DOCSLIB.ORG

Karagöz Metinlerinin Halk Bilimi Açisindan Incelenmesi

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Karagöz Metinlerinin Halk Bilimi Açisindan Incelenmesi T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI TÜRK HALK EDEBİYATI BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ KARAGÖZ METİNLERİNİN HALK BİLİMİ AÇISINDAN İNCELENMESİ Ayşe AKDOĞAN 2501050136 TEZ DANIŞMANI Dr. Öğr. Üyesi Esra BİLGE SAVCI İSTANBUL-2019 ÖZ KARAGÖZ METİNLERİNİN HALK BİLİMİ AÇISINDAN İNCELENMESİ AYŞE AKDOĞAN Çalışmamızda Cevdet Kudret’in üç ciltlik “Karagöz” adlı eserinde yer alan Karagöz gölge oyunları metinleri halk bilimi unsurları açısından incelenmiştir. Gölge oyunlarının tarihçesi ana hatlarıyla araştırılmış, Karagöz gölge oyununun yapısal özellikleri incelenmiş, Karagöz gölge oyunları metinlerindeki halk bilimi unsurları Sedat Veyis Örnek’in halk bilimi çalışma kadrosu esas alınarak tasnif edilmiş ve değerlendirilmiştir. Çalışmamız neticesinde Karagöz gölge oyunlarının zengin bir şekilde halk bilimi unsurlarını içerdiği, dolayısı ile Karagöz oynatıcılarının halk kültürünü çok iyi gözlemleyip oyun perdesinde yansıtışlarının ustalığa dayalı bir sanat olduğu anlaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Halk bilimi, halk kültürü, halk edebiyatı, geleneksel seyirlik oyun, gölge oyunu, Karagöz. iii ABSTRACT INVESTIGATION OF KARAGÖZ TEXTS IN FOLKLORE AYŞE AKDOĞAN In this study, the texts of Karagöz shadow plays in Cevdet Kudret’s three- volume work examined from the viewpoint of folklore. The history of shadow plays are investigated with the main lines. The structural features of Karagöz shadow plays are scrutinized and the folkloric elements in them are evaluated and categorized with regards to Sedat Veyis Örnek’s body of literature in the field of folklore. As a result of this study, it is concluded that Karagöz shadow plays include a wide array of folkloric features; and thus the performance shadow players on a white curtain with a backlight reflecting figures indicate a fine mastery due to players’ perfect observation of folkloric culture around them. Key Words: Folklore, folk culture, folk literature, traditional theatrical play, shadow play, Karagöz. iv ÖN SÖZ Halk bilimi, halkın yani insanın olduğu her yerde ve hayatın her alanındaki tüm konuları inceler. Bu da halk bilimi hayatın kendisidir demektir. Hayatı karikatürize ederek, insanlara ayna tutan Karagöz gölge oyunu, Osmanlı topraklarında çeşitli millet, dil ve dinden insanların birlikte yaşadığı, birçok kültürü bünyesine alarak harmanlanmış ve şekillenmiş Türk halk kültürünün oyun perdesindeki yansımasıdır. Günümüzde çocuk izleyicilere hitap ettiği düşünülen Karagöz oyunları; ince detaylar ile düşünülerek oluşturulmuş dili, zekice nükteleri, seyircinin dikkatini oyun perdesinde tutan olay kurgusu, karakter analizi niteliğindeki tipleri, oyunların sosyal hayatla olan birebir bağı, figürlerin görselliği, sanatlı mûsikîsi ve oyun sonlarında verilen öğütleriyle hakikî hayatın perdeye yansıtıldığı dolayısıyla çocuk-genç-büyük, kadın-erkek, avam-havas ayrımı yapmadan herkese hitap eden bir oyundur. Karagöz oyunları, hayata dair gerçeklikleri içinde barındıran kültürü aktardığı için halk biliminin inceleme alanına girmektedir. Çalışmanın ana metinlerini, değerli ve titiz bir çalışma olan Cevdet Kudret’in üç ciltlik Karagöz kitabında yer alan Karagöz gölge oyunları metinleri oluşturmaktadır. Zengin halk kültürü öğelerinin olduğu Karagöz gölge oyunları metinleri Sedat Veyis Örnek’in halk biliminin çalışma kadroları üzerine yaptığı tasnif çalışması doğrultusunda halk bilimi unsurları açısından incelenmiştir. Metin merkezli olarak çalıştığımız tezimiz, Giriş dışında sekiz bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde çalışmamızın konusu, amacı, kapsamı ve araştırma yöntemlerinden bahsedilmiştir. Birinci bölümde Karagöz gölge oyununun tarihî süreci ile Karagöz oyunlarının yapısal özellikleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Karagöz gölge oyunları metinlerinde halk edebiyatı, kalıplaşmış ifadeler ve adlandırma unsurları araştırılmıştır. Üçüncü bölümde metinlerde geçen hayatın geçiş v dönemleri ile ilgili bilgiler incelenmiştir. Dördüncü bölümde giyim-kuşam, süslenme unsurları ele alınmıştır. Beşinci bölümde halk bilgisi ve halk mutfağı ile ilgili halk kültürü unsurları incelenmiştir. Altıncı bölümde halk sanatları ve zanaatları ele alınmış, iş hayatı ve meslekler araştırılmış, gündelik hayatta kullanılan eşyalar tespit edilmiştir. Yedinci bölümde halk mimarisi, iletişim, haberleşme, ulaşım ile ilgili bilgiler incelenmiştir. Sekizinci bölümde inanışlar, gelenek görenekler, dini günler, çocuk oyunları, eğlenceler ve sporlar ele alınmıştır. Türkçe’nin önemini anlamamızı sağlayıp edebiyat sevgisini aşılayan çok kıymetli ortaokul Türkçe Öğretmenim İsa SAVAŞ’a; halk bilimine olan sevgimin ilk tohumunu eken, bu bilimin önem ve kıymetini idrak etmemizi sağlayan pek değerli hocam Prof. Dr. Şeyma GÜNGÖR’e; yönlendirmeleri, destekleri ve kıymetli bilgileriyle çalışmama destek olan hocam Prof. Dr. Abdulkadir EMEKSİZ’e; titiz değerlendirmeleri, teşvik edici ve yapıcı yönlendirmeleriyle danışman hocam Esra BİLGE SAVCI’ya; tezi bitirmeme her daim teşvik veren sevgili gönül kardeşim Burcu BAYER’e, her zaman desteklerini hissetiğim sevgili aileme; tüm destekleri için hayatdaş ve gönüldaşım ile canım kızıma teşekkürlerimi sunarım. AYŞE AKDOĞAN İSTANBUL, 2019 vi İÇİNDEKİLER ÖZ ............................................................................................................................... iii ABSTRACT ............................................................................................................... iv ÖN SÖZ ....................................................................................................................... v İÇİNDEKİLER ........................................................................................................ vii KISALTMALAR LİSTESİ .................................................................................... xiv GİRİŞ .......................................................................................................................... 1 BİRİNCİ BÖLÜM9 KARAGÖZ GÖLGE OYUNU’NUN TARİHÎ SÜRECİ, YAPISAL ÖZELLİKLERİ9 1.1. Karagöz Gölge Oyunu’nun Tarihî Süreci ..................................................... 9 1.1.1. Seyirlik Oyunların Tiyatro’daki Yeri ..................................................... 9 1.1.2. Tiyatro Oyunlarının Kaynakları ........................................................... 10 1.1.3. Türk Tiyatrosunun Başlangıcı .............................................................. 13 1.1.4. Karagöz Gölge Oyunu’nun Kökeni ..................................................... 14 1.1.5. Karagöz Gölge Oyunu’nun Türkiye’ye Girişi ..................................... 16 1.1.6. Karagöz Gölge Oyunu’nun Türkler’deki Tarihçesi ............................. 20 1.1.7. Karagöz Gölge Oyunu’na Telmihler ................................................... 34 1.1.8. Karagöz Oyunu’nun Teşekkül Rivayetleri .......................................... 37 1.2. Karagöz Oyunu’nun Yapısal Özellikleri ..................................................... 41 1.2.1. Karagöz Oyunu’nun Bölümleri ............................................................ 41 1.2.1.1. Mukaddime ................................................................................... 42 1.2.1.1.1. Semâi ......................................................................................... 46 1.2.1.1.2. Perde Gazeli ............................................................................... 49 1.2.1.2. Muhâvere ...................................................................................... 53 1.2.1.3. Fasıl ............................................................................................... 57 1.2.1.4. Bitiş ............................................................................................... 59 1.2.2. Karagöz Oyunları ve Oyun Dağarcığı.................................................. 61 1.2.2.1. Karagöz Oyunları’nın Tasniflendirilmesi ..................................... 67 vii 1.2.2.1.1. Kâr-ı Kadîm ............................................................................... 69 1.2.2.1.2. Nev-icâd ..................................................................................... 70 1.2.2.2. Karagöz Oyunları’nın Özetleri .................................................... 75 1.2.3. Karagöz Oyunu’nun Oynatıcıları ......................................................... 87 1.2.3.1. Şeyh Küşterî .................................................................................. 87 1.2.3.2. Hayâlîler........................................................................................ 94 1.2.3.3. Yardımcı Kadro .......................................................................... 102 1.2.4. Karagöz Oyunu’nda Tipler ................................................................ 104 1.2.4.1. Eksen Tipler ................................................................................ 116 1.2.4.1.1. Karagöz .................................................................................... 118 1.2.4.1.2. Hacivat ..................................................................................... 124 1.2.4.2. Kadın Tipler ................................................................................ 127 1.2.4.3. İstanbul Ağzı Konuşan Tipler ..................................................... 128 1.2.4.3.1. Çelebi ....................................................................................... 129 1.2.4.3.2. Tiryaki ...................................................................................... 130 1.2.4.3.3. Beberuhi ..................................................................................
Load more

Recommended publications
  • Nahil Ve Nakıl Alayları
    NAHIL VE NAKIL ALAYLARI Ord. Prof. ISMAIL HAKKI UZUNÇAR~ILI Nahirin manas~~ hurma a~ac~~ demek olup galat olarak Nak~ l diye me~hur olmu~tur. Nahilbent denilen üstadlar taraf~ndan a~aç, meyve, çiçek ve hayvan ~ekilleri yap~larak dü~ünlerde gelinin önünde götürülen muhtelif boydaki nahillere dair Osmanl~~ tarihlerinde ve sûrnamelerde bilgi vard~ r. Te~bih yoliyle meyvesi ve çiçe~i çok a~aca (pürnak~l) denilir. Dü~ünlerde erkek taraf~ ndan tertip edilen nahil, lügatlerde birbirlerine benzer ~ekillerde tarif edilmektedir. Ahteri'de nahil, palmiye yâni hurma a~ac~d~ r. Biyanki, nahil'in palmiye denilen a~aç ve kad~ nlar~n bir nevi ziynet e~yas~~ oldu~unu yaz~yor. Lehce-i Osmanr de nahil, galat~~ nak~l, mumdan ve gümü~ten a~aç dal~~ res- mi ki arûs (gelin) önünde giderdi. Salal~ i kamusunda hurma a~ac~~ ve eski zamanda balmumundan veya gümü~ten mahsusen yap~larak gelinin önünde götürülen meyve ve ~üld~fe (çiçek) yi hav": ve k~y- metli ta~larla süslü a~aca ~tlak olunurdu, demektedir. Burhan- ~~ Kat ~~ <nahilbendi târif ederken: "Ol kimsedir ki mum- dan a~aç ve meyve suretleri imM eyliye. Hâlâ o surette nahil, mu- harrefi nak~l tabir ederler" diyor. Gülistan ~erhinde S û d i merhum, "Nahil, Türkide tahrif edüp nak~l dedikleridir. Gerek çiçekten ve gerekse balmumundan olsun" demektedir 1. Nahil, çok eski as~ rdan beri Orta Asya ve ~ran'dan gelen tezyini san'atlardand~r. ~eyh Sadi merhum (vefat~~ 690 H. 1292 M.) Gülistan'da: Nah~l-bendem veli ne der b'ustân S-dhidem men veli ne der Ken' an beytiyle nahilden bahsetmektedir.
    [Show full text]
  • Cem Görür Doktora Tezi SON.Pdf
    T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI SULTAN III. MUSTAFA: AİLESİ, GÜNLÜK HAYATI, DİNİ VE İLMİ İLGİLERİ DOKTORA TEZİ Cem GÖRÜR Tez Danışmanı Prof. Dr. İlhami YURDAKUL Bilecik, 2020 10340908 T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI SULTAN III. MUSTAFA: AİLESİ, GÜNLÜK HAYATI, DİNİ VE İLMİ İLGİLERİ DOKTORA TEZİ Cem GÖRÜR Tez Danışmanı Prof. Dr. İlhami YURDAKUL Bilecik, 2020 10340908 BEYAN “Sultan III. Mustafa: Ailesi, Günlük Hayatı, Dini ve İlmi İlgileri” adlı doktora tezimin hazırlık ve yazımı sırasında bilimsel ahlak kurallarına uyduğumu, başkalarının eserlerinden yararlandığım bölümlerde bilimsel kurallara uygun olarak atıfta bulunduğumu, kullandığım verilerde herhangi bir tahrifat yapmadığımı, tezin herhangi bir kısmını Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi veya başka bir üniversitedeki başka bir tez çalışması olarak sunmadığımı beyan ederim. Cem GÖRÜR ÖN SÖZ XVII. yüzyılın başında Osmanlı veraset sisteminin değişmesi, Osmanlı padişahlarının hayatlarında ciddi bir değişime sebep oldu. Şehzadelik dönemlerini sıkı bir gözetim altında geçirmeye başlayan padişahlar, bu zorlu sürecin ardından tahta oturduklarında, devletin geçirdiği sancılı süreçler karşısında tecrübesizliklerinin sıkıntısını fazlasıyla yaşadılar. XVIII. yüzyılın başında meydana gelen Edirne Vakası’yla birlikte, padişahlık dönemlerinde de bir mekân tahdidine uğramışlar ve ataları gibi İstanbul dışında uzun vakitler geçiremez olmuşlardı. Bu açıdan yaklaşıldığında XVIII. yüzyıl padişahlarının kendilerine has koşulları olduğu görülür. Buna mukabil tarih yazımında XVIII. yüzyılın, Tanzimat öncesi Türk “yenileşmesi/modernleşmesinin” öncülü bir süreci veya ihtişamlı “klasik” devir sonrası duraklama ve gerilemenin üzücü bir aşaması şeklinde ele alınması, dönemin padişahlarına da benzer bir perspektiften yaklaşılmasına sebep olmuştur. Dolayısıyla mevcut şartları içerisinde padişahların bizzat kendilerine, onların içinde bulundukları hayata/rutinlerine odaklanan çalışmalar son derece sınırlı kalmıştır.
    [Show full text]
  • The Vakf of Şeyhülislam Feyzullah Efendi
    PIOUS ENDOWMENTS AND LAND IN THE SEVENTEENTH CENTURY OTTOMAN EMPIRE: THE VAKF OF ŞEYHÜLİSLAM FEYZULLAH EFENDİ A Master’s Thesis by ÖZGEN ÖZCAN Department of History İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi January 2013 iii PIOUS ENDOWMENTS AND LAND IN THE SEVENTEENTH CENTURY OTTOMAN EMPIRE: THE VAKF OF ŞEYHÜLİSLAM FEYZULLAH EFENDİ Graduate School of Economics and Social Sciences of İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi by ÖZGEN ÖZCAN In Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of MASTER OF ARTS in DEPARTMENT OF HISTORY İHSAN DOĞRAMACI BİLKENT ÜNİVERSİTESİ January 2013 Ankara iv I certify that I have read this thesis and have found that it is fully adequate, in scope and in quality, as a thesis for the degree of Master of Arts in History. …………………….. Dr. Eugenia KERMELİ ÜNAL Supervisor I certify that I have read this thesis and have found that it is fully adequate, in scope and in quality, as a thesis for the degree of Master of Arts in History. …………………….. Prof. Dr. Özer ERGENÇ Examining Committe Member I certify that I have read this thesis and have found that it is fully adequate, in scope and in quality, as a thesis for the degree of Master of Arts in History. …………………….. Ass. Prof. Bestami Sadi BİLGİÇ Examining Committe Member Approval of the Graduate School of Economics and Social Sciences …………………….. Prof. Dr. Erdal EREL Director v ABSRACT PIOUS ENDOWMENTS AND LAND IN THE SEVENTEENTH CENTURY OTTOMAN EMPIRE: THE VAKF OF ŞEYHÜLİSLAM FEYZULLAH EFENDİ Özcan, Özgen M.A. Department of History Thesis Supervisor: Dr. Eugenia Kermeli December 2012 Within the context of land system and transformation of property relations in the Ottoman State, this study is an analysis and evalution of the primary sources belonging to the vakfs of Şeyhülislam Feyzullah Efendi which are avaliable in the Archives of General Directorate of Foundations.
    [Show full text]
  • BUGU Dil Ve Eğitim Dergisi, 1(3), 251-275
    BUGU www.bugudergisi.com Dil ve Eğitim Dergisi Araştırma Makalesi BUGU Journal of Language and Education Makale Geliş Tarihi: 25.11.2020 1/3, 251-275 Makale Kabul Tarihi: 05.12.2020 TÜRKİYE Durmaz, G. (2020). XVIII. yüzyıl tarih manzumelerinin izinden şehzade ve sultanlara bakış. BUGU Dil ve Eğitim Dergisi, 1(3), 251-275. http://dx.doi.org/10.46321/bugu.34 XVIII. YÜZYIL TARİH MANZUMELERİNİN İZİNDEN ŞEHZADE VE SULTANLARA BAKIŞ Doç. Dr. Gülay DURMAZ Bursa Uludağ Ü[email protected] Öz Divan şiirinde XVIII. yüzyıl, sosyal hayat ile edebiyat arasındaki bağlantının daha da belirginleştiği bir dönemdir. Edebî türler açısından bakıldığında tarih, gazel ve şarkı sayısında bir artış bulunmaktadır. Muhtevası bakımından değerlendirildiğinde, divan şairlerinin eserleri, bir bakıma o dönemin tanıkları durumundadır. Divanlarda yer alan tarih manzumeleri ise dönemin önemli olaylarını içeren birer tarihî vesika niteliğindedir. Edebiyat ve tarih birbirinden ayrılmaz iki alandır. Bu birliktelik, geçmişin öğrenilmesinde çok büyük öneme sahiptir. Edebiyat demek o döneme ait yaşanmışlıkların şairin gözünden yansıması demektir. Bu çalışmada, XVIII. yüzyıldaki divan şairlerinin tarih manzumelerinden yararlanılarak dönemin şehzade ve sultanları hakkında bilgi verilmiştir. Konuyla ilgili düşürülen tarihlerin çoğu, padişahın çocuklarının doğumu üzerinedir. Gerek erkek gerek kız çocuğu doğmuş olsun divan şairi her şekilde bunu fırsat bilmiş ve onlar hakkında tarih düşürme yoluna gitmiştir. Bu manzumelerden özellikle şehzadelerin doğumları sırasında yapılan teşrifat hakkında da bilgi sahibi olmak mümkündür. Bu sayede, saltanat süren padişahın şehzade ve sultanları hakkındaki nesnel olan bilgiler, şairin duygu süzgecinden geçerek manzumelerde yerini almıştır. Anahtar Sözcükler: XVIII. yüzyıl, divan şairi, tarih manzumeleri, şehzade ve sultanlar. AN ANALYSIS OF PRINCES AND SULTANS BASED ON THE 18TH CENTURY HISTORICAL POETRY Abstract In Ottoman poetry, the connection between social life and literature became more evident in the 18th century.
    [Show full text]
  • Credit and Financing in Early Modern Ottoman Empire: the Galata Example
    CREDIT AND FINANCING IN EARLY MODERN OTTOMAN EMPIRE: THE GALATA EXAMPLE A THESIS SUBMITTED TO THE GRADUATE SCHOOL OF SOCIAL SCIENCES OF MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY BY SÜMEYYE HOŞGÖR IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF ARTS IN HISTORY MAY 2012 Approval of the Graduate School of Social Sciences Prof. Dr. Meliha Altunışık Director I certify that this thesis satisfies all the requirements as a thesis for the degree of Master of Arts. Prof. Dr. Seçil Karal Akgün Head of Department This is to certify that we have read this thesis and that in our opinion it is fully adequate, in scope and quality, as a thesis for the degree of Master of Arts. Assist. Prof. Dr. Güçlü Tülüveli Supervisor Examining Committee Members Prof. Dr. Seçil Karal Akgün (METU, HIST) Assoc. Prof. Dr. Eugenia Kermeli (BILKENT, HIST) Assist. Prof. Dr. Güçlü Tülüveli (METU, HIST) I hereby declare that all information in this document has been obtained and presented in accordance with academic rules and ethical conduct. I also declare that, as required by these rules and ethical conduct, I have fully cited and referenced all material and results that are not original to this work. Name, Surname: Sümeyye Hoşgör Signature: iii To My Family iii iv ABSTRACT CREDIT AND FINANCING IN EARLY MODERN OTTOMAN EMPIRE: THE GALATA EXAMPLE Sümeyye Hoşgör M.A., Department of History Advisor: Assist. Prof. Dr. Güçlü Tülüveli May 2012, 118 pages The present study aims to reveal the credit practice in Galata region in seventeenth century, through dealing with the credit relations between religious groups and the position of women in economic relations as the main themes.
    [Show full text]
  • Nevmekân Sahil
    ENGLISH Üsküdar and Lady Sultans Üsküdar is one of Istanbul’s most important districts, which excelled in trade, law, culture, arts and endowments. The interest that the NEVMEKÂN SAHİL Ottoman lady sultans showed in Üsküdar was Cultural Center & Lady Sultans’ Museum also due to the special position this district occupied in the history of the city. It is thanks Nevmekân Sahil is an art and culture exhibition center with to this deep interest for several centuries that Mihrimah Sultan Mosque a very extensive library and a beautiful cafe overlooking we are able to see beautiful monuments in the Bosphorus. The Lady Sultans’ Museum is also a part of numerous quarters of Üsküdar today. the same complex. A significant number of diverse works of art in Üsküdar were built by lady sultans. Often Nevmekân Sahil opened its doors to With a beautiful collection of sultana dolls, due to the patronage and charity of lady students, youth, art and culture lovers, and the Lady Sultans’ Museum reflects lives of sultans, many of these structures have survived, those people who have a great enthusiasm numerous Ottoman lady sultans who left including the following: for learning. In addition to having a library indelible marks on Üsküdar and Istanbul. • Mihrimah Sultan Mosque was built by with around 100,000 books, Nevmekân Ottoman Lady Sultans were more than also hosts art, culture and music activities, just aristocratic women. As they were Mihrimah Sultan, the daughter of Sultan Atik Valide Mosque Süleyman the Magnificent and the wife of and art exhibitions, and students are served the mothers, wives, or daughters of the Grand Vizier Rüstem Paşa.
    [Show full text]
  • Osmanli Araştirmalari the Journal of Ottoman Studies
    OSMANLI ARAŞTIRMALARI THE JOURNAL OF OTTOMAN STUDIES SAYI / ISSUE 55 • 2020 OSMANLI ARAŞTIRMALARI THE JOURNAL OF OTTOMAN STUDIES İSTANBUL 29 MAYIS ÜNİVERSİTESİ OSMANLI ARAŞTIRMALARI THE JOURNAL OF OTTOMAN STUDIES Yayın Kurulu / Editorial Board Prof. Dr. İsmail E. Erünsal – Prof. Dr. Heath Lowry Prof. Dr. Feridun M. Emecen – Prof. Dr. Ali Akyıldız Prof. Dr. Bilgin Aydın – Prof. Dr. Seyfi Kenan Prof. Dr. Jane Hathaway – Doç. Dr. Baki Tezcan İstanbul 2020 Bu dergi Arts and Humanities Citation Index – AHCI (Clarivate Analytics), Scopus (Elsevier),Turkologischer Anzeiger ve Index Islamicus tarafından taranmakta olup TÜBİTAK ULAKBİM Sosyal ve Beşeri Bilimler veri tabanında yer almaktadır. Articles in this journal are indexed or abstracted in Arts and Humanities Citation Index – AHCI (Clarivate Analytics), Scopus (Elsevier), Turkologischer Anzeiger, Index Islamicus and TÜBİTAK ULAKBİM Humanities Index. Baskı / Publication TDV Yayın Matbaacılık ve Tic. İşl. Ostim OSB Mahallesi, 1256 Cadde, No: 11 Yenimahalle / Ankara Tel. 0312. 354 91 31 Sertifika No. 15402 Sipariş / Order [email protected] Osmanlı Araştırmaları yılda iki sayı yayımlanan uluslararası hakemli bir dergidir. Dergide yer alan yazıların ilmî ve fikrî sorumluluğu yazarlarına aittir. The Journal of Ottoman Studies is a peer-reviewed, biannual journal. The responsibility of statements or opinions uttered in the articles is upon their authors. Elmalıkent Mah. Elmalıkent Cad. No: 4, 34764 Ümraniye / İstanbul Tel. (216) 474 08 60 Fax (216) 474 08 75 [email protected] © İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM), 2020 Osmanlı Araştırmaları / The Journal of Ottoman Studies Sayı / Issue LV · yıl / year 2020 Sahibi / Published under TDV İslâm Araştırmaları Merkezi ve İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi adına the auspices of Prof.
    [Show full text]
  • T.C. Gazġ Ünġversġtesġ Eğġtġm Bġlġmlerġ Enstġtüsü Tarġh Eğġtġmġ Anabġlġm Dali
    T.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ TARĠH EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI TARĠH ÖĞRETĠMĠNDE KADIN ĠMAJININ YENĠDEN ĠNġASI DOKTORA TEZĠ Hazırlayan Meliha KÖSE DanıĢman: Prof. Dr. Mehmet ġAHĠNGÖZ Ankara Nisan, 2011 T.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ TARĠH EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI TARĠH ÖĞRETĠMĠNDE KADIN ĠMAJININ YENĠDEN ĠNġASI DOKTORA TEZĠ Hazırlayan Meliha KÖSE DanıĢman: Prof. Dr. Mehmet ġAHĠNGÖZ Ankara Nisan, 2011 i ONAY Meliha KÖSE‘nin ―Tarih Öğretiminde Kadın Ġmajının Yeniden ĠnĢası‖ adlı tezi ……………………….. tarihinde jürimiz tarafından Tarih Eğitimi Ana Bilim Dalı Doktora Tezi olarak kabul edilmiĢtir. AD-SOYAD ĠMZA BaĢkan : ……………………………………....….. ……………………… Üye (Tez DanıĢmanı) : ……………........................ ……………………… Üye : ……………………………………………… ……………………… Üye : ……………………………………………… ……………………… Üye : ……………………………………………… ……………………… ii ÖNSÖZ Tarih öğretimi üzerine yapılan çalıĢmalar, hem tarih öğretiminin yöntem ve teknikleri ile hem de tarih öğretiminin içeriği ile ilgilenmektedir. Bu çalıĢmalar tarih öğretiminin yeniden yapılandırılması sonucunu doğurmuĢtur. Tarih öğretiminde neyin ne kadar ve nasıl öğretileceği soruları, tarih öğretimi için kalıcı sorulardır. Bu sorular tarih öğretiminin kendini sürekli yenilemesini gerektirmektedir. Tarih ve tarih eğitimi üzerine araĢtırma yapanlar bu sorularla her zaman ilgilenmiĢlerdir. Tarih öğretiminde kadın imajının yeniden inĢasını öngören bu çalıĢma da aslında bu sorularla doğrudan ilgilidir. Yani kadın tarihini ―niye, ne kadar ve nasıl‖ öğreteceğiz sorularını içinde barındırmaktadır. Tarih
    [Show full text]
  • Vakıf Kuran Kadınlar Vakıflar Genel Müdürlüğü & Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi 11 Mayıs 2018, İSTANBUL
    Vakıf Kuran Kadınlar Vakıflar Genel Müdürlüğü & Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi 11 Mayıs 2018, İSTANBUL - Bildiriler - V r a a k l ı n f ı d K a u r a n K Hazırlayan Prof. Dr. Fahameddin Başar VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAYINLARI Ankara - 2019 İÇİNDEKİLER VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAYINLARI: 132 Vakıf Kuran Kadınlar Sahibi Takdim Vakıflar Genel Müdürlüğü Adına Dr. Adnan ERTEM ................................................................................................................................................ 5 Dr. Adnan ERTEM Sunuş Prof. Dr. Fahameddin BAŞAR ...........................................................................................................................7 Yayın Koordinatörü Haktan Aldığını Halkına Dağıtan Örnek Vakıf İnsanı: Bezmiâlem Valide Sultan Rifat TÜRKER Arzu TERZİ ........................................................................................................................................................... 13 Yayın Sorumlusu Anadolu Selçuklularında Vakıf Eserleri Yaptırmış Kadınlar Aynur DURUKAN .............................................................................................................................................. 21 Mevlüt ÇAM Ankara’da Hayırsever Bir Sultan: Melike Hâtun Genel Yayın Yönetmeni Hüseyin ÇINAR ................................................................................................................................................... 37 Mehmet KURTOĞLU Huant/Huvant (Hunat) Hatun Vakıfları Mevlüt ÇAM ......................................................................................................................................................
    [Show full text]
  • Yüzyıllar Boyunca Üsküdar 3.Cilt
    YÜZYILLAR BOYUNCA ÜSKÜDAR (Üçüncü Cilt) Yazar› Mehmet Nermi Haskan . Proje Koordinatörü Veli Saylam Üsküdar Belediyesi Bilgi ‹fllem Müdürü Yay›na Haz›rl›k ve Yap›m Marmara Reklam ve Pazarlama Ltd. fiti. (212) 612 99 87-501 31 72 Redaksiyon Süleyman Nevzat Özdemir Grafik Erkan Berrak Foto¤raflar ve Tarihî Görsel Malzeme Mehmet Nermi Haskan ve Üsküdar Belediyesi Üsküdar Araflt›rmalar› Merkezi Dialar Tayyar As Katk›da Bulunanlar Gülhan Yaman - Yasemin Ufuk Yayla Hülya Çaredar - Ahmet Zahit Emre Kemal Ak›n - Sabri fiahin - Ömer Karc› Renk Ay›r›m› ve Film Sürat Görsel Sanatlar Merkezi (216) 474 08 16-17 Dijital Montaj ve Bask› As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti. (212) 283 84 38 Cilt Sezgin Ciltevi (212) 516 11 63 ISBN Numaralar› Tak›m No: ISBN 975-97606-0-6 3. Cilt No: ISBN 975-97606-3-0 . ÜSKÜDAR BELED‹YES‹ Üsküdar Araflt›rmalar› Merkezi Yay›n No: 3 Temmuz 2001 ‹Ç‹NDEK‹LER Üsküdar Çeflmeleri . 1027 MEHMET A⁄A ÇEfiMES‹ . 1064 ABBAS A⁄A ÇEfiMES‹ . 1030 ESMA SULTAN ÇEfiMES‹ . 1065 ABBAS A⁄A ÇEfiMES‹ . 1032 ESMA SULTAN ÇEfiMES‹ . 1066 ABDÜLAZ‹Z EFEND‹ ÇEfiMES‹ ve NAMAZGÂHI . 1033 FAT‹H SULTAN MEHMET ÇEfiMES‹ . 1066 ABDÜLGAN‹ A⁄A ÇEfiMES‹ . 1033 FAT‹H SULTAN MEHMET ÇEfiMES‹ . 1067 ABDÜLMEC‹T HAN ÇEfiMES‹ . 1034 FATMA NAZ‹RE HANIM ÇEfiMES‹ . 1067 ABDÜLMEC‹T HAN MEYDAN ÇEfiMES‹ (BEYL‹K ÇEfiMES‹) 1035 FATMA SULTAN ÇEfiMES‹ . 1067 AHMED‹YE CAM‹‹ ÇEfiMES‹ . 1037 FETH‹ AHMET PAfiA ÇEfiMES‹ . 1068 AHMET A⁄A ÇEfiMES‹ (P‹R‹NÇÇ‹ ÇEfiMES‹) . 1038 GENÇ MEHMET PAfiA ÇEfiMES‹ . 1069 AHMET ÇELEB‹ ÇEfiMES‹ . 1039 GÜLNUfi EMETULLAH VAL‹DE SULTAN ÇEfiMES‹ .
    [Show full text]
  • Yüzyıl Dönümünde Bir Valide Sultan: Safiye Sultan'ın Hayatı Ve Eserleri
    T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YÜZYIL DÖNÜMÜNDE BİR VALİDE SULTAN: SAFİYE SULTAN’IN HAYATI VE ESERLERİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Mustafa ALTUN Enstitü Anabilim Dalı : Tarih Enstitü Bilim Dalı : Osmanlı Müesseseleri ve Medeniyeti Tez Danışmanı: Prof. Dr. Arif BİLGİN AĞUSTOS – 2019 ÖNSÖZ Vâlide Safiye Sultan, 16. yüzyıl Osmanlı tarihinin en önemli şahsiyetlerinden birisidir. "Kadınlar Saltanatı" olarak adlandırılan 16. ve 17. Yüzyıllar bu alanda tam incelenememiş olup, az olan akademik literatür ise dağınık vaziyettedir. Bu çalışmamızda Valide Safiye Sultan hakkındaki mevcut akademik literatürü derleyerek ve yeni bulunan bilgileri eklemeye çalışarak Valide Safiye Sultan’ın hayatına ışık tutmaya çalıştık. Başta, büyük bir sabırla yoğun bir literatür okuma ve yazım sürecinde bana destek olan saygıdeğer danışmanım Prof. Dr. Arif BİLGİN hocama, bana çok değerli kitaplar önererek ufkumu açan Arş. Gör. Şaduman TUNCER hocama, tüm bu zorlu süreçte yanımda olup beni motive eden dostlarım Yasemin GÜNDOĞDU, Tuğba DEMİRCİ, Fatma ALTIOK, Ümmügülsüm KAYĞUSUZ, Esra TOKER’e okumalarımı yapan editör Merve KIRMAN, Dilek TUTAN ve Ezgi MARANGOZ’a eserlerinden faydalandığım bütün değerli hocalara ve son olarak maddi manevi desteklerini benden esirgemeyen ve tezimi okuyarak fikirlerini benimle paylaşan ablalarım Şehnaz ALTUN KELEŞ, Hümeyra DEMİRCİOĞLU, Zübeyda CİRİT ve Züleyha GELEÇ’e, her an yolumu aydınlatan babam İzzet ALTUN’a ve benim “Valide Sultanım” sevgili annem Zehra ALTUN‘a teşekkürü bir borç bilirim. Mustafa Altun 29.08.2019 İÇİNDEKİLER
    [Show full text]
  • 21-23 Kasım 2014 BİLDİRİLER II
    ULUSLARARASI ÜSKÜDAR SEMPOZYUMU VIII 21-23 Kasım 2014 BİLDİRİLER II ULUSLARARASI ÜSKÜDAR SEMPOZYUMU VIII KOORDİNATÖR DR. COŞKUN YILMAZ BİLİM KURULU PROF. DR. M. ÂKİF AYDIN PROF. DR. ERHAN AFYONCU PROF. DR. ALİ AKYILDIZ PROF. DR. M. FATİH ANDI PROF. DR. SABAHATTİN AYDIN PROF. DR. AHMET EMRE BİLGİLİ PROF. DR. ARİF BİLGİN PROF. DR. İDRİS BOSTAN PROF. DR. Ş. TUFAN BUZPINAR PROF. DR. COŞKUN ÇAKIR PROF. DR. ÇİÇEK DERMAN PROF. DR. FERİDUN M. EMECEN PROF. DR. HALİS YUNUS ERSÖZ TURHAN KAÇAR PROF. DR. İSMAİL E. ERÜNSAL PROF. DR. MEHMET İPŞİRLİ PROF. DR. ZEKERİYA KURŞUN PROF. DR. RAŞİT KÜÇÜK PROF. DR. ÜMİT MERİÇ PROF. DR. FAHRİ OVALI PROF. DR. SAADETTİN ÖKTEN PROF. DR. NİHAT ÖZTOPRAK PROF. DR. İSKENDER PALA PROF. DR. MUSTAFA İSMET UZUN DÜZENLEME KURULU DR. COŞKUN YILMAZ PROF. DR. MUSTAFA S. KÜÇÜKAŞCI DOÇ. DR. CENGİZ TOMAR DR. UĞUR DEMİR MEHMET MAZAK YÜRÜTME KURULU ZEKİ BIYIK SEDAT AYYILDIZ CENGİZ KAHRAMAN GÜLSÜM İSMAİLOĞLU ULUSLARARASI ÜSKÜDAR SEMPOZYUMU VIII Yayın Kurulu Prof. Dr. Mehmet Âkif Aydın / Dr. Coşkun Yılmaz Prof. Dr. Mehmet İpşirli / Prof. Dr. Ahmet Emre Bilgili Prof. Dr. Erhan Afyoncu / Prof. Dr. Mustafa S. Küçükaşcı Prof. Dr. Halis Yunus Ersöz İmla ve Tashih Yrd. Doç. Dr. Ahmet Karataş Fotoğraf Üsküdar Belediyesi / SMEY Kenan Koca / A. Bilal Arslan / A. Fatih Yılmaz M. Esat Coşkun / Tebliğ Sahipleri Tasarım SMEY Grafik Uygulama Ender Boztürk Renk Ayrımı Bülent Avnamak Baskı Cilt Dörtbudak Yayınları Mecidiyeköy Mah. Kervangeçmez Sk. İnci Apt. Şişli/İst. İstanbul 2015 ISBN 978-605-84934-9-0 (Tk) ISBN 978-605-9719-00-1 (1.c) Telif Hakları Üsküdar Belediyesi’ne aittir. ÜSKÜDAR BELEDİYESİ Mimar Sinan Mah.
    [Show full text]