A-PDF Merger DEMO : Purchase from www.A-PDF.com to remove the watermark

El la enhavo:

Ĉu la ĉeĥa perdiĝos? Pekina Deklaro Rezolucio de Nitobe-Simpozio Rezolucio de Universitat-rektoroj Jiří Vychodil - Honora membro de UEA Konferenco de ĈEA Fond Lančov Karel Traxler

ORGANO DE ĈEĤA ESPERANTO-ASOCIO

Junaj esperantistoj ĉe la fonto de la rivero Svitava

(Legu p. 74)  Starto  Komitato de ĈEA: organo de Ĉeĥa Esperanto-Asocio, 4- Prezidanto: Věra Podhradská, Poříčí l, foje jare. Abono 10 eŭroj (+ 2 eŭroj 603 00 Brno, tel. 543 233 047, aerpoŝte), rete Starto: [email protected] (vnější a vnitřní [email protected], vztahy, čestní členové) www.clavis.cz/starto, rete ĈEA: Vicprezidanto (ĉefdelegito de UEA por Ĉeĥio): Lucie Karešová, [email protected] (sekretario) Havlíčkovo nám. č. 1, 130 00 Praha 3, [email protected] (prezidanto) tel. 222 780 677 (zápisy, koncepce, www.kuk.cz/cea/ metodika) Komercaj anoncoj: 25 Kč por unu Vicprezidanto (komitatano A de linio, 800 Kč por kvaronpaĝo, 1500 Kč UEA): Petr Chrdle, Anglická 878, 252 por duonpaĝo, 2500 Kč por tuta paĝo. 29 Dobřichovice, tel. 257 712 201, Duobla reklamo 15% rabato, triobla fakso 257 712 126 chrdle@kava- reklamo 30% rabato. Movadaj anoncoj pech.cz (mezinár. vztahy, UEA, duonpreze. vydavatelská činnost) Membrokotizoj: A 300 Kč, B 200 Sekretario: Pavel Polnický, Lesní Kč, C 100 Kč, D 500 Kč, Z 1000 Kč, 150/VI, 290 01 Poděbrady, tel./fax. 325 Starto-abono 200 Kč, F libervola, 615 651, [email protected] enskribo 20 Kč. (sekretariát, členská základna, Korespondaj kursoj: 600 Kč účetnictví) komencantoj, 700 Kč progresintoj. Kasisto: Jindřich Ondráček, Bubenská Aliĝoj: Jana Melichárková, Polní 938, 17, 170 00 Praha, tel. 220 879 386 696 02 Ratíškovice, (konference, sjezd) [email protected] Komitatano: Libuše Dvořáková, Libroservo: Zdeněk Pluhař, Zahradní 2/B, 568 02 Svitavy, 461 532 Lamačova 658/6, 15200 Praha, tel. 251 257, 817 732, [email protected],dvorakova.li [email protected] [email protected] (kluby a kroužky) Sekcioj de ĈEA: junulara, katolika, Komitatano: Jiří Tomeček, Dr. Bureše kristana, blindula, medicina, fervojista, 3, 370 05 České Budějovice, 602 611 ŝakista, SAT-amikara, pri informadiko 584, [email protected] (sekce, Komisionoj de ĈEA: pedagogia, komise) gazetara-informa Kontrolgrupo de ĈEA: Prezidanto: Josef Asocia adreso: Ĉeĥa Esperanto- Hron, Bohdanečská 68, 530 09 Pardubice, Asocio, c/o Pavel Polnický, Kunštátská [email protected], tel. 466 401 942; 1350/III, 290 01 Poděbrady, tel. 325 Věra Šlahařová, Jana Zajíce 2873/22, 400 615 651, [email protected] 11 Ústí n. L., [email protected]; Jiří Souček, Mečislavova 223/8, 140 00 Praha 4, [email protected] IČO de ĈEA: 00 44 30 34 Redaktoro de Starto: Miroslav Malovec, Bosonožská 15/10, 625 00 Brno, Banko-konto de ĈEA: tel. 547 240 690, [email protected], 3330 021/0100, [email protected] Komerční banka Poděbrady Kontrollegis: L. Dvořáková, P. Polnický, V. Kočvara, M. Pastrňák ISSN 1212-009X Gazetara-informa komisiono: Jarmila Čejková, Malý Koloredov 1538, 738 01 Redakto-fermoj: 1.2.; 7.5.; 15.8.; 15.11. Frýdek-Místek Ĉu la ĉeĥa perdiĝos? principo, ke oni ne povas Eŭropon senhistoriigi, ke Eŭropo ne devas Ĉu ankaŭ vi, estimataj legantoj, malfideligi sian propran tradicion observis, ke okaze de eniro de Ĉeĥa per akcepto de unu universala Respubliko al Eŭropa Unio kelkaj lingvo kaj de unu kulturo aŭ per reprezentantoj de nia kultura vivo potenca decido aŭ per kreo de esprimis timon pri sorto de la ĉeĥa kondiĉoj por tia evoluo. Pro tio en lingvo en la eŭropa ŝtataro? Kian ĝisnuna dekunulingva Eŭropo oni influon havos niaj pli kaj pli elspezis grandajn sumojn kaj ĉerpis grandaj kunlaboro kaj interkon- grandan homan potencialon por taktoj kun la ceteraj nacioj en tradukado el kaj en ĉiuj dek unu Eŭropo je ĉeĥaj lingvo kaj kulturo? lingvojn, do en cent dek traduk- Ĉu minacas, ke iu el la lingvoj por direktoj. faciligo de tiuj ĉi rilatoj transprenos dominantan postenon? Estas vanaj Per pligrandigo de la Unio la timoj, ke simile kiel enmigrintoj en nombro de la lingvoj grandiĝis je Usono dumtempe transfandiĝis je dudek. Ili estas la angla, ĉeĥa, dana, usonanoj, ankaŭ anoj de nedomi- estona, finna, franca, germana, nantaj nacioj transfandiĝos en greka, hispana, hungara, itala, latva, eŭropa kaldrono je ekzemple litova, malta, nederlanda, pola, por- anglalingvaj eŭropanoj kaj iom post tugala, slovaka, slovena kaj sveda. iom transprenos ne nur lingvon, sed Pligrandigo de la lingvonombro ŝaj- ankaŭ kulturon de la dominanta ne ne estas signifplena, eĉ ne du- nacio kaj forgesos sian lingvon kaj obla. Sed el tradukista vidpunkto sian tradician kulturon? Aŭ male, temas pri pligrandigo de traduk- ĉu tiaj emoj ne estigos kontraŭ- direktoj el menciitaj 110 je 380, do premon kaj kontraŭstaron, kiuj 3,5 obla! Tio nepre ne estas neglek- povus fine gvidi ĝis detruo de tebla nombro. Nombro de traduk- malfacile kreita eŭropa konstruaĵo? direktoj nome kreskas kun nombro Similajn timzorgojn oni povas aŭdi de la lingvoj (n) potencserie laŭ ankaŭ en aliaj eŭropaj landoj, eĉ en formulo n × (n-1). Se ni prognozos Britio mem. grandigon de la Unio je ĉiuj eŭropaj landoj kaj Izraelio, temus pri 32 En Eŭropa Konstitucio tiu ĉi afero ĝisnunaj ŝtataj lingvoj, plie la alba- estas kontentige prilaborita. Unu el na, belorusa, ivrito (moderna bazaj kolonoj de la Eŭropa Unio hebrea), kroata, makedona, molda- estas lingva egaleco kaj multe- va, norvega, rumana, rusa, serba, kultureco. Estas ĝenerale agnoskata turka kaj ukrajna, kaj 992 tra-

______67 ¶ Starto 3/2004 ¶ 67 dukdirektoj. Je ekzisto kaj egaleco nacilingvo en Esperanton kaj laŭbe- certe havas rajton ankaŭ ceteraj zone male. Ĉiu nacio kompreneble vivantaj lingvoj, da kiuj en Eŭropo respondus pri siaj tradukoj. Per tio estas dek ses, nome la bretona, ne nur signife malkreskus nombro cigana, eŭska, feroa, flandra, frisa, de la tradukdirektoj, sed ankaŭ gotlanda, gronlandinuita, irlanda, kreskus precizeco de la tradukoj. En islanda, kataluna, luksemburga, internaciaj kontaktoj ĉesus konflik- luzacisorba, okcitana, skotgalea kaj toj pro diversmaniere tradukitaj do- veljusa. Sume temas pri 48 lingvoj kumentoj. Valida ĉiam estus doku- kaj 2256 tradukdirektoj. Estas mento en Esperanto. Okaze de evidente, ke pro praktikaj kaj eko- pligrandigo de EU la eŭrocivitanoj- nomiaj kaŭzoj pli frue aŭ poste oni esperantistoj kompreneble atentigas devos trovi alian, pli konvenan je ekzisto de tiu ĉi eblo de manieron por realigi lingvan demo- demokrata kaj multe pli malmulte- kration kaj egalrajtecon. Ja eŭropaj kosta solvo. Ni notis ĉefe tiujn ĉi diverslingvanoj renkontados ĉiam aktivaĵojn: pli ofte ne nur sur la tero de Uniaj - Francaj esperantistoj fondis aso- institucioj. cion E-D-E (Eŭropo - Demokratio - Ni, esperantistoj, konas solvon de Esperanto), kies celo estis subteni la tiu ĉi problemo jam longe. Ni penas kandidatojn por Eŭropa Parlamento, pri konservo de lingva bunto de kiuj zorgos pri disvolvo de la Eŭropo tiel, ke ĉiu nacio uzos kaj demokratio kaj enkonduko de Espe- perfektigos sian propran naci- ranto en EU. Nelonge antaŭ la lingvon kaj disvolvados sian tradi- eŭroelektoj E-D-E tranformiĝis en cian kulturon same kiel ĝis nun. politikan partion kaj starigis Nur en kontaktoj kun alilingvanoj kandidatojn en ĉiuj sep francaj la homoj uzos supernacian arte- elektoregionoj (escepte transmaraj). faritan lingvon, plej bone praktike Ĝi akiris 25.259 voĉojn, t.e. 0,14 %. elprovitan Esperanton. Al Espe- La partio strebos iĝi tuteŭropa kaj ranto havus ĉiuj nacioj egalan por venontaj eŭroelektoj starigi rilaton kaj ankaŭ ne minacus dan- kandidatojn en ĉiuj Eŭropaj elekto- ĝero de superrego de unu naci- regionoj. Kvankam E-D-E nomiĝas kulturo. politika partio, ĝi ne havas kaj pro En Uniaj institucioj ĝi povus funk- sia specifika celado eĉ ne povas cii tiel, ke ĉiu nacio prizorgus tra- krei ĝeneralan politikan programon dukadon de la dokumentoj el sia prezentantan solvon de problemoj en ĉiuj fakoj de la socia vivo (eko-

______68 ¶ Starto 3/2004 ¶ 68 nomio, socialsekuro, popola sano, por Eksperimento de Internacia edukado ktp.). Pro tio el politologia Lingvo en Eŭropa Unio vidpunkto ĝi ne estas politika (KEILEU)“, kiu petis nomumi partio, sed nur interesgrupo. Estas delegitojn en ĉiuj EU-landoj, kiuj demando, ĉu origina intenco de E- en nomo de KEILEU traktu kun D-E subtenadi Esperanton en tuta naciaj ministerioj por edukado cele politika spektro ne estus pli taŭga. akiri konsenton kun lernado. La 1-an de aprilo 2004 estis en Malgraŭ ke nia ministerio por Eŭropa Parlamento akceptigita por lernejaferoj jam antaŭ jaroj traktado kaj voĉdonado amendo de konsentis kun lernado, kaj en kelkaj deputito de la Radikala Partio italo nemultaj okazoj oni praktikas ĝin, Giafranco Dell‘ Alba, en kiu estis nome de ĈR la kunlaboron alvoko pri „daŭrigo de streboj transprenis samideano J. Vojáček. konservi la eŭropan lingvan kaj Ĉefa problemo en tiu ĉi afero certe kulturan plurecon, kadre de kiuj estos trovi kapablajn kaj oferemajn estu esplorate, inter alie, ĉu la instruistojn. enkonduko de paralela neŭtrala Dum Universala Kongreso en pontolingvo, kiel Esperanto, povus Gotenburgo francaj esperantistoj kontribui al konservado de la antaŭmetis proponon organizi je lingvoj kaj evito de unulingva eŭropa skalo peticion por lingve kaj superrego“. Por la amendo voĉ- kulture bunta Eŭropo kaj subteno donis 120 parlamentanoj, do 43%. de Esperanto. Kvankam teksto de la Malgraŭ tio, ke la propono ne estis peticio ne estis ankoraŭ perfekta, la aprobita, alta elcento de jesaj voĉoj afero akiris subtenon en kelkaj signifas, ke la parlamentanoj landoj, i.a. ankaŭ de ĈEA-komitato. konscias gravecon de la problemo Laŭ Eŭropa Konstitucio oni devus kaj eblon solvi ĝin. akiri en Uniaj landoj unu milionon da subskriboj, por ke la Uniaj institucioj devu la aferon serioze Radikala partio impulsis novan pritrakti kaj solvi. Internacia peticia subtenadon eksperimente instrui komitato bedaŭrinde ne estis nomita Esperanton en mez- kaj alt-lernejoj, kaj eĉ la proponintoj mem ne kie estas konvenaj kondiĉoj. Per daŭrigis la aferon. Bedaŭrinde, ĉar eksperimento estu esplorata i.a. temus pri finance nemulte postul- propedeŭtika efiko de la lingvo ema kampanjo de granda kleriga kaj Esperanto por lernado de pluaj propaganda signifo. lingvoj. Estis nomita „Komisiono

______69 ¶ Starto 3/2004 ¶ 69 * La 9-an de majo 2004 en por tiuj novaj taskoj je mendoj de Strasburgo, sidejo de Eŭropa Par- Unio kaj ĝiaj membroŝtatoj. lamento, efektiviĝis manifestacio Ni, civitanoj de la Unio, kiuj por Eŭropa bunto. Malgraŭ mal- konas ekonomian solvon de la bona vetero kunvenis pli ol 300 ho- lingvoproblemo en Eŭropo, havas moj el Francio, Germanio, Belgio, rajton ĝin postuli. Do ni postulu, Svislando, Britio kaj Serbio. Eki- skribu, demandu, propagandu, balo- pitaj per multaj banderoloj por lin- tu favore al Esperanto. gva egalrajteco kaj uzo de Espe- ranto ili tramarŝis la urbon al Josef Hron Eŭropa Parlamento, kie ili diskutis Kristana kongreso kun vizitantoj de la Parlamento. La manifestantoj promesis al si, ke La 54-a kongreso de KELI okazis de 31. 7. ĝis 7. 8. 2004 en la ĉarma moravia venontjare ili rekunvenos. La urbeto Bystřice pod Hostýnem, en la aranĝo estis favore akceptita en komforta pensiono Sola Gratia. franca gazetaro. Devizo de la kongreso estis „Graco“ kaj Pri lingva demokratio en Eŭropa ĝin traktis prelegoj, diskutoj kaj preĝoj, Unio disvolviĝis ankaŭ vasta kiuj okazis 3-foje tage. diskuto en Interreto. Dimanĉe matene estis ekumena diservo, Tiuĉiokaze ni ne povas eviti posttagmeze oficiala malfermo de la kongreso en festa salono de la loka demandon, ĉu lingvo Esperanto kastelo, kie akceptis nin la urbestro s-ro estas preparita por plenumi ofici- Pánek, tuj poste publika orgena koncerto alajn funkciojn de pontlingvo. de nia membro prof. E. Leuze (Germa- Ideale tia lingvo havu minimumon nio) en la preĝejo de Sankta Jiljí (Egido). da sinonimoj kaj homonimoj, Vespere kantis al ni Kateřina Kudlíková unusignifan gramatikon, disponu kaj Miroslav Smyčka kun pianakompano kun perfektaj grandaj ambaŭ- de Jan Zimmel. Tiutage estis kun ni multaj gastoj, ne nur esperantistoj. direktaj tradukvortaroj por ĉiuj ĉeestantaj lingvoj kaj havu plenan Dum la semajno ni vizitis Kroměříž, terminaron por apartenantaj fakoj. Rožnov p. R. kaj Hostýn. Interesa estis rakontado de s-ino Jana Ježíková pri la Bedaŭrinde Esperanto, kiu estis ĝis vivo en Nepalo (Tibeto) dum malfermo nun uzata ĉefe en civitanaj de la ekspozicio de ŝiaj fotoj. Jarkunve- kontaktoj kaj kulturo, tiujn ĉi no de KELI elektis kiel novan prezidan- postulojn ne plene kontentigas. Sed ton francon Philippe Cousson. Venonta tio estos tasko por profesiaj lingvaj kongreso estos ekumena kaj okazos en institutoj, kiuj preparu Esperanton hungara Piliscsabo (16.-23.7.2005). P. Polnický

______70 ¶ Starto 3/2004 ¶ 70 kompreniĝo, subtenas la instruadon kaj Kongresa rezolucio utiligon de Esperanto, konforme al la alte taksas ĉinan spirito de la rezolucio de Unesko,

registaron DEKLARAS

En la kongresa rezolucio, kiun aprobis ke demokratia kaj egalrajta komunikado la komitato de UEA en sia vendreda en internaciaj rilatoj estas esenca por kunsido, oni konstatas, ke "por krei internacia interkompreno kaj paca novan internacian lingvan ordon, kiu kunlaboro surbaze de egalaj lingvaj kontribuos al internacia kompreno kaj rilatoj, mondpaco, necesas forte subteni la en- kondukadon de Esperanto en lernejojn". ke estas bezonata nova internacia lingva ordo, kiu garantiu egalecon, diversecon kaj demokration en lingvaj aferoj kaj Pekina Deklaro efikan komunikadon inter nacioj kaj aliaj homgrupoj lingve malsamaj, ĉar en la La 89-a Universala Kongreso de nuna monda lingva situacio, kun Esperanto, okazinta en Pekino, Ĉinio, de kreskanta superrego de iuj lingvoj super la 24-a ĝis la 31-a de julio 2004 kun aliaj, ne eblas realigi tiujn principojn, 2031 partoprenantoj el 51 landoj, ke neǔtrala komuna lingvo estu kerna traktinte la temon "Lingva egaleco en elemento en tiu ordo, por atingi unuecon internaciaj rilatoj", en diverseco inter la diversaj lingvoj kaj notante, ke la jaro 2004 markas 50 kulturoj je internacia nivelo, jarojn da oficialaj rilatoj inter UEA kaj ke sekve la internacia lingvo Esperanto, Unesko, pruvinte dum pli ol cent jaroj siajn util- memorante, ke rezolucioj de Unesko econ kaj praktikecon, meritas seriozan notis la rezultojn atingitajn per Espe- konsideron fare de internaciaj organizoj, ranto sur la kampo de internaciaj inte- ties membro-ŝtatoj kaj ĉiuj personoj kaj lektaj interŝanĝoj kaj por la proksimigo organizaĵoj de bona volo, kiuj respektas de la popoloj de la mondo kaj rekonis, kaj deziras pacon kaj pacan kompre- ke tiuj rezultoj respondas al la celoj kaj niĝon en egaleca etoso en nia hodiaǔa idealoj de Unesko, mondo, notante la "Raporton pri Homa Evo- ke por krei novan internacian lingvan luigo 2004" de la Evoluiga Programo de ordon, kiu kontribuos al internacia kom- Unuiĝintaj Nacioj, kiu asertas, ke la preno kaj mondpaco, necesas forte sub- libereco de esprimado kaj la uzado de teni la enkondukadon de Esperanto en lingvo estas nedisigeblaj, lernejojn, konforme al la spirito de la alte taksante la agadon de la ĉina Unesko-rezolucioj, ĉar tio faciligas ling- registaro, kiu, cele al pli justa kaj volernadon ĝenerale kaj antaǔenigas diverseca aliro al internacia inter- internaciecan aliron al la mondo.

______71 ¶ Starto 3/2004 ¶ 71 NOVAJ HONORAJ Nova estraro de UEA

MEMBROJ La prezenton gvidis Renato Corsetti, la reelektita prezidanto. Krom li, nur unu DE UEA estrarano restis el la antaŭa estraro, Kiel membro de la honora patrona nome Ans Bakker-ten Hagen, kiu komitato estis elektita la eksprezidanto respondecas pri financoj. En la nova de UEA, Kep Enderby, iama ministro estraro la plimulto, eble la unuan fojon pri justico en Aŭstralio. en la historio de UEA, estas virinoj. Honoraj membroj iĝis la elstara ĉina Krome tri el sep loĝas ekster Eŭropo, esperantisto Li Shijun (Laŭlum), la same kiel en la antaŭa estraro. rusia aktivulo Vladimir Samodaj, la iama konstanta kongresa sekretario de La respondecoj de la novaj estraranoj: UEA Gian Carlo Fighieira (Italio), la unua prezidanto de KAEM (Komisiono Renato Corsetti - prezidanto; planado, pri Azia Esperanto-movado de UEA), eksteraj rilatoj, informado Takeuti Josikazu (Japanio), la eksprezidanto de UEA, Lee Chong Claude Nourmont - vicprezidanto; kul- Yeong (Koreio), la pedagogo Magda turo, kongresoj Šaturová-Seppová (Slovakio) kaj la Ulla Luin - ĝenerala sekretario blindula aktivulo Jiří Vychodil (Ĉeĥio). Ans Bakker-ten Hagen - financoj, administrado, rilatoj kun TEJO Jiří VYCHODIL Yu Tao - azia agado, amikoj de Espe- (1940), eksprezidanto de la sekcio de ranto nevidantoj, profesie telefonisto. Estante Maritza Gutiérrez - landa agado tute blinda, li partoprenas E-aranĝojn en Amri Wandel - faka kaj scienca agado akompano de iu el la familianoj. Ofte li piane akompanas niajn kantistojn dum koncertoj. Post Vuk Echtner redaktoro de la brajla gazeto Aŭroro. Por siaj Orodo, 15 jaroj sekcianoj li sekurigis legadon de artiko- loj el Starto kaj aliaj gazetoj, brajligon Esperanto-vilaĝo, Orodo en Niĝerio de diversaj publikaĵoj, vortaroj, lerno- festis sian 15-jariĝon ĉi somere. Dum la libroj. Kiel oni kutimas diri "motoro" de festo okazis ankaŭ diplomiga ceremonio nia blindula sekcio. Honora Membro de de 26 lernantoj, kiuj finis siajn studojn ĈEA. en la loka altlernejo. Ni gratulas ankaŭ al elstara kaj (RET-INFO, laŭ Israel Uhuegbu) meritplena slovaka esperantistino, d-ino Magda Šaturová-Seppová.

______72 ¶ Starto 3/2004 ¶ 72 JUDr. Karel TRAXLER VENKINTO SUPER LA MALJUNAĜO tiel oni povas nomi la anon de la Praga Esperanto-klubo inĝ. Rudolf ZINTL, kiu en sia 86-jariĝo gajnis jam sesan diplomon. Laŭprofesie li estas inĝeniero en la ekonomia fako. Kiam li finis sian profesian vivotaskon el Příbram la 19-an de junio ĝisvivis sian kaj estiĝis pensiulo, li ekkomencis novan 90-jariĝon. Al esperantistaro li estas eduketapon – nun ĉe la „Universitato de konata kiel kreinto de la JURA la tria aĝo“ (kiel oni delikate, sprite kaj VORTARO, en la jurista branĉo kiel la metafore nomas prelegajn programojn plej maljuna juristo en nia respubliko. por pensiuloj). Li estas mirinde studema Ĉi-koncerne lian jubileon honoris per sia homo, ĉar li jam kvinfoje plenumis partopreno liaj oficialaj, ŝtataj geko- kursojn en diversaj fakoj de la legoj, sed tie ni ne ĉeestis. Nia kunveno Matematika-Fizika Fakultato ĉe la kun la jubileulo estis pli modesta – en la Karola Universitato en Prago. La diplo- rondo de nia E-klubo, kaj kun ŝatataj mojn (post trijaraj kursoj) li gajnis en gratulantoj de la Ĉeĥa Esperanto- jenaj fakoj: mineralogio-paleontologio, Asocio: Petr CHRDLE kaj Zdeněk geologio-geografio, mikologio, filozofio PLUHAŘ. Li troviĝas en bona sanstato, kaj tiu la lasta estas meteorologio. lia kapo plensence laboras kaj lia koro La diplomo al li estis enmanigita je la senĉese batas por Esperanto. 15-a de junio, en la plej solena spaco de Ĝuste kiel hazarde estis en la ĵurnalo nia lando – en la granda aŭlo de la NAŠE RODINA presita lia artikolo, kiu Karola-universitato. Li estis unu el 96 argumentoplene kaj klare pledas por nia finstudintoj de la kursoj, kiujn oni povas lingvo. studi ĉe la menciita fakultato. Gratu- lantoj estis, krom la familianoj, ankaŭ ni, Esperantistoj el la EK Příbram esperantistoj. mt El la jura vortaro damaĝado poškození, způsobení škody, ublížení; záškodnictví, diverze - de konsumanto poškození spo- třebitele - de la korpo poškození/ublížení na těle - de kreditoroj poškození /zkrá- cení věřitelů 15.6.2004, kun gratulantinoj Helena kaj Margit

______73 ¶ Starto 3/2004 ¶ 73 Esperanto-renkontiĝo Junaj esperantistoj ĉe la Česká Třebová proksimiĝis al espe- fonto de rivero Svitava rantistaj infanoj per renkontiĝo la 22-an La 19-an de junio 2004 organizis Klubo de majo 2004. Por la semajnfino alvetu- de Esperanto-amikoj en Svitavy infanan ris infanoj el ĝemela rondeto el Ratíško- Esperanto-tagon. Kunvenis infanoj el vice, kie ilin instruas la aŭtorino de la Praha, Olomouc, Brandýs nad Orlicí, nova lernolibro por infanoj Jana Meli- Česká Třebová, Opatovec kaj Svitavy. chárková. Estis invititaj ankaŭ infanoj el Antaŭtagmeze ili ekpromenis al la fonto Brandýs, Opatovec kaj Svitavy. Sabate de la rivero Svitava. Survoje ili konatiĝis celis al ĉearbara kabano „Ĉe Floriano“ kun belaĵoj de la urbo-ĉirkaŭo, kun trideko da homoj. Survoje ili rigardis evoluo de flaŭro kaj faŭno ĉiloke laŭ Esperanto-vitrinon ĉe Nova Placo kaj informtabuletoj de la instrua pado. kapelon de Sankta Katarina. Direkte de Samtempe ili havis taskon serĉi la arbaro alvenis sinjorino Klíčová kun preparitajn literojn de Esperantaj vortoj. siaj poneoj, sur kiuj poste la infanoj La dua duono de la tago okazis en la rajdis la tutan posttagmezon. Sed la ĉefa objekto Servo por la Lernejo en Rieger- programo estis konkursoj en la kabano. strato, kie estis preparita refreŝiga manĝo Komencantoj rekonadis kolorojn, agojn, post longa promeno. Oni daŭrigis en ciferojn, bestojn kaj aliajn Esperanto- konkursado, ne mankis Esperanto- vortojn. Knabinoj kapablis sprite ludi kantoj. Por siaj prezentaĵoj estis la scenojn laŭ lotita titolo, ekz. ekskursi infanoj rekompencataj per premioj dona- trajne kaj kaŝi sin antaŭ konduktoro aŭ citaj de la firmao Ravensburger Polička. transporti meblaron kaj rompi spegulon. Ni esperas realigi la renkontiĝon ankaŭ Venkintoj ricevis premiojn. Post tag- venontjare. manĝo la infanoj el Opatovec rapidis al trajno, ĉar vespere ili devis ludi por L. Dvořáková panjoj kaj avinjoj okaze de „Tago de Patrinoj“, dum la ceteraj infanoj en Kulturdomo kantis Esperanto-kantojn. Dimanĉe la infanoj el Ratíškovice anko- raŭ uzis toboganon kaj survoje hejmen dum pluvo trifoje malsekiĝis. Zdena Novotná Dekstre: Infanoj sur la poneoj →

(Foton pri la renkontiĝo ĉe Svitava vidu sur la titolpaĝo)

______74 ¶ Starto 3/2004 ¶ 74 la germanan lingvon, lia tasko estis 110 jaroj de naskiĝo de akiradi de nazioj kaj de germana radio Theodor Kilian gravajn informojn. Ekzemple kiam la urbon Třebíč traveturos milittransportoj La 26-an de septembro ni rememorigos ktp. La finon poste plenumis partizanoj. 110-jaran naskiĝon de la aŭtoro de famaj Esperanto-lernolibroj. Theodor Kilian Post la milito li laboris en Revolucia naskiĝis en Ivančice, de kie devenas lia Nacia Komitato kaj ricevis ŝtatan kuzo, fama pentristo Alfons Mucha, kaj ordenon por fideleco kaj servado por la neforgesebla aktoro Vladimír Menšík. patrujo. Instruistan liceon li studis en aŭstria En la sama tempo li en la Komerca urbo Krems. De 1928 li instruis en la Akademio aranĝis E-kursojn, fariĝis Komerca Akademio en Třebíč. prezidanto de la E-klubo en Třebíč, Dum la unua mondmilito li estis eldonis novajn lernolibrojn, speciale por arestita de rusoj kaj kun ceteraj same instruado en SET (ABC de Esperanto arestitaj soldatoj li vivis en la siberia kaj aliajn instrulibretojn kaj vortaron), urbo Tomsko. Tie li komencis studi instruis Esperanton en Třebíč, en SET. Esperanton. En la Esperanto-klubo li Post lia morto en 1978 gajnis la E- konatiĝis kun la patro de soveta Klubo en Třebíč kiel heredaĵon lian kosmonaŭto Titov. Kune ili korespondis domon. La strato, kie la domo situas, poste la tutan vivon. estis honorita de la urba magistrato Th. Kilian loĝis en Třebíč, sed okaze de la 100-jariĝo de Esperanto kiel prezidis ankaŭ certan tempon E-klubon strato „Esperantistů“. en Brno. Tiam li ankaŭ kunlaboris kun Omaĝe al la 110-jara jubileo de naskiĝo radio-elsendado Radio Brno. Direktoro de Th. Kilian okazos sabate la 25-an de de tiu ĉi stacio, d-ro Slavíček, kun li septembro 2004 je la 9-a horo solena interkonsentis pri instruado de renkontiĝo en la Esperanto-domo Kilian, Esperanto en la Radio. Laŭ elsenditaj ul. Esperantistů 3, Třebíč. La ĉeestantoj lecionoj Th. Kilian poste verkis sian vizitos la tombon de Th. Kilian, kie unuan ekzercaron pri familio Čech. Pli realiĝos pieta rememoro kun solena poste la unuhora E-elsendado ricevis lokigo de floroj, sekvos parolado en la mesaĝojn de esperantistoj preskaŭ el la domo, kie vivis kaj laboris Th. Kilian. tuta mondo kaj titolon "Verda Stacio". Kiam estis nia respubliko minacita de la Permesu al mi inviti vin al tiu ĉi solena nazioj, tradukis Th. Kilian la teatraĵon okazintaĵo. Bonvolu anonci vian de K. Čapek "Blanka malsano" kaj kune ĉeeston. Pavel Sittauer kun fama, bonega ĉeĥa aktoro Karel Sinceran gratulon! Höger kaj aliaj aktoroj prezentis ĝin pere de radio al la publiko. La 30-an de aŭgusto festis fondintoj kaj organizantoj de SET Lančov Olga kaj Dum la dua mondmilito li laboris en Pavel Sittauer 50 jarojn de sia komuna kontraŭnazia movado RE-VI (la vivo. revolucio venkos). Ĉar li perfekte regis

______75 ¶ Starto 3/2004 ¶ 75 tektura baroka juvelo. La muzeo montras La 3-a TREP en Plasy sian regionon de la pratempo ĝis nun en jam estas historio ege altvaloraj ekspozicioj. Krom la menciitaj ekspozicioj - en iama klostro - En la tagoj 17. - 20. 6. 2004 EK ni povis vidi internon de ĵus renovigita Plzeň organizis en la urbo Plasy la 3-an preĝejo. TREP (Turista Renkontiĝo Esperantista en Plasy), kiun mi kaj mia edzino Posttagmeze sekvis piedvizito al la urbo partoprenis. Plasy (uzante instru-vojojn). La plej unika estas cisterciana klostro, kiun la La renkontiĝon firme kaj respondece itala arkitekto G. Santini konstruis sur prizorgis s-ano Václav Kaprál, fakte 5000 kverkaj pilastroj kaj sur ili ankoraŭ animo de la aranĝo - kune kun sia kuŝas kverka krado. preciza informtabulo. Ja, la klostro staras ĉe la flanka fluo de La refreŝiĝejo Máj (vere bele situanta la rivero Střela. La klostron akompanas meze de arbaroj) fariĝis por ni agrabla la preĝejo, unika grenejo, agrikulturaj tranoktejo, manĝejo, kunvenejo ... konstruaĵoj kaj familia Metternich- La refreŝiĝejon (dometoj kaj kabanoj) kripto. uzas gepatroj kun infanoj, lernantoj, Dum la tuta venonta tago (sabate) ni studentoj - do, svarmas vigla etoso. ekskursis per aŭtoj kaj ni haltis: La E-renkontiĝon partoprenis 25 gesa- Mladotice: vilaĝo 35 km norde de mideanoj inkluzive du eksterlandanojn: Plzeň. franco kaj germano. La historia mencio el la jaro 1115. Vesperaj programoj: Interkona parto, projekciado de fotoj el la antaŭaj Ni vizitis barokan kapelon de Virgulino renkontiĝoj, projekciado de videofilmoj: Maria (laŭ projekto de G. Santini). Vidindaĵoj de norda Plzeň-regiono Žihle: vilaĝo 12 km norde de Plasy. Naskiĝo de novaj insuloj - Islando (E- En la loka tombejo estas Monumento versio) dediĉita al viktimoj el la 2-a mondmilito. La urbo Mladá Boleslav (E-versio) En la j. 1945 dum transporto de morto pereis ĉi tie 273 arestitoj el koncentrejo Organizaj aferoj Buchenwald. Kantado Rabštejn nad Střelou: siatempe staris Babilado, diskutoj tie burgo, kiu estis ŝatata ripozejo de Multaj estas eblecoj de turismado en la imperiestro Karolo IV. regiono, kie abundas vidindaĵoj. Žlutice: urbo 25 km sudoriente de Aŭtoekskurson al la muzeo kaj galerio Karlovy Vary. en Mariánské Týnice gvidis samideano Vizitinte la lokan muzeon, ni povis vidi Stanislav Pech. fame konatan "Kantikaron de Žlutice" La pilgrimfesta komplekso estas arki- el la 16-a jarcento.

______76 ¶ Starto 3/2004 ¶ 76 Proksime de Žlutice situas 693 m alta detale rigardi modelon de Malnova historia monto Vladař - eksvulkano. Urbo. Ni estas en la centro de la urbo - Ĝia longa supro estis grandioza kelta Placo de Respubliko kaj la preĝejo de fortikaĵo kun ampleksaj remparoj. Sankta Bartolomeo. La turo de la preĝejo En 1421 uzis strategie la supron Jan estas la plej alta en nia lando (102,26 m). Žižka. Dum tri tagoj li sukcesis defendi La piedekskurson finas tagmanĝo. sin. En la tria nokto li trarompis dum Alia grupo elektis viziton de Medita neĝblovado (estis novembro) al si la Ĝardeno, kiu estas memoraĵo al viktimoj vojon kaj foriris al Žatec. de malbono - gvidis s-anino Marie Nečtiny: renesanca kastelo de nobelaro Zýková. Gryspek. Nun konvene uzita de Agri- Ni adiaŭas kaj antaŭĝojas venontan kultura Universitato kaj faka lernejo. renkontiĝon en tiu ĉi ĉarma regiono. Manětín: urbo 29 km nordokcidente de Dankon por la organizo, agrablaj Plzeň. kunestado kaj medio. Ampleksa kastelo kaj angla parko. "Baroka perlo de la okcidenta Stanislav Kareš Bohemio". Vere vizitindaj loko kaj kastelo! Surfaca kaolinminejo Kaznějov: la lasta haltejo, antaŭ ol ni revenis en Plasy. El belvidejo ni havas birdvidaĵon je ampleksa helkolora kaolinminejo. Ni povas vidi la parton kun du lagoj ("oprám"), en alia parto pasas ekspluatado. En la nova parto oni devas unue forigi suprajn tavolojn kaj post la forigo povos komenci ekspluatado. La areon, kie la minado finiĝis, oni post reordigo redonas al la naturo. La Kaznějov-kaolinon oni uzas por specialaj celoj - telefonkabloj ktp. Dimanĉe ni vizitis la regionan urbon Plzeň. Jam ekde mateno niaj vojoj dividiĝas. Iuj veturas trajne, aliaj aŭte. Denove ni renkontiĝas en la stacidomo. S-ano Kaprál gvidas nin tra la malnova urbo ĝis belega urbdomo, kie ni povas

______77 ¶ Starto 3/2004 ¶ 77 17-a Internacia Kultura Festivalo danto, mizera senhejmulo, nobelpremiita akademiano, ĝangala indiĝeno, arestita de la 1-a ĝis la 3-a de oktobro 2004 krimulo, putino ktp.). - La dua parto de omaĝe al Jiří Kořínek kaj Tomáš Pumpr la homaranisma programo diras, ke se Vendrede interkona vespero (restoracio ĉiuj homoj estas laŭ justeco egalvaloraj „Na Rychtě“), sabate prelega matineo kaj egalrajtaj - same tiaj estas iliaj (bufedo „Jitřenka“ en strato Hrnčířská), komunumoj etnaj aŭ religiaj (kun siaj posttagmeze homaranisma spirita kon- lingvoj kaj kulturoj entute). - El tiaj certo (Ruĝa Preĝejo) kaj vespere solena premisoj kaj radikoj elkreskis la ideo pri koncerto („Malgranda Scenejo“ de internacia lingvo, kiu troveblas jam ĉe Domo de Kulturo, strato Velká Hradeb- Komenio kaj pluraj aliaj humanistoj, ní). Dimanĉe ekskurso al Litoměřice. inkluz. de Zamenhof pli poste. - Fervoja loĝigejo - 120 Kč por unu Homaranismo estas do afero kultur- persono kaj nokto en dulitaj ĉambroj politika - ĝis nun ne ĝenerale akceptita; ne ĉiuj komunumoj ŝtataj kaj politikaj Hotelo Palace - (fenestroj al la fervojo / konfirmis la interhoman, intergentan kaj al la korto): interreligian egalecon. - Kaj eĉ la ideo de 270,-/370,- Kč en dulita ĉambro "tuthomara Dia familio" ne estis 440,-/640,- Kč en unulita ĉambro ĝenerale aprobita pere de mondaj religiaj komunumoj. (Zamenhof en la 6-a strofo Aliĝilojn ĝis la 10-a de septembro de sia "Preĝo" proklamas: "Kristanoj, akceptas s-ro Miroslav Smyčka, hebreoj kaj mahometanoj - ni ĉiuj de Di' Kojetínská 90, CZ-400 03 Ústí nad estas filoj!") - Sed ĉu ekzemple ni Labem, telefono (420)-475 532 417. kristanoj (senigitaj per bapto de hereda peko kaj sekve kvazaŭ superigitaj kaj Per "homaranismo" privilegiitaj antaŭ la juĝo de Dia justeco) ne malkomplezus esti kvazaŭ „ĵetitaj en kontraŭ "ŝovinismo"! unu sakon“ kun hebreoj, mahometanoj Homaranismo (laŭ PIV) estas politika- kaj eble eĉ - gardu Dio! - kun paganoj religia doktrino, iniciatita de Zamenhof, kaj sendiuloj!? - Kaj la plejparto da por servi kiel ponto al liberpensuloj de religioj havas siajn dogmojn kaj ĉiuj komunumoj; ĝia programo estas specifajn ritojn, kiuj ilin (samkiel celado al pura homeco kaj al absoluta kristanojn la bapto) ekskluzivas kaj intergenta justeco kaj egaleco. (Liber- certagrade iom ŝovinisme superigas al pensa devas esti la homo por konscii, ke aliaj religioj. (Ŝovinismo estas ja eco de ne nur lia propra kredo aŭ opinio kaj lia unuopuloj aŭ komunumoj sin mem vivstilo kaj mondkoncepto estas la sole superiganta kaj aliajn ignoranta.) - La prava. La celado al pura homeco signifas supre cititaj versoj de Zamenhof certe ne celadon al pleja respekto al la fenomeno plaĉis al multaj liaj samtempuloj - kaj ne "HOMO" - sen kiu ajn atributo genta, plaĉas al ne unu el "religiaj ŝovinistoj" religia aŭ range distinga (ĉu li estas re- eĉ nuntempe. (Tial ankaŭ la 6-a strofo de ĝo, papo, prezidento, riĉa kastelpose- lia "Preĝo" ofte ellasitis.) - Ne estas do

______78 ¶ Starto 3/2004 ¶ 78 facila tasko "reunuigi l' homaron"- kiel "lingva ŝovinismo" pruvas, ke li estis revis Zamenhof - precipe pro religiaj tiom klera homaranisto, ke li estintus baroj! - Kaj kiu ĝin kapablus plenumi, preta pro la bono de l' homaro rezigni pri tiu fariĝus vera savanto de la homaro! - sia vivverko favore al alia projekto de Tamen iom pli facile montriĝas reunuigi homa lingvo, se tiu estus elektita. Nu, la ĝin per komuna lingvo. Al la solvo de homaranismo evidente kontrastas al la tiu tasko evidentiĝas du vojoj: 1) La ŝovinismo - ĉu ne?! vojo de lingva imperiismo fare de unu Iu saĝa asertis, ke la movadoj vivtenas granda nacia lingvo. 2) La vojo de justa sin per la samaj ideoj kaj idealoj, el kiuj egaleco de etnoj (kaj iliaj lingvoj kaj ili ekestis. - Tial indas persisti reveni al entutaj kulturoj) fare de ĉiuhoma, la radikoj kaj al la kerno de E-a movado, neŭtrala, supernacia lingvo; tiu ĉi kiu kovras la "internan ideon" - nome la iniciatus kaj emfazus la interhoman kaj ideon de l‘ homaranismo! intergentan solidarecon kaj protektus la transvivadon de ĉiuj etnoj kaj iliaj Miroslav Smyčka kulturoj. - Kontraŭe la unua vojo kaŭzus Ekspozicio en Valtice la poioman formortadon de ĉiuj aliaj En Nacia Agrikultura Muzeo en Valtice, lingvoj - kaj kulturoj - kun la sekvo de kie direktoras s-ano Jaroslav Pokorný, malesperaj kaj drastaj kontraŭstaroj fare estis sabate la 7-an de aŭgusto 2004 de etnaj patriotoj - similaj al la solene inaŭgurita ekspozicio „Esperanto nuntempaj rezistadoj de minoritatoj, - lingvo de amikeco kaj kunlaboro“, kiu kondamnitaj perei kulpe de la subpremo tie restos ĝis fino de oktobro. fare de ŝtata lingva imperiismo. Partoprenis 42 homoj. Post enkondukaj El la homaranisma grundo elkreskis vortoj pri Esperanto estis la parto- ankaŭ la tiel nomata "Esperantismo" -laŭ prenantoj invititaj al malgranda manĝeto PIV ĝi estas penado disvastigi en la kaj al trinketo de lokaj vinoj, sed ĉefe al mondo lingvon neŭtrale homan (t.e. por la ekspozicio mem. Ĝi troviĝas en unu la homo - mondskale). Tiun lingvon oni ĉambro kun kvar vitritaj ŝrankoj en la kutime nun kovras sub la mallongigo mezo, en kiuj estas prezentitaj precipe ILo ( = Internacia Lingvo). Ĝi estas pli esperantlingvaj libroj kaj lernolibroj. Ĉe larĝa nocio ol Esperanto, ĉar E-o ne la muroj staras tabletoj kun supra estas ja sola projekto de ILo. (Simile ke vitrotabulo, sub kiu estas videblaj ekz. kristano estas pli larĝa nocio ol libroj de Zamenhof, Esperanto-poŝt- katoliko.) Tial plej grava estas la venko markoj k.s. Ankaŭ la muroj mem estas de ILo - ne de E-o! - La kreinto de E-o plenaj de informoj pri la lingvo kaj ĝia mem avertas antaŭ la "ŝovinismo". Eĉ en movado. Ĉe la lasta tablo la vitro PIV sub la kapvorto "ŝovinisto" eblas mankas, sekve la vizitantoj povas elpreni legi jenan citaĵon de Zamenhof: la enmetitajn materialojn kaj foliumi en "ŝovinistoj, kiuj volas aŭ E-on aŭ ili. La ĉefa helpanto estis inĝ. Jan nenion". - Zamenhof en la 6-a strofo de Werner (la dua inaŭgura parolanto). Ĝis "Preĝo" plu versas: "Ni ĉiam memoru la redakto-fermo venis 350 vizitantoj, pri bon' de l' homaro..." - kaj la vortoj pri unu eĉ el Aŭstralio.

______79 ¶ Starto 3/2004 ¶ 79 Pozvánka na 10. konferenci Českého esperantského svazu

Vážení přátelé, výbor Českého esperantského svazu (dále jen ČES) v souladu se stanovami svolává 10. konferenci ČES na dny 19.-21. listopadu 2004. Místem konání je restaurace Plzeňka, Velkomoravská 8, 779 00 Olomouc, ubytování je v sousedním Hotelovém domě.

Program: pátek 19.11. od 16 hodin prezence účastníků, ubytování 18. 00 večeře 19.00 beseda s účastníky UK v Pekinu sobota 20.11. 8,00 snídaně 9,00 zahájení konference, pracovní jednání 11,30 vystoupení dětí 12,00 oběd 13,00 prohlídka města 16,00 pokračování konference 18,00-19,00 večeře 19,00-23,00 zábavný večer s tombolou neděle 21.11. 8,00 snídaně 9,00 pracovní jednání, ukončení konference

Účastnický poplatek: člen ČES - při platbě do 15.10. 2004 - 150 Kč, po tomto termínu 250 Kč (členem ČES se zde rozumí člen v kategorii F - doživotní nebo členové v kategoriích A, B, C, D a Z - za předpokladu, že mají uhrazeny členské příspěvky na rok 2004 nejpozději v den zahájení konference) nečlen ČES - při platbě do 15.10. 2004 - 250 Kč, po tomto termínu 350 Kč zvýhodněný poplatek pro mládež do 30 let a nevidomé členy ČES - do 15.10. 2004 bez poplatku čestní členové ČES a čestní hosté bez poplatku

Strava + ubytování - začíná páteční večeří a končí nedělní snídaní Diety či vegetariánská strava možná (prosím uvést na přihlášce) Cena (ubytování a stravování) jednotná - celkem 800,- Kč – vše pod jednou střechou, jednání v prostoru restaurace. Ubytování je ve dvoulůžkových pokojích s možností přistýlky.

______80 ¶ Starto 3/2004 ¶ 80 Po pis cesty k m ístu konání konference: Účastníci, kteří přijedou vlakem nebo autobusem, pojedou tramvají č. 4. Tramvaj č. 4 začíná u autobusového nádraží, druhá zastávka je vlakové nádraží, výstup je na 10. zastávce Wolkerova. Z této zastávky je Hotelový dům vidět, bude označen esperantskou vlajkou. Zastávka Wolkerova následuje po zastávce Výstaviště Flóra. Cestující autem od Prahy přejedou nadjezd od Brna a první ulicí zabočí 2x vpravo.

Během konference budete mít možnost zakoupit esperantské zboží v Libroservu ČES. Libroservo bude na konferenci výhradním prodejcem, pokud si přejete nabídnout k prodeji svoje E-předměty, pak pouze jeho prostřednictvím. Neesperantské zboží nebude dovoleno prodávat. Vkládání reklamních materiálů do tašek pro účastníky a jakákoliv další propagační činnost jsou možné po předchozí dohodě s výborem ČES. Taktéž budete moci na místě zaplatit členské příspěvky ČES, UEA a předplatné esperantských časopisů. Úhrada účastnického poplatku je možná těmito způsoby: a) složením příslušné sumy v kterékoliv pobočce Komerční banky a.s. na konto ČES č. 3330-021/0100, variabilní symbol 10010, konstantní symbol pro platby v hotovosti 0309. Nezapomeňte na složním lístku uvést své jméno a příjmení také v kolonce „vklad jménem“. Vklad je bez poplatku. b) bezhotovostním převodem z Vašeho účtu - nezapomeňte uvést variabilní symbol 10010 a konstantní symbol 0308. c) na vyžádání Vám pošleme složenku. Vyplňte prosím čitelně, úplně a černou propisovačkou (nebo tenkým černým fixem). Poplatek dle poštovních tarifů. Přihlášky posílejte pokud možno do 15. října 2004 (rozhoduje datum poštovního razítka) na adresu Český esperantský svaz, p/a Pavel Polnický, Kunštátská 1350/III., 290 01 Poděbrady (TATO ADRESA PLATÍ POUZE DO 30.11.2004). Stornovací poplatky: při odhlášení do 30. října 2004 (dle poštovního razítka) Vám bude odečteno 10% ze zaplacené částky na nezbytné náklady, po tomto termínu 20%. Těšíme se na shledanou v Olomouci. Věra Podhradská, v.r. předsedkyně ČES

______81 ¶ Starto 3/2004 ¶ 81 Olomouc urbo en la centra Moravio, super kunfluiĝo de la riveroj Morava kaj Bystřice, centro de la regiono Haná; 104 000 loĝantoj. Universitato Palacký, Scienca Biblioteko, flor-ekspozicioj Flora Olomouc, Olomoucaj fromaĝetoj (forte fetoraj), maŝinfabriko Sigma Olomouc.

En 1063 fondita episkopejo, ekde 1253 Olomouc estas reĝa urbo, ĝis la 17-a jarcento administra centro de Moravio (poste Brno). En 1777 ĉefepiskopejo, do Olomouc restis eklezia centro, tial ĝi povas fieri per historiaj memoraĵoj (urbodomo kun astronomia horloĝo, kirko de Sankta Venceslao, palaco de Přemyslidoj, ĉefepiskopa palaco, barokaj fontanoj kaj statuoj k.a.)

______82 ¶ Starto 3/2004 ¶ 82 KONCIZE Oktobra renkontiĝo en Svitavy Ŝanĝo de omaĝo al Sabate la 9-an de oktobro 2004 okazos esperantista renkontiĝo en Svitavy. La Vondroušek-Scheiber partoprenantoj kunvenos je la 10-horo En la pasinta numero de Starto ni antaŭ la preĝejo ĉe Placo de Paco (nám. informis pri preparata soleno omaĝe al Míru). Antaŭtagmeze ni vizitos la Urban centjariĝo de Josef Vondroušek kaj Muzeon kun ekspozicio de historiaj Vilibald Scheiber. Post certigo de lavmaŝinoj kaj gladiloj, ekspozicion de salonego ni devis prokrastigi la aranĝon bildoj. Post tagmanĝado en restoracio je unu semajno, sekve ĝi okazos en la sekvos programo en la domo Lernej- tagoj 4.-6.12.2004. Servo (Služba škole): filmo pri usonaj parkoj (K. Janík), raportoj de la kluboj, tombolo. Kore invitas la loka klubo. Ĉu vi deziras Esperanto-flagon? Firmao Esperanto En Olomouc eblas kudrigi Esperanto- flagojn kaj dum la asocia konferenco ilin Ĉu vi scias, ke ekzistas ĉeĥa firmao, kies transdoni al la mendintojn. La mendojn nomo estas Esperanto s.r.o.? Ĝi troviĝas direktu ĝis 20.10.2004 al Libuše en Mladá Boleslav, havas retan paĝon Dvořáková, Zahradní 2/B, 568 02 http://www.esperantomb.cz/ kaj rajton Svitavy, tel. 461 532 257. Ekzistas jenaj ekskluzive reprezenti la firmaon WITTE grandecoj: por Ĉeĥio kaj Slovakio, kiu produktas ĉukojn (upínadla). 150 x 100 por 230,- Kč 210 x 140 por 380,- Kč Lernolibroj 300 x 200 por 600,- Kč Informojn pri lernolibroj de Esperanto 120 x 80 por 200,- Kč kaj ligojn al retejoj de diversaj landaj 90 x 60 por 145,- Kč. asocioj alportas adreso Kiu ne partoprenos la konferencon, http://esperanto.czechian.net/ povas ricevi la flagon perpoŝte (10 Kč pli). Brazila kurso ĉeĥe La brazila kurso de Esperanto havas la Komercado per Esperanto ĉeĥan version jam tri jarojn, sed nun Se vi interesiĝas pri komercado per aperis ĉeĥe ankaŭ instrukcioj por la Esperanto, sendu malplenan mesaĝon al kurso je adreso per-esperanto-komerco-informoj- http://www.kurso.com.br/bazo/index.ht [email protected] . Tiam ml?cs vi aŭtomate ricevos demandaron, kiun vi devos plene respondi por efektivigi vian  enskribiĝon al la laborlisto.

______83 ¶ Starto 3/2004 ¶ 83 VYSOKÁ u Příbramě lageto surkreskitan de lemnoj, nufaroj kaj nimfeoj. Nur Najado verŝajne sentis „Pionira sepo“ da esperantistoj el Prago malvarmon. Ŝi ne aperis. faris etan promenon al Monumento Antonín Dvořák en trankvilo de parko Kiam ni poste fotis nin ĉe la busto de susuranta famajn melodiojn (la sepo jam Majstro, tiu palpebrumis je mi per unu iom aĝas, komune kvincent jarojn). okulo: „malnovaj konatoj“. Nova fotado Unue tra arbara pado al lageto de ĉe la enirejo de la „kasteleto“. Sur la Najado. Lambastono ne ebligas al mi ŝtuparo same kiel iam la familio Dvořák. paŝi pli rapide, precipe ĉar mi ne vidas DVOŘÁK estas kun ni. Li ne estas bone ŝtonojn kaj terĝibojn, sekve mi iom Majstro. Li estas filo de la nepo. Pranepo postrestas. Subite elombriĝas el la Antonín (li nomiĝas Petro). Tiom li arbaro figuro. Paŝas direkte al mi. similas lin. Li fotas kun ni. DANKON...

27.5.2004 Čestmír Vidman

Sed jen Majstro mem! Mi ne volas malĝentili. Mi salutas Majstron Dvořák. Kaj li respondas, ke ankaŭ li iras al sia amata lageto. Nur je aludoj pri sia jubileo li reagas neklare. Li plendas pri nedisciplinitaj friponetoj en areto de lernejaj ekskursoj. Ĝuste iu celas ĉi tien. Majstro diras, ke li prefere ĉirkaŭ- marŝos. Kiam mi alvenas al miaj geamikoj, mi diras, ke ĵus antaŭ momento mi interparolis kun la aŭtoro de Najado mem. Ili ne kredas. Certe estis nia Antaŭ cent jaroj forpasis Majstro Antonín kolego Josef, mi estas fantasto. Dvořák (1841-1904), kies opero Najado La nuba kurteno leviĝis kaj la suno havas sian Esperantan version. prilumis per brila reflektoro la scenejon de arboj kaj melankolian surfacon de la

______84 ¶ Starto 3/2004 ¶ 84 Katolika Esperanto-tendaro Paul. Partoprenantoj parte loĝis en la hotelo, parte en studenthejmo Lafranconi en Sebranice ĉe Danubo proksime de fama ponto kun Kiel ĉiujare okazis en la tagoj 7.–14.8. turo. ILEI-konferencon partoprenis 2004 katolika Esperanto-tendaro en kvindeko da personoj, SAT eble iom pli. Sebranice apud Polička. Ĝi situas en ILEI-konferenco, kiun mi partoprenis, pentrinda valo inter arbaroj sur la havis kvar komitat-kunsidojn, kurson pri rivereto Jalový, kiu enbuŝiĝas en riveron projektoj Flugiloj de Malfacila Vento kaj Loučná. La tendaron gvidas prezidanto Interkulturo kaj kelkajn kulturajn de IKUE Miloslav Šváček. Organize vesperojn. helpas ankaŭ lokaj esperantistoj el rondeto en Polička. El 60 partoprenantoj estis 4 el Hungario. Lunde vizitis la Flugiloj de Malfacila Vento tendaron ĉefepiskopo Karel Otčenášek. En la renovigita kapelo de Sankta estas projekto de TEJO subtenata de Nikolao estis servata meso kaj samtempe ILEI por plivastigi kaj subteni la kapelo estis konsekrita. Merkrede instruadon de Esperanto inter junularo. realiĝis ekskurso al kastelo Bouzov kaj Pluraj aferoj malfaciligas instruadon de al grotoj de Javoříčko. Ĉiuvespere Esperanto al kaj fare de gejunuloj, tendarfajro, ĉe kiu ŝatis halti ankaŭ lokaj ekzemple: malalta lingvonivelo ĉe civitanoj. La kantadon gitare akompanis multaj junuloj, malmultaj junaj E- Petr Bubela el EK Olomouc aŭ flutado instruantoj, malabundas materialo taŭga de infanoj de Jiří Studený el Majetín por junuloj, malestas eblecoj peti monon apud Olomouc. En la tendaro regis idilia de eksteraj fondaĵoj por Esperanto- etoso. La infanoj povis ludi en la tendaro instruado kaj malfacilas trovi inte- proksime de masto kun Esperanto-flago resiĝantojn komenci aŭ daŭrigi la aŭ naĝi en naĝejo tuj malantaŭ la lernadon. Alievorte: ni laboras en tendaro. malfacila vento... Tamen la "flugiloj", kiuj povas helpi plibonigi la situacion, Libuše Dvořáková estas pluraj: manlibro por instruantoj kaj organizantoj de E-kursoj, SAT kaj ILEI en Bratislava trejnseminarioj de instruemuloj, ev. novaj metodiko kaj instruiloj, nova ekzamensistemo taŭga por junularaj Dum la tagoj 14.-21.8.2004 okazis en aranĝoj, trinivelaj E-kursoj dum TEJO- Bratislava samtempe du aranĝoj, por aranĝoj kaj starigo de kontaktreto de kiuj la loĝadon kaj salonojn prizorgis junaj instruemuloj. Legu pli ĉe la adreso: KAVA-PECH: la 77-a SAT-kongreso http://ikso.net/ilei/vikio/Flugiloj_De_Ma kaj la 37-a ILEI-konferenco. La lfacila_Vento . kongresejo por SAT troviĝis en hotelo Bratislava, ILEI ricevis ĉambrojn en proksima lernejo de Sankta Vincento de mm

______85 ¶ Starto 3/2004 ¶ 85 Rezolucio 1. la ĉinan registaron kaj la registarojn de la membro-ŝtatoj de Eŭropa Unio de la Nitobe-Simpozio rekomendi al la Ĝenerala Sekretario de UN enmeti la temon "Lingvaj Problemoj La internaciaj partoprenintoj en la en Internaciaj Rilatoj" kiel tagorderon de Nitobe-Simpozio pri la Lingvaj unu el la venontaj kunsidoj de UN, kaj Problemoj en Internaciaj Rilatoj, kiu okazis en Pekino, Ĉinio, dum la 25-a kaj 2. ĉiujn internaciajn organizojn, 26-a de julio 2004, registarajn kaj ne-registarajn asociojn, agantajn en internaciaj rilatoj, apogi la proponon studi kaj organizi lingvajn - konstatante, ke demokratia kaj egal- eksperimentojn per universala help- rajta lingva komunikado en internaciaj lingvo por prepari justan kaj demo- rilatoj estas esenca por internacia kratian novan internacian lingvan ordon. interkompreniĝado kaj paca kunvivado surbaze de egalaj lingvaj rajtoj, kaj - konstatante, ke lingvaj homaj rajtoj Pola Radio estas esenca faktoro de internaciaj homaj ŝanĝas frekvencojn rajtoj, kaj ke la nuna monda lingva ordo, kiu estas regata de kelkaj aŭ unu dominaj etnaj lingvoj, malhelpas demo- La satelitaj elsendoj de Pola Radio en kratian kaj egalajn lingvajn rajtojn, kaj Esperanto spertis ŝanĝon: ekde nun ili estos dissendataj diĝite sur nova - alte taksante la favoran sintenon de la frekvenco. La signalo ne estas kodita, ĉina registaro por la celoj de egalaj kie aperas la signo SAT. Individuaj internaciaj lingvaj rajtoj kaj de unueco uzantoj de riceviloj, kiuj kaptas la en diverseco de malsamaj kulturoj, programojn de Radio Polonia helpe de la satelito Hot Bird, 13 gradoj de la orienta rezolucias: latitudo, povos aŭskulti ilin alipro- graminte la ricevilon al la frekvenco 1. ke serioza konsidero por starigi novan 12360 MHz, polarizado horizontala (H); internacian lingvan ordon estas necesa, FEC 3; SR 27500; PID aŭdio 773. kaj Laŭ GMT 2. ke Unuiĝintaj Nacioj diskutu pri la nuntempaj lingvaj problemoj en 08.30 - 08.59 SAT internaciaj rilatoj dum unu el siaj 10.00 - 10.29 SAT kunsidoj, kaj starigu Porokazan Laborgrupon pri la Lingvaj Problemoj 15.00 - 15.25 41.26 m, 7270 kHz; 41.18 en Internaciaj Rilatoj por esplori la m, 7285 kHz nuntempajn internaciajn lingvajn 18.00 - 18.25 41.18 m, 7285 kHz; problemojn kaj por rekomendi, kiel 19.00 - 19.29 SAT plibonigi la nunan internacian lingvan ordon, kaj invitas, specife:

______86 ¶ Starto 3/2004 ¶ 86 SEMINARIO EN http://www.mlboleslav.cz/esperanto SKOKOVY Kaj prezo? Modesta, kiel la medio. Oni pagas pensiono ESPERO 9.-14.11. 2004 surloke po 300,- CZK tage. (de mardo ĝis dimanĉo). Partoprenkotizo 150 CZK; (1 Euro = 33 Kia estas la programo? CZK). 7,30 Agrabla gimnastiko en manĝejo 8,00 Matenmanĝo Omaĝo al ora duopo 9-12 Instruado en grupoj el Brno 12,00 Tagmanĝo

13,00 Promenoj, ekskursoj, libera tempo... Antaŭ cent jaroj naskiĝis tradukanto Josef Vondroušek (1904-12-01) kaj 16,00 Ŝatokupoj, manlaboroj, kantado... muzikisto Vilibald Scheiber (1904- 17,00 Jogo en gimnastikejo 12-29) 18,00 Vespermanĝo Esperantistoj el Brno omaĝos la 20,00 Prelegoj, diskutoj, rakontado, datrevenon per omaĝa konferenco (4.-5.12.2004) kun jena programo: videofilmoj, lumbildoj, amuzaj vesperoj, ludoj, babilado, frandado... Sabato: Post interkonsento masaĝoj kaj kura- - Renkontiĝo de sudmoraviaj espe- cistaj konsultoj. rantistoj Vi povas elekti programerojn laŭ vetero, - Konferenco pri J. Vondroušek kaj gusto, tempo, lingvoscio, ktp. V. Scheiber, ilia vivo kaj verko Memoru, ke ni atendos vian - Koncerto de H. Halířová prezentadon dum sabata vespero por Dimanĉo: pliamuzigi la etoson. - Trarigardo de la vidindaĵoj de Brno Amike atendas viajn demandojn, proponojn, plendojn kaj konsilojn: - Seminario pri traduk-arto – Jindřiška Drahotová Seminario pri Esperanto kiel plan- lingvo Sadová 745/36 – CZ-293 01 Mladá Boleslav Informoj ĉe s-ino Věra Podhradská, telefono: 00420/326731845 vespere Poříčí 1, CZ-603 00 Brno, tel. 543 e-majlo: 233 047, [email protected] [email protected] [email protected]

______87 ¶ Starto 3/2004 ¶ 87 Fond Lančov klubu: GE Capital Bank a.s. 6401502-754/0600, variabilní sym- bol 115, konstantní symbol 0308. Dále lze pomoci morálně několika způsoby: a) přihlásit se za člena Klubu esperanta a jiných světových jazyků Theodora Kiliana, ul. Esperantistů, 674 01 Třebíč (člen ČES může být členem ve více klubech) b) pomáhat během roku na pracovních brigádách - organizátoři už na vše Sejdou se tyto děti ještě sami nestačí jako před půl stoletím někdy na táboře? c) jezdit na esperantské kurzy do Lančova, případně připravit jiné Letní esperantský tábor v Lančově je esperantské akce, např. přednáškové. jediné české zařízení, které patří skutečně esperantistům, není pouze Těžko můžeme žádat po školách, pronajaté. Byl budován 50 let, mnozí ministerstvech a dalších institucích esperantisté mu zasvětili celý život, podporu esperanta, když si nedo- proto by mělo být naší morální povin- kážeme udržet ani vlastní školící zařízení, do kterého také stát v minu- ností uchovat toto unikátní zařízení losti investoval (nákup chatek a hlavní dalším generacím esperantistů. I když budovy). I podle toho je naše hnutí se z ekonomických důvodů vyučuje posuzováno, jak jsme schopni s pří- v táboře i angličtina a němčina, kurzy padnou podporou naložit. esperanta nechybějí a také děti z an- gličtiny a němčiny denně absolvují Forpasis Radim Kudla čtvrhodinku základů esperanta včetně blinda esperantisto el Opava, aŭtoro de esperantských písní. Záleží jen na nás, la matena kaj vespera kantoj en Lančov aby esperanto tábor opět plně ovládlo. (aŭtoro de muziko, la vortojn verkis prof. Novobilský): Se vstupem do Evropské unie se zpřísnily požadavky na letní tábory, De norda neĝo-region' ĝis varma suda což si vynutí rekonstrukci sociálního sablo-land', niaj salutoj flugu vent- zařízení a kuchyně (cca 200 000 Kč), rapide, tondre nun sonu nia ĝoja kant'. pokud nechceme, aby tábor skončil. Per mola paŝo venas la nokto trans Třebíčtí organizátoři potřebují od nás montara pont‘, la dormo zorgojn všech finanční pomoc, konkrétně prenas, nin gvidas al sonĝrava mond‘. přispět jakoukoliv částkou na účet

______88 ¶ Starto 3/2004 ¶ 88 SIMPLA JAN NERUDA Ni jubileas ne nur la naskiĝtagon de la verkisto, sed ankaŭ alian eventon: antaŭ Ekspozicio omaĝe al la 170 jaroj de 125 jaroj estis eldonita lia fama poemaro naskiĝo (1834 – 1891) de la granda „LA KANTOJ KOSMAJ“. (Nia poeto nacia poeto Jan Neruda okazis en la Čestmír Vidman opinias sin esti disĉiplo Memorejo de Nacia Literaturo en Prago, de Jan Neruda kaj en nuna jaro li (20.5.2004 – 25.7.2004). Ĝia celo estis publikigis sian verketon „Novaj kantoj montri lin kiel ĵurnaliston, proziston, kosmaj“.) poeton, estron de junaj literaturistoj, kiuj sin nomis „majanoj“ (laŭ la Mácha- M . T. poemo „Majo“) – unu el la plej signifoplenaj reprezentantoj de la ĉeĥa literaturo. Samtempe ĝi celis montri lin ne nur kiel „devigan“ (komprenu „mal- modernan“) maljunan aŭtoron el la lernejaj legolibroj, sed kiel homon, kiu vivis en la epoko de grandaj ŝanĝoj. Ĝi estis tempo, kiu influis tutan generacion de homoj, kiuj ion signifis por nia historio, scienco, teĥniko kaj kulturo. La antikvaj fotografaĵoj de Prago proksimigas la medion de tiama vivo, gravajn konstruaĵojn kaj gravajn eventojn. Same ili proksimigas la lokojn, kun kiuj estas ligita la biografio de Jan Neruda. Troviĝas ĉi tie portretoj kaj Foto el la 15-a de junio 1860 korespondaĵoj de amikoj, kiuj kom- pletigas scion pri lia vivo socia, la personaĵoj parolas pri li mem. La Kantojn Kosmajn de Neruda tradukis Kompreneble, ke estas ekspoziciitaj liaj Rudolf Hromada, sed ili restis plejparte en verkoj en la unuaj eldonoj, en la pluaj manuskriptoj. Ni publikigas specimenon. eldonoj, montriĝas ties ilustrado fare de Steloj ĉie semiĝis jam famaj pentristoj kaj grafikistoj. kiel erikaj floroj, ilin en rondoj kondukas Temp‘, La persono de Jan Neruda estas ja la personeco interesa kaj malsimpla, kiun plenaj de gajsonoroj. oni apenaŭ povas koncepti en plena Vidas ni balon parte nur -- larĝeco. Liaj famaj „felietonoj“ estas vana kalkul‘ pri tia kur‘, ĉiam surprizaj kaj havas multon por diri majstro en art‘ kalkula, ankaŭ nuntempe. Tamen oni povas diri, via labor‘ ĉi nula! ke li vivis la vivon „simplan“. Tio estas ankaŭ la titolo de la jubilea ekspozicio. (tr. Rudolf Hromada)

______89 ¶ Starto 3/2004 ¶ 89 LA MEMBRARO DE UEA ne estis konvena por naĝi en la Balta maro. Planita vizito de dana insulo FORTE KRESKAS Bornholm pro malbona stato de la ŝipo Provizora statistiko fine de aŭgusto ne okazis. Bongusta estis la manĝaĵo en montras, ke post kelkjara malkreskado la la loka manĝejo kaj afabla estis ankaŭ la membronombro de UEA turniĝis en personaro de la hoteleto, kie ni loĝis. La senteblan kreskon. La malkresko ĉesis du tuttagaj busekskursoj al Swidvin kaj jam pasintjare, kiam UEA havis je unu al Koszalin kaj trajneta vojaĝo tra individua membro pli ol en la jaro 2002, Mielno surprizis nin, ĉar ili ne estis en la dum la nombro de aligitaj membroj jam programo menciitaj. Aktoro de la tiam klare kreskis kaj superis per 715 la Esperanta teatro en Varsovio s-ano Jerzy nombron de la antaŭa jaro. Fine de Formal prezentis Esperantan skeĉon. aŭgusto 2004 UEA nombris 5615 Komunan kantadon gvidis Urszula individuajn membrojn, kio superas per Gierasz el Ribnik. Surprizis nin ankaŭ 167 la nombron je la sama dato en kantensembloj “Mareski“ kaj “Krajna“. 2003. Rimarkinde estas, ke la nombro Fili de aligitaj membroj jam nun estas je 606 super la definitiva rezulto en 2003, kvankam kvin asocioj ankoraŭ ne pagis NOVA E-ORGANIZO - POR SPORTO tiun kotizon. Surbaze de la ĝisnuna Dimanĉe, la 25-an de julio dum la 89-a evoluo la Centra Oficejo antaŭvidas, ke UK, Pekino, en la salono Chen Yi okazis la suma kresko de la membraro de UEA faka kunveno por fondo de MONDA en tiu ĉi jaro estos ĉ. 1000. Ĝojiga detalo ESPERANTA LIGO POR SPORTO estas, ke unuafoje de post 1997 ree (MELS). La ĉefaj celoj de MELS estas: plimultiĝas junaj individuaj membroj. 1) Disvastigo de Esperanto inter la praktikantoj kaj ŝatantoj de sportoj kaj Ĉebalta Esperanta printempo batalartoj; 2) Popularigo de sportoj kaj en Mielno batalartoj pere de Esperanto. Prezidanto: En la tagoj de la 15-a ĝis la 23-a de Klarita Velikova, klinika psikologo el junio 2004 okazis en pola urbeto Mielno Bulgario/Koreio ([email protected]). jam la 26-a ĉebalta renkontiĝo de Membroj povas esti esperantistoj: kiuj esperantistoj, kiun partoprenis 45 ges- profesie okupiĝas pri sportoj, kiuj havas anoj el ses landoj de Eŭropo. La sportajn hobiojn, kiuj ne okupiĝas per ĉeforganizanto s-ano Baranowski el sportoj, sed havas interesojn pri tiu Koszalin preparis por ni interesan kaj sfero, kiuj ne havas rilaton al sporta abundan programon. Ni ne nur pli- kampo, sed simpatias la celojn de la ligo; perfektigis nian lingvoscion, sed ankaŭ homoj de la sporta kampo, kiuj eklernas entreprenis ekskursojn en la ĉirkaŭaĵon. Esperanton aŭ aliĝas al iu E-organizo. Vesperaj programoj konsistis el prelegoj, videofilmoj kaj spektakloj de  partoprenantoj. Bedaŭrinde nur la vetero

______90 ¶ Starto 3/2004 ¶ 90 KVARPIEDA ANO DE favorantoj de mia koro. Pasintan jaron venis al mi ideo: pro amo, kiun al mi ESPERANTISTA KLUBO donacas avinjo kaj hundino, mi aligis – KIAL NE ? ilin al Esperantista asocio. Mi skribis la aliĝilon por avino kiel por familia ano. Per ĉi-humuraĵo gajnis la 2-an Poste mi skribis la aliĝilon por hundino premion Pavla ZEMANOVÁ el Praga DAJA kaj mi skribis jenon: nomo: Daja Esperanto-klubo en la Literatura Kon- Zemanová, naskiĝtago: 17.1. 1999, k.t.p. kurso EKRA-2004, organizita de la Fine mi skribis, ke DAJA estas mia Esperantista Domo de Kulturo „D-ro filino. Mi eĉ pagis kotizon. Post du Ivan Kirĉev“ en Razgrado, Bulgario, semajnoj donis al mi la kasisto du sub la aŭspicio de LF-koop. Kun ĝojo ni legitimilojn. Unu por avinjo kaj alian por transprenis ĉi-informon el la Heroldo DAJA. Ĉio estis en ordo. n-ro 8/junio 2004 kaj sincere gratulas al nia sam-klubanino Pavla. Post monato ricevis sekretario de Esperantista asocio jenan taskon: kalkuli Pragaj esperantistoj ĉiujn infanojn, kiuj estas esperantistoj. La sekretario kalkulis kaj ridetis. Tuj li telefonis al la prezidantino kaj diris: „En nia asocio estas kvarjara infano kaj ĝi estas filino de Pavla Zemanová“. Prezi- dantino respondis: „ Tio ne eblas, ĉar Pavla Zemanová ne havas infanon. Kiel nomiĝas la infano?“ „ Daja Zemanová“. La prezidantino ekridetis kaj diris: „Ho ne – Daja ne estas filino sed hundino!

Mi konas ĝin persone“. Ĉiuj bone konas Esperanto – mia granda hobio. Per ĉi DAJA-n, ĉar ĝi ofte vizitadas nian tiu lingvo mi ekkonis multajn homojn. klubon, partoprenadas diversajn ekskur- Esperanton mi komencis lerni antaŭ dek sojn, eĉ ĝi partoprenis Esperantistan jaroj. Mia granda hobio estas ankaŭ konferencon. hundoj kaj mineraloj. Hundoj akom- panas min de infaneco. Antaŭ tri jaroj mi grave malsaniĝis kaj la hundo fariĝis Rezultoj de la Belartaj konkursoj mia helpanto. Ĝi kuracis kaj daŭre Ĉiujn tri premiojn en la branĉo kuracas mian animon. Mi ne vivas sola, "Teatraĵo" gajnis Paul Gubbins el mi havas patrinon, sed ŝi – vana peno! Ŝi Britio. Pro siaj prozaĵoj ricevis du konas nur televidajn filmseriojn. Mi premiojn Ulrich Becker el Germanio, havas ankaŭ avinon, sed ŝi loĝas kaj Mikaelo Giŝpling el Israelo ricevis malproksime de mi. Mia ŝatata avinjo du premiojn. Infanlibro de la jaro estas ĉiam komprenas min kaj ŝi estas feliĉa, "La aventuroj de Pinokjo" de Carlo ke mi bone scipovas Esperanton. Avinjo Collodi, tradukita de Jozefo Horvath. kaj mia hundino DAJA estas unuaj

______91 ¶ Starto 3/2004 ¶ 91 Ze soupeřů mohou být spojenci S esperantem jsem se seznámil v dětství k prosazení esperanta (1) a v mládí; učitelskou zkoušku jsem dělal 1973 a předsedou zkušební komise byl Obracím se vás, ač sám nejsem váš. prof. Miloš Lukáš a členem komise Jsem českým reprezentantem pro jazyk Antonín Slanina. Pak jsem se ale INTERLINGUA. Ale ve skutečnosti dlouhou dobu věnoval jen přirozeným jsem orientován šíř. Výstižně to lze poj- jazykům. V roce 1987 jsem se začal menovat jako “Latina a její zraciona- zabývat jazykem interlingua, který jsem lizované varianty”. nejprve zcela jednoznačně upřednost- Pro úplnost dodávám, že latina pro ňoval, ale od roku 1994 jsem začal vyjadřování o moderních záležitostech je uznávat opět i esperanto. šířena časopisem “VOX LATINA” (vychází v Německu v Saarbrückenu). A V této chvíli již řeknu, že nikdy jsem se i když je latina jazyk přirozený, tak má nesmířil s tím, aby mezinárodním s plánovými jazyky společné to, že je to jazykem byla angličtina. Tím se svět neutrální jazyk. totiž stává velmi fádním, a to i proto, že A co myslím oněmi zracionalizovanými angličtinu jakožto těžký národní jazyk se variantami latiny? - To jsou pro mne většina lidí musí doučovat celý život, latinidní plánové jazyky, a to zejména takže k dalším jazykům se dostane jen jazyky “hlavního proudu”, tj. esperanto, málokdo (v naší zemi je ale zpestřením ido, interlingue a interlingua (ale např. to, že někteří žáci se ve škole učí místo volapük je naprosto nelatinidní; novial angličtiny němčinu). A nezná-li prak- je trochu víc germánský, než je nutno; a ticky nikdo nic jiného než angličtinu, tak “latino sine flexione” je latinidní jazyk, po lingvistické stránce je pak celá avšak nepatří do “hlavního proudu”). populace velmi (s odpuštěním) zblblá a Jazyk ido tu uvádím spíše jen pro vy- omezená (a je až zpakatělá z toho, jak do tvoření plynulé řady podle data vzniku, sebe nevědomky nasává nekritický obdiv přičemž vaši pozornost chci obrátit na k anglosaskému světu). ostatní 3 plánové jazyky a na latinu. Proto nepokládám ani za dobré, aby Jistě se i divíte, proč považuji esperanto jako celosvětový jazyk byl užíván jen za latinidní jazyk. Propracoval jsem se k jeden plánový jazyk. Za ideální pova- tomu až po krkolomném názorovém žuji jakýsi “plný jazykový život”, čímž vývoji. K podstatě věci se chci dostat až míním používání esperanta, dalších v dalších pokračováních. Nyní uvedu jen plánových jazyků a latiny (nevylučuji tyto ukázky: samozřejmě další jazyky), přičemž esperanto by ale muselo být “povinné”, Latinitas est lingua internationalis poněvadž jedině ono by udržovalo Interlingua es un lingua international všeobecnou jednotu světa; a všechny Interlingue es un lingue international ostatní jazyky by byly volitelné. Ale každému by mělo být více než jasné, že Ido esas linguo internaciona za to, že si může užívat takovéhoto Esperanto estas lingvo internacia “plného jazykového života”, musí vdě- čit jen a jen esperantu zavedenému ce-

______92 ¶ Starto 3/2004 ¶ 92 losvětově a všeobecně. Každý by měl táhnout. To však nebude tak snadné říci, objektivně pochopit, že žádný jiný jazyk neboť budu muset pohovořit o řadě věcí nemůže být tak univerzálním pojítkem z různých jazykových problematik. světa jako esperanto, které je naprosto Těším se tedy na vás příště. jednoznačné, a navíc je i 10x lehčí než PhDr. Ing. Karel Podrazil národní jazyky. Právě díky této snadnosti esperanta by Liberec bylo možné, aby se někteří lidé po jeho “povinném” zvládnutí stihli pohodlně Jen grava sed tute preteratentata rezolucio naučit ještě jeden plánový jazyk (či více) de la konferenco de universitataj rektoroj de podle své libosti, přičemž by se pak la dek novaj membroŝtatoj de EU. v tomto jazyce mohli nerušeně vyžívat (netrápily by je výčitky svědomí, že by se měli raději zdokonalovat v anglič- Rezolucio de Konferenco de tině). Představuji si to konkrétně tak, že la Universitat-rektoroj pokud by někdo chtěl používat jiný jazyk než esperanto (mám nyní na mysli el la dek novaj membroŝtatoj de Eŭropa jazyky plánové či mrtvé), tak by Unio okazinta en Lublino, Pollando, komunikoval v rámci celosvětové sítě 2004-04-28 / 2004-05-01 stoupenců toho jazyka. Každý by se tedy La Konferenco de Rektoroj en jazykově mohl vyžít do sytosti, což se Lublino při angličtině jakožto “povinném” mezi- Konscia pri la bezono serĉi novajn kaj národním jazyce dá stíhat nesrovnatelně pli efikajn solvojn en la kampo de lingva obtížněji. (Obecně pro lidskou společ- komunikado en la unuiĝanta Eŭropo kaj nost bude lépe, když se co nejvíc lidí en la tuta mondo bude vyžívat v komunikování v rámci mezinárodní sítě toho či onoho pláno- Konsiderante, ke tia alternativa solvo vého či mrtvého jazyka, než když lidé devas esti bazita sur la principo de budou mít takové záliby jako např. braní egaleco kaj respekto de la lingvo kaj drog, plenění stadionů, ježdění autem ve kulturo de ĉiuj nacioj kaj membroŝtatoj stylu ruské rulety atd.) Konstatante, ke tia solvo estas neŭtrala A co udělat s dnešní posedlostí lingvo Esperanto, kiu pruvis esti viva angličtinou? – Každý by se mohl lingvo dum la periodo de pli ol unu svobodně rozhodnout, zda bude jarcento de ties apliko angličtinu ignorovat či nikoliv, aniž by Instigas eŭropajn universitatojn si tím nějak uškodil ve své profesi. enkonduki instruadon de Esperanto kaj Na základě tohoto vylíčení “krásné disvastigi ties aplikon en diversaj budoucnosti” jsem se vám pokusil kampoj de la vivo ukázat, že stoupenci různých plánových Kaj invitas universitatojn de aliaj jazyků nemají důvod netáhnout za jeden landoj aliĝi al tiu iniciativo provaz. Nyní bych se chtěl dostat k tomu, jak tedy za ten jeden provaz Sendis: Renato Corsetti

______93 ¶ Starto 3/2004 ¶ 93 Lingvaj ludoj kaj enigmoj Proverbo: Ŝ V N O E (18) A O U Z N N R N F E

Solvo de la anagramoj el la antaŭa D N E A M numero: Z N V O A 33. metodo Solvo: 35142: 34. karuselo Ne ŝovu nazon en fremdan vazon 35. tubero, butero Palisaroj por solvo: 36. universitato 37. Proverbo La enigmo, en kiu oni kombinas kolo- I K A U M nojn de literoj, estas S A A L L PALISARO T I N O N A E I K R La kolonetoj (palisoj), sur kiuj estas po S O R P O literoj skribita iu teksto (versaĵo, proverbo, sentenco, epigramo), estas I F O T N dislokitaj misorde. La tasko de solvanto estas ordigi ilin tiel, ke oni povu la 38. Komenco de la kanto (de Grabowski) tekston legi po linioj. Estas rekomendite ĉe divenado skribi la liter-kolonojn sur D O G R A slipetojn, kiujn oni povas pli facile R A L B U kombini. J T S O U

I O H N N Du montraĵoj: Solvo: T R F A A L N A E E N L A R P R O A N O D M M O N D P V O A N V N E O O N V E G V I I L S I N N N I S N M J A A L A V S O O V A S O N A T K T N O E E N T O

La vico de la palisoj: 4213 Josef Cink La teksto: En la mondon venis nova sento

______94 ¶ Starto 3/2004 ¶ 94 50401 písemný kurs začátečníci KALENDARO 2004 50402 písemný kurs pokročilí 50403 členství ILEI 25.9. Kilian-tago en Třebíč 50404 Paroliga kurso 1.-3.10. 17-a IKF Ústí nad Labem 50405 svazové zkoušky 9.10. Renkonto en Svitavy 50500 sekce přátel SAT 9.-14.11. Seminario en Skokovy 50600 sekce šachistů EŜLI 10.-12.11. Terminologia seminario IFEF pri 50800 sekce nevidomých LIBE trafiko - Dobřichovice 50900 sekce zdravotníků UMEA 12.-14.11. KAEST Dobřichovice 51000 sekce křesť. esp. KELI 19.-21.11. Konferenco de ĈEA Olomouc 4.-6.12. 100 jaroj de Josef Vondroušek kaj 51100 sekce katol. esp. IKUE Vilibald Scheiber Brno 70100 komise pro tisk a inf. 11.12.24-a ĉeĥa-saksa tago Ústí n. L. 80200 ediční fond 80300 propagace v tisku 80400 fond Tilio Jak platit svazu V kterékoliv pobočce Komerční banky Zájemci o časopisy vyplníte pokladní složenku pečlivě ve všech MONATO a LA GAZETO kolonkách, tedy: měna účtu: Kč, č. účtu: pište na adresu nového peranta: Pavel 3330 021/0100, měna hotovosti: Kč, částka: Polnický, Lesní 150/VI., 290 01 Poděbrady, kolik platíte, jméno a příjmení, adresa, RČ tel. a e-mail tel./fax. 325 615 651, (nemusí být). Pokud platíte za kroužek [email protected]. (klub, sekci), vyplňte stručně (EK Velim) do Předplatné 650.- Kč je stejné pro oba kolonky Vklad jménem a pošlete časopisy a zaplatit můžete v kterékoliv tajemníkovi jmenný seznam. Pokud posíláte pobočce KB na účet svazu: 3330 021/0100. peníze za sebe, zopakujte v této kolonce Nezapomeňte uvést variabilní symbol: své jméno. Velmi důležitý je pro určení Monato - 07001 a La Gazeto - 07002. platby variabilní symbol - číslo (5-místné), které je buď stálé (viz seznam) nebo bude vždy uvedeno na pozvánkách nebo v inf. Upozornění ke směrnicím: článku ve Startu. Konstantní symbol je 0379 V minulém čísle jsme zveřejnili při platbě v hotovosti. Pokud platíte Směrnice pro hospodaření klubů, bezhotovostně ze svého účtu, je konstantní kroužků a sekcí ČES. Omylem jsme symbol 0308. Seznam čísel: uvedli i poslední bod D, který již neplatí,

takže tento bod si ze směrnic vyškrtněte. 06940 členství ČES 06941 členství UEA 06942 předplatné Starta bez členství 06943 dary ČES Pozor! 06944 zápisné do Odborné knihovny ČES 07001 předplatné Monato Kvůli senátním volbám se 07002 předplatné La Gazeto přesouvá termín konference 50200 sekce železničářů 50400 komise pedagogická na 19.-21.11. 2004 !!!

______95 ¶ Starto 3/2004 ¶ 95 magistrato en Pardubice, kiu partoprenis

la inaŭguran traktadon de la 15-a Periodikum Českého esperantského ESPERANTO-TAGO, la 28-an de svazu (35. ročník) aŭgusto. Videblis, ke imponis al li la 95- Redaktor: Miroslav Malovec, jara ekzisto de la klubo, kiu portas la Bosonožská 15/10, 625 00 Brno, nomon de sia fondinto – de doktoro Stanislav Schulhof. El la urbaj arĥivaĵoj [email protected]; oni povas ekscii, ke li estis tre estimata www.clavis.cz/starto civitano de la urbo. Členská evidence a změny adres: Niaj „mondvagantoj“ – la geedzoj Viki Pavel Polnický, ČES kaj Liba Dvořákovi - projekciis sian Uzávěrka dalšího čísla: 15.11.2004 ĉeeston de la UK en Pekino kun kutima entuziasmo. Al niaj gastoj el Francio, Presorgano de Ĉeĥa Esperanto- Germanio kaj Pollando ni volis montri Asocio (35-a jarkolekto) ĉion plej interesan en la ĉirkaŭo: la Abonebla ĉe UEA, ĉe niaj perantoj malnovan parton de la urbo Pardubice, la aŭ rekte ĉe nia Asocio kastelon Častolovice, la subĉielan Abonprezo: 10 eŭroj muzeon Veselý kopec, la burgon Kunětická hora, la valbaraĵon Seč. (se aerpoŝte: + 2 eŭroj) La pinto de kunveno estis dancvespero Redaktoro: Miroslav Malovec, – kaj ties „ora najlo“ estis ore ornamita Bosonožská 15/10, 625 00 Brno, dancistino Hannelore el Hamburgo, kiu Ĉeĥio, e-mail: per sia ventro-danco fascinis. [email protected]; La aranĝo okazis kadre de la 5-a AEH- www.clavis.cz/starto konferenco (24.-28.8.2004). Presis: HRG Litomyšl M. Turková Redaktadfermo de la sekva numero : 15.11.2004 ISSN 1212-009X

Lastmomente alvenis: XV-a Esperanto-tago en Pardubice „Se Esperanto estus komuna lingvo en la tuta mondo, eble en ĝi ne estus tiom da malbono“. En tia senco finis sian salut-parolon la vicestro de la urba

______96 ¶ Starto 3/2004 ¶ 96