DOCSLIB.ORG

Przeglad Geopolityczny Tom 3.Pdf

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Przeglad Geopolityczny Tom 3.Pdf PPRZEGLĄD GGEOPOLITYCZNY TOM DEDYKOWANY PROF. PIOTROWI EBERHARDTOWI PPRZEGLĄD GGEOPOLITYCZNY ROK 2011 TOM 3 PRZEGLĄD GEOPOLITYCZNY TOM 3: 2011 Komitet Naukowy: PIOTR EBERHARDT (PRZEWODNICZ ĄCY ), WIESŁAW HŁADKIEWICZ , WOJCIECH KAZANECKI , TOMASZ KLIN , ARTUR KOZŁOWSKI , ZBIGNIEW LACH , JAROSŁAW MACAŁA , TADEUSZ MARCZAK , LESZEK MOCZULSKI , ANDRZEJ NOWAK , ANDRZEJ PISKOZUB , JAKUB POTULSKI , JULIAN SKRZYP , MIROSŁAW SUŁEK , GRZEGORZ TOKARZ , JAN WENDT , RADOSŁAW ZENDEROWSKI. Redakcja: Kamil Banaszewski (grafik), Adam Danek, Marcin Domagała, Radosław Domke (zast ępca redaktora naczelnego), Hermina Haintze, Tomasz Haintze (sekretarz), Ronald Lasecki, Dawid Madejski, Marlena Sawicka, Leszek Sykulski (redaktor naczelny). Kontakt z redakcj ą: e-mail: [email protected] RECENZENCI : Prof. dr hab. Stefan Dudra Prof. dr hab. Mirosław Sułek © INSTYTUT GEOPOLITYKI ISSN 2080-8836 Czasopismo ukazuje si ę jako rocznik pod patronatem Polskiego Towarzystwa Geopolitycznego Projekt okładki Kamil Banaszewski Redakcja techniczna Ewelina Topolska Korekta i adiustacja zespół Wydawca: INSTYTUT GEOPOLITYKI Aleja Pokoju 6/64 42-207 Cz ęstochowa http://www.geopolityka.org.pl/ e-mail: [email protected] SPIS TREŚCI OD REDAKCJI ...............................................................................................................7 I. ROZPRAWY I OPRACOWANIA Mirosław Sułek Metodyka analizy geopolitycznej (na przykładzie potęgometrii)……………………9 Karl Hwang Power in Alexander Supan's Guidelines to General Political Geography (1918/1920) ………………………………………………………………………...23 Marlena Sawicka Paradygmat realistyczny – podej ście dominuj ące w geopolityce ………………….45 Kamil Filipek Nowa geopolityka sieciowa …………………………………………………….…..63 Marcin Domagała Geopolityczny wymiar Europejskiej Polityki S ąsiedztwa. Inwazja unijnego świata na peryferie i inne systemy-światy …………………………………………………77 Jakub Potulski Perspektywa feministyczna w geopolityce – feministyczna geopolityka………...….. 99 Kamil Goła ś Region Kaukazu w polityce Federacji Rosyjskiej – wybrane aspekty ……………109 Kornel Sawi ński Znaczenie Libii w geopolitycznych koncepcjach Nacjonal-Europejskiej Partii Ko- munitarnej (PCN) …………………………………………………………………125 Grzegorz Rdzanek Zagro Ŝenia asymetryczne w regionie Zatoki Gwinejskiej…………………………… 137 Kamil Glinka Dyplomacja publiczna Stanów Zjednoczonych Ameryki wobec Bliskiego i Środko- wego Wschodu. Casus 11 wrze śnia 2001 r.……………………………………....147 Jerzy Sta ńczyk Współpraca transgraniczna w warunkach transnarodowości we współczesnych stosunkach mi ędzynarodowych ...............................................................................161 Grzegorz Tokarz Geograficzne determinanty konfliktu słowia ńsko-germa ńskiego do X wieku – opis Jana Długosza ………………………………………………………………….....181 II. MATERIAŁY, ANALIZY, WYWIADY Halford Mackinder Demokratyczne ideały a rzeczywisto ść . (Rozdział V) (tłum. i oprac. Radosław Dom- ke)……………………………………………………………………..….............187 Kamil Wysoki ński Dok ąd zmierza Izrael? Polityka a bezpiecze ństwo pa ństwa …………..………….209 „Nie ma jednolitej Europy”. Rozmowa z dr. Modestem Kolerowem ………..217 III. RECENZJE Andrzej Piskozub , Geografia historyczna mi ędzymorza bałtycko-czarnomorskiego (artykuł recenzyjny)……………………………………………………………....221 Piotr Eberhardt (red.) , Problematyka geopolityczna ziem polskich , Instytut Geo- grafii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2008, s. 337 ( rec. Radosław Domke )…………………………………………....241 Oskar Krej čí, Geopolitics of Central European Region. The view from Prague and Bratislava , Praha 2005, s. 496 ( rec. Kamil Glinka )……………………….…….247 Klaczko Julian, Dwaj kanclerze i inne studia dyplomatyczne , Ośrodek Myśli Poli- tycznej, Kraków 2009, s. 606 ( rec. Adam Danek )……………………………....251 IV. SPRAWOZDANIA III Zjazd Geopolityków Polskich (Wrocław, 21-22 pa ździernika 2010 r.)………255 * * * Noty o Autorach......................................................................................................259 Informacje dla Autorów..........................................................................................261 Od redakcji Jubileusz siedemdziesi ęciopi ęciolecia urodzin prof. dra hab. Piotra Eberhardta Prof. dr hab. Piotr Eberhardt (ur. 27 grudnia 1935 r.) Ka Ŝdą nauk ę tworz ą ludzie, to oni nadają jej współczesne trendy, organizuj ą ze- społy badawcze, wreszcie publikuj ą swoje monumentalne dzieła. W śród polskich aktywnych geopolityków akademickich, urodzonych w okresie mi ędzywojennym, a rozpoczynaj ących swoj ą przygod ę naukow ą w okresie Polski Ludowej znale źć mo- Ŝemy takie postacie jak profesorowie Robert Leszek Moczulski, Andrzej Piskuzub, Julian Skrzyp oraz Piotr Ebehardt, autor takich wybitnych opracowa ń jak Polska i jej granice. Z historii polskiej geografii politycznej (Lublin 2004), czy Twórcy pol- skiej geopolityki (Kraków 2006). Jemu to wła śnie mamy zaszczyt po świeci ć niniej- szy, trzeci ju Ŝ z kolei, numer „Przegl ądu Geopolitycznego”. Przył ączaj ąc si ę do Ŝy- cze ń urodzinowych, redakcja pragnie pokrótce przybli Ŝyć biografi ę naukow ą jed- nego z najwybitniejszych współczesnych polskich geopolityków i geografów poli- tycznych. Piotr Eberhardt urodził si ę 27 grudnia 1935 roku w Warszawie. W 1960 roku uko ńczył studia geograficzne na Uniwersytecie Warszawskim i od tego roku był niezmiennie zwi ązany [czasu na stałe zwi ązał si ę] z Instytutem Geografii i Prze- strzennego im. S. Leszczy ńskiego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk [In- stytutem Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczy ńskiego, utworzonym w ramach Polskiej Akademii Nauk], gdzie w 1968 r. uzyskał doktorat, a w 1977 r. habilitacj ę z nauk przyrodniczych w zakresie geografii na podstawie rozprawy pt. Koncentracja przestrzenna osadnictwa a produktywno ść przemysłu . Od 1983 r. wykładał na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Tytuł profesora z za- kresu nauk o Ziemi uzyskał w 1994 roku. W tym samym roku został wyró Ŝniony nagrod ą „Przegl ądu Wschodniego” za dorobek naukowy poświ ęcony problematyce wschodniej. W 2002 r. otrzymał nagrod ę naukow ą im. Stanisława Staszica PAN, dwa lata pó źniej został uhonorowany pa ństwow ą nagrod ą w 2004 r. nagrod ą pa ń- stwow ą Prezesa Rady Ministrów za wybitne osi ągni ęcia naukowe, a w 2009 r. na- grod ą i medalem Zygmunta Glogera. Piotr Eberhardt jest autorem licznych studiów z dziedziny geografii ekonomicz- nej, demografii, geografii ludno ści i osadnictwa, w tym problematyki narodowo- ściowej Europy Środkowej i Wschodniej w XX w. Specjalizuje si ę tak Ŝe w zakresie 7 geopolityki. Jest autorem przeszło 300 publikacji. Od 2009 roku piastuje funkcj ę przewodnicz ącego Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Geopolitycznego. Spo- śród licznych publikacji naukowych Profesora nale Ŝy wymieni ć: Rozmieszczenie i dynamika ludno ści wiejskiej w Europie Środkowo-Wschodniej w XX wieku (War- szawa 1991), „ Polska granica wschodnia 1939-1945 (Warszawa 1992), Przemiany narodowo ściowe na Ukrainie XX wieku (Warszawa 1994), Przemiany narodowo- ściowe na Białorusi (Warszawa 1994), Mi ędzy Rosj ą a Niemcami. Przemiany naro- dowo ściowe w Europie Środkowo-Wschodniej w XX wieku (Warszawa 1996), Przemiany narodowo ściowe na Litwie , (Warszawa 1998), Polska ludno ść kresowa. Rodowód, liczebno ść , rozmieszczenie (Warszawa 1998), Geografia ludno ści Rosji (Warszawa 2002), Ethnic Groups and Population Changes in Twentieth-Century Central-Eastern Europe. History , Data and Analysis (New York, London 2003), Polska i jej granice. Z historii polskiej geografii politycznej (Lublin 2004), Prze- miany demograficzno-etniczne na obszarze Jugosławii w XX wieku (Lublin 2005), Twórcy polskiej geopolityki (Kraków 2006). Z okazji 75. urodzin redakcja „Przegl ądu Geopolitycznego”, Zarz ąd Polskiego Towarzystwa Geopolitycznego oraz Zarz ąd Instytutu Geopolityki w Cz ęstochowie składaj ą Panu Profesorowi najserdeczniejsze Ŝyczenia. Wszystkiego najlepszego! dr Radosław Domke prezes Polskiego Towarzystwa Geopolitycznego z-ca redaktora naczelnego „Przegl ądu Geopolitycznego” 8 I. ROZPRAWY I OPRACOWANIA Mirosław SUŁEK „P RZEGL ĄD GEOPOLITYCZNY ” 2011, T . 3 METODYKA ANALIZY GEOPOLITYCZNEJ (NA PRZYKŁADZIE POT ĘGOMETRII ) Analiza geopolityczna jest metod ą badania stosunków mi ędzynarodowych, sta- wiaj ącą w centrum swojego zainteresowania jednostki polityczne (głównie pa ń- stwa) wraz z ich odwiecznymi interesami (celami) oraz mo Ŝliwo ściami ich osi ąga- nia w czasie i przestrzeni. Mo Ŝliwo ści działania na arenie mi ędzynarodowej okre śla pot ęga jednostek politycznych, dlatego w analizie geopolitycznej jest ona głównym przedmiotem zainteresowania. Z kolei próby jej szacowania czy mierzenia prowa- dz ą do pot ęgometrii. Celem artykułu jest próba przedstawienia metodyki analizy geopolitycznej na przykładzie pot ęgometrii, co oznacza, Ŝe przedmiotem jego zainteresowania b ędzie pot ęga jednostek politycznych, jej modelowanie i pomiar oraz formy pot ęgi. Wprowadzenie do analizy geopolitycznej Waga analizy geopolitycznej wynika z uznania stosunków mi ędzynarodowych jako gry sił i interesów ich uczestników, którzy działaj ą w czasie i przestrzeni w warunkach ograniczonych zasobów. To z kolei prowadzi do rywalizacji geopoli- tycznej, która jest gr ą o sumie zerowej (stałej), co oznacza, Ŝe korzy ść jednej strony jest strat ą drugiej, dokładnie w takiej samej wysoko ści. Jednostki polityczne rywa- lizuj ą o pot ęgę – w wyrazie syntetycznym w skali świata jest to zawsze 100% – ry- walizacja sprowadza si ę wi ęc do zabiegania o odpowiedni udział w tej cało ści. Zainteresowanie
Load more

Recommended publications
  • Mi És Ők Azonosság És Idegenség Az Első Évezred Fordulóján Halmágyi Miklós
    Mi és ők Azonosság és idegenség az első évezred fordulóján Halmágyi Miklós Mi és ők AZONOSSÁG ÉS IDEGENSÉG Az első évezred fordulóján Szeged, 2014 A kötet megjelenését támogatta: Borítóterv: Majzik Andrea A borítón Merseburgi Thietmar Chronicájának egyik oldala http://www.mgh-bibliothek.de/etc/thietmagn/thietmar071b.jpg Monumenta Germaniae Historica, digitale edition der Chronik des Thietmar von Merseburg http://www.mgh.de/datenbanken/thietmar/ IsBn 978-615-5372-25-4 (print) IsBn 978-615-5372-26-1 (pdf) © Halmágyi Miklós, 2014 © Belvedere Meridionale, 2014 Szüleimnek TARTALOM előszó.........................................................11 1. BevezeTés ...................................................13 1. 1 Az ezredforduló vArázsA...............................13 1. 2 MI Az Az ÖnAzonossáG? . 14 1. 3. MI Az IdeGenfelfoGás? . 21 1. 4 sAjáT szeMPonToK .......................................26 2. Az ezredforduló válAszToTT szerzőIneK felfoGásA . .29 2. 1. MerseBurGI THIeTMAr felfoGásA . .29 2. 1. 1. Merseburgi Thietmar alakja és Krónikája .....................29 2. 1. 2. Családtörténet, püspökség, önéletírás ........................31 2. 1. 3. népek Thietmar Krónikájában . .37 2. 1. 3. 1. német Birodalom...................................37 2. 1. 3. 1. 1.szászok . 37 2. 1. 3. 1. 2. svábok és bajorok..............................40 2. 1. 3. 1. 3. Teutonok, Germania . 41 2. 1. 3. 1. 4. Patria . .42 2. 1. 3. 1. 5. dél . .44 2. 1. 3. 1. 5. 1. Itália . .44 2. 1. 3. 1. 5. 2. szaracénok . 44 2. 1. 3. 1. 5. 3. Görögök . 45 2. 1. 3. 6. nyugat, angolok .................................46 2. 1 3. 7. észak, dánok ....................................47 2. 1. 3. 8. Kelet..........................................48 2. 1. 3. 8. 1. elbai szlávok...............................48 2. 1. 3. 8. 2. Csehország . 49 2. 1. 3. 8. 3.
    [Show full text]
  • PS T5 Druk Cyfrowy Ksiega 1.Indb 122 23.02.2017 11:25 C  3
    PS T5_druk cyfrowy_ksiega 1.indb 122 23.02.2017 11:25 C 3 From a tribe to a state The archaeology of the early Middle Ages in the interior area between the Odra and Bug rivers – the so-called “tribal period” 124 Abstract 125 1. Introduction 130 2. The natural environment 132 3. The landscape of settlement 148 4. The economic landscape 153 5. The symbolic landscape 162 6. Conclusion 164 Bibliography PS T5_druk cyfrowy_ksiega 1.indb 123 23.02.2017 11:25 C 3 F©Ó° ¬ ѩ϶ª ÑÓ ¬ ²Ñ¬Ñª Abstract The present chapter is devoted to presenting the complexity of research issues related to the communities which inhabited Polish territory during the so-called tribal period (between the 7th and the middle of the 10th century AD). Despite long years of study, the most elementary questions remain unan- swered – as a result of the scarcity of material traces of the said communities and due to the changing nature of scholarly interest or the lack of enthusiasm for studying subjects beyond so-called tribal geography. The introduction presents the currently available data which may be used in the reconstruction of the natural en- vironment in the area in question, emphasizing the impact it may have had on the stability and structure of settlements. The following subchapter focuses on the forms of architec- ture and the often discussed issue of the possibly seasonal nature of the structures. A separate subsection discusses defensive structures which began to appear at the end of the period under analysis. It also takes note of the structural S³¬´Ó°Ï© MÓ;Ö¯ÏÓ®× dierences between the strongholds erected in south-eastern and in north-western regions of Polish territory, emphasiz- ing the ongoing discussion regarding the function of these structures, which indubitably went beyond strictly defensive purposes.
    [Show full text]
  • Выпуск 9 Issn 2079-1488
    ВЫПУСК 9 ISSN 2079-1488 ГОСУДАРСТВЕННОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ ОБРАЗОВАНИЯ «РЕСПУБЛИКАНСКИЙ ИНСТИТУТ ВЫСШЕЙ ШКОЛЫ» КАФЕДРА ИСТОРИКО-КУЛЬТУРНОГО НАСЛЕДИЯ БЕЛАРУСИ Научный сборник Основан в 2008 году ВЫПУСК 9 Минск РИВШ 2016 УДК 94(4-11)(082) Рекомендовано редакционно-издательской комиссией государственного учреждения образования «Республиканский институт высшей школы» (протокол № 6 от 30 декабря 2015 г.) Редакционная коллегия: А. В. Мартынюк – кандидат исторических наук, отв. редактор (Минск) Г. Я. Голенченко – доктор исторических наук, зам. отв. редактора (Минск) О. А. Яновский – кандидат исторических наук, зам. отв. редактора (Минск) А. А. Любая – кандидат исторических наук, зам. отв. редактора (Минск) Ю. Н. Бохан – доктор исторических наук (Минск) М. Вайерс – доктор исторических наук (Бонн) В. А. Воронин – кандидат исторических наук (Минск) О. И. Дзярнович – кандидат исторических наук (Минск) Д. Домбровский – доктор исторических наук (Быдгощ) Л. В. Левшун – доктор филологических наук (Минск) А. В. Любый – кандидат исторических наук (Минск) И. А. Марзалюк – доктор исторических наук (Могилев) В. Нагирный – доктор истории (Краков) Н. В. Николаев – доктор филологических наук (Санкт-Петербург) В. А. Теплова – кандидат исторических наук (Минск) В. А. Федосик – доктор исторических наук (Минск) А. И. Филюшкин – доктор исторических наук (Санкт-Петербург) А. Л. Хорошкевич – доктор исторических наук (Москва) В. Янкаускас – доктор истории (Каунас) Studia Historica Europae Orientalis = Исследования по истории И87 Восточной Европы : науч. сб. Вып. 9. – Минск : РИВШ, 2016. – 252 с. В научном сборнике представлены актуальные исследования белорусских и зарубежных ученых, посвященные широкому кругу проблем истории Вос- точной Европы в Средние века и раннее Новое время. Сборник включен ВАК Республики Беларусь в перечень научных изданий для опубликования резуль- татов диссертационных исследований по историческим наукам. Адресуется студентам, аспирантам, преподавателям и научным работни- кам, а также всем, кто интересуется историей восточных славян.
    [Show full text]
  • The Golden Grail of the Polish Historiography
    7 WSCHODNI ROCZNIK HUMANISTYCZNY TOM XVI (2019), No 3 s. 7-20 doi: 10.36121/mbartnicki.16.2019.3.007 Mariusz Bartnicki (Maria Curie-Sklodowska University) ORCID 0000-0002-9021-359X Czerwień – the golden grail of the Polish historiography Annotation: The article focus on the problem of shaping the Polish-Russian borderland in the early Middle Ages, especially the role played by the border town Czerwen in the political competition between of both neighboring authorities. The analysis of source concerning the aforementioned city and the so-called „Czerwienian Gorod” and their confrontation with the latest archaeological research, leads to the conclusion, that Czerwien did not play a key role in the Polish Ruthenian relations, as believed historians, of the end of the 10th and the first decade of the 11th century. The relation of the Tale of Bygone Years about achievements Volodimir I, should be considered not, as the sequence of events that took place during the reign of this ruler, but as a manifestation of historical memory, functioning in Ruthenia on the eleventh and twelfth centuries, achievements which were a kind of certificate justifying the right to rule over given territory of the successors of the mention ruler. Keywords: Ruthenia, Tale of Bygone Years, Galician–Volhynian Chronicle, Vladimir I, Czerwen, Cherven Cities (Cherven Grods) Czerwień – złoty graal polskiej historiografii Streszczenie: Artykuł podejmuje problematykę kształtowania się pogranicza polsko-ruskie- go we wczesnym średniowieczu, a zwłaszcza roli, jaką odgrywał pograniczny gród Czer- wień w rozgrywkach politycznych obu sąsiadujących władztw. Analiza przekazów źródło- wych dotyczących wspomnianego grodu jak oraz tzw. obszaru „Grodów Czetrwieńskich” i konfrontacja ich z najnowszymi badaniami archeologicznymi, prowadzi do wniosku, że wbrew opinii historiografii nie pełnił on kluczowej roli w relacjach polsko ruskich końca X i pierwszej dekady XI w.
    [Show full text]
  • Mieszko I – Beginnings of the Polish State
    Mieszko I – beginnings of the Polish state Mieszko I – beginnings of the Polish state Lesson plan (Polish) Lesson plan (English) Mieszko I – beginnings of the Polish state Mieszko I crushes pagan idols Source: domena publiczna. Link to lesson You will learn what the beginnings of the Polish state were – you will give the time of Mieszko I's reign, you will show on the map Gniezno and the lands under the rule of the Slavic prince; explain the terms referring to the reign of Mieszko I: tribe, gord, drużyna; distinguish a historical fact from an assessment of that fact and the assignment of certain values to it. Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl Nagranie dźwiękowe abstraktu. The Polish state came into being in Greater Poland. The name Poland probably originates from the word Polans, which denoted the tribe which lived on the banks of the Warta River. Gniezno and Poznań were major Polan settlements. Duke Mieszko I was the first ruler of the Poland, as confirmed by historical sources. He was believed to be a descendant of the legendary Piast. Mieszko was a swift and dynamic ruler. He waged numerous wars and imposed his rule on local Slavic tribes. He owed his successes to a numerous and well‐equipped crew of warriors. He built fortified settlements called gords on conquered lands. Mieszko married Duchess Doubravka of Bohemia and was baptised in 966, with the intermediation of Bohemia. By accepting Christianity, Mieszko I strengthened his rule and joined the club of European rulers. He later fought against the Bohemians, but maintained proper relations with the imperial court.
    [Show full text]
  • Aalto S., Categorizing Otherness in the Kings' Sagas, Joensuu 2010
    Aalto S., Categorizing Otherness in the Kings' Sagas, Joensuu 2010. Abraham W., Najdawniejsze statuty synodalne archidiecezji gnieźnieńskiej oraz statuty z rękopisu Oss. Nr 1627 z uwzględnieniem materiałów zebranych przez śp. B. Ulanowskiego, Kraków 1920, Studia i Materiały do Historii Ustawodawstwa Synodalnego w Polsce, t. 6. Abraham W., Organizacja Kościoła w Polsce do połowy wieku XII, Wodzisław Śląski 2009 (pierwsze wyd. 1890). Abraham W., Pontifi cale biskupów krakowskich z XII wieku, Kraków 1927, Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Historyczno-Filozofi czny, ser. II, t. 41, s. 3-31. Abram C., The Two "Modes of Religiosity" in Conversion-Era Scandinavia, w: Conversion and Identity in the Viking Age, red. I. Garipzanov, Turnhout 2014, s. 21-48. https://doi.org/10.1484/M.MISCS-EB.1.102031 Abulafia A.S., Notions of Jewish Service in Twelfth- and Thirteenth-Century England, w: Christians and Jews in Angevin England, red. S. Rees Jones, S.C. Watson, York 2013, s. 204-221. Abulafia D., The King and the Jews - the Jews in the Ruler's Service, w: The Jews of Europe in the Middle Ages, red. C. Cluse, Turnhout 2004, s. 43-54. https://doi.org/10.1484/M.CELAMA- EB.3.1489 Abulafia D., "Nam iudei servi regis sunt, et semper fisco regio deputati": The Jews in the Municipal Fuero of Teruel (1176-7), w: Jews, Muslims, and Christians in and around the Crown of Aragon, red. H.J. Hames, Leiden 2004, s. 97-123. Adamczyk D., Czy bez Mahometa nie byłoby Mieszka I i Bolesława I? Arabski system handlowy a ekonomia polityczna społeczeństw Europy Środkowo-Wschodniej w X wieku, "Historia Slavorum Occidentis" 1(8), 2015, s.
    [Show full text]
  • Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka – Rocznik Lxxv (2020) Nr 1
    ŚLĄSKI KWARTALNIK HISTORYCZNY SOBÓTKA – ROCZNIK LXXV (2020) NR 1 ŚLĄSKI KWARTALNIK HISTORYCZNY SOBÓTKA – ROCZNIK LXXV (2020) NR ŚLĄSKI KWARTALNIK HISTORYCZNY SOBÓTKA Informacja o kwartalniku Śląski Kwartalnik Historyczny „Sobótka” wydawany jest we Wrocławiu od 1946 r., początkowo jako półrocznik i rocznik pod tytułem „Sobótka”, a od roku 1957 jako kwartalnik pod obecnym tytułem. Należy do najstar- szych w Polsce regionalnych czasopism naukowych o profilu historycznym, pozostając ważnym elementem polskiej humanistyki. Uchodzi za jeden Wrocławskie Towarzystwo Miłośników Historii z najważniejszych periodyków śląskoznawczych, ale jego łamy pozostają Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego otwarte również na materiały o innym zakresie tematycznym. Służy pre- zentacji wyników badań nad dziejami Europy Środkowo-Wschodniej – ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, sąsiednich regionów i krajów, zara- zem refleksji nt. dziejów regionalnych. Przez wiele lat pismo znajdowało się w gestii Wrocławskiego Towarzystwa Miłośników Historii (Polskiego Towarzystwa Historycznego), obecnie ukazuje się pod auspicjami Uniwer- ŚLĄSKI sytetu Wrocławskiego. Dodatkowe informacje o czasopiśmie znajdują się na stronie: http://sobotka.uni.wroc.pl, na której można znaleźć jego bieżą- ce i archiwalne numery. KWARTALNIK HISTORYCZNY Na łamach „Śląskiego Kwartalnika Historycznego Sobótka” publikowane są materiały (rozprawy, artykuły, miscellanea źródłowe, recenzje, polemiki SOBÓTKA i inne) w językach polskim, czeskim oraz kongresowych. Materiały należy nadsyłać drogą elektroniczną
    [Show full text]
  • Mittelalterliche Zentralorte Und Deren Peripherie Im Land Brandenburg
    Lumír Poláček (Hrsg.) Das wirtschaft liche Hinterland der frühmittelalterlichen Zentren SPISY ARCHEOLOGICKÉHO ÚSTAVU AV ČR, BRNO, v.v.i. 31 INTERNATIONALE TAGUNGEN IN MIKULČICE (ITM) herausgegeben von Felix Biermann • Torsten Kempke • Pavel Kouřil • Lumír Poláček ARCHEOLOGICKÝ ÚSTAV AKADEMIE VĚD ČESKÉ REPUBLIKY, BRNO, v.v.i. BRNO 2008 INTERNATIONALE TAGUNGEN IN MIKULČICE Band VI DAS WIRTSCHAFTLICHE HINTERLAND DER FRÜHMITTELALTERLICHEN ZENTREN herausgegeben von Lumír Poláček ARCHÄOLOGISCHES INSTITUT DER AKADEMIE DER WISSENSCHAFTEN DER TSCHECHISCHEN REPUBLIK, BRNO, v.v.i. BRNO 2008 Gedruckt mit Unterstützung der Grantagentur der Tschechischen Republik, Projekt Reg.-Nr. 404/04/0013, im Rahmen des Forschungsvorhabens des Archäologischen Instituts AV ČR, Brno, v.v.i. Nr. 10507 Begutachtet von PhDr. Andrea Bartošková und PhDr. Gabriel Fusek, CSc. Alle Rechte vorbehalten Copyright © 2008 by Archeologický ústav AV ČR, Brno, v.v.i. ISBN 978-80-86023-81-6 Inhalt Vorwort ............................................................................................................................................................. 7 Matthias Hardt: Das Umland der Pfalzen und Königshöfe Erfurt, Quedlinburg und Memleben im 9. und 10. Jahrhundert ........................................................................... 9 Claudia Theune: Mittelalterliche Zentralorte und deren Peripherie im Land Brandenburg .............. 15 Felix Biermann: Spätslawische Wirtschaft sstrukturen in Ostvorpommern ........................................ 27 Donat Wehner: Die
    [Show full text]
  • Philip Earl Steele Homo Religiosus
    Philip Earl Steele Homo religiosus : the phenomenon of Poland’s Mieszko I The full significance of Mieszko I’s decision to adopt Christianity in 966 has generally evaded Polish historiography. This is understandable regarding recent generations of Polish scholars, as the dogmas imposed during the country’s communist period had the effect of preserving the rationalist skepticism which Jacob Burckhardt, for instance, had applied in the mid-19 th c. toward understanding the conversion of Constantine the Great 1. That reductionist approach, often labeled “scientism” in Poland, dismisses the etiological power of religious beliefs and motives in history’s dynamics – and it was by and large rejected in Western scholarship roughly a century ago. 2 Yet as the medieval historian Richard Fletcher observed already a decade into the post-Cold War era, “This line of argument has held some appeal for historians of a Marxist inclination, of whom a few may still be encountered in remote places” 3. Polish historians might chuckle upon reading that – or cringe, as the case may be. For the shoe certainly fits. The structural realities of the Soviet bloc of course compounded this problem, inasmuch as they fostered the virtual autarky of national scholarly communities. Thus, until the demise of communism, Polish historians were importantly cut off from the community of Western scholars. Their ensuing lack of skill with Western languages only deepened the 1 J. Burckhardt, Die Zeit Constantins des Grossen, Basel 1853. 2 Cf. C. Odahl, Constantine and the Christian Empire, London, New York 2013, p. 285-286. 3 Richard Fletcher, The Barbarian Conversion: From Paganism to Christianity , University of California Press, 1999, p.
    [Show full text]
  • 6 Roman Michałowski Facts Is the Phenomenon of the Destruction of Pagan Sanctuaries
    DEALING WITH THE RELIGIOUS PAST: MEDIEVAL POLAND* Acta Poloniae Historica 101, 2010 PL ISSN 0001–6892 Roman Michałowski CHRISTIANISATION OF THE PIAST MONARCHY IN THE 10th AND 11th CENTURIES I Which facts testify to the beginning of the Christianisation process of a given country and which ones indicate its conclusion? This is a question which was posed by Barbara Yorke in her work on early medieval England.1 In her opinion, the process of Christianisation starts with the conversion of the fi rst monarch and ends at the time when there are no more pagan rulers on the throne. In accordance with these principles, the author assumes that the Christianisation of England began with the baptism of the king of Kent, Æthelbert, that is most probably in 597. During the course of almost one hundred years however, there was a kaleidoscopic pattern of the occupation of the thrones of individual Anglo-Saxon kingdoms by pagan and Chris- tian rulers and also pagan rulers who later accepted Christianity and Christian ones who committed apostasy. This continued until the 680s, when a pagan assumed power for the last time, which marked the end of the period of the Christianisation process. Yorke also focused her attention on some other facts allowing a determination of whether and to what extent a ruling house of the period was attached to Christianity. The most important among those * The articles published below came from the book Animarum cultura. Studia nad kulturą religijną na ziemiach polskich w średniowieczu, vol. 1: Struktury kościelno- -publiczne [Animarum cultura: Studies into Religious Culture in the Polish Lands of the Middle Ages, i: Ecclesiastical-Public Structures], edited by Halina Manikowska and Wojciech Brojer, and published by the Institute of History of the Polish Academy of Sciences (Warsaw, 2008).
    [Show full text]
  • Gab Es Im Frühen Mittelalter Staaten? Einführung Zum 3
    Lelewel-Gespräche 2/2010 Eduard Mühle Was war das frühpiastische regnum ± oder: Gab es im frühen Mittelalter Staaten? Einführung zum 3. Joachim-Lelewel-Gespräch des Deutschen Historischen Instituts in Warschau, Dienstag, 1. Juni 2010 <1> In der zweiten Hälfte des 10. Jahrhunderts tritt auf dem Gebiet des heutigen Polen ein geographisch- politisches Gebilde ins Licht der Geschichte, das die Quellen des ausgehenden 10. und beginnenden 11. Jahrhunderts "Land des Mescheqqo",1 "Herrschaft des Nordens", "civitas schinesghe", "gnezdun civitas", "regnum" oder "Polonia" nennen. Was war dieses Gebilde? Welche Art von gesellschaftlich- politischem Zusammenschluss haben die Zeitgenossen mit den zitierten Quellentermini bezeichnet? Und mit welchen Begriffen lässt sich sein spezifischer, historischer Charakter von der Geschichtswissenschaft heute am besten erfassen, am adäquatesten beschreiben? <2> Die polnische Mediävistik spricht seit ihren Anfängen im 19. Jahrhundert wie selbstverständlich von "Staat" (państwo), wenn sie jenen geographisch-politischen Verband erörtert, der von den ersten piastischen Herrschern, Mieszko I. und Bolesøaw Chrobry, zusammengehalten wurde. Diese Sichtweise ist im letzten halben Jahrhundert vor allem durch Henryk èowmiański und Gerard Labuda verfestigt und geradezu kanonisiert worden. So suchte èowmiański in einem monumentalen siebenbändigen Werk über die Anfänge Polens vor allem zwei Probleme zu lösen: das Problem "der Genese des Staates und der Genese der Nationalität, beides eng miteinander verflochten, da der Staat
    [Show full text]
  • Geneza Wczesnopiastowskiego Dworu
    UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI IN GREMIUM 7/2013 Studia nad Historią, Kulturą i Polityką s . 63-77 Joanna Zięba Uniwersytet Zielonogórski GENEZA WCZESNOPIASTOWSKIEGO DWORU W celu poznania i zrozumienia zasad regulujących funkcjonowanie dworu wczesno- piastowskiego należy podjąć się w pierwszej kolejności próby zdefiniowania samego pojęcia . Jest to zadanie o tyle istotne, że współczesne rozumienie dworu oddalone jest od dworu będącego motywem przewodnim tej pracy o blisko dziesięć stuleci . Wynikiem takiej rozbieżności czasu jest inne pojmowanie i rozumienie pojęć, które w ciągu dziesiątek lat ewoluowały, zmieniając w większym bądź mniejszym stopniu swoje znaczenie . W dokładnym przekładzie dwór książęcy odpowiada średniowiecznemu terminowi curia ducis1. Określenie to posiada jednak bogatą gamę znaczeń . W pierwszej kolej- ności można mówić o urzędowym wydźwięku tego pojęcia . Curia ducis było mianem instytucji, na którą składało się wiele urzędów i stanowisk . Dwór obejmował zatem panującego i jego rodzinę, najwyższych dygnitarzy oraz ich zastępców, pomniejszych funkcjonariuszy, personel kancelarii, kapelanów książęcych oraz poczet zbrojny wład- cy2 . Również dwór księżnej wchodził w skład dworu władcy . W początkowej fazie formowania się państwa polskiego osoba panującego skupiała w sobie szerokie kompetencje – między innymi w sferze władzy sądowniczej, prawo- dawczej, wojskowej i innych . Należy jednak mieć świadomość tego, że dwór oprócz centrum decyzyjnego stanowił także miejsce życia prywatnego oraz towarzyskiego . W dobie panowania pierwszych Piastów ciężko jest mówić o dwóch ściśle wyodręb- nionych sferach – politycznej i prywatnej . Funkcja panującego była identyfikowana z państwem, przez co czas podejmowania decyzji dotyczących losów państwa przeplatał się często z ucztami i rozrywkami . Jako curia ducis określane było także najbliższe otoczenie władcy podczas jego podróży po kraju . Towarzyszący orszak składał się zwykle z wybranych urzędników i funkcjonariuszy dworskich, którzy wraz z panującym opuszczali stołeczną siedzibę .
    [Show full text]