Fmv Işik Okullarinin 134.Kuruluş Yili Armağanidir. Türkçeye Bir Işik Feyziye Mektepleri Vakfi Yayinlari, 2019
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
FMV IŞIK OKULLARININ 134.KURULUŞ YILI ARMAĞANIDIR. TÜRKÇEYE BİR IŞIK FEYZİYE MEKTEPLERİ VAKFI YAYINLARI, 2019 Kapak ve Grafik Tasarım: Titrifikir ISBN: 978-605-69669-0-3 FMV Yayınları Sertifika No: 42643 1. Basım: Aralık, 2019 © FEYZİYE MEKTEPLERİ VAKFI YAYINLARI 2019 Bu kitabın her türlü basım hakları Feyziye Mektepleri Vakfı Yayınları’na aittir. Tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının izni olmaksınız hiçbir şekilde kopyalanamaz, elektronik veya mekanik yolla çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz. Baskı: OPTİMUM BASIM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Tevfik Bey Mahallesi, Dr. Ali Demir Cad. NO:51/1, 34295 Küçükçekmece/İstanbul FMV Yayınları Teşvikiye Cad.No:6 Nişantaşı 34365 İstanbul Tel: 0 212 233 1203 Faks: 0 212 24085 91 www.fmv.edu.tr İÇİNDEKİLER Sunuş ........................................................................................... 1-2 Ön Söz........................................................................................... 4-5 Birinci Bölüm Doğrusu Varken... Yazışmalarla İlgili Genel Kurallar ........................................................... 8-20 Noktalama İmleri ................................................................................... 20-25 Birleşik Sözcüklerin Yazımı ...................................................................25-33 Düzeltme İminin Kullanıldığı Sözcükler ....................................................34 Nispet Eki ..................................................................................................35-36 Yazımı Karıştırılan Sözcükler ................................................................37-38 Oyunlarla Öğrenelim ...............................................................................39-40 İkinci Bölüm Türkçesi Varken... Türkçe Terimler Sorunumuz .................................................................42-47 Işık Okulları Türkçe Dil ve Edebiyat Terimleri Sözlüğu ..................48-193 Kaynakça ve Öneriler ......................................................................... 194-195 “Türk dili zengin, geniş bir dildir. Bütün kavramları anlatma yeteneği vardır. Yalnız, onun bütün varlıklarını aramak, bulmak, toplamak, onlar üzerinde işlemek gereklidir. Öyle istiyorum ki Türk dili bilimsel yöntemlerle kurallarını ortaya koysun. Bütün dallarda yazı yazanlar; bütün terimleriyle çoğunluğun anlayabileceği, güzel, uyumlu dilimizi kullansınlar.” Mustafa Kemal ATATÜRK, 1931 SUNUŞ “Her şeye rağmen kesin olarak bir aydınlığa doğru yürümekteyiz. Bende bu inancı yaşatan kuvvet, yalnız aziz memleket ve milletim hakkındaki sonsuz sevgim değil, bugünün karanlıkları (...) içinde sırf vatan ve gerçek aşkıyla ışık serpmeye ve aramaya çalışan bir gençlik görmemdir.” Mustafa Kemal ATATÜRK, 24 Mayıs 1918 1 TÜRKÇEYE BİR IŞIK SUNUŞ “Türk milletinin dili Türkçedir. Türk dili dünyada en güzel, en zengin ve kolay olabilecek bir dildir. Onun için her Türk, dilini çok sevip onu yükseltmek için çalışır. Bir de Türk dili, Türk milleti için kutsal bir hazinedir çünkü Türk milleti geçirdiği sonsuz felaketler içinde ahlâkın, göreneklerin, anıların, çıkarların kısacası; bugün kendisini millet yapan niteliğinin, dili sayesinde korunduğunu görüyor. Türk dili, Türk ulusunun yüreğidir, beynidir.” Mustafa Kemal ATATÜRK IŞIK OKULLARI TÜRKÇE BİLİNCİ BİLDİRİSİ 1. Atatürk’ün mirasına sahip çıkarım. 2. Türk Dil Devrimi’ni sürdürmek benim görevimdir. 3. Bağımsızlık dilde başlar. 4. Türkçem, toplumu ayrıştırmakta değil, birleştirmekte bir araçtır. 5. Türkçem, kimliğimdir ve kültürümün taşıyıcısıdır. 6. Türkçenin dününü bilir, bugününe sahip çıkar, yarınını hazırlarım. 7. Türk dili zengin ve ileri bir dildir. 8. Türkçe, bilim ve kültür terimlerini karşılamaya uygundur. 9. Türkçem, zengin bir edebiyata kaynaklık eder. 10. Türkçenin geliştirilmesinde ve doğru kullanımında öncü olurum. Işıklı Gençler, • Türkçeyi özenle kullanır. • Türkçe düşünür, konuşur, yazar. • Türkçenin yazım kurallarına uymanın dile duyulan saygının bir parçası olduğunu bilir. • Türkçeleri varken yabancı sözcükleri yeğlemez. • Türkçenin yozlaşmasının önünde durur. • Türkçenin yanlış kullanılmaması için savaşır. • Türkçenin zenginliklerini bilir, bu zenginlikleri yansıtacak biçimde Türkçeyi kullanır. • Türk edebiyatını iyi bilir, okuma alışkanlığına sahiptir. • Yazma becerisini geliştirme yolunda çabalar, yazılı anlatımı niteliklidir. • Atatürk’ün Türk Dil Devrimi’ne verdiği önemin bilincindedir ve bu devrimi tüm topluma aşılamayı görev bilir. 2 Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk Türk dilinin gelişimine büyük önem vermiştir. Türkçenin zenginleştirilmesi, korunması ve doğru kullanılmasının gerekliliğini her fırsatta vurgulamıştır. Dil ile bağımsızlık arasında güçlü bir bağ olduğunu çevresine aşılamaya çalışmış ve ömrünün son gününe değin Türk dili için yapılan çalışmalarla ilgilenmiştir. Yolunu Atatürk ilke ve devrimlerinin ışığıyla ve onun manevi mirasına sahip çıkarak aydınlatmayı ilke edinmiş Işık Okulları olarak Türkçe bilinci hedef ve felsefemizin temelinde yer almaktadır. Türkçe, dünyaya açılan penceremizdir. Ulusal varlığımızı korumak ve uluslararası alanlara daha öz güvenle açılmak için Türkçede yetkin bireyler yetiştirmenin gerekliliğini savunmaktayız. Türkçeyi her alanda –bilimde, sanatta, kültürde, sporda, üretimde ve yaratımda- öz benliğine uygun biçimde kullanmak eğitimciler olarak hepimizin en önemli görevidir ve Ata’mızın bizlere vasiyetidir. Işık Okulları Türkçe, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenleri olarak yaptığımız tüm çalışmalarda kurum toplumumuzu bilinçlendirmeyi hedeflemekteyiz. Bu amaçla; • Atatürk’ün dil çalışmalarına verdiği önemi vurgulamak üzere “Atatürk ve Türk Dil Devrimi” kitabı “Feyziye Mektepleri Vakfımızın 133.Kuruluş Yılı Armağanı” olarak yayımlanmış ve tüm öğrencilerimize dağıtılmıştır. • Türkçeyi korumak ve geliştirmek amacıyla “Işık Okulları Türkçe Çalıştayı” düzenlenmiştir. • Türkçe, Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminde terim birliği sağlamak amacıyla aynı düşüncede birleşerek seçtiğimiz terimler belirlenmiş ve bir sözlük hazırlanmıştır. • Kurumumuzun “Ortak Okuma Kültürü” çizgileri belirlenmiştir. • Öğrencilerimizdeki eleştirel okuma yetisini geliştirmek amacıyla metin inceleme üzerine danışmanlık desteği alınmıştır. • Yeni bir katkı olarak “Türkçeye Bir Işık” adını verdiğimiz bu çalışma hazırlanarak okul toplumumuza sunulmuştur. “Türkçeye Bir Işık” kurum içi yazışmalarda ve gündelik hayatta sıkça karşılaştığımız dil sorunlarına çözüm üretmek amacıyla oluşturulmuş bir kılavuzdur. Hazırlanan bu kılavuzun; • Türkçenin özenle kullanılmasına, • Yazım kurallarına uymanın öneminde farkındalık uyandırılmasına, • Günlük dilin yozlaşması ile savaşılmasına, • Ata’mızın Türk Dil Devrimi’ne verdiği önemin bilincine bir kez daha • varılmasına araç olmasını umuyor, bu kitabın Türkçeyi doğru ve güzel • kullanmada öğrencilerimize yararlı olmasını diliyoruz. Işık Okulları Türkçe Komitesi “Gençler, Benim Gelecekteki Emellerimi Gerçekleştirmeyi Üstlenen Gençler, Bir gün bu memleketi sizin gibi beni anlamış bir gençliğe bırakacağımdan dolayı çok memnun ve mesudum. Buna gerçekten sevinmekteyim. Fakat beraber yaşadığımız sürece benim hedefime yürümenizi hepinizden istemek, geçerli bir hakkım olarak tanınmalıdır.” Mustafa Kemal ATATÜRK, 1937 4 ÖN SÖZ “Türk dilinin sadeleştirilmesi, zenginleştirilmesi ve kamuoyuna bunların benimsetilmesi için her yayın vasıtasından faydalanmalıyız. Her aydın hangi konuda olursa olsun yazarken buna dikkat edebilmeli, konuşma dilimizi ise ahenkli, güzel bir hâle getirmeliyiz.” (Mustafa Kemal Atatürk, 1938) 6. yüzyılda yazılı ilk edebiyat örnekleri görülmeye başlanan Türkçemiz, dünyanın en eski ve köklü dillerinden biridir. Atalarımız, Orta Asya’dan dünyaya yayılırken dilimizi de adım attıkları her bölgeye taşımışlardır. Günümüzde yeryüzünde toplam 6 bin 912 dil konuşuluyor ve Türkçe bu diller arasında en çok konuşulan ilk 5 dil arasında yer alıyor. Dünyada yaklaşık 220 milyon kişi Türkçe konuşuyor. Bu da dünya nüfusunun ortalama yüzde 3’üne denk geliyor. Binlerce dilin içinde 15 yüzyıldır kültür dili olarak da varlığını sürdüren bu hazineyi, dilimizi, korumak için 19. yüzyılın sonlarına kadar belirgin bir çaba içinde değildik. Farklı dillerden alınan pek çok sözcük ve dil bilgisi kuralı ile neredeyse Türkçemizi yok ediyorduk. Cumhuriyet’in ilanıyla Atatürk, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra asıl savaşı kültür ve dil konusunda vermişti. Atatürk ölüm döşeğindeydi, üç gün komada kalmıştı. Kendine geldi, son nefesinde, “Arkadaşlara selâm, dil çalışmalarını sakın gevşetmeyin.” dedi ve kendinden geçti. Türkiye’nin üzerine eğildiği bütün meseleleri arasında, dünyanın büyük savaşın eşiğinde olduğu bir sırada, Atatürk’ün son nefesinde bile üzerinde duracağı bu mesele ne olabilirdi? Bu, Atatürk’ün ikinci Kurtuluş Savaşı’ydı. Atatürk Kurtuluş Savaşı’ndan hemen sonra bu sefer de Türk dilinin yabancı boyunduruktan kurtarılması ve nereden gelirse gelsin, yabancı boyunduruklarından kendini koruyabilmesi çalışmalarına önder oldu. Atatürk özellikle 1928 -1938 arasındaki on yılda en büyük enerjisini bu işe verdi. Bir mektubunda yazdığı gibi geceleri dil meseleleri ile uğraşıyor, gündüzleri ise kendi başına iki üç saatini bu işe ayırıyordu. Neden? Çünkü Türk demek; dil demektir. Türklüğün en temel taşı Türkçedir. Türk, Türk’üm diyen ve her yönüyle, her şeyden önce Türkçe konuşandır. Türk dili kalmazsa Türk dili parçalanırsa Türklük kalır mı? Atatürk kendi sözleriyle bunu defalarca ifade ediyordu: “Türk demek dil demektir. Milliyetin en bariz vasıflarından biri dildir. Türk her şeyden önce ve mutlaka Türkçe konuşmalıdır.” 2 Eylül 1930’da kendi el yazısı ile: