Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyati Çikmiş Sorular
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI ÇIKMIŞ SORULAR 1. Hikâyelerinde tam bir gözlemci gibi davranır. Kaleminden 3. Yazar, 1980 sonrası Türk edebiyatının yenilikçi isimlerin- çok silgisi çalışır; gereksiz sözden olabildiğince kaçınır. Za- den biridir. İlk dönem eserlerinde köy gerçekliğini, köyden ten büyük trajik olayların ve kahramanların öykülerinden çok kente göçü, çarpık kent ilişkilerini, bu çarpıklığın meydana gündelik olanın ve devlet dairesindeki, sokaktaki, evdeki getirdiği yabancılaşmayı; yabancılaşan bireylerin içsel yol- insanın mütevazı dünyasını anlatan yazar; öykü çerçevesini culuklarını ve onların yoksul hayatlarını işledi. Daha önceleri kısacık ve sade cümlelerle çizer: “Ağustos, Cuma günü. toplumcu gerçekçi bir bakış açısıyla işlenen bu konuları Sicil müdürü Cavit Bey, yemekten sonra minderin üstüne gerçeküstücü bir yaklaşımla ele aldı. Sevgili Arsız Ölüm, uzanmış, uyumak istiyor.” diye başlayan Mendil Altında Berci Kristin Çöp Masalları, Gece Dersleri, Aşk İşaretleri, öyküsünde olduğu gibi... Köyün, köylünün sorunları, büyük Unutma Bahçesi adlı romanlarında hayatın gerçeklerini göz- toplumsal çatışmalar veya tarihimizin şanlı sayfaları ve kah- leme dayalı bir anlayışla halk ürünlerinin anlatım tarzlarından ramanları yoktur onun öykülerinde. Açıkça hedeflenmiş bir yararlanarak aktardı. mizah tonu veya sivri bir eleştirellik de yoktur ama gündelik Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerden hangi- olanın içerdiği komik ayrıntılar pek çok hikâyede okuyucuyu sidir? güldürür. Onun hikâyeleri, gündelik yaşamın sıradanlığının içinde silikleşen insanların yaşadığı duygusal ve zihinsel A) Leylâ Erbil B) Sevgi Soysal C) Latife Tekin çelişkileri aktarır. D) Nazlı Eray E) Pınar Kür Bu parçada tanıtılan yazar aşağıdakilerden hangisidir? (2019) A) Refik Halit Karay B) Orhan Kemal 4. Yazar: C) Sabahattin Ali – Ahmet Hamdi Tanpınar’ın yarım kalan son romanı dâhil D) Aziz Nesin tüm romanlarını okudum. Utanarak söylemeliyim ki ro- E) Memduh Şevket Esendal manları dışında yazdığı hiçbir şeyi okumadım. (2019) Eleştirmen: – En beğendiğiniz ve en az beğendiğiniz romanlarını so- rabilir miyim? Yazar: – Türk modernleşmesini bir parodiye dönüştürdüğü ve 2. 1940’ların şiirindeki değişime genel hatlarıyla bakarsak şunu Türk romanının en ilginç üç karakterini -Hayri İrdal, Halit göreceğiz: Konu alanı genişleyen şiir; fildişi kuleden uzakla- Ayarcı ve Doktor Ramiz- yarattığı romanı bir şaheserdir. şarak deniz kıyılarına, ağaç altlarına, dış mahallelere doğru Kurtuluş mücadelesine odaklandığı romanı ise benim uzanmıştır. Yeni olanaklar denenirken mutlak değerler yitip gözümde, biraz zayıf kalmıştır ve bu yüzden en az “Tan- gitmiş, biçimde şiire sonsuz bir özgürlük alanı tanınmıştır. pınar romanı” olan metnidir. Bu dönem şairleri; şiiri insan içine çıkarmış, şiire kasket Eleştirmen: giydirmiş, şiirin kahramanının nasırından, vuran kundurasın- dan bahsetmiştir. Sokaktaki adamın şiirine yönelmişlerdir. – Size katılıyorum. Edebiyat tarihlerinde geçmese, ki- tabın kapağında Tanpınar adını görmesem bu romanı Bu parçada anlatılanlardan hareketle aşağıdakilerden onun yazdığını asla düşünmezdim. Şiirleri için de aynı hangisi söylenemez? şeyi düşünüyorum. Fakat zaten benim için Tanpınar, bir A) Aralarında Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat Horoz- şairden ziyade muhteşem bir romancı, edebiyat tarihçisi cu’nun bulunduğu bir topluluğun şiirde gerçekleştirdiği ve araştırmacısıdır. yeniliklerden bahsedilmektedir. Bu diyalogdan hareketle aşağıdakilerden hangisine B) 1940’lı yıllarda şiirin; nazım birimi, ölçü ve kafiye gibi ulaşılamaz? şekilsel unsurların sınırlamalarından kurtarıldığı ifade edilmektedir. A) Yazar, Abdullah Efendi’nin Rüyaları kitabını henüz oku- C) 1940’larda şiirde gerçekleşen değişimin, şiirin estetik mamıştır. değerinde bir düşüşe neden olduğu savunulmaktadır. B) Eleştirmene göre XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi Tanpı- D) 1940’lara gelinceye değin Cumhuriyet şiirinde, sıradan nar’ın başyapıtıdır. insana ve gündelik konulara pek yer verilmediği ileri sü- C) Yazarın en az beğendiği Tanpınar romanı Sahnenin Dı- rülmektedir. şındakiler’dir. E) Şiirde yaşanan değişimi örneklendirmek için Orhan Veli D) Eleştirmen için Bursa’da Zaman Tanpınar’ın gerçek gü- Kanık’ın yazmış olduğu bir şiirine gönderme yapılmak- cünü yansıtmakta yetersizdir. tadır. E) Yazarın en beğendiği Tanpınar romanı Saatleri Ayarlama (2019) Enstitüsü’dür. (2019) 1 "Akademik Başarı Atölyesi" EDEBİYAT CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI ÇIKMIŞ SORULAR 5. Bilinç akışı; romanda figürlerin iç dünyalarını kendi zihinle- 7. Toplumsal gerçekçilik akımının sanatkâr hikâyecisidir. Halk rinden, bütün karmaşasıyla aracısız bir şekilde aktarmayı şiiri geleneğini sürdüren ürünlerle edebiyat dünyasına giren amaçlar. Bu, çağrışıma dayalı olarak birbirini izleyen düzen- yazar, sonradan hikâyeye geçmiştir. Değirmen, Kağnı, Ses, siz yapıdaki cümle ve sözcüklerle ortaya konan bir tekniktir. Yeni Dünya, Sırça Köşk adlı kitaplarda hikâyelerini toplayan Bu teknikte kahramanın zihni ve iç dünyası; düşünceler, yazarın üç de romanı vardır. Edebiyat ve sanatın bir nevi dağınık sözler, imajlar ve sembollerin çağrışım silsileleri propaganda olduğunu belirten yazara göre sanatın bir tek hâlinde verilmesiyle aktarılır. Bu yönüyle kahramanın iç se- ve açık maksadı vardır: "İnsanları daha iyiye, daha doğ- sinin anlatıldığı ancak tamamen yazarın kontrolünde olan ruya, daha güzele yükseltmek ve insanlarda bu yükselme iç monolog tekniğinden ayrılır. arzusunu uyandırmak." Bu açıklamaya göre aşağıdaki parçalardan hangisi bi- Bu parçada söz edilen yazar aşağıdakilerden hangi- linç akışı tekniğine örnek olarak gösterilebilir? sidir? A) Bugün sokağa çıkmaya karar verdim. Günseli’ye git- A) Sabahattin Ali mek istiyordum. Birkaç gündür izinli olduğunu biliyor- B) Ahmet Hamdi Tanpınar dum. Evden çıktım, yavaş yavaş yürüyerek caddeye C) Haldun Taner ulaştım. Kalabalık birden şaşırttı beni, başım döndü. İnsanlar, bana çarparak yanımdan geçiyorlardı. D) Kemal Tahir B) Gözlerini açtıktan sonra da bir süre rüyayı kafasında E) Tarık Buğra yaşadı, gerçeği hemen kabul edemiyordu. Gördüğü (2018) rüyaya hayalinden eklemeler yaptı, aklının gözlerinde sürdürdü rüyayı. Sonra görüntüler bütünüyle silindi, yerini, bir rüya boyunca unuttuğu düşüncelere, mese- lelere bıraktı. C) Ahmet telefonu, bastırmaya çalıştığı bir öfkeyle kapa- dı. Parmaklarıyla masanın üzerine sinirli sinirli vurarak önce Cevdet Bey’in resmine, sonra Osman’a baktı. “Evet Cevdet Bey’in resmini yapmalı!” diye düşündü. D) İster istemez bir yabancının horladığı bir odada gecele- yecektin. Daha sonraları birçok kişinin horladığı odalar- da kaldın. Ve mışıl mışıl uyudun. Güzel rüyalar gördün. O gece, bir yandan bir yana dönmüş, doğru dürüst uyuyamamıştın. E) Mutlak birisini çiğnedi, bu herifi hapse tıktılar. Ne kadar münasebetsizlik!.. On altı yaş ölmek için pek erkendir. Ah! Artık vapura gidemem... Yazık... Hey terbiyesiz dağ adamı! Bu küfür doğrusu unutulmaz... Arabacı! Sür be herif! Şu Andon'un yaptığı işi de görüyor musun? (2019) 8. Uyumasından yararlanıp onun hakkında sessizce bilgi ve- 6. “Yeni yapılmış büyük bir apartmanın dokuz odalı bir bölü- relim. Özel hayatlarında hareketsiz ve başarısız olan Çehov ğünde oturuyoruz. Bu bölüğü Ayaşlı İbrahim Efendi adında kahramanları gibi kederliydi hep. Keder konusuna daha biri tutmuş, isteyenlere oda oda kiraya veriyor.” cümlele- sonra çok döneceğiz. Kendisine adının ilk harfleriyle Ka riyle başlayan romanın yazarı, bu odalarda oturan insanları denmesini tercih ettiğini, bu kitapta da öyle yapacağımı anlatarak bize Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki Ankara’dan top- hemen söyleyeyim. Şimdi Erzurum garajından ayrıldıktan lumsal bir kesit sunuyor. Romanda bir yandan dönemin alt sonra yolculara iyi seyahatler dileyen şoför gibi ben de ekle- ve orta kesiminin günlük yaşantısı ve değer yargılarındaki yeyim: Yolun açık olsun Ka... Ama sizi kandırmak istemem; değişimler sergilenirken öte yandan bürokrasiye yönelik Ka'nın eski bir arkadaşıyım ve Kars'ta başına gelecekleri eleştiriler dile getiriliyor. daha bu hikâyeyi anlatmaya başlamadan biliyorum ben. Bu parçada söz edilen romanın yazarı aşağıdakilerden Bu parçadan hareketle postmodern romanla ilgili aşa- hangisidir? ğıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Peyami Safa A) Romanın kurmaca olduğu okura hissettirilir. B) Mithat Cemal Kuntay B) Romanın yazılma süreci metne konu edilir. C) Memduh Şevket Esendal C) Anlatıcı, kurmacanın etkin bir figürü hâline getirilir. D) Ahmet Hikmet Müftüoğlu D) Kurmaca ile gerçeklik arasındaki sınır belirginleştirilir. E) Refik Halit Karay E) Doğrudan veya dolaylı biçimde okurla iletişim kurulur. (2018) (2018) 2 "Akademik Başarı Atölyesi" EDEBİYAT CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI ÇIKMIŞ SORULAR 9. Toplumcu gerçekçi bakış açısıyla yazılan ve "Tütün Üç- 11. Yedi yıl oluyor, Bey, köyü köylüsüne sattı, parayı cebine lemesi" olarak adlandırılan seri içinde yer alan Acı Tütün kattı, gitti. Karataş Köyü dört yüz bin lire borç ödedi. Ödedi romanında, Batı Anadolu'nun (İzmir-Urla) toprak ve tarımla emme nasıl ödedi? Orasını gel Karataş'a sor. Öküz, inek, uğraşan insanlarının dramları, birer toplumsal sorun olarak dana... Un, bulgur, tarhana... Pazarda para eden ne varsa kendini gösterir. Gücün etkili olduğu bir hayat içinde yaşam elinde, sattı. Daha da satıyor. Borç bitmedi daha. Ödedi kavgası veren insanların acısıdır bu. Arabacı Yusuf, Ferit dediğime bakma. Bey, parasını pangadan aldı. Hökümetin Taşçı ve ötekiler hayattan çok şey beklemeyen insanlardır. pangasından. Panga da bizden alıyor. Bir dünya fayızıy- Biri arabasının borcunu ödemek, diğeri evlenebilmek