<<

L’ À VÉLO Radwandern im Elsass Cycling in Alsace Fietsen in de Elzas

Grands itinéraires LE LONG DE LA ET DE SON CANAL Hauptradwege An dem Fluss Bruche und seinem Kanal entlang Major Cycle trails 5 Along the river Bruche and its canal D1004 lange tochten 67 km - 590 m alsaceavelo.fr Langs de Bruche en zijn kanaal MOSELLE Hœnheim A4 Bischheim D1004 A351 5 Le Rhin ei Täle Dr r Ra Wolfisheim dw eg D30 ruche Kehl la B e d D45 Ernolsheim- l Ill Passerelle Ergersheim a Bruche Bruche n a des 2 rives C Dachstein D30 A35 Still Dinsheim- D422 Ostwald sur-Bruche D392 D30 Illkirch- D218 D1420 Graffenstaden D392 A352 N353 D1420 Muhlbach- Griesheim- près-Molsheim 5 le Donon sur-Bruche Eschau ALL. D392 Col du Donon Hersbach A35 Russ D500 Grandfontaine Départ du circuit / Start der Tour / Start of trail/ Vertrekpunt D392 Bœrsch Wackenbach du circuit / Richtung der Tour / Direction of trail / Rijrichting

Meistratzheim D488 Route / Straße / Road / Verharde weg Voie à circulation restreinte/ N83 au Straße mit eingeschränktem Verkehr / e dl h n c A Restricted access road / Weg met beperkt verkeer ru B D1420 Parcours cyclables en site propre/ Radweg im GeländeD426 / Separate cycle track / Fietspad

D20

s D468 Bandes cyclables b/ Radweg auf der Straße / Barr A35 m e Cycle lanes / FietsstrookZ 0 2,5 5 km Gare SNCF / Bahnhof / Railway station / Treinstation u Légendes Cartographie Andla Kertzfzeld Autres / Andere Touren / Other trails / Andere tochten

PFALZ (D)

Offenburg (54) Strasbourg BADEN LORRAINE SCHWARZWALD (D)

Colmar

Mulhouse

BÂLE (CH)

comes out at Molsheim, whose Town- Hall square Cet itinéraire transfrontalier en provenance Diese grenzüberschreitende Fahrradstrecke features a large number of monuments. The d' quitte Strasbourg en direction du Sud führt von Offenburg zunächst bis nach Straßburg, route then winds its way along the long Bruche par une piste cyclable aménagée le long de l'Ill, und verläßt anschließend die an der Ill gelegene valley and takes you through a large number of rivière qui arrose la métropole alsacienne. Arrivé elsässische Metropole auf einem in südlicher villages whose main source of income is forestry. au confluent de l'Ill et du , un Richtung entlang dieses Flusses angelegten, It gradually tightens up as far as Schirmeck before autre parcours cyclable suit les berges ombragées idyllischen Fahrradweg. Anschließend führt beginning to ascend the Donon pass. At the top de ce petit canal et rallie le piémont des die Strecke entlang des Bruche- Kanals, den there is a superb panoramic view over the Vosges. à Molsheim. Après un bref passage à travers les Vauban seinerzeit anlegen ließ, um den Transport The route then goes on into Lorraine through the vignes, la route serpente dans la longue vallée de des Sandsteins für den Bau der Straßburger valley of the Plaine towards Baccarat, capital of the la Bruche qui se resserre progressivement jusqu'à Befestigungsanlagen zu gewährleisten. crystal industry. Schirmeck avant d'entamer l'ascension du col du Anschließend führt der Weg nach Molsheim, Donon. La randonnée se prolonge en Lorraine dessen Rathausplatz eine Reihe herrlicher à travers la vallée de la Plaine en direction de Bauwerke vorzuweisen hat. Hinter Molsheim Deze grensoverschrijdende tocht die in het Baccarat, capitale du cristal. schlängelt sich der Weg durch das langgestreckte Duitse Offenburg begint, verlaat Straatsburg in Après Strasbourg, sa cathédrale, ses musées et Tal der Bruche. In diesem Tal kann man eine Reihe zuidelijke richting via een bijzonder fietspad langs ses rues pleines de charme, l'itinéraire emprunte von Dörfern besichtigen, die hauptsächlich von de Ill. Vervolgens rijdt u over de schaduwrijke les berges du canal de la Bruche. L'ouvrage fut der Forstwirtschaft leben. In Richtung Schirmeck oevers van het kanaal van de Bruche, aangelegd construit par Vauban pour acheminer les pierres verengt sich das Tal zunehmend, bis man an den door Vauban om de nodige zandsteen voor de en grès des Vosges destinées à l'édification des Paß «Col du Donon» gelangt. Am Gipfelpunkt des bouw van de versterking van Straatsburg aan fortifications de Strasbourg. Sur la route du Passes angelangt, genießt man eine wundervolle te voeren uit de Vogezen. Het uiteinde van het piémont des Vosges, Molsheim regroupe un Aussicht über die Vogesen. Die letzte Etappe kanaal verbindt de uitlopers van de Vogezen met nombre important de monuments autour de la führt durch das Plaine-Tal in Lothringen bis nach Molsheim, een stadje met een aantal belangrijke place de l'Hôtel de Ville. La vallée de la Bruche Baccarat, der Hauptstadt der Bleikristallhütten. monumenten rond het plein van het stadhuis. Na invite à découvrir de nombreux villages vivant Molsheim gaat de tocht door kleine dorpen die notamment de l'exploitation forestière. Le Donon, voornamelijk van de bosbouw leven. De route This cross-border trail which arrives from point culminant des basses Vosges (1009 m), est un slingert door het lange dal van de Bruche dat Offenburg leaves Strasbourg to go south along a ancien lieu de culte celtique. Le sommet offre un geleidelijk aan smaller wordt tot bij Schirmeck, cycle track laid out along the river Ill, which flows superbe panorama sur les Vosges. waar de klim naar de Donon begint. Vanaf deze pas through the Alsatian capital. The trail then follows hebt u een fraai uitzicht over de Vogezen. U duikt the Bruche canal, which was built by Vauban to Lorraine in en rijdt via het dal van de Plaine naar de transport the red sandstone of the Vosges for the kristalstad Baccarat. construction of the fortifications of Strasbourg. It

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 1/5 L’ ALSACE À VÉLO LE LONG DE LA BRUCHE ET DE SON CANAL Radwandern im Elsass An dem Fluss Bruche und seinem Kanal entlang / Along the river Bruche and its canal Cycling in ALsace 5 Langs de Bruche en zijn kanaal / 67 km - 590 m Fietsen in de Elzas

LE PARCOURS / DER WEG / THE ROUTE / DE ROUTE

Partiel Total Localités Teilabschnitt Gesamt Orte - Towns - Gemeentes Partial Total Offenburg (D) - 0 km 0 km Strasbourg Pont Europe PC 18,5 km 18,5 km

Strasbourg • PC 0 km 0 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Pont Europe ◆ ◆ Eckbolsheim PC 11,3 km 11,3 km ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ PC 12 1,6 km 12,9 km ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Oberschaeffolsheim PC 12 1,6 km 14,5 km ◆ ◆ ◆ Be Achenheim PC 12 1,6 km 16,1 km ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ Hangenbieten PC 12 2,5 km 18,6 km ◆ ◆ Ep-Be Kolbsheim PC 12 2,2 km 20,8 km Ep Ernolsheim-sur-Bruche PC 12 1,9 km 22,7 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆ Ergersheim PC 12 3,2 km 25,9 km ◆ Ep-Be ◆ Dachstein PC 1,0 km 26,9 km ◆ ◆ Be Molsheim • PC 4,7 km 31,6 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Mutzig • PC 33 3,2 km 34,8 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Gresswiller PC 33 2,5 km 37,3 km Ep-Be ◆ ◆ Heiligenberg Vallée • PC 33 3,1 km 40,4 km ◆ ◆ Urmatt • D392 6,0 km 46,4 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ Lutzelhouse • D392 2,9 km 49,3 km ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Wisches • D392 2,0 km 51,3 km ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆ Hersbach • D392 2,1 km 53,4 km Ep-Be Schirmeck • PC 33 3,5 km 56,9 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Wackenbach D392 3,2 km 60,1 km Grandfontaine D392 2,0 km 62,1 km Ep-Be Col du Donon D392 4,6 km 66,7 km ◆ ◆ ◆

Col du Donon - 0 km 0 km Baccarat (54) D392/D158 38 km 38 km

LES SERVICES PAR COMMUNE / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE

Gare SNCF / Bahnhof / Railway station / Station Camping (*,**,***,****=classement, T=tourisme, L=loisirs, période • Hôtel-restaurant avec garage à bicyclette (H=hôtel, H/R=hôtel-restaurant, d’ouverture) / Campingplätze (*,**,***,**** =Einstufung, T=Tourismus, *,**,***,****=class. officiel, ch=nbre de chambres) / Hotel-Restaurant mit L=Freizeit, Öffnungszeiten) / Campsite (*,**,***,****=classif, T=tourism, Office de Tourisme / Verkehrsbüro / Tourist office / VVV Fahrradgarage (H: Hotel, H/R: Hotel-Restaurant, *,**,***,****=offizielle L=leisure, opening season) / Camping Klassifizierung, ch=Zimmeranzahl / Hotel-restaurant with bicycle shed Hébergement utilisant les énergies renouvelables / Alsatian accommodation (h=hotel, h/r=hotel-restaurant, *,**,***,**** =official classif., ch=no. of rooms) Location de bicyclettes (route, VTC) / Fahrrad-Vermietung / using renewable energy sources / Elsässische Tourismus-Unterkünfte die Bicycle hire (town & country bike) / Fietsenverhuur / Hotel-restaurant met fietsenstalling erneuerbare Energien benützen / Accommodatie met duurzame energie Piscine / Schwimmbad / Swimming pool / Buitenbad Réparation de bicyclettes / Fahrrad-Reparatur / Bicycle repairs / Piscine couverte / Hallenbad / Indoor swimming pool / Binnenbad Restaurant Fietsenmaker Petit déjeuner buffet* / Frühstücksbuffet* / Buffet breakfast* / Ontbijtbuffet* Bistrot-café / Bistro-Cafe / Bistro-café / Café Panier repas pour le déjeuner* / Lunchpaket zum Mitnehmen* / Take-away dinner* / Lunchpakket* Nature de la voirie / Art der Straßen / Alimentation / Lebensmittel / Food shop (Ep : épicerie/Lebensmittel- Outils pour petites réparations/ Werkzeuge für kleine Reparaturen / Types of tracks / Wegsoorten : geschäft/grocer's/Kruidenier - Be : boulangerie/Bäcker/baker's/ Bakker Tools for small repairs / Reparatiekit - Bo : boucherie/Metzgerei/butcher's/Slager) PC Parcours cyclable / Radweg / Cycle track / Fietspad Transport des bagages à l’étape suivante* / Gepäcktransfer zur nächsten Pharmacie / Apotheke / Pharmacy / Apotheek BC Bande cyclable / Radweg auf der Straße / Cycle lane / Fietsstrook Etappe* / Transportation of luggage to next stop* / Bagagevervoer* IC Itinéraire cyclable local / Fahrrad-Strecke / Local cycle trail / *Sur demande préalable / *auf vorige Anfrage / *on prior demand / *op aanvraag Plaatselijke fietstocht Bureau de poste / Post / Post office / Postkantoor RF Route forestière / Waldweg / Forest road / Bosweg Chambre d’hôtes / Gästezimmer / Bed and breakfast / B&B C Route communale / Gemeindestraße / Local road / Gemeenteweg Guichet automatique bancaire / Geldautomat / Cash dispenser / Geldautomaat D Route départementale / Landstraße / "B" road / Departementale weg 100 Hébergement collectif (auberge de jeunesse, gîte d’étape, etc.) / Beherbergungs­vereine (Jugendherbergen, Etappenunterkünfte usw.) Baignade / Bademöglichkeit / Bathing / Zwemmen toegestaan N  / Schnellstraße / "A" road / Provinciale weg (lits=Bettenanzahl) / Hostel-type accomodation (youth hostel, hikers' hostels, etc.) (lits=no. of beds) / Groepsaccommodatie

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 2/5 L’ ALSACE À VÉLO LE LONG DE LA BRUCHE ET DE SON CANAL Radwandern im Elsass An dem Fluss Bruche und seinem Kanal entlang / Along the river Bruche and its canal Cycling in ALsace 5 Langs de Bruche en zijn kanaal / 67 km - 590 m Fietsen in de Elzas

ADRESSES UTILES / NÜTZLICHE ADRESSEN / USEFUL ADDRESSES / NUTTIGE ADRESSEN Comment s’y rendre Maison d’accueil des Sportifs ■■ROTHAU (67570) Museum für Kunstgewerbe - place Broglie : Mittwoch, Freitag den Wie erreicht man (32 lits) / Decorative Arts Museum / ganzen Tag How to get there Well’ Bike Bereikbaarheid 03 88 84 78 93 09 81 16 59 42 Sierkunstmuseum - place du marché aux poissons : À proximité, à www.well-bike.fr 03 88 52 50 04 Bauernmarkt am Samstag Vormittag SNCF 36 35 (0,40 € / minute) GRESSWILLER (67190) www.musees-strasbourg.org - place du marché neuf : www.sncf.fr Musée des Beaux-Arts / Bergprodukte Markt am Samstag den L’Écu d’Or*** H/R 25 ch. Où louer une bicyclette ganzen Tag Lignes/Linien/Lines/Lijnen 03 88 50 16 00 Fahrrad-Vermietung Kunstmuseum / Fine Arts Where to rent a bicycle Strasbourg-Molsheim-Sélestat www.lecudor.fr Museum /Museum voor Schone Weekly Markets : Fietsverhuur Kunsten - boulevard de la Marne : Tuesday and Strasbourg--St Dié Alsace Camping *** • Molsheim ■■STRASBOURG (67000) 03 88 52 50 04 Saturday morning (12/06 -> 05/09) www.musees-strasbourg.org - place Broglie : Wednesday and Ligne/Linie/Line/Lijn Esprit Cycles 03 88 84 78 93 47, rue du Faubourg de Pierre Musée Archéologique / Friday Strasbourg-Saales-St Dié - place du marché aux poissons : • Mutzig ■■URMATT (67280) 03 88 38 49 75 Archäologisches Museum www.espritcycles.com / Archeological Museum / Country market on Saturday morning • Gresswiller Clos du Hahnenberg *** H/R - place du marché neuf : Mountain • Heiligenberg- 42 ch. ■■MUTZIG (67190) Archeologisch Museum 03 88 52 50 04 products’ market on Saturday all • Mollkirch 03 88 97 41 35 Station Outdoor day long • Urmatt www.clos-hahnenberg.fr www.musees-strasbourg.org 03 88 38 10 11 Wekelijkse markten: • Mullerhof A la Poste ** H/R 14 ch. www.station-outdoor.com Musée d’Art Moderne et • Lutzelhouse Contemporain / Museum der - boulevard de la Marne : 03 88 97 40 55 ■■ROTHAU (67570) di. en za. ochtend • Wisches www.hotel-rest-laposte.fr Modernen Kunst / Museum of • Russ-Hersbach Well’ Bike modern and contemporary art - place Broglie : wo., vr. hele dag • Schirmeck ■■SCHIRMECK (67130) 09 81 16 59 42 /Museum voor Moderne en - place du marché aux poissons : boe- À proximité, au lieu-dit www.well-bike.fr Hedendaagse Kunst renmarkt op za. ochtend Où se loger LES QUELLES 03 88 23 31 31 - place du marché neuf : markt met Unterkünfte producten uit de bergen, hele za. Neuhauser *** H/R 17 ch. Offices de Tourisme www.musees-strasbourg.org Where to stay Verkehrsämter ■■WOLFISHEIM Accommodatie 03 88 97 06 81 Tourist Offices Musée Zoologique / www.hotel-neuhauser.com VVV Zoologisches Museum / ■■STRASBOURG (67000) Zoological Museum /Zoölogisch À proximité, à ■■STRASBOURG **** voir / siehe / see / zie: : ROTHAU (67570) Museum Fort Kléber TOUR CYCLO 7 03 88 52 28 28 03 88 35 85 35 Association des Amis du Fort La Rubanerie *** H/R 16 ch. www.otstrasbourg.fr www.musees-strasbourg.org Kléber (AAFK) ■■WOLFISHEIM (67202) 03 88 97 01 95 ■■MOLSHEIM ** Musée de Sismologie et [email protected] www.larubanerie-hotel.com À proximité, à 03 88 38 11 61 Magnétisme / Museum für Sur la route de , le fort Fürst HOLTZHEIM (67810) Gîte d’étape 2 épis www.ot-molsheim-mutzig.com Seismologie und Erdanziehung Bismarck. - Gardien de la route de , le fort n°VI, construit de 1872 1 chambre d’hôtes 3 épis Centre international de séjour ■■SCHIRMECK / Museum of Seismology and de la Vallée de la Bruche (80 lits) à 1875, est implanté au nord ouest du chez GLASSNER 03 88 47 18 51 Geomagnetism /Seismologie- 03 88 97 06 08 village de Wolfisheim. Il prend le nom 03 69 06 86 73 - 06 85 20 03 94 www.valleedelabruche.fr en Aardmagnetismemuseum ■ http://cisvb.bruche.free.fr du chancelier Otto von Bismarck ■OBERSCHAEFFOLSHEIM Planétarium / Planetarium / (1815-1898), instigateur de la guerre (67203) Camping au bord de Bruche** Que visiter Planetarium 03 88 97 07 50 de 1870-1871 et artisan de l’unité alle- 5 chambres d’hôtes 2 et 3 épis, Besichtigungen 03 88 21 20 40 mande. Il s’agit d’un fort à fossé sec www.au-bord-de-bruche.fr Visits http://planetarium.u-strasbg.fr chez Mme Frédérique MEY Te zien de grande taille armé de 42 pièces 03 88 78 33 02 ■■COL DU DONON Le Vaisseau / Wissenschafts d’artillerie, comme la Veste Kronprinz http://meygites.free.fr GRANDFONTAINE (67130) ■■STRASBOURG - und Technikzentrum / (fort IV) à et le ■■ACHENHEIM Donon *** H/R 20 ch. Eglises / Kirchen / Churches : Science and technology disco- fort Großherzog von Baden (fort V), Cathédrale - St Pierre le Jeune - very centre /Wetenschaps- en ses canons battent également le A proximité, à 03 88 97 20 69 www.ledonon.com St Thomas Techniekcentrum canal de la Bruche. Après la Première 03 88 44 44 00 Velleda *** H/R 22 ch. Terrasse panoramique Guerre mondiale, le fort est rebaptisé 1 chambre d’hôtes 2 épis du Barrage Vauban / www.levaisseau.com fort Kléber, en hommage au général chez Bernard MEPIEL 03 88 97 20 32 www.restaurant-velleda.com Aussichtsterrasse des Jardin Botanique / Der botanische strasbourgeois Jean-Baptiste Kléber 03 88 96 08 19 Vaubandams / Panoramic ter- Garten / The botanical garden / (1753-1800) qui s’est illustré lors des guerres de la Révolution, notamment ■■MOLSHEIM (67120) Où réparer une bicyclette race of the Vauban dam Botanische Tuin Fahrrad-Reparaturen 03 88 35 83 67 en Vendée et en Egypte où il meurt Diana **** H/R 64 ch. Centre de l’Illustration Tomi assassiné. Where to get a bicycle fixed Visites en bâteaux / 03 88 38 51 59 Fietsreparatie Ungerer - Dans le fort sont installés un parcours www.hotel-diana.com 03 88 52 50 04 Schiffsrundfahrten / Visits of ■■STRASBOURG sportif, une mini ferme avec une *** H 59 ch. www.musees-strasbourg.org Strasbourg by boat /Rondvaarten mare et une aire de jeux pour enfants. 03 88 49 89 00 voir / siehe / see / zie: Musée Alsacien / Elsässisches 03 88 84 13 13 Auf der Straße nach Paris. Das Fort www.hotel-le-bugatti.com TOUR CYCLO 7 Museum / Alsatian Museum / Visites en mini-train / Die Altstadt Fürst Bismarck. - Wächter der Straße Centre ** H 26 ch. ■■ERNOLSHEIM Elzasmuseum mit dem Mini-Zug / The old town nach Zabern, liegt das Fort n°VI, erbaut 03 88 38 54 50 SUR-BRUCHE 03 88 52 50 04 by minitrain /Stadsrondleidingen von 1872 bis 1875, im Nordwesten www.hotelducentre-alsace.fr (67120) www.musees-strasbourg.org in treintje des Dorfes Wolfisheim. Es trägt den 03 88 77 70 03 Namen des Kanzlers Otto von Bismarck ESPACE 2 TEMPS Musée Historique / Historisches Camping L&M ** T (1815-1898), der Anstifter des Krieges (avr. -> oct) 03 88 96 53 03 Museum / Museum of History / Marchés hebdomadaires : - boulevard de la Marne : Mardi, von 1870-1871 und Schöpfer der 03 88 49 82 45 ■ Historisch Museum ■MOLSHEIM (67120) 03 88 52 50 04 Samedi matin deutschen Einheit. Es handelt sich ■■MUTZIG (67190) CTT www.musees-strasbourg.org - place Broglie : Mercredi, Vendredi um ein Fort mit trockenen Graben L’ours de Mutzig *** H/R 47 ch. 03 88 38 23 76 toute la journée von großen Maße, bewaffnet mit 42 Musée de l’Œuvre Notre Dame Geschützen, so wie die Veste Kronprinz 03 88 47 85 55 Garage KRANTZ - place du marché aux poissons : mar- / Œuvre Notre-Dame Museum / (Fort IV) in Niederhausbergen und 03 88 38 11 57 ché paysan le samedi matin Œuvre Notre-Dame museum / das Fort Großherzog von Baden (Fort www.loursdemutzig.com Museum Oeuvre Notre-Dame - place du marché neuf : marché de la ■■SCHIRMECK (67130) montagne le samedi toute la journée V), seine Kanonen decken ebenfalls Petit Dragon ** H/R 17 ch. 03 88 52 50 04 den Breuschkanal. Nach dem ersten TTEC MOTO - BURGER Wochenmärkte : 03 88 38 38 38 www.musees-strasbourg.org Weltkrieg, wird das Fort in Fort Kléber La Broque (67130) - boulevard de la Marne : Dienstag, hostelleriepetitdragon.e-monsite. Musée des Arts Décoratifs / umgetauft, in Andenken an den com 03 88 97 13 01 Samstag Vormittag

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 3/5 L’ ALSACE À VÉLO LE LONG DE LA BRUCHE ET DE SON CANAL Radwandern im Elsass An dem Fluss Bruche und seinem Kanal entlang / Along the river Bruche and its canal Cycling in ALsace 5 Langs de Bruche en zijn kanaal / 67 km - 590 m Fietsen in de Elzas

Straßburger General Jean-Baptiste Feuerwerk und Ball – 13. Juli Style gothique tardif (1615- Des amoureux de l’histoire à bouclier, cuisines, boulangerie, salle Kléber (1753-1800) der sich während Fireworks and dance – July 13th 1617). Eléments remarquables : du chemin de fer ont pérennisé à de machines, puits. der Kriege der französischen Revolution, fresques, peintures, stucs et l’échelle 1/20e le train qui relia autre- Die 1893/1918 auf Befehl des unteranderem in der Vendée und in Vuurwerk en dorpsfeest : 13 juli dorures dans les chapelles du tran- fois Saverne à Molsheim en repro- Kaisers Wilhelm II erbaute Festung Ägypten, wo er ermordet wird, auszeich- ■■KOLBSHEIM (67120) sept. Grande Croix des Chartreux duisant de nombreux bâtiments et sollte eine französische Offensive aus nete. Im Fort sind ein Trimm-dich-Pfad, (XVe s.), Vierge à l’Enfant (XVIe s.), ouvrages d’art se trouvant sur la ligne. dem Südelsaß verhindern. Mit ihrer Jardins et parc du château e ein Mini Bauernhof mit Teich und ein / Gärten und Park des bancs (XVII s.). Orgue prestigieux C’est une balade dans le passé et une Fläche von 254 Hektar, Feuerkraft von de J.A.Silbermann (1781). Kinderspielplatz eingerichtet. Schlosses / Gardens and park of petite leçon d’histoire qui s’offrent 6,5 Tonnen Munition pro Minute und Späte Gotik (1615-1617). On the Paris road. Fort Fürst the castle / Tuinen en park van aux visiteurs. einer Garnison mit 6.500 Soldaten Bismarck. - Guarding the Saverne Sehenwürdigkeiten: Fresken, Nachbau im Maßstab 1/20 der war diese Festung zum Beginn des het kasteel Gemälde, Stuck und Vergoldungen road, Fort n° VI, constructed from 21, rue de la Division Leclerc Eisenbahn, die früher zwischen Saverne Ersten Weltkriegs die größte Festung 1872 to 1875, lies to the northwest in den Kapellen des Querschiffs. und Molsheim fuhr. Rund herum zahl- des Deutschen Kaiserreiches. In 06 20 71 53 73 Großes Kartäuser-Kreuz (15. Jh.), of the village of Wolfisheim. It took [email protected] reiche Bauten, die längs der Bahnlinie diesem ersten modernen Bau nach the name of Chancellor Otto von Jungfrau mit Kind (16. Jh.), Bänke standen. Ein wunderschöner Rundgang Erfindung der mit Melinit geladenen Le château de Kolbsheim a été (17. Jh.). Wunderbare Orgel von J.A. Bismarck (1815-1898), instigator of construit vers 1703. Les jardins à la durch die Vergangenheit. Brisanzgranaten wurden zahlreiche the 1870-1871 Franco-Prussian War Silbermann (1781). neue Techniken entwickelt (Beton, française en terrasse et le parc paysa- Late Gothic style (1615-1617). Enthusiasts of the history of the and architect of German unification. Strom, Panzerungen, Beobachter). ger le long du canal de la Bruche ont Remarkable elements: frescoes, railways have immortalised the train This is a large fort with a dry moat été créés à partir des années 1920. paintings, stucco and gilding that used to run from Saverne to Die Besichtigung: Grabenwehr and armed with 42 artillery pieces, L’ensemble est le témoignage de in the transept chapels. Great Molsheim on a scale of 1:20, by repro- für Maschinengewehre, ausge- just like the Veste Kronprinz (Fort l’aventure spirituelle des Grunelius, Carthusian-Cross (15th c.), Virgin ducing numerous buildings and rüstete Infanteriestütztpunkte, IV) at Niederhausbergen and Fort liés au philosophe Jacques Maritain. and Child (16th c.), benches (17th bridges along the line. This journey Artilleriebeobachter, Schildbatterien, Großherzog von Baden (Fort V). Its Das Schloss ist um 1703 erbaut c.). Prestigious organ by J.A. into the past offers a short history les- Küchen, Bäckerei, Maschinensaal, guns also cover the Bruche Canal. worden. Ein einzigartiger Ort aufgrund Silbermann (1781). son for visitors. Brunnen. After the First World War, the fort des herrlichen Blicks auf der elsäs- Liefhebbers van de geschiedenis Built 1893-1918 on the orders of was renamed Fort Kléber in honour Musée de la Chartreuse et de la van de spoorwegen hebben op een Wilhelm II, Emperor of , this sischen Ebene und der terrassenförmig Fondation Bugatti / Kartause- of the Strasbourg general Jean- angelegten französischen Gärten. schaal van 1:20 de spoorlijn van stronghold was to stop any offensive Baptiste Kléber (1753-1800) who und Bugatti Stiftung Museum by the French coming up from the The castle of Kolbsheim was built / Carthusian and Bugatti Saverne naar Molsheim nagemaakt, distinguished himself during the around 1703. This site is exceptional Foundation Museum /Kartuizer- inclusief de gebouwen, bruggen south of Alsace. With its surface area Revolutionary Wars, most notably at for its view of the Alsatian plain and en Stichting Bugattimuseum en viaducten langs dit spoor. Een of 628 acres and firing power of 6,5 Vendée and in Egypt, where he was its French garden terraces. 03 88 49 59 38 ware tocht door het verleden en tonnes of ammunition per minute, assassinated. Het kasteel van Kolbsheim werd www.chartreuse-molsheim.info een levende geschiedenisles voor de this fort constituted the German In the fort are installed a wellness gebouwd rond 1703. De Franse tuinen Installé dans la maison du bezoekers. Empire’s largest military stronghold path, a mini farm with a pond and a in terrassen en het landschapspark Prieur de l’ancienne Chartreuse de Marché hebdomadaire : lundi / at the beginning of and children playground. langs het kanaal van de Bruche Molsheim (1598-1792), le musée Wochenmarkt : Montag / Weekly included a garrison of 6,500 men. It Niet ver van de weg naar Parijs ligt werden aangelegd in de jaren 20. Het présente l’histoire de la ville et de market : Monday /Wekelijkse was the first modern construction Fort Fürst Bismarck (fort VI). Het in 1872- kasteel getuigt van de spirituele levens- sa proche région, des origines à markt: maandag after the introduction of melinite tor- 1875 gebouwde fort ligt ten noordwes- instelling van de familie Grunelius, nos jours. Collections archéolo- pedo shells and several new building ten van het dorp Wolfisheim en waakt week-end avant le 15 septembre techniques were inaugurated here bevriend met de filosoof Jacques giques, arts et traditions populaires, /Wochenende vor dem 15. over de weg naar Saverne. Het kreeg de Maritain. documents et 2 voitures Bugatti. (concrete, electricity, armour-plating, naam van kanselier Otto von Bismarck September / weekend before observation posts, etc.). The tour À l’extérieur : vestiges de l’église th (1815-1898), aanstichter van de Frans- ■■ERGERSHEIM September 15 : Festival Bugatti includes: machine gun post, fully des Chartreux, cloîtres et cellules / Weekend voor 15 sept. Duitse oorlog van 1870-1871 en smid Visite de cave voir / restaurées. equipped infantry shelters, artillery van de Duitse eenheid. Het is een groot Weinkellerbesichtigung siehe / 2e week-end d’octobre / 2. observation posts, battery of shields, Im Haus des Priors der ehe- nd fort met droge gracht, bewapend Visit of wine-cellar see / Bezoek maligen Kartause von Molsheim Wochenende im Oktober / 2 kitchens, bakery, engine room, well. met 42 stuks artilleriegeschut, zoals aan wijnkelder : (1598-1792) untergebracht, stellt das weekend of October /2e weekend Gebouwd tussen 1893 en 1918 de Feste Kronprinz (nu Fort Foch) in www.vinsalsace.com Museum die Geschichte der Stadt dar, in okt. : Fête du Raisin / Weinfest / op bevel van Wilhelm II, keizer van Niederhausbergen en Fort Grossherzog Archäologische Sammlungen, volks- Wine festival /Druivenfeest Duitsland. Dit sperfort moest een Frans (nu Fort Frère). Zijn kanonnen reikten tot tümliche Kunst und Tradition, Archiven ■■MUTZIG offensief vanuit het zuiden van de Elzas het kanaal van de Bruche. Na de Eerste der Bugatti Zeit und Bugatti Kfz. tegenhouden. De fortificatie besloeg Wereldoorlog wordt het fort naar de Draußen: Ruinen der Kartauser Kirche, een oppervlakte van 254 hectaren en in Straatsburg geboren generaal Jean- ■ Kreuzgang und restaurierte Zellen. had een vuurkracht van 6,5 ton per Baptiste Kléber (1753-1800) genoemd, ■DACHSTEIN (Fort «Kaiser minuut. Bij het uitbreken van de Eerste Marché paysan : 1er mercredi The museum building was the Wilhelm II») / Feste «Kaiser die zich onderscheidde tijdens de oorlo- Prior’s house in the town’s former Wereldoorlog was dit fort het grootste gen van de Revolutie (met name in de du mois Wilhelm II»/ Fortress «Kaiser van het Duitse Rijk en huisvestte een Carthusian monastery (1598-1792). Wilhelm II» / Fort Mutzig Vendée) en in Egypte, waar hij vermoord Bauernmarkt : 1. Mittwoch im garnizoen van 6.500 man. Het was Archeological collections, popular (voorheen Fort Kaiser Wilhelm II) werd. In het fort is een sportief parcours Monat het eerste moderne bouwwerk sinds arts and traditions, documents of 06 08 84 17 42 uitgezet, en een kindboerderij met een Country market : 1st Bugatti and Bugatti cars. Outside: de verschijning van torpedogranaten vijver en een speeltuin voor kinderen. www.fort-mutzig.eu geladen met meliniet. Veel nieuwe Wednesday in the month remains of the Carthusian church, Construit de 1893 à 1918 sur er e bouwtechnieken hebben hier let- Marché aux puces – 1 ou 2 e cloister and restored cells. Boerenmarkt : 1 woensdag ordre de Guillaume II, empereur terlijk hun vuurdoop gehad (beton, week-end de juin van de maand Het museum is gehuisvest in het d’Allemagne, ce fort d’arrêt devait huis van de prior van het voormalige elektriciteitcentrale, bepantsering, Flohmarkt – 1. oder 2. ■ empêcher une offensive française observatieposten). De rondleiding gaat Wochenende in Juni ■MOLSHEIM kartuizerklooster van Molsheim (1598- en provenance du sud de l’Alsace. Visite de cave voir / 1792) en beslaat de geschiedenis van langs: mitrailleuropslag, volledige geou- Flee market – 1st or 2nd weekend Avec une superficie de 254 hectares, tilleerde infanterieabri’s, artillerieposten, Weinkellerbesichtigung siehe / de stad en nabije omgeving van het une puissance de feu de 6,5 tonnes Vlooienmarkt: 1e of 2e weekend Visit of wine-cellar see / Bezoek begin tot heden. Archeologische col- gepantserde batterij, keukens, bakkerij, de munitions à la minute, ce groupe machinezaal, put. van juni aan wijnkelder : lecties, volkskunst en -tradities, docu- fortifié était, à la déclaration de Festival de Jazz - dernier week- www.vinsalsace.com menten en 2 Bugatti’s. Buiten: resten guerre 1914-18, le plus important de Musée de Mutzig / Museum / end de juin van de kartuizer kerk, gerestaureerde l’empire allemand et comprenait une Museum / Museum van Mutzig kloostergangen en kloostercellen. garnison de 6 500 hommes. Première 03 88 38 31 98 Jazz Festival – letztes www.ot-molsheim-mutzig.com Wochenende in Juni Train de jardin de Molsheim construction moderne après l’appa- / s’Molshemer Bähnele / rition des obus torpilles chargés à la Exposition de vestiges des Jazz Festival – last weekend of Molsheim garden train /Treintje mélinite, de nombreuses techniques bâtiments historiques de Mutzig et June Église des Jésuites / Jesuiten Kirche / Jesuit Church van Molsheim y seront inaugurées (béton, électri- du site néolithique des environs de Jazzfestival : laatste weekend Rue Notre-Dame Cour arrière de l’hôpital local de cité, cuirassements, observatoires). Le la ville. Collection d’armes blanches van juni 03 88 38 11 61 Molsheim circuit de visite comprend : coffre à de la Manufacture d’Armes de Klingenthal et d’armes à feu de la Feux d’artifice et bal populaire www.ot-molsheim-mutzig.com 03 88 04 86 71 mitrailleuses, abris d’infanterie équi- Manufacture Nationale d’Armes de - 13 juillet www.trainmolsheim.com pés, observatoires d’artillerie, batterie

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 4/5 L’ ALSACE À VÉLO LE LONG DE LA BRUCHE ET DE SON CANAL Radwandern im Elsass An dem Fluss Bruche und seinem Kanal entlang / Along the river Bruche and its canal Cycling in ALsace 5 Langs de Bruche en zijn kanaal / 67 km - 590 m Fietsen in de Elzas

Mutzig (fusil «Chassepot» - inventeur der deutsch-französischen Versöhnung C’est en 1941 qu’Himmler décide Louise overlooking the Bruche Valley. van de 70 werkcommando’s op verschil- du fusil à aiguille né à Mutzig en und dem Aufbau Europas gewidmet. de créer un camp de concentration The aim was to mine the nearby pink lende plaatsen langs de Rijn. De resten 1833). Beim interaktiven Rundgang kann en Alsace, annexée de fait par le Reich granite quarry using prisoners as the van het kamp maken nu deel uit van Ausstellung über die historischen der Besucher in einen Waggon der depuis 1940, à une soixantaine de kilo- workforce. Granite was a precious een belangrijk herdenkingsmonument, Ruinen in Mutzig und der nahen Deportierten aus 1939 oder in das mètres de Strasbourg, à 800 m d’alti- commodity in the Reich’s construc- samen met de hoger gelegen begraaf- Stätte aus der Vorzeit. Bemerkenswerte Innere einer Festung an der Maginot- tude, sur un contrefort du Mont Louise tion works. From 1941 to 1944, plaats van helden en slachtoffers uit Waffensammlung aus der Waffenfabrik Linie steigen. Gezeigt wird das Leben dominant la vallée de la Bruche. around 52,000 prisoners laboured het verzet en het Verzetsmonument: von Klingenthal (blanke Waffen) unter der Naziherrschaft. Es gibt L’objectif est de faire exploiter par at KL-Natzweiler or in one of the 70 een lange betonnen spiraal die de oprij- und der Waffenfabrik von Mutzig eine Brücke über den totalen Krieg. Die les détenus, la carrière de granit rose labour commandos located on both zende vrijheid symboliseert. (Schusswaffen - Chassepot Gewehr - Geschichte wird anhand von zahl- toute proche, matériau nécessaire banks of the . The vestiges of Het Europees Centrum voor de Erfinder des Nadelgewehrs geboren in reichen Filmen und wahrheitstreuen aux grands travaux du Reich. De the camp have become a centre for Gedeporteerde Verzetsstrijder is een Mutzig in 1833). Nachbauten wieder lebendig. Der 1941 à 1944, environ 52 000 détenus remembrance and today are domi- plaats voor ontmoeting, documentatie Exhibition of the vestiges of Rundgang endet an der Stätte der séjournent au KL-Natzweiler ou nated by the necropolis in homage en bezinning. Op 2.000 m² expositie- Mutzig’s historical buildings and the deutsch-französischen Versöhnung dans l’un de ses 70 kommandos de to the heroes and martyrs of deporta- ruimte wordt de eer bewezen aan dege- neolithic site on the perimeter of the und Europas Aufbau. travail, situés de part et d’autre du tion and the Deportation Memorial, a nen die in heel Europa streden tegen de town. Important collection of side Overlooking Bruche Valley, the Rhin. Devenu haut lieu de mémoire, long, concrete spiral onderdrukking. Zie het als een inleiding arms of the Side Arms Manufacture Alsace-Moselle Memorial leads you les vestiges de l’ancien camp sont symbolising rising freedom. op het bezoek aan het kamp zelf. Het of Klingenthal and of fire-arms of on an educational, interactive trail aujourd’hui surplombés par la Designed as a place of informa- centrum ligt boven de Kartoffelkeller, the National Fire-Arms Manufacture through the ups and downs of the nécropole des héros et martyrs de la tion, reflection and encounters, een door de gedeporteerden gebouwde of Mutzig (needlegun “Chassepot” - history of Alsace and Moselle from déportation et par le Mémorial de la the European Centre of Deported kelder van gewapend beton. inventor of the needle-gun born in 1870 to present times with an area Déportation, longue spirale de béton Resistance Members and its 2,000 ■■GRANDFONTAINE Mutzig in 1833). specially devoted to Franco-German qui symbolise la liberté qui s’élève. sq. m. of exhibition space opened Expositie van resten van historische reconciliation and the building of Conçu comme un lieu d’information, in 2006 pays homage to those who Ancienne Mine de Fer de Framont gebouwen in Mutzig en de neolithi- Europe. Through the interactive trail de réflexion et de rencontre, le Centre fought against oppression through- / Eisen-Bergwerk von Framont / sche vindplaats bij de stad. Collectie where the visitor can climb into a européen du résistant déporté, avec out Europe and is an introduction to Iron mine of Framont / Voormalige steekwapens van de Wapenfabriek 1939 deportation wagon, explore the ses 2 000 m2 de surface d’exposition the visit of the camp itself. The CERD IJzermijn van Framont van Klingenthal en vuurwapens van de inside of a fort from the , ouverte en 2006, rend hommage à was built above the Kartoffelkeller, a Temporairement fermé / Nationale Wapenfabriek van Mutzig discover life under the Nazi regime ceux qui, partout en Europe, ont lutté reinforced concrete cellar construct- Vorübergehend geschlossen / (chassepotgeweer - Chassepot werd and take a footbridge over outright contre l’oppression. Il est une intro- ed by the deportees. Temporarily closed / Tijdelijk gesloten in 1833 in Mutzig geboren en vond het war, the history of Alsace and Moselle duction à la visite du camp lui-même. In 1941 besluit Himmler een con- 03 88 97 20 09 naaldgeweer uit). is depicted through a number of Le CERD est érigé au-dessus de la centratiekamp te bouwen in de sinds www.valleedelabruche.fr films and scenes that are larger than Kartoffelkeller, cave en béton armé, 1940 bij Duitsland ingelijfde Elzas. Het Mine de fer, musée minéralo- 13 juillet : soirée révolutionnaire gique et minier. et défilé des «sans-culottes» / 13. life. The last section is devoted to construite par les déportés. kamp kwam op zo’n 60 kilometer van Franco-German reconciliation and 1941 beschloss Himmler, ein Straatsburg te liggen, op een hoogte Eisen-Bergwerk, Mineralogisches Juli: Umzug der „Sans-culottes” Museum. th the building of Europe. Konzentrationslager im Elsass zu van 800 meter op een uitloper van de und Feuerwerk / 13 of July: Iron mine, mineralogical Parade of the “sans culottes” and Het Mémorial de l’Alsace-Moselle errichten, das seit 1940 de facto ans Mont Louise in het dal van de Bruche. torent boven het dal van de Bruche. Via Reich angeschlossen war. Es liegt 60 De gevangenen van dit kamp werden museum. fireworks / 13 juli : ‘revolutionaire’ IJzermijn, mineralogisch en avond en defilé van sansculottes een leerzaam interactief parcours duikt km von Strasbourg entfernt in 800 m tewerkgesteld in de nabijgelegen gra- u in de geschiedenis van de Elzas en Höhe auf einem Vorsprung des Mont nietgroeve, ten behoeve van de bouw- mijnbouwmuseum. ■■SCHIRMECK de Moezelstreek van 1870 tot heden. U Louise oberhalb des Breuschtals. Die werkzaamheden in het Reich. Van 1940 ■■MINI-GOLF Mémorial de l’Alsace-Moselle ontdekt via een interactief parcours, in Gefangenen sollten in dem ganz in tot 1944 verblijven ongeveer 52.000 03 88 97 20 69 / Gedenkstätte des Elsass und een treintje uit 1939, het interieur van der Nähe gelegenen Granitsteinbruch gevangenen in KL-Natzweiler of in een (Hôtel du Donon) der Moselle / Alsace-Moselle een fort uit de Maginotlinie en komt arbeiten, denn der rote Granit wurde Memorial / Herdenkingsmuseum meer te weten over het leven in de für die Großbauarbeiten des Reichs Mémorial de l’Alsace-Moselle nazitijd. U bewandelt een loopbrug over benötigt. Von 1941 bis 1944 wurden ca. 03 88 47 45 50 de totale oorlog... De geschiedenis van 52.000 Häftlinge im KZ Natzweiler oder www.memorial-alsace-moselle.org de Elzas-Moezelstreek wordt uitgelegd in einem seiner 70 Arbeitskommandos Surplombant la Vallée de la aan de hand van films en echter dan beidseits des Rheins eingesetzt. Bruche, le Mémorial de l’Alsace- echte decors. De laatste ruimte is gewijd Oberhalb des einstigen Lagers, heute Moselle vous plonge au cœur d’un aan de Frans-Duitse verzoening en de Schauplatz der Erinnerung, liegen parcours pédagogique et interactif opbouw van Europa. heute der Friedhof der Helden und à travers les méandres de l’histoire Marché hebdomadaire : Mercredi Märtyrer der Deportation sowie das de l’Alsace-Moselle de 1870 à nos matin /Wochenmarkt: Mittwoch Mahnmal der Deportation, eine lange jours, avec un espace tout particuliè- Vormittag / Weekly market : Betonspirale, Symbol der sich erhe- rement consacré à la réconciliation Wednesday morning / Wekelijkse benden Freiheit. franco-allemande et la construction markt : woensdagochtend In 2006 erröffnet, das Europäische européenne. À travers un parcours Zentrum des deportierten interactif où le visiteur pourra tour A proximité à / In der Nähe in / Widerstandskämpfers ehrt alle à tour monter dans un wagon de Nearby in / In de buurt : Menschen, die überall in Europa l’expulsion de 1939, découvrir l’inté- gegen die Unterdrückung gekämpft rieur d’un fort de la Ligne Maginot, Ancien Camp de Concentration haben. Es soll mit seinen 2000 la vie sous le régime nazi, emprunter de Natzweiler-Struthof et Centre m² Ausstellungsfläche als Ort der une passerelle surplombant la guerre européen du résistant déporté / Information, des Nachdenkens und totale, c’est l’histoire de l’Alsace- Ehemaliges Konzentrationslager der Begegnung dienen und eine Moselle qui sera retracée avec de und Europäisches Einführung in den Besuch des eigent- nombreux films et des décors plus Zentrum des deportierten lichen Lagers dienen. Das CERD wurde vrais que nature. Le dernier espace Widerstandskämpfers / Former über dem Kartoffelkeller errichtet, einem est consacré à la réconciliation fran- concentration-camp and von den Deportierten gebauten Keller co-allemande et à la construction de European Centre of Deported aus Stahlbeton.. l’Europe. Resistance Members / Voormalig It was in 1941 that Himmler Hoch über dem Bruchetal beginnt concentratiekamp Natzweiler- decided to set up a concentration Avec la nouvelle application mobile CG67, retrouvez gratuitement toutes les informations du Canal de la Bruche en direct sur votre smartphone. an der Gedenkstätte des Elsass und der Struthof en Europees Centrum camp in Alsace, which had been Vous partez faire une balade à vélo ? Le roadbook est là pour vous guider tout au Moselle ein pädagogischer und inter- voor de Gedeporteerde annexed to the Reich since 1940. The long de votre parcours. Une petite soif en cours de route ? L’application mobile vous indique aussi les points d’intérêt à proximité! Découvrez toutes les informations sur aktiver Rundgang durch die bewegte Verzetsstrijder site chosen was just 60 kilometres le Canal, son histoire, sa construction… Geschichte dieser Region von 1870 bis 03 88 47 44 67 from Strasbourg, lying at an altitude Un concentré d’informations à télécharger sans modération sur l’App-store ou le heute. Eine Stätte ist ganz besonders www.struthof.fr of 800 m on the slopes of Mont market Androïd ! Pour plus d’informations : www.bas-rhin.fr

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 5/5