Pieszo I Rowerem

Gmina Celestynów

Pieszo i rowerem

Gmina Celestynów Pieszo i rowerem Gmina CELESTYNÓW 97 Gmina Celestynów

Celestynów Dąbrówka Dyzin Glina Jatne Lasek Ostrowik Ostrów Podbiel Pogorzel Ponurzyca Regut Stara Wieś Tabor Zabieżki

Celestynów 2019 Szanowni Państwo, Mesdames et Messieurs,

mają Państwo w dłoniach album o gminie Celestynów. Publikację, w której można obejrzeć vous tenez dans vos mains un album sur la commune de Celestynów. C’est une édition où vous pouvez voir des photographies qui fotografie, tylko niektórych z licznych jej walorów krajobrazowych oraz znaleźć informacje représentent quelques-uns des nombreux paysages remarquables et où vous pouvez trouver des informations historiques. o historii. L’album vous laisse un espace ouvert – assez restreint de façon à vous inciter à venir visiter la commune de Celestynów et suffi- samment grand pour pouvoir le remplir d’expériences et souvenirs de votre visite de cette ville. C’est un terrain où règne la nature qui Album zostawia wolną przestrzeń na tyle małą, aby zachęcił do odwiedzenia gminy vous invite à vous promener sur ses sentiers forestiers et où domine les constructions de pavillons privés avec accès direct aux voies Celestynów oraz na tyle dużą, aby każdy mógł wypełnić ją doświadczeniami z wizyty na principales de communication. jej terenie. Terenie, gdzie króluje natura, a pośród niej gęsta sieć ścieżek leśnych i miejsco- Vous pouvez organiser votre temps libre dans les forêts de Celestynów et participer aux manifestations culturelles inscrites au ca- wości z przewagą zabudowy jednorodzinnej z bezpośrednim dostępem do głównych lendrier des loisirs de la commune et cette offre s’adresse non seulement aux touristes experts mais aussi aux familles avec des enfants. dróg komunikacyjnych. La biodiversité du milieu naturel en fait un terrain intéressant pour pratiquer le tourisme à pied et à vélo et depuis quelques années, To, co oferują celestynowskie lasy w połączeniu z przedsięwzięciami wpisującymi się w kalendarz wydarzeń kulturalnych gminy à cheval ce qui devient une activité de plus en plus populaire. Outre les buts récréatifs et touristiques, les sentiers constituent aussi daje możliwość indywidualnego zagospodarowania czasu wolnego nie tylko wprawnym turystom, ale i rodzinom z dziećmi. des itinéraires didactiques du parc Mazowiecki Park Krajobrazowy ou du centre de l’éducation forestière Centrum Edukacji Leśnej Różnorodność środowiska naturalnego sprawia, że jest to atrakcyjny obszar do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej, a od à Celestynów. En voisinage des ressources naturelles de la commune sont entreprises des activités donnant de nouvelles possibilités de dévelop- kliku lat, zyskującej na popularności, również turystyki konnej. Oprócz celów rekreacyjno-turystycznych szlaki stanowią także ścieżki pement. Les laboratoires des nouvelles technologies du parc Park Innowacyjny Unipress de l’institut Instytut Wysokich Ciśnień PAN dydaktyczne Mazowieckiego Parku Krajobrazowego czy kompleksu edukacyjnego Centrum Edukacji Leśnej w Celestynowie. à Lasek, entreprise de production coopérant avec des entreprises étrangères et insérant son activité dans le paysage des promenades Obok naturalnych zasobów gminy podejmowane są działania dające nowe możliwości dla jej rozwoju. Laboratoria nowych et des excursions en forêt. technologii Parku Innowacyjnego Unipress Instytutu Wysokich Ciśnień PAN w Lasku, przedsiębiorstwa produkcyjne sięgające po rynki Les images évoquées présentent comment l’infrastructure de cette localité s’infiltre dans le milieu naturel de la plaine Równina zagraniczne z powodzeniem wkomponowują swoją działalność w krajobraz do leśnych spacerów i wędrówek. Garwolińska, tout en restant en harmonie. Tout ceci incite à rechercher de nouvelles solutions permettant de sauvegarder son patri- Przedstawione obrazy ukazują jak infrastruktura miejscowości przenika się tutaj ze środowiskiem naturalnym Równiny Garwo- moine naturel. lińskiej będąc ze sobą w harmonii. Skłania do poszukiwania nowych rozwiązań pozwalających na zachowane jej dziedzictwa J’espère que le présent album Vous incitera à prendre un sac à dos et à venir visiter la commune de Celestynów. Que cette visite przyrodniczego. soit un souffle d’air dans la vie quotidienne. Les touristes qui veulent se reposer du stress de la vie en ville retrouveront la paix et les habitants de la commune pourront redécouvrir leur village. Mam nadzieję, że zawartość tego albumu skłoni Państwa do założenia na plecy plecaka i odwiedzenia gminy Celestynów. Je Vous incite à retourner les pages de l’album et à venir visiter la commune de Celestynów. Niech wizyta ta będzie oddechem od codzienności. Osobom mającym dość miejskiego zgiełku przyniesie wyciszenie, a mieszkań- com gminy pozwoli na odkrycie swojej miejscowości na nowo. Maire de la Commune de Celestynów Zapraszam do zapoznania się z dalszymi stronami albumu, a następnie do odwiedzenia gminy Celestynów. Witold Kwiatkowski

Wójt Gminy Celestynów Witold Kwiatkowski

Gmina CELESTYNÓW 3 Шановні пані та панове! 写真集をご覧の皆さま Ви тримаєте в руках альбом про ґміну Целестинув (пол. Gmina Celestynów). У цій публікації Ви переглянети фотографії, на яких представлені лише деякі з численних мальовничих краєвидів, та знай- дете інформацію про історичні події. お手元にございますのはツェレスティヌフ市の写真集です。フォトアルバムではツェレスティヌフ市で見ることができる絶景のほん Альбом залишає вільне місце настільки невелике, щоб заохотити людей відвідати ґміну Целестинув, і настільки велике, щоб の一部ではありますが、風景写真をご覧いただけます。歴史関連の情報も載せております。 кожен міг наповнити його власним досвідом після подорожі у ці місця. Місця, де панує природа, і серед неї - густа мережа こちらを通してツェレスティヌフ市を訪れてみたいという方が増え、ツェレスティヌフ市での滞在期間がより充実したものになり、 лісових стежин і населених пунктів з перевагою приватних житлових будинків з безпосереднім доступом до основних тран- 楽しんでいただけるに違いないでしょう。ツェレスティヌフ市は豊かな大自然に恵まれ、その森林には無数の細道や小道が網目状に絡まりあい存在しています。一方で住宅地は一戸建てが多数を占め主要道路へのアクセスがとてもいいです。 спортних маршрутів. Все те, що пропонують Целестинівські ліси, у поєднанні з подіями, передбаченими календарем культурних заходів ґміни, 自然豊かで森林に恵まれたツェレスティヌフ市ですが、市が用意している文化的イベントなども豊富にあり、旅慣れされた方からご家族お子様連れの方までどなたでもお楽しみいただける要素が盛りだくさんです。ウォーキング、サイクリングどちらにも合う環境で дає можливість індивідуально розпланувати вільний час не тільки досвідченим туристам, а й сім'ям з дітьми. す。それに加え数年前から乗馬が観光手段として人気を誇っています。 Різноманітність природного середовища робить цю територію привабливою для піших і велосипедних прогулянок, а про- お散歩コースは観光・娯楽目的としてのみならず、マゾヴィエツキ・ランドスケープ公園（Mazowiecki Park Krajobrazowy)やツェレ тягом кількох останніх років зростає популярність також верхової їзди. Крім рекреаційних і туристичних цілей, стежки також スティヌフ市立森林環境教育センター（Centrum Edukacji Leśnej w Celestynowie)付属の森林環境教育エリアにもあるため市の事を知ってい є освітніми шляхами Мазовецького ландшафтного парку та освітнього комплексу Лісогосподарського центру в Целестинові. ただくうえで大変有意義です。 Окрім використання природних властивостей ґміни, вживаються також заходи для забезпечення нових можливостей для ツェレスティヌフ市は豊かな自然環境に恵まれてるだけでなく、市の更なる発展を見込み、ポーランド国外でも活躍しているポーラ її розвитку. Лабораторія нових технологій Інноваційного парку Unipress Інституту фізики високого тиску Польської академії ンド科学アカデミー高圧物理学研究所がツェレスティヌフ・イノベーション・パークと協力して森林散歩コースやその景観がよりいい наук в м. Ласк, виробничі компанії, що виходять на зарубіжні ринки, успішно вписують свою діяльність у ландшафт, сприятли- ものになるように日々努めております。 вий для лісових прогулянок і відпочинку. 写真集ではガルヴォリンスキ平野（Równina Garwolińska)などのみどり豊かな環境が市構造との調和の中に共存している様子がご覧い Представлені світлини показують, як інфраструктура міста пронизує тут природне середовище Гарволінської рівнини, ただけます。いかにして環境保護をしていくかという課題に対する皆さまの新しいソリューションに少しでも結び付けば嬉しいです。 гармонійно інтегруючись один з одним. Це заохочує до пошуку нових рішень, які дозволяють зберегти безцінну природну こちらの写真集をご覧になった皆さまがバックパックをお持ちになりツェレスティヌフ市にいらっしゃる日を心より待ち望んでおり спадщину. ます。都市部にお住まいの方にとっては自然ゆたかな環境が癒しの時間となり、ツェレスティヌフ市にお住まいの方にはご自身の住まれ Я сподіваюсь, що зміст цього альбому спонукає Вас вдягти свій рюкзак на плечі та відвідати ґміну Целестинув. Нехай цей ている地域を新しく見つめ直すきっかけになるに違いありません。アルバムご鑑賞後に是非ともツェレスティヌフ市に遊びにいらしてく візит буде відпочинком від повсякденного життя. Це принесе спокій тим, хто втомився від шуму міста, а мешканці ґміни відкри- ださい。 ють заново свої рідні місця. ツェレスティヌフ市長 Я запрошую Вас переглянути наступні сторінки альбому, а потім відвідати ґміну Целестинув. ヴィトルド・クフィアトコフスキー Війт ґміни Целестинув Вітольд Квятковський

Gmina CELESTYNÓW 5 Dear Sir or Madam!

You are holding a picture album about Celestynów municipality. It is a publication which shows photographs of only some of the municipality’s many picturesque landscapes, and provides information about its history. This album leaves a space small enough to encourage you to go to the municipality of Celestynów, and large enough for every- one to fill it with their experiences after visiting this area. Area where the nature reigns supreme. Amidst it, there is a dense network of forest paths and towns with predominantly single-family houses with direct access to the main roads. All of this what the forests around Celestynów have to offer along with the initiatives included in the schedule of cultural events of this municipality provide an opportunity to find something to do in their free time for both experienced tourists, and families with children. The diversity of the natural environment makes it an attractive area for hiking and cycling, and even horse-riding, which for a couple of the past years has gained in its popularity. In addition to meeting the recreation and tourist purposes, local trails are also educational paths of the Mazowiecki Landscape Park or the Forest Education Centre in Celestynów educational complex. Apart from having natural resources, the municipality takes actions providing new opportunities for its development. High-tech laboratories of the Innovation Park of the Unipress Institute of High Pressure Physics of the Polish Academy of Sciences in Lasek and manufacturing enterprises reaching foreign markets successfully blend in their operations with the landscape for forest walks and hikes. The presented images show how the infrastructure of the town interacts here with the natural environment of the Garwolin Plain, staying together in harmony. It leads to searching for new solutions which make the preservation of the natural heritage possible. I hope that the contents of this album will encourage you to put on your backpack and visit the Celestynów municipality. Let this visit be a break from your everyday life. People who have had enough of big city noise will find some peace and quiet, and residents of the municipality will have an opportunity to discover their surroundings anew. Feel free to browse the album further, and then visit the Celestynów municipality. Head of Celestynów Municipality Witold Kwiatkowski

Gmina CELESTYNÓW 7 Spis treści:

Wprowadzenie ...... str. 2 Prezentacja gminy Celestynów ...... str. 10 Pieszo i rowerem ...... str. 16 Mazowiecki Park Krajobrazowy im. Czesława Łaszka ...... str. 19 Ścieżki i trasy ...... str. 23 Ścieżki dydaktyczne i historyczne ...... str. 36 Natura 2000 ...... str. 42 Centrum Edukacji Leśnej w Celestynowie ...... str. 44 Kultura i sport ...... str. 50 GOKiS ...... str. 51 Inicjatywy mieszkańców ...... str. 60 Artyści ludowi ...... str. 66 Wiejskie Klimaty ...... str. 68 Podbielanki ...... str. 69 Działalność sportowa ...... str. 70 Obiekty sportowe ...... str. 75 Przedsiębiorczość i nauka ...... str. 82 Park Naukowo Innowacyjny Unipress w Celestynowie ...... str. 84 Stacja Obserwacyjna w Ostrowiku ...... str. 88 Wojskowy Ośrodek Farmacji i Techniki Medycznej w Celestynowie ...... str. 90 Honorowi Obywatele Gminy ...... str. 92 Kontakty zagraniczne ...... str. 94

Gmina CELESTYNÓW 9 Gmina Celestynów, to jedna z ośmiu gmin powiatu otwockiego, poło- środowiska naturalnego i dogodnego dojazdu jest Wzmianki o miejscowościach leżących na żona blisko Warszawy (ok. 25 km). Zapewni chwi- atrakcyjnym miejscem na rodzinne, jednodniowe lub terenach gminy pochodzą jeszcze z XVI w. Na- lę oddechu dla każdego. Za sprawą urokliwego weekendowe wycieczki piesze bądź rowerowe. zwa miejscowości pochodzi prawdopodobnie od imienia córki ówczesnego Współrzędne GPS: właściciela majątku Radzin 52.0482 21.3688 - Celestyny Polakiewiczówny, bądź, jak mówią inne źródła, od miejscowego karczmarza Do gminy należy 15 miejscowości: Celestyna. Jednym z pod- Z Z stawowych czynników, które Celestynów, Dąbrówka, zdecydowały o intensywnym Z Dyzin, Z Glina, rozwoju Celestynowa, było Z Jatne, Z Lasek, zbudowanie Kolei Nad- Z Ostrowik, Z Ostrów, wiślańskiej łączącej Kowel Z Podbiel, Z Pogorzel, z granicą Prus Wschodnich. Z Ponurzyca, Z Regut, Był to najdłuższy szlak ko- Z Stara Wieś, Z Tabor, lejowy Królestwa Polskiego. Z W latach trzydziestych ubie- Zabieżki. głego stulecia Celestynów zaczął rozwijać się, jako miej- scowość letniskowa. W czasie Drugiej Wojny Światowej lasy wokół Cele- stynowa były miejscem wielu działań zbrojnych ruchu opo- ru i lokalnej ludności. Zabytkowy dworzec kolejowy w Celestynowie

Przez teren gminy zapewniając bardzo do- – Mszczonów – Grójec – Góra Kalwaria – Mińsk Gmina Celestynów jako twór administracyj- brą dostępność komunikacyjną, przebiegają dwa Mazowiecki – Lochów – Ostrów Mazowiecka). ny istnieje od 1 lipca 1952 r. W 2017 r. miesz- ważne szlaki komunikacyjne: obecnie rozbudo- Przez gminę Celestynów przebiegają również dro- kańcy gminy obchodzili jej 65-lecie, i z tej okazji wywana do klasy ekspresowej droga krajowa nr gi wojewódzkie nr 797 (Celestynów – Regut) oraz podczas corocznego Dnia Gminy Celestynów 17 na jej północno-wschodniej części oraz prze- nr 862 (Tabor-Osieck) oraz modernizowana przez przedstawiciele poszczególnych miejscowości cinająca ją w centrum droga krajowa nr 50 (Cie- PKP PLK S.A. na odcinku Warszawa-Lublin linia ko- zasadzili po jednym dębie. Rosną one w centrum chanów – Płońsk – Wyszogród – Sochaczew – lejowa (Warszawa Wschodnia – Dorohusk). Celestynowa, tworząc tzw. Aleję Dębową.

Gmina CELESTYNÓW 11 Gmina prowadzi 6 placówek oświatowych, w tym 4 szkoły podstawowe oraz 2 przedszkola publiczne. W przedszkolach prowadzony jest program edukacyjny do nauki języka angiel- skiego – „dwujęzyczne dzieci”. Natomiast od 1 września 2018 r. w przedszkolu został wpro- wadzony nowoczesny model edukacyjny oce- niania kształtującego, tzw. model OK. promujący indywidualizację procesu nauczania. Wyniki nauczania w szkołach od kilku lat utrzymują się na wysokim poziomie – powyżej średniej krajowej. Średni wynik szkoły w końcowym egzaminie gimnazjalnym z języka polskiego i matematy- ki w 2018 r. był wyższy od średniej kraju o 13 punktów procentowych, od województwa mazowieckiego o 10, a od powiatu otwockiego o 5. Natomiast wyniki egzaminu z historii i WOS oraz przedmiotów przyrodniczych dorównują Publiczna Szkoła Podstawowa im. Batalionu Zośka w Celestynowie średniemu wynikowi powiatu i tym samym są wyższe od średniej kraju i województwa. Wyniki egzaminu z tych przedmiotów są wysokie, we- dług skali staninowej, przy czym wyniki z mate- matyki można określić już jako bardzo wysokie. W 2018 r. Zespół Szkolno-Przedszkolny w Sta- rej Wsi otrzymał imię „Polskich Dzieci Syberyj- skich”, które w latach 1919–1923 mieszkały na terenie Syberii. 882 polskich dzieci przy pomocy Japońskiego Czerwonego Krzyża trafiło w 1920 roku do portu Tsuruga, gdzie udzielono Budynek Urzędu Gminy w Celestynowie im pomocy a następnie umożliwiono powrót do Polski. W placówce tej w latach 1995-1996 doszło do spotkania kilku dorosłych już Polskich Dzieci Syberyjskich z przebywającymi w szkole pod- Dzisiaj Gmina Celestynów dysponuje prawie 45 mln budżetem. W ran- Liczy ponad 11600 osób, z czego, według danych z 2016 r., 62% miesz- stawowej dziećmi pochodzącymi z terenów kingu Politechniki Warszawskiej zrównoważonego rozwoju gmin wiejskich za kańców gminy jest w wieku produkcyjnym, 20% w wieku przedprodukcyjnym, Japonii najbardziej dotkniętych trzęsieniem ziemi rok 2016, na 1559 gmin wiejskich w Polsce, zajęła 131 miejsce, a wśród gmin a 18% mieszkańców jest w wieku poprodukcyjnym. w 1995 r. powiatu otwockiego drugie. Szkoła Podstawowa im. Polskich Dzieci Syberyjskich w Starej Wsi

Gmina CELESTYNÓW 13 Na terenie gminy, w centrum Cele- stynowa i w bliskiej odległości zloka- lizowane są instytucje: urząd gminy, placówka pocztowa, bank, ośrodek zdrowia, ośrodek kultury i sportu, gospodarka komunalna a nieco dalej nadleśnictwo. Swoją działalność na jej terenie rozwijają organizacje pozarządowe (sportowe, kultural- ne), 10 spółek wodnych (na 15 miej- scowości), 6 ochotniczych straży pożarnych, cztery parafie rzymsko- katolickie. Prawie 100% ludności ma dostęp do sieci wodociągowej, ponad 42% korzysta z kanalizacji* (liczba użyt- kowników ciągle rośnie w związku z trwającymi pracami przy rozbu- dowie systemu kanalizacji sanitarnej w gminie przy udziale środków unij- nych). Część obiektów nieobjętych systemem sieci kanalizacji sanitarnej korzysta z przydomowych, biolo- gicznych oczyszczalni ścieków. Od 2017 r. Przedszkole Samorządowe w Celestynowie ma siedzibę w nowo wybudowanym budynku z nowocześnie wyposażonymi salami.

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Celestynowie

Gmina Celestynów zrzeszona jest w Związku Gmin Wiejskich RP, największej ogólnopolskiej organizacji skupiającej gminy wiejskie i miejsko-wiejskie, którego tradycja sięga lat przedwo- jennych, Stowarzyszeniu „Metropolia Warszawa”, którego celem jest harmonijny, społecz- no-gospodarczy rozwój gmin Obszaru Metropolitarnego Warszawy, Stowarzyszeniu LGD Natura i Kultura, umożliwiającym rozwój społeczności lokalnej, poprawy jakości jej życia i pobudzenie aktywności, niejednokrotnie poprzez dofinansowanie inicjatyw oddolnych. Gospodarka Komunalna w Celestynowie w 2018 r. obchodziła swoje 15-lecie. Realizuje ona zadania odnoszące się do zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ście- ków, zarządzania mieszkaniowym zasobem gminy.

15-lecie Gospodarki Komunalnej w Celestynowie *Statystyczne Vademecum Samorządowe 2017, Urząd Statystyczny w Warszawie

Gmina CELESTYNÓW 15 Pieszo i rowerem

Gmina CELESTYNÓW 17 Gmina, z powodu położenia, jest wyjątkowo atrakcyjnym miejscem do nych miejscowościach liczne ślady historii lokalnej. Jej teren często wybierany Mazowiecki Park Krajobrazowy im. Czesława Łaszka uprawiania turystyki pieszej, rowerowej i konnej. Ponad 50% jej powierzchni jest na przebieg tras rajdów rowerowych czy biegów na orientację. stanowią lasy, w których można znaleźć liczne ścieżki i trasy, a w poszczegól-

Niemal cały obszar gminy Celestynów znajduje się w granicach Mazo- Sobienie-Jeziory, Kołbiel, Pilawa oraz Celestynów. Na jego terenie znajduje wieckiego Parku Krajobrazowego. Utworzony został w latach 1986-1988. się 9 rezerwatów przyrody, 4 z nich są w gminie Celestynów (Celestynowski Swoim zasięgiem obejmuje południowo-wschodnią część Warszawy (Wa- Grąd, Bocianowskie Bagno, Żurawinowe Bagno i Czarci Dół). wer, Wesoła), Józefów, Otwock, Karczew oraz gminy: Wiązowna, Osieck,

Gmina CELESTYNÓW 19 Rosiczka – rodzaj rośliny owadożernej

Gmina CELESTYNÓW 21 Ścieżki i trasy

Rezerwat Bagno Bocianowskie

Gmina CELESTYNÓW 23 Szlak pejzażowy o łącznej długości 31 km prowadzący od Kołbieli do Otwocka. Na terenie Gminy Celestynów prowadzi przez miejscowość Celestynów (stacja PKP) (przebiega tutaj również „Szlak borów nadwi- ślańskich”) - miejscowość Lasek (przebiega tutaj również „Szlak wiejski” oraz „Szlak borów nadwiślańskich”) – osadę Okoły w okolicach miej- scowości Dąbrówka (przebiega tutaj również „Warszawska Obwodnica Turystyczna”).

Drewniany budynek stacji PKP w Celestynowie zbudowany w 1900 roku

Modernistyczna willa z I ćw. XX w. zwana Willą Katelbacha, obecnie znaj- dująca się w posiadaniu Instytutu Wysokich Ciśnień Polskiej Akademii Nauk

W okolicy znajduje sie,

skrytka geocachingowa Były majątek Okoły

Gmina CELESTYNÓW 25 Żółwi Staw w Regucie Jedna z przydrożnych kapliczek w Regucie, którą wykonał miejscowy artysta Józef Sobota Szlak wiejski rzyca (przysiółek Papizy) (przebiega tutaj rów- o łącznej długości 20,7 km prowadzący od nież „Łącznik ponurzycki” oraz „Szlak czartów Starej Wsi do Osiecka. Szlak należy do oddziału mazowieckich”) - kotlinka Czarci Dół (przebiega PTTK w Otwocku. Praktycznie cały położony jest tutaj również „Szlak czartów mazowieckich”) - re- w granicach Mazowieckiego Parku Krajobrazo- zerwat położony w kotlince, z którym związana wego im. Czesława Łaszka. jest miejscowa legenda o czarcie, chcącym wy- Na terenie Gminy Celestynów prowadzi budować kościół . W okresie rzymskim na jego przez miejscowość Stara Wieś (stacja PKP) terenie znajdowało się cmentarzysko grobów klo- - miejscowość Lasek - Regut (przebiega tutaj szowych. Nie zachowało się ono do dziś. również „Szlak borów nadwiślańskich”) - Ponu- Czarci Dół Alibaba – jeden z drewnianych domów w Ponurzycy Gmina CELESTYNÓW 27 Łącznik ponurzycki o łącznej długości 1,7 km prowadzący od Ponurzy- cy (przysiółek Papizy) do Podbieli. Szlak należący do oddziału PTTK w Otwocku. W całości przebiega na terenie gminy Celestynów - Ponurzyca (przysiółek Papizy) - Podbiel (przysta- nek autobusowy). Ponurzyca to najwyżej położona miejscowość w gminie charakteryzująca się licznymi wydmami nazy- wanymi górami Ponurzyckimi.

Charakterystyczne dla miejscowości Ponurzyca wydmy zwane „górami Ponurzyckimi”

Lipa rosnąca na granicy wsi Podbiel/Ponurzyca/Regut – pomnik przyrody. Oddalona od szlaków, jednak ze względu na wiek oraz swoją majestatyczność warto ją zobaczyć. Liczy ponad 400 lat. Budynek poszkolny w Ponurzycy, w którym obecnie odbywają się liczne inicjatywy mieszkańców oraz organi- W okolicy znajduje sie, skrytka geocachingowa zacji pozarządowych np. wakacyjna kawiarenka.

Gmina CELESTYNÓW 29 Szlak czartów mazowieckich o łącznej długości 17,5 km prowadzący od Zabieżek do Kar- pisk. Szlak należący do oddziału PTTK w Otwocku. Trasa prowadzi cały czas w granicach Mazowieckiego Parku Krajobrazowe- go i obok dwóch rezerwatów przyrody. Na terenie gminy Celestynów prowadzi przez miejsco- wość Zabieżki (stacja PKP) (przebiega tutaj również „Szlak bo- rów nadwiślańskich”), przy Krzyżu Leśnika - kotlinka Czarci Dół (przebiega tutaj również "Szlak wiejski") - Ponurzyca (przysiółek Papizy) (przebiega tutaj również "Łącznik ponurzycki" oraz "Szlak wiejski") - Las Ponurzycki (przebiega tutaj również „Szlak borów nadwiślańskich”).

Gmina CELESTYNÓW 31 Szlak borów nadwiślańskich o łącznej długości 80,00 km prowadzący od Glinianki do Garwolina. Szlak należący do od- działu PTTK w Otwocku. Na terenie Gminy Celestynów prowadzi przez miejscowość Lasek (przebiega tutaj również "Szlak pejzażowy" oraz "Szlak wiejski") - Celestynów, ul. Jankowskiego / ul. Św. Ka- zimierza (przebiega tutaj również "Szlak borów nadwiślańskich") - Celestynów, przejazd kolejowy strzeżony (przebiega tutaj również "Szlak bo- rów nadwiślańskich, "Przez Lasy Celestynowsko- -Otwockie") - Celestynów (PKP) (przebiega tutaj również "Szlak pejzażowy” oraz "Przez Lasy Ce- lestynowsko-Otwockie") - Regut (przebiega tutaj również "Szlak wiejski") - Las Ponurzycki (przebiega tutaj również "Szlak czartów mazowieckich") - - Zabieżki (przebiega tutaj również "Szlak czartów mazowieckich").

Warto zobaczyć: Z Pomnik poświęcony akcji odbicia polskich więźniów 20 maja 1943 roku przez oddział dyspozycyjny kedywu Komendy Głównej Ar- mii Krajowej. Opis akcji znajduje się w książ- ce Aleksanda Kamińskiego "Kamienie na sza- niec". Co roku druhowie z Hufca Celestynów ZHP przy współpracy ze Szkołą Podstawową im. Batalionu "Zośka" w Celestynowie organizu- Pomnik poświęcony akcji odbicia więźniów 20 maja 1943 roku przez oddział kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej ją uroczyste obchody rocznicowe. Z 100-letni krzyż drewniany naprzeciwko prze- jazdu kolejowego w Celestynowie. Z Pomnik poświęcony ofiarom bombardowania przez niemieckie samoloty w pierwszym dniu II wojny światowej.

Murowana kapliczka maryjna w Lasku z 1925 roku Jeziórko w Lasku Pomnik poświęcony ofiarom bombardowania 100-letni krzyż drewniany Gmina CELESTYNÓW 33 Warszawska Obwodnica Turystyczna o łącznej długości 189,6 km, w tym 54,6 km przebiegające przez obszar PTTK Otwock. Pro- wadzi od Modlina do Zaborowa i opiekuje się nim Warszawska Grupa Znakarska działająca przy Sto- łecznym Oddziale Wojskowym PTTK im. gen. Ma- riusza Zaruskiego. Na terenie gminy Celestynów prowadzi przez: PKP Pogorzel Warszawska - Okoły.

Pomnik poświęcony żołnierzom walczącym o polskie szyny na trasie Otwock-Pogorzel-Pilawa

Gmina CELESTYNÓW 35 Ścieżki dydaktyczne i historyczne

Szlakiem wsi mazowieckich wiedzie z Ce- lestynowa do Karpisk w gminie Kołbiel przez Re- gut i Ponurzycę. Na trasie znajduje się 13 punk- tów dydaktycznych. Przez lasy celestynowsko-otwockie z po- czątkiem na stacji PKP w Celestynowie i końcem pod Bazą Edukacji Ekologicznej „Torfy” w Otwoc- ku. Na trasie znajduje się 11 punktów dydaktycznych.

Pomnik akcji oddziału „Skrytego” z 11 na 12 grudnia 1943 r.

Warto zobaczyć: Z Pomnik akcji oddziału "Skrytego" - akcji z 11 na 12 grudnia 1943 roku polegającej na ostrzela- niu i wykolejeniu pociągu wiozącego żołnierzy niemieckich. Z Komin cegielni, w której wykonywano cegły przed II wojną światową. Droga do Całowania Gmina CELESTYNÓW 37 Celestynowskim Szlakiem Polskiego Państwa Podziemnego To dziesięcioprzystankowa ścieżka o długo- ści 3,3 km przebiegająca przez Celestynów wy- konana przez Fundację „Nauka - Sport - Rekre- acja”. Każde ze stanowisk przedstawia historię Celestynowa związaną z prowadzonymi na jej terenie konspiracyjnymi walkami o niepodległość. Ścieżka rozpoczyna się przy ul. Św. Kazimierza w Celestynowie (na terenie Szkoły Podstawowej w Celestynowie). Na terenie kościoła w Celestynowie zlokalizowany jest pomnik upamiętniający rocznicę Odzy- skania Niepodległości przez Polskę. Co roku w ramach obchodów rocznicy władze samorządowe, Dwór Radzin. Murowany dwór z 1873 r. wpisany do rejestru zabytków instytucje gminne oraz mieszkańcy składają pod wraz z otaczającym go parkiem. Obecnie stanowi własność prywatną. Pod- nim kwiaty. czas drugiej wojny światowej stanowił ośrodek konspiracji i miejsce tajnego nauczania.

Zielony Punkt Kontrolny Na terenie gminy Celestynów zlokalizowanych jest 108 punktów kontrol- nych w ramach oryginalnej polskiej koncepcji - Zielonego Punktu Kontrolnego, które wraz z punktami z terenu Miasta Otwocka oraz gminy Karczew stanowią spójną bazę do uprawiania orienteeringu, geocachingu, czy realizacji wła- Pomnik upamiętniający ofiary wojny i okupacji hitlerowskiej zlokalizowany snych pomysłów. Punktami startowymi są: Szkoła Podstawowa w Starej Wsi, naprzeciwko kościoła parafialnego w Celestynowie. Upamiętnia osoby za- Schronisko dla Zwierząt, ul. Poniatowskiego w Celestynowie oraz Parking Leśny mordowane w egzekucjach oraz ofiary nalotu bombowego na Celestynów i Centrum Edukacji Leśnej w Celestynowie. z września 1939 r. W okolicy znajduje sie skrytka geocachingowa

Gmina CELESTYNÓW 39 Celestynowskie rezerwaty Goździkowe Bagno Ścieżka zaczyna się i kończy przy stacji PKP To ścieżka edukacyjna Nadleśnictwa Cele- w Celestynowie. Prowadzi przez rezerwaty: Grą- stynów, która obejmuje niewielkie grzęzawisko dy Celestynowskie, Bocianowskie Bagno, Żura- położone w pobliżu Centrum Edukacji Leśnej winowe Bagno oraz wieś Skorupy w sąsiedniej w Celestynowie. Występuje na nim roślina owa- gminie Kołbiel. Na trasie znajduje się 11 punktów dożerna - rosiczka. dydaktycznych.

Nieopodal Goździkowego Bagna jest również ścieżka zdrowia pozwalająca na spędzenie czasu wolnego w sposób atrakcyjny i aktywny

Gmina CELESTYNÓW 41 Na terenie gminy występują również stanowiska archeologiczne. Są to ślady osadnictwa z epoki kamienia czy wczesnej epoki brązu w Podbieli, Natura 2000 środkowego i późnego okresu wpływów rzymskich, późnego średniowiecza w Regucie, okolicach Ostrowa, Dąbrówki i Gliny.

W okolicach gminy Celestynów rozciąga się tycznej, której początek znajduje się w jednej jedno z najcenniejszych przyrodniczo terenów z miejscowości gminy Celestynów - Podbiel Bagno Calowanie, objęte programem Natu- (przy budynku Ochotniczej Straży Pożarnej). Na ra 2000. Charakteryzuje się ono dużym kom- niej znajduje się wieża widokowa pozwalają- pleksem wilgotnych i świeżych łąk porośniętych ca z góry spojrzeć na unikatowy krajobraz tego trawami i turzycami, z niewielkimi obniżeniami obszaru. porośniętymi roślinnością bagienną. Z jego wa- Bagno Całowanie leży na granicy gmin: Ce- lorami można zapoznać się na ścieżce dydak- lestynów, Karczew, Osieck oraz Sobienie Jeziory.

Gmina CELESTYNÓW 43 Centrum Edukacji Leśnej w Celestynowie

Budynek główny Centrum Edukacji Leśnej

Centrum Edukacji Leśnej położone na terenie Nadleśnictwa Celesty- nów jest jednym z największych w Polsce leśnych ośrodków edukacyjnych. To idealne miejsce relaksu oraz ucieczki przed zgiełkiem cywilizacji, a jed- nocześnie duża skarbnica wiedzy przyrodniczej. Obiekt powstał w 2009 roku w celu promowania wielofunkcyjnej roli lasu, kształtowania świadomo- ści ekologicznej oraz uczenia szacunku do lasu i leśnictwa. W budynku głównym Centrum Edukacji Leśnej znajdują się trzy sale dydaktyczne, w których pracownicy nadleśnictwa prowadzą zajęcia o tematyce przyrodniczo-leśnej, dla wszystkich grup wiekowych. Atrakcją dla zwiedzających jest udźwiękowiona ekspozycja przedstawiająca frag- ment lasu oraz jego mieszkańców, która pozwala z bliska przyjrzeć się zwierzętom leśnym i wsłuchać w odgłosy przyrody. Sale wyposażone są w ciekawe eksponaty edukacyjne, m.in. makietę przedstawiającą z szerokiej perspektywy pracę leśnika i cykl życia lasu, zbiory entomologiczne, kolekcje nasion drzew i krzewów, tablice botaniczne i monolity glebowe. Bogate zaplecze techniczne obiektu pozwala na różnorodne formy za- jęć: lekcje laboratoryjne, prezentacje multimedialne, warsztaty artystyczne i obserwacje terenowe.

Gmina CELESTYNÓW 45 Kompleks Centrum Edukacji Leśnej obejmuje również pole namiotowe, łąkę kwietną, plac zabaw, ogród dendrologiczny, boiska do siatkówki i badmintona.

Dzięki szerokiej ofercie edukacyjnej Centrum Edukacji Leśnej co roku przyciąga kilkanaście ty- sięcy gości. Turyści odwiedzający celestynowskie lasy mają możliwość skorzystania również z ponad 450 km szlaków, ścieżek i tras pieszych oraz rowerowych, a także z 4 szlaków konnych o łącz- nej długości 77 km. W okolicy CEL przebiega ścieżka edukacyjna prowadząca na Goździkowe Bagno - ma- W kompleks wchodzi również ważne dla Wschodzie w latach 1939-1948”, przy którym co lownicze torfowisko wysokie, na którym można leśników miejsce pamięci - pomnik „Golgota le- roku odbywają się uroczystości patriotyczne. śników polskich i ich rodzin pomordowanych na zaobserwować ciekawe osobliwości przyrod- nicze.

Gmina CELESTYNÓW 47 Bażant zwyczajny

Gmina CELESTYNÓW 49 Natura 2000 Działalność kulturalną oraz sportową na terenie Kultura i Sport gminy prowadzi Gminny Ośrodek „Każda społeczność, gdy zaczyna zasiedlać teren, najpierw buduje dla ny od pracy czas. Ktoś potrafi grać, ktoś śpiewać, ktoś deklamuje wiersze, swoich rodzin osady, potem kaplicę, a dla dzieci szkołę. I kiedy już to po- a ktoś inny jeszcze ma talent organizacyjny. Z tych umiejętności tworzy się siadają, chcą się ze sobą spotykać, wspólnie bawić, gdy jest ku temu wol- lokalna kultura. Swoista i niepowtarzalna.” Kultury i Sportu Andrzej Kamiński w Celestynowie. Oprócz cyklicznych oraz stałych imprez organizuje dla dzieci i dorosłych wyjazdy autoka- rowe do kin, teatrów, parków rozrywki, muze- ów oraz wycieczki turystyczne. Duże znaczenie w tej działalności mają także sami mieszkańcy, któ- rzy indywidualnie lub poprzez organizacje podej- mują inicjatywy na rzecz społeczności gminnej.

Gmina CELESTYNÓW 51 Artur Barciś i Stefano Terrazzino

Dzień Gminy Celestynów odbywa się już od blisko 30 lat. W tym dniu na scenie goszczą największe gwiazdy polskiej estrady.

Andrzej Rybiński

Gmina CELESTYNÓW 53 Rekonstrukcja historyczna podczas pikniku historyczno-militarnego „Żywa lekcja historii - inscenizacja 1944”

Gminny Dzień Dziecka jest jednocześnie przeglądem twórczości dzieci przed- „Wehikuł czasu”. Powróciliśmy do wieku XIV, kie- szkolnych oraz uczniów szkół podstawowych z terenu gminy. Kolejne imprezy róż- dy to doszło do wojny między Królestwem Polskim nią się tematem przewodnim, np. ekologia, dawne zwody, w krainie bajki i baśni. a Krzyżakami

Gmina CELESTYNÓW 55 Od 2015 r. przy Gminny Ośrodku Kultury i Spor- pomoc przedmedyczną, zasady mediacji, tajniki ku- tu działa Celestynowskie Koło Studenckie dla Se- linarne, zasady wizażu oraz historie i tradycje regio- niorów. Jego członkowie mogą uczestniczyć w za- nów, a także spotykają się z mieszkańcami gminy, jęciach poznając m.in. prawo spadkowe, pierwszą którzy opowiadają o swoich pasjach i podróżach.

Dzieci i młodzież, co roku mogą brać udział w cyklicznie organizowanych eliminacjach konkursu recytatorskiego „Warszawska Syrenka” oraz konkursach plastycznych np. związanych z tradycjami wielkanocnymi i bożonarodzenio- wymi.

Spotkanie seniorów z aktorem Stanisławem Górką

Spotkania Klubu Dojrzałego Człowieka to najczęściej przy dźwiękach dobrze znanych prze- spotkania dla mieszkańców gminy oraz jej sym- bojów, można spędzić czas wolny. patyków, podczas których w sposób atrakcyjny,

Gmina CELESTYNÓW 57 Spotkanie autorskie z Iloną Felicjańską

W skład Gminnego Ośrodka Kultury w Ce- lestynowie wchodzi Biblioteka Publiczna w Ce- lestynowie oraz jej filia w Regucie. Włącza się ona w akcje m.in. Międzynarodowy Dzień Ksią- żek dla Dzieci, Tydzień Bibliotek, Noc Bibliotek, Narodowe Czytanie. Zaprasza na spotkania W celestynowskim ośrodku kultury bardzo często można zobaczyć wysta- np.: zajęcia taneczne, plastyczne, muzyczne, językowe, sportowe, teatralne autorskie i warsztaty z pisarzami literatury dzie- wy artystów, twórców ludowych oraz uczestników oferowanych przez niego oraz około 8 rodzajów zajęć dla dorosłych. cięcej i dla dorosłych czy organizuje spotkania zajęć. Organizuje on około 13 rodzajów zajęć stałych dla dzieci i młodzieży z podróżnikami. dr. Łukasz Maurycy Stanaszek

Gmina CELESTYNÓW 59 Inicjatywy mieszkanców

Przy współpracy Kapłanów Parafii Wniebowzięcia NMP w Celestynowie, ośrodek włącza się w obchody rocznic Uchwalenia Konstytucji 3 maja oraz Dnia Niepodległości w Kościele Parafialnym w Celestynowie.

Gmina CELESTYNÓW 61 Gmina Celestynów powstała na podstawie struktur lokalnych utworzonych W 2018 r. swoją 100 rocznicę powstania obchodziła Ochotnicza Straż przez jej mieszkańców, które zaczęto budować już w roku odzyskania przez Pożarna w Dąbrówce (dawniej z siedzibą w Lasku). W tym samym roku Polskę niepodległości - 1918 r. w szeregi Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych Ochotniczych Straż Pożar- Zwycięska praca w konnych z terenu Gminy Celestynów wstąpiło 150 młodych członków. kursie „Cegiełka dla niepodle- głości 2018”, Olgi Wasążnik, uczennicy Publicznej Szkoły Podstawowej im. Batalionu „Zośka” w Celestynowie od- nosząca się do symboliki nie- podległościowej.

W 2018 roku w związku z obchodami 100. rocznicy odzyskania niepodległości w centrum Celestynowa po- sadzony został 5 metrowy „Dęb Niepodległości”. Do- konały tego dzieci, reprezentujące najmłodsze pokolenie mieszkańców Gminy Celestynów.

Tablica upamiętniająca od- zyskanie przez Polskę niepod- ległości w 1918 roku odsłonięta 11 listopada 2018 r. W okresie 58 lat druhowie przesiedli się z wozów konnych na nowoczesne Man`y

Gmina CELESTYNÓW 63 6 stycznia na ulicach Celestynowa można zobaczyć orszak trzech króli.

Na terenie gminy odbywają się również pikniki rodzinne w sołectwach. Or- parafie, a także fundacje i stowarzyszenia, które zachęcają do czynnego wy- ganizatorami imprez są sołtysi, radni, rady sołeckie, ochotnicze straże pożarne, poczynku na świeżym powietrzu, poprzez integrację ze środowiskiem lokalnym.

Powitanie lata w Starej Wsi W przygotowania rodzinnych pikników chętnie angażują się mieszkańcy gminy. Niejednokrotnie stojąc na scenie obok doświadczonych artystów.

Gmina CELESTYNÓW 65 Przepiękne krajobrazy i życie w harmonii z naturą sprawia, że w gminie działa wielu artystów lu- Artyści ludowi dowych. Pracują w różnej materii czerpiąc inspirację z przyrody i wiejskiego dnia codziennego. Są tu koronczarki, rzeźbiarze, ceramicy i malarze.

Rzeźbiarz ludowy - Wiktor Piasecki Rzeźbami z lipowego drewna, wdzięcznego w obrób- ce, rzeźbiarz przywołuje zanikające już zawody – chłopów, kowali, rybaków czy postacie z bajek i legend – Koziołek Matołek, Diabeł Rokita. Sceny z życia wsi przedstawia na płaskorzeźbach malowanych kolorami stosowanymi dawniej na wsi – czerwienią, bielą, błękitem. Na ruczajach i starych dębach nawet w środku lasu artysta umieszcza urokliwe kapliczki stojące i wiszące, które nierzadko są dro- gowskazem dla turystów leśnych.

Ceramik – Andrzej Kłosek Koronczarka – Genowefa Galas Mieszkaniec Celestynowa amatorsko zajmujący się ceramiką. Z gliny wy- Z różnych nitek szydełkuje swoje najpiękniejsze obrusy i serwety, ukazując pala naczynia, dzbany, figurki. Zapraszany jest często do prezentacji swojej kunszt ludzkich rąk. Narzuty i ozdobne aniołki wykonuje z najróżniejszych ni- sztuki przez młodzież szkolną, na pikniki i dożynki. tek, wełen czy kordonków. Zarówno formy płaskie, jak i przestrzenne wycho- dzące spod Jej palców przenoszą nas w czasy naszych babek i prababek, kiedy to twórczość ludowa była rozrywką i sposobem spędzania wspólnie wolnego czasu.

Gmina CELESTYNÓW 67 Piknik w Starej Wsi Wiejskie Klimaty Podbielanki Zespół prezentujący bogaty i zróżnicowany gatun- Zespół przypomina tradycje i przyśpiewki ludowe dawnych kowo repertuar pieśni obrzędowych, biesiadnych i lu- mieszkańców Podbieli i okolic. Członkowie zespołu swoimi piosen- dowych. Źródłem repertuaru zespołu jest ustna tradycja kami opowiadają o życiu na wsi, obyczajach ludowych, świętach ludowa, oparta głównie na przekazach rodzinnych. i przywiązaniu do tradycji rolniczych. Zespół powstał w 2000 r. i od 9 września 2017 r. Zespół Ludowy „Wiejskie Klimaty” tego czasu uatrakcyjnia swoimi występami imprezy okolicznościo- z Gliny obchodził Jubileusz 10-lecia. we na terenie gminy Celestynów i poza nią.

Gmina CELESTYNÓW 69 Działalność sportowa Co roku Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Celestynowie organizuje: W ramach popularyzacji sportu na teren gminy organizowane są spotka- nicznych gry w piłkę siatkową ucząc się od siatkarzy grających w najwyższej Amatorską Ligę Siatkówki, Turniej Halowej Piłki Nożnej, Turniej Koszykówki, nia z autorytetami sportowymi. W 2017 r. młodzież miała okazję uczestniczyć lidze siatkarskiej w Polsce. Turniej Siatkówki Plażowej oraz Amatorski Turniej Tenisa Stołowego. Oprócz w szkole siatkarskiej. W roli prowadzących zajęcia wystapili zaproszeni siat- Od czterech lat na terenie gminy odbywa się Celestynowski Bieg Uliczny zawodów tradycyjnych odbywa się również turniej piłki nożnej w ramach karze ONICO AZS z Politechniki Warszawskiej: Paweł Zagumny, Waldemar promujący zdrowy i aktywny tryb życia. Towarzyszą mu rozgrywki piłki nożnej gry wirtualnej. Świrydowicz, Jakub Bednarek, Paweł Halaba oraz Przemysław Smoliński. między rożnymi grupami np. samorządowcy - gwiazdy telewizji, samorzą- Uczestnicy zajęć mieli wyjątkową okazję do podniesienia umiejętności tech- dowcy - służby mundurowe i inne sportowe atrakcje.

Gmina CELESTYNÓW 71 Mieszkańcy mogą również uczestniczyć w zajęciach oferowanych przez kluby sportowe, prowadzące przede wszystkim treningi piłki nożnej. Na terenie gminy działają dwa kluby: Regucki Klub Sportowy "Bor" Regut funkcjonu- GRAND PRIX AMATORÓW NA SZOSIE „Rowerem przez Polskę” 2018 jący od 2000 r. oraz Celestynowski Klub Sportowy Celestynów funkcjonujący od 1994 r. Spartakiada Szkół Podstawowych - zawody sportowe odbywające się Gmina Celestynów jest terenem chętnie wybieranym przez organizacje Polskę”, Rajdy dla Frajdy organizowanego przez RBK Sports & Manage- w czerwcu, w których udział biorą reprezentacje wszystkich szkół podstawo- sportowo-rekreacyjne na rajdy rowerowe lub piesze. Co roku przez jej teren ment oraz Fundację eRBeKa. Gościła również uczestników Wiosenne 3600 wych z terenu gminy. przebiega kilka tras. Leśne tereny, krajobraz nizinny, na którym nie brakuje ob- jednego etapu z cyklu zawodów zaliczanych do klasyfikacji Pucharu Polski Przy organizacji przedsięwzięć kulturalnych i sportowych GOKiS współ- szarów piaszczystych, jak i podmokłych przyciągają amatorów dwóch kółek w Pieszych Maratonach na Orientację oraz Rowerowych Maratonach na pracuje ze szkołami, instytucjami, ochotniczymi strażami pożarnymi, fundacja- i pieszych wędrówek. Orientację, jak również do punktacji Pucharu Mazowsza w Rowerowych mi i stowarzyszeniami, lokalnymi artystami, parafiami oraz sołectwami z terenu W 2018 r. gmina Celestynów była po raz kolejny gospodarzem mazo- Maratonach na Orientację organizowanego przez Stowarzyszenie Team gminy Celestynów. wieckiego etapu GRAND PRIX AMATORÓW NA SZOSIE „Rowerem przez 360 Stopni.

Gmina CELESTYNÓW 73 Obiekty sportowe

Gminna hala sportowa. Nowoczesna hala z boiskiem wielofunkcyjnym sportowych „Moje Boisko - Orlik 2012”, Skate parkiem, Pumptrackiem oraz i trybunami na 150 osób, salą do fitnessu i salą do ćwiczeń korekcyjnych oraz infrastrukturą sportową Szkoły Podstawowej w Celestynowie stanowi rekre- pełnym zapleczem sanitarnym i magazynowym. Wraz z kompleksem boisk acyjne centrum Celestynowa.

Coraz częściej na terenie gminy odbywają się zawody i turnieje o zasięgu re- gionalnym. Ich organizatorzy na swoje przedsięwzięcia wybierają Halę Sportową w Celestynowie. W 2018 roku odbył się w niej KWF POLAND OPEN KARATE TOURNAMENT (otwarty turniej karate oraz seminarium z wielokrotnym medalistą Mistrzostw Świata i Europy, członkiem komitetu mistrzów KWF Alexem CHICHVA- RIN (Mistrz Europy w kata z 2016 r., lider KWF Russia). Spotkanie zorganizowane zostało przez ADSW Jissenkan Otwock, Full Sport Karate i Karateka.com.pl. Natomiast zwolennicy gier strategicznych mogli obserwować zmagania uczestników Mistrzostw Mazowsza w Szachach Szybkich walczących o puchar Kolei Mazowieckich, który przygotował Uczniowski Klub Sportowy MDK Otwock z upoważnienia Mazowieckiego Związku Szachowego. Międzynarodowe Mistrzostwa Polski w Karate, 2018 Gmina CELESTYNÓW 75 Międzynarodowe Mistrzostwa Polski w Karate, 2018

Najmłodsi mieszkańcy poszczególnych miejscowości mogą korzystać z przyszkolnych lub sołeckich placów zabaw

Gmina CELESTYNÓW 77 Kompleks boisk sportowych „Moje Boisko – Orlik 2012”

Przy placowkach oświatowych w Staj Wsi, Regucie, Celestynowie czy Ostrowie funkcjonują boiska wielofunkcyjne do gier zespołowych lub boiska dedyko- wane konkretnej dyscyplinie (piłce nożnej, plażowej piłce siatkowej) Rowerowy tor przeszkód – Pumtrack Gmina CELESTYNÓW 79 Siłownia zewnętrzna. Koordynację ruchową można poprawić na: wyciągu górnym, twisterze, ławeczce czy narciarzu Na Skate Parku zobaczymy: Bank Ramp, Manualbox, poręcz prostą, Quoter, Funbox z grindboxem, Funbox z rurką

Gmina CELESTYNÓW 81 Aktualnie gmina Celestynów prowadzi prace mające na celu uchwalenie planu miejscowego dla miejscowości Ostrów. W planie tym zaprojektowano strefę zabudowy produkcyjnej i usługową o łącznej powierzchni ok 32 ha. Zlokalizowana jest ona wzdłuż budowanej trasy S17. Teren przewiduje zabu- dowę produkcyjną, składową, magazynową, usługową z wyłączeniem usług oświaty, szpitali, opieki nad dziećmi. Z wykluczeniem usług z zakresu handlu o powierzchni sprzedaży większej niż 2000 m kw. oraz prowadzenia działal- Przedsiębiorczość i nauka ności związanej z gospodarką odpadami komunalnymi, w tym składowania, sortowania i przetwarzania odpadów. Natomiast plan miejscowy dla miejscowości Dąbrówka i części miejsco- wości Starej Wsi przewiduje obszar o powierzchni 17,8 ha przeznaczony na tereny zieleni urządzanej lub zabudowę usługową o profilu - odnowa biologiczna i ochrona zdrowia, sport i rekreacja, gastronomia, turystyka, w tym obiekty zamieszkania zbiorowego (hotele, motele, pensjonaty, ośrodki wypoczynkowe). W bezpośrednim sąsiedztwie tych terenów zaprojektowa- Gmina Celestynów posiada bezpośrednie połączenie z drogą krajową Przez jej teren przebiega również linia kolejowa (Warszawa Wschodnia ny został zbiornik retencyjny o powierzchni ok 3,5 ha nr 17 (Warszawa - Zakręt – Garwolin - Lublin - Krasnystaw - Zamość - Toma- – Dorohusk), która na odcinku Warszawa-Lublin jest modernizowana przez szów Lubelski - Hrebenne – Granica Państwa PL-UA). Aktualnie rozbudowy- PKP PLK S.A. Prace obejmują dobudowę drugiego toru. Zgodnie z Centralną Ewidencją i Informacją o Działalności Gospodar- wana jest ona do klasy ekspresowej ze zjazdem m.in. w miejscowości Jatne. czej na terenie gminy działalność gospodarczą wykonuje ponad 700 pod- miotów, przede wszystkim o profilu usługowym.

Gmina CELESTYNÓW 83 Park Naukowo Innowacyjny Unipress w Celestynowie

Prof. Sylwester Porowski z delegacją z bliźniaczej gminy Clapiers z Francji

Obecnie prowadzone są tu badania naukowe i roz- wojowe koncentrujące się na rozwoju technologii wyko- rzystujących wysokie ciśnienia, np. utrwalania żywności, wytwarzania materiałów o strukturze nanokrystalicznej, wytwarzania podłoży krystalicznych GaN - będących podstawą dla optoelektroniki i in. Są to technologie nowa- torskie, które mogą być źródłem innowacji dla firm regionu i kraju, opierających swój rozwój na wiedzy. W miarę uru- chamiania kolejnych programów badawczych znajdują tu zatrudnienie osoby z Celestynowa i okolic. Organizowane są imprezy propagujące wiedzę po- łączone ze zwiedzaniem laboratoriów dla dorosłych, ale W ostatnich latach, w Lasku w gminie Celestynów powstała infrastruk- rozbudowy infrastruktury Instytutu w Lasku po pozytywnej ocenie przez przede wszystkim dla młodzieży. Przy organizacji imprez tura Parku Naukowo Innowacyjnego Unipress. Inicjatywa budowy PARKU Zarząd Województwa zostały uznane za kluczowe dla Mazowsza i były wykorzystywany jest potencjał usługowy firm regionu. wynikała ze strategii rozwoju Instytutu Wysokich Ciśnień PAN. Projekty realizowane przy wsparciu finansowym z projektu RPO WM 2007-2013. W PARKU w wyniku modernizacji przedwojennej „sto-

Gmina CELESTYNÓW 85 Dyrektor IWC PAN Izabela Grzegory z artystą Kiyokatsu Matsumiya

doły” powstała nowoczesna sala konferencyjna. Sala jest udostępniana dla Instytut w wyniku porozumienia z Zarządem Województwa Mazowiec- organizacji ważnych dla regionu przedsięwzięć, np. w październiku 2016 r. kiego oraz innymi Instytucjami Otoczenia Biznesu prowadzi działania w celu Instytut gościł tu III Konferencję Partnerstwa Lokalnego Powiatu Otwockiego wykorzystania wzajemnych doświadczeń i potencjału intelektualnego dla z udziałem przedstawicieli samorządu, przedsiębiorców, organizacji poza- zwiększenia świadomości proinnowacyjnej na Mazowszu oraz budowania rządowych oraz mieszkańców powiatu otwockiego. trwałych relacji administracji, nauki i biznesu wspierających te procesy.

Gmina CELESTYNÓW 87 Na terenie gminy zlokalizowana jest Stacja Obserwacyjna w Ostrowiku, Stacja Obserwacyjna w Ostrowiku będąca częścią Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszaw- skiego. Stacja obserwacyjna funkcjonuje w tym miejscu od 1952 rok. Budynek, w którym znajduje się teleskop, potocznie nazywany kopułą, skła- da się z 4 kondygnacji. Na ostatnim piętrze pod kopułą znajduje się główny instrument obserwacyjny. Na pozostałych piętrach rozlokowane są warsztaty oraz pokój obserwatora. Na parterze natomiast jest pełne zaplecze sanitarne i kuchnia umożliwiające całonocne obserwacje. Głównym projektem naukowym realizowanym we współpracy między- narodowej jest “follow-up” tranzientów (obiektów szybko i niespodziewanie zmieniających swoją jasność) odkrywanych przez misję kosmiczną Gaia. W budynku kopuły funkcjonuje również - reaktywowana w 2016 roku po wieloletniej przerwie - stacja Polskiej Sieci Bolidowej PFN01, która umożliwia całonocne, zautomatyzowane obserwacje meteorów, dostarczające dane badawcze niezbędne do analizy aktywności małych ciał. Dzieci i młodzież na wykłady i prezentacje można zapisać e-mailowo: [email protected]. Stacja Obserwacyjna w Ostrowiku

Stacja Obserwacyjna w Ostrowiku Teleskop służy głównie do celów dydaktycznych Gmina CELESTYNÓW 89 Wojskowy Ośrodek Farmacji i Techniki Medycznej w Celestynowie

Prowadzi się tutaj także szkolenie sanitariuszy weterynaryjnych oraz pozo- rantów-instruktorów, którzy w specjalnych kombinezonach ochronnych biorą udział w szkoleniu psów patrolowo-obronnych, tropiących, do wyszukiwania zapachów materiałów wybuchowych i środków odurzających.

Równocześnie w ramach prowadzonej działalności oraz pod opieką le- karzy weterynarii ośrodka swoje zadania realizuje Kurs Szkolenia Przewodni- Wojskowy Ośrodek Farmacji i Techniki Medycznej jest jedyną jednost- specyfikę działania, jak i farmaceutów pełniących tutaj służbę wojskową, ków i Tresury Psów. Jest to jedyna placówka w Siłach Zbrojnych RP przygoto- ką centralnie zaopatrującą polską armię w produkty lecznicze, wyroby me- WOFiTM stanowi jeden z filarów gospodarowania środkami materiałowymi wująca przewodników i ich psy do służby w kraju oraz zagranicą. dyczne i sprzęt służby zdrowia. Pozyskiwany asortyment obejmuje zarówno niezbędnymi w zabezpieczeniu medycznym jednostek wojskowych w kraju produkty dostępne na rynku cywilnym, jak również innowacyjne, specjalnie oraz żołnierzy biorących udział w misjach poza jego granicami. Odpowiada zaprojektowane na potrzeby polskich Sił Zbrojnych np. zestawy medyczne, za realizację zadań związanych z planowaniem, zakupem, właściwym prze- szpitale polowe, sale opatrunkowe i samochody sanitarne. Ze względu na chowywaniem oraz wydawaniem zakupionego asortymentu.

Ponadto, w WOFiTM działa Wojskowa Straż Pożarna, która na mocy porozumienia zawartego między Komendantem WOFiTM, Szefem Delegatury Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej w Warszawie oraz Komendantem Po- wiatowym Państwowej Straży Pożarnej w Otwocku współpracuje z Państwo- wą Strażą Pożarną w ramach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Gmina CELESTYNÓW 91 W 2007 r. do grona Honorowych Honorowi Obywatele Gminy Celestynów Obywateli dołączył profesor Hilary Ko- prowski. Wychowany w willi Koprówka w samym centrum Celestynowa całe Rada Gminy Celestynów docenia tych, którzy swoje dorosłe życie spędził w Stanach w szczególny sposób przyczyniają się do roz- Zjednoczonych. W tym samym roku zo- woju gminy i do poprawy życia tutejszych stał odznaczony przez Prezydenta RP mieszkańców. Na mocy uchwały pierwszy tytuł Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Honorowego Obywatela przyznano w 1999 r. Polski za wybitne zasługi w działalno- doktor Annie Zajączkowskiej. Poprzez swoją ści naukowej i charytatywnej dla dobra praktykę lekarską i działalność społeczną przy- społeczeństwa. Jest Twórcą szczepionki czyniła się do wybudowania, wyposażenia oraz przeciwko wirusowi polio, który wywo- uruchomienia nowego Ośrodka Zdrowia w Ce- łuje chorobę Heinego-Medina oraz lestynowie. Do dzisiaj uważana jest przez miesz- szczepionki przeciwko wściekliźnie. Za kańców nie tylko za świetnego specjalistę ale też swoje odkrycia został nominowany do za autorytet moralny. Nagrody Nobla. Do śmierci w 2013 r. Doktor Anna Zajączkowska Ośrodek Zdrowia w Celestynowie był dyrektorem Instytutu Biotechnologii i Zaawansowanej Medycyny Moleku- larnej oraz Centrum Neurowirusologii na Uniwersytecie Thomasa Jeffersona w Fila- delfii. Założył Fundację im. Koprowskich, mającą na celu wspieranie rozwoju nauki w Polsce, działającą do dzisiaj.

Prof. Hilary Koprowski Istniejący słupek z ogrodzenia willi Koprówka

Również działalność na rzecz lokalnej społeczności, opieka nad zapomnianymi krzyżami i dbałość o pamięć bohaterów zwłaszcza okresu okupacji przyniosły tytuł Honorowego Obywatela mgr inż. Wojciechowi Siedleckiemu w roku 2012. Jest inicjatorem i organizatorem powsta- Labolatorium Instytutu Wysokich Ciśnień PAN w Lasku Prof. Sylwester Porowski nia pomników upamiętniających miejsca W roku 2002 Honorowym Obywatelstwem został wyróżniony profesor Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia w dziedzinie walk w czasie II wojny światowej oraz Sylwester Porowski, naukowiec pasjonat, który powołał do życia w Lasku In- nauki. Natomiast 2013 r. otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej osób, które walczyły o wolność kraju stytut Wysokich Ciśnień PAN. Ponadto w 2002 r. z rąk Prezydenta RP odebrał za opracowanie wysokociśnieniowej metody otrzymywania monokryształu oraz przyczynił się do nadania jednej odznaczenie w kategorii najlepszy wynalazek za niebieski laser półprzewod- azotku galu. Obecnie zaangażowany w projekt - Park Innowacyjny Celesty- z ulic imienia porucznika Józefa Czumy nikowy na monokrysztale GaN (azotek galu).W 2011 r. odznaczony Krzyżem nów Unipress w Lasku. „Skrytego”. Otwarcie ulicy im. Skrytego mgr inż. Wojciech Siedlecki Gmina CELESTYNÓW 93 Kontakty zagraniczne Miasto bliźniacze Clapiers we Francji Gmina Zastawne na Ukrainie Gmina Celestynów od 29 lat prowadzi współpracę z gminą W roku 2012 Gmina Celestynów i Gmina Zastawne z okrę- Clapiers z południa Francji. Polega ona na wymianie informacji gu Lwowskiego podpisały list intencyjny w sprawie nawiązania z zakresu gospodarki, nauki oraz kultury i pozwala mieszkańcom współpracy i zawarciu umowy partnerskiej. Obie strony pragną na poznawanie bogactwa kulturalnego i geograficznego obu wspierać wymianę informacji i doświadczeń nie tylko w sferze regionów, sposobu zarządzania oraz ochrony środowiska natu- gospodarczej, oświatowej czy ekologicznej, ale też w dziedzi- ralnego. W 2017 r. gmina Celestynów gościła na swoim terenie nie kultury, sportu i turystyki. List stwarza też możliwość nawiąza- delegację animatorów społecznych z gminy Clapiers. Podczas wizyty posadzo- nia kontaktów między podmiotami samorządowymi, gospodarczymi oraz no przy gminnej hali sportowej w Celestynowie dąb symbolizujący współpra- społecznymi. Zostawia otwartą drogę do wzajemnego uczestnictwa w reali- cę między samorządami. W tym samym roku, podjęto inicjatywę utworzenia zowanych projektach kulturalnych, oświatowych, sportowych, turystycznych w gminie Celestynów komitetu ds. współpracy, który ma funkcjonować w formie a nawet gospodarczych. stowarzyszenia mieszkańców pn. "Celestynowskie Stowarzyszenie Współpracy Międzynarodowej". Jego głównymi zadaniami ma być rozwijanie aktywności Wójt Witold Kwiatkowski i prof. Stanisław Filipek społecznej mieszkańców gminy Celestynów oraz przybliżanie kultury i tradycji razem z Nadią Rudą i Lesią Kołtun różnych krajów. Zespół folklorystyczny z Litwy „Turgielanki” Chór "Głos z Brasławia" z Białorusi Zespół z Litwy jest kolejną grupą, która w ramach Międzynarodowego W 2017 r. w ramach projektu dofinansowanego przez gminę Celestynów Festiwalu Pieśni Religijnej i Patriotycznej „Sacrosong”, odbywającego się i przeprowadzonego przez Stowarzyszanie Klub Twórczego Myślenia na te- Tsuruga w Japonii w Otwocku, wystąpiła przed mieszkańcami gminy Celestynów. Zespół „Tur- renie gminy wystąpił polonijny chór z Białorusi, biorący udział w „Festiwalu gielanka”, powstały w lipcu 1991 r. w malowniczej miejscowości Turgiele, le- W 2016 r. z inicjatywy Dyrekcji Instytutu Wysokich Ciśnień PAN i japońskiego Pieśni i Piosenki Religijno-Patriotycznej Sacrosong”, organizowanym w parafii żącej nad prawym brzegiem Mereczanki, nieopodal Wilna, odwiedził gminę artysty Kiokatsu Matsumiya umieszczono w instytucie w Lasku instalację, jego au- Matki Bożej Królowej Polski w Otwocku. w 2018 r. torstwa, upamiętniającą współpracę polsko-japońską. W tym samym roku na po- darowanym papierze czerpanym Washi dzieci z Celestynowa wykonały rysunki o tematyce Inochi-życie. Prace wraz z pracami japońskich i litewskich dzieci wzięły udział w wystawie w Urzędzie Miejskim w Tsurudze, a następnie opublikowane zostały w albumie pt. "Wystawa rysunków dzieci z Celestynowa". W 2017 r. w ramach pierwszych obchodów Dnia Życzliwości i Praw Dziecka w Szkole Podstawowej w Starej Wsi zaproszono Mieczysławę Łysik, która opo- wiadała o swoim dzieciństwie po zesłaniu na Syberię, prof. Sylwestra Porowskie- go, prof. Stanisława Filipka, byłego pracownika Ambasady Japońskiej oraz Teruo Matsumoto, japońskiego dziennikarza.

W lutym 2018 r. szkołę w Starej Wsi odwiedził dyrektor Muzeum Polskich Dzieci Syberyjskich w Tsurudze pan Nishikawa Akinori

Gmina CELESTYNÓW 95 URZĄD GMINY W CELESTYNOWIE ul. Regucka 3, 05-430 Celestynów tel. (22) 789-70-60, 789-71-21, 789-70-86, 789-71-19, 779-59-84, fax (22) 789-70-11 [email protected], www.celestynow.pl

ISBN 978-83-954111-0-6

Album zrealizowany m.in. dzięki udostępnieniu materiałów tekstowych oraz zdjęciowych przez: Wojskowy Ośrodek Farmacji i Techniki Medycznej w Celestynowie, Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Wysokich Ciśnień PAN - Park Naukowo Innowacyjny Unipress w Lasku, Nadleśnictwo Celestynów - Centrum Edukacji Leśnej, Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Celestynowie. Autorami zdjęć są m.in.: dr Krzysztof Ulaczyk, Monika Sitek, Dorota Celińska-Szol, Andrzej Kamiński, Beata Przysowa, Małgorzata Jabłońska oraz pracownicy Urzędu Gminy w Celestynowie, Skaycreativity - uczestnik konkursu fotograficznego „Gmina Celestynów w obiektywie”, arch. Liber Novum, Adobe Stock.

Zapraszamy. Do zobaczenia w Gminie Celestynów

Redakcja wydawnicza Oficyna Wydawnicza Liber Novum 85-391 Bydgoszcz, ul. Nakielska 156C, tel./fax 52 373-30-98, 667 166 666 e-mail: [email protected], [email protected], www.libernovum.pl

Tłumaczenie na język japoński PRO Tłumaczenia, ul. Wspólna 9, 62-081 Baranowo, www.tlumaczeniejaponski.pl Tłumaczenie na języki: angielski, francuski, ukraiński WORT Dariusz Gajo, ul. Kościuszki 13 lok. 44, 05-300 Mińsk Mazowiecki, www.tlumacz-minsk.pl

Druk S-DRUK ul. Armii Krajowej 24B, 05-480 Karczew, [email protected]

Gmina Celestynów

URZĄD GMINY W CELESTYNOWIE ul. Regucka 3, 05-430 Celestynów tel. (22) 789-70-60, 789-71-21, 789-70-86, 789-71-19, 779-59-84, fax (22) 789-70-11 [email protected], www.celestynow.pl

ISBN 978-83-954111-0-6 Pieszo i rowerem Album zrealizowany m.in. dzięki udostępnieniu materiałów tekstowych oraz zdjęciowych przez: Wojskowy Ośrodek Farmacji i Techniki Medycznej w Celestynowie, Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Wysokich Ciśnień PAN - Park Naukowo Innowacyjny Unipress w Lasku, Nadleśnictwo Celestynów - Centrum Edukacji Leśnej, Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Celestynowie. Autorami zdjęć są m.in.: dr Krzysztof Ulaczyk, Monika Sitek, Dorota Celińska-Szol, Andrzej Kamiński, Beata Przysowa, Małgorzata Jabłońska oraz pracownicy Urzędu Gminy w Celestynowie, Skaycreativity - uczestnik konkursu fotograficznego „Gmina Celestynów w obiektywie”, arch. Liber Novum, Adobe Stock.

Zapraszamy. Do zobaczenia w Gminie Celestynów

Redakcja wydawnicza Oficyna Wydawnicza Liber Novum 85-391 Bydgoszcz, ul. Nakielska 156C, tel./fax 52 373-30-98, 667 166 666 e-mail: [email protected], [email protected], www.libernovum.pl

Druk S-DRUK ul. Armii Krajowej 24B, 05-480 Karczew, [email protected]

ISBN 978-83-954111-0-6