernzone op basis van de berekende invloedzones;

bodembescherming valt binnen de kernzone;

met de aansluiting van de zones van de DVK op de dijkring van het waterschap is uitgegaan van géén overlapping van de kernzones;

de (buiten)beschermingszone heeft in principe een breedte van 30 meter.

3.4 LEGGERDWARS- EN LENGTEPROFIELEN

Benodigde hoogte

Grondlichamen De benodigde hoogten zijn in de onderstaande tabel weergegeven. Deze hoogten zijn afkomstig uit het toetsrapport [lit 9.2]. Tabel 8 Naam ectie Om c rij i i i e te le er te Leggerhoogte per sectie kering 10 S s h v ng hu d g hoog gg hoog [m +NAP] [-] [-] [-] [m +NAP]

Eerste A1 Aansluiting zijde Schieland dijkring 14, grondlichaam 5,6 4,10 ri ke ng zuidwest D1 Aansluiting zijde Krimpen a/d IJssel dijkring 15, grondlichaam 4,7 – 5,6 4,70 Tweede A2 Aansluiting zijde Schieland dijkring 14, grondlichaam 5,6 3,45 ri ke ng noordwest D2 Aansluiting zijde Krimpen a/d IJssel dijkring 15, grondlichaam 3,8 + muur 4,20 + betonnen muur

Kunstwerken De minimaal benodigde hoogte voor de Stormvloedkering bedraagt 4,6 m+NAP. De schutsluis krijgt in de toetsing het oordeel voldoende. De bestaande hoogte wordt aangehouden voor de legger hoogte [lit 10.1].

Beschikbaar grondonderzoek

Verbindende Waterkering Maeslantkering, Europoortkering en Stormvloedkering, opdrachtnummer 6006-0630-00, Fugro Ingenieursbureau B.V. Het onderzoek omvat zeven sonderingen met meting van plaatselijke kleef en 18 boringen.

Daarnaast is een oude tekening aanwezig met een tiental sonderingen zonder meting van plaatselijke kleef, waarvan de locaties van de sonderingen onduidelijk zijn [lit 10.2].

Kenmerk 073916520:A2 9

LEGGERDOCUMENT DIJKRINGVERBINDENDE WATERKERING HOLLANDSCHE IJSSELKERING

HOOFDSTUK 4 Literatuur

Algemeen A.1 Hydraulische Randvoorwaarden 2001 voor het toetsen van primaire waterkeringen, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat, Dienst Weg- en Waterbouwkunde, december 2001. A.2 Nederlandse norm, NEN 6740 (nl), Geotechniek - TGB 1990 - Basiseisen en belastingen, Normcommissie 351 006 “Geotechniek”. A.3 Landelijke Rapportage Toetsing 2006, Achtergrond, deel 2, Verbindende Waterkeringen, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, september 2006. A.4 Memo: Opstellen legger - aansluitingen met waterschappen, 110303/OF7/0B2/000511/LB, ARCADIS, januari 2007. A.5 Foto’s afkomstig uit de Beeldbank VenW.

Kering10, Stormvloedkering Hollandsche IJssel 10.1 Toetsing dijkringverbindende kering 10 Stormvloedkering en sluis Hollandsche IJssel, Rijkswaterstaat directie Zuid-Holland, DWW, december 2005. 10.2 Tekening: Stormvloedkering met Schutsluis nabij Krimpen a.d. IJssel bouwputten: boringen & sonderingen; situatie, HYD-0- 7381, Rijkswaterstaat, Directie sluizen en Stuwen, 1955.

Kenmerk 073916520:A2 10