IX SEMPOZYUM 1 CİLT.Pdf
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ULUSLARARASI ÜSKÜDAR SEMPOZYUMU IX 11-13 Kasım 2016 BİLDİRİLER I ULUSLARARASI ÜSKÜDAR SEMPOZYUMU IX KOORDİNATÖR DR. COŞKUN YILMAZ BİLİM KURULU PROF. DR. MEHMET ÂKİF AYDIN (BAŞKAN) PROF. DR. ABDUL RAHIM ABU-HUSAYN PROF. DR. ABDURRAHİM BENHEDDA PROF. DR. AHMET EMRE BİLGİLİ PROF. DR. AMIR PASIC PROF. DR. ARİF BİLGİN BEŞİR AYVAZOĞLU PROF. DR. ÇİÇEK DERMAN PROF. DR. ERHAN AFYONCU PROF. DR. FAHRİ OVALI PROF. DR. FATİH M. ANDI PROF. DR. FERİDUN M. EMECEN PROF. DR. GEOFFREY GREATREX PROF. DR. HALİS YUNUS ERSÖZ PROF. DR. HAYATİ DEVELİ PROF. DR. HEDDA REINDL-KIEL PROF. DR. İDRİS BOSTAN PROF. DR. İSKENDER PALA PROF. DR. İSMAİL E. ERÜNSAL PROF. DR. MACHIEL KIEL PROF. DR. MEHMET İPŞİRLİ PROF. DR. MUHAMMED AFİFİ PROF. DR. MUHAMMED ARNAUT PROF. DR. MUSTAFA S. KÜÇÜKAŞÇI PROF. DR. MUSTAFA UZUN PROF. DR. NİHAT ÖZTOPRAK PROF. DR. RAŞİT KÜÇÜK PROF. DR. SAADETTİN ÖKTEN PROF. DR. SABRİ ORMAN PROF. DR. SEBAHATTİN AYDIN PROF. DR. STEPHEN MITCHELL PROF. DR. TUFAN Ş. BUZPINAR PROF. DR. ÜMİT MERİÇ PROF. DR. ZEKERİYA KURŞUN ULUSLARARASI ÜSKÜDAR SEMPOZYUMU IX Yayın Kurulu Prof. Dr. Mehmet Akif Aydın / Dr. Coşkun Yılmaz Prof. Dr. Cengiz Tomar / Prof. Dr. Mehmet İpşirli / Prof. Dr. Cemalettin Şahin Prof. Dr. Erhan Afyoncu / Prof. Dr. Ahmet Emre Bilgili Prof. Dr. Mustafa S. Küçükaşcı / Doç. Dr. Uğur Demir Yayın Koordinatörü ve Görsel Araştırma Serkan Osmanlıoğlu / Hasan Yapıcı İmla ve Tashih Cemal Toksoy / Serkan Osmanlıoğlu Fotoğraf SMEY / İsmail Küçük / Üsküdar Belediyesi / Müellifler Kapak Fotoğrafları Kadir Kendüzler (Gülnuş Emetullah Sultan Camii) Tasarım ve Uygulama SMEY / Bülent Avnamak Baskı ve Cilt BİLNET MATBAACILIK Dudullu Organize Sanayi Bölgesi Birinci Cadde No: 16 Esenkent-Ümraniye/İSTANBUL ISBN: 978-605-9719-22-3 İstanbul, Aralık 2017 Kitabın telif hakları Üsküdar Belediyesi’ne aittir, tamamı veya bir kısmı izinsiz basılamaz, çoğaltılamaz, kaynak gösterilmedin iktibas yapılamaz. ÜSKÜDAR BELEDİYESİ Mimar Sinan Mah. Çavuşdere Cad. No: 35 ÜSKÜDAR / İSTANBUL Tel: 0216 531 30 00 • Faks: 0216 531 32 25 ULUSLARARASI ÜSKÜDAR SEMPOZYUMU IX 11-13 Kasım 2016 BİLDİRİLER CİLT I EDİTÖR DR. COŞKUN YILMAZ ULUSLARARASI ÜSKÜDAR SEMPOZYUMU IX DÜZENLEME KURULU DR. COŞKUN YILMAZ ZEKERİYA ŞANLIER PROF. DR. CEMALETTİN ŞAHİN PROF. DR. CENGİZ TOMAR PROF. DR. TURHAN KAÇAR DOÇ. DR. UĞUR DEMİR DOÇ. DR. YUNUS UĞUR SAADET GÜL OTURUM BAŞKANLARI PROF. DR. ABDÜLKADİR ÖZCAN PROF. DR. AHMET EMRE BİLGİLİ PROF. DR. AHMET TABAKOĞLU YRD. DOÇ. DR. ALİM KAHRAMAN PROF. DR. BEKİR KARLIĞA PROF. DR. BİLGİN AYDIN DR. COŞKUN YILMAZ PROF. DR. DAVUT DURSUN PROF. DR. EROL ÖZVAR PROF. DR. FATMA ÇİÇEK DERMAN PROF. DR. FERİDUN M. EMECEN PROF. DR. FİKRET SARICAOĞLU PROF. DR. HALİS YUNUS ERSÖZ PROF. DR. HAYATİ DEVELİ PROF. DR. İDRİS BOSTAN PROF. DR. MAHMUT AK PROF. DR. MEHMET AKİF AYDIN PROF. DR. MEHMET AKMAN DR. MEHMET GENÇ PROF. DR. MUSA DUMAN PROF. DR. RAŞİT KÜÇÜK PROF. DR. SABAHATTİN AYDIN PROF. DR. TAHSİN GÖRGÜN PROF. DR. TUFAN Ş. BUZPINAR PROF. DR. UĞUR DERMAN PROF. DR. VAHDETTİN ENGİN Sunuş HİLMİ TÜRKMEN Üsküdar Belediye Başkanı Dünyanın güzide ve de gözde şehri İstanbul’un hem en önemli ilçesi hem de onu seyretme ayrıcalığına sahip olan Üsküdar, ona hizmet etmeye talip olan- lara önemli sorumluluklar yüklemektedir. Biz de bu sorumluluk bilinciyle Üs- küdar’ın bugününe ve geleceğine hizmet ederken geçmişini de anlamaya gay- ret ediyoruz. Zira Üsküdar, yüzyılların birikimiyle bugünkü anlamını; bir tarih, kültür ve sanat şehri olma özelliğini kazanmıştır. Bu nedenle Üsküdar’ı konu eden sempozyumları, araştırmaları, toplantıları en az diğer faaliyetlerimiz kadar önemsiyor, sayısını ve kalitesini artırmak için sürekli gayret ediyoruz. Çünkü Üsküdar’ın hadimlerine düşen onun tarihine, kimliğine, zenginliğine uygun, ona yaraşır hizmetler üretmektir. Biz de bu gaye ile Avrupa’dan Anadolu’ya, Anado- lu’dan Avrupa’ya açılan kapıya, 15 Temmuz’un gazi şehrine, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nün şehitler ayağına ve 15 Temmuz Şehitler Anıtı’nın durağına hizmet etmeyi şerefli bir vazife addederek çalışmalarımızı yürüttük. Bilim, kültür-sanat faaliyetleri, şehrin gerçek kimliğini gün yüzüne çıkaracak ve geleceğini inşa edecek, belediyecilik hizmetlerini zenginleştirecek ve anlamlı kı- lacak en önemli çalışmalardandır. Biliyoruz ki bugün ortaya koyduğumuz pek çok proje gelecek nesilleri yakından ilgilendirmektedir. Bu açıdan değerli ilim ve fikir adamlarımızın görüşleri, önerileri, tenkitleri bizim için her daim yol göste- rici olacaktır. Bilim insanları, fikir öncüleri ve sanatkarlarımız; Üsküdar’ın rengi, nefesi, sesi ve sözüdür. Üsküdar’ın hafızası bilim insanlarının rehberliğinde bugüne ve yarınla- ra taşınacak, yaşanılır bir değere dönüşecektir. Bu manada bayrağı devraldığımız ÜSKÜDAR SEMPOZYUMU IX andan itibaren temel düstur olarak kabul ettiğimiz kültürel belediyecilikle düne ve bugüne bakarak yarını yaşanabilir kılmak için pek çok çalışma kaydettik. Bun- lardan en önemlisi hiç şüphesiz Üsküdar Sempozyumları’dır. 11-12-13 Kasım 2016 tarihlerinde gerçekleşen sempozyumumuz; hocalarımızın, muhtelif üniversitelerden birçok öğrencinin ve Üsküdarlı hemşerilerimizin yo- ğun katılımıyla gerçekleşti. Sempozyumumuz sayesinde Bilim Kurulu’ndaki ho- calarımız başta olmak üzere yurt içinden ve dışından gelen ilim adamlarını ağır- ladık. Yalnızca Üsküdar’ın mazisine dair önemli bilgiler gün yüzüne çıkmakla kalmadı, istikbalde bu kadim belde için neler yapılabileceği de konuşuldu. Sempozyumu müteakiben “Söz uçar yazı kalır” düsturundan yola çıkarak yapı- lan bu değerlendirmelerin kalıcı bir esere dönüşmesi için çalışmalar başlatıldı. Bilim ve Düzenleme kurulumuz başta olmak üzere arkadaşlarımız bu konuda da büyük bir titizlikle çalışarak bu hacimli eseri hazırladılar. Bu sempozyumun gerçekleşmesindeki katkılarından dolayı Bilim ve Düzenleme Kurulu’ndaki ho- calarımıza, sempozyum koordinatörümüz Dr. Coşkun Yılmaz’a ve belediyemiz mensupları ile emeği geçen herkese çok teşekkür ediyorum. 8. Uluslararası Üsküdar Sempozyumu’nda 9. Üsküdar Sempozyumu’nun temen- nisi ile yola çıkmıştık. Bundan sonra da sözümüz ve istikametimiz aynı mealde olacak. Üsküdar’da, “İyi ki Üsküdar var” dedirtecek 10. Uluslararası Üsküdar Sempozyumu’nda ve yeni eserlerde buluşmak ümidiyle hepinizi saygıyla selam- lıyorum. 8 Önsöz Üsküdar ilmî ve kültürel etkinlikleriyle sadece İstanbul’da değil tüm Türkiye’de temayüz etmiş bir ilçemizdir. Elbette bunun esas amili, Üsküdar Belediyesi’nin şehrin kadim tarihini ve kültürel birikimini tanıtmak ve yarınlara aktarmak ko- nusundaki gayretidir. Bu gayretin esere dönüşmüş hali ise artık bir klasik haline gelen Üsküdar Sempozyumları’dır. Üsküdar Belediyesi, sempozyumlarla, tarih, sanat, kültür, mimari, eğitim, ekono- mi, yönetim, ulaşım, gibi alanlarda yüzlerce araştırmacının ortaya koyduğu binin üzerinde çalışmayla Üsküdar’ın mazisi ile bağını sağlamlaştırmayı, bugününü anlamlandırmayı ve istikbale umutla bakmayı hedef edinmiştir. Nitekim yapılan sempozyumlar neticesinde pek çok şehrin ve ilçenin sahip olamadığı muazzam bir zenginlik ortaya çıkmıştır. Bu zenginliğin temelinde yöneticilerin şehirlerine ve ilmî etkinliklere verdikleri önem yatmaktadır. Bu noktada ilim adamlarına gösterilen saygı, teşvik ve ciddiyet en belirleyici rolü oynamaktadır. Ciddi bir hazırlık devresi, başarılı bir organizasyon, sıcak ilgi, zengin ve coşkulu katılım, bilimsel değerlendirmeler ve ciddi yayın faaliyetleri Üsküdar sempozyumlarının en belirgin hususiyetleridir. Üsküdar Belediyesi, her biri ilmî kıymeti ile adeta bir Üsküdar Ansiklopedisi ni- teliğinde olan sempozyum geleneğini 11-12-13 Kasım 2016 tarihlerinde gerçek- leşen IX. Uluslararası Üsküdar Sempozyumu ile sürdürdü. Temelleri gerçekleşen sekiz sempozyumda atılan IX. Üsküdar Sempozyumu, Üsküdar Sempozyumu geleneğine eklenen parlak halkalardan biri oldu. ÜSKÜDAR SEMPOZYUMU IX Belediye Başkanımız Hilmi Türkmen’in desteği ve Bilim ve Yürütme Kurulu’nun yoğun çalışmaları ile hazırlık aşaması kısa sürede tamamlandı. Araştırmacılar ve akademisyenler tarafından yoğun ilgi gösterilen IX. Uluslararası Üsküdar Sem- pozyumu’nda yüz seksen yedi bildiri özeti sunuldu. Bildiri özetlerinin alanında uzman bilim insanlarından oluşan heyet tarafından titizlikle incelenmesinin ar- dından yaklaşık doksan iki tebliğ sempozyumda sunulmak üzere kabul edildi. IX. Uluslararası Üsküdar Sempozyumu’nun açılışı, 11 Kasım 2016 Cuma akşa- mı Bağlarbaşı Kültür Merkezi’nde gerçekleşti. Açılışta ilim adamları, sanatçılar, üniversite öğrencileri ve diğer Üsküdar sevdalılarından oluşan coşkulu bir ka- labalık vardı. Belediye başkanımız Hilmi Türkmen ve Düzenleme Kurulu’nun sempozyum hazırlık aşamasında karar verdiği üzere IX. Uluslararası Üsküdar Sempozyumu, 15 Temmuz şehit ve gazilerimizin aziz hatırasına ithaf edildi. Bu minvalde Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı’nın da teşrifleriyle Dr. Coşkun Yıl- maz’ın başkanlığında Prof. Dr. Mehmet Âkif Aydın, Prof. Dr. İskender Pala, Hü- seyin Besli, Prof. Dr. M. Fatih Andı ve Prof. Dr. M. Sabri Küçükaşçı’nın katıldığı sempozyumun açılış oturumunda 15 Temmuz ve Üsküdar konuşuldu. Onu mü- teakiben Özhan Eren’in “Bu Memleket Bizim” konulu müzik dinletisi ile şehit ve gazilerimiz anılarak melun saldırıda şehit olan vatandaşlarımız yad edildi. Ardından 15 Temmuz şehitleri konulu serginin açılışı yapıldı. Sempozyumun diğer oturumları ise 12-13 Kasım tarihlerinde Çamlıca Sabahat- tin Zaim Kültür Merkezi’nde devam etti. Eşzamanlı olarak üç, bazen dört oturum halinde toplamda yirmi dört oturumun gerçekleştirdiği sempozyum yoğun bir izleyici grubu tarafından da takip edildi. Prof. Dr. Raşit Küçük, Prof. Dr. Mehmet İpşirli, Prof. Dr. Nihat Öztoprak ve Prof. Dr.