berria larunbata,2013ko urtarrilaren 19a testuak:Joxi Ubeda sagardoa

GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS TXOTX GARAIA,HASITA berria 02 sagardoa ›› sagarra 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata

TXOTX. Hainbat lagun.txotx egiten.Astigarragako Bereziartua sagardotegian (),orain dela urte batzuk;eta Astigarragako Petritegi sagardotegiko langile bat,sagarrak biltzen, iragan urteko urrian. JON URBE - JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS

Udaberri hezea izan zen, eta ho- ren amaieran amaitu zen, barneal- rrek polinizazioan eragina izan deko sagastietan (errezil moko, FRUTA GUSTUKO zuen. Gainera, uda oso lehorra eta eta abar), Sagardun partzuergoko tenperatura altukoa izan zen, eta iturriek jakinarazi dutenez. horrek sagarrondoa bere estresa- Sagardun partzuergoak Euskal ZUKU FRESKOA ren mugan jarri zuen. Udazken eu- Herriko sagardoaren kulturaren ritsuari esker, sagarrak bere pisu sustapen soziokulturala egiten du egokia eta beharrezko azukre mai- turismoaren bitartez. Hainbat jar- la lortu zuen bilketa hasi aurretik. duera garatzen ditu urte osoan: sa- Udako eguzkiaren eraginez,posible izan da sagarraren osagaiak Horri esker, azukre maila egokiko gardotegietako esperientziak as- egoki kontzentratzea,hartzidura azkarrak ahalbidetuz, sagardoa izango da aurtengo txotx matu, sortu eta merkaturatzen garaian. ditu, eta sagardo kulturari loturi- zuku freskoak eta fruta gustukoak lortzeko. Oro har, sagarraren ekoizpen ko ekitaldiak antolatzen ditu. As- maila altuena Tolosa eta kosta ar- tigarragan (Gipuzkoa) dauka egoi- tean aurkitu zuten Sagardun par- tza Sagardun partzuergoak. uskal Herrian 10 milioi kin erlazionaturiko freskotasuna hainbat sagastitan kontrol bat tzuergoko teknikariek. Gipuzkoa- Halaber, sagardoaren kultura- litro sagardo inguru eta amaiera biribila dituena», Sa- egin zuten sagarren egoera ezagu- ko barnealdean sagar ekoizpena rekin loturiko hainbat proiektu ekoizteko bidea eman gardun partzuergoko adituek az- tu ahal izateko. Horretarako, Gi- apalagoa izan zen, sagasti batzue- kudeatzen ditu. Hauexek dira ha- du 2012ko uztak, iazko pimarratu dutenez. puzkoako zenbait sagastiri arretaz tan izan ezik. ren egitasmo nagusiak: Sagardoa- kopuruaren antzekoa, erreparatu zieten Sagardun par- Ekainaren amaieran izandako ren Lurraldea (sagardoaren mun- SagardunE partzuergoko iturrien Tokiaren araberako uzta tzuergoko teknikariek, Beterri al- bero handiak kaltea eragin zion duari loturiko eskaintza turisti- arabera. Apirileko hotzak eta abuztuko be- dekoak gehienbat. fruituen kopuru handi bati, sagar koa biltzen eta indartzen duen Sagardo hori-berdexka da, eta roak sagarraren tamaina egokia Hamalau sagar aldaerari jarrai- kopuru handi bat usteldu egin bai- marka), Sagardoetxea (Euskal Sa- txinparta fina eta iraunkorra du. izatea ahalbidetu zuten, baina, le- pen estua egin zieten. Aritza, erre- tzen eta beste kopuru handi bat gardoaren Museoa), Txotx.info Usain garbia eta sakona du sagar- kuko mikroklimaren arabera, zila, gezamina, goikoetxe, mantto- adarretatik erori. (Euskal Herriko sagardotegien bi- doak, luzea eta adierazkorra, frui- errendimendua ezberdina izan ni, moko, mozolua, patzolua, txala- Sagarra biltzeko kanpaina irai- latzailea), Sagardodenda (euskal tu freskoaren ñabardurekin. zen. ka, udare marroi, urdin, urtebi laren erdialdean hasi zen kostal- sagardoaren sareko denda) eta Sa- «Ahoan sarrera leunekoa da, Hamabigarren urtez jarraian, handi, urtebi txiki eta gazi berdea dean, sagar mota goiztiarrekin gardopedia (euskal sagardoaren alaia, gorputza duena, fruituare- irailaren hasieran Gipuzkoako motako sagarrei, hain zuzen. (txalaka, mozoloa…), eta azaroa- entziklopedia). berria 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata ekoizleak ‹‹ sagardoa 03

«Sagardoak etorkizuna dauka, bai hemen eta baita kanpoan ere» ARANTXA EGUZKIZA Gipuzkoako Sagardogileen Elkarteko lehendakaria

Herrian, botilan gehienbat». Jen- dea sagardotegietara joatera ani- matzen du Eguzkizak. «Sagardoaz eta sagardotegietan sortzen den gi- roaz gozatzeko, baita jakiez eta bes- te gauza askoz ere».

Sagar urtea 2012a sagar urtea izan dela dio Eguzkizak, bertako sagarrarena. «Kalitate handiko sagarra jaso du- gu, eta sagardoarekin oso gustura gaude; horrek ilusioa eta esperan- tza ematen dizu». Sagardo ona dastatuko dugu aurten. «Nik esango nuke baietz. Nire etxeko sagardoarekin gustu- ra nago, eta beste leku batzuetan dastatu ditudanak ere gustukoak ditut. Upel batzuetako sagardoa beste batzuetakoa baino aurrera- tuagoa dago, eginagoa, beti bezala, hala behar du gainera, baina oso BOTILAK. Eusko Label zigiluarekin merkaturatutako sagardo botila sorta bat. JON URBE / ARGAZKI PRESS ondo, oso onak dira denak». Eusko Label zigilupean 6 milioi litro inguru ekoitzi dira, «bertako sagarrarekin», Eguzkizak azpima- rratu duenez. Ekoizpenarekin po- ILUSIOA ETA ERRONKAK zik daude, beraz. «Eguraldiak asko lagundu du, uda lehorra izan da eta sagar azukreduna jaso dugu, oso Sagardoa Eusko Label zigiluarekin ekoitzi duten sagardogileak itxaropentsu eta baikor sanoa». daude hasi berria den txotx garaiari begira. Aurten edango ditugun sagar- doak apur bat «leunagoak» direla dio. «Gorputza dute, eta erraz eda- ten dira». xotx garaia hasi berria rreko urteetan astegunetan suma- dira sagardotegiak, bisita gida- gardo denda, txotx aplikazio be- Eusko Label zigilupean erregis- dela, Eusko Label zigi- tu genuen gehienbat sagardotegie- tuak eskainiz. «Horrek ez du esan rriak, bertako sagarraren eta sa- tratutako sagardotegiak hauek di- luarekin aritzen diren tan, baina egia ere bada jendeak nahi horretan geratu behar dugu- gardoaren gaineko ikerketak eta ra: Aburuza, Aginaga, Añota, As- sagardogileak «anima- erantzuten duela, eta, nire ustez, nik, horrek esan nahi du oraindik beste batzuk». tarbe, Axpe, Baleio, Bereziartua, tuta eta itxaropentsu» hori nabarmendu behar da, etor- eta gehiago saiatu behar dugula Egoera zailari aurre egiteko pro- Etxebarria, Eula, Laneko, Iparra- daude,T Arantxa Eguzkiza Gipuz- tzen den jendea oraindik asko dela, gauzak aldatzen eta aurrera segi- duktu ona daukate ekoizleek: sa- girre, Kandi, Lizeaga, Malgarraza- koako Sagardogileen Elkarteko le- eta gure esker ona eman behar dio- tzen. Sagardogileok krisi momen- gardoa. «Oso edari ona da, natura- ga, Ola, Petritegi, Rezola, Saizar. hendakariak baieztatu duenez. gu jende horri». tu honetan inoiz baino ilusio eta la, freskagarria eta graduazio apa- Urbitarte eta Uxarte. «Baikorrak izan behar dugu; de- Sagardogileek ilusioa ez dute gogo gehiagorekin lan egin behar lekoa. Euskaldunon eta denon on- Eusko Label zigilupean inskri- nok dakigu zein egoeratan gau- galdu. «Sagardo munduan erron- dugu aurrera egiteko, bertako sa- darea da, eta hori zaindu egin be- batutako sagardotegiak: Calonge, den, baina guri dagokiguna ahalik ka handiak ari gara aurrera erama- garraren aldeko apustua eginez. har da, indartu eta bultzatu, eta Etxeberria, Itsas Buru, Iturrieta, eta ondoen egiten saiatzen gara, ten. Eusko Label sagardoa krisi ga- Eusko Label zigilua daukagu, eta hori da gure eginkizuna». Larrarte, Sebastianeko eta Urkio- eta horretan jarraitu behar dugu». raian atera dugu. Nik nire etxean jatorri izena lortzeko bidean gau- Sagardoak «etorkizuna» dauka- la. Krisiaren itzala nabarmena izan krisi garaian ekoitzi dut Eusko La- de». la nabarmendu du Eguzkizak: Bizkaiko Sagardogile Elkartea, arren, Eguzkizak uste du herrita- bel sagardoa eta ekologikoa». Her- Turismoa landu ez ezik, beste «Bai hemen eta baita kanpoan ere. Gipuzkoako Sagardogileen Elkar- rrek sagardotegietara joateko du- naniko Iparragirre sagardotegian hainbat egitasmo ere bideratu di- Hemen bertan oraindik asko dago tea eta Arabako Sagar eta Sagardo- ten ohitura ez dutela galduko. «Kri- dihardu Arantxa Eguzkizak. tuzte, Eguzkizak azpimarratu due- egiteko. Sagardoak daukana baino gile Elkartea aritzen dira Eusko sia antzematen da, bai noski; au- Turismoaren arloa lantzen hasi nez: «Internet bitartez erosteko sa- leku handiagoa merezi du Euskal Label zigiluarekin. berria 04 sagardoa ›› kalitatea 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata

LABORATEGIAN.Teknikari batzuk,sagarrak aztertzen eta sagardo lagin bat dastatzen,Fraisoroko Landa eta Ingurumen Laborategiko dastalekuan,Zizurkilen (Gipuzkoa). JON URBE / ARGAZKI PRESS

nian, eta laborategiek egiten du- ten lana objektiboki ebaluatzen KALITATEZKO SAGARDOA du. Horrez gain, etengabeko for- mazioa eskatzen diete. Sagardoak baldintza guztiak BERMATZEKO DASTALEKUA ongi betez gero, egiaztapen bat ematen dute; horrek bermatzen du kalitatea. Azterketa egiterako- an, dastatzaileen curriculuma, Analisi kimikoak eta zentzumenen bidezko azterketak egiten dituzte Fraisoroko formazioa eta kontrolak erakutsi laborategiko sagardo dastalekuan,Zizurkilen (Gipuzkoa). behar dituzte. Bi urteko esperien- tzia izatea eskatzen dute. «Bi urte itxaron beharko genuke erakunde horren zigilua jasotzeko», esan asi berri den garaiko gileekin ibiltzen diren teknika- altuena 100 da, eta 20 edo 30 puntu grama batekin, batez bestekoa zion BERRIA egunkariari Nagore sagardoarekin hasi riak eta laborategiko teknika- nahiko emaitza eskasa da. Dasta- kalkulatzen dute, eta hortik ate- Beranok, laborategiko teknikari ziren azterketak egi- riak, sagardo munduarekin ha- tze prozesuak lau fase ditu, eta ha- ratzen da azken emaitza. Sagar- batek, abuztuan. Laborategiko ten, iazko udan, rremana dutenak. mar adierazle hartzen dituzte doa baloratzeko metodoan, ma- gainerako esparruetan badute Fraisoroko laborate- Dastalekuan, intimitatea eta kontuan: ikusteko fasean, kolo- trizearen heina definituta dago, kreditazioa: «Esperientzia dugu gikoH sagardo dastalekuan. anonimotasuna beharrezkoak rea eta itxura; usaintzeko fasean, eta, horren arabera, sagardoa bi- haien lan egiteko moduarekin». Bi motatako analisiak egiten dira objektibotasunari eusteko; indarra, benetakotasuna eta kali- kaina, ona edo eskasa izendatzen «Sagardogileek bi urte dara- dituzte. Batetik, fisiko-kimikoak dastatzaileek ezin dute botila iku- tatea; ahoko fasean, indarra, be- dute. matzate ziurtagiri hori eskatzen; —PHa, azido malikoa eta alkohol si, eta debekatua dago aldamene- netakotasuna, kalitatea eta irau- Sagardozaleek eta enologoek el- eurentzat funtsezkoa da», Do- tasa neurtzeko— laborategian, koarekin hitz egitea. Arau horiek pena; eta, azkenik, inpresio oroko- karrekin adostu dute zentzume- mingo Merino laborategiko zu- hango tresneria erabiliz. Zentzu- betetzen dituztela ziurtatzeko, rrean, harmonia. nezko analisiaren metodoa. Hor zendariak BERRIA egunkariari menen bidezko analisiak, berriz, begirale bat egoten da panelean, Epaile bakoitzak tableta bat zehazten da sagardoa nola dastatu esan zionez. dastalekuan, dastatzaileen parte eta laborategiko langilea izan be- izaten du puntuazioa egiteko, eta behar den eta sagardoaren ezau- Laborategiak ezin ditu emai- hartzearekin. har du nahitaez. datu horiek zuzenean ordenagai- garriak eta akatsak nola baloratu tzak jendaurrean zabaldu, baina Hiru talde aritzen dira dasta- Dastatzaileek egindako balora- lu batera pasatzen dira, wifi kone- behar diren. ENAC izeneko egiaz- sagardogileek bai, euren bezeroei tzeetan: sagardogileak, sagardo- ziotik puntuazio bat ateratzen da; xio baten bidez. Estatistika pro- tatze erakunde bat dago Espai- erakusteko. berria 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata ekoizleak ‹‹ sagardoa 05

ZIURTAGIRIA. Gorenak zigilua dau- kan sagardo botila bat. JON URBE / ARGAZKI PRESS

tzeko garaian. Desberdintasun handia da». Oro har sagardo ona aterako da, Pello Irizarrek baieztatu duenez. «Pozik gaude, gustura gaude uzta honekin; aurtengoa urte polita izango dela ematen du». Euskal Herrikoak eta kalitate gorenekoak diren sagardoak iden- tifikatzen dituen marka kolekti- boa da Gorenak. Ziurtagiri hori lortu nahi duten sagardogileek SAGARDOTEGIAN. Lagun ugari eta giro ederra Gartziategi sagardotegian. JON URBE / ARGAZKI PRESS araudi bat bete eta kontrol neurri zehatzak gainditu behar dituzte sagardoaren lanketa prozesu oso- an, goi mailako sagardoak berma- tzeko. IKERKETA ETA KALITATEA Euskal Herriko Sagardo Mahaia da sagardogile bakoitzaren lanke- ta prozesua zein den aztertu, arau- Gorenak ziurtagiria duten sagardogileak pozik daude aurtengo sagardo ekoizpenarekin. dia goitik behera betetzen ote duen egiaztatu, eta, azkenik, Gore- nak zigilua erabiltzeko baimena rtea ez dela erraza ek. «Urtea aldapa gora datorrela dituzte, eta kontrolak egiten dituz- egoten da arbolan». Uzta ongi eman edo ez erabakitzen duen el- izango uste dute ematen du, eta horregatik, gauzak te. «Gure sagardoak handik pasa- zainduz gero emaitzetan nabari- kartea. Gorenak ziurtagiria hobeto egin beharko ditugu alda- tzea nahi dugu, kalitate handia- tzen dela azpimarratu du. «Uzta Zeregin horretarako, Fraisoro- duten sagardogile- pa hori igotzeko». goa lortzeko». modu egokian tratatu behar da; ko laborategiaren lankidetza du ek, baina sagardoa- Sagar ona jasota eta sagardo Aurtengo txotx garaian aurkez- bestela, uztaren 30-40% lurrean erakundeak, bertako laborategian Uren ekoizpena eta zerbitzua ona ekoitziz gero aldapa hori leu- tuko duten ekoizpenarekin gustu- daukagu sagarra heldu baino egiten baitituzte sagardo upel guz- ahalik eta ondoena egiten saiatu nagoa izan daiteke. «Sagarra aur- ra daude Gorenak zigiluko ekoizle- lehen. Sagarra homologatua iza- tien kontrol analitikoak. dira. ten oso ondo etorri da. Azkeneko ak. «Ekoizpenean, bertako tea nabaritu egiten da uzta jaso- Sagardogile hauek daramate «Ahaleginak egin ditugu gau- urteetan, kalitatean asko hobetu sagarrak erantzun ona izan du, Gorenak ziurtagiria: Alorrene (As- zak ahalik eta ondoen egiten; izan da. Lehengai on bat izanda, hortik eta, batez ere, sagasti homologa- tigarraga), Altzueta (Hernani), ere, gauzak inoiz baino hobeto aurrera egin beharrekoa gure lana tuetan. Argi eta garbi, bai kalitate- «Ekoizpenean, Barkaiztegi (Martutene, Donos- egin beharko ditugu orain, egoera da». an eta bai kantitatean, aldea ikus- bertako sagarrak tia), Begiristain (), Egi- aldapa gora dagoen garai hone- Horretarako, ikerketan aurrera ten da sagasti homologatuen eta erantzun ona Luze (), Gartziategi (As- tan», dio Pello Irizarrek, Martute- begirako urratsak egiten ari dira ez-homologatuen artean». izan du,eta, tigarraga), Gaztañaga (), neko (Donostia) Barkaiztegi Gorenak ziurtagiriko sagardogile- Gurutzeta (), Isastegi sagardotegiko arduradunak. ak, «kalitate hori hobetzeko», Uzta zainduz batez ere,sagasti (Aldaba-Txiki, Tolosa), Olaizola Krisiak beldurra eragiten du, Pello Irizarren hitzetan. Sagasti homologatuetan sagarra homologatuetan» (Hernani), Sarasola (), Za- baina jendea sagardotegietara Zizurkilen dagoen Fraisoroko «behar den bezala» heltzen dela PELLO IRIZAR piain (Astigarraga) eta Zelaia joango dela uste dute sagardogile- laborategian, sagarrak aztertzen dio Pello Irizarrek; «sagarra ondo Barkaiztegi sagardotegiko arduraduna (Hernani). berria 06 sagardoa ›› egitasmoak 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata

gardo Lehiaketako epaimahaikide izan zen, 2012ko ekainaren 2an. Sa- gardo irabazleak, Ola sagardote- giaren sagardoak ezaugarri hauek zituela esan zion Gipuzkoako Hi- tza-ri, ekainaren 8an: «Batetik, fru- ta lorearen usain handia zuen; eta, kolore aldetik, erakargarria zen. Ahoan, erraz edatekoa zen, eta gorputzak beste trago bat eska- tzen zuen. Horrelakoa izan behar du produktu freskagarri batek». Sagardo ona ekoitzi dute Ola sa- gardotegian. «Iazko urtea arraro samar joan zen, baina sagarrak azukrea bazuen, eta euria egin zuenez, sagarra hazi egin zen, eta uste dut sagardo onak aterako di- rela aurten. Alkohol graduak ere, neurri onean». Txotx garai berriari begira bai- kor dira Ola sagardotegian. «Hain- beste beldurra ematen ari dira ko- munikabideak bazter guztietan… BEZEROAK. Ola sagardotegia,jendez beterik,aurreko urte bateko txotx garaian. BERRIA Dena den, baikor samar egon be- harko da. Ea joan den urteko neu- rriari eusten diogun, ahal bada, eta prezioei eutsiz jendea berdin- tsu pasatzen den, eta bizirik segi- tzen dugun». SAGARDOTEGIEN Irundik, Hondarribitik, Nafa- rroa aldetik eta Lapurditik etor- tzen dira bezeroak Ola sagardote- gira. «Bidasoako haran hau nahi- MUNDUA EZAGUTARAZIZ ko handia da, eta beti etortzen zaigu jendea. Gu pozik gaude».

Irungo Ola sagardotegiak Gipuzkoako Foru Aldundiaren XI. Sagardo Lehiaketa irabazi zuen Sagardo Esperientziak iazko ekainean. Sagardo Esperientziak egitasmoan parte hartzen ari da Ola sagardotegia, Bisitariak eta turistak sagarraren eta sagardoaren mundura bildu Gipuzkoako beste bederatzi sagardotegirekin batera. nahi dituzte Gipuzkoako sagardo- tegiek, eta horretarako, Sagardo Esperientziak egitasmoa jarri ipuzkoako Foru Al- zuen abian Gipuzkoako Sagardo- dundiaren XI. Sagar- gileen Elkarteak iazko urrian. Sa- do Lehiaketa irabaz- gardotegiak turismo munduari tea garrantzitsua irekitzeko bisita gidatuak egiten izan da Ola sagardo- hasi ziren Donostialdeko, Bidasoa- Gtegiko arduradunentzat. «Sariak Txingudiko, Tolosaldeko, Goierri- ondo etortzen dira beti. Edozein ko, Urola Kostako eta Urola Erdiko lehiaketa dela, txapeldun izatea hainbat sagardotegi. donon gustukoa dela uste dut», Bisita egitera animatzen dire- Iñaki Bengoetxeak nabarmendu nek gertutik ezagutzen ahal dute duenez. sagastien, sagardotegien, eta sa- Saria jaso izana sagardotegian gardoaren antzinako kultura. Gai- sumatzen dela dio. «Ondo etortzen nera, sagarrez egindako hainbat zaio sagardotegiari. Txapeldun produktu dastatzeko aukera ere izateak badu halako sona bat, jen- izaten dute: muztio eta sagardoak, deak horren berri izaten du, eta in- sagarrak... Sagardotegien egungo guruko jende askorekin hitz egin- egoera eta etorkizuneko erronkak da, konturatu naiz sariaren oihar- ere ezagutzen ahal dituzte bisita- tzuna izan dugula». riek. AURREALDEA. Ola sagardotegiaren aurrealdea. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS Xabier Kamio enologoa XI. Sa- Oraingoz, hamar sagardotegik berria 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata egitasmoak ‹‹ sagardoa 07

«Iazko urtea arraro samar joan zen, baina uste dut sagardo onak aterako direla aurten»

«Sagardotegien munduak badauka zer erakutsi,baina kontu hori landu egin behar da» IÑAKI BENGOETXEA Ola sagardotegiko arduraduna bat egin dute egitasmoarekin. Gi- puzkoako honako sagardotegi hauek eskaintzen dituzte bisita gi- datuak: Ola (), Aburuza (Adu- na), Añota (), Bereziartua (Astigarraga), Calonge (Donostia), Iparragirre (Hernani), Oiharte (Ze- rain), Petritegi (Astigarraga), Sa- txota (), eta Zabala (). Horietako hainbatetan, udazke- nean jadanik hasi ziren bisita gida- tuak egiten, eta gainerako seiek urtarriletik aurrera irekiko dizkie- te ateak bisitariei. Txotx garaia za- balik dela, aipatu hamar sagardo- tegietan egiten ahal dira bisita gi- datuak. Ola sagardotegian pozik dira Sa- gardo Esperientziak egitasmoare- kin. «Guk abenduaren bigarren ix- ten dugu, baina ordura arte jendea BILTZEN. Sagarrak biltzen,Irungo Zubieta lursailean. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS mugitu zen, eta batzuk poliki-poli- ki deika hasi dira jadanik», Iñaki kutsi, baina kontu hori landu egin Bengoetxearen esanetan. «Jende- behar da». ak atsegin ditu horrelako ekin- Sagardotegietako turismoa sus- tzak: bazterrak pixka bat ikusi, es- tatu ez ezik, inguruko beste eragile perientzia probatu eta ikasi. Kan- turistikoekin ere elkarlana egiten poko jendeak guk baino ohitura dute sagardotegiek, bisitariari handiagoa dauka horrelako gau- produktu aberatsagoak eta zaba- zetan, baina bai kanpoko jendeak lagoak eskaintzeko asmoz. Zen- eta bai hemengoak badauka inte- bait sagardotegi hasiak dira sorta res hori, jakin nahi hori». turistikoak eskaintzen, Igartubei- «Bada sagardotegiak mugitzeko ti museoarekin, Idiazabal garaia. Edozein tokitara joaten Gaztaren Interpretazio Zentroare- zara, eta ikusten duzu denak au- kin, Delikatuz zentroarekin, Irun rrera badoazela, eta gu hemen Alojarekin, Dezagun fun- orain hasi gara. Gainera, sagardo- dazioarekin eta Nekaturrekin, tegien munduak badauka zer era- besteak beste. DASTATZEN. Sagardoa dastatzen,Calonge sagardotegian. IMANOL OTEGI / ARGAZKI PRESS berria 08 sagardoa ›› gida 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata

TREBIÑU AKELENEA MINA SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA Azkartza Oialume bidea,57 Txoritokieta,z/g TREBIÑU - BURGOS ASTIGARRAGA - GIPUZKOA ASTIGARRAGA - GIPUZKOA EL 945-24 48 52 T .: TEL.: 943-33 33 33 TEL.: 943-55 52 20 HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] WEBGUNEA: http://www.sidreriaakelenea.com/

ITURRIETA GARTZIATEGI SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA Arraga auzoa z/g Gartziategi baserria - Martutene pas. ARAMAIO - ARABA ASTIGARRAGA - GIPUZKOA 20 945-44 53 85 943-46 96 74 20 TEL.: TEL.: WEBGUNEA: www.iturrietasagardotegia.blogspot.com HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] WEBGUNEA: http://www.gartziategi.com/index.php/eu/ SagardoSagardo

MATXETE GURUTZETA OIALUME ZAR ERRETEGIA SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA Matxete plaza,4/5 Oialume bidea,63 Mikel Arozamena,16 GASTEIZ - ARABA ASTIGARRAGA - GIPUZKOA ASTIGARRAGA - GIPUZKOA TEL.: 945-13 18 21 TEL.: 943-55 22 42 TEL.: 943-55 29 38 WEBGUNEA: www.matxete.com HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] WEBGUNEA: www.gurutzeta.com WEBGUNEA: http://www.oialumezar.com/

UXARTE LARRARTE SARASOLA SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA Montorra,6 Santiagomendi Oiarbide,14 ZORNOTZA - BIZKAIA ASTIGARRAGA - GIPUZKOA ASTIGARRAGA - GIPUZKOA

TEL.: 946-30 88 15 TEL.: 943-55 56 47 TEL.: 943-55 57 46 HELBIDE ELEKTRONIKOA: uxarte@.com WEBGUNEA: http://www.larrarte.net/ WEBGUNEA: www.uxarte.com

OLAGI LIZEAGA ZAPIAIN SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA Urrutibera baserria Gartziategi baserria - Martutene pas. Kale Nagusia,96 - Errekalde etxea - GIPUZKOA ASTIGARRAGA - GIPUZKOA ASTIGARRAGA - GIPUZKOA

TEL.: 943-88 77 26 TEL.: 943-46 82 90 TEL.: 943-33 00 33 HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] WEBGUNEA: http://www.zapiainsagardoa.com/

GAZTAÑAGA MENDIZABAL ALBERRO SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA TOLARE SAGARDOTEGIA Buruntza auzoa Sagardotegi zeharra,2 Santa Barbara auzoa,61 ANDOAIN - GIPUZKOA ASTIGARRAGA - GIPUZKOA HERNANI - GIPUZKOA 943-59 19 68 943-55 57 47 TEL.: TEL.: TEL.: 943-55 00 19 WEBGUNEA: http://www.mendizabalsagardotegia.com/in berria 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata gida ‹‹ sagardoa 09

GOIKO LASTOLA ZELAIA SAIZAR SAGARDOTEGIA SAGARDOAK SAGARDOAK Ereñozu auzoa,89 Martindegi auzoa,29 Kalezar auzoa,39 HERNANI- GIPUZKOA HERNANI - GIPUZKOA - GIPUZKOA

TEL.: 943-55 32 72 TEL.: 943-55 58 51 TEL.: 943-37 39 95 HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] WEBGUNEA: http://www.zelaia.es/ WEBGUNEA: www.sidrassaizar.com

TXIMISTA URDAIRA SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA Gudarien etorbidea,2 Urdaira sagardotegia - Aginaga auzoa ORDIZIA - GIPUZKOA 013 USURBIL - GIPUZKOA 013 943-88 11 28 TEL.: TEL.: 943-37 26 91 WEBGUNEA: http://tximistasagardotegia.com/ HELBIDE ELEKTRONIKOA: www.urdairasagardotegia.com otegiakotegiak WEBGUNEA: [email protected]

IPARRAGIRRE EGUZKITZA ARIZIA SAGARDOAK SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA Usabal auzoa 25 Frantsesbidea z/g Osiñaga auzoa,10 TOLOSA - GIPUZKOA ZARAUTZ - GIPUZKOA HERNANI- GIPUZKOA TEL.: 943-67 26 13 TEL.: 943-10 04 89 TEL.: 943-33 73 70 HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] WEBGUNEA: http://www.iparragirre.com/ WEBGUNEA: www.arizia.net

LARRE-GAIN ISASTEGI LA CASONA SAGARDOTEGIA TOLARE SAGARDOTEGIA ERRETEGIA-SAGARDOTEGIA Larre-Gain sagardotegia-Ereñozu Aldaba Txiki auzoa,15 Pueblo Viejo,z/g HERNANI- GIPUZKOA TOLOSA - GIPUZKOA BARAÑAIN - NAFARROA

TEL.: 943-55 58 46 TEL.: 943-65 29 64 TEL.: 948-18 67 13 HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] WEBGUNEA: http://www.isastegi.com/ WEBGUNEA: http://www.lacasonarestaurante.net/

OLAIZOLA OIANUME AUZMENDI TOLARE SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGIA Osiñaga auzoa Ergoien auzoa,18 Joaquin Beunza,17 bis HERNANI- GIPUZKOA - GIPUZKOA IRUÑEA - NAFARROA

TEL.: 943-33 67 31 TEL.: 943-55 66 83 TEL.: 948-38 46 70 HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] WEBGUNEA: www.oianume.com/ HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] WEBGUNEA: http://www.olaizolasagardotegia.com/ WEBGUNEA: www.sidreriaauzmendi.com/

OTSUA-ENEA ARRATZAIN IRUÑAZARRA SAGARDOTEGIA SAGARDOTEGI-NEKAZALTURISMOA SAGARDOTEGIA Otsua-Enea baserria - Osiñaga auzoa Arratzain Zahar baserria Merkaderes,15 - behea HERNANI- GIPUZKOA USURBIL - GIPUZKOA IRUÑEA - NAFARROA

TEL.: 943-55 68 94 TEL.: 943-36 66 63 TEL.: 948-22 51 47 WEBGUNEA: http://www.otsua-enea.com/index_eu.html HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] HELBIDE ELEKTRONIKOA: [email protected] WEBGUNEA: www.agroturismoarratzain.com WEBGUNEA: http://www.irunazarra.org/index_eus.html berria 10 sagardoa ›› ekoizleak 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata

SAGARDOA. Gizon bat,sagardoarekin txotx egiten upel batetik,urriko azken asteleheneko Gernikako Azokan,eta emakume bat,sagardoa botilatik zerbitzatzen Sagardo Egunean,Bilboko Areatzan. LUIS JAUREGIALTZO - MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS

abuztuan bero handia egin, baina ezin dute egin sagardotegiek. ezaugarri onak ditu». «Guk, Bizkaiko sagardogile gehie- SAGARDO ONA Sagar horien bitartez lortu den nok, bertako produktuarekin egi- sagardo berriarekin ere bai. «Oro ten ari gara sagardoa, eta horrek har, orain arte behintzat dastatu ziurtasun bat ematen du. Gehie- ETA ZERBITZU EGOKIA ditudan sagardoak kontuan iza- nak Eusko Label zigiluarekin ari- nik, lehenengo fermentazioak tzen gara, bertako sagarrarekin, amaitu eta gero, apur bat kargatua eta horrek pizgarria izan beharko dago aurtengo sagardoa, kolore luke, eta berme bat da, nire ustez. Bizkaiko egile gehienek bertako produktuarekin egiten dute sagardoa. gehiagorekin, eta uste dut gorputz Bezeroari ziurtasun bat eskain- nabarmena izango duela. Tanino tzea garrantzitsua da». edo fenol gehiago edukita uste dut izkaian ez da egiten puzkoakoaren modukoa, eta ba- tu gabe dago, eta hor hutsune larri gauza positibo bat dela. Sagardo Egitasmoak eta jarduerak txotx garaiari hasiera koitzak bere kasa atontzen du bere samarra dago». ona etorriko dela espero dut». Sagardotegien inguruko hainbat emateko ekitaldirik, sagardotegia». Bizkaian iaz jasotako sagar uz- Txotx garaiari begira, apur bat egitasmo martxan jarri dira azken Bizkaiko Sagardogile Bizkaiko txotx garaiaren hasie- tarekin pozik da Zamalloa: «Sagar kezkatuta daude sagardotegieta- urteetan, turismoari lotutakoak, Elkarteko lehendaka- ra ez da Bizkaiko Sagardogile El- aldetik eta, nahiko kanpaina sa- ko jabeak. «Krisia hemen dauka- esaterako. «Turismoaren inguru- Bri eta Zornotzako Uxarte sagardo- kartearen zeregin bat, Zamalloak noa izan zen. Oso egoera sanoan gu, eta itxaron beharko da jendeak ko ekintzak lantzen ari gara, hain- tegiko jabe Jose Antonio Zamallo- azaldu duenez. «Sagardo botilaren batutako sagarra izan da; agian be- nola erantzuten duen. Ez dira poz- bat jarduera, turistarentzat sagar- ak esan duenez. «Nik nire sagardo- aurkezpena udaberri-uda aldera randu samar etorri da, nahiz eta tasun handiak hartzeko egoerak. doaren mundua erakargarria izan tegian egiten dut txotx garaiaren egiten dugu, baina txotx garaiaren Aurrera egin behar da, baina argi- dadin». hasiera ofiziala, jai batekin, baina hasiera sagardotegi bakoitzak egi- tu beharreko galdera batzuk dau- Sagardoaren mundua jendea- elkarteak berak ez du antolatzen ten dugu gure kasa». «Sagardo ona de». rengana hurbiltzeko, azken bate- horrelako ekitaldi berezirik txotx Sagardotegi gisa lan egiten etorriko da; Dena den, jendeak ez du galtzen an. «Merezi duten gauzak erakutsi garaiaren hasierarako». duten ostatu ugari daude Biz- kolore gehiagorekin sagardotegietara joateko ohitura. behar dira, eta turismoa egiten da- Uxarte sagardotegian, urtarri- kaian; batzuk sagardo ekoizleak «Bai, ikusiko dugu. Ahaleginak bilen jendea sagardotegietara laren 25ean zabalduko dute sagar- dira, eta beste batzuk ez. «Sagar- eta gorputz egin beharko dira aurrera jarrai- hurbildu behar da, eta sagardoa- do berriaren sasoia. «Sagardotegia dotegia edo sagardogintzaren nabarmenarekin» tzeko, baina krisiak agintzen du ren mundua ezagutarazi behar momentu honetan». urte osoan daukagu martxan, as- inguruan dabilen jarduera zeri JOSE ANTONIO ZAMALLOA zaio. Arlo hori lantzen hasi gara, teburuetan. Bizkaian, sagardoa- deitzen diogun zehaztu beharko Bizkaiko Sagardogile Elkarteko Sagardoa ona eduki eta zerbitzu eta horretan ere aurrera egingo ren sektorea ez da handia, ez da Gi- litzateke. Kontu hori guztia arau- lehendakaria egokia eskaini, hori baino gehiago dugu». berria 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata sagardotegiak ‹‹ sagardoa 11

DANBORRADA. San Sebastian eguneko danborrada egiten dute Auzmendi sagardotegian. AUZMENDI SAGARDOAREN OHITURA ZABALDUZ

Iruñeko Auzmendi sagardotegiak urte osoan saltzen du bere upeletako sagardoa.

uzmendi sagardote- Nerea Auzmendi eta bere seni- eta txuletekin harrituta zegoen, gian urtarrilaren deak duela 18 urte etorri ziren eta handik hilabetera berriro eto- 19an zabalduko dute Nafarroara bizitzera. «Etorri rri zen sagardotegira. Sanfermine- sagardo garai berria, berriak ginenean, jendeak ez zuen tan batez ere etortzen da kanpoko «danborradarekin ohiturarik upeletan sagardoa eda- jendea: estatubatuarrak, frantse- Abatera», Nerea Auzmendik esan teko. Gaur egun, asko aldatu dira sak...». duenez. «Donostiarrak gara, eta hemengo ohiturak, eta iruinda- Bezeroak pozik geratzen direla urtero jotzen dugu danborrada sa- rrek gogoz hartzen ari dira sagar- esan digu Nerea Auzmendik: «Oro gardotegian. Aurrena afaldu, eta, doa». har, behin etorri den jendea berriz afalostean, gauerdian, jende guz- ere etortzen da; niretzako hori da tiak makilak eta egurrezko danbo- Sagardo ederra frogarik onena, eta gehien pozten rrak hartu eta danborrada jotzen Aurtengo sagardoa ona dela esan nauena». dugu, Eugenio Apaolazak eta nik digu Nerea Auzmendik. «Orain Auzmendi sagardotegian afari- neuk zuzenduta». arte dastatu duguna asko gustatu kontzertuak egiten dituzte, eta be- Duela 15 urte-edo hasi ziren jai zaigu; ikusi beharko da nola gara- zeroek, sagardotegiko ohiko me- hori egiten Iruñean bizi den Do- tzen den kupeletan. Oraindik goiz nua ez ezik, beste jaki batzuk dasta nostiako jendearekin. «Gero eta da, eta sagardoa hobetuz joango ditzake. Besteak beste, eguneko jende gehiago hasi zen etortzen, da». menua, hanburgesa-ogitartekoak, eta gaur egun bi egunetan jo behar Auzmendi sagardotegira Iruñe- kazolak eta pintxoak. izaten dugu danborrada, egun ba- ko jendea joaten da, gehienbat, «Pintxo eta kazuelita txapelke- tean denak ez garelako sagardote- baina inguruko herrietatik ere jen- tetan, finalistak ere izan gara pare gian kabitzen». Aurten, hilaren de «dezente» etortzen zaie. «Kan- bat alditan. Gure asmoa da jendea- 19an eta 26an egingo dute danbo- potarrak gero eta gehiago etortzen ri jakinaraztea sagardotegian ere rrada Auzmendi sagardotegian. hasi direla ere nabaritzen dugu, gai garela beste mota bateko jana- Bestela, txotx garaia zabaltzeko katalanak batez ere. Duela pare riak prestatzeko, plater landuago- aparteko ekitaldirik ez dute egi- bat hilabete, Hego Koreako tipo ba- ak eta beste zailtasun eta gaurko- ten. «Txotxa ez dugu irekitzen, tek esan zigun gurea gehien gusta- tasun bateko platerak». urte osoan saltzen baitugu upele- tu zitzaion jatetxea zela; parrilla Bezeroak giro ederra aurkituko tako sagardoa». Usurbiletik eta du Auzmendi sagardotegian. «Jen- Hernanitik ekartzen dute Auz- deari esango nioke beldur gabe gu- mendi sagardotegian saltzen du- «Asko aldatu dira rera etortzeko giro onean, txuleta ten sagardoa. hemengo ohiturak, eta sagardo ona dastatu ahal izate- Sagardotegien denboraldi be- eta iruindarrak gogoz ko, eta urte berri honi irribarrez rriaren inguruan itxaropentsu ongietorria ematera. Donostian daude. «Gu beti gaude itxaropen- hartzen ari dira esaten den bezala, danborra joz tsu eta lan egiteko gogoz. Denbo- sagardoa» umore ona zabaltzen jarraituko raldi berria ona izatea espero NEREA AUZMENDI dugu. Goazen denak festara eta dugu, iazkoa bezalakoa». Auzmendi sagardotegiko arduraduna dantzara!». berria 12 sagardoa ›› ekoizleak 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata

ARABAKO SAGARDO BERRIA

Txotx garai berria ona izango dela espero dute Aramaioko Iturrieta sagardotegiko arduradunek. Sagardo ekoizleak dira,eta gehienbat Arabako sagarrak erabiltzen dituzte.

turrieta sagardotegiak ur- tarrilean zabaldu dizkie be- rriz ere ateak bezeroei, urri- tik aurrera itxita egon ondo- ren, «sagardo berria presta- Itzeko eta baserriko zereginak egi- teko», Juanjo Peciñaren hitzetan. Aurtengo txotx garaiari begira, «krisi garaian jendeak nola eran- tzuten duen itxaron beharko dugu, beste denok bezala, baina jendea etorriko dela espero dugu, sagardo garaia delako», esan du Juanjo Peciñak. Txotx garai berria ona izango dela espero dute Iturrieta sagardo- tegian. «Orokorrean, leku guztie- tan gertatzen ari dena ikusten ari gara, eta horrek ezinegon apur bat sortzen digu. Krisi garaian, jende- ak alboratzen dituen lehenengo gauzak beharrezkoak ez direnak eta luxuzkoak izaten dira». Dena den, krisiak krisi, herrita- SAGARDOTEGIAN.Txotx egiten,Iturrieta sagardotegian. JUANAN RUIZ / ARG.PRESS rrek estimatzen duten ohitura da sagardotegi batean otordu bat egi- eguraldiarengatik». Zuku ona bia, baina ez dauka sagardotegi- tea. «Nahiz eta krisialdian egon, izango da. «Kalitate aldetik bere rik. jendeak sagardo garaiari oso gus- puntuan, sagardo on bat ateratze- Aramaion dago Iturrieta sagar- tura eta gogoz itxaroten diola uste ko». Sagardo ona izango da, oro dotegia. «Ez da Gipuzkoan bezala, dut. Jendea urtean behin edo bitan har. «Gure kasuan, behintzat, oso han jendea oso ohituta baitago sa- sagardotegi batera joaten da». pozik gaude». gardotegietara joatera. Gasteizen Iturrieta sagardotegia ekoizlea Iturrieta sagardotegiko upel ba- bezero potentzial ugari daukagu, da. «Gehienetan gure sagarrekin tzuetan sagardo ekologikoa es- baina sagardotegien eskaintza egiten dugu sagardoa. Mila arbola kaintzen dute. «Gure sagarrak oraindik landu egin behar da, eta ditugu, eta arbola horiekin saia- modu ekologikoan landatuta eta gauzak ondo egiten jarraitu behar- tzen gara ekoizpen gehiena egiten, zainduta daude. Hori gure erabaki ko dugu». baina beti ez da lortzen. Orduan, pertsonala da». «Gasteizen jende pilo batek Arabako beste hainbat tokitatik oraindik ez baitaki zer den sagar- ekartzen dugu sagarra, eta, beste- Autobus zerbitzua doaren kultura, eta hori ere eraku- la, Deba garaitik edo Bizkaitik. Aurtengo txotx garaian autobus tsi egin behar da. Gero, behin sa- Aurten, Bizkaitik ekarri dugu sa- zerbitzua antolatuko dute bezero- gardotegi batera joaten denean, garra, eta Gipuzkoatik apurtxo bat ak Iturrieta sagardotegira etor dai- jendeak gustuko izaten du, eta ere bai». tezen. «Orain arte, jendeak edo la- normalean berriz ere joaten da. Oro har, 2012ko uztako sagarra gun taldeek beren kabuz aloka- Bizpahiru urte daramatzagu lane- txikiagoa atera dela dio Juanjo Pe- tzen zuten autobusa, eta aurten an Gasteizen, eta gero eta Gasteiz- ciñak, «agian uda lehorra izan de- guk antolatuko ditugu autobusak ko jende gehiago etortzen zaigula lako; heldu puntuan etorri da, eta Gasteiztik, ostiralez eta larunba- nabaritzen da». aurten apur bat aurreratu egin da tez». Deba garaitik, Gasteiz aldetik Urtarrilaren 17an, Iturrieta sa- eta Bizkaiko inguruko herrietatik gardotegian egin zuten festan Ara- joaten da jendea Iturrieta sagardo- bako sagardo berria lehen aldiz tegira. «Aramaio haran ezezagun dastatu zuten. Araban, Iturrieta ez batean dago, nolabait esateko, ara- ezik, Trebiñu sagardotegia ere barrentzat ere bai. Badago jende ekoizlea da, eta beste ekoizle bat bat ezagutzen ez duena, baina ere badago Ozeta herrian, Boro- behin ezagutuz gero berriro etor- tzen da. Aramaio ez da bidean dau- kazun herri bat, espresuki etorri «Nahiz eta krisian behar duzu honaino». egon,jendeak Dena den, udalaren eta beste sagardo garaiari hainbat elkarteren ekinbidez, Aramaioko harana ezagutarazten gogoz itxaroten diola saiatzen ari dira. «Egitasmo ba- uste dut» tzuk martxan jarri ditugu Araba- JUANJO PECIÑA ko jendearengana iritsi ahal izate- Iturrieta sagardotegiko arduraduna ko». berria 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata ‹‹ sagardoa 13

«Sagardotegia oso leku naturala izan da bertsotan egiteko»

«Sagardotegi zahar eta berrietan, sagardogile denak oso identifikatuak sentitzen dira bertsoarekin» UNAI AGIRRE Gipuzkoako Sagardozale Elkarteko koordinatzailea

Lotura estua izan baita beti sa- gardotegien eta bertsolarien arte- an. Sagardotegia oso toki apropo- sa baita bertsoak kantatzeko, to- kiaren ezaugarriak eta sortzen den giroa kontuan izanik. «Sagar- dotegia oso leku naturala izan da bertsotan egiteko», azpimarratu BERTSOTAN. Sebastian Lizaso eta Andoni Egaña bertsolariak,Petritegi sa- du Unai Agirrek. gardotegian. JON URBE / ARGAZKI PRESS «Sagardotegi batean leku asko daude. Sagardotegia normalean festarako edo denbora-pasarako toki bat izaten da, jan-edanaz gain, bertsotan egiteko oso egokia. BERTSOA ETA Oraindik badaude bertso saioak egiten dituzten sagardotegiak, bai- na lehen ere zenbat bertso kantatu SAGARDOA ote dira sagardotegietan. Sagardo- tegi zaharretan eta berrietan, sa- gardogile denak sentitzen dira oso identifikatuak bertsoarekin». Bertso saioak antolatuko dituzte Gipuzkoako Gipuzkoako Sagardozale hainbat sagardotegitan, txotx garaian. Elkarteak antolatzen dituen eki- taldi ugaritan bertsolariek parte hartzen dute. Txotx garaia zabal- tzeko ekitaldietan, esaterako. ipuzkoako Sagardo- gitan izango dira saioak, baina to- «Normalean, sagardotegietan gileen Elkarteak kiak, egunak eta bertsolarien ize- edo sagardoa egoten den inguru bertsolaritza eta ber- nak zehaztu gabe daude oraindik. horietan, bertsoak kantatzea oso tsolariak omendu zi- «Bertsozale elkartearekin hitz gauza naturala da, azkenean ber- tuen Donostiako Sa- egin dugu saioak nola egin zehaz- tsoa gure kulturaren parte bat Ggardo Egunean, iazko irailaren teko, hainbat sagardotegirekin ere delako, hitzekin jolas egiten 1ean. Unai Agirre omenaldi hori bai, baina egunak finkatu gabe duena». antolatzen aritu zen. Gipuzkoako daude oraindik». «Denboran atzera joko bagenu, Sagardozale Elkarteko koordina- Hasteko, dozena erdi bat saio an- eta bertsoen erreferentziak hartu- tzailea izan ez ezik, bertsolaria ere tolatuko dituzte. «Aurten proba ko bagenitu, bertsoa sagardoare- bada Unai Agirre. bat egingo dugu, eta saioak ongi kin oso lotuta egon dela kontura- «Omenaldian esan genuen aur- ateratzen direla ikusten badugu, tuko ginateke. Gure ondarean bi tengo txotx garaian bertso saio ba- hurrengo urtean ere antolatuko zutabe egon daitezke, bertsoa eta tzuk sagardotegietan antolatuko ditugu». sagardoa. Horixe gogoratu nahi genituela, animatzen diren sagar- Izan ere, Donostiako Sagardoa- genuen omenaldian. Gogoratu, dotegiekin», Unai Agirreren hitze- ren Egunekoa omenaldi bat baino bultzatu eta eguneratu. Orain arte tan. Saio horiek finkatzen hasi dira gehiago izan zen. «Sagardotegie- egin den guztia kontuan hartu, jadanik. «Aurtengo txotx garaian tan bertsotan aritzeari bultzada egon den elkarlan hori kontuan egingo ditugu, baina aurrerago». eman nahi genion pixka bat, lehen hartu, eta aurrera begira ere elkar- Gipuzkoako zenbait sagardote- egiten zen bezala». lan hori sustatu nahi dugu». berria 14 sagardoa ›› ikerkuntza 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata AITZINDARIEN FUNTSEZKO ZEREGINA

Euskal Sagarraren Ikerle Taldea aitzindaria izan da sagarra ikertzeko eta sagardoa sustatzeko eginkizunean.

uskal Sagarraren Ikerle Taldean (ESI), sagarra ikertzea eta sagardoa sustatzea bultzatzen zuten hainbat pertsona aritzenE ziren. Sagardoa ekoizten duten baserrien ekonomia indar- tzeko bide gisa hartzen zuten sagardoa sustatzea. Euskal Sagarraren Ikerle Tal- dea sortu zenean, Josetxo Uria zen lehendakaria. 1978an argitaratu zuen Sagardoa izenburuko libu- ruan, sagardoa egiteko prozesuaz mintzo zen, eta sagardoa egiteko egokiak ziren Gipuzkoako saga- rren katalogo bat eskaintzen SAGASTIA. Astigarragako sagasti bat.Sagarrondoetan lortutako sagarre- zuen. kin sagardoa egiten dute. IMANOL OTEGI / ARGAZKI PRESS ESIko gainerako kideak ziren: Angel Segurola, Angel Zendoia, mikoa ere izan zitekeela jabetu Beharrezko hausnarketak egin Kerman Rekondo, Enrique Sama- ginen, eta galtzen ari zela», Miguel ondoren, Euskal Sagarraren Iker- niego, Miguel Zapiain eta Guiller- Zapiainen hitzetan. «Sektorea ber- le Taldea sortu eta lanean hasi mo Otegi. tan behera geratzen ari zela ikus- ziren. «Gipuzkoako Foru Aldundi- «Taldea pixka bat kasualitatez ten genuen, Gipuzkoako nekazari- ra joan ginen, eta Nekazaritza sortu zen; hainbat lagun sagarra- tza. Urte batzuk lehenago Departamenduko arduradunei ren eta sagardoaren inguruan egundainoko presentzia eta maila aurkeztu genien egitasmoa. Guta- elkartzen ginen; eta aberastasun zeukan Europan, baina galtzen ari ko bakoitzak gure zeregina geneu- historiko bat bazegoela eta ekono- zela ikusten genuen». kan, eta ez ginen ez baserritarrak berria 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata ikerkuntza ‹‹ sagardoa 15

ezta sagardogileak ere, baina abia- «Hainbat lagun Baserriz baserri ibili ziren sagar puntu bat jartzea lortu genuen, sagarraren eta mota onenak zeintzuk ziren base- eta diputazioak kontzientzia sagardoaren inguruan rritarrei galdetuz. «Hasieran, hartu zuen, eta Iñaki Larrañaga 36 sagar mota katalogatu ge- teknikaria kontratatu zuen». elkartzen ginen, nuen». Asturiasera (Espainia) eta Iñaki Larrañagak gidatzen eta taldea kasualitatez Herefordeko konderrira (Ingalate- zuen taldea bertako sagar motak sortu zen» rra) ere joan ziren, toki horietako biltzen hasi zen, eta sagarrondoen sagarrondoei eta sagarrei errepa- haztegi bat zabaldu zuen Honda- ratzera, eta ekoizpen moduak az- rribian. «Une bat iritsi zen non ESI «Aberastasun tertzera. taldean ikusi genuen aurrera historiko bat jarraitzeko erabat profesionaliza- bazegoela eta Ikerketak eta haztegiak tu behar genuela, baina gutako ekonomikoa ere izan ESI taldeak lana hasi ondoren, Gi- bakoitzak gure lanbidea zuen, eta puzkoako Foru Aldundiak sagar- ESI taldearen jarduna hor geratu zitekeela jabetu ginen, doa egiteko sagarraren eta saga- zen; gure lana hor bukatzen zela eta galtzen ari zela» rrondoak landatzeko moduen in- jabetu ginen», azaldu du Miguel guruko ikerketak abiarazi zituen. MIGUEL ZAPIAIN Zapiainek. Euskal Sagarraren Ikerle Taldeko kidea Urteotan, Gipuzkoako Aldundiak ESI taldeko kideak tarteka bil- hainbat haztegi zabaldu ditu, ba- tzen dira oraindik, «lagun talde serritarrek sagarrondoak landa gisa bakarrik». Izan ere, haiek Foru Aldundiko teknikariak ESI ditzaten. abiatu zuten lana Gipuzkoako taldearen sorrerako garaia gogora ESI taldearen aurretik, Vicente Foru Aldundiko teknikariek egi- ekarri zuen aipatu ekitaldian: Laffitte aitzindariak egin zuen ten dute orain. «Baserriarentzat emankorra izan- lana ere aipatu behar da; 1918an, Gipuzkoako Foru Aldundiak go zen zerbait bilatzen saiatzen ari Eusko Ikaskuntzak egin zuen le- Euskal Sagarraren Ikerle Taldea ginen, ustiategiak bertan behera henengo biltzarrean, Oñatin (Gi- (ESI) omendu zuen, eta Pomolo- uzten ari zirela eta pinuak landa- puzkoa), txosten bat aurkeztu bai- giaren Sustapen Programaren tzen ari zirela ikusten ari ginelako. tzuen sagarrondoa landatzeko sorreraren 25. urteurrena ospatu Sagarrondoak eta sagardoa irten- modu egokiari buruz, eta sagar- zuen 2008an. bide bat izan zitekeela uste doa egiteko Gipuzkoako sagar mo- SAGARRAK. Sagarrak aukeratzen eta garbitzen,dolarera sartu aurretik, Iñaki Larrañaga Gipuzkoako genuen». tei buruz. Gurutzeta sagardotegian,Astigarragan. JON URBE / ARGAZKI PRESS berria 16 sagardoa ›› zerbitzuak 2013ko urtarrilaren 19a,larunbata

TOPA. Hainbat lagun sagardoarekin topa egiten. MADDI SOROA TXOTX EGIN, BEGIRUNEZ

Aurreko urteetan egin duen moduan,Hernaniko Udalak neurri berezi batzuk hartu ditu eta hainbat zerbitzu martxan jarri ditu hasi berria den txotx garaiari begira.

xotx egiteko sasoia hasia dela, datozen asteetan lagun ugari joango dira Hernaniko sagardotegietara, eta herrikoT tabernetan eta kafetegie- tan ere ibiliko dira, otordua egin eta gero. Aurten ere, Hernaniko Udalak txotx garairako neurri berezi ba- tzuk hartu ditu. Udaltzaingo zerbi- tzua handitu eta egokitu egin du, eta ordutegi zehatz batzuetan udaltzain kopurua gehituko du. Ohiko komun publikoez gain, FESTA. Hernaniko taberna batean festa giroa,iazko sagardotegi garaian. erdigunean behin-behineko bi GIPUZKOAKO HITZA gune ezarri ditu. Aparkalekuei dagokienez, kan- lefono zenbaki honetara deitu be- mezu bat bidaltzen ahal da helbide potik datozen autobusek Ibaiondo har da: 658-70 31 96. elektroniko honetara: gurutze- poligonoan izango dute toki apro- Hernaniko Udalak mezu hau bi- [email protected]. posa, eta autoentzat Karabel auzo- dali die txotx garaian Hernanira TOP ESPERIENTZIA ›Bisita gidatu bat an 280 autorentzako aparkalekua joango diren bisitariei: «Txotx ga- hirigune historikoan, ibilaldi bat aholkatu du udalak. Herriaren er- raia Hernaniko sagardotegiak eta tren berdean, sagardo dastatzea digunera joateko igogailua dago sagardoak ezagutu eta dastatzeko eta bazkari bat sagardotegi batean. auzo horretan. garaia da, sustrai sendoak dituen TURISMO SORTA › Bisita gidatua hi- Herri barruko autobusak ohitura ezagutzeko aukera ezin rigune historikoan, ibilaldia tren sagardotegietara joateko zerbi- hobea; baina, betiere, elkarbizitza berdean eta sagardo dastatzea. tzua eskainiko du txotx garaian. bermatzen duten arauak errespe- TREN BERDEA › Ibilbidea tren berde- Zinkoenea geltokian izango da tatuz. Hernanik bisitaria zaintzen an, herrian zehar. irteera, Osinaga aldera joateko; duenez, bisitariak ere Hernani BISITA GIDATUA ›Bisita gidatua hiri- Itsasburu, Otsua-enea, Olaizola, zaintzea eskatzen du udalak». gune historikoan (kultur ondare Altzueta, Iparragirre, Elorrabi gisa monumentu multzo izenda- eta Goiko Lastola sagardotegieta- Turismo proposamenak tua). ra joateko. Larre Gain sagardote- Otsaileko, martxoko eta apirileko Txotx garaian turismoko infor- giak bere autobus zerbitzu priba- asteburuetan, Hernani ezagutze- mazio gune bat izango da Biterin tua du. ko hainbat aukera izango dute bi- (Kultur Etxearen aurrean). Infor- Zerbitzu bereziak ere izango sitariek. mazio gehiago nahi izanez gero, dira talde osatuentzat autobus Erreserbak egiteko 943-33 70 28 Hernaniko Udalera telefonoz dei- osoa ordainduta. Horretarako, te- telefono zenbakira dei daiteke, edo tuta lor daiteke: 943-33 70 00.