3 OPIS ZASAD OKRE ŚLANIA ZADA Ń GOSPODARCZYCH DLA NADLE ŚNICTWA WRAZ Z ZESTAWIENIAMI TYCH ZADA Ń

3.1. Cele i zasady prowadzenia trwale zrównowa żonej gospodarki le śnej

Podstawowym celem realizacji trwale zrównowa żonej gospodarki le śnej jest zachowanie ekosystemu le śnego przy mo żliwie jak najwi ększym zró żnicowaniu biologicznym, oraz zapewnienie równowagi mi ędzy wszystkimi koniecznymi funkcjami lasu. Realizowa ć si ę to powinno przez: - stopniowe dostosowywanie składów gatunkowych biocenoz le śnych do warunków biotopu w trakcie naturalnych b ądź kierowanych procesów przebudowy, - skuteczn ą ochron ę cennych elementów flory i fauny, w szczególno ści opisanych w programie ochrony przyrody obszarów i obiektów prawnie chronionych oraz obiektów nie obj ętych ochron ą prawn ą a cennych i wa żnych dla zachowania ró żnorodno ści biologicznej, - zabezpieczenie takiej ilo ści zasobów le śnych, która zapewnia prawidłow ą relacj ę mi ędzy zapotrzebowaniem rynku na ekologiczny surowiec - drewno, a zapewnieniem trwałego przyrostu zasobów le śnych, realizowane poprzez wywa żanie stosunku pozyskania do przyrostu oraz przestrzeganie zoptymalizowanych etatów u żytkowania, - preferowanie, w ekonomicznie i przyrodniczo uzasadnionych przypadkach, naturalnego procesu odnawiania lasu oraz zalesiania gruntów niele śnych a tak że jak najpełniejszego wykorzystywania procesów zachodz ących w starszych drzewostanach, - wykonywanie zabiegów w sposób zapewniaj ący zachowanie dominuj ącej, ochronnej funkcji, lasu w lasach ochronnych, - uwzgl ędnienie, na ka żdym etapie prowadzenia trwale zrównowa żonej gospodarki, społecznych i ochronnych zapotrzebowa ń.

Trwale zrównowa żona gospodarka le śna oznacza działalno ść zmierzaj ącą do ukształtowania struktury lasów i ich wykorzystania w sposób i tempie zapewniaj ącym trwałe zachowanie ich bogactwa biologicznego, wysokiej produkcyjno ści oraz potencjału regeneracyjnego, żywotno ści i zdolno ści do wypełniania, teraz i w przyszło ści, wszystkich wa żnych ochronnych, gospodarczych i socjalnych funkcji na poziomie lokalnym, narodowym i globalnym bez szkody dla innych ekosystemów. Do celów planowania urz ądzeniowego przyj ęto sze ść kryteriów trwale zrównowa żonej gospodarki le śnej oraz orientacyjne wska źniki odpowiadaj ące tym kryteriom:

195

- kryterium zachowania i odpowiedniego wzmacniania zasobów le śnych i ich udziału w globalnym bilansie w ęgla; - kryterium utrzymania zdrowia i witalno ści ekosystemów le śnych; - kryterium utrzymania i wzmacniania produkcyjnych funkcji lasu; - kryterium zachowania, ochrony i odpowiedniego wzmocnienia biologicznej ró żnorodno ści w ekosystemach le śnych; - kryterium zachowania i odpowiedniego wzmacniania funkcji ochronnych w zagospodarowaniu lasów; - kryterium utrzymania innych funkcji i uwarunkowa ń społeczno-ekonomicznych.

Realizacja trwale zrównowa żonej gospodarki le śnej na poziomie planu urz ądzenia lasu dotyczy okre ślenia długo- i średniookresowych celów. Celem długookresowym jest utrzymanie ekosystemu le śnego w stanie dynamicznej równowagi, stabilnego i spełniaj ącego mo żliwie wiele funkcji. Jest to realizowane przez określenie gospodarczych typów drzewostanów (celu hodowlanego) jako podstawowego wyznacznika dalszego planowania oraz przez dobór wła ściwych sposobów zagospodarowania lasu. Cele średniookresowe to osi ąganie przez drzewostany kolejnych faz rozwojowych jak najbardziej zgodnych z naturalnym cyklem rozwoju ekosystemu le śnego i z jednoczesnym zapewnieniem jak najlepszej jego jako ści. Jest to realizowane poprzez ustalenie wskaza ń i wytycznych dla poszczególnych gospodarstw, lasów ochronnych, zapewnienie po żą danego ładu czasowego i przestrzennego, ustalenie wskaza ń dotycz ących przebudowy drzewostanów oraz okre ślenie zada ń z zakresu hodowli lasu, ochrony przyrody itp. W Nadle śnictwie Płaska najwa żniejszym celem gospodarki le śnej na najbli ższy okres gospodarczy b ędzie prowadzenie wszelkich zabiegów gospodarczo-ochronnych w taki sposób, aby nie pogorszy ć naturalnego bogactwa i zró żnicowania środowiska przyrodniczego zarówno w granicach obszarów Natura 2000, jak i poza nimi. Priorytetem jest zapewnienie maksymalnej ochrony chronionym, cennym b ądź rzadkim gatunkom ze świata ro ślinnego i zwierz ęcego oraz przedmiotom ochrony obszarów Natura 2000. Zało żony cel nale ży osi ągn ąć poprzez: • wła ściwe rozpoznanie terenowe rozmieszczenia stanowisk chronionych, cennych lub rzadkich gatunków ro ślin i zwierz ąt oraz mikrosiedlisk chronionych zbiorowisk le śnych w celu zapewnienia im nale żytej ochrony podczas wykonywania zaplanowanych zabiegów,

196

• wła ściwe wykonywanie wszystkich zabiegów zgodnie z zasadami proekologicznej, trwale zrównowa żonej gospodarki le śnej, a na chronionych siedliskach le śnych tak że zgodnie z zasadami okre ślonymi w Prognozie oddziaływania na środowisko, Programie ochrony przyrody oraz Planie zada ń ochronnych obszarów Natura 2000. Nale ży zwraca ć przy tym uwag ę na wył ączanie z zabiegów najcenniejszych fragmentów drzewostanów na zaplanowanej powierzchni oraz pozostawianie odpowiedniej ilo ści drzew dziuplastych i martwego drewna, • przeprowadzanie zabiegów w terminach jak najkorzystniejszych dla chronionych cennych lub rzadkich elementów przyrody.

3.2. Podstawy gospodarki przyszłego okresu

3.2.1. Podstawy organizacji gospodarstwa le śnego i regulacji u żytkowania

Zasada zrównowa żonej gospodarki le śnej polega na przyj ęciu elastycznych sposobów gospodarowania odpowiednio do funkcji lasu, regulacji u żytkowania umo żliwiaj ącej kształtowanie po żą danej struktury zasobów drzewnych i wzmaganiu stabilno ści lasu. Ma ona na celu odtworzenie ró żnorodno ści biologicznej ekosystemów le śnych. Ró żnorodno ść funkcji lasów oraz konieczno ść zapewnienia trwało ści tych funkcji przejawia si ę w podziale lasów na kategorie ochronne oraz gospodarstwa. Kategorie ochronne s ą wynikiem wyodr ębnienia dominuj ących funkcji lasów, natomiast podział na gospodarstwa realizuje w praktyce ide ę zachowania trwało ści i wielofunkcyjno ści lasów poprzez odpowiednio zaprojektowany rozmiar i lokalizacj ę u żytkowania oraz zaplanowanie zabiegów piel ęgnacyjnych i hodowlanych. Prawidłowo zaplanowany i wykonany plan gospodarczo-ochronny jest zatem podstawowym elementem zapewnienia wielofunkcyjno ści lasów poprzez zachowanie ich trwało ści, oraz realizacji funkcji gospodarczej, jak ą jest dostarczanie na rynek ekologicznego surowca drzewnego. Zaplanowane w rozpoczynaj ącym si ę dziesi ęcioleciu zabiegi gospodarczo-ochronne wynikaj ą równie ż z celów postawionych przez Plan zada ń ochronnych dla obszarów Natura 2000, jak np. polepszenie stanu siedlisk przyrodniczych poprzez zwi ększenie dostosowania składów gatunkowych drzewostanów do siedliska. Cel zało żony do osiągni ęcia w konkretnym wydzieleniu warunkuje sposób wykonania zabiegu. Wielko ść zaplanowanych u żytków wynika z sumy mi ąż szo ści zaprojektowanej do pozyskania w planowanych zabiegach gospodarczo-ochronnych w konkretnych drzewostanach.

197

Za jedn ą z podstaw planu urz ądzenia lasu na nadchodz ący okres gospodarczy została przyj ęta zasada daleko id ącej przezorno ści w planowaniu zabiegów gospodarczo-ochronnych, tak aby zapewni ć wystarczaj ącą ochron ę cennym elementom środowiska przyrodniczego.

3.2.2. Podział na gospodarstwa

Uwzgl ędniaj ąc podział na kategorie ochronno ści, w oparciu o ustalenia KZP oraz aktualn ą Instrukcj ę urz ądzania lasu przyj ęto nast ępuj ący podział na gospodarstwa: Do gospodarstwa specjalnego (S) zostały zaliczone: − rezerwaty przyrody (Kuria ńskie Bagno, Mały Borek, Perku ć, Staro żyn), − lasy stanowi ące wył ączone drzewostany nasienne, − wył ączone powierzchnie badawcze i do świadczalne, − lasy stanowi ące ostoje zwierz ąt obj ętych ochron ą gatunkow ą, − lasy cenne pod wzgl ędem przyrodniczym i krajobrazowym, w szczególno ści gruntach podmokłych, unikatowych, rzadkich i wa żnych dla regionu (w tym wszystkie drzewostany na siedliskach Bb, BMb, LMb i Lw), − lasy, na których zainwentaryzowano siedliska przyrodnicze Natura 2000, zaliczane do siedlisk priorytetowych, − lasy stanowi ące stałe powierzchnie badawcze i do świadczalne (w tym SPO II rzedu), − lasy w strefie 200 m od brzegów Kanału Augustowskiego (zgodnie z Decyzj ą z dnia 9. 02. 1979 r. w sprawie wpisania Kanału Augustowskiego do rejestrów zabytków).

Do gospodarstwa lasów ochronnych (O) zostały zaliczone wszystkie lasy ochronne nie uj ęte w gospodarstwie specjalnym. Do lasów gospodarczych (GZ) zostały zaliczone te drzewostany w lasach gospodarczych (nie uj ęte w gospodarstwie specjalnym i lasów ochronnych), dla których przyj ęto zr ębowy sposób zagospodarowania (r ębni ą zupełn ą). Wyst ępuj ą tylko w południowej cz ęś ci obr ębu Mikaszówka.

Zestawienie powierzchni zalesionej w ramach gospodarstw przedstawia poni ższa tabela :

198

Tabela 57. Zestawienie powierzchni le śnej w ramach gospodarstw Obr ęb Nadle śnictwo Gospodarstwo Mikaszówka Płaska Serwy II powierzchnia le śna - ha 1 2 3 4 5 Specjalne (S) 1333,36 2602,02 978,01 4913,39 Ochronne (O) 6872,30 4714,04 4087,30 15673,64 Lasów gospodarczych zr ębowych (GZ) 135,29 - - 135,29 Ogółem 8340,95 7 316,06 5 065,31 20 722,32

W Nadle śnictwie Płaska przewa ża gospodarstwo lasów ochronnych, które zajmuje 75,6 % powierzchni le śnej. Gospodarstwo specjalne zajmuje 23,7 % powierzchni a gospodarstwo lasów gospodarczych 0,7 % powierzchni le śnej nadle śnictwa.

3.2.3. Wieki r ębno ści

Wieki r ębno ści gatunków lasotwórczych dla V rewizji urz ądzania lasu przyj ęto zgodnie z Zarz ądzeniem nr 36 Dyrektora Generalnego lasów pa ństwowych z dnia 19 maja 2004 r. i przedstawiaj ą si ę one nast ępuj ąco: Db, Js - 140 lat, So, Md - 120 lat, Św - 90 lat, Brz, Ol, Gb, Lp - 80 lat, Os - 50 lat.

W stosunku do poprzedniej rewizji u.l. o 10 lat obni żony został wiek r ębno ści dla Św.

3.2.4. Podział na ost ępy

W celu zachowania ładu przestrzennego, obr ęb leśny podzielony jest na jednostki zwane szeregami ost ępowymi, te za ś na ost ępy. Przyj ęto dotychczasowy podział na ost ępy, co ma zapewni ć jednolity sposób gospodarowania w długim okresie, zachowanie ładu przestrzennego i zapewnienie odpowiedniej stabilno ści drzewostanów. Ost ępy stałe z reguły obejmuj ą dwa oddziały. Ost ępy przej ściowe zakładane s ą w przypadku zagro żenia przetrzymania na pniu drzewostanów koniecznych do wyr ębu. Kierunek przebiegu ost ępów jest zale żny od przebiegu i układu linii gospodarczych i lokalnych granic naturalnych, na których zostały oparte szeregi ost ępowe. Ost ępy stałe zostały zaznaczone na mapach strzałk ą w kolorze czerwonym, a przej ściowe na niebiesko.

199

3.3. Okre ślenie i przyj ęcie etatów ci ęć u żytkowania głównego 3.3.1. U żytkowanie rębne

Etat ci ęć u żytków r ębnych, lokalizacj ę zr ębów, sposoby u żytkowania uwzgl ędniaj ące lokalne warunki przyrodnicze, rodzaj zastosowanej rębni i czas wykonania ci ęć uzgodniono z Nadle śnictwem Płaska i RDLP w Białymstoku w dniu 16 grudnia 2014 roku. Plan ci ęć użytków r ębnych na I 10-lecie sporz ądzony jest w formie wykazu, z podziałem na lata gospodarcze dla r ębni zupełnych na mapach. Poni żej zamieszczone s ą zestawienia wyliczonych i zlokalizowanych etatów ci ęć rębnych dla obr ębów i Nadle śnictwa Płaska na najbli ższy okres gospodarczy. Przyj ęty etat traktowany b ędzie jako obligatoryjny do wykonania. Tabela 58. (Tabela XIV) Zestawienie obliczonych i przyj ętych mi ąż szo ściowych etatów użytkowania r ębnego w obr ębie Mikaszówka

Obliczenia cz ąstkowe ( średnio na rok ) Etat z potrzeb Etat etaty wg dojrzało ści hodowlanych przyj ęty na Gospodarstwo etat wg etat wg i ochronnych okres drzewostanów etat Sposób zrównania etat okresów na okres obowi ązy- z dwóch z potrzeb obowi ązy- wania zagospodarowania z ostatniej średniego optymalny uprz ątni ęcia ostatnich przebudowy wania planu planu klasy wieku wieku w KO i KDO klas wieku m3 brutto 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Specjalne (S) - - - - 0 869 40357 40500 Lasów ochronnych (O) 21526 23400 20780 21526 0 1863 275182 275000 Lasów gospodarczych (GZ) 2 1 518 2 0 0 0 0 0,01 0,01 1,84 0,01 0 0 0 0 Lasów gospodarczych (GPZ) ------Razem gospodarstwo (G) 2 1 518 2 0 0 0 0 Razem obr ęb 21528 23401 21298 21528 0 2732 315539 315500

Ogółem nadle śnictwo 45770 50700 49709 44959 0 3723 703888 704000

200

Tabela 59. (Tabela XIV) Zestawienie obliczonych i przyj ętych mi ąż szo ściowych etatów użytkowania r ębnego w obr ębie Płaska

Obliczenia cz ąstkowe ( średnio na rok ) Etat z potrzeb Etat hodowlanych przyj ęty na etaty wg dojrzało ści Gospodarstwo etat wg etat wg i ochronnych okres drzewostanów etat Sposób zrównania etat okresów na okres obowi ązy- z dwóch z potrzeb obowi ązy- wania zagospodarowania z ostatniej średniego optymalny uprz ątni ęcia ostatnich przebudowy wania planu planu klasy wieku wieku w KO i KDO klas wieku m3 brutto 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Specjalne (S) - - - - 0 540 44387 44400 Lasów ochronnych (O) 14873 15741 14207 14873 0 231 184890 185000 Lasów gospodarczych (GZ) ------Lasów gospodarczych (GPZ) ------Razem gospodarstwo (G) ------Razem obr ęb 14873 15741 14207 14873 0 771 229277 229400

Ogółem nadle śnictwo 45770 50700 49709 47959 0 3723 703888 704000

Tabela 60. (Tabela XIV) Zestawienie obliczonych i przyj ętych mi ąż szo ściowych etatów użytkowania r ębnego w obr ębie Serwy II Obliczenia cz ąstkowe ( średnio na rok) Etat z potrzeb Etat hodowlanych przyj ęty na etaty wg dojrzało ści Gospodarstwo etat wg etat wg i ochronnych okres drzewostanów etat Sposób zrównania etat okresów na okres obowi ązy- z dwóch z potrzeb obowi ązywa- wania zagospodarowania z ostatniej średniego optymalny uprz ątni ęcia ostatnich przebudowy nia planu planu klasy wieku wieku w KO i KDO klas wieku m3 brutto 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Specjalne (S) - - - - 0 148 38504 38500 Lasów ochronnych (O) 9369 11558 14204 11558 0 72 120568 120600 Lasów gospodarczych (GZ) ------Lasów gospodarczych (GPZ) ------Razem gospodarstwo (G) ------Razem obr ęb 9369 11558 14204 11558 0 220 159072 159100

Ogółem nadle śnictwo 45770 50700 49709 47959 0 3723 703888 704000

201

Przyj ęty etat mi ąż szo ściowy stanowi 141,62 % wg po żą danego kierunku rozwoju zasobów drzewnych w lasach wielofunkcyjnych nadle śnictwa (497090 m3 brutto). Zestawienie u żytkowania r ębnego w m 3 grubizny netto (bez 5% przyrostu) wynikaj ące z obliczonych etatów przedstawia si ę nast ępuj ąco: - obr ęb Mikaszówka 315500 m3 grubizny brutto - obr ęb Płaska 229400 m3 grubizny brutto - obr ęb Serwy II 159100 m3 grubizny brutto Nadle śnictwo 704000 m3 grubizny brutto

Kwalifikowanie drzewostanów do u żytkowania r ębnego w gospodarstwach odbywało si ę z zachowaniem ost ępowego porz ądku ci ęć w nast ępuj ącej kolejno ści: - będących w KO i KDO, - wy żywicowanych, - przeszłor ębnych, - rębnych, - bliskor ębnych, b ędących w du żych blokach (całe lub kilka oddziałów), Zbiorcze zestawienie powierzchni manipulacyjnej u żytków r ębnych na podstawie tabeli nr XV dla Nadle śnictwa i obr ębów le śnych zamieszczono poni żej. Tabela 61. Powierzchnia manipulacyjna u żytków r ębnych wg rodzajów r ębni Rębnie cz ęś ciowe gniazdowe Rębnie i stopniowe Rębnia Gospodarstwo Ogółem zupełne ci ęcia ci ęcia przer ębowa* specjalne razem uprz ąt. pozost. (ha) 1 2 3 4 5 6 7 Obr ęb Mikaszówka 660,25 76,82 457,28 534,10 1194,35 Obr ęb Płaska 500,37 25,58 400,83 426,41 926,78 Obr ęb Serwy II 343,11 10,67 82,78 93,45 436,56 Nadle śnictwo 1503,73 113,07 940,89 1053,96 2557,69 * nale ży zaliczy ć tu równie ż r ębni ę stopniow ą udoskonalon ą (IVd) z okresem odnowienia ponad 40 lat

Porównanie proponowanego etatu u żytkowania r ębnego (ze spodziewanym 5% przyrostem użytków r ębnych) z etatem z ubiegłego okresu gospodarczego i wykonanym użytkowaniem w minionym 10-leciu przedstawiono poni żej.

202

Tabela 62. Porównanie proponowanego etatu u żytkowania r ębnego z etatem z ubiegłego okresu gospodarczego i wykonaniem w minionym okresie Wykonanie etatu u żytków Etat u żytków r ębnych na lata Etat u żytków r ębnych projektowany na lata rębnych na lata 2005 – 2014 2015 – 2024 (z 5% przyrostem) 200 5 – 201 4 m3 netto 1 2 3 544185 527585 627336

700000

600000

500000 627336 544185 400000 527585

m3 netto m3 300000

200000

100000

0 Etat za ubiegły okres Wykonanie u żytkowania Etat projektowany

Rycina 34. Porównanie projektowanego etatu u żytkowania r ębnego z etatem i wykonaniem z okresu ubiegłego

3.3.2. Rozmiar u żytkowania r ębnego nie zaliczonego na poczet etatu

Zaplanowano równie ż u żytkowanie r ębnego nie zaliczone na poczet przyj ętego etatu powierzchniowego.

Tabela 63. Zestawienie masy u żytków nie zaliczonych na etat m³ brutto m³ netto Obr ęb Uprz ątni ęcie nasienników i przestojów 1 2 3 Mikaszówka 332 280 Płaska 403 333 Serwy II 131 107 Nadle śnictwo 866 720

203

Na rozmiar użytkowania rębnego nie zaliczonego na poczet przyj ętego etatu powierzchniowego składa si ę uprz ątni ęcie przestojów z powierzchni le śnej nie zalesionej (przestoje na zr ębach).

3.3.3. U żytkowanie przedr ębne

W ramach u żytkowania przedr ębnego planowane s ą czyszczenia pó źne z mas ą (CP-P) i trzebie że selekcyjne (TW i TP). Powierzchniowy rozmiar u żytkowania przedr ębnego wyliczony został na podstawie sumy wskaza ń gospodarczych ustalonych dla ka żdego wył ączenia podczas prac terenowych. Tabela 64. Powierzchnia drzewostanów zaprojektowanych do u żytkowania przedr ębnego we wskazaniach gospodarczych wg rodzajów ci ęć Obr ęb Nadle śnictwo Rodzaj zabiegu Mikaszówka Płaska Serwy II powierzchnia (ha) 1 2 3 4 5 Czyszczenia pó źne (CP-P) 255,15 192,01 71,27 518,43 Trzebie że (TW+TP) 5783,79 4080,14 4066,31 13930,24 Razem 6038,94 4272,15 4137,58 14448,67

Orientacyjn ą wysoko ść mi ąż szo ści grubizny planowanej do pozyskania w ramach ci ęć przedr ębnych zaproponowano na podstawie tabeli klas wieku spodziewanego bie żą cego rocznego przyrostu mi ąż szo ści wg gatunków panuj ących. Przyrost ten w okresie 10-letnim, dla drzewostanów nie obj ętych u żytkowaniem r ębnym wynosi: - w obr ębie Mikaszówka – około 448800 m3 brutto (359040 m3 netto), - w obr ębie Płaska – około 402250 m3 brutto (321800 m3 netto), - w obr ębie Serwy II – około 292400 m3 brutto (233920 m3 netto), w Nadle śnictwie Płaska – około 1143450 m3 brutto (914760 m3 netto).

Decyzj ą NTG maksymalna masa do pozyskania w u żytkowaniu przedr ębnym w m 3 grubizny netto na 10-lecie przedstawia si ę nast ępuj ąco: - obr ęb Mikaszówka - 197000 m3 netto, - obr ęb Płaska - 177000 m 3 netto, - obr ęb Serwy II - 129000 m 3 netto, Nadle śnictwo Płaska - 503000 m 3 netto.

Nieprzekraczalny wska źnik u żytkowania przedr ębnego (w odniesieniu do powierzchni zabiegów) planowany na bie żą ce 10-lecie wynosi:

204

- w obr ębie Mikaszówka – 32,62 m3 netto/ ha, - w obr ębie Płaska – 41,43 m3 netto/ ha, - w obr ębie Serwy II – 31,18 m3 netto/ ha , w Nadle śnictwie Płaska – 34,81 m3 netto/1 ha zabiegów przedr ębnych.

Powy ższy wska źnik planowany na najbli ższe 10 lat, jest o 0,61 % wy ższy od analogicznego wska źnika wykonania pozyskania u żytków przedr ębnych (ł ącznie z przygodnymi) za ubiegły okres gospodarczy, który wyniósł 34,20 m3 netto/ha . Planowany rozmiar u żytkowania przedr ębnego mi ąż szo ści (traktowany jest jako maksymalny etat u żytkowania) nie mo że przekroczyć 55,00 % przyrostu bie żą cego, spodziewanego w okresie obowi ązywania planu. Natomiast ustalony i przyj ęty etat powierzchniowy stanowi wielko ść obligatoryjn ą do wykonania w okresie obowi ązywania planu urz ądzenia lasu. Przyj ęta wielko ść (503000m3 netto) stanowi 54,99 % spodziewanego bie żą cego przyrostu mi ąż szo ści w 10-leciu w Nadle śnictwie Płaska.

550000

540110 500000 545488

450000

m3 netto 400000 503000

350000

300000 Etat za ubiegły okres Wykonanie Etat projektowany użytkowania

Rycina 35. Porównanie projektowanego etatu u żytkowania przedr ębnego z etatem i wykonaniem z okresu ubiegłego

205

3.3.4. Zestawienie ł ączne etatu u żytków głównych

Przyj ęty ł ączny etat u żytkowania (wraz ze spodziewanym 5% przyrostem u żytków rębnych) na lata 2015-2024 dla Nadle śnictwa Płaska kształtuje si ę nast ępuj ąco: Tabela 65. Przyj ęty ł ączny etat u żytkowania na lata 2015 - 2024 dla Nadle śnictwa Płaska Obr ęb Nadle śnictwo Mikaszówka Płaska Etat Serwy II brutto netto brutto netto brutto netto brutto netto m3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Rębne zaliczone na etat 315539 267981 229277 193965 159072 134831 703888 596777 5% przyrostu mi ąż szo ści 15777 13399 11464 9698 7953 6742 35194 29839 Rębne nie zaliczone na etat 332 280 403 333 131 107 866 720 Razem u żytki r ębne 331648 281660 241144 203996 167156 141680 739948 627336 Przedr ębne 246250 197000 221250 177000 161250 129000 628750 503000 Nadle śnictwo ogółem 577898 478660 462394 380996 328406 270680 1368698 1130336

Tabela 66. (Tabela XVII) Zestawienie ł ączne etatu u żytków głównych według kategorii ci ęć w Nadle śnictwie Płaska, obr ęb Mikaszówka Powierzchnia - ha Mi ąż szo ść grubizny - m-3

) Kategoria ci ęć cia* cia* do

ę brutto netto ci odnowienia (manipulac.

1 2 3 4 5 I. U żytki r ębne: A. Zaliczone na poczet przyj ętego etatu 1194,35 850,72 315539 267981 (powierzchniowego) Spodziewany przyrost 5% mi ąż szo ści 15777 13399 użytków r ębnych Łącznie u żytki r ębne ze spodziewanym przyrostem 1194,35 850,72 331316 281380 B. Nie zaliczona na poczet przyj ętego etatu (powierzchniowego) 1. uprz ątni ęcie płazowin 2. uprz ątni ęcie nasienników i przestojów 332 280 3. pozostałe Razem nie zaliczone 332 280

Razem u żytki r ębne 1194,35 850,72 331648 281660 II. U żytki przedr ębne

A. Czyszczenia 255,15 3125 2500 B. Trzebie że 5783,79 243125 194500 Razem u żytki przedr ębne 6038,94 246250 197000 (m3 wg przyj ęt. etatu) Ogółem u żytki główne (I+II) 7233,29 850,72 577898 478660 * dotyczy rzeczywistej powierzchni manipulacyjnej bez uwzgl ędniania powtórze ń (nawrotów) w 10-leciu .

206

Tabela 67. (Tabela XVII) Zestawienie ł ączne etatu u żytków głównych według kategorii ci ęć w Nadle śnictwie Płaska, obr ęb Płaska Powierzchnia - ha Mi ąż szo ść grubizny - m-3

Kategoria ci ęć cia* cia* do

ę brutto netto ci odnowienia (manipulac.)

1 2 3 4 5 I. U żytki r ębne: A. Zaliczone na poczet przyj ętego etatu 926,78 626,75 229277 193965 (powierzchniowego) Spodziewany przyrost 5% mi ąż szo ści 11464 9698 użytków r ębnych Łącznie u żytki r ębne ze spodziewanym przyrostem 926,78 626,75 240741 203663 B. Nie zaliczona na poczet przyj ętego etatu (powierzchniowego) 1. uprz ątni ęcie płazowin 2. uprz ątni ęcie nasienników i przestojów 403 333 3. pozostałe Razem nie zaliczone 403 333

Razem u żytki r ębne 926,78 626,75 241144 203996 II. U żytki przedr ębne

A. Czyszczenia 192,01 3125 2500 B. Trzebie że 4080,14 218125 174500 Razem u żytki przedr ębne 4272,15 221250 177000 (m3 wg przyj ęt. etatu) Ogółem u żytki główne (I+II) 5198,93 626,75 462394 380996 * dotyczy rzeczywistej powierzchni manipulacyjnej bez uwzgl ędniania powtórze ń (nawrotów) w 10-leciu.

207

Tabela 68. (Tabela XVII) Zestawienie ł ączne etatu u żytków głównych według kategorii ci ęć w Nadle śnictwie Płaska, obr ęb Serwy II Powierzchnia - ha Mi ąż szo ść grubizny - m-3

Kategoria ci ęć cia* cia* do

ę brutto netto ci odnowienia (manipulac.)

1 2 3 4 5 I. U żytki r ębne: A. Zaliczone na poczet przyj ętego etatu 436,56 380,47 159072 134831 (powierzchniowego) Spodziewany przyrost 5% mi ąż szo ści 7953 6742 użytków r ębnych Łącznie u żytki r ębne ze spodziewanym 436,56 380,47 167026 141573 przyrostem B. Nie zaliczona na poczet przyj ętego etatu (powierzchniowego) 1. uprz ątni ęcie płazowin 2. uprz ątni ęcie nasienników i przestojów 131 107 3. pozostałe Razem nie zaliczone 131 107

Razem u żytki r ębne 436,56 380,47 167156 141680 II. U żytki przedr ębne

A. Czyszczenia 71,27 815 650 B. Trzebie że 4066,31 160435 128350 Razem u żytki przedr ębne 4137,58 161250 129000 (m3 wg przyj ęt. etatu) Ogółem u żytki główne (I+II) 4574,14 380,47 328406 270680 * dotyczy rzeczywistej powierzchni manipulacyjnej bez uwzgl ędniania powtórze ń (nawrotów) w 10-leciu.

208

Tabela 69. (Tabela XVII) Zestawienie ł ączne etatu u żytków głównych według kategorii ci ęć w Nadle śnictwie Płaska Powierzchnia - ha Mi ąż szo ść grubizny - m-3

Kategoria ci ęć cia* cia* do

ę brutto netto ci odnowienia (manipulac.)

1 2 3 4 5 I. U żytki r ębne: A. Zaliczone na poczet przyj ętego etatu 2557,69 1857,94 703888 596777 (powierzchniowego) Spodziewany przyrost 5% mi ąż szo ści 35194 29839 użytków r ębnych Łącznie u żytki r ębne ze spodziewanym przyrostem 2557,69 1857,94 739083 626616 B. Nie zaliczona na poczet przyj ętego etatu (powierzchniowego) 1. uprz ątni ęcie płazowin 2. uprz ątni ęcie nasienników i przestojów 866 720 3. pozostałe Razem nie zaliczone 866 720

Razem u żytki r ębne 2557,69 1857,94 739948 627336 II. U żytki przedr ębne A. Czyszczenia 518,43 7065 5650 B. Trzebie że 13930,24 621685 497350 Razem u żytki przedr ębne 14448,67 628750 503000 (m3 wg przyj ęt. etatu) Ogółem u żytki główne (I+II) 17006,36 1857,94 1368698 1130336 * dotyczy rzeczywistej powierzchni manipulacyjnej bez uwzgl ędniania powtórze ń (nawrotów) w 10-leciu.

Planowany ł ączny etat u żytkowania stanowi 98,84 % spodziewanego przyrostu mi ąż szo ści w okresie 10 lat w nadle śnictwie. Planowana przeci ętna roczna mi ąż szo ść u żytkowania wynosi 6,60 m3 na 1 ha powierzchni le śnej. Planowany ł ączny etat u żytkowania jest o 5,87 % wy ższy od wykonanego pozyskania (wraz z przygodnymi) w ubiegłym dziesięcioleciu.

209

1 200 000

1 000 000

800 000

1 089 673 1 067 695 1 130 336 600 000 m3 netto 400 000

200 000

0 Etat za ubiegły okres Wykonanie Etat projektowany użytkowania

Rycina 36. Porównanie projektowanego etatu u żytkowania głównego z etatem i wykonaniem z okresu ubiegłego

Użytkowanie główne w Nadle śnictwie Płaska realizowane b ędzie na powierzchni 17006,36 ha, co stanowi 82,07% powierzchni le śnej. Dla porównania powierzchnia le śna pozostawiona bez zabiegów gospodarczych wynosi w omawianym obiekcie 1888,01 ha (w tym 1873,03 ha drzewostanów), co stanowi 911 % powierzchni le śnej.

3.4. Plan u żytkowania lasu 3.4.1. Użytkowanie r ębne

Na Naradzie Techniczno-Gospodarczej przyj ęto etaty mi ąż szo ściowe u żytkowania rębnego. Ich zestawienie znajduje si ę w punkcie 3.3.1. niniejszego opracowania. Decyzj ą Komisji Zało żeń Planu i Narady Techniczno-Gospodarczej przyj ęto, podane w poni ższym zestawieniu, sposoby u żytkowania r ębnego i rodzaje r ębni według siedliskowych typów lasu. Rodzaje r ębni projektowano zgodnie z ustaleniami Komisji Zało żeń Planu. W kilku uzasadnionych przypadkach opisanych w tabeli 69 zastosowano odst ępstwa od przyj ętych zasadniczych sposobów u żytkowania r ębnego.

210

Tabela 70. Sposoby u żytkowania r ębnego i rodzaje r ębni według siedliskowych typów lasu Typ Szeroko ść pasa Ilo ść Okres Rodzaj Nawrót siedlisk. manipulacyjnego wkrocze ń odn. Uwagi rębni ci ęć lasu lub maksym. pow. z ci ęciami uprz ątn. 1 2 3 4 5 6 7 Obr ęb Mikaszówka Bśw, Bw, BM św, do 60 m; do 4 ha 5 lat - - BMw, Ol LM św, Ib LMw, niewielkie pow. Lśw, 5 lat - - do ok. 1,50 ha Lw, OlJ LMw, Ostatnia kulisa, do 60 m; do 4 ha 5 lat OlJ Notatka słu żbowa IIa LMb całe wydzielenie - 2 do 30 Bśw, do 100 m; do 6 ha - 2 do 20 150 lat i wy żej Bw OlJ, niewielkie pow. - 2 do 20 IIIa LMb do ok. 1,50 ha LM św, LMw, do 100 m; do 6 ha - 2 do 20 Lśw, LM św, LMw, Ci ęcie uprz ątaj ące IIIau do 100 m; do 6 ha - 1 10 Lśw, w drzewostanach KO Lw LMw, IIIb do 150 m; do 9 ha - 2 - 3 20 - 30 Lśw LMw, Ci ęcie uprz ątaj ące IIIbu do 150 m; do 9 ha - 1 do 30 Lśw w drzewostanach KO LM św, LMw, IVd LMb, całe wył ączenia 4 30 - 40 Lw, OlJ Ci ęcie uprz ątaj ące IVdu LMb całe wył ączenia - 1 10 w drzewostanach KO Obr ęb Płaska Bśw BM św, Ib do 60 m; do 4 ha 5 lat - - BMw, Ol LM św LMw, niewielkie pow. Ib LMb, do ok. 1,50 ha 5 lat - - Lw, (1,00 ha LMb) OlJ LM św, Ostatnie kulisy z panuj ącym Św Ib do 4 ha - - - LMw i niskim zadrzewieniu.

211

Ic BMw do 2 ha - - - Pojedyncze drzewostany IIau Bśw całe wył ączenie - 5 Odnowienie naturalne So IIIa LMw do 100 m; do 6 ha - 2 do 20 Bśw, 150 lat i wy żej, BM św BMw, IIIa do 100 m; do 6 ha - 2 do 20 Ol Otulina rezerwatu, LMb, Niewielkie pow., brak mo żliwo ści Lw, OlJ odnowienia naturalnego BM św, do 100 m; (całe Ci ęcie uprz ątaj ące w IIIau LMw, wył ączenia) do 6 - 1 10 drzewostanach KO Lw ha IIIb LMw do 150 m; do 9 ha - 2 - 3 20 - 30 LMb, IVd Lw, całe wył ączenie - 4 30 - 40 OlJ LM św, Źródło nasion (159d - Lp) IVd całe wył ączenie - 3-4 30-40 LMw Wykorzystanie odn. naturalnego Ci ęcie uprz ątaj ące IVdu LMB całe wył ączenie 1 10 w drzewostanie KO Obr ęb Serwy II Bśw, BM św, Ib do 60 m; do 4 ha 5 lat - - BMw, Ol LM św, Niewielkie pow. Ib 5 lat - - LMw do ok. 1,50 ha BMw, IIa Całe wył ączenie 2 15 - 20 Naturalne odn. Św LMb LM św, IIIa do 100 m; do 6 ha - 2 15 - 20 LMw Bśw, IIIa do 100 m; do 6 ha - 2 15 - 20 150 lat i wy żej BM św 150 lat i wy żej, szybka IIIau BM św, do 100 m; do 6 ha - 2 10 przebudowa LMb, IVd całe wył ączenie - 4 30 - 40 BMw

Tabela 71. Powierzchnia poszczególnych rodzajów r ębni w Nadle śnictwie Płaska Obr ęb Rodzaj Nadle śnictwo Mikaszówka Płaska rębni Serwy II manipulac. do odn. manipulac. do odn. manipulac. do odn. manipulac do odn. powierzchnia - ha 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ib 660,25 660,25 500,37 500,37 343,11 343,11 1503,73 1503,73 IIa 1,91 0,57 2,44 0,98 7,21 2,16 11,56 3,71 IIIa 191,18 76,40 112,41 40,40 45,84 24,30 349,43 141,10 IIIb 72,58 34,81 18,24 5,48 - - 90,82 40,29 IVd 268,43 78,69 293,32 79,52 40,40 10,90 602,15 169,11 Razem 1194,35 850,72 926,78 626,75 436,56 380,47 2557,69 1857,94

212

Przebudowa drzewostanów przebiega ć b ędzie zasadniczo z zastosowaniem r ębni Ib (58,79 % powierzchni manipulacyjnej wszystkich zaplanowanych r ębni). Dla tej r ębni zastosowano generalnie szeroko ść r ębni do 60 m, powierzchni ę do 4,00 ha i nawrót 5 lat. W drzewostanach ponad 150-letnich, na siedlisku Bśw, BM św, BMw i Bw ze wzgl ędów hodowlanych zaprojektowano przebudow ę r ębni ą gniazdow ą zupełn ą IIIa. W niektórych przypadkach, w celu szybszej przebudowy drzewostanów rębni ą IIIa, zaprojektowano dwa ci ęcia w bie żą cym okresie gospodarczym. Oznacza to wkroczenie z pierwszym ci ęciem na pocz ątku okresu i drugim uprz ątaj ącym na ko ńcu. W tych wył ączeniach zaprojektowano r ębni ę IIIau z 95 % uprz ątni ęciem masy. Na siedliskach LMb, OlJ, czasami LM św, LMw, Lw (notatka słu żbowa-ustalenia z narady terenowej) na zbiorowiskach zast ępczych zaprojektowano przebudow ę drzewostanów r ębni ą stopniow ą gniazdow ą udoskonalon ą IVd. Stosowana jest w całych pododdziałach, z wykorzystaniem równie ż odnowienia sztucznego, słu żą ca do utworzenia drzewostanów wielogatunkowych o zró żnicowanej strukturze przestrzennej i du żym zró żnicowaniu wieku. Z uwagi na du że powierzchnie niektórych drzewostanów wyznaczonych do ci ęć rębnych, wyst ępuj ą przypadki, gdy pasy manipulacyjne s ąsiaduj ących ost ępów stykaj ą si ę ze sob ą. Tylko na mapach zaplanowano podział wykonania poszczególnych r ębni zupełnych na lata. Zadaniem gospodarzy terenu będzie ścisła ich realizacja, szczególnie w blokach drzewostanów przewidzianych do u żytkowania r ębnego. Nale ży zwróci ć uwag ę by zachowa ć odst ęp czasowy w r ębniach na s ąsiednich powierzchniach manipulacyjnych. Nazwy etapów ci ęć w poszczególnych r ębniach zło żonych s ą nast ępuj ące: rębnia IIIa 1-sze ci ęcie - gniazdowe 2-gie ci ęcie - uprz ątaj ące IIIb 1-sze ci ęcie - gniazdowe 2-gie ci ęcie - gniazdowe 3-cie ci ęcie - uprz ątaj ące IVd 1-sze ci ęcie - gniazdowe 2-gie ci ęcie - gniazdowe 3-cie ci ęcie - gniazdowe 4-te ci ęcie - uprz ątaj ące

Przebudowa drzewostanów ci ęciami r ębnymi nie została zaplanowana w rezerwatach przyrody, w strefach ochrony całorocznej ostoi zwierz ąt podlegaj ących ochronie gatunkowej.

213

Wył ączono z u żytkowania r ębnego tak że drzewostany na siedliskach bagiennych i ł ęgowych (Bb, BMb, LMb i OlJ ) z wyj ątkiem przebudowy drzewostanów ł ęgowych na zbiorowiskach zast ępczych. Dodatkowo siedlisko Bb wył ączono z planowania wszelkich zabiegów gospodarczo-ochronnych. W lasach stanowi ących strefy ochrony zwierz ąt podlegaj ących ochronie gatunkowej na wszelkie zabiegi odnowieniowe w strefie ochrony okresowej nale ży uzyska ć zezwolenie Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. W przypadku wyst ępowania stanowisk osobliwo ści przyrody o żywionej jak i nieo żywionej na powierzchniach nie stanowi ących wył ącze ń albo w s ąsiedztwie tych obiektów, nale ży na etapie realizacji planu u żytkowania głównego uwzgl ędnia ć ich potrzeby ochronne. Do planów ci ęć u żytków r ębnych zaliczonych na etat opracowano dla ka żdego obr ębu mapy przegl ądowe ci ęć w skali 1:20000. R ębnie zaznaczono kolorem czerwonym a powierzchnie do odnowienia kolorem żółtym. Na mapie zamieszczono informacje o rodzaju rębni i procencie masy do pobrania a przy r ębniach zupełnych równie ż kolejny rok gospodarczy obowi ązywania planu. W celu zachowania ładu przestrzennego, obr ęb le śny podzielony jest na jednostki zwane szeregami ost ępowymi, te za ś na ost ępy. Przyj ęto dotychczasowy podział na ost ępy, co ma zapewni ć jednolity sposób gospodarowania w długim okresie, zachowanie ładu przestrzennego i zapewnienie odpowiedniej stabilno ści drzewostanów. Ost ępy stałe z reguły obejmuj ą dwa oddziały. Ost ępy przej ściowe zakładane s ą w przypadku zagro żenia przetrzymania na pniu drzewostanów koniecznych do wyr ębu. Kierunek przebiegu ost ępów jest zale żny od przebiegu i układu linii gospodarczych i lokalnych granic naturalnych, na których zostały oparte szeregi ost ępowe. Ost ępy stałe zostały zaznaczone na mapach strzałk ą w kolorze czerwonym, a przej ściowe na niebiesko. Zaznaczono tu te ż główne drogi wywozowe. Na mapy naniesiono równie ż granice rezerwatów, wył ączonych i gospodarczych drzewostanów nasiennych. Działki zr ębowe wniesione zostały równie ż na mapy gospodarcze w skali 1:5000 oraz mapy gospodarczo- przegl ądowe projektowanych ci ęć r ębnych w skali 1:10000 z przeznaczeniem dla le śniczych.

3.4.2. U żytkowanie przedr ębne

W ramach u żytkowania przedr ębnego zaprojektowano zabiegi CP-P, TW oraz TP. O terminie ich wykonania zadecyduje gospodarz danego terenu z zastrze żeniem, że w pierwszej kolejno ści nale ży wykonywa ć zabiegi okre ślone jako pilne, których

214

zinwentaryzowano w nadle śnictwie 49,78ha. Intensywno ść zabiegu b ędzie zale żała od aktualnego stanu drzewostanu. Planowane zabiegi zawarte s ą we wskazówkach opisu taksacyjnego. Zgodnie z IUL zostało sporz ądzone zestawienie zbiorcze powierzchni drzewostanów zaprojektowanych do u żytkowania przedr ębnego na podstawie wskaza ń gospodarczych opisu taksacyjnego wg rodzajów ci ęć i gatunków panuj ących oraz klas i podklas wieku (Tabela XVI). Piel ęgnacji drzewostanu nie planowano w rezerwatach przyrody, w strefach ochrony całorocznej ostoi zwierz ąt podlegaj ących ochronie gatunkowej. Dodatkowo siedliska Bb, wył ączono z planowania wszelkich zabiegów gospodarczo-ochronnych. Nie planowano zabiegów tak że w drzewostanach: o wła ściwym składzie gatunkowym i ustabilizowanej strukturze, rozlu źnionym zwarciu, niedost ępnych w wyniku podtopienia, wyznaczonych przez nadle śnictwo jako nie obj ęte gospodarowaniem.

3.5. Plan hodowli lasu

Podstawowym dokumentem okre ślaj ącym sposoby i metody prowadzenia prac piel ęgnacyjnych s ą Zasady hodowli lasu, wprowadzone w życie zarz ądzeniem Nr 53 Dyrektora Generalnego Lasów Pa ństwowych z dnia 21 listopada 2011 r. Podstaw ą do planowania czynno ści hodowlanych w całym cyklu produkcyjnym jest typ drzewostanu, który ukierunkowuje proces produkcji le śnej. Hodowlany cel produkcji le śnej jest realizowany poprzez wła ściwe post ępowanie w poszczególnych fazach wzrostu i rozwoju drzewostanów. Aby spełni ć w/w zadanie nale ży d ąż yć do: - wyhodowania zdrowych, silnych genetycznie sadzonek prowadz ąc gospodark ę nasienn ą opart ą na zasadach genetyki i selekcji, - zakładania upraw zgodnych z optymalnym składem dla siedliska o wła ściwej formie zmieszania oraz wła ściwym ich piel ęgnowaniu przy wykorzystaniu lokalnych warunków, - urozmaicania składów gatunkowych upraw le śnych i zalesie ń gruntów porolnych wsz ędzie tam, gdzie istniej ą ku temu warunki, - wyhodowania młodników o wła ściwym składzie gatunkowym, - doprowadzenia do wła ściwego składu drzewostanów poprzez odpowiednio wykonywane zabiegi piel ęgnacyjno-selekcyjne,

215

- utrzymywania wysokiej produkcyjno ści lasu, której wska źnikiem jest przyrost bie żą cy oraz wykorzystywania wytwarzanych zasobów drzewnych, - maksymalnego uwzgl ędniania lokalnych warunków siedliska, w tym mikrozró żnicowania siedliskowego, - wła ściwego zagospodarowania w lasach ochronnych i zapewnienia wypełnianych przez nie funkcji, dla których zostały wydzielone, - wzbogacania składu gatunkowego drzewostanów i stosowania ró żnych form zmieszania w zale żno ści od istniej ących mikrosiedlisk, - maksymalnego wykorzystania odnowie ń naturalnych, - biologicznej zabudowy obrze ży lasu i dróg oraz linii podziału powierzchniowego, - rozszerzania zakresu piel ęgnacji siedlisk i wzbogacania biocenoz le śnych, - zakładania wzdłu ż dróg i szlaków komunikacyjnych pasów obsadzonych gatunkami li ściastymi maj ąc na uwadze ochron ę przeciwpo żarow ą oraz aspekty krajobrazowe, - zakładania remiz dla ptaków, szczególnie na gruntach porolnych, - stosowania odpowiednich środków i metod zabezpieczania upraw przed zwierzyn ą.

Zbiorczy wykaz wskaza ń gospodarczych z opisów taksacyjnych w zakresie hodowli lasu dla obr ębów i nadle śnictwa przedstawiono w tabeli 71 (synteza tabeli XVIII IUL), zamieszczonej na stronie nast ępnej. Tabela 72. Zbiorcze zestawienie wskaza ń gospodarczych z opisów taksacyjnych w zakresie hodowli lasu dla obr ębów le śnych i Nadle śnictwa Płaska Obr ęb Mikaszó Nadle śnictwo Wskazanie Płaska Serwy II wka powierzchnia (ha) 1 2 3 4 5 Odnowienia powierzchni le śnej nie zalesionej, 91,43 68,97 49,38 209,78 w tym: odnowienie zr ębów 91,43 68,97 49,38 209,78 odnowienie halizn - - - - odnowienie płazowin - - - - Zalesienie gruntów niele śnych - - - - Odnowienie zr ębów zupełnych projektowanych 660,25 500,37 343,11 1503,73 Razem na powierzchni otwartej 751,68 569,34 392,49 1713,51 Odnowienia przy r ębniach zło żonych 202,34 134,94 41,10 378,38 Podsadzenia produkcyjne - - - - Dolesienia luk i przerzedze ń 0,37 0,37 2,46 3,20 Razem odnowienia pod osłon ą 202,71 135,31 43,56 381,58 Ogółem odnowienia i zalesienia 954,39 704,65 436,05 2095,09

216

Poprawki i uzupełn. w istniej. uprawach i młodnikach 0,50 3,06 - 3,56 Poprawki i uzupełnienia na gruntach projektowanych 190,88 140,93 87,21 419,02 do odnowienia Ogółem poprawki i uzupełnienia 191,38 143,99 87,21 422,58 Ogółem odn., zalesienia, poprawki i uzupełnienia 1145,77 848,64 523,26 2517,67 Wprowadzanie podszytów - - - - Piel ęgnowanie gleby 105,55 79,71 93,53 278,79 Piel ęgnowanie upraw (CW) 350,74 294,31 148,22 793,27 Piel ęgnowanie młodników (CP+CP-P) 653,19 463,85 225,74 1342,78 w tym : piel ęgnowanie młodników (CP) 398,04 271,84 154,47 824,35 piel ęgnowanie młodników (CP-P) 255,15 192,01 71,27 518,43 Ogółem piel ęgnowanie gleby, upraw i młodników 1109,48 837,87 467,49 2414,84 Melioracje wodne - - - - Melioracje agrotechniczne 844,95 621,93 380,47 1847,35

W niniejszym planie hodowli lasu nie planowano zalesie ń gruntów nieleśnych. Odnowienia zr ębów bie żą cych zaplanowano na powierzchni zainwentaryzowanej wynosz ącej 209,78 ha. Odnowienia projektowanych r ębni zupełnych zaplanowano na powierzchni 1503,73 ha, która wynika z sumy wszystkich zamieszczonych w projekcie planu. Przebudow ę drzewostanów r ębniami zło żonymi zaplanowano na powierzchni 1053,96 ha, a do odnowienia pod osłon ą 378,38 ha i jest wi ększa o 24,17 ha od sumy powierzchni zredukowanej do odnowienia, zamieszczonej w planie ci ęć r ębnych. Ró żnica ta wynika z umieszczenia na tej li ście upraw i młodników po r ębni zło żonej, w których nadal b ędą prowadzone odnowienia (IUL §13). Dolesienia luk i przerzedze ń zajm ą ł ączn ą powierzchni ę 3,20 ha. Nie wszystkie luki uwidocznione na mapach zostały przeznaczone do dolesienia. Cz ęść z nich pozostawiono do sukcesji naturalnej. Wprowadzania podszytów nie projektowano. Poprawki i uzupełnienia w uprawach i młodnikach istniej ących zaprojektowano podczas prac taksacyjnych na powierzchni 3,56 ha. W drzewostanach, w których b ędą prowadzone rębnie, projektowan ą do odnowienia powierzchni ę (poprawki i uzupełnienia) zwi ększono o 20% z tytułu uszkodze ń młodego pokolenia podczas ścinki i zrywki drzew oraz przez zwierzyn ę. Czyszczenia wczesne i piel ęgnacja gleby planowane s ą tylko w uprawach istniej ących. Na gruntach projektowanych do odnowienia oraz w dolesieniach luk zabiegów tych nie

217

planujemy. Powierzchnia planowanych czyszcze ń wczesnych i piel ęgnacji gleby jest sum ą powierzchni wydziele ń, w których zaprojektowano te zabiegi podczas taksacji. Melioracje agrotechniczne obejmuj ą zespół czynno ści zwi ązanych z przygotowaniem powierzchni do odnowienia: usuni ęcie podszytów, wyrównanie i oczyszczenie powierzchni po pracach zr ębowych. Planowano je przy wszystkich odnowieniach w r ębniach zupełnych i złożonych, oraz gdy wymagała tego sytuacja na gruncie w odnowieniach otwartych, dolesieniach luk i przerzedze ń oraz poprawkach i uzupełnieniach. Nawo żenie mineralne i melioracje wodne nie s ą projektowane.

3.6. Plan ochrony lasu

Celem zachowania dobrej zdrowotno ści i naturalnej odporno ści lasów, nale ży szczególn ą uwag ę po świ ęci ć wła ściwemu stanowi sanitarnemu lasu. Poni żej przedstawia si ę działania dotycz ące zapobiegania poszczególnym grupom uszkodze ń lasu.

3.6.1. Ochrona upraw i szkółek przed szkodnikami wyst ępuj ącymi w glebie

Na omawianym terenie nie stwierdza si ę, w skali mog ącej mie ć znaczenie gospodarcze, szkodników wyst ępuj ących w glebie. W celu przeciwdziałania powstawaniu szkód powodowanych przez p ędraki nale ży przeprowadza ć kontrole zap ędraczenia powierzchni przeznaczonych do zalesienia i odnowienia.

3.6.2. Ochrona starszych upraw i młodników przed szkodnikami n ękaj ącymi

Ze wzgl ędu na brak wielkopowierzchniowych upraw i młodników sosnowych na omawianym terenie, szkodniki n ękaj ące nie wyst ępuj ą tu w skali mog ącej mie ć znaczenie gospodarcze. W uzasadnionych przypadkach nale ży stosowa ć zwalczanie mechaniczne b ądź chemiczne. Powierzchnie zr ębowe nara żone na wyst ąpienie szeliniaka winny by ć odnawiane po przelegiwaniu.

3.6.3. Ochrona drzewostanów przed szkodnikami pierwotnymi

Drzewostany nadle śnictwa s ą stosunkowo odporne na działanie szkodników pierwotnych. Potencjalnym zagro żeniem mo że by ć pojaw miechuna świerkowca (Physokermes piceae ). W wyniku żeru tego gatunku nast ępuje osłabienie drzewostanów świerkowych w ró żnym wieku, co mo że prowadzi ć do ich zamierania. Dotyczy to przede

218

wszystkim drzewostanów na siedliskach bagiennych i gruntach porolnych, które ulegaj ą rozpadowi. W bie żą cym 10-leciu szczególn ą uwag ę nale ży zwróci ć na wła ściwe wykonywanie corocznych ocen stopnia zagro żenia poprzez: - obserwacj ę intensywno ści lotu motyli brudnicy mniszki (pułapki feromonowe), - wiosenn ą kontrol ę liczenia g ąsienic, - obserwacje drzewostanów świerkowych pod k ątem wyst ępowania miechuna świerkowca, - jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny zimuj ących w glebie: strzygoni choinówki, barczatki sosnówki, poprocha cetyniaka, osnui gwia ździstej i boreczników. W przypadku wyst ąpienia gradacji nale ży liczy ć si ę z mo żliwo ści ą zastosowania metody chemicznej lub chemiczno-biologicznej.

3.6.4. Ochrona lasu przed szkodnikami wtórnymi

Lasy nadle śnictwa nara żone s ą na okresowe gradacje szkodników wtórnych. Dotyczy to w głównej mierze kornika drukarza. Zwi ększonemu wyst ępowaniu szkodników wtórnych sprzyja osłabienie drzew przez: zakłócenia stosunków wodnych, niekorzystne warunki siedliskowe (grunty porolne), czynniki atmosferyczne, po żary, uszkodzenia przez zwierzyn ę łown ą i szkodniki pierwotne. Aby ograniczy ć rozmiar powstaj ących szkód przewiduje si ę nast ępuj ące działania: - utrzymanie wła ściwego stanu sanitarnego lasu poprzez wyrabianie i wywo żenie z lasu złomów i wywrotów ( z pozostawieniem odpowiedniej ilo ści martwego drewna), - przeprowadzanie okresowych kontroli wyst ępowania szkodników wtórnych w okresie jesiennym oraz przy okazji innych czynno ści w pozostałych porach roku, - wykładanie drzew pułapkowych i ich korowanie w terminach okre ślonych przez Instrukcj ę ochrony lasu oraz stosowanie pułapek feromonowych na kornika drukarza, - terminowy wywóz surowca drzewnego z lasu, - zabezpieczanie chemiczne drewna pozostaj ącego na składnicach poło żonych w strefie zagro żenia - ochron ę naturalnych wrogów owadów szkodliwych poprzez zawieszanie budek l ęgowych dla ptaków i nietoperzy, budow ę poideł, grodzenie i ochrona mrowisk, dokarmianie ptaków, zakładanie remiz itp.

219

3.6.5. Ochrona lasu przed chorobami grzybowymi

W ostatnich latach na terenie nadle śnictwa notowano zwi ększony poziom szkód zwi ązanych z wyst ępowaniem grzybów, w wyniku wyst ępowania warunków pogodowych sprzyjaj ących rozwojowi tych patogenów, m.in. zwi ększenie ilo ści opadów. W drzewostanach starszych grzyby paso żytnicze zasiedlaj ą głównie drzewa okaleczone lub stare i osłabione. Szkody powodowane przez te patogeny polegaj ą głównie na osłabianiu lub czasem zabijaniu pojedynczych drzew. Wyst ępuje tu m.in. opie ńka miodowa, obwar sosnowy oraz ró żne gatunki grzybów niszcz ących drewno (np. czyrenie, żółciak siarkowy). Patogeny te powoduj ą deprecjacj ę surowca na pniu, ale w skali całego nadle śnictwa nie maj ą wi ększego znaczenia. Najdotkliwsze szkody w drzewostanach mo że wyrz ądza ć korzeniowiec wieloletni (huba korzeniowa). Dotyczy to przede wszystkim drzewostanów na glebach porolnych, których powierzchnia wynosi w nadle śnictwie 408,46 ha, co stanowi 1,97 % powierzchni le śnej. Są to tereny poło żone na obrze żach kompleksu puszcza ńskiego oraz rozrzucone po terenie zasi ęgu nadle śnictwa, poło żone cz ęsto w śród innych własno ści. W miejscach najwi ększego zagro żenia, w celu opanowania patogena zaleca si ę przeprowadzanie zabiegów piel ęgnacyjnych w okresach najmniejszego zagro żenia tj. wiosn ą oraz stosowanie preparatów biologicznych z grzybami konkurencyjnymi. Zwalczanie tego patogena realizuje si ę przez zabezpieczanie pni preparatem Pg-IBL (Phlebia gigantea). W stosunku do innych patogenów nale ży prowadzi ć wyszukiwanie pora żonych drzew i usuwa ć je w ramach ci ęć piel ęgnacyjnych.

3.6.6. Ochrona lasu przed zwierzyn ą płow ą

Szkody od zwierzyny dotykaj ą głównie drzewostanów młodszych klas wieku oraz drzewostanów o strukturze KO. Obniżaj ą one przydatno ść hodowlan ą i zdrowotn ą młodego pokolenia drzew le śnych, a w skrajnych przypadkach mog ą one lokalnie spowodowa ć konieczno ść powtórnego odnowienia danej powierzchni. W Nadle śnictwie Płaska najwi ęcej szkód wyrz ądzaj ą jele ń i ło ś. Now ą kategori ą s ą pojawiaj ące si ę w ostatnich latach uszkodzenia starszych drzewostanów powodowane przez bobry. Najistotniejszym zagadnieniem w zakresie przeciwdziałania tym szkodom jest: - utrzymanie stanu zwierzyny płowej oraz jej struktury wiekowej i płciowej na poziomie gospodarczo zno śnym, - wła ściwe zagospodarowanie poletek łowieckich,

220

- zwi ększenie naturalnej bazy żerowej poprzez odtworzenie, wła ściwe zagospodarowanie małych ł ąk śródle śnych oraz pozostawianie cz ęś ci luk do naturalnej sukcesji, - dokarmianie, instalowanie lizawek i wykładanie drzew zgryzowych, - grodzenie upraw, - w przypadku braku mo żliwo ści wykonania grodze ń lub w miejscach mniej nara żonych na szkody stosowanie indywidualnych środków zabezpieczaj ących sadzonki przed zgryzaniem i spałowaniem.

3.6.7. Poziom uszkodze ń drzewostanów w oparciu o monitoring

Nadmierna emisja dwutlenku w ęgla, tlenków azotu i dwutlenku siarki tworzy zło żony układ czynników antropogenicznych niekorzystnie oddziaływuj ących na lasy. Aby rozpozna ć te zagro żenia prowadzony jest monitoring uszkodze ń lasu (monitoring biologiczny), zintegrowany w swej zasadniczej cz ęś ci (SPO I rz ędu) z zało żonymi w latach 2005-2009 (i obecnie kontynuowanymi) powierzchniami wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu (WISL). Na gruntach Nadle śnictwa Płaska obserwacje prowadzone s ą na 3 powierzchniach SPO I rz ędu, po jednej na ka żdym obr ębie. Według danych z 2009 roku średnia defoliacja wynosi 18,8 %. Ponadto w oddz. 383i o powierzchni 0,72 ha obr ębu Serwy II, zlokalizowano SPO II rz ędu stanowi ące w przeszło ści powierzchnie dendrometryczne, na których jest mo żliwo ść wykonywania bada ń monitoringowych o rozszerzonym zakresie. Organizacj ę sieci i koordynacj ę systemu monitoringu lasu prowadzi Instytut Badawczy Le śnictwa. Na powierzchniach tych oceniane s ą cechy morfologiczne i zdrowotno ściowe drzew takie jak stopie ń defoliacji i odbarwienia igliwia (li ści), proporcje przyrostu p ędów, czy specyfikacja uszkodze ń. Coroczne obserwacje pozwalaj ą okre śli ć poziom uszkodzenia drzewostanów nadle śnictwa w stosunku do obszarów Regionalnej Dyrekcji Lasów Pa ństwowych w Białymstoku i całego kraju. Głównym wskaźnikiem branym pod uwag ę przy ocenie poziomu uszkodzenia drzewostanów jest procent defoliacji koron (szacowany w 5% odstopniowaniu).

3.6.8. Plan ochrony lasu - podsumowanie

W lasach nadle śnictwa powinny by ć prowadzone zabiegi poprawiaj ące biologiczn ą odporno ść lasu na czynniki szkodliwe. W tym celu zaleca si ę: − szersze stosowanie udoskonalonej ogniskowo-kompleksowej metody ochrony lasu, szczególnie na terenach pierwotnych ognisk gradacyjnych szkodników li ścio żernych,

221

poprzez zakładanie remiz ro ślin nektarodajnych, pojników, wywieszanie budek l ęgowych, grodzenie mrowisk, − wzbogacanie i urozmaicanie monolitycznych środowisk le śnych poprzez wprowadzanie biocenotycznych domieszek gatunków li ściastych, − zachowywanie w trzebie żach drzew wyró żniaj ących si ę wysok ą żywotno ści ą, − zwi ększanie naturalnej bazy żerowej dla zwierzyny w lasach m.in. poprzez odtwarzanie oraz wła ściwe zagospodarowanie małych ł ąk śródle śnych, zwi ększanie ilo ści preferowanych przez zwierzyn ę gatunków domieszkowych oraz wykorzystywanie nadarzaj ących si ę mo żliwo ści tworzenia poletek zgryzowych oraz punktów oporu środowiska. Wszystkie czynno ści nie uj ęte w niniejszym opracowaniu nale ży wykonywa ć zgodnie z Instrukcj ą ochrony lasu oraz obowi ązuj ącymi przepisami. Integraln ą cz ęś ci ą planu ochrony lasu s ą mapy przegl ądowe ochrony lasu w skali 1:20000 sporz ądzone dla poszczególnych obr ębów. Na mapach tych zaznaczono: - stałe partie kontrolne do jesiennych poszukiwa ń szkodników sosny, - obszary uszkodzone przez owady, - obszary uszkodzone przez grzyby, - obszary uszkodzone przez zwierzyn ę łown ą, - obszary uszkodzone przez wod ę, w wyniku działalno ści bobrów, - obszary uszkodzone przez klimat, - inne uszkodzenia, - drzewostany na gruntach porolnych (stwierdzone podczas prac glebowo-siedliskowych), - strefy gniazd ptaków chronionych (na wniosek kierownika ZOL), - remizy, - powierzchnie monitoringu biologicznego (I i II rz ędu). Na mapie tej zaznaczono partie lasu, których uszkodzenie osi ąga pierwszy i wy ższy stopie ń (10% i wy żej).

222

3.7. Plan ochrony przeciwpo żarowej Nadle śnictwa Płaska na lata 2015 – 2024

Uzgodniono z Podlaskim Komendantem Wojewódzkim Pa ństwowej Stra ży Po żarnej w Białymstoku

dnia ......

Plan ochrony przeciwpo żarowej opracowano w oparciu o § 103 i § 104 Instrukcji urz ądzania lasu z 2011 r., posługuj ąc si ę wytycznymi Instrukcji ochrony przeciwpo żarowej obszarów le śnych z 2011 roku, a tak że innymi dyrektywami zawartymi w przepisach dotycz ących ochrony przeciwpo żarowej, m. in. Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r. (Dz. U. Nr 58 poz. 405) z pó źn. zm.) oraz Rozporz ądzeniem Ministra Spraw Wewn ętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. (Dz. U. 2010 Nr 109 poz. 719). Zawiera on analiz ę zagro żeń wynikaj ących ze stanu środowiska le śnego, w powi ązaniu ze stwierdzonymi w ostatnim dziesi ęcioleciu po żarami, a tak że sposobami zapobiegania po żarom i metodami ich zwalczania. Nale ży go traktowa ć jako założenia programowe do wykorzystania przy opracowaniu corocznych planów operacyjnych, zwanych ,,Sposobami post ępowania na wypadek po żaru, kl ęski żywiołowej lub innego miejscowego zagro żenia dla obszarów le śnych”. Pod poj ęciem zagro żenia po żarowego lasu rozumie si ę istnienie takich warunków, przy których mo żliwe jest powstanie niekontrolowanego procesu spalania wymagaj ącego zorganizowanej akcji do jego likwidacji. O wyst ępowaniu czynników kształtuj ących zagro żenie po żarowe lasu decyduj ą w szczególno ści: - pora roku a przede wszystkim zaleganie pokrywy śnie żnej, - wiek i skład drzewostanów oraz rodzaj pokrywy gleby, - intensywno ść zabiegów gospodarczych i sposobów u żytkowania drzewostanów, - sie ć dróg komunikacyjnych i nasilenie ruchu na drogach, - atrakcyjno ść turystyczna i obfito ść płodów runa le śnego, - rozmieszczenie zakładów przemysłowych oraz osad ludzkich w śród lasów, - inne warunki lokalne.

223

3.7.1. Zagro żenie po żarowe lasu

Cało ść lasów nadle śnictwa została zakwalifikowana do II kategorii ( średnie zagro żenie po żarowe). Zaliczenia do tej kategorii dokonano zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r. (Dz. U. Nr 58 poz. 405), z pó źniejszymi zmianami z dnia 9 lipca 2010 r., w oparciu o wyliczenia przedstawione w dalszej cz ęś ci niniejszego rozdziału. Kategori ę zagro żenia po żarowego lasu okre śla si ę na podstawie sumy punktów wynikaj ących z oblicze ń, które okre ślaj ą cztery nast ępuj ące parametry:

1) Liczba punktów odpowiadaj ąca średniej rocznej liczbie po żarów lasu w okresie ostatnich 10 lat przypadaj ących na 10 km 2 powierzchni le śnej wyliczona według nast ępuj ącego wzoru: Pp = 12,5 log (11,2 Gp + 0,725) + 1,5 = 12,5 log(11,2 x 0,053 + 0,725) + 1,5 = 1,25 log(0,594 + 0,725) + 1,5 = 1,25 x log 1,319 + 1,5 = 12,5 x 0,1202 + 1,5 = 3,00 = 3 punkty gdzie: Gp - średnia roczna liczb po żarów lasu w latach 2005-2014 przypadaj ąca na 10 km 2 powierzchni le śnej na klasyfikowanym obszarze = 11:20,72:10 = 0,053 - ilo ść po żarów - 11, - powierzchnia le śna - 207,2 km 2

2) Liczba punktów odpowiadaj ąca udziałowi procentowemu powierzchni drzewostanów rosn ących na siedliskach boru suchego, boru świe żego, boru mieszanego świe żego, boru wilgotnego, boru mieszanego wilgotnego i lasu ł ęgowego wyliczona według nast ępuj ącego wzoru: Pd = 0,1 Us = 0,0 x 73,31 = 7,33 = 7 punktów gdzie: Us –suma udziałów procentowych powierzchni drzewostanów rosn ących na siedliskach boru suchego, boru świe żego, boru mieszanego świe żego, boru wilgotnego, boru mieszanego wilgotnego i lasu ł ęgowego w całkowitej powierzchni drzewostanów na klasyfikowanym obszarze – 71,31 %;

3) Liczba punktów odpowiadaj ąca średniej wilgotno ści wzgl ędnej powietrza (pomiar z wysoko ści 0,5 m) i procentowego udziału dni z wilgotno ści ą ściółki mniejsz ą od 15 % o godzinie 9 00 wyliczona według nast ępuj ącego wzoru: Pk = 0,221 Uds – 0,59 Wp + 45,1 = 0,221 x 5,9 - 0,59 x 71,0+ 45,1 = 4,51 = 4 punkty gdzie: Wp –średnia wilgotno ść wzgl ędn ą powietrza o godzinie 9 00 – 71,0 %, Uds –udział procentowy dni z wilgotno ści ą ściółki o godzinie 9 00 mniejsz ą od 15 % - 5,9 %;

224

4) Liczba punktów odpowiadaj ąca średniej liczbie mieszka ńców przypadaj ących na 0,01 km 2 powierzchni le śnej wyliczona według nast ępuj ącego wzoru: Pa = 2,46 log(0,0461 Gz ) + 5,16 = 2,46 log(0,461 x 0,071) + 5,16 = 2,46 log 0,0327 + 5,16 = - 3,65 +5,16 = 1,51 = 2 punkty gdzie: Gz –średnia liczba mieszka ńców przypadaj ących na 0,01 km 2 powierzchni le śnej na klasyfikowanym obszarze – 0,071 mieszka ńca/0,01 km 2 (źródło: www.stat.gow.pl)

Łączna liczba punktów = 3 + 7 + 4 + 2 = 16

Łączna liczba punktów mie ści si ę w przedziale 16 - 24 pkt. co pozwala zaliczy ć lasy Nadle śnictwa Płaska do II kategorii zagro żenia po żarowego (zagro żenie średnie). W my śl przepisów prawnych, plany ochrony przeciwpo żarowej dla nadle śnictw zaliczanych do II kategorii zagro żenia po żarowego, wymaga uzgodnienia z wła ściw ą terytorialnie komend ą wojewódzk ą PSP, w tym przypadku z Komend ą Wojewódzk ą Pa ństwowej Stra ży Po żarnej w Białymstoku.

3.7.1.1. Analiza sytuacji po żarowej w minionym okresie gospodarczym

W minionym okresie gospodarczym na gruntach Nadle śnictwa Płaska miało miejsce 11 po żarów lasu o ł ącznym areale 3,42 ha. Zestawienie po żarów na podstawie danych dostarczonych przez nadle śnictwo przedstawiono w poni ższej tabeli tabeli. Tabela 73. Wykaz po żarów na gruntach nadle śnictwa w minionym dziesi ęcioleciu

Powierzchnia Lp. Rok Le śnictwo, lokalizacja i po żaru ( ha )

1 2 3 4 1 2005 0,10 Mały Borek - 118 a 2 2006 0,03 Pobojne - 3 0,60 Jazy - 229 f 4 2007 0,10 Ostry ńskie - 342 o 5 1,00 Wołkusz - 299 g 6 2008 0,35 Wołkusz - 309 t 7 0,25 Gorczyca - 301 d 2010 8 0,84 Kudrynki - 145 b 9 0,12 Hanus - 306 a 2012 10 0,02 Gruszki - 39 k 11 2013 0,01 Pobojne - 33 g Razem 3,42 x

Przeci ętna powierzchnia po żaru wyniosła 0,31 ha.

225

3.7.1.2. Analiza drzewostanów z podaniem obszarów zobowi ązanych do wykonania pasów przeciwpo żarowych

W my śl Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 22.03.2006 r. (Dz. U. Nr 58 poz. 405 z pó źn. zm.) oraz Rozporz ądzenia Ministra Spraw Wewn ętrznych i Administracji z dnia 7.06.2010 r. (Dz. U. 2010 Nr 109 poz. 719) pasy przeciwpo żarowe słu żą zabezpieczeniu przeciwpo żarowemu lasów poło żonych przy obiektach mog ących stanowi ć zagro żenie po żarowe. Obowi ązek utrzymywania pasów przeciwpo żarowych dotyczy: - lasów poło żonych przy szlakach kolejowych, zakładach przemysłowych, obiektach magazynowych, obiektach u żyteczno ści publicznej i poligonach, - lasów poło żonych przy drogach poligonowych i mi ędzy poligonowych oraz drogach dojazdowych do obiektów przemysłowych i magazynowych, - drzewostanów w wieku do 30 lat poło żonych przy drogach publicznych o nawierzchni utwardzonej oraz przy parkingach. Obowi ązek urz ądzania i utrzymania pasów przeciwpo żarowych ci ąż y na kierownikach lub wła ścicielach obiektów przemysłowych lub magazynowych, wła ścicielach linii kolejowych lub zarz ądcach lasów poło żonych przy drogach publicznych lub parkingach (w miejscach wymaganych). Nadle śnictwo posiada sie ć pasów po żarowych. Pasy typu B zlokalizowane s ą przy drogach asfaltowych: Żyliny – Płaska – Rudawka; Gorczyca – Strzelcowizna; Gorczyca – Małowiste. Pas biologiczny typu D na obr ębie Serwy II ( le śnictwa Sówki i Łozki). Szczegółowa lokalizacja w/w pasów została przedstawiona na mapie ochrony przeciwpo żarowej w skali 1:50000. Dodatkowo, w omawianym nadle śnictwie obszarami o potencjalnie podwy ższonym zagro żeniu po żarem s ą tereny na siedliskach B św, BM św, Bw i BMw. Tereny te nara żone s ą na najcz ęś ciej wyst ępuj ący po żar pokrywy gleby, a tak że najgro źniejszy w skutkach po żar całkowity. Na terenie nadle śnictwa drzewostany na siedliskach borów świe żych i wilgotnych, borów mieszanych świe żych i wilgotnych zajmuj ą 73,6 % powierzchni le śnej. Ich najwi ększy udział wyst ępuje w obr ębie Płaska. Terenami potencjalnie zagro żonymi po żarami podpowierzchniowymi s ą obszary na siedliskach Bb, BMb i LMb. Powstawaniu takich po żarów sprzyjaj ą długie okresy suszy, powoduj ący obni żenie poziomu wód gruntowych. Siedliska bagienne zajmuj ą na omawianym obszarze 7,7 % powierzchni le śnej.

226

Szczególnie nara żone na po żary s ą równie ż drzewostany w I i II klasie wieku. Na terenach tych po żar pokrywy gleby mo że łatwo przekształci ć si ę w po żar całkowity, doprowadzaj ący do zupełnego zniszczenia fragmentu lasu. Na terenie nadle śnictwa wydzielenia le śne w tym wieku zajmuj ą ł ącznie 19,3 % powierzchni le śnej. Drzewostany, które ze wzgl ędu na warunki siedliskowe i wiek drzewostanu s ą szczególnie zagro żone wyst ąpieniem po żarów zostały przedstawione na mapie ochrony przeciwpo żarowej. W celu wła ściwego zabezpieczenia przeciwpo żarowego lasu pasami ppo ż., w najbli ższym 10-leciu nadle śnictwo powinno: - utrzyma ć w dobrym stanie istniej ące pasy przeciwpo żarowe poprzez porz ądkowanie ich terenu, - otoczy ć pasem przeciwpo żarowym miejsca o wzmo żonej penetracji turystycznej (biwaki, parkingi le śne, miejsca palenia ognisk), - utworzy ć nowe pasy ppo ż. w miar ę zmieniaj ących si ę potrzeb, szczególnie w nowo powstałych uprawach i drzewostanach w wieku do 30 lat, - nadzorowa ć na podległym sobie terenie, utworzenie i utrzymywanie pasów ppo ż. przez inne zobowi ązane do tego podmioty, - umieszcza ć tablice ostrzegawcze - informacje o zagro żeniu po żarowym z widocznym numerem alarmowym.

3.7.1.3. Stopie ń penetracji lasu

Lasy nadle śnictwa, które stanowi ą cz ęść Puszczy Augustowskiej s ą szczególnie atrakcyjne turystycznie. Potencjalne zagro żenie lasu przez po żary jest bezpo średnio zale żne od nast ępuj ących czynników: - penetracja ludno ści w lasach spowodowana m.in. czynnym wypoczynkiem, szczególnie w okresie wakacyjnym i w dni wolne od pracy, - penetracja zwi ązan ą z grzybobraniem oraz zbieraniem płodów runa le śnego, - poło żenie lasów w pobli żu rzek, jezior – wzmo żony ruch turystyczny w okresie wakacyjnym, - walory przyrodnicze oraz miejsca historyczne.

227

3.7.1.4. Zagro żenia zwi ązane ze szlakami komunikacyjnymi

Przez teren zasi ęgu terytorialnego Nadle śnictwa Płaska nie przebiegaj ą żadne szlaki komunikacyjne, po których odbywałby si ę transport materiałów niebezpiecznych. Znajduje si ę tu jedna droga o okresowo wi ększym nat ęż eniu ruchu. Jest to droga Sucha Rzeczka – Płaska – Mikaszówka – Gruszki – Rudawka, o nawierzchni asfaltowej, po której odbywa si ę sezonowo zwi ększony ruch turystyczny. Wzdłu ż tej drogi został wykonany pas przeciwpo żarowy typu B. Po innych drogach publicznych odbywa si ę prawie wył ącznie ruch lokalny. W zwi ązku z tym, na omawianym terenie nie wyst ępuj ą wi ększe zagro żenia po żarowe powodowane przez szlaki komunikacyjne. Istniej ąca sie ć szlaków komunikacyjnych, bliskie s ąsiedztwo wsi, ł ąk i pastwisk, powoduje okresowy wzrost zagro żenia po żarowego.

3.7.1.5. Lokalizacja ró żnego typu obiektów oraz osad ludzkich w śród lasów nadle śnictwa

Nadle śnictwo Płaska jest stosunkowo zwartym kompleksem leśnym. Jedynie wsie jak Płaska, Gorczyca, Strzelcowizna, Małowiste, Mikaszówka, Rudawka, Gruszki, Rubcowo, Wołkusz oraz mniejsze osady poło żone s ą wewn ątrz kompleksu le śnego. Istnieje w zwi ązku z tym wpływ okolicznej ludno ści na lasy. S ąsiedztwo Augustowa oraz rozproszone obiekty turystyczne i kwatery prywatne wokół Puszczy Augustowskiej to tak że wzrost potencjalnego zagro żenia po żarów lasów, szczególnie w okresie szczytu turystycznego przypadaj ącego na okres letni.

3.7.1.6. Lokalizacja jednostek ga śniczych

Teren nadle śnictwa poło żony jest w zasi ęgu działania Komendy Powiatowej Pa ństwowej Stra ży Po żarnej w Augustowie i Sejnach ( obejmuje swym zasi ęgiem powierzchni ę 3,88 ha). Tam te ż zlokalizowane s ą Jednostki Ratowniczo-Ga śnicze PSP oraz Powiatowe Stanowiska Kierowania. W zasi ęgu terytorialnym nadle śnictwa zlokalizowanych jest pi ęć jednostek Ochotniczych Stra ży Po żarnych, które wł ączono do Krajowego Systemu Ratowniczo - Ga śniczego: - Płaska - KSRG, S1, - Bartniki - KSRG, S1, - Gruszki - KSRG, S1, - Lipsk - KSRG, S3, - Dalny Las - KSRG, S2. OSP poza KSRG, z terenu powiatu augustowskiego mają swoje siedziby w miejscowo ściach:

228

- Strzelcowizna - S1, - Siółko S1, - Krasne S1, - Mołowiste - S1, - Rudawka - S1.

3.7.1.7. Okres swobodnego rozwoju po żaru

Czas swobodnego rozwoju po żaru jest to czas od powstania po żaru do momentu podj ęcia pierwszych działa ń ga śniczych. Czas ten jest kluczowym wska źnikiem na etapie planowania operacyjnego i sporz ądzania powiatowego planu ratowniczego przez Pa ństwow ą Stra ż Po żarn ą. Jest warto ści ą krytyczn ą dla najbardziej niekorzystnych warunków wynikaj ących z poło żenia kompleksu le śnego, mo żliwo ści wykrycia po żaru i dojazdu sił ratowniczych. Okres swobodnego rozwoju po żaru zale ży od nast ępuj ących czynników: - wykrycia i lokalizacji po żaru, - systemu alarmowania, organizacji ł ączno ści i organizacji akcji bojowej, - odległo ści po żaru od baz sprz ętu po żarowego, zast ępów ratowniczych, osad i stra ży po żarnych, - zaopatrzenia w sprz ęt ratowniczy, dost ępu do wody, - sieci dróg dojazdowych. Nadle śnictwo Płaska nie posiada własnych stałych punktów obserwacji naziemnej. Wykrywanie i lokalizacja po żarów prowadzone s ą przez dostrzegalnie przeciwpo żarowe umiejscowione poza nadle śnictwem. Dodatkow ą rol ę odgrywa administracja le śna, osoby postronne oraz patrole przeciwpo żarowe, które mog ą by ć uruchamiane w warunkach wzrostu zagro żenia pożarowego. Nale ży oceni ć, że ten etap trwa od kilku do 15 minut. Od chwili zaalarmowania JRG PSP do wyjazdu mija ok. 1 minuta, natomiast organizacja zast ępów OSP wynosi ok. 5 minut. Zakładaj ąc, że pojazdy ga śnicze poruszaj ą si ę ze średni ą pr ędko ści ą ok. 40 km/h, czas dojazdu do po żaru dla poszczególnych jednostek w obr ębie ich działania, jest zró żnicowany w zale żno ści od odległo ści do miejsca zdarzenia oraz stanu drogi dojazdowej. Okres swobodnego rozwoju po żaru na omawianym terenie nie powinien przekracza ć 30 minut. Nale ży zało żyć, że okres swobodnego rozwoju po żaru do momentu wkroczenia zawodowych lub ochotniczych stra ży po żarnych b ędących w KSRG wynosi od 7 do 30 minut. Przebieg po żaru na etapie gaszenia zale ży od rodzaju po żaru, temperatury i wilgotno ści powietrza, panuj ącego wiatru, dost ępu do wody, stosowanych środków ga śniczych,

229

organizacji akcji gaszenia i naturalnych oraz sztucznych przerw ograniczaj ących i osłabiaj ących rozszerzanie si ę po żaru.

3.7.1.8. Ocena sezonowo ści wyst ępowania zagro żenia pożarowego obszaru le śnego Nadle śnictwa Płaska

Zagro żeniem po żarowym lasu nazywamy istnienie takich warunków w lesie, w których zachodzi mo żliwo ść powstania procesu palenia si ę substancji le śnej. Kształtuj ą je nast ępuj ące czynniki: - mo żliwo ść pojawienia si ę zarzewia ognia, bod źca energetycznego zdolnego do zainicjowania procesu spalania si ę materiałów palnych znajduj ących si ę w lesie, - rodzaj i charakter palnych materiałów znajduj ących si ę w miejscu pojawienia si ę bod źca energetycznego, ich ilo ść i rozmieszczenie na powierzchniach le śnych, - warunki meteorologiczne rzutuj ące na wilgotno ść pokrywy gleby i powietrza, a tym samym decyduj ące o mo żliwo ści palenia si ę lasu. Wilgotno ść materiałów palnych jest tym czynnikiem, który determinuje mo żliwo ść ich zapalenia si ę. Wpływa ona równie ż na rozprzestrzenienie si ę po żarów lasu. Opracowane metody oceny mo żliwo ści powstawania po żarów le śnych w zale żno ści od wilgotno ści ściółki i wilgotno ści powietrza maj ą ułatwić prognozowanie mo żliwo ści powstania po żarów. Na podstawie wielko ści tych parametrów ustala si ę stopie ń zagro żenia po żarowego lasu. Wielko ści graniczne wspomnianych elementów dla poszczególnych stopni zagro żenia podano poni żej. Tabela 74. Stopie ń zagro żenia po żarowego lasu odpowiadaj ący warto ściom wilgotno ści ściółki i wilgotno ści wzgl ędnej powietrza Stopnie zagro żenia po żarowego lasu w Warto ści wilgotno ści [%] mierzone o godzinie punkcie prognostycznym 900 13 00 i pomocniczych pkt. pomiarowych ściółki powietrza ściółki powietrza 1 2 3 4 5 0-60 96-100 0-40 86-100 Brak zagro żenia – 0 stopie ń 61-75 0-100 41-75 0-100 0-40 86-90 0-30 66-85 Zagro żenie małe – 1 stopie ń 41-60 0-95 31-40 0-85 0-20 76-85 0-15 51-65 Zagro żenie średnie – 2 stopie ń 21-40 0-85 16-30 0-65 Zagro żenie du że – 3 stopie ń 0-20 0-75 0-15 0-50

Stopie ń zapalno ści dna lasu zale ży od składu runa, wilgotno ści nagromadzonej le żaniny i ściółki oraz od rozkładu pogody w roku (głównie opadów atmosferycznych). W zwi ązku z tym, że siedliska B św i BM św (gdzie próchnica posiada rozbudowan ą warstw ę materii organicznej, a pokrywa dna lasu jest głównie zadarniona lub mszysta) stanowi ą

230

65,71% powierzchni le śnej Nadle śnictwa Płaska, stopie ń zagro żenia po żarami od tej strony mo żna uzna ć za du ży. Znaczne zagro żenie po żarowe wyst ępuje w okresie wczesnowiosennym. W okresie tym wzrasta intensywno ść wypalania traw na polach i ł ąkach w s ąsiedztwie lasów. Szczególnie podatne na zapalenia s ą lasy, w których wyst ępuj ą znaczne ilo ści łatwopalnych materiałów, zwłaszcza suchych traw. Najcz ęś ciej o tej porze roku wyst ępuj ą po żary pokrywy gleby. W miar ę rozwoju ro ślin runa zagro żenie po żarowe maleje. Ponownie zagro żenie po żarowe wzrasta w miesi ącach letnich, poniewa ż ściółka na skutek silnego przesuszenia ma niewielk ą wilgotno ść . Dodatkowym zagro żeniem jest te ż wzmo żona w tym okresie penetracja lasu przez turystów, a tak że zbieraczy owoców runa le śnego. W miesi ącach letnich na skutek obni żenia poziomu wód gruntowych wyst ępują te ż po żary podpowierzchniowe. Jesieni ą du żą palno ści ą charakteryzuje si ę pokrywa z czernic ą, wrzosem oraz wysuszona ściółka li ściasta. Ponownie wzrasta penetracja lasu, tym razem przez poszukiwaczy grzybów. Pomimo to, w tym okresie następuje najcz ęś ciej zmniejszenie zagro żenia po żarowego. Ni ższa temperatura, dłu ższe noce sprawiaj ą mniejsze parowanie pokrywy, a tym samym jej wysuszanie. W miesi ącach zimowych zagro żone po żarami s ą najcz ęś ciej lasy na siedliskach wilgotnych, na których wyst ępuje wysokie runo zwłaszcza trzcinnik i inne trawy oraz turzyce.

3.7.2. System obserwacyjno - alarmowo - ga śniczy

W systemie działa ń przygotowuj ących do szybkiego wykrywania i gaszenia po żarów podstawowe znaczenie ma istnienie sieci obserwacyjno-alarmowej. Obszar nadle śnictwa monitorowany jest przez 4 punkty obserwacyjne wyposa żone w kamery przemysłowe. Zlokalizowane s ą: przy siedzibie Nadle śnictwa Płaska w Żylinach, w pobli żu Tobołowa (Nadl. Gł ęboki Bród), Krasnem w le śnictwie Jasionowo (Nadl. Augustów) i Rygoli (Nadl. Pomorze). Ponadto w systemie obserwacyjno-alarmowym Nadle śnictwa Płaska funkcjonuj ą uruchamiane przy najwy ższym stopniu zagro żenia po żarowego naziemne patrole przeciwpo żarowe oraz patrole lotnicze organizowane na poziomie RDLP w Białymstoku. Sprz ęt ga śniczy. Nadle śnictwo posiada samochód patrolowo-ga śniczy, ciągnik z podczepionym pługiem oraz sprz ęt podr ęczny. Le śnictwa posiadaj ą ł ączno ść stacjonarn ą i komórkow ą. Samochody słu żbowe i (cz ęś ciowo) prywatne kierownictwa, stra ży le śnej, oraz PAD w nadle śnictwie wyposa żone s ą w radiostacje. Na terenie nadle śnictwa zlokalizowane s ą

231

punkty czerpania wody (wykorzystywane s ą naturalne cieki i zbiorniki wodne) oraz sie ć dróg po żarowych. Po żary lasu s ą przede wszystkim nast ępstwem bezpo średniego, nieostro żnego obchodzenia si ę z ogniem przez ludzi lub te ż wynikiem nieodpowiedniej eksploatacji maszyn i urz ądze ń. W gestii nadle śnictwa jest podj ęcie działa ń zapobiegaj ących po żarom. Chodzi zwłaszcza o oddziaływanie wychowawcze na t ę cz ęść społecze ństwa, która z ró żnorodnych powodów mo że mie ć styczno ść z lasem. Nadle śnictwo powinno prowadzi ć akcj ę uświadamiaj ącą współpracuj ąc w tym zakresie ze stra żą po żarn ą, szkołami, organizacjami młodzie żowymi i społecznymi. Administracja LP w celu dotarcia do masowego odbiorcy, z tematem zagro żenia po żarowego w lasach, powinna wykorzystywa ć w jak najwi ększym zakresie środki masowego przekazu (radio, telewizj ę i pras ę). Akcj ę u świadamiaj ącą nale ży wzmóc w okresie najwi ększego zagro żenia po żarowego w lasach. Przy opracowaniu corocznych planów operacyjnych, zwanych ,,Sposobami post ępowania na wypadek po żaru, kl ęski żywiołowej lub innego miejscowego zagro żenia dla obszarów le śnych” nale ży wykorzysta ć zamieszczone poni żej zestawienia, które w trakcie obowi ązywania planu mog ą ulega ć zmianie: - prognozowanie zagro żenia, - plan alarmowania, - magazyny sprz ętu przeciwpo żarowego, - punkty czerpania wody, - dojazdy po żarowe. System prognozowania zagro żenia po żarowego obszarów le śnych w Nadle śnictwie Płaska jest zgodny z Zarz ądzeniem Nr 15 Dyrektora Generalnego Lasów Pa ństwowych z dnia 22 lutego 2008 (Znak ZO-2511-1-2/08), gdzie wprowadzono nowy podział obszarów le śnych Polski na strefy prognostyczne. Prognozowanie zagro żenia po żarowego obszarów le śnych dla 12 strefy, w której znajduje si ę Nadle śnictwo Płaska, odbywa si ę w punkcie prognostycznym w Nadle śnictwie Gł ęboki Bród wraz z punktem pomocniczym w Smolnikach (Nadle śnictwo Suwałki). Informacja o zagro żeniu po żarowym publikowana jest na stronie internetowej RDLP w Białymstoku: www.bialystok.lasy.gov.pl w odno śniku „zagro żenie po żarowe lasu”. W zale żno ści od stopnia zagro żenia po żarowego podejmowane s ą okre ślone w Instrukcji ochrony przeciwpo żarowej obszarów le śnych czynno ści dla ograniczenia mo żliwo ści powstania po żaru, jego szybkiego wykrycia i ugaszenia (tabela 75).

232

Tabela 75. Zadania i przedsi ęwzi ęcia ochronne realizowane przez jednostki organizacyjne LP w zale żno ści od stopnia zagro żenia po żarowego lasu Stopie ń zagro żenia Przedsi ęwzi ęcia ochronne 0 1 2 3 1 2 3 4 5 Utrzymywanie dy żurów w PAD RDLP x x x x Utrzymywanie dy żurów w PAD nadle śnictwa - x* x x Wprowadzenie dy żuru (w tym tak że domowego) dla osoby wyznaczonej do wzmocnienia obsady PAD na potrzeby organizowania akcji ratowniczo- - - x* ga śniczych Wykonywanie zada ń przez pełnomocnika nadle śniczego - x x x Dy żury obserwatorów na dostrzegalniach po żarowych oraz pozostałych - x* x x punktach obserwacyjnych Patrolowanie w rejonach szczególnie zagro żonych po żarem – wg - - - x oddzielnego planu nadle śnictwa Uruchomienie patroli lotniczych - wg oddzielnego planu RDLP - - - x Wprowadzenie stanu pogotowia dla usługodawców, do bezzwłocznego - - x x użycia sprz ętu mechanicznego i gospodarczego wraz z obsług ą Wprowadzenia okresowego zakazu wst ępu do lasu – wg kryteriów - - - x wynikaj ących z obowi ązuj ących przepisów i opracowanych zasad Wprowadzenia stanu pogotowia dla całego stanu osobowego nadle śnictwa - - - x - wg oddzielnego planu nadle śnictwa Stopie ń gotowo ści startowej** dla ga śniczych statków powietrznych (min) - 15 10 5 Koordynacja wszystkich działa ń przez RDLP x x x x x – wykonywanie czynno ści od godz. 9 00 do zachodu sło ńca, x* - nadle śnictwo mo że w porozumieniu z RDLP odst ąpi ć od dyżurowania, ** - czas od zadysponowania statku powietrznego do wykonania startu

Tabela 76. Plan alarmowania Radiotelefon Jednostka Adres Telefon kryptonim 1 2 3 4 KP PSP Augustów - Augustów, ul. Brzostowskiego 2 998 Stanowisko Kierowania 87-643-81-26/27 Białystok 2 - 101 KP PSP Augustów 998, 87-643-81-50 Sekretariat Fax 87-643-81-35 85-653-73-41 SKPKW Białystok, ul. Warszawska 3 Fax 85-670-36-54 Białystok 2 - 100 85-670-27-50 Sucha Rzeczka 60 87-641-87-23 PAD Nadle śnictwa Fax 87-641-88-31 Białystok 1 - 21 Płaska 506-990-764 85-748-18-22 Białystok, ul. Lipowa 51 PAD RDLP Białystok Fax 85-746-08-19 Białystok 1 - 100

606-226-993 PAD RDLP Białystok Białystok,ul. Lipowa 51 606-226-993 Białystok 1 - 100 Spec. ds. ochrony ppo ż. LBL Białystok – Aeroklub Białostocki, 85-742-60-18 Białystok 1 - 200 Krywlany ul. Ciołkowskiego 2, Białystok 600-538-724 PAD Nadle śnictwa 87-643-99-00 Augustów, ul. Lipowiec Białystok 1 - 1 Augustów 607-446-286 PAD Nadle śnictwa 87-641-96-65 Szczebra Białystok 1 – 27 Szczebra 87-641-95-06

233

Radiotelefon Jednostka Adres Telefon kryptonim 1 2 3 4 PAD Nadle śnictwa Gł ęboki Bród 4, 16-506 Giby 87-516-52-03 Białystok 1 – 12 Gł ęboki Bród PAD Nadle śnictwa Pomorze 8 87-516-57-93 Białystok 1 – 22 Pomorze 15-506 Giby 519-608-173 Wie ża obserwacyjna Żyliny-Nadle śnictwo Płaska 87-641-87-23 wew. 217 Białystok 1 – 21 (kamera) Wie ża obserwacyjna Krasne, Nadle śnictwo Augustów 87-643-99-00 - (kamera) oddz. 340 Wie ża obserwacyjna Kamie ń, gm. Sztabin Pracuje w PAD - (kamera) Le śnictwo Sztabin oddz. 35d Augustów 87-424-05-60 centrala Nadleśnictwo Drygały 87-424-05-74 PAD LBL Rostki Białystok 1 – 300 ul. Grunwaldzka 22 87-424-05-66 pilot 607-661-535 LBL Suwałki Aeroklub Suwałki, ul. Wojczy ńskiego 87-566-52-29 - Augustów, ul. Brzostowskiego 6 87-643-93-33 Policja - Płaska 87 -641 -87 -37 Słu żby Medyczno - Szpital Augustów 999/112 - Sanitarne ul. Szpitalna 12 87-644-43-00 Ośrodek zdrowia Płaska 87-641-87-25 - Punkty prognozowania: - Gł ęboki Bród Nadle śnictwo Gł ęboki Bród 87-516-52-03 Białystok 1 – 12 Le śniczy 85-713-15-77 - Kopna Góra Nadle śnictwo Supra śl Kom. 78 26 20 826 Białystok 1 – 25 85-718-31-70 - Morgowniki Nadle śnictwo Nowogród 86-217-55-14 Białystok 1 – 17 Augustów 87-643-30-56 Inni: Płaska 87-643-90-80 - Urz ędy Gmin Sztabin 87-643-97-51 Giby 87-516-50-38 87-641-87-23 606-729-969 - Puzio Stra ż Le śna 519-154-308 Sucha Rzeczka 60 Białystok 1-21-10 Nadle śnictwa Płaska Omelianiuk 721-597-254 Krzysztof Puczyłowski ZUL Acer 87-641-75-45 Gruszki Jarosław Harmuszkiewicz 507-105-708 ZUL Jodła 87-642-37-58 Krasne Jan Doroszkiewicz 692-929-286 ZUL Jodełka Strzelcowizna 609-229-306 Wiesław Milewski Grzegorz Puzio 606-729-969 Zdzisław Omelianiuk 519-154-308 Obsługa samochodu 502-389-744 patrolowo-ga śniczego Krzysztof Puczyłowski 87-641-87-54 i ci ągnika z pługiem 721-597-254

234

Radiotelefon Jednostka Adres Telefon kryptonim 1 2 3 4 Stanisław Dobrowolski 609-033-571

87-641-80-49 Jarosław Dobrzy ński 669-214-333 87-641-88-47 Fabian Rowi ński 601-557-516 692-423-018

Tabela 77. Kierownictwo jednostki, kadra in żynieryjno-techniczna upowa żniona do organizowania i kierowania akcj ą ga śnicz ą z ramienia LP

Tel.: stacjonarny, Funkcja Imi ę i Nazwisko Adres komórkowy

1 2 3 4 87-733-18-27 Nadle śniczy Leszek Skubis Płaska 665-855-544 609-229-246 Z-ca 692-443-999 Ścibor Zawi ślak Płaska Nadle śniczego 87-641-87-49 606-729-889 In żynier nadzoru Adrian Bagnowski Dworczysko

608-200-426 In żynier nadzoru Radosław Puczyłowski Mołowiste 609-148-012 Stanisław 87- 641-80-48 Sekretarz Sucha Rzeczka Harmuszkiewicz 508-667-940 87-641-89-79 Prowadz ący Tomasz Jarosz Augustów 506-990-764 sprawy p.po ż 605-038-919

Plan alarmowania przedstawia si ę on nast ępuj ąco: Tabela 78. Plan alarmowania le śnictw, wykaz ł ączno ści telefonicznej Telefon Le śniczy, Telefony Lp. Le śnictwo OSP Telefon stacjonarny Podle śniczy, inni komórkowy 1 2 3 4 5 6 7 Obr ęb Płaska 608-271-227 1 Pobojne 87-641-89-11 Rafał Turowski Płaska 721-597-254 501-449-390 600-761-968 87-641-87-05 Ireneusz Wiszniewski 501-449-513 Płaska 721-597-254 2 Mały Borek 510-596-708 Wojciech Harasim 506-643-920 Zbigniew Naumowicz 660-797-204 Królowa 3 507-860-390 Płaska 721-597-254 Woda Agnieszka Smuga 602-561-707 723-527-472 87-641-88-24 Eugeniusz Polkowski 4 Jazy 501-449-546 Płaska 721-597-254 Andrzej Guzewicz 798-156-807

235

Telefon Le śniczy, Telefony Lp. Le śnictwo OSP Telefon stacjonarny Podle śniczy, inni komórkowy 1 2 3 4 5 6 7 506-643-837 Stanisław 724-727-878 87-641-88-32 Dobrowolski 501-449-620 5 Hanus Płaska 721-597-254 Jarosław 604-552-973

Kazimierczyk 506-643-933 Obr ęb Serwy II 609-314-738 87-641-87-19 Szymon Raczkowski Ksi ęż y 502-868-790 Strzelcowi 6 665-069-044 Mostek Sławomir 515-807-182 zna 87-641-88-96 Wiszniewski 506-643-925 724-076-138 Mariusz Polkowski 501-449-685 Mołowiste 505-625-945 7 Gorczyca 691-967-842 Płaska 721-597-254 87-641-89-10 Edmund Krauze 530-469-943 Fabian Bułtralik 607-532-159 Strzelcowi 8 Sówki 783-033-705 665-069-044 Dariusz Abrycki zna 530-170-822 605-833-557 87-641-76-06 Marcin Ha ńczyc 530-373-470 9 Łozki Gruszki 507-946-421 693-855-927 87-516-54-76 Adam Andruczyk 530-509-098 Obr ęb Mikaszówka 508-717-158 87-641-76-70 Andrzej Skowro ński 10 Gruszki 501-449-647 Gruszki 507-946-421 Kamil Polkowski 502-868-724 505-159-786 Marek Juszkiewicz 502-130-520 11 Okop Gruszki 507-946-421 694-125-665 Grzegorz Pawłowski 506-643-948 Agnieszka 694-165-864

Wyrzykowska 501-449-751 12 Ostry ńskie Gruszki 507-946-421 692-683-903 Ewa Citkowska 501-449-638 509-556-440 87-641-75-87 Stanisław Pawluczuk 501-449-723 Rudawka 663-939-593 13 Kudrynki 500-293-977 Gruszki 507-946-421 Stanisław Jasi ński 506-644-020 Wiesław 504-563-563 87-641-76-29 Sawastynowicz 501-449-733 Rudawka 663-939-593 14 Trzy Kopce 500-293-977 Gruszki 507-946-421 Andrzej Jadeszko 501-449-739 Aleksander 600-749-073 87-642-10-18 Topolewski 604-731-464 Rudawka 663-939-593 15 Wołkusz 693-257-625 87-641-76-25 Lech Giedo 604-738-348 600-561-282 16 Szkółki 87-641-75-32 Stefan Chili ński Rudawka 663-939-593 604-948-864 Ośrodek Hodowli Zwierzyny Rajmund 663-536-530 17 Łowiectwo 87-641-87-50 Pietrusiewicz 501-449-752

236

Telefon Le śniczy, Telefony Lp. Le śnictwo OSP Telefon stacjonarny Podle śniczy, inni komórkowy 1 2 3 4 5 6 7 Zakłady Usług Le śnych Jarosław 87-641-75-45 18 Acer Harmuszkiewicz 507-105-707 87-642-37-58 19 Jodła Jan Doroszkiewicz 692-929-286 20 Jodełka Wiesław Milewski 609-229-306

Tabela 79. Ł ączno ść telefoniczna Jednostka Obsługa Organizacja - Numer Adres Funkcja Nazwisko i imi ę le śnictwo 1 2 3 4 5 87-733-18-27 Nadle śnictwo 665-855-544 Nadle śniczy Leszek Skubis Płaska 609-229-246 87-641-87-44 Zast ępca Nadle śnictwo Ścibor Zawi ślak Płaska 606-729-989 Nadle śniczego Nadle śnictwo 606-729-889 In żynier Nadzoru Adrian Bagnowski Dworczysko 608-200-426 Nadle śnictwo In żynier Nadzoru Radosław Puczyłowski Małowiste 609-148-012 87-641-80-48 Stanisław Nadle śnictwo Sekretarz Nadl. Sucha Rzeczka 508-667-940 Harmuszkiewicz 87-641-87-23 Nadle śnictwo wew. 217 Spec. bhp i ppo ż. Tomasz Jarosz Augustów 506-990-764 87-641-80-33 Mariusz Puzio Sucha Rzeczka 606-729-969 502-389-744 Nadle śnictwo Stra ż Le śna Zdzisław Omelianiuk Sucha Rzeczka 519-154-308 87-641-87-54 Krzysztof Puczyłowski Płaska 721-597-254 501-449-792 Nadle śnictwo Specjalista SL Joanna Jasnoch Sucha Rzeczka 661-711-347 87-641-89-11 Pobojne 608- 271-227 Le śniczy Rafał Turowski Płaska 501-449-390 87-641-87-05 600-761-968 Le śniczy Ireneusz Wiszniewski Augustów Mały Borek 501-449-513 510-596-708 Podle śniczy Wojciech Harasim Krasne 506-643-920 660-797-204 Le śniczy Zbigniew Naumowicz Płaska Królowa Woda 507-860-390 Podle śniczy Agnieszka Smuga Gł ęboki Bród 602-561-707 87-641-88-24 Jazy 723-527-472 Le śniczy Eugeniusz Polkowski Jazy 501-449-546

237

Jednostka Obsługa Organizacja - Numer Adres Funkcja Nazwisko i imi ę le śnictwo 1 2 3 4 5 798-156-807 Podle śniczy Andrzej Guzewicz Sejny 506-643-837 87-641-88-32 724-727-878 Le śniczy Stanisław Dobrowolski Jazy Hanus 501-449-620 604-552973 Podle śniczy Jarosław Kazimierczyk Płaska 506-643-933 87-641-87-19 609-314-738 Le śniczy Szymon Raczkowski Małowiste 502-868-790 Ksi ęż y Mostek 87-641-88-96 515-807-182 Podle śniczy Sławomir Wiszniewski Małowiste 506-643-925 724-076-138 Le śniczy Mariusz Polkowski Małowiste 501-449-685 Gorczyca 87-641-89-10 691-967-842 Podle śniczy Edmund Krauze Płaska 530-469-943 607-532-159 Le śniczy Fabian Bułtralik Gorczyca Sówki 783-033-705 Podle śniczy Dariusz Abrycki Gorczyca 530 -170 -822 87-641-76-06 605-833-557 Le śniczy Marcin Ha ńczyc Łozki Łozki 530-373-470 87-516-54-76 Podle śniczy Adam Andruczyk fr ącki 693 -855 -927 87-641-76-70 508-717-158 Le śniczy Andrzej Skowro ński Gruszki Gruszki 501-449-647 502-868-724 Podle śniczy Kamil Polkowski Gruszki 505-159-786 Le śniczy Marek Juszkiewicz Rudawka 502 -130 -520 Okop 694-125-665 Podle śniczy Grzegorz Pawłowski Ostry ńskie 506 -643 -948 694-165-864 Agnieszka Le śniczy Lipsk 501 -449 -751 Wyrzykowska Ostry ńskie 692-683-903 Podle śniczy Ewa Citkowska Gorczyca 501 -449 -638 87-641-76-28 509-556-440 Le śniczy Stanisław Pawluczyk Kudrynki 501-449-723 Kudrynki 87-641-75-87 500-293-977 Podle śniczy Stanisław Jasi ński Gruszki 506-644-020 87-641-76-29 Stanisław Trzy Kopce 504-563-563 Le śniczy Gruszki Sawastynowicz 501-449-733

238

Jednostka Obsługa Organizacja - Numer Adres Funkcja Nazwisko i imi ę le śnictwo 1 2 3 4 5 87-641-75-87 500-293-977 Podle śniczy Andrzej Jadeszko Płaska 501-449-739 87-642-10-18 Aleksander 600-749-073 Le śniczy Lubinowo Topolewski 604-731-464 Wołkusz 87-641-76-25 693-257-625 Podle śniczy Lech Giedo Rudawka 604-738-348 87-641-75-32 Szkółki 600-561-282 Le śniczy Stefan Chili ński Trzy Kopce 604-948-864 87-641-87-50 Łowiectwo 663-536-530 Le śniczy Rajmund Pietrusiewicz Płaska (OHZ) 501-449-752

3.7.3. Dysponowanie sił lotniczych i sprz ętu specjalistycznego

W zasi ęgu działania RDLP w Białymstoku działaj ą 2 Le śne Bazy Lotnicze : • Le śna Baza Lotnicza Białystok – Krywlany tel. 85-742-60-19, 85-748-18-22, radiotelefon 1-200 lub 600-538-724 samolot ga śniczy. Wyposa żenie: - w okresie od 1 kwietnia do 30 wrze śnia samolot patrolowo-ga śniczy Dromader M18B (zbiornik wody - pojemno ść 2200 l), - cały sezon palno ści – samolot patrolowy. • Le śna Baza Lotnicza Rostki - Nadle śnictwo Drygały tel. 87-424-05-74 PAD, 87-424- 05-60 centrala, radiotelefon 1-300 lub pilot 607-661-535. Wyposa żenie: - w okresie od 1 kwietnia do 30 wrze śnia – samolot patrolowo-ga śniczy Dromader M18B (zbiornik wody – pojemno ść ok. 2200l). Zasady dysponowania: Dysponowa ć samolotem mog ą RDLP Białystok, Nadle śnictwa, Komenda Wojewódzka PSP, Powiatowe Stanowiska Kierowania Komend Powiatowych PSP, za po średnictwem: - PAD RDLP tel. 85-748-18-22 lub 606-226-993, radiotelefon 1-100 , który koordynuje prac ę LBL Białystok – Krywlany, radiotelefon 1-2,

239

- Nadle śnictwo Drygały tel. 87-424-05-74, radiotelefon 1 - 27, które koordynuje prac ę LBL Rostki. W sytuacjach szczególnych mo żna kontaktowa ć si ę bezpo średnio z lotniskiem. Naziemny sprz ęt specjalistyczny. Tabela 80. Wykaz sprz ętu specjalistycznego wraz z obsług ą Rodzaj sprz ętu Lokalizacja Osoba obsługuj ąca Telefon, radiotelefon

1 2 3 4 Samochód patrolowo - Żyliny, gara ż przy Grzegorz Puzio 606-729-969 ga śniczy Nadle śnictwie Płaska

Zgodnie z pkt. 4.7 Instrukcji ochrony przeciwpo żarowej lasu, Nadle śnictwo Płaska posiada wystarczaj ącą ilo ść baz i środków, sprz ętu do gaszenia po żarów.

3.7.4. Dost ępno ść terenów le śnych i stan zaopatrzenia wodnego 3.7.4.1. Dost ępno ść terenów le śnych

Szybkie wykrycie po żaru i zaalarmowanie o jego powstaniu jednostek ratowniczych decyduje w du żej mierze o tempie i rozmiarze działa ń ga śniczych. Niemniej skuteczno ść warunkuje tak że stan dróg, posiadane środki ga śnicze oraz sprz ęt po żarniczy. Brak dróg oraz ich zły stan ograniczaj ą zdolno ści manewrowe jednostek ratowniczych, utrudniaj ą prowadzenie działa ń ratowniczych, a przez to mog ą rzutowa ć na rozprzestrzenianie si ę po żarów lasu na znaczne powierzchnie. W celu zapewnienia wła ściwych warunków działania pojazdom ratowniczym należy: - oznakowa ć i utrzyma ć w stanie ci ągłej przejezdno ści drogi dojazdowe do punktów czerpania wody i baz sprz ętu, - niezwłocznie usuwa ć przeszkody (wiatrołomy) w przypadku zatarasowania dróg i linii, - na drogach jednopasmowych budowa ć mijanki, - punkty czerpania wody przygotowa ć w sposób odpowiedni do ich zada ń poprzez budow ę podjazdów dla sprz ętu ga śniczego, - mosty tymczasowe przebudowa ć na trwałe.

3.7.4.2. Dojazdy po żarowe

W przypadku budowy nowych lub przebudowy istniej ących dojazdów po żarowych, nale ży im nada ć nast ępuj ące parametry:

240

- nawierzchni ę gruntow ą lub utwardzon ą o no śno ści co najmniej 100 kN i nacisku na o ś 50 kN, - promienie zewn ętrzne łuków o długo ści co najmniej 11 m, - odst ępy pomi ędzy koronami drzew do wysoko ści 4 m liczonej od nawierzchni jezdni co najmniej 6 m, - szeroko ść jezdni co najmniej 3 m, - plac manewrowy o wymiarach co najmniej 20 x 20 m w przypadku drogi nieprzelotowej, - mijanki o szeroko ści 3 m i długo ści 23 m poło żone od siebie w odległo ści nie wi ększej ni ż 300 m z zapewnieniem z nich wzajemnej widoczno ści, w przypadku dróg o jednym pasie ruchu.

Tabela 81. Wykaz dojazdów oraz dróg po żarowych Parametry drogi Numer Przebieg drogi, (nawierzchnia, przeszkody dojazdu po żarowego Obr ęb le śny (oddział) terenowe itp.) 1 2 3 Płaska (oddz. 6 - 25) 1 Nawierzchnia żwirowa, stan dobry Mikaszówka (oddz. 31 - 290) 2 Płaska (oddz. 1 - 5) Bitumiczna, stan b. dobry 3 Płaska (oddz. 7 - 186) Nawierzchnia żwirowa, stan dobry 4 Płaska (oddz. 66 - 329) Bitumiczna, stan b. dobry Płaska (oddz. 50 - 248) 5 Bitumiczna, stan b. dobry Mikaszówka (oddz. 1 - 243) 6 Płaska (oddz. 248 - 284) Nawierzchnia żwirowa, stan dobry 7 Serwy II (oddz. 285 - 301) Bitumiczna, stan b. dobry 8 Serwy II (oddz. 266 - 299) Bitumiczna, stan b. dobry 9 Serwy II (oddz. 248 - 250) Nawierzchnia żwirowa, stan dobry 10 Serwy II (oddz. 247 - 331) Nawierzchnia żwirowa, stan dobry Macharce - Podmacharce 11 Serwy II (oddz. 346 - 352) bitumiczna, Podmacharce - Strzelcowizna żwirowa 12 Serwy II (oddz. 346A - 442) Nawierzchnia żwirowa, stan dobry 13 Serwy II (oddz. 362 - 442) Nawierzchnia żwirowa, stan dobry 14 Mikaszówka (oddz. 86 - 109) Nawierzchnia żwirowa 15 Mikaszówka (oddz. 36 - 216) Nawierzchnia żwirowa 16 Mikaszówka (oddz. 1 - 217) Nawierzchnia żwirowa

241

Parametry drogi Numer Przebieg drogi, (nawierzchnia, przeszkody dojazdu po żarowego Obr ęb le śny (oddział) terenowe itp.) 1 2 3 17 Mikaszówka (oddz. 31 - 108) Nawierzchnia żwirowa 18 Mikaszówka (oddz. 92 - 236) Bitumiczna, stan dobry Mikaszówka (oddz. 92-62, 93- 67,94-68,95-69,96-70,97- 19 71,127,162,163,199,200,201,235) Bitumiczna, stan dobry Droga asfaltowa Gruszki – Rubcowo 20 Mikaszówka (oddz. 207 - 260) Nawierzchnia żwirowa, stan dobry 21 Mikaszówka (oddz. 234 - 259A) Nawierzchnia żwirowa, stan dobry 22 Mikaszówka (oddz. 122 - 334) Nawierzchnia żwirowa, stan dobry 23 Mikaszówka (oddz. 243 - 309) Nawierzchnia żwirowa, stan dobry 24 Mikaszówka (oddz. 291 - 338) Nawierzchnia żwirowa, stan dobry 25 Mikaszówka (oddz. 340 - 341) Nawierzchnia żwirowa, stan dobry

Dojazdy po żarowe zostały oznakowane w terenie przy pomocy tablic. Dodatkowo jako drogi po żarowe s ą wykorzystywane na omawianym terenie wymienione wy żej liczne drogi innych własno ści biegn ące przez kompleksy le śne. Sie ć dojazdów po żarowych w Nadle śnictwie Płaska jest wystarczaj ąca dla jednostek LP II kategorii zagro żenia po żarowego.

3.7.4.3. Stan zaopatrzenia wodnego

Źródła wody do celów przeciwpo żarowych powinny by ć zapewnione w ilo ści co najmniej 50 m 3, zgromadzonych w postaci nie wi ęcej ni ż dwóch zbiorników w obr ębie chronionej powierzchni lub cieku o stałym przepływie wody nie mniejszym ni ż 10 dm 3/s przy najni ższym stanie wód, z zapewnieniem najbli ższego stanowiska czerpania wody w terenie o promieniu nie wi ększym ni ż 5 km. Przystosowanie do celów przeciwpo żarowych istniej ących zasobów wodnych polega na: - zbudowaniu dojazdu o parametrach drogi po żarowej, umo żliwiaj ącej przejazd pojazdem bez zawracania lub zako ńczonej placem manewrowym, - zbudowaniu w miar ę potrzeb studzienek ssawnych lub innych urz ądze ń umo żliwiaj ących pobór wody, chronionych przed zamuleniem i zamarzni ęciem,

242

- zapewnieniu mo żliwo ści poboru wody z gł ęboko ści nie wi ększej ni ż 6 m licz ąc od osi pompy, - zbudowaniu zastawek na rowach, kanałach melioracyjnych, rzeczkach i strumieniach, - zapewnieniu dost ępu do istniej ącej sieci hydrantów. Wykaz istniej ących punktów czerpania wody w Nadle śnictwie Płaska przedstawia poni ższa tabela. Tabela 82. Wykaz punktów czerpania wody Uwagi (dojazd, L.p. Lokalizacja Le śnictwo Rodzaj Pojemno ść dost ępno ść , przystosowanie 1 2 3 4 5 6 Oddz. 3, biwak Rybacka 1 Pobojne Kanał Augustowski Bez ogranicze ń Buda 2 Oddz 50a, Flisakówka Pobojne Jezioro Paniewo Bez ogranicze ń Królowa 3 Oddz. 123d Sztuczny zbiornik 150 m3 Woda 4 Oddz. 286 h, osada le śna Hanus Sztuczny zbiornik 50 m3 Mikaszówka przy śluzie na 5 Jazy Kanał Augustowski Bez ogranicze ń Kanale Augustowskim 6 Sucha Rzeczka, przy jazie Gorczyca Jezioro Serwy Bez ogranicze ń 7 Oddz. 362, biwak Patelnia Sówki Jezioro Paniewo Bez ogranicze ń Oddz. 388k, przy mo ście 8 Łozki Czarna Ha ńcza Bez ogranicze ń motopomp ą na Czarnej Ha ńczy 9 Kudrynki, przy jazie Kudrynki Kanał Augustowski Bez ogranicze ń 10 Oddz. 308c Wołkusz Sztuczny zbiornik 70 m3

Wykaz sieci hydrantowej: a) wie ś Rubcowo - studnia gł ębinowa, b) wie ś Płaska, c) wie ś Gorczyca, d) wie ś Mołowiste, f) wie ś Strzelcowizna.

Wymienione zbiorniki wodne, hydranty, rzeki i jeziora daj ą mo żliwo ść pobrania wody przy pomocy motopompy i udost ępnione s ą dla dojazdu sprz ętu ci ęż kiego wraz z mo żliwo ści ą mijania. Uwzgl ędniaj ąc przynale żno ść Nadle śnictwa Płaska do II kategorii zagro żenia po żarowego nale ży uzna ć stan zaopatrzenia w wod ę dla celów ga śniczych za wystarczaj ący.

243

3.7.5. Zadania profilaktyczne z zakresu ochrony przeciwpo żarowej

Konieczne jest prowadzenie gospodarstwa le śnego, tak by zwi ększy ć biologiczn ą odporno ść drzewostanów na powstawanie i rozwój po żarów le śnych. Podstawowe znaczenie b ędą miały: - działania i czynno ści zmniejszaj ące ilo ść materiałów łatwo zapalnych w lesie. Wa żny przy tym jest termin i czas realizowania zada ń ochronnych i hodowlanych, - działania utrudniaj ące rozwój po żarów, hamuj ące szybko ść ich rozprzestrzeniania si ę, a nawet mog ące całkowicie wstrzyma ć ich rozwój, zwłaszcza tych o mniejszej intensywno ści, - działania maj ące na celu u świadamianie społecze ństwa oraz odpowiednie ukierunkowanie ruchu turystycznego. Zmniejszenie ilo ści materiałów palnych w lesie mo żna osi ągn ąć przez: - wykaszanie traw wzdłu ż szlaków komunikacyjnych, ich zaorywanie lub niszczenie środkami chemicznymi, - usuwanie gał ęzi, chrustu, wierzchołków drzew, odpadów poeksploatacyjnych, i innych materiałów palnych na odległo ść powy żej 30 m od dróg i linii oddziałowych,

W ramach działa ń utrudniaj ących rozwój po żarów nale ży wykona ć: - wprowadzanie domieszek drzew i krzewów li ściastych, zwłaszcza wzdłu ż dróg oraz na obrze żach upraw zakładanych na siedliskach boru świe żego i boru mieszanego świe żego, - utrzymywanie istniej ących pasów przeciwpo żarowych w nale żytym stanie, - zakładanie pasów przeciwpo żarowych przy biwakach i parkingach le śnych.

W działaniach u świadamiaj ących społecze ństwo oraz ukierunkowuj ących ruch turystyczny nale ży: - prowadzi ć w śród społeczno ści lokalnej akcj ę propagandow ą o tematyce przeciwpo żarowej skierowan ą zarówno do dorosłych, jak młodzie ży i dzieci, - dąż yć do u świadamiania społeczno ści lokalnej na temat szkodliwo ści wypalania traw i skutków powstałych przez to po żarów (w okresach kiedy ten proceder wyst ępuje), - rozwiesza ć plakaty i ogłoszenia, o tre ści edukacyjnej, w miejscach zbiorowego przebywania ludno ści np. przed sklepami, urz ędami, przy budynkach LP, - ustawi ć tablice informacyjno-ostrzegawcze w miejscach o najwi ększej penetracji i przy drogach prowadz ących do lasu,

244

- egzekwowa ć zakaz poruszania si ę po terenach le śnych w okresach najwi ększego zagro żenia po żarowego, - w okresach najwi ększego zagro żenia, administracja LP powinna korzysta ć ze środków masowego przekazu, by dotrze ć ze swymi komunikatami do jak najwi ększej liczby odbiorców.

3.7.6. Instrukcja post ępowania dla pracowników nadle śnictwa w przypadku zaistnienia po żaru lasu

Punkt Alarmowo – Dyspozycyjny nadle śnictwa zobowi ązany jest: a) zaalarmowa ć KPPSP Augustowie b) zaalarmowa ć kadr ę kierownicz ą nadle śnictwa, miejscowego le śniczego lub osoby wyznaczone przez nadle śniczego do interwencji w wypadku po żaru, c) je śli zachodzi potrzeba żą da ć niezwłocznie pomocy lotnictwa, d) zaalarmowa ć PAD RDLP, e) uruchomi ć na polecenie kierujących akcj ą ga śnicz ą dostarczanie na miejsce po żaru sprz ętu specjalistycznego lub pomocniczego, f) stale współpracowa ć i utrzymywa ć ł ączno ść z miejscem po żaru, kierownictwem nadle śnictwa, PSP, samolotami i PAD RDLP. Kierownictwo nadle śnictwa, personel in żynieryjno - techniczny winny: a) uda ć si ę na miejsce po żaru, b) zorganizowa ć i podj ąć akcj ę ga śnicz ą, w tym: - zaalarmowa ć potrzebn ą liczb ę pracowników nadle śnictwa, - sprowadzi ć do po żaru środki i sprz ęt ga śniczy b ędący w dyspozycji nadle śnictwa, - wyznaczy ć pracowników w celu szybkiego doprowadzenia na miejsce po żaru lub koncentracji wezwanych jednostek stra ży po żarnej i sił lotniczych, - wyznaczy ć osob ę aktualnie dy żuruj ącą do udania si ę na miejsce po żaru lub samemu uda ć si ę samochodem na miejsce po żaru, - zorganizowa ć w miar ę potrzeby ewakuacj ę ludzi i mienia z zagro żonych budynków lub terenów, - zapewni ć stał ą ł ączno ść pomi ędzy miejscem po żaru a nadle śnictwem, - dostarczy ć na miejsce po żaru napoje chłodz ące dla gasz ących, c) przy organizacji dostępu do po żaru uwzgl ędni ć istniej ące dojazdy po żarowe, d) do koordynacji działa ń ga śniczych u żywa ć map ochrony ppo ż. Nadle śnictwa Płaska,

245

e) przekaza ć kierownictwo akcji dowódcy jednostki stra ży po żarnej z chwil ą jej przybycia, współpracowa ć z nim i podporz ądkowa ć si ę jego rozkazom w trakcie akcji ga śniczej, f) przej ąć po żarzysko po upewnieniu si ę, że jest wła ściwie zgaszone bez widocznych żarz ących si ę pni, gał ęzi itd. oraz zorganizowa ć jego dogaszenie i zabezpieczenie, g) ustali ć okoliczno ści powstania i rozprzestrzeniania si ę po żaru (ustalenie miejsca powstania po żaru, przyczyny oraz zabezpieczenie śladów, uzyskanie o świadcze ń naocznych świadków) przy współudziale Policji i PSP, jeszcze w trakcie trwania po żaru. Po po żarze nadle śnictwo zobowi ązane jest: a) oszacowa ć straty popo żarowe, b) podj ąć czynno ści niezb ędne w celu ustalenia sprawcy po żaru i uzyskaniu odszkodowania za poniesione straty, c) przy po żarze ponad 10 ha powoła ć komisj ę, która sporz ądzi analiz ę okoliczno ści i przyczyn powstania po żaru oraz przebiegu akcji ga śniczej, d) prowadzi ć rejestr po żarów i przekaza ć meldunek o po żarze do RDLP w Białystoku, e) ka żdorazowo w terminie 5 dni od daty powstania po żaru nadle śnictwo obowi ązane jest: - wprowadzi ć dane o po żarze do ewidencji po żarów w SILP (meldunek o po żarze), po wcze śniejszym ich uzgodnieniu z komend ą powiatow ą (miejsk ą) PSP, a tak że numer meldunku z systemu ewidencyjnego PSP, - przesła ć do wła ściwej komendy powiatowej PSP i organów ścigania pisemne zawiadomienie o po żarze, z zał ączonym arkuszem ewidencyjnym po żaru lasu.

3.7.7. Mapa ochrony przeciwpo żarowej

Kieruj ąc si ę wytycznymi „Instrukcji urz ądzania lasu” opracowano map ę ochrony przeciwpo żarowej w skali 1:50000, która stanowi integraln ą cz ęść planu. Posłu ży ona jako materiał pomocniczy do opracowania rocznych szczegółowych planów operacyjnych. Na mapie tej oznaczono za pomoc ą kolorów i symboli: - budynki, - graniczniki, - przepusty, mosty, - siedziba nadle śnictwa, siedziby le śnictw, - cieki wodne, - granice rezerwatów, - granice terytorialnego zasi ęgu nadle śnictwa, - granice obr ębów le śnych,

246

- granice le śnictw, - granice administracyjne (województw, powiatów, gmin), - granice stref operacyjnych jednostek stra ży po żarnej, - drogi (krajowe, wojewódzkie, inne), - linie energetyczne, - bazy sprz ętu ppo ż., - punkt obserwacyjny ppo ż., telewizyjny punkt obserwacji ppo ż., - stanowiska czerpania wody, - pa ństwowa stra ż po żarna, - ochotnicza stra ż po żarna, - dojazdy po żarowe wraz z numerami, - pasy przeciwpo żarowe, - siatka współrz ędnych geograficznych, - grunty niele śne (zadrzewienia, role, ł ąki, pastwiska, inne), - podział powierzchniowy s ąsiednich jednostek LP, - miejsca wypoczynku, parkingi, kempingi, - koordynaty z numerem mapy koordynatu.

3.8. Kierunkowe zadania z zakresu u żytkowania ubocznego oraz gospodarki łowieckiej 3.8.1. U żytkowanie uboczne

Użytkowanie uboczne wynika ć b ędzie z zapotrzebowania gospodarki i uzyskiwanych efektów ekonomicznych. Nadle śnictwo nie przewiduje pozyskania żywicy, karpiny i kory garbarskiej. U żytkowanie uboczne dotyczy ć b ędzie głównie zagospodarowania łowieckiego, pozyskania i sprzeda ży choinek oraz prowadzenia ekstensywnej gospodarki ł ąkowo-rolnej na potrzeby łowieckie. Pozyskiwanie choinek świerkowych dla potrzeb zaopatrzenia rynku lokalnego miało znaczenie marginalne, które w minionym okresie kształtowało si ę średnio na poziomie 49 sztuk rocznie. Lasy nadle śnictwa zasobne s ą w produkty runa le śnego, lecz wysoko ść ich pozyskania jest trudna do ustalenia i wynika z lokalnego zapotrzebowania oraz urodzaju w danym roku.

3.8.2. Gospodarka łowiecka

Obowi ązuj ące obecnie w Polsce prawo okre śla łowiectwo, jako planowe gospodarowanie zwierzyn ą, zgodnie z potrzebami gospodarki i ochrony przyrody. Obejmuje

247

ono hodowl ę i ochron ę zwierzyny, polowanie oraz wprowadzanie upolowanej zwierzyny do obrotu gospodarczego. Celem gospodarki łowieckiej w nadle śnictwie jest utrzymanie mo żliwie najliczniejszego stada zwierzyny w odpowiedniej strukturze wiekowej i płciowej przy zno śnych gospodarczo szkodach w drzewostanach. Gospodarka łowiecka w lasach musi by ć integraln ą cz ęści ą gospodarki le śnej, a zwierzyna składow ą cz ęś ci ą ekosystemu le śnego. Zachowanie lasu i jego wielofunkcyjnego charakteru traktowa ć nale ży jako priorytetowe zadanie hodowli. Nadmiar szkód w uprawach i młodnikach, który uniemo żliwia dostosowanie ich składu gatunkowego do potencjału siedliska oraz osi ągni ęcie wła ściwej jako ści, musi by ć sygnałem do ograniczenia stanu pogłowia zwierzyny. Gospodarka łowiecka na terenie Nadle śnictwa Płaska prowadzona jest na 7 obwodach łowieckich, w tym 2 wył ączonych tworz ących OHZ. Gospodarka łowiecka została bardzo szeroko omówiona w Referacie nadle śniczego na Narad ę Techniczno-Gospodarcz ą. Wykaz powierzchni poletek łowieckich w poszczególnych obr ębach le śnych zamieszczony jest w poni ższym zestawieniu. Tabela 83. Wykaz powierzchni poletek łowieckich Na gruntach le śnych Na gruntach Na gruntach le śnych Obr ęb nie stanow. wydz. niele śnych Powierzchnia - ha 1 2 3 4 Mikaszówka 6,23 0,13 3,28 Płaska 15,71 0,82 0,24 Serwy II 3,42 0,94 - Nadle śnictwo 25,36 1,89 3,52

Do zada ń nadle śnictwa w ramach gospodarki łowieckiej b ędzie nale żała współpraca z kołami łowieckimi w zakresie: - dokonywania inwentaryzacji zwierzyny łownej metodami daj ącymi najbardziej wiarygodne wyniki, - opiniowania i zatwierdzania rocznych planów zagospodarowania kół łowieckich, - poprawiania warunków bytowania zwierzyny poprzez: ograniczanie niepokoju w biotopie, ochrona ostoi oraz zapewnienie bazy pokarmowej.

W bie żą cym okresie gospodarczym działalno ść z zakresu gospodarki łowieckiej powinna obejmowa ć nast ępuj ące zagadnienia: - utrzymanie w wysokiej kulturze poletek łowieckich,

248

- zakładanie pasów zaporowych, dokarmianie zwierzyny w celu ochrony pól, - stałe uzupełnianie ilo ści pa śników, lizawek i innych urz ądze ń łowieckich, - ochron ę ostoi zwierzyny poprzez odpowiednie oznakowanie i ograniczenie wst ępu, - planowy odstrzał, zapewniaj ący wła ściw ą struktur ę płci, wieku oraz kondycji i liczebno ści poszczególnych gatunków, - ochron ę upraw i młodników przez grodzenie lub stosowanie indywidualnych zabezpiecze ń. Nakłady poniesione na wła ściw ą gospodark ę łowieck ą zrekompensuj ą si ę mniejszymi szkodami od zwierzyny w drzewostanach. W 2014 r. na terenie powiatu sokólskiego, w gminie Krynki stwierdzono u martwego dzika wyst ępowanie afryka ńskiego pomoru świ ń (ASF). W zwi ązku z tym utworzono stref ę buforow ą, w której równie ż znalazły si ę obwody łowieckie z terenu zasi ęgu terytorialnego Nadle śnictwa Płaska. Opisane wy żej zagadnienia ilustruje mapa przegl ądowa gospodarki łowieckiej w skali 1:20000.

3.9. Okre ślenie potrzeb w zakresie infrastruktury technicznej 3.9.1. Budownictwo i remonty dróg

W trakcie prac terenowych zinwentaryzowano wszystkie drogi b ędące w stanie posiadania nadle śnictwa. Prace z zakresu budownictwa ogólnego, budownictwa drogowego i melioracji realizowane b ędą na bie żą co zgodnie z potrzebami i mo żliwo ściami finansowymi nadle śnictwa oraz planami perspektywicznymi RDLP w Białymstoku. Do podstawowych zada ń w obecnym 10-leciu b ędzie nale żało utrzymanie sieci istniej ących dróg, urz ądze ń wodno - melioracyjnych i sieci rowów we wła ściwym stanie.

3.9.2. Budownictwo ogólne

Zadania w tym zakresie obejm ą bie żą ce remonty le śniczówek i zabudowa ń gospodarczych. Realizacja potrzeb w zakresie budownictwa zale żeć b ędzie od mo żliwo ści finansowych nadle śnictwa i zada ń uj ętych w planie perspektywicznym RDLP w Białymstoku.

3.9.3. Melioracje wodne

Biuro Urz ądzania Lasu i Geodezji Le śnej zainwentaryzowało rowy i cieki wodne będące w posiadaniu nadle śnictwa. Urz ądzenia wodno-melioracyjne b ędące w stanie

249

posiadania nadle śnictwa winny by ć oczyszczane i konserwowane na bie żą co w miar ę potrzeb i posiadanych środków finansowych według programów retencjonowania wody.

3.9.4. Mała retencja

Poj ęcie „mała retencja” jest umowne i jego kryterium jest kubatura wody danego zbiornika (do 5 mln m 3). Lasy wpływaj ą korzystnie na stabilno ść układu hydrograficznego. Powoduj ą zatrzymanie wód opadowych w ściółce i próchnicy nawet na długie okresy czasu. W trosce o stabilno ść bilansu wodnego powołano lasy wodochronne na powierzchni 6190,23 ha. Obejmuj ą one ci ągi mokradeł (siedlisk bagiennych i podmokłych), tereny w s ąsiedztwie cieków, źródlisk wodnych oraz naturalnych i sztucznych zbiorników wodnych. Gospodarka le śna na tych terenach przyporz ądkowana jest celowi ochronnemu. Post ępowanie w tym zakresie odnosi si ę do zachowania cieków wodnych w swoich naturalnych korytach, ochrony śródle śnych bagien, drobnych zbiorników wodnych i utrzymywanie sprawno ści przepustów pod drogami. Sposobem gospodarczym mo żna wykona ć małe zbiorniki zasilane wodami gruntowymi w bezodpływowych zagł ębieniach i obni żeniach terenu poło żonych poza istniej ącą sieci ą hydrograficzn ą oraz instalowa ć urz ądzenia melioracji wodnych nie zwi ązanych z poborem wody (np. odpływ regulowany). Wykonanie innych urz ądze ń małej retencji wymaga sporz ądzenia dokumentacji technicznej obejmuj ącej m. in. operat wodnoprawny. Nadle śnictwo Płaska, z uwagi na swoje poło żenie w śród jezior i cieków wodnych jest zasobna w wod ę. Zadaniem nadle śnictwa jest jednak potrzeba opó źnienia odpływu z lasu, wody gruntowej szczególnie po okresie zimowym.

3.10. Turystyka i rekreacja

Znaczenie lasu, jako jednego z podstawowych elementów środowiska życia człowieka, w dobie cywilizacji przemysłowej, nabiera nowego znaczenia. Zwi ązane jest to z rosn ącym zapotrzebowaniem na atrakcyjne tereny rekreacyjne . Teren Nadle śnictwa Płaska posiada nieprzeci ętne walory przyrodnicze i krajoznawcze. Unikalno ść Puszczy Augustowskiej, Pojezierza Suwalskiego, Kanału Augustowskiego i s ąsiedztwo Wigierskiego Parku Narodowego oraz bogactwo fauny i flory lasów puszcza ńskich stwarza sprzyjaj ące warunki do wypoczynku i uprawiania ró żnorodnych form turystyki. Lasy udost ępniane s ą poprzez ciekawie poprowadzone szlaki turystyczne i ście żki dydaktyczne atrakcyjne pod wzgl ędem przyrodniczym i krajobrazowym.

250

Obecne na terenie nadle śnictwa obiekty turystyczne zostały zinwentaryzowane i naniesione na map ę przegl ądow ą zagospodarowania rekreacyjnego, natomiast zagadnienia zagospodarowania turystycznego szerzej omówione zostały w Programie ochrony przyrody .

4 PROGRAM OCHRONY PRZYRODY

Program ochrony przyrody na okres 1.01.2015 - 31.12.2024 r. sporz ądzony został jako oddzielny tom, do którego zał ączono map ę sytuacyjno - przegl ądow ą walorów przyrodniczo - kulturowych Nadle śnictwa Płaska w skali 1:50 000.

5 PROGNOZA STANU ZASOBÓW DRZEWNYCH NA KONIEC OKRESU GOSPODARCZEGO

Przewidywany stan zasobów drzewnych na koniec okresu gospodarczego dla obr ębów le śnych i nadle śnictwa na dzie ń 31.12.2024 r. obliczono według zasad okre ślonych w § 123 IUL, uwzgl ędniaj ącej projektowany rozmiar u żytkowania. Przy proponowanym rozmiarze u żytkowania, spodziewany ko ńcowy zapas został obliczony według wzoru: Vk = Vp + Zv - U

gdzie: Vk - suma mi ąż szo ści grubizny spodziewana na koniec okresu gospodarczego (z reguły na koniec 10-lecia), Vp - suma mi ąż szo ści grubizny na pocz ątku okresu, na powierzchni zalesionej (np. według tabeli III, kolumna 23, wiersz ogółem), Zy - spodziewany przyrost mi ąż szo ści grubizny w okresie obowi ązywania planu urz ądzenia lasu (z tabeli VIIIa, kolumna 18, wiersz ogółem po przemno żeniu przez liczb ę lat obowi ązywania planu lub, odpowiednio, z tabeli VIIIc), U - suma mi ąż szo ści grubizny brutto drewna przewidzianego do pozyskania w planie urz ądzenia lasu (z wzoru nr 8, wiersz: „1. Ilo ść drewna przewidzianego do pozyskania - m3 grubizny brutto).

Tabela 84. Spodziewany zapas na koniec okresu gospodarczego Przyrost zapasu Obr ęb, V Z U V p v k V - V Nadle śnictwo k p zapas – m3 brutto 1 2 3 4 5 6 Mikaszówka 2360584 547150 577898 2329836 -30748 Płaska 2139501 477800 462394 2154907 15406 Serwy II 1620690 359850 328406 1652134 31444 Nadle śnictwo 6120775 1384800 1368698 6136877 16102

Użytkowanie planowane jest na poziomie 98,84 % spodziewanego przyrostu mi ąż szo ści grubizny w okresie obowi ązywania planu urz ądzenia lasu.

251

Przewidywany wzrost zapasu powinien w najbli ższym okresie gospodarczym wynie ść około 16102 m3 grubizny brutto. Poni żej przedstawiono diagramy pokazuj ące struktur ę klas wieku na koniec okresu gospodarczego po zrealizowaniu planu w zakresie u żytkowania głównego.

3 ha m 4500 ha m3 2000000 4000 1800000

3500 1600000

3000 1400000

1200000 2500

1000000 2000 800000 1500 600000 1000 400000

500 200000

0 0 Niezal. I II III IV V VI VII VIII KO KDO Klasy wieku

Rycina 37. Struktura powierzchniowo-mi ąż szo ściowa w klasach wieku drzewostanów na koniec okresu w Nadle śnictwie Płaska

252

3 ha m 1200000 ha m3 2500 1100000

1000000

2000 900000 800000 700000 1500 600000 500000 1000 400000

300000 500 200000 100000 0 0

a a b al. I Ib I a Ib Va Vb VI O I II III II IVa IVb VII KO VIII KD Niez Klasy wieku

Rycina 38. Struktura powierzchniowo-mi ąż szo ściowa w podklasach wieku drzewostanów na koniec okresu w Nadle śnictwie Płaska

Nieco inaczej przedstawiaj ą si ę dane prognostyczne wyliczone za pomoc ą oprogramowania do obliczania tabeli docelowej autorstwa BULiGL. Warto ści prognozowane na koniec okresu gospodarczego, odniesione do powierzchni le śnej (zalesionej i niezalesionej), oraz porównanie ze wska źnikami i wynikami z bie żą cego i przeszłych okresów gospodarczych. Tabela 85. Powierzchnia i mi ąż szo ść drzewostanów na gruntach le śnych na pocz ątku i ko ńcu bie żą cego okresu gospodarczego Grunty le śne zalesione Grunty le śne zalesione i nie zalesione Obr ęb Jedn. Stan na: 01.01.2015 r. 31.12.2024 r. 01.01.2015 r. 31.12.2024 r. 1 2 3 4 5 6 7 ha 8235,06 8326,49 8340,95 8340,95 Mikaszówka 285 m3/ha m3 brutto 2360584 2377492 2362580 2377880 ha 7228,69 7297,66 7316,06 7316,06 Płaska 298 m 3/ha m3 brutto 2139501 2178125 2141032 2178411 ha 5008,45 5057,83 5065,31 5065,31 Serwy II 336 m 3/ha m3 brutto 1620690 1703538 1622201 1703856 ha 20472,20 20681,98 20722,32 20722,32 Nadle śnictwo 302m 3/ha m3 brutto 6120775 6259155 6125813 6260147

253

Wyniki prognozy wskazuj ą na zwi ększenie mi ąż szo ści na powierzchni le śnej na koniec 2024 roku o 134334 m3 grubizny brutto tj. 2,19 % zasobno ści na pocz ątku okresu gospodarczego . Zasobno ść w przeliczeniu na 1 ha powierzchni le śnej wzrasta o 6 m3/ha. Powierzchnia le śna pozostanie nie zmieniona, poniewa ż nie planuje si ę zalesie ń gruntów niele śnych.

6 PODSUMOWANIE PRAC URZ ĄDZENIOWYCH 6.1. Prace przygotowawcze 6.1.1. Prace geodezyjne

Za podstaw ę stanu posiadania nadle śnictwa przyj ęto rejestr gruntów sporz ądzony na podstawie SILP, według stanu na 1 stycznia 2013 roku, zaktualizowany na 31 grudnia 2014 roku i zaakceptowany przez Nadle śniczego. Klasyfikacja gruntów rolnych została przyjęta zgodnie z ewidencj ą powszechn ą. Podstawowym materiałem geodezyjnym dla prac urz ądzeniowych był podkład leśnej mapy numerycznej, na którym uwzgl ędniono wszystkie zmiany w stanie posiadania. Niezgodno ści klasyfikacji ze stanem faktycznym stwierdzone na gruncie na jednej działce (zmiana rodzaju u żytków), zostały przedstawione w formie wykazu rozbie żno ści celem przeklasyfikowania.

6.1.2. Prace glebowo-siedliskowe

Przy tworzeniu planu urz ądzenia lasu V rewizji wykorzystano opracowanie wykonane przez BULiGL Oddział w Białymstoku w 2003 roku: „Charakterystyka gleb i siedlisk Nadle śnictwa Płaska”. Wykonawca dostosował systematyk ę gleb do Klasyfikacji Gleb Le śnych Polski (CILP 2000), w celu uzyskania zgodno ści ze słownikiem programu Taksator.

6.2. Wła ściwe prace urz ądzeniowe 6.2.1. Prace terenowe

Prace urz ądzeniowe zostały wykonane w oparciu o ustalenia umowy z dnia 22 lutego 2013 r. oraz protokół z Komisji Zało żeń Planu, a tak że ustaw ę o lasach z dn. 28.09.1991 r., ustaw ę z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199 z 2008 r. poz. 1227 pó źn. zm.), ustaw ę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92 z 2004 r. poz.880 z pó źn. zm.). Rozporz ądzenia M Ś z 12.11.2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1302) w sprawie szczegółowych warunków i trybu sporz ądzania planów urz ądzenia lasów oraz zgodnie z Instrukcj ą

254

urz ądzania lasu z 2012 r. i Zasadami Hodowli Lasu z 2012 r., Instrukcj ą ochrony lasu z 2012 r., Instrukcj ą ochrony przeciwpo żarowej z 2012 r. Prace terenowe w obiekcie zostały wykonane w latach 2013-2014. W pierwszym etapie wykonano taksacj ę i zaplanowano wskazówki hodowlano-ochronne (b ądź ich brak) dla poszczególnych wydziele ń. Równolegle dokonywano weryfikacji siedlisk przyrodniczych i okre ślano zbiorowiska ro ślinne dla gruntów le śnych oraz rewidowano granice pododdziałów. Po zako ńczeniu taksacji w danym le śnictwie wykonawca uzgadniał opisy taksacyjne i zaplanowane wskazania gospodarcze z leśniczym w formie protokołu. Nast ępnie uaktualnione opisy taksacyjne zostały wprowadzone do programu Taksator , w którym po skompletowaniu bazy dla danego obr ębu le śnego i uaktualnieniu le śnej mapy numerycznej dokonywano procedury losowania próbnych powierzchni kołowych. Kolejnym etapem było zało żenie wylosowanych powierzchni w terenie z wykorzystaniem do ich lokalizacji odbiorników GPS, na których dokonano pomiaru zasobno ści drzewostanu. Komisyjny odbiór powierzchni kołowych został przeprowadzony przez Zleceniodawc ę w dniach 28 - 30 maja 2014 r. na terenie obr ębu Mikaszówka. Kontrola nie wykazała bł ędów grubych i powierzchnie kołowe zostały przyj ęte. Odbiór terenowych prac urz ądzeniowych nast ąpił w dniu 11 czerwca 2014 r. Komisja odbioru robót przyj ęła powy ższe prace bez zastrze żeń. W toku prac kameralnych wyniki prac terenowych zostały uaktualnione o zmiany wynikaj ące z prowadzenia gospodarki le śnej w latach 2013 - 2014 r. Inwentaryzacja zasobów drzewnych dla ka żdego obr ębu le śnego przeprowadzona została w trzech etapach:

Etap pierwszy – szacunek zasobno ści drzewostanów (podczas sporz ądzania opisu taksacyjnego), z wykorzystaniem powierzchni próbnych relaskopowych, okre ślenie bonitacji i zadrzewienia na podstawie„Tablic zasobno ści i przyrostu drzewostanów”, opracowanych przez Bolesława Szymkiewicza (Wydanie V. PWRiL. Warszawa 1986).

Etap drugi - inwentaryzacja mi ąż szo ści zasobów obr ębu le śnego statystyczn ą metod ą reprezentacyjn ą z zastosowaniem warstw gatunkowo-wiekowych oraz losowego rozdziału prób pomiarowych. Próbne powierzchnie kołowe rozlosowano na uaktualnionej bazie opisów taksacyjnych w programie Taksator . W Nadle śnictwie Płaska zało żono 2373 powierzchni, w tym w poszczególnych obr ębach le śnych:

- w obr ębie Mikaszówka - 907 szt. - w obr ębie Płaska - 873 szt.

255

- w obr ębie Serwy II - 593 szt. Etap trzeci - wyrównanie mi ąż szo ści oszacowanej w drzewostanach przez taksatorów do mi ąż szo ści ustalonej dla klas i podklas wieku, przez pomiar mi ąż szo ści statystyczn ą metod ą reprezentacyjn ą w warstwach gatunkowo-wiekowych, z wykorzystaniem równa ń regresji.

Teoretyczny procentowy bł ąd pomiaru mi ąż szo ści pomierzonej powy ższ ą metod ą przedstawia si ę nast ępuj ąco: - obr ęb Mikaszówka - 1,10 % - obr ęb Płaska - 1,13 % - obr ęb Serwy II - 1,17 %

Oszacowana opisana powy żej mi ąż szo ść daje du żą dokładno ść dla obr ębu le śnego. Masy pojedynczych wydziele ń uzyskanych t ą metod ą nie mo żna jednak porównywa ć do masy uzyskanej z pomiaru z szacunków brakarskich.

6.2.2. Prace kameralne

Prace kameralne zostały wykonane w latach 2013-2014. Do wprowadzenia danych taksacyjnych posłu żono si ę programem Taksator 6.0.183 , za ś do ich ko ńcowego przetwarzania programem Taksator 6.0.226 . Map ę numeryczn ą wykonano za pomoc ą aplikacji LEMAN . Dane taksacyjne, na podstawie których sporz ądzono Plan urz ądzenia lasu zostały przekazane Regionalnej Dyrekcji Lasów Pa ństwowych w Białymstoku w formie elektronicznej. Przekazano te ż dane, w formie warstw numerycznych, zgodne ze standardem le śnej mapy numerycznej. Poniżej podano nowy podział administracyjny Nadle śnictwa Płaska na le śnictwa . Tabela 86. Podział administracyjny na le śnictwa obowi ązuj ący od 1.01.2015 r. Powierzchnia [ha] Nazwa Grunty le śne Powierzchnia Nr Kancelaria Oddziały Grunty le śnictwa zalesione i zwi ązane z ogółem - ha niele śne niezalesione gosp. le śną 1 2 3 4 5 6 7 8 Obr ęb Płaska 1 Pobojne w. Płaska 1-65 1 475,21 67,97 32,45 1 575,63 66-72, 82-88, 98-105, 115-122, 132- 50 b 2 Mały Borek 140, 150-158, 168-177, 187-197 1 467,44 53,26 67,13 1 587,83 Królowa 73-81, 89-97, 106-114, 123-131, 3 w. Płaska 1 436,14 44,39 21,94 1 502,47 Woda 141-149, 159-167, 178-186 207-217, 227-238, 248-259, 269- 187 l 4 Jazy 280, 290-300, 310-320 1 505,56 40,11 21,54 1 567,21 198-206, 218-226, 239-247, 260- 286 n 5 Hanus 268, 281-289, 301-309, 321-329 1 431,71 46,91 55,11 1 533,73 Razem 7 316,06 252,64 198,17 7 766,87

256

Powierzchnia [ha] Nazwa Grunty le śne Powierzchnia Nr Kancelaria Oddziały Grunty le śnictwa zalesione i zwi ązane z ogółem - ha niele śne niezalesione gosp. le śną 1 2 3 4 5 6 7 8 Obr ęb Serwy II 245-248, 251-254, 257-260, 268- 6 Ksi ęż y Mostek 248 f 271, 286-292, 307-313, 320-326, 1 208,74 34,64 20,29 1 263,67 331-337, 339-344 249-250, 255-256, 261-267, 272- 7 Gorczyca 266 m 285, 293-306, 314-319, 327-330, 1 194,82 35,77 11,49 1 242,08 338, 345, 444 8 Sówki 376 w 346-387,397-400,445 1 305,86 40,09 79,77 1 425,72 9 Łozki 388 r 388-396,401-443 1 355,89 40,90 34,41 1 431,20 Razem 5 065,31 151,40 145,96 5 362,67 Obr ęb Mikaszówka 10 Gruszki 44 g 1-21, 38-49, 63-69, 88-95, 115-126 1 503,86 39,14 28,11 1 571,11 22-29, 50-56, 70-77, 96-103, 127- 11 Okop 46 j 134, 162-169, 198-205, 232-235, 1 434,96 40,06 30,73 1 505,75 257-259A, 344 30-35, 57-62, 78-82, 104-108, 135- 139, 170-176, 206-212, 236-241, 12 46 j Ostry ńskie 260-262, 274-276, 288-290, 301, 1 329,74 36,54 135,56 1 501,84 342 36-37, 83-87, 109-114, 140-152, 13 217 i Kudrynki 177-188, 213-222, 242-247 1 364,05 44,22 59,94 1 468,21 153-161, 189-197, 223-231, 248- 14 67 n Trzy Kopce 256, 263-273, 277-287 1 319,20 37,07 10,91 1 367,18 291-300, 302-324, 324A, 325-334, 15 334A b Wołkusz 334A, 335-341, 343,345 1 389,14 40,87 50,06 1 480,07 16 Szkółki 259 i 297cz., 308-309cz. 9,51 0,20 9,71 Razem 8 340,95 247,41 315,51 8 903,87 Razem nadle śnictwo 20 722,32 651,45 659,64 22 033,41

Prace terenowe i kameralne wykonane zostały przez pracowni ę urz ądzeniow ą U-2 BULiGL Oddział w Białymstoku w składzie: - mgr in ż. Krzysztof Wojciuk kierownik pracowni - mgr in ż. Grzegorz Siemie ńczuk z-ca kier., taksator specjalista - mgr in ż. Stanisław Kr ętowski taksator specjalista - mgr Sławomir Szubzda taksator specjalista - Leonarda Romanowicz starszy geodeta - Anna Wnorowska starszy geodeta - Emilian Łempicki starszy taksator - in ż. Paweł Wołkowycki taksator - mgr in ż. Katarzyna Michalak starszy asystent taksatora - mgr in ż. Emil Majewski starszy asystent taksatora - mgr in ż. Rafał Zarzecki starszy asystent taksatora - mgr inż. Marcin Chilmon starszy specjalista ds. informatyki

257

Nadzór merytoryczny nad całokształtem prac sprawował Zast ępca Dyrektora BULiGL Oddział w Białymstoku dr in ż. Marek Ksepko.

6.3. Zestawienie składników planu urz ądzenia lasu

Plan urz ądzenia lasu dla Nadle śnictwa Płaska zawiera nast ępuj ące cz ęś ci składowe:

Opis ogólny lasów nadle śnictwa (Tom I) wykonano w 3 egzemplarzach: dla Nadle śnictwa, RDLP i DGLP. Doł ączono do niego nast ępuj ące dokumenty:

- zarz ądzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa w sprawie okre ślenia terytorialnego zasi ęgu działania nadle śnictw wchodz ących w skład RDLP w Białymstoku, - protokół ustale ń Komisji Zało żeń Planu z dnia 28 listopada 2012 r., - protokół z wykonania testu kontroli pomiaru mi ąż szo ści w Nadle śnictwie Płaska, - notatk ę słu żbow ą z 14 czerwca 2014 r. ze spotkania terenowego w sprawie wypracowania wniosków i rozwi ąza ń, maj ących słu żyć doskonaleniu organizacji prac urz ądzeniowych, uzgodnieniu wymogów planu zada ń ochronnych obszaru Natura 2000 z prowadzeniem zrównowa żonej gospodarki le śnej i planu urz ądzenia lasu, - decyzj ę Nadle śniczego Nadle śnictwa Płaska z dnia 15 grudnia 2014 w sprawie sposobu uj ęcia w planie u. l. wydziele ń z protokołu niezgodno ści pomi ędzy rejestrem geodezyjnym a stanem na gruncie, - notatk ę z posiedzenia w sprawie ustalenia wysoko ści etatów z dnia 16. 12. 2014 r., - protokół ustale ń Narady Techniczno-Gospodarczej, która odbyła si ę w dniach 29. 12. 2014 r., - szczegółowy wykaz lasów ochronnych, - czyste strony na kronik ę.

Program Ochrony Przyrody wykonano jako oddzielny tom w 5 egzemplarzach i stanowi on cz ęść opisania ogólnego.

Opisy taksacyjne (Tom II) wykonane dla obr ębu w 2 egzemplarzach: dla nadle śnictwa i RDLP. W skład tomu wchodz ą:

- opis taksacyjny lasu, - wykaz skrótów i symboli,

258

- zestawienie powierzchni gruntów nadle śnictwa wg rodzajów u żytków gruntowych, kategorii u żytkowania i grup rodzajów powierzchni, zgodnie z podziałem administracyjnym kraju (tabela I), - zestawienie powierzchni typów siedliskowych lasu wg panuj ących gatunków drzew oraz ich bonitacji (tabela II), - powierzchniowa i mi ąż szo ściowa tabela klas wieku wg głównych (dominuj ących) funkcji lasu i gatunków panuj ących (tabela III), - powierzchniowa i mi ąż szo ściowa tabela klas wieku wg typów siedliskowych lasu i gatunków panuj ących (tabela IV), - powierzchniowa tabela klas wieku wg rzeczywistego udziału gatunków drzew w typach siedliskowych lasu (tabela Va), - mi ąż szo ściowa tabela klas wieku wg rzeczywistego udziału gatunków drzew w typach siedliskowych lasu (tabela Vb), - powierzchniowa i mi ąż szo ściowa tabela klas wieku wg gospodarstw i grup gatunków panuj ących o tym samym wieku r ębno ści (tabela VI), - tabela klas wieku spodziewanego bie żą cego rocznego przyrostu mi ąż szo ści wg gatunków panuj ących - przyrost tablicowy (tabela VIIIa), - zestawienie obliczonych i przyj ętych mi ąż szo ściowych etatów u żytkowania rebnego (tabela XIV), - zestawienie powierzchni manipulacyjnej u żytków r ębnych wg rodzajów r ębni w gospodarstwach (tabela XV), - zestawienie zbiorcze powierzchni drzewostanów zaprojektowanych do użytkowania przedr ębnego we wskazaniach gospodarczych opisu taksacyjnego wg rodzajów ci ęć i gatunków panuj ących oraz klas i podklas wieku (tabela XVI), - zestawienie ł ączne etatu u żytków głównych według kategorii ci ęć (tabela XVII), - zestawienie zbiorcze wskaza ń gospodarczych z opisów taksacyjnych w zakresie hodowli lasu (tabela XVIII), - wykaz obiektów bazy nasiennej (Wzór nr 2), - wykaz drzewostanów w klasie odnowienia (Wzór nr 4), - wykaz drzewostanów w klasie do odnowienia (Wzór nr 5), - wykaz projektowanych ci ęć rębnych (Wzór nr 6), - wykaz pozycji nie zaliczonych na poczet etatu (Wzór nr 7), - wykaz drzewostanów zaprojektowanych do u żytkowania przedr ębnego, - wykaz projektowanych wskaza ń gospodarczych z zakresu hodowli lasu.

259

Opisy taksacyjne, wykazy ci ęć r ębnych i przedr ębnych oraz hodowli dla le śnictw, wykonane zostały w 2 egzemplarzach. Tom zawiera: - opis taksacyjny lasu, - wykaz skrótów i symboli, - wykaz projektowanych ci ęć r ębnych (Wzór nr 6), - wykaz drzewostanów zaprojektowanych do u żytkowania przedr ębnego, - wykaz projektowanych wskaza ń gospodarczych z zakresu hodowli lasu, - wyci ąg z opisania ogólnego, - wyci ąg z programu ochrony przyrody.

Materiały kartograficzne Na cało ść opracowania kartograficznego składaj ą si ę nast ępuj ące mapy: – mapy gospodarcze w skali 1:5 000 z działkami ewidencyjnymi - 2 egz.

– mapy gospodarczo-przegl ądowe le śnictw w skali 1:10 000 • drzewostanów - 1 egz. • ci ęć - 1 egz. • chronionych siedlisk - 1 egz. • „czyste” - 2 egz.

– mapy przegl ądowe dla obr ębu w skali 1:20 000 • drzewostanów - 3 egz. • siedlisk - 3 egz. • ci ęć - 3 egz. • ochrony lasu - 3 egz. • funkcji lasu - 3 egz. • nasiennictwa i selekcji - 3 egz. • zagospodarowania rekreacyjnego - 3 egz. • gospodarki łowieckiej - 3 egz. • „czyste” - 20 egz.

– mapy przegl ądowe dla obr ębu w skali 1:20 000 (dotycz ące Prognozy.... ) • siedlisk ptaków - 5 egz. • siedlisk przyrodniczych - 5 egz.

– mapy sytuacyjne i sytuacyjno-przegl ądowe w skali 1:50 000 dla • obszaru w granicach terytorialnego zasi ęgu nadle śnictwa - 4 egz. • ochrony przeciwpo żarowej - 4 egz. • walorów przyrodniczo-kulturowych - 5 egz. • „czyste” - 5 egz.

260

Poza tym przekazano nadle śnictwu: - płyt ę CD z Programem Ochrony Przyrody, - płyt ę CD z elaboratem, - map ę numeryczn ą na no śniku cyfrowym.

Elaborat opracował: Kierownik Pracowni Urz ądzeniowej Starszy Inspektor Nadzoru i Kontroli

...... mgr in ż. Krzysztof Wojciuk...... mgr in ż. Janusz Porowski......

Dyrektor Oddziału BULiGL Oddział w Białymstoku

...... mgr Jerzy Małyszko

261

262

7 LITERATURA • Biuro Urz ądzania Lasu i Geodezji Le śnej Oddz. Białystok, 2003. Charakterystyka gleb i siedlisk le śnych nadle śnictwa Płaska, Białystok. • Biuro Urz ądzania Lasu i Geodezji Le śnej Oddz. Białystok, 2001. Plan urz ądzenia gospodarstwa le śnego Nadle śnictwa Płaska 1.01.2005 – 31.12.2014 , Białystok. • Czernicka E., Gromadzka E., Kurzawa J., Świerubska T., 2010 - Parki Krajobrazowe Podlasia . Agencja Wydawniczo-Edytorska EkoPress. • Górniak A., Zieli ński P., 1999. Ochrona zasobów i jako ści wód powierzchniowych i podziemnych. Konf. Naukowo-Techniczna, Augustów: 127-132. • Górniak A., 2000 - Klimat województwa podlaskiego. IMGW. Białystok. • Gumi ński R., 1951 - Meteorologia i klimatologia dla rolników . PWRiL, Warszawa. • Inspekcja Ochrony Środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku, 2010 - Ocena stanu czysto ści rzek woj. Podlaskiego w 2007 roku. • Kondracki J., 2000. Geografia regionalna Polski . Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. • Kondracki, Matuszkiewicz, 1978. Mapa geologiczna Polski 1:200000, ark. Suwałki. • Ksepko Marek, 2012. Wpływ działalno ści człowieka na przekształcenia siedlisk hydrogenicznych Puszczy Augustowskiej. Rozprawa doktorska, Warszawa 2012. • Lorenc H., 1996 - Struktura i zasoby energetyczne wiatru w Polsce. Materiały Badawcze IMiGW. Meteorologia no 25. Warszawa. • Matuszkiewicz J., 2008. Regionalizacja geobotaniczna Polski. IGiPZ. Warszawa. • Musiał A., 1992. Studium rze źby glacjalnej północnego Podlasia. Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego. • Obmi ński Z., 1977. Ekologia lasu . Pa ństwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. • Okołowicz W., 1973-78 - Regiony klimatyczne . [w:] Narodowy Atlas Polski. Ark. 29. • Pióro S. J., 1973. Klimat województwa białostockiego. Wojewódzkie Biuro Geodezji i Urz ądze ń Rolnych. Białystok. • Romer E., 1949 - Regiony klimatyczne Polski . Prace Wrocł. Tow. Nauk., ser. B, nr 16. • Szafer W., Pawłowski B., 1972. Regiony geobotaniczne . [w:] Narodowy Atlas Polski. Ark. 38. Instytut Geografii PAN, Warszawa.

• Śliwi ński J., 2007. Puszcze wielkoksi ążę ce na północnym Podlasiu i zachodniej Grodzie ńszczy źnie w XV-XVI wieku . Wyd. Uniwersytetu Warmi ńsko-Mazurskiego. Olsztyn.

263

• Tomanek J., 1972 - Meteorologia i klimatologia dla le śników. PWRiL, Warszawa. • Wiszniewski W., Chełchowski W., 1987 - Regiony klimatyczne . [w:] Atlas hydrologiczny Polski. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa. • Wo ś A., 1994 - Typy pogody, regiony klimatyczne . [w:] Atlas Rzeczpospolitej Polskiej - Ark. 31.8. PPWK. Warszawa. • Wo ś A., 1999 - Klimat Polski. PWN, Warszawa. Źródła internetowe: 1. http://www.bialystok.lasy.gov.pl 2. http://www.imgw.pl 3. http://www.http://www.spk.org.pl 4. http://www.stat.pl

264

8 SPIS TABEL I RYCIN Spis tabel: Str.

Tabela 1. Zestawienie powierzchni gruntów Nadle śnictwa Płaska według grup i rodzajów 13 użytków (synteza Tabeli I IUL)...... Tabela 2. Zestawienie danych historycznych w obr ębie Mikaszówka...... 24 Tabela 3. Zestawienie danych historycznych w obr ębie Płaska...... 25 Tabela 4. Zestawienie danych historycznych w obr ębie Serwy II ...... 26 Tabela 5. Stan posiadania Nadle śnictwa Płaska...... 28 Tabela 6. Wykaz działek we współwłasno ści w Nadle śnictwie Płaska...... 29 Tabela 7. Podział powierzchni nadle śnictwa na główne rodzaje u żytków gruntowych...... 29 Tabela 8. Zmiany powierzchni obj ętej inwentaryzacj ą w IV i V rewizji u.l...... 29 Tabela 9. Typy gleb w Nadle śnictwie Płaska ...... 38 Tabela 10. Średnia roczna liczba dni z wybranymi typami pogody w regionie klimatycznym XI - Środkowomazurskim...... 40 Tabela 11. Temperatura powietrza ( oC ) w Suwałkach w latach 1991-2007...... 41 Tabela 12. Średnia liczba dni w roku o okre ślonym termicznym typie pogody w Suwałkach (w celu porównawczym w Białymstoku i w Warszawie)...... 41 Tabela 13. Średnie miesi ęczne i średnie roczne sumy opadów (mm) wg danych ze stacji meteorologicznej w Suwałkach...... 42 Tabela 14. Średnia wilgotno ść powietrza ( % ) wg stacji meteorologicznej w Suwałkach...... 43 Tabela 15. Udział ( % ) kierunków wiatru z poszczególnych kwadrantów ...... 44 Tabela 16. Średnia cz ęsto ść ( % ) wyst ępowania ciszy i przeci ętnych klas pr ędko ści wiatru...... 44 Tabela 17. Zestawienie powierzchni typów siedliskowych lasu ...... 47 Tabela 18. Zmiany powierzchni siedliskowych typów lasu w ramach IV i V rewizji planu ul...... 50 Tabela 19. Udział powierzchniowy ( ha ) gatunków panuj ących według siedliskowych typów lasu w obr ębie Mikaszówka (grunty zalesione)...... 51 Tabela 20. Udział powierzchniowy ( ha ) gatunków panuj ących według siedliskowych typów lasu w obr ębie Płaska (grunty zalesione)...... 52 Tabela 21. Udział powierzchniowy ( ha ) gatunków panuj ących według siedliskowych typów lasu w obr ębie Serwy II (grunty zalesione)...... 53 Tabela 22. Udział powierzchniowy ( ha )gatunków panuj ących według siedliskowych typów lasu w Nadle śnictwie Płaska (grunty zalesione)...... 54 Tabela 23. Zestawienie typów drzewostanu oraz orientacyjnych składów gatunkowych odnowie ń w typach siedliskowych lasu...... 56 Tabela 24. Propozycje składów gatunkowych dla drzewostanów na siedliskach przyrodniczych – na podstawie opracowania J.M. Matuszkiewicza – 2007i BULiGL Oddział w Białymstoku...... 57 Tabela 25. Zestawienie gospodarczych drzewostanów nasiennych ...... 59 Tabela 26. Podział powierzchni le śnej nadle śnictwa wg dominuj ących funkcji lasu...... 62 Tabela 27. Charakterystyka warunków ekonomicznych powiatu i gmin w zasi ęgu terytorialnym Nadle śnictwa Płaska...... 65 Tabela 28. (Wzór nr 7) Zestawienie powierzchni lasów znajduj ących si ę w zasi ęgu administracyjnym nadle śnictwa...... 66 Tabela 29. Lista głównych i stałych odbiorców drewna ...... 67 Tabela 30. Liczba i powierzchnia kompleksów le śnych w Nadle śnictwie Płaska ...... 68 Tabela 31. Zestawienie danych dotycz ących podziału powierzchniowego nadle śnictwa ...... 70 Tabela 32. Udział powierzchni drzewostanów wg bonitacji i gatunków panuj ących...... 71 Tabela 33. Udział powierzchniowy drzewostanów w klasach i podklasach wieku ...... 72 Tabela 34. Udział mi ąż szo ściowy drzewostanów w klasach i podklasach wieku ...... 73 Tabela 35. Porównanie powierzchni w klasach wieku wg IV i V rewizji w Nadle śnictwie Płaska...... 75

265

Tabela 36. Udział powierzchniowy gatunków panuj ących w drzewostanach w Nadle śnictwie Płaska (grunty zalesione)...... 76 Tabela 37. Zmiany powierzchni gatunków panuj ących w d-stanach mi ędzy IV i V rewizj ą planu u. l...... 79 Tabela 38. Udział mi ąż szo ściowy gatunków panuj ących (z przestojami)...... 80 Tabela 39. Zestawienie powierzchniowe wg rzeczywistego udziału gatunków drzew w Nadle śnictwie Płaska...... 81 Tabela 40. Zestawienie mi ąż szo ściowe wg rzeczywistego udziału gatunków drzew w Nadle śnictwie Płaska...... 82 Tabela 41. Zestawienie spodziewanego bie żą cego rocznego przyrostu mi ąż szo ści wg gatunków panuj ących - przyrost tablicowy...... 83 Tabela 42. Zestawienie powierzchni całkowitej uszkodze ń w Nadle śnictwie Płaska...... 84 Tabela 43. Zestawienie powierzchni drzewostanów w stopniach zgodno ści składu gatunkowego z siedliskiem w Nadle śnictwie Płaska...... 86 Tabela 44. Syntetyczne zestawienie powierzchni drzewostanów w stopniach zgodno ści składu gatunkowego z siedliskiem w Nadle śnictwie Płaska...... 87 Tabela 45. (Tabela nr XI) Ocena upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych w Obr ębie Mikaszówka ...... 89 Tabela 46. (Tabela nr XI) Ocena upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych w obr ębie Płaska ...... 89 Tabela 47. (Tabela nr XI) Ocena upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych w obr ębie Serwy II ...... 90 Tabela. 48. (Tabela nr XI) Ocena upraw i młodników do 10 lat na powierzchniach otwartych w Nadle śnictwie Płaska...... 90 Tabela 49. (Tabela nr XII) Ocena odnowie ń podokapowych oraz upraw i młodników po rębniach zło żonych w Obr ębie Mikaszówka...... 91 Tabela 50. (Tabela nr XII) Ocena odnowie ń podokapowych oraz upraw i młodników po r ębniach zło żonych w Obr ębie Płaska...... 92 Tabela 51. (Tabela nr XII) Ocena odnowie ń podokapowych oraz upraw i młodników po rębniach zło żonych w obr ębie Serwy II ...... 93 Tabela 52. (Tabela nr XII) Ocena odnowie ń podokapowych oraz upraw i młodników po r ębniach złożonych w Nadle śnictwie Płaska ...... 93 Tabela 53. Zestawienie powierzchni klas jako ści hodowlanej d-stanów w wieku powy żej 10 lat w Nadle śnictwie Płaska...... 95 Tabela 54. Zestawienie jako ści technicznych gatunków panuj ących w drzewostanach Nadle śnictwa Płaska...... 95 Tabela 55. Zestawienie powierzchni le śnej nie zalesionej...... 96 Tabela 56. Średnie warto ści martwego drewna w nadle śnictwie ...... 97 Tabela 57. Zestawienie powierzchni le śnej w ramach gospodarstw...... 199 Tabela 58. (Tabela XIV) Zestawienie obliczonych i przyj ętych mi ąż szo ściowych etatów użytkowania r ębnego w obr ębie Mikaszówka...... 200 Tabela 59. (Tabela XIV) Zestawienie obliczonych i przyj ętych mi ąż szo ściowych etatów użytkowania r ębnego w obr ębie Płaska...... 201 Tabela 60. (Tabela XIV) Zestawienie obliczonych i przyj ętych mi ąż szo ściowych etatów użytkowania rębnego w obr ębie Serwy II...... 201 Tabela 61. Powierzchnia manipulacyjna u żytków r ębnych wg rodzajów r ębni...... 202 Tabela 62. Porównanie proponowanego etatu u żytkowania r ębnego z etatem z ubiegłego okresu gospodarczego i wykonaniem w minionym okresie ...... 203 Tabela 63. Zestawienie masy u żytków nie zaliczonych na etat...... 203 Tabela 64. Powierzchnia drzewostanów zaprojektowanych do u żytkowania przedr ębnego we wskazaniach gospodarczych wg rodzajów ci ęć ...... 204 Tabela 65. Przyj ęty ł ączny etat u żytkowania na lata 2015-2024 dla Nadle śnictwa Płaska...... 206 Tabela 66. (Tabela XVII) Zestawienie ł ączne etatu u żytków głównych według kategorii ci ęć w Obr ębie Mikaszówka ...... 206

266

Tabela 67. (Tabela XVII) Zestawienie ł ączne etatu u żytków głównych według kategorii ci ęć w Obr ębie Płaska...... 207 Tabela 68. (Tabela XVII) Zestawienie ł ączne etatu u żytków głównych według kategorii ci ęć w Obr ębie Serwy II ...... 208 Tabela 69. (Tabela XVII) Zestawienie ł ączne etatu u żytków głównych według kategorii ci ęć w Nadle śnictwie Płaska...... 209 Tabela 70. Sposoby u żytkowania r ębnego i rodzaje r ębni według siedliskowych typów lasu...... 211 Tabela 71. Powierzchnia poszczególnych rodzajów r ębni w Nadle śnictwie Płaska...... 212 Tabela 72. Zbiorcze zestawienie wskaza ń gospodarczych z opisów taksacyjnych w zakresie hodowli lasu dla obr ębów le śnych i Nadle śnictwa Płaska...... 216 Tabela 73. Wykaz po żarów na gruntach nadle śnictwa w minionym dziesi ęcioleciu...... 225 Tabela 74. Stopie ń zagro żenia po żarowego lasu odpowiadaj ący warto ściom wilgotno ści ściółki i wilgotno ści wzgl ędnej powietrza...... 230 Tabela 75. Zadania i przedsi ęwzi ęcia ochronne realizowane przez jednostk organizacyjne LP w zale żno ści od stopnia zagro żenia po żarowego lasu...... 233 Tabela 76. Plan alarmowania...... 233 Tabela 77. Kierownictwo jednostki, kadra in żynieryjno-techniczna upowa żniona do organizowania i kierowania akcj ą ga śnicz ą z ramienia LP...... 235 Tabela 78. Plan alarmowania le śnictw, wykaz ł ączno ści telefonicznej...... 235 Tabela 79. Ł ączno ść telefoniczna...... 237 Tabela 80. Wykaz sprz ętu specjalistycznego wraz z obsług ą...... 240 Tabela 81. Wykaz dojazdów oraz dróg po żarowych...... 241 Tabela 82. Wykaz punktów czerpania wody...... 243 Tabela 83. Wykaz powierzchni poletek łowieckich...... 248 Tabela 84. Spodziewany zapas na koniec okresu gospodarczego...... 251 Tabela 85. Powierzchnia i mi ąż szo ść drzewostanów na gruntach le śnych na pocz ątku i ko ńcu bie żą cego okresu gospodarczego...... 253 Tabela 86. Podział administracyjny na le śnictwa obowi ązuj ący od 1.01.2015 r...... 256

267

Spis rycin: Str.

Rycina 1. Mapa zasi ęgu administracyjnego Nadle śnictwa Płaska w skali 1:250 000...... 14 Rycina 2. Przeci ętny zapas na powierzchni le śnej w kolejnych cyklach u.l...... 27 Rycina 3. Zmiany stanu zasobów drzewnych w kolejnych cyklach u.l...... 27 Rycina 4. Procentowy udział powierzchni typów gleb w Nadle śnictwie Płaska...... 39 Rycina 5. Charakterystyka warunków klimatycznych dla stacji meteorologicznej w Suwałkach w latach 1991-2007...... 43 Rycina 6. Ró ża wiatrów...... 44 Rycina 7. Udział powierzchni siedliskowych typów lasu w obr ębie Mikaszówka ...... 48 Rycina 8. Udział powierzchni siedliskowych typów lasu w obr ębie Płaska...... 48 Rycina 9. Udział powierzchni siedliskowych typów lasu w obr ębie Serwy II...... 49 Rycina 10. Udział powierzchni siedliskowych typów lasu w Nadle śnictwie Płaska...... 49 Rycina 11. Zmiany w udziale procentowym powierzchni siedliskowych typów lasu mi ędzy IV a V rewizj ą u.l. w Nadle śnictwie Płaska...... 51 Rycina 12. Udział procentowy gatunków panuj ących w siedliskowych typach lasu w obr ębie Mikaszówka...... 52 Rycina 13. Udział procentowy gatunków panuj ących w siedliskowych typach lasu w obr ębie Płaska...... 53 Rycina 14. Udział procentowy gatunków panuj ących w siedliskowych typach lasu w obr ębie Serwy II...... 54 Rycina 15. Udział procentowy gatunków panuj ących w siedliskowych typach lasu w Nadle śnictwie Płaska...... 55 Rycina 16. Udział dominuj ących funkcji lasu w Nadle śnictwie Płaska...... 62 Rycina 17. Udział poszczególnych kategorii ochronności w Nadle śnictwie Płaska...... 63 Rycina 18. Struktura powierzchniowo-mi ąż szo ściowa w podklasach wieku drzewostanów obr ębu Mikaszówka...... 73 Rycina 19. Struktura powierzchniow-miąż szo ściowa w podklasach wieku drzewostanów obr ębu Płaska...... 74 Rycina 20. Struktura powierzchniowo-mi ąż szo ściowa w podklasach wieku drzewostanów obr ębu Serwy II...... 74 Rycina 21. Struktura powierzchniowo-mi ąż szo ściowa w klasach wieku drzewostanów Nadle śnictwa Płaska...... 75 Rycina 22. Zmiany powierzchni klas wieku mi ędzy IV a V rewizj ą u.l...... 76 Rycina 23. Procentowy udział mi ąż szo ści gatunków panuj ących w obr ębie Mikaszówka...... 77 Rycina 24. Procentowy udział mi ąż szo ści gatunków panuj ących w obr ębie Płaska...... 77 Rycina 25. Procentowy udział mi ąż szo ści gatunków panuj ących w obr ębie Serwy II...... 78 Rycina 26. Procentowy udział mi ąż szo ści gatunków panuj ących w Nadle śnictwie Płaska ...... 78 Rycina 27. Zmiany powierzchni gatunków panuj ących w stosunku do IV rewizji u.l...... 79 Rycina 28. Procentowy udział mi ąż szo ści gatunków panuj ących w Nadle śnictwie Płaska...... 80 Rycina 29. Zestawienie powierzchniowe wg rzeczywistego udziału gatunków drzew w Nadle śnictwie Płaska ...... 81 Rycina 30. Procentowy udział mi ąż szo ści wg rzeczywistego udziału gatunków drzew w Nadle śnictwie Płaska...... 82 Rycina 31. Bie żą cy roczny przyrost gatunków panuj ących m 3/ha w Nadle śnictwie Płaska...... 84 Rycina 32. Udział powierzchni poszczególnych rodzajów uszkodze ń w Nadle śnictwie Płaska...... 85 Rycina 33. Stopie ń zgodno ści składu gatunkowego z siedliskiem w obr ębach i nadle śnictwie...... 88 Rycina 34. Porównanie projektowanego etatu u żytkowania r ębnego z etatem i wykonaniem z okresu biegłego...... 203 Rycina 35. Porównanie projektowanego etatu u żytkowania przedr ębnego z etatem i wykonaniem z okresu ubiegłego...... 205 Rycina 36. Porównanie projektowanego etatu u żytkowania głównego z etatem i wykonaniem z okresu ubiegłego...... 210

268

Rycina 37. Struktura powierzchniowo-mi ąż szo ściowa w klasach wieku drzewostanów na koniec okresu w Nadle śnictwie Płaska ...... 252 Rycina 38. Struktura powierzchniowo-mi ąż szo ściowa w podklasach wieku drzewostanów na koniec okresu w Nadle śnictwie Płaska ...... 253

269