Leave a positive footprint: Olavsrosa var eit signal om akkurat det. Ho peikte også på det unike i at dette er den første Olavsrosa som Olavsrosa til Isfjord Radio er utdelt på Svalbard. Christian Ringnes brukte uttrykket «godbi- ten over alle godbiter» om Isfjord Radio, og at staden er krona på verket for Basecamp-konseptet. Svalbard har vore eit samfunn prega av «maskulin mørkhet», sa Ringnes, som slo fast at dette forholdet nå ettertrykkeleg er over – med kvin- ner som har medverka sterkt til vitalisering av miljøet i nord. Dette er ikkje berre norsk kulturarv – det er verdsarv, meinte Ringnes. Jens Peter Ringstad gjorde greie for kriteria bak Olavsrosa, der ivareta- Dugnadsgjengen samla rundt Olavsrosa. Framme frå v. Turid Øhrn, Brita Knutsen Dahl, king, berekraftig bruk og tilgjenge Halvor Bakke og Erik Schjerven. Bak frå v. Bård Evertsen, Kjartan Haugen, Jens Peter for gjester er sentrale stikkord. Ringstad, Vegard Slåtta og Thomas Rosjorde. Isfjord Radio er eit framifrå eksem- pel på alt dette, sa Ringstad, som let frå Innovasjon Norge. Svein Wil- gjekk ned i området året før. Isfjord seg imponere av det som kan kallast helmsen helste bl.a. frå Kenya og Radio hadde sjølvsagt også ei strate- både galskap og villskap bak sat- India. gisk rolle i krigen som kom sju år Isfjord Radio i dag singa på Kapp Linné. Under mid- Isfjord Radio stod ferdig i 1933 seinare. Etter evakueringa i 1941 dagen – ein meisterleg komposisjon – og var bygd som nettopp det: Ein vart bygningane brende eller av stasjonsmeister og kjøkkensjef fyrradiostasjon som først og fremst nedrivne. Stasjonen vart bygd opp Særklasse. I grunnen kje med særeigne element prega Radio: Det er aldri dei lettvinte Hans Christian Munthe-Kaas og skulle sørgje for tryggare navigering, att etter krigen – hovudbygget frå kunne denne reporta- arrangementet rundt overrekkinga løysingane som held best og lengst. hans stab – var det mellom anna framskunda etter at eit russisk skip 1954 på betongfundament, noko av kvalitetsmerket Olavsrosa 10. juni: Tildelinga av Norsk Kulturarvs kva- helsingar frå reiselivssjef Ronny som helst er uvanleg på desse kantar. sjen ha greidd seg Mektig natur, beitande reinsdyr, litetsmerke er grunngjeven slik: Brunvoll og Ann Kristin Gjelsten I 1979 vart satelitt-telefonsambandet med eitt ord: hekkande ærfugl ein halvmeter frå «Basecamp Isfjord Radio får Olavsrosa til Longyearbyen via Isfjord Radio Særklasse. inngangsdøra, ei mengde sjøfuglar for restaurering og drift av ein unik oppretta. Da breibandteknologien som segla med elegante vengeslag, radiostasjon der den kulturelle og histo- kom med fiberoptikk til Svalbard i kvitkinngås, midnattssol, femrettars- riske verdien er godt ivareteken og for- 2004, var tida over for Isfjord Radio Tekst og foto: Mathias Øvsteng middag som er på andre sida av alle midla». som hovudrelestasjon for telekom- [email protected] superlativ, gode samtalar, gode Styreleiar Turid Øhrn, leiar i munikasjon til og frå Svalbard. Sta- refleksjonar – og Moddi, Pål Knut- fagrådet Jens Peter Ringstad og sjonen hadde vore både heim og sen, som bidrog med stor musikalitet Christian Ringnes, venn av Isfjord arbeidsstad for ymse fagfolk gjen- ISFJORD RADIO: Eller som styre- og lun formidling av eigen musikk Radio og sjølv Olavsroseinnehavar nom 60 år. Her hadde mellom fire leiar Brita Knutsen Dahl i Basecamp og tekster både av seg sjølv og andre, på Ekebergrestauranten, stod for og 18 personar overvintra kvart år Spitsbergen uttrykkjer det: On Top som for eksempel Helge Stangnes: den høgtidlege utdelinga av diplom – ein æra var slutt… Stasjonen har of It! På Kapp Linné, 50 km vest for «Du leitar ikkje i solskinsli når du skal og emaljeskilt. Turid Øhrn heldt likevel ennå funksjon som fjernstyrt Longyearbyen på Spitsbergen, der ha emne til krokstav». fram Isfjord Radio som eit godt kystradiostasjon, med oppgåver også Isfjorden går over i Polhavet – med På sin måte kan dette stå som eksempel på materialiseringa av i flysikringsteneste. Grønland som granne i vest, ligg ein vignett for heile historia bak Norsk Kulturarvs visjon «vern Guide og dagleg leiar for Basecamp Spitsber- Det var nå Basecamp Spitsbergen Isfjord Radio. Ei overveldande rek- Basecamp Spitsbergen og Isfjord gjennom bruk», og peikte på at Svein Wilhelmsen gen Steinar Rorgemoen kom inn i bildet. Det viste seg at

12 · Kulturarven nr. 65 · september 2013 Kulturarven nr. 65 · september 2013 · 13 Norske Spitsbergen Kulkompani. Å kalle rydde- og tilflyttingsarbeidet Olavsrosa til for enormt er gjerne å ta litt forsik- tig i. Raskt manifesterte det seg ein dugnadsgjeng av magnumkaliber trehusbyen Levanger rundt Isfjord Radio: Ein uvanleg fagsterk og viljefast gjeng, som har stått for over 5 000 kvalifiserte dug- Planar om riving og nadstimar – i eit spekter frå snikkar sanering vart til til interiørarkitekt, frå røyrleggjar til restaurering og fargeekspert. Brita Knutsen Dahl streka sterkt under at dugnadsgjen- fredingsprosess. gen har vore alfa og omega for Isfjord Radio, slik stasjonen er vor- Tekst og foto: Mathias Øvsteng ten. - Det er viktig å vera venner, og [email protected] det er viktig å nå mål i lag, sa ho. Når vi i dag stig i land ved Isfjord Radio, ser vi det meste som LEVANGER: Trehusbyen Levanger det var: Kaianlegget, hovudhuset, fekk 31. juli overrekt kvalitetsmerket antennene, polarbrakka. Innomhus Olavsrosa. Fagråd og styre i Norsk møter vi smakfullt interiør, komfor- Kulturarv legg i si grunngjeving vekt Gratulerer med Olavsrosa! Foto: Kjartan Haugen/Basecamp Spitsbergen AS table møblar, moderne baderom. på at Levanger er ein pionerby – ein Her er 49 komfortable gjestesenger i av dei få heilskaplege trehusbusetna- Frå v. næringssjef Grete Ludvigsen, ordførar Robert Svarva, prosjektleiar for trehusbyen Hilde gründer av Basecamp Explorer, Industrifinans til grøn og sjanseprega 23 rom fordelt på fire bygningar. der frå den korte perioden mellom Røstad og styreleiar i Norsk Kulturarv Bjørn Ølander Svein Wilhelmsen – som har 11 økologi i Basecamp Explorer. Vi kan 12 000 gjestedøgn har det vorte sia bygningslova av 1896 og murtvang­ anlegg på fire kontinent, hadde ei berre ane korleis det var da base- starten i 2008. Dette er den nye lova frå 1904. Både byplanen og Ordførar Robert Svarva ønskte sess med kulturmiljøfreding av eit heldig hand med å velja sine medar- camppionerane kom til Isfjord bruken – det er vern gjennom bruk, arkitekturen speglar kulturhistoria og velkomen til trivselsbyen i såpass stor byområde. Han peikte på beidarar – eller venner, om du vil. Radio tidleg på nyåret 2008. Dei var med autentisitet og pietet overfor miljøet frå denne perioden. Nord-Trøndelag, og tok mot plakett at Noreg i det store og heile har Om Wilhelmsen er det sagt at han galne nok til å ta fatt, og bestemte det som var. Vi må medgje at vi er Nå var det slett ikkje sjølvsagt at og diplom på vegner av kommunen. vore eit egalitært samfunn med få gjekk frå grå og sterk økonomi i seg for å leige anlegget av Store litt andaktsfylte ved avreise, og legg byen skulle ende opp med Olavs- Han er stolt av å ha fått Olavsrosa, slott – men at dei mange trehusa oss valspråket til Baxecamp Explorer rosa. I ei ekspansiv etterkrigstid kom og framheva den store haldnings- fortel ei spennande kultur- og sosi- på minne: «Leave a positive foot- det også i Levanger tankar og planar endringa som har skjedd når det alhistorie. Fortid møter framtid her, print»…  om sanering av den gamle trehusbu- gjeld trehusbyen – ei haldnings- sa Ølander, som uttrykte respekt for setnaden, og det vart oppretta eit endring han sjølv er ein del av. engasjementet, arbeidet og ansvaret saneringsfond. Men også Levanger Styreleiar Bjørn Ølander sa i alle gode krefter i Levanger står for.  hadde eldsjeler som ville noko anna. samband med overrekkinga at det Etter iherdig påverknad og argu- kan verke både spennande og Vi kjem tilbake med ein artikkel om trehusbyen Levanger i Kulturarven nr. 66. mentasjon kom det rundt 1980 ein skremmande å vera inne i ein pro- snunad i stemninga, og sanerings- fondet vart faktisk omgjort til restaureringsfond. I dag er det brei politisk semje om å verne trehus- byen gjennom aktiv bruk til næring og bustader. Riksantikvaren har innført mellombels freding, og kom- munen er inne i ein prosess med tanke på freding av trehusbyen med Frå v. Jens Peter Ringstad, stasjonsmester og kjøkkensjef Hans Christian Munthe-Kaas, Turid Moddi Barna fekk byggje sine eigne trehus i samband med arrangementet – her gjeld det å treffe spi- Øhrn, Brita Knutsen Dahl og Christian Ringnes sine 243 hus kanskje alt neste år. karen på hovudet!

14 · Kulturarven nr. 65 · september 2013 Kulturarven nr. 65 · september 2013 · 15