Toscane Centraal-Toscane 93 93

Het magazine Het magazine 9 9

Je draai vinden Je draai vinden 39 39

Florence Florence 53 53

Centraal-Toscane Centraal-Toscane 93 93

Zuid-Toscane Zuid-Toscane 133 TOSCANE TOSCANE 133

• Duidelijke indeling op kleur De oude wijngaarden, en -beelden verdringen knoestige olijfbomen en zich in de kerken en • Uitgebreide plattegronden Noord-Toscane cipressen van Toscane musea van Florence. Noord-Toscane 159 en gedetailleerde kaarten vormen een van de En in Toscane geniet je 159 • Verrassende wandeltochten mooiste landschappen van het lekkerste ijs en van Italië. Prachtige de beste cappuccino TOSCANE • Top 10 hoogtepunten renaissanceschilderijen ter wereld. Wandelingen & tochten Wandelingen & tochten www.watenhoe.nl 187 187

Kaarten Kaarten 205 205

NUR 512

WAT & HOE MAAKT DEEL UIT VAN KOSMOS UITGEVERS, UTRECHT/ANTWERPEN

W&H september 2018 Toscane.indd 1-5 17-09-18 15:07 TOP 10

NL BSM Toscane 2018.indb 4 06-09-18 15:29 Mis ze niet! In onze top 10-lĳst vind je de belangrĳkste bezienswaardigheden, van de absolute nummer 1 tot en TOP 10 met nummer 10.

PIAZZA DEL DUOMO PISA P164 (FLORENCE) P58 Stralend wit op een groene vlakte Het plein met het wit-groene verheffen zich op het Piazza dei ensemble van dom, klokkentoren Miracoli architectonische ‘wonde en doopkapel is niet in de laatste ren’: dom, doopkapel, Camposanto plaats vanwege Brunelleschis koe en de scheve toren. pel onze topattractie (afb. links). SAN GIMIGNANO P110 PIAZZA DEL CAMPO (SIENA) Hoe hoger de toren, des te mach P98 tiger de familie – aan deze middel Omdat de burgers van Siena in de eeuwse wedloop der ijdelheden middeleeuwen al strenge bouwvoor heeft de stad zijn skyline te danken. schriften uitvaardigden, verstoort niets de harmonie en schoonheid MONTALCINO & van het schelpvormige plein. SANT’ANTIMO P141 De benedictijner abdij nabij het AREZZO P101 brunellowijnstadje is de mooiste Met de frescocyclus ‘Legende van van de romaanse juwelen in de het Ware Kruis’ in de kerk van Sint regio. Franciscus wacht hier een van de hoofdwerken van de renaissance. SANTA CROCE (FLORENCE) P61 PIAZZA DEL DUOMO (SIENA) De hallenkerk was voor het eenvou P104 dige volk bestemd. Omdat velen van Hier toont de stad zich van zijn hen niet konden lezen, schilderden indrukwekkendste kant: met de jonge, onbekende kunstenaars, prachtige dom en de opmerkelijke onder wie een zekere Giotto di Bon geschiedenis van het complex Santa done, het evangelie op de muren. Maria della Scala ertegenover. LUCCA P168 PIENZA P138 De Piazza del’Anfiteatro geldt als Renaissancearchitecten schiepen mijlpaal in de geschiedenis van de hier, in opdracht van paus Pius II stadsontwikkeling: op de plaatsen en met het typische gevoel voor van de toeschouwers van een maat en verhouding van de Romeins amfitheater staan tegen Toscaan, de ideale stad. woordig woonhuizen.

NL BSM Toscane 2018.indb 5 06-09-18 15:29 Kaarten Voor de regio's: zie binnenkant vooromslag

Pistoia Prato Viareggio Lucca 214 Pisa Firenze 212/213

Livorno San Gimignano Arezzo 206/207 Volterra Siena 214

Pienza 208/209 Montalcino

Isola d’ Elba Piombino

Grosseto

Mar Mediterraneo 210/211

Legenda

A14 2 Autosnelweg met afslag Internationaal vliegveld

E 55 Autosnelweg met E-nummer Regionaal vliegveld

SS16 Doorgaande weg met nummer Klooster; kerk, kapel Hoofdweg Kasteel, vesting; ruïne Secundaire weg Bezienswaardigheid; archeologische vindplaats Weg in aanleg; geplande weg Toren; vuurtoren Spoorweg Waterval; grot Veer, scheepsverbinding Bergtop; (berg)pas

Land-/regiogrens 1 TOP 10 Nationaal park; landschapspark 26 Hoogtepunten Verboden gebied Kampeerterrein; uitkijkpunt 22 Verder ontdekken

1 : 500 000 0 10 20 km

0 5 10 mi

NL BSM Toscane 2018.indb 205 06-09-18 15:33 SS9 R Forlì o SP30 Montese Castelnuovo Grizzana Sassoleoneassoleone SaSassoleone Carpinello SS254 Montecreto E 35 515 E 45 Mensa SS324 Sénio SP623 Monteacuto Sintria FORLI Cesena Ragazza San Benedetto San Varano A14 ervarola n Piancáldoli Castel del Rio Casola Brisighella Ronco Nord Rocchette Val di Sambro Frassineta sineta Piancáldoli Castel del Rio Montefortino 623 m Séstola o Sant’Andrea Mattei Ca’della M.la Fine Santa Maria Fanano t Gággio M.la Fine Terra del Sole SR67 SS324 SP325 Costa SS306 SS306 Nova mone Montano o 993 m o 993 m SP20 Forlimpópoli Borgo SS64 Montefredente Lamone Querciola Colle d. Canda M.C M.Cece SP66 Castrocaro di Ronta 5 m SS324 s Passo d. Raticosa olle d. Canda SS9 M.Láncio 901 m Villagio Europa Camugnano Santerno 01 m 75 Santerno 759 m SS9ter Vidiciático 968 m Ronco denese 1540 m c Pian d. Vóglio Modigliana Fiumana o Aperto Lizzano in Pietramala mala Fratta Terme Bertinoro Belvedere o SS65 Porretta Terme Brúscoli SS310 937 m Monteacuto SP610 SP610 Miano SP21 Cesena Baigno Castiglione M.Budrialto Castello Méldola d’Alpi Lago di dei Pépoli SP503 Firenzuola Parr.enzuola di M. Parr. di M. Romano Dovádola Pianosinatico Granaglione - San Pellegrinorino Palazzuolo Palazzuolo sul Sénio 687 m Ruggiero Suviana Lago Roncobiláccio Roncobiláccio - San PellegPellegrino San Vittore M.Calvi Traversa Cornacchiáia M.Frena chiáia M.Frena SS302 San Ruffillo San Colombano SR71 Cutigliano Sambuca Brasimone Predáppio San Carlo SS306 Tramazzo Pistoiese Passo d. Futa Castro 873 m 873 m SS306 Valle San Cassiano Roversano Parco del Corno 1283 m a Teodorano egli Vizzaneta 903 m SS477 SS477 Tradózie in Pennino tani alle Scale San Martino E no SR67 Gualdo le Áie di Santa Lagacci Parco n E Lucia SS632 Tréppio 1117 m Póggiom M.Bruchelle Formignano dei Laghi a Póggio Marradi Rocca SS310 Sasseta Stura M.laa FaggetaCavalmagra Cavalmagra 744 m Borello v M.Pratone M.la Faggeta m 551 m CusercoliCusercoli San Marcello Gavinana Prácchia Giogo di 911 m M.Pratone 911 m Rabbi l Montecarelli 1144 m o di 11144 m Scarzana Querciolano Scarperia 1081 m 896 m M.Grosso Voltre Popiglio a eria 1081 m Torre SS12 SS66 Erbáia 882 m SS302 SS302 i Col di SP23 Passo d. Collina 22m m Centoforche Bidente Osteria E 45 Pontepetri C Sant’Ágata 699 m 932 m SP65 M.Collina 551 m SP24 di Piávola Pitéglio Savaiana Ponzalla Ponzalla l Civitella SR71 M.Bucciana . Barberino SP503 A. di VitiglianoP503 974 m Montone Galeata di Romagna iana d Barberino di Mugello A. di Vitigliano Piastre Scarperia Museo Civico Voltre Prunetta SS64 Villa di 1223 m SS325 arperia Linaro Pitéccio di Mugello 1117 m 1117 m i M.Altáccio Dom.Mambrini Bággio i SS302 SanSS302 Ben Pianetto e t P.te Ghiereto San Benedetto in Alpe San Damiano A Premilcuore 823 m Castelvécchio SS66 Cavallina S.Piero a Sieve u g Villore u g a n M e e Villore SS9ter Tobbiana Vaiano M l SS310 Mercato i n a o Villa Medicea SieveSP551 SS67 Civório a t Borgo San Lorenzozo l l p Borello SR71 Péscia s c i Fognano (Cafaggiolo) Borgo San LorenzoLorenz Passo d. Muraglione Santa Sofia P e M Petrognano Petrognano e n r a Vicchiocchio l VicchioVic l 907 m Duomo e 51 Montale San Goden Parco Nazionale Foreste SS310 Marliana PISTOIA SP551 San Godenzo d M. Aiola o SP551 Casentinesi Monte Montemurlo o SP65 i 942 m o Sarsina Serravalle SR435 Falterona-Campigna Massa Pistoiese Váglia M.Cam M.Campáccio B SP26 Agliana e Colle d. Carnáio SR71 Pistóia A 11 Dicomanoicomano 1018 DicomanoDi n E 76 E 35 Bivigliano 1018 m e 776 m Lago di Péscia SS66 SP1 Polcanto d S. Páolo in Alpe Buggiano PRATO A 1 Fontebuona Monte Giovi olcanto M.Falterona e t Quarto Monsummano Cantagrillo Prato SS302 Monte Giovi t o 992 m 992 m Lago di San Piero in Bagno Ovest Pratolino Londa Londa 1654 m P Sant’Agata ontecatini Terme Olmi Prato Ridrácoli Alfero ar Montecatini Est Prato Calenzano Passo di Calla SP138 Pso. d. Incisa a Féltria sina Terme Casini Iolo Santa Brígida Santa Brígida Póggio Scali PonteTerme M o n Quarrata Settimello Sesto Valico Croc 1296 m Bagno di Romagna 822 m nese t Villa d. Póggio Santa Valico Croce a Mori SP556 1520 m Buggianese a Maria F.-Nord 955 m Palazzo Pretorio M.Cómero Pazzere Larciano l a Caiano Fiorentino SS310 Eremo di Chiesina Uzzanese b Campi F.-Peretola Molino 1371 m Rúfina Molino Rúfina Arno Camáldoli SR71 il Monticino MARCHE San Lamporécchio Póggio a Fiesole del Piano SS6767 del Piano SS67SS6 a Abbazia Casteldelci ltopáscio Anchione Rocco Caiano SS66 Piero a.P. Passo Passo di Stia Verghereto 1348 m Carmignano San Domenico 36 Consum Camáldoli Ca’Raffaello SS436 n San Donnino Consuma Passo di San Máuro a Comeana Pontas- SP70 1060Pontas- SP70 1060 m Pratovécchio E 45 Balze Ponte di 52 Fortezza da Basso SS67 Diaccetoceto SS67 DiaccDiacceto Moggiona Badia Pratáglia Verghereto

Vinci o n SP6 e Lazzeretto Signa Mantignano Arno sieve ConsumaArno sieve Masino Artimino Consuma Gattara eno i Toiano Duomo FIRENZE Pélago E Pélago Corézzo u á Lastra SS310 Póggio Baralla Sant’ Badia a F.-Signa L Cerreto Guidi 1 9 11-16 17-29 17-29 Borgo Lierna b Ponte a Ansano SS67 a Signa Séttimo Montemignáio 1206 m r Cappiano Firenze Bagno a Ripoli a Collina M.Castelsavino e Scandicci Sant’Éllero o a Ripoli Sant’ÉlleroS a C Castellina Sud San Piero Strada SP70 M.d.Zucca Montelupo Certosa del Galluzo Poppi Soci Abbazia Badia l Galluzo a Ema Rignano SR699 Saltino Rignano SR69 Saltino 1245 m 1263 m Santa Croce Fucécchio Émpoli Fiorentino Fi-Pi-Li Vallomb Vallombrosa Tedalda l Grassina sull’Arno sull’Arno La Verna SP11 Sann Donato San Donato e sull’Arno Ginestra Firenze-Certosa P San Martino Marcignana Villanova P SP208 SR258 Chiesanuova SR222 Léccioéccio Pietrapiana LéLéccio Pietrapiana Bibbiena d Castel- SP5 San Vincenzo in Tremoleto Chiusi della Verna Póggio Monterano SP4 Póggio Póggio Uomo di Sasso Pieve franco Ponte Casenuove a Torri Cerbaia Impruneta r r 1087 m a Égola SS67 Terme di San Polo Cancelli n Polo San Piero Santo Stéfano Firenze in Chianti Reggello 1 CCancelli Reggello 1538 m in Frássino M.di Sovággio SR67 Catena Brusciana Monteráppoli Incisa in Chiantia a C M.dei Frati e rno Orme San Casciano San Casciano Nord Incisa in Raggiolo SR71 876 m

Val d’Arno Val d’Arno Castel Chitignano p San Miniato A in Val di Pesa Greveil Ferrone Strada Incisancisa t IncisaIn t Focognano Caprese 1454 m a Montópoli a l

SS429 Póggio Tondo Póggio Tondo Póggio Masserecci Rássina al Tedesco San Casciano o l Michelángelo in Val d’Arno Case Nuove 788 m Pian di Scó Pian di Scó o M Fungáia A

Marti Chiocchio 788 m Pieve p SP4 Sud Cintóia óia 1548 m M.il Castello 680 m Castelnuovo Cambiano Mercatale m Sócana s Póggio M.Prati alti Montecastello Montespertoli Castelf e Ortimino Bargino Faella Faella Castelfranco a d’Acona 1414 m Lago di 1061 m Balconevisi Vallécchio di Sopr e San Pancrazio C di Sopra g Arno Montedoglio SS2 n d Áfra h Figline Figline o Talla i Paláia Castel Fiorentino Fi-Si rac Montefiridolfi i Valdarno Valdarno n Saletta a SR69 SR69 Loro C Toiano Fiano Romita Tavernelle Greve n San Giovan San Giovanni Ciuffenna Subbiano t a Viáio Sansepolcro Montefóscoli Petrazzi in Chianti t Ottavo Ottavo t Mura i Meleto Valdarnot Meleto Valdarno San Giustino Vezza i e SR222 i T Capolona n á Varna Marcialla Badiaccia Terranuova Valdarno San Martino n i a San Giustino Pietro Légoli Tavernelle Vitigliano Badiaccia SP85 Montegiovi SP57 Celalba ElsaSS429 a Montemuro B Bracciolini sopr’Arno o edere Róglio Montaione Catignano Certaldo San DonatoPanzano a Montemuro Marcena Anghiari Castelfalfi Spicciano Valdarno Valdarno Cicogna Pieve San Giovanni Borgo Chiassa Pitigliano 35 Pieve di di SS73 SS3bis cioli E 3 E 35 a Giovi Campriano Ghizzano Gambassi Terme S.Filippo San Donato Panzano o Castiglion Fibocchi Pistrino Montécchio Cortine Piazza Monte- SR71 Castello di Sorci E 78 Selci San Vivaldo Vico d’Elsa Monte- A 1 Laterina Quarata Púglia Citerna E 45 rricciola SR2 Badia a Antria Verazzano Iano SP408408 varchi Badia a SP408SP4 varchi Piósina Era Coltibuono Coltibuono Larniano SP1 San Martino Pietrafitta Radda Montegonzidda Montegonzi SR429 SR429 Ponticino SR69 Pratantico 864 m Monterchi Villamagna in Chianti nti Torre Torre Padonchia SR439 SP15 San SS429 Duomo Poggibonsi Gaiole in Monte Calvo Gaiole in MonteM Calvo Bucine AREZZO San Severo Gimignano Castellina Lippiano Laiático Poggibonsi in Chianti Chianti 838 m Chianti 838 m Pogi Pérgine Póggiola 7 SP1 3 M.Civitella terza Talciona Pieve a Presciano SS73 SP47 Trégole Meleto Meleto Spedaletto SR439dir Nusenna Nusenna Capánnole San Zeno 936 m Montauto Castiglioni Lilliano SP408 SP408 Viciomággio Arezzo Monte Santa SR222 Lecchi Lecchi S.Firmina Maria Tiberina Orciático San Sensano Colle di Colle Lecchi Cennina Cennina 516 m Olmo o di Mela Cipriano Nord Stággia Parco Sculture SS73 Val d’Elsa 33 Vagliagli Civitella in Badia Chiana M.Favalto 54 m SR2 Réncine del Chianti Castello Vagliagli CastelloC al Pino Fontiano Volterra Colle-Sud Fi-Si rac Ambra Val di Chiana SR71 1082 m Castellina Scalo Monteriggioni di Brólio SP5 did Brólio SP540 Morra Corsignano Monti signano Monti E 78 Puliciano emo SR68 Lornano SS484484 34 Quartáia 32 Badesse Nord Villa a Sesta SS484SS4 Villa a Sesta Montecatini Abbadia Isola SP408 SP408 Néstore Monteriggioni Badesse Sud San Giustosto Ciggiano Lugnano Mensanello Sud San GiustoGius SS327 San alle Mónachenache San alle MónacheMón Palazzuolo Castiglion Saline di Volterra Giovanni Giovanni Cásole Collalto Siena Montagnano Frassineto Fiorentino Póggio Metato Scorgiano SP408 Pianella Castelnuovo Pianella Castelnuovo Gello d’Elsa San Dalmazio SP408 E 78 SS73 Gargonza 554 m Monte Ponteginori SR439 Siena SS484 ena SS484 Pozzo Nuovo Santa 2 Montapertiaperti MontapertiMonta Póggio Capanne Monte San Savino áio Colomba 629 m Montécchio Pievescola Duomo San Savino Presciano SS73S73 mo SS73SS Castroncello 30 4 Presciano Armaiolo Marciano Pescáia Passo della Cerventosa llo Monteguidi della Chiana Santa 742 m Pomarance Taverne d’Árbia’Árbia Caterina Querceto Mensano Ancaiano Toiano Costalpino ino Taverne d’d’Árbia Rapolano Terme Brólio ima Lanciáia SS541 SS73 Cortona Sovicille SS6 Montécchio SS43838 Vesconachio SS438SS43 Vescona Lucignano M.Ginezzo a Micciano Ísola SS326 Sant’Agata Mercatale SR2 Ísola Rigomagno 31 929 m Libbiano San Dalmázio Radicóndoli d’Árbia SR2 d’Árbia Foiano Monsigliolo Montecastelli Fabbricaccia Montalla Rosia Malignano a dellaChiana Lisciano Sassa Montecérboli e Montécchio Ossáia Niccone SS438 Cortona- o Larderello Cuna C Cuna Foiano Belforte r Torri r e As C r Asciano Teróntola Stigliano Corsano Monteroni t e Monteroni e t e Guazzino Borgonuovo Tuoro sul Trasimeno l e Radi d’Árbia Lucignanognano 39RadiS e n LucignanoLuci 39S e Bettolle Stazione Castelnuovo in Póggio Áuzzo SS73 Grotti Merse d’Árbia n e s i Cortona Teróntola Tuoro P.-Ovest Trecine l d’Árbiarbia Monte- Merse d’Árbiad’Ár Monte- Sinalunga Val di Chiana P.-Est SS329 Val di Cécina 754 m f SS6 Brenna contieri contieri Bettolle Pietraia i E 78 Trequanda E 35 Chianacce n Áia.d.Diávoli í Pentolina Suvignano Abbaziabbazia d. Monte Suvignano AbbaziaAb d. Monte SS327 SP32 Pietraia Passignano l 37 37 Pino A 1 Castiglione e 875 m Póggio d. Pescine Oliveto Maggiore OlivetoO Maggiore Barullo del Lago sul Trasimeno 208 l SS223 Montelifrè Torrita 209 Lagoni M t a 520 m Vescovado Vescovado Piano SS329 del Sasso e Petrignano Monteverdi Fontazzi Sanzzi Giovann San Giovanni SS326 Lago Trasimeno Póggio Mutti SS451 SS451 Valiano SP10 SR71 Maríttima 210 Chiusdino San Galgano Murlo Murlod’Ass d’Asso Montisi 211 Piana SR439 808 m 40 Póggio di SS441 Buonconventoento BuonconveBuonconvento 40 Montepulciano Castiglione Monticiano San Lorenzo a Merse a Merse Montefollónico Gracciano Stazione Pozzuolo SS398 Monterotondo Montieri Montieri Merse Bibbiano Lucigna Lucignano del Lago Póggio Fogari Castello Bibbiano SS326 San Feliciano rnia Maríttimo 1051 m d’As d’Asso ó 726 m di Tocchi Montepescini epescini Acquaviva Lago di San Savino C C e Montepulciano TOSCANN ANAA

NL BSM Toscane 2018.indb 208 06-09-18 15:33 Florence Even oriënteren Florence is een van de grootste kunststeden van Europa, de stad aan de Arno is het zinnebeeld van de renaissance, een van de meest indrukwekkende perioden van creativiteit, en tot op de dag van vandaag een thuis voor schitterende schilderijen, beeldhouw werken en architectuur uit bijna een heel millennium. Een uitput tende informatiebron over Florence is de (Duitstalige) Baedeker Smart Guide ‘Florenz’

Om nu te suggereren dat het beste van de Toscaanse hoofdstad in twee dagen bezichtigd kan worden, mag MuseoMuseo di di San MarcoSan Marco wat vergezocht klinken, maar het kan wel. Overnacht dan 17 17 idealiter in de stad zelf; boek tevoren je logies, zeker in de periode vanaf april tot en met oktober. Omdat parkeren in GalleriaGalleria dell’ dell’ de stad lastig is, is de beste manier om Florence te MercatoMercato 11 Accademia11 Accademia 19 19 Via degliVia Alfani degli Alfani bezoeken per trein; ook de meeste andere belang CentraleCentrale 21 Museo21 Museo Archeologico Archeologico rijkste reisdoelen in Toscane zijn per spoor met NazionaleNazionale p PalazzoPalazzo de provinciehoofdstad verbonden ( 44). CappelleCappelle 18 Medici-18 Medici- Florence is een stad van kunst en Santa MariaSanta Maria13 13 MediceeMedicee12 12 RiccardiRiccardi architectuur. Enkele van de schitterendste NovellaNovella Via della ScalaVia della Scala MuseoMuseo dell’ Opera dell’ Opera voorbeelden hiervan zijn te vinden op del Duomodel Duomo Via d Via d het Piazza del Duomo: de kathedraal, e’ Cerreeta’ nCierretani 20 20 1 Duomo1 Duomo de doopkapel en de Campanile PiazzaPiazza (klokkentoren). In deze buurt tref del Duomodel Duomo je ook nog twee belangrijke musea Borgo degliBorgo Albizi degli Albizi aan: het Museo dell’Opera PalazzoPalazzo Arno Arno DavanzatiDavanzati OrsanmicheleOrsanmichele del Duomo en het Museo 22 22 MuseoMuseo Nazionale Nazionale 23 23 14 14 Nazionale del Bargello. Santa TrinitaSanta Trinita24 24 del Bargellodel Bargello Na een korte wandeling 15 Piazza15 Piazza LungarnoLungarno della Signoriadella Signoria Piazza Piazza kom je op het Piazza AcciaiuoliAcciaiuoli Santa Santa della Signoria. Het wordt Croce Croce 16 Galleria16 Galleria 9 9 Ponte PonteVecchio Vecchio CappellaCappella26 26 25 25 degli Uffizidegli Uffizi Santa CroceSanta Croce BrancacciBrancacci LungarnoLungarnoVia de’ Benci Via de’ Benci TOP 10 Via de’ Serragli Via de’ Serragli gen Diazgen Diaz ! Piazza del Duomo P58 Via Maggio Via Maggio ) Santa Croce P61

PalazzoPalazzo28 28 Hoogtepunten Pitti Pitti San MiniatoSan Miniato29 29 + P Galleria dell’Accademia 63 Via RomanaVia Romana al Monteal Monte , Cappelle Medicee P64 GiardinoGiardino - Santa Maria Novella P66 di Bobolidi Boboli27 27 . Museo Nazionale del Bargello P68 / Piazza della Signoria P70 0 Galleria degli Uffizi P74

De rivier de Arno met haar bruggen, 0 0 400 m 400 m

inclusief de beroemde Ponte Vecchio 0 0 400 yd 400 yd

SpiralloSpirallo Relaunch Relaunch 2014 Toskana, 2014 Toskana, Großausschnitt Großausschnitt 01 Florenz, 01 Florenz, Stand 27.01.2014 Stand 27.01.2014 B C M YB C M Y

NL BSM Toscane 2018.indb 54 06-09-18 15:30 Even oriënteren Verder ontdekken 1 Museo di San Marco P77 5 Museo Archeologico Nazionale 2 Palazzo Medici-Riccardi P78 P77 6 Orsanmichele P78 3 Mercato Centrale P77 7 Palazzo Davanzati P79 4 Museo dell’Opera del Duomo 8 Santa Trinita P79 P77 9 Ponte Vecchio P79 : Cappella Brancacci P80 ; Giardino di Boboli P80 < Palazzo Pitti P80 = San Miniato al Monte P81 MuseoMuseo di di San MarcoSan Marco 17 17 gedomineerd door het Palazzo Vecchio. De Galleria degli Uffizi is vlakbij. GalleriaGalleria dell’ dell’ Deze galerie stelt veel van ’s werelds MercatoMercato 11 Accademia11 Accademia belangrijkste renaissanceschilderijen 19 19 Via degliVia Alfani degli Alfani CentraleCentrale 21 Museo21 Museo Archeologico Archeologico tentoon. Ten oosten van het Piazza NazionaleNazionale della Signoria staat de Santa Croce, PalazzoPalazzo CappelleCappelle 18 Medici-18 Medici- de meest fascinerende kerk van Santa MariaSanta Maria13 13 MediceeMedicee12 12 RiccardiRiccardi Florence en net iets belangrijker dan NovellaNovella Santa Maria Novella, een kerk in het Via della ScalaVia della Scala MuseoMuseo dell’ Opera dell’ Opera del Duomodel Duomo westen van de stad, vol met fresco’s. Via d Via d e’ Cerreeta’ nCierretani 20 20 In de wijk Oltrarno, bereikbaar 1 Duomo1 Duomo over de Ponte Vecchio, vind je PiazzaPiazza del Duomodel Duomo de schilderijen en fresco’s van het Palazzo Pitti en de Cappella Borgo degliBorgo Albizi degli Albizi PalazzoPalazzo Brancacci. Noordelijk van de rivier Arno Arno DavanzatiDavanzati OrsanmicheleOrsanmichele 22 22 MuseoMuseo Nazionale Nazionale bevinden zich twee hoogtepunten 23 23 14 14 Santa TrinitaSanta Trinita24 24 del Bargellodel Bargello van Michelangelo: zijn beeldhouw 15 Piazza15 Piazza werk David in de Galleria dell’ LungarnoLungarno della Signoriadella Signoria Piazza Piazza AcciaiuoliAcciaiuoli Santa Santa Accademia en beeldhouwwerken Croce Croce in de Cappelle Medicee. 16 Galleria16 Galleria 9 9 Ponte PonteVecchio Vecchio Florence heeft niet alleen CappellaCappella26 26 25 25 degli Uffizidegli Uffizi Santa CroceSanta Croce BrancacciBrancacci LungarnoLungarnoVia de’ Benci Via de’ Benci kunstschatten te bieden. De stad is Via de’ Serragli Via de’ Serragli gen Diazgen Diaz ook een shoppingwalhalla, variërend van chique boetieks tot krioelende Via Maggio Via Maggio markten (p88). Uitnodigende bars, cafés en restaurants heten de bezoeker PalazzoPalazzo28 28 welkom en daarnaast kun je van Pitti Pitti bijzondere tuinen en parken genieten. San MiniatoSan Miniato29 29 Via RomanaVia Romana al Monteal Monte GiardinoGiardino di Bobolidi Boboli27 27

0 0 400 m 400 m

0 0 400 yd 400 yd

SpiralloSpirallo Relaunch Relaunch 2014 Toskana, 2014 Toskana, Großausschnitt Großausschnitt 01 Florenz, 01 Florenz, Stand 27.01.2014 Stand 27.01.2014 B C M YB C M Y

NL BSM Toscane 2018.indb 55 06-09-18 15:30 Het magazine EEN LAND VAN GENIALITEIT Uit Toscane zin niet alleen enkele van de beroemdste dichters en denkers van Italië afkomstig – Dante, Petrarca, Boccaccio en Machiavelli – maar ook ongeëvenaarde kunstenaars als Giotto, Michelangelo, Donatello en Leonardo da Vinci.

Dante Alighieri Dante Alighieri werd geboren in Florence in 1265. Hij diende de stad als diplomaat, maar werd in 1302 verbannen op grond van verzonnen beschul digingen. De laatste jaren voor zijn dood zwierf hij van stad naar stad door Noord-Italië. Hij stierf in 1321 in Ravenna, waar hij ook begraven is. Zijn meesterwerk, het episch gedicht La Divina Commedia (De goddelijke

Detail uit Dante en de drie koninkrijken van Domenico di Michelino

NL BSM Toscane 2018.indb 10 06-09-18 15:29 Het magazine

komedie) verhief het Toscaanse dialect tot de literaire taal van Italië, die zich weer ontwikkelde tot de standaardtaal die tegenwoordig in heel Italië wordt gesproken.

Francesco Petrarca Francesco Petrarca, of Petracco, werd geboren in Arezzo in 1304 en stierf in 1375. Hij was reiziger en diplomaat. Ook verbleef hij aan het pauselijk hof in Avignon, Frankrijk, waar hij Laura de Noves ontmoette. Zij was de inspiratie voor zijn Canzoniere, een van de mooiste sonnetten ooit. Net als zijn voorganger Dante en zijn tijdgenoot Boccaccio schreef hij vaak in het Toscaans. Tegelijk behoorde hij tot de schrijvers die het Oudgrieks en Latijn wilden doen herleven als literaire talen en daarmee de weg effenden naar de renaissance.

Giovanni Boccaccio Giovanni Boccaccio (1313-1375) werd in Parijs geboren als de onwettige zoon van een Italiaanse handelaar. Hij groeide op in Toscane en Napels en vestigde zich in Florence in 1340. Hier ontmoette hij Petrarca met wie hij de interesse voor het herleven van het Grieks en Latijn als literaire talen deelde. Zijn beroemdste werk, Il Decamerone, schreef hij na de Zwarte Dood in het Italiaans. Het bestaat uit honderd verhalen verteld door tien mensen in tien dagen als zij aan de pestepidemie in Florence proberen te ontsnappen. Niccolò Machiavelli, geschilderd door Santi di Tito in 1527 Niccolò Machiavelli Niccolò Machiavelli (1469-1527) heeft geleden onder slechte publiciteit. De term ‘machiavellisme’, die sluwheid en verraad suggereerde, was door de Fransen verzonnen om zo alles wat Italiaans was te denigreren. Machiavelli was zelf een Florentijns diplomaat, politicus en filosoof. Zijn boek Il Principe (De heerser) was een meesterwerk van politieke analyse, waarin hij de studie van historische perioden, politieke wetenschappen met die van de menselijke natuur combineerde.

NL BSM Toscane 2018.indb 11 06-09-18 15:29 Spirallo Relaunch 2014 Toskana, Wanderung 21 27.01.2014 Siena, Stand B C M Y

Wandelingen & tochten 3 Santa Maria Palazzo delle Nevi Tantucci Palazzo SIENA Salimbeni Piazza Salimbeni Wandeling 2 Palazzo Via del Paradiso Spannocchi Piazza 1 San Pellegrino Via della Sapienza alla Sapienza Banchi di Sopra San Biblioteca 1 Domenico Comunale degli Intronati San Cristoforo San Domenico AFSTAND: 2 km TIJD: 2-3 uur Palazzo Tolomei BEGINPUNT: Piazza San Domenico A 214 EINDPUNT: Piazza del Duomo A 214 Y V Banchi di Sotto Loggia della Mercanzia Loggia Deze wandeling, die begint in het pelgrimsroute van Noord-Europa 0 200 m Palazzo del Papa Piccolomini noorden van de stad, voert je langs naar Rome. Voor je ligt het Piazza 0 200 yd Piazza Piazza middeleeuwse kerken en paleizen in Salimbeni waaraan van links naar San Giovanni del Campo 4 Sinagoga Via 5 het oude centrum van Siena naar het rechts drie prachtige paleizen lig Via di Salicotto Duomo di Cittá Campo, een van de mooiste pleinen gen: Palazzo Tantucci (1548), het Museo dell’ Opera del van Italië. Vervolgens kom je in het 13e-eeuwse Palazzo Salimbeni en Duomo minder drukbezochte zuidelijke het Palazzo Spannocchi (1470). Piazza Via Giovanni della Selva Piazza 7 deel van de stad, om uiteindelijk De Salimbeni’s waren belangrijke del Duomo te belanden op het prachtige plein bankiers en kooplieden in zijde Piazza waar de kathedraal en de Spedale en granen, terwijl Ambrogio del Mercato

di Santa Maria della Scala zich Spannocchi de schatbewaarder

d bevinden. van de Siënese paus Pius II was. o

o Via San Pietro s

s Dupré

a o

Op een kleine 75 m links van de s F l n e A Pinacoteca !–" d t Banchi di Sopra kom je via een n ia a Nazionale Arco delle V S Begin op het Piazza San Domenico omleiding bij de kerk van Santa Due Porte San San gi Giuseppe met de gelijknamige kerk waarin Maria delle Nevi (wisselende eg Pietro tallor je beslist de fresco’s van Sodoma openingstijden), die bekendstaat Via di S (P117) moet bekijken. Wanneer je om zijn prachtige altaarstuk, de met de rug naar de kerk staat, loop Madonna della Neve (1477) van Via Sant’ AgataSant’ je oostwaarts de Via della Sapienza de hand van Matteo di Giovanni. 6 Agostino in (let op het uitzicht op de Duomo Via Sarrocchi rechts). Circa 100 m verder ligt #–$ rechts de Biblioteca Comunale Terug op de Banchi di Sopra loop degli Intronati, een bibliotheek die je verder zuidwaarts. Na 175 m zie in 1759 gesticht werd in een pand je links de kerk van San Cristoforo, dat een 13e-eeuws hospitaal was. oorspronkelijk een romaanse kerk De collectie omvat meer dan een maar in de 18e eeuw na een aard half miljoen boeken en andere beving herbouwd. Er tegenover documenten, met brieven van de ligt het Palazzo Tolomei, dat deel Heilige Catharina van Siena en van uitmaakte van de vestingachtige vele beroemde kunstenaars afkom residentie van de familie Tolomei stig uit de stad. Bij het volgende (P145). Het is het oudste bewaard kruispunt zie je de kerk van San gebleven woonhuis van de stad en Pellegrino alla Sapienza, gebouwd dateert uit 1205. Let even op het in 1767 op de plek van een voor standbeeld van de wolvin op straat. malige kapel. Je loopt verder tot de kruising met de Banchi di Sotto, de Via di Città "–# en de Loggia della Mercanzia Je loopt rechtdoor en komt uit op (1428-1445), een prachtige loggia de Banchi di Sopra, een hoofd in gotische stijl. Via kleine straatjes straat die parallel loopt aan de Via aan beide zijden kom je op het Francigena in de stad, een oude Piazza del Campo (P98).

188

NL BSM Toscane 2018.indb 188 06-09-18 15:32 Spirallo Relaunch 2014 Toskana, Wanderung 21 27.01.2014 Siena, Stand B C M Y

Siena 3 Santa Maria Palazzo delle Nevi Tantucci Palazzo Salimbeni Piazza Salimbeni 2 Palazzo Via del Paradiso Spannocchi Piazza 1 San Pellegrino Via della Sapienza alla Sapienza Banchi di Sopra San Biblioteca Domenico Comunale degli Intronati San Cristoforo San Domenico Palazzo Tolomei

V Banchi di Sotto Loggia della Mercanzia Loggia 0 200 m Palazzo del Papa Piccolomini 0 200 yd Piazza Piazza San Giovanni del Campo 4 Sinagoga Via 5 Via di Salicotto Duomo di Cittá Museo dell’ Opera del Duomo Piazza Via Giovanni della Selva Piazza 7 del Duomo Piazza

del Mercato

d o

o Via San Pietro s

s Dupré

a o

s F l n e A Pinacoteca d t ia n Nazionale Arco delle V a S San Due Porte i San gg Pietro Giuseppe llore Via di Sta

Via Sant’ AgataSant’ 6 Agostino Via Sarrocchi

$–% Bewonder het plein het liefst vanaf paleis ligt de Logge del Pape (loggia een van de vele terrasjes en wandel van de paus), in 1462 in opdracht daarna naar de oostzijde waar je van paus Pius II (Eneo Piccolomini) via de Vicolo dei Pollaiuoli of de gebouwd. Je neemt de rechteraf Via dei Rinaldini het plein verlaat. slag voor de loggia en volgt die tot Beide straten komen uit op de Banchi di Sotto, waar je rechtsaf gaat. Meteen rechts ben je bij het EVEN RUSTEN Palazzo Piccolomini, een majes Caffè Fiorella in de Via di Città is een tueus paleis waarvan de bouw in geschikte pleisterplaats. De Orti dei 1469 startte. Op de eerste verdie Tolomei achter de kerk Sant’Agostina ping bevindt zich het Archivio di zijn een ideale plek voor een picknick Stato (staatsarchief), waarvan de met uitzicht op het stadssilhouet bijzondere kunstcollectie (P118) (ingang Via Pier Andrea Mattioli). bezichtigd kan worden. Voorbij het

189

NL BSM Toscane 2018.indb 189 06-09-18 15:32 Florence In twee dagen Als je niet goed weet waar je je bezoek moet beginnen, kun je onderstaand programma volgen, dat twee aangename dagen in Florence biedt met de belangrijkste bezienswaardigheden. Zie de paginaverwijzingen voor meer info.

Dag 1 ’s Morgens Heb je nog niet online geboekt, begin dan de dag met het reserveren van kaartjes voor de Galleria degli Uffizi voor de volgende dag, ga vervolgens naar het 1Museo di San Marco (p77) voor schilderijen van Fra Angelico (boven). Maak een korte wandeling naar de +Galleria dell’Accademia (p63), waar je Michelangelo’s beroemde David kunt bekijken. Ga daarna naar het 2Palazzo Medici-Riccardi (p77) voor de geweldige fresco’s van Benozzo Gozzoli. Als je tijd hebt, bezoek dan snel de ,Cappelle Medicee (p64), die sluit om 13.50 (laatste toegang 13.20).

Lunch Stop onderweg naar de Mercato Centrale bij Da Mario om te lunchen (p85).

’s Middags Ontdek de 3Mercato Centrale (p77) voor je een bezoek brengt aan de wijk van de San Lorenzo (p65). Bezoek daarna de kerk -Santa Maria Novella (p66).

NL BSM Toscane 2018.indb 56 06-09-18 15:30 Spirallo Relaunch 2014 Toskana, Halbausschnitt 01 Florenz, Stand 31.01.2014 B C M Y

In twee dagen

Dag 2 Museo di San Marco ’s Morgens Mercato 17 Galleria dell’ Palazzo Ga naar het !Piazza Centrale 11 Accademia 19 Medici- del Duomo (p58) en Riccardi 21 Museo Archeologico Nazionale beklim de Campanile Santa Maria 12 18 Novella13 of de koepel van de Cappelle Museo dell’ Opera 20 kathedraal voor Medicee 1 del Duomo unieke uitzichten. Palazzo Piazza del Duomo Davanzati Orsanmichele Bekijk de kathe 22 Santa Trinita 24 23 14 Museo Naz. del Bargello draal, die later 15 geopend is dan Piazza della Signoria de Campanile 26 Ponte Vecchio 25 16 9 Cappella Galleria Santa Croce en de koepel. degli Uffizi Let op dat de Brancacci Palazzo 28 doopkapel Pitti San Miniato ’s morgens al Monte 29 gesloten is, Giardino di Boboli 27 dus je zult hier later op de dag voor terug moeten komen. Ga daarna naar het 4Museo dell’Opera del Duomo (p77) en het .Museo Nazionale del Bargello (p68).

Lunch Voor de lunch kun je naar Rivoire (p87) op het /Piazza della Signoria (p70) of de goedkopere Cantinetta dei Verrazzano (p84).

’s Middags Wijd een groot deel van de middag aan de 0Galleria degli Uffizi (p74), maar reserveer ook tijd voor de kerk )Santa Croce (p61) en de Cappella dei Pazzi. Neem een ijsje bij Vivoli (p87). Baldovino (p84) in de omgeving van de Santa Croce is een goede keuze voor het diner (vooraf reserveren gewenst).

NL BSM Toscane 2018.indb 57 06-09-18 15:30 Het magazine Het magazine 9 9