Politicka Misla 12
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Ulrih Klepman Skandinavski ili makedonski ri mora da bide dovolna pri~ina za izbori? da se prodol‘i so toa i povtorno da se napravi obid. I navistina, Poznato ni e deka na 5-ti juli, ve}e nikoj ne veruva vo toa deka vo petti pat po osamostojuvaweto, }e Makedonija nikoj ne znae kako se odr‘at parlamentarnite izbori. funkcionira toa. Makedonija mo‘e Isto taka, znaeme deka ovie izbori samo "da treba i da saka#. se ispit za procesot na demokra- Vsu{nost, predgovorot bi mo‘el tizacija vo Makedonija. A, deka tuka da zavr{i zatoa {to s¯ e ve}e istite izbori se va‘ni ka‘ano i poznato. Za ‘al za ponatamo{niot proces me|u "znaeme# i "pravime# na integracija na Make- postoi golema razlika. donija vo EU, znaeme na- Sigurno sekomu mu ima vistina dobro. Na raz- padnato v o~i deka tonot li~nite tribini i panel- od Brisel e stanat po- diskusii, politi~arite i tvrd. Duri i Oli Ren, koj intelektualcite izja- vsu{nost e poznat kako vuvaat deka znaat kolku smiren diplomat, be{e se zna~ajni slobodnite i prili~no jasen, re~isi da demokratski izbori vo sakame da poveruvame Makedonija. Me|unarod- deka po 17.12.2005 g. iz- nata zaednica vo Make- mina rokot na po{te- donija postojano se zala- duvawe i ottoga{ site ga za fer, slobodni i zboruvaat mnogu jasno. Na demokratski izbori. No, do koga i po~etokot na godinata s¯ u{te kolku pati povtorno? Vsu{nost, povle~eno, no sepak jasno, od Bri- site ve}e znaeme s¯, ili ne? Nikoj sel dojde porakata deka izborite }e ve}e ne mora da go objasnuva poimot bidat odlu~uva~ki za brzinata na "skandinavski izbori# i "evropski procesot na integracija na Makedo- standardi#. Zo{to, vsu{nost, skan- nija vo EU. Vo ponatamo{nite izjavi dinavski izbori? Zarem makedon- stanuvaa s¯ pomali nade‘ite za ski parlamentarni izbori zvu~i po~etokot na pregovorite i Oli Ren tolku lo{o? Makedonija e gorda na za "Vienskiot vesnik# izjavi sosema tolku mnogu raboti, kako na nejzi- jasno deka po Romanija i Bugarija nata kultura i istorija, na zemjata treba najprvin da se izglasa Usta- i vinoto, no koga stanuva zbor za iz- vot na EU. Toa mo‘ebi zvu~i drama- bori naj~esto se premol~uva imeto. ti~no, no ne e tolku lo{o zatoa {to A, deka vo Makedonija ima{e re~isi i samata integracija na Makedonija fer, slobodni i demokratski izbo- vo EU ne odi tolku brgu. Sepak, ma- Godina 4, br. 14, juni 2006 Skopje str. 1 Ulrih Klepman kedonskata vlada propu{ti da im Iako mnogumina zboruvaat za objasni na sopstvenite gra|ani deka skandinavski izbori, nikoj do sega ne postoi posakuvaniot triskok ne go objasnil potpolno ovoj poim. 2004 - 2005 - 2011. Sekoj kako da Dali toa zna~i deka }e bide mirno veruva deka s¯ e samo rabota na i studeno na denot na izborite? forma i deka, kade i da e, do 2011/ Ili, dali toa zna~i deka bez raz- 2013 god., Makedonija }e stane lika koj }e pobedi }e bide prodol- polnopravna ~lenka na EU. No, za ‘en kontinuitetot vo politikata ‘al, pome|u se najdoa lokalnite (so drugi zborovi nema vedna{ sekoj izbori. Tie na Makedonija i nanesoa da bide otpu{ten i na negovoto golemi {teti, no i toa ni e poznato. mesto da bide vraboten drug)? Ili Lokalnite izbori im gi ponudija mo‘ebi, deka izborite }e bidat potrebnite argumenti na site pro- tolku fer, slobodni i demokratski tivnici na pro{iruvaweto na EU. {to toa nema da bide ni zabele- Izve{tajot na OBSE be{e porazi- ‘ano? Onoj koj na internet }e go telen, osobeno zatoa {to od strana pobara poimot skandinavski izbori na dr‘avata ne be{e storeno re~i- na angliski ili na drug jazik nema si ni{to protiv nepravilnostite. da najde ni{to. Malku e ~udno iako Me|unarodnata zaednica ne e slepa site zboruvaat za toa. I kaj OBSE i i gluva, iako toa mo‘ebi nekoi go kaj ODHIR ne mo‘e da se najde posakuvaat. Sigurno ne doznava s¯, ni{to vo arhivot pod ovoj poim. no porano ili podocna, sepak, re~i- Sepak, ne{to mo‘e da se najde. Taka si s¯. Dokolku sega, dolgo pred vo Finska, Island i [vedska ovaa izborite, ve}e diskutirame za toa godina se odr‘aa izbori i nema kako izborite bi mo‘ele da bidat negativni naslovi po vesnicite. manipulirani, a politi~arite se Duri i ODHIR ne ispra}a svoi obvinuvaat me|usebno za manipu- nabquduva~i zatoa {to nema (navi- lacija, toga{ toa e ve}e alarmant- stina nema?) {to da se nabquduva. no! Kade e demokratskata kultura Posledniot izve{taj e od 1986 god., koja{to Makedonija, 16 godini po koga be{e ubien {vedskiot premier nezavisnosta, ve}e dolgo treba{e Olof Palme. Na {to se dol‘i toa? da ja poseduva? Kade se partiite Znaeme samo deka skandinavski- koi{to se rakovodat od ideologii, te izbori se slobodni, fer i demo- a ne od li~ni interesi? Kade se kratski izbori i toa nema potreba politi~arite koi vo centarot na pove}e da se objasnuva. Toa treba svoeto vnimanie go imaat ugledot i da go znaat site na 5-ti juli! dobroto na sopstvenata zemja? Abstract Everybody knows that the 5th parliamentary elections in independent Macedonia on July 5th will be a touch-stone for the achieved democratization process and crucial for the country’s future European integration. It is clear that the coming elections have to be fair, free and democratic – so-called Scandinavian elections. A Google-search for this term in English or German does not point to what it is used for in Macedonian. Nevertheless, everybody seems to know what is meant by it. The point is that it has to be done. str. 2 Politi~ka misla SODR@INA / CONTENTS Voved Ulrih Klepman Introduction Ulrih Klepman Izbori 2006 / Elections 2006 Zbirkata izborni zakoni nare~ena Izboren zakonik na Republika Makedonija _________________________________________________9 Tawa Karakami{eva The Collection of Election Legislation Called Election Law of the Republic of Macedonia Tanja Karakamiseva Parlamentarnite izbori vo 2006 godina kako uslov za po~etok na pregovorite za ~lenstvo vo Evropskata unija ______________ 17 Vasko Naumovski The Parliamentary Elections 2006 as a Precondition for Starting EU Accession Negotiations Vasko Naumovski Odnosite pome|u civilnoto i politi~koto op{testvo vo vreme na izbori – nekoi dilemi i makedonskite iskustva ____21 Nenad Markovi} The Relations Between the Civil and Political Society During Elections - Some Dillemas and Macedonian Experiences Nenad Markovic Parlamentarni izbori 2006-ta: Ispit za zrelosta na makedonskata demokratija ______________ 29 Dejan Mickovi} Parlamentary Elections 2006: A Test for the Maturity of the Macedonian Democracy Dejan Mickovic Izbori 2006: Istra`uvawata na javnoto mislewe – kompas za politi~kiot kurs na Republika Makedonija __________________35 Gordana Jankuloska Elections 2006: Public Opinion Research - the Compas of the Political Course of the Republic of Macedonia Gordana Jankuloska Godina 4, br. 14, juni 2006 Skopje str. 3 Aktuelno / Current Posledicite od referendumot za nezavisnost na Crna Gora ___ 39 Aleksandar Spasenovski The Consequences From the Referendum for Independence of Montenegro Aleksandar Spasenovski Ustavot na Republika Irak od 2005 g. ________________________47 Ilina Cenevska The 2005 Constitution of the Republic of Iraq Ilina Cenevska Me|unarodni organizacii / International Organizations Kancelarija za demokratski institucii i ~ovekovi prava - ODIHR ____________________________________57 Vladimir Misev The Office for Democratic Institutions and Human Rights - ODIHR Vladimir Misev Predizvici i perspektivi / Challenges and Perspectives Politi~ka kultura na doblesni izbori ______________________63 Qup~o \or|inski The Macedonian Political Culture and Economic Growth Ljupco Gjorgjinski Finansiraweto na izbornite kampawi spored noviot Izboren zakonik na Republika Makedonija ____________69 Ivan Bimbilovski Financing of the Election Campaigns Under the New Election Law in the Republic of Macedonia Ivan Bimbilovski str. 4 Politi~ka misla Teorija / Theory Eti~ki razmisli za izborniot fer plej i NVO-konceptot kako glasot na narodot______________________ 75 Dejan Donev Ethic Considerations about Fair Play at Elections and the NGO Concept as the People`s Voice Dejan Donev Izbori i izborni sistemi ___________________________________ 81 Aneta Jovevska Elections and Electoral Systems Aneta Jovevska Portreti / Portraits „Princot na Asturija# - portret na Xovani Sartori ____________ 89 Nata{a Hroneska The Prince from Asturija - a Portrait of Giovanni Sartori Natasa Hroneska Recenzii / Recensions Balkanot na raspetie _______________________________________ 95 Aneta Stojanovska The Balkans at a Crossroads Aneta Stojanovska Izborite kako del od sovremenata makedonska politi~ka istorija ________________________________________ 101 Dane Taleski Elections as a Part of the Contemporary Macedonian History Dane Taleski Dokumenti / Documents Odluka za pravilata za ramnopraven pristap vo mediumskoto pretstavuvawe za izborite za pratenici vo Sobranieto na Republika Makedonija vo 2006 godina _______________________ 105 Desicion of the Parliament of the Republic of Macedonia about the Rules for Equal Media Represenatation for the Parliamentary Elections 2006 Za avtorite / About the authors __________________________________ 113 Godina 4, br. 14, juni 2006 Skopje str. 5 Godina 4 Year 4 Br.14 Nº 14 juni June Skopje 2006 Skopje 2006 ISSN 1409-9853 ISSN 1409-9853 Spisanie za politi~ko-op{testveni temi Magazine for Political-Societal Subjects Izdava~i : Publishers: d-r \orge Ivanov Dr. Gjorge Ivanov Ulrih Klepman Ulrich Kleppmann Urednici : Editors: m-r Dane Taleski Dane Taleski M.A. m-r Sandra Koqa~kova Sandra Koljackova M.A. m-r Nenad Markovi} Nenad Markovic M.A. m-r Ivan Damjanovski Ivan Damjanovski M.A. m-r Vladimir Bo`inovski Vladimir Bozinovski M.A. Goce Drtkovski Goce Drtkovski d-r @idas Daskalovski Dr. Zidas Daskalovski Adresa : Address: Fondacija "Konrad Adenauer# Konrad-Adenauer-Stiftung ul.