Slotervaart 2016-2019 Amsterdam

Gemeente gebiedsagenda Slotervaart 2016-2019 Amsterdam

1. Gebiedsagenda Slotervaart (inclusief Sloterpark/Sloterplas) Voor u ligt de gebiedsagenda van Slotervaart inclusief het Sloterpark en de Sloterplas. De gebiedsagenda bevat de belangrijkste opgaven van het gebied op basis van de gebiedsanalyse, specifieke gebiedskennis en bestuurlijke ambities. Tijdens de Week van het Gebied en de daarop volgende Gebiedsbijeenkomst zijn bewoners, ondernemers en andere betrokkenen expliciet gevraagd om hun bijdrage te leveren aan deze agenda. De agenda belicht de ontwikkelopgave van het gebied voor de periode 2016-2019.

2. Samenvatting: Slotervaart - Nieuwe stad in evenwicht Slotervaart is HET gebied in Amsterdam dat fors in transitie en ontwikkeling is. Er wordt de komende jaren vanuit het stedelijke actieplan woningbouw flink geïnvesteerd in extra woningbouw in Slotervaart (Ringspoorzone West). De woningmarkt is gunstig én Slotervaart is aantrekkelijk gelegen ten opzichte van sterk opkomende buurten als Oud-West en de Baarsjes, het Rembrandtpark en de Sloterplas. Hierdoor trekken veel jongeren, starters, nieuwe stedelingen en gezinnen naar Slotervaart. Het gebied gaat daardoor steeds meer bruisen. Belangrijk is na te denken hoe nieuwe stedelingen prettig kunnen wonen en leven in dit opkomende gebied. Hoe sluiten het huidige winkelaanbod, voorzieningen, recreatie (groen en parken: Sloterplas en Rembrandpark), horeca en cultuur in Slotervaart aan op de wensen van deze nieuwe bewoners? De wensen en behoeften van de huidige bewoners mogen hierbij natuurlijk niet uit het oog verloren worden. Slotervaart is een gebied van uitersten. De problemen die er nog steeds in delen van Slotervaart zijn moeten worden aangepakt, zoals armoede, onderwijsachterstanden, slechte woningen, stagnerende stedelijke vernieuwing en daarmee samenhangende slechte openbare ruimte, onveiligheid en overlast door zwerfvuil. Ook het perspectief van de vele jongeren in Slotervaart moet worden verbeterd door te investeren in de keten onderwijs – stage-werk-wonen. Alleen zo kan Slotervaart in 2019 ook daadwerkelijk een kansrijk en leefbaar stuk nieuwe stad worden, een gebied in evenwicht. Samenvattend zijn de volgende prioriteiten geformuleerd:

Slotervaart - Nieuwe stad in evenwicht - Transformeren van het Sloterpark/ - Versterken en verlevendigen van de Sloterplas en Rembrandtpark tot verbindende plekken/assen met het levendige metropolitane stadsparken met centrum (‘Van paleis tot plas’): Jan betekenis voor buurt/wijk én stad als Evertsenstraat en Lelylaan (inclusief geheel Station Lelylaan) - Verbeteren wijkwinkelcentra o.a. door - Naast investeren in woningbouw, ook het verbreden van de diversiteit van het nadenken over het verbeteren van de winkelaanbod en de ontmoetingsfunctie ruimtelijke kwaliteit van Slotervaart van de pleinen (August Allebéplein, - Implementatie van het programma Delflandplein, Sierplein) ‘Nieuw-West Dichtbij’, waarin vijf - Voortzetten programma’s zelfbouw en iconische projecten worden uitgerold om kantorentransformatie het creatieve en innovatieve imago van - Leegstaande schoolgebouwen benutten Nieuw-West te versterken. als vliegwiel voor wijkontwikkeling

Gemeente gebiedsagenda Slotervaart 2016-2019 Amsterdam - Afronden van lopende stedelijke Geelbuurt en Delflandplein-/ vernieuwing en woningverbetering in Staalmanpleinbuurt delen van Slotervaart en actualiseren - Voorkomen aanwas criminele groepen plannen waar nodig - Verminderen van het aantal - Investeren in het samen leven tussen woninginbraken oude en nieuwe bewoners - Continueren Keurmerk Veilig Ondernemen - Waar nodig verbeteren van openbare indien inzet ondernemers vergroot ruimte in woongebieden (andere voorzieningen/ speelplekken/ Iedereen doet mee in Slotervaart! onderdoorgangen A10) - Verminderen en voorkomen armoede en - Meer evenwicht tussen gebieds- en sociale achterstand voorzieningenplanning en - Meer mensen zijn aan het werk marktontwikkelingen - Minder mensen ervaren financiële - Verduurzamingsstrategie zowel voor de problemen om mee te doen in de stad nieuwbouw als bij de transformatie van de - Meer mensen die gezond leven bestaande (woning)voorraad, - Meer mensen zo zelfstandig mogelijk projectgewijs in partnerschap met laten functioneren met voldoende zorg woningcorporaties, marktpartijen en - Verminderen laaggeletterdheid collectief particulier opdrachtgeverschap - Versterken van de dragende samenleving voor zowel jong als oud Kansrijk opgroeien in Slotervaart - Versterken keten onderwijs – stage -werk Schoon Slotervaart – wonen - Minder zwerfvuil en verkeerd aangeboden - Alle doelgroepkinderen volgen VVE huisvuil - Vergroten ouderbetrokkenheid bij - Minder ratten schoolloopbaan kinderen - Schonere straten, pleinen en parken - Meer jeugdigen met een gezonde leefstijl - Meer samenwerking tussen reiniging en en gezond gewicht handhaving op schoon - Meer jeugdigen die psychosociaal gezond opgroeien - Preventie en aanpak schulden jeugd We doen het samen in Slotervaart - Investeren in Brede Talentontwikkeling Voor alle prioriteiten in het gebied geldt: voor de Jeugd - Stimuleren, ondersteunen en faciliteren Veilig leven in Slotervaart van bewonersinitiatieven, coöperatieve - Verminderen ervaren jeugdoverlast in verenigingen, wijkondernemingen en Overtoomse Veld en de broedplaatsen Staalmanpleinbuurt - Benutten kracht van de wijk - Verbeteren pedagogisch klimaat in de - Versterken sociale infrastructuur in aandachtbuurten Overtoomse Veld, Jacob buurten

Gemeente gebiedsagenda Slotervaart 2016-2019 Amsterdam 3. Gebiedsbeschrijving Slotervaart maakt deel uit van de Westelijke Tuinsteden en werd in de jaren ’30 ontworpen door Cornelis van Eesteren, volgens de toen geldende bouwprincipes. Op het opgehoogde zand uit de Sloterplas werd in 1954 de eerste paal geslagen. Het gebied kent een ruime opzet, met lange zichtlijnen en veel groen. Voor die tijd grote en betaalbare (flat)woningen zijn neergezet in een ruime verkaveling. In de jaren negentig werd het gebied aan de noordkant uitgebreid met de wijk Oostoever. Slotervaart wordt aan de oostkant begrensd door de Ringspoorbaan, in het zuiden door Sportpark Riekerhaven, in het westen door de Christoffel Plantijngracht en het Sloterpark en de Sloterplas en in het noorden door de Jan Evertsenstraat . Een ringspoorbaan en de ring A10 doorkruisen Slotervaart. Aan de ringspoorbaan ligt het NS station Lelylaan. In Slotervaart is een aantal prestigieuze instellingen met een stedelijke en landelijke uitstraling gevestigd. Een voorbeeld hiervan is het medisch cluster van drie grote ziekenhuizen, waaronder het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis. Ook de dependance van de Hotelschool The Hague en grote hotels als het Ramada Apollo Amsterdam Hotel, Fashion Hotel en het Corendon Amsterdam Vitality Hotel bieden kansen voor werkgelegenheid en ‘branding’ van het gebied. Het Rembrandtpark en het Sloterpark met de Sloterplas maken dat Slotervaart een sterke groene basis heeft die ruimte biedt voor verschillende manieren van recreatie en verblijf. In de parken vindt een toenemend aantal evenementen plaats, onder meer op het gebied van muziek/dance (gemaximaliseerd op 2 per jaar), Sport (Triatlon), Culinair (Smaakboulevard) en Cultuur (o.a. West Beach Filmfestival en Rembrandt Park Festival). Deze evenementen rekenen zowel bewoners als bezoekers van stadsdeel Nieuw-West tot hun publiek. Het aanbod van betaalbare woningen maakt het gebied aantrekkelijk voor jonge gezinnen en starters. Slotervaart heeft een kleine 36.000 inwoners, verdeeld over bijna 17.000 huishoudens en ruim 15.000 woningen. In de Ringspoorzone West, het gebied tussen het metrospoor en de A10, wordt de ‘Sprong over de Ring’ gerealiseerd als onderdeel van het strategisch plan voor de stad en de verkenning Ruimte voor de Stad 2025. Vooral rondom de Ringspoorzone West wordt een stedelijk gemengd woonmilieu nagestreefd. In Slotervaart heeft de laatste jaren grootschalige stedelijke vernieuwing plaatsgevonden, met een stuk verdichting in de zone langs het spoor. Er komen steeds meer koopwoningen en duurdere huurwoningen en mensen met een hoger inkomen bij. De drie hogescholen en de studentenwoningen die zijn en worden gebouwd trekken veel studenten. Als gevolg van de stedelijke vernieuwing en het stedelijke actieprogramma woningbouw blijft de bewonerssamenstelling de komende jaren veranderen. Er wordt overduidelijk ook vóór de huidige bewoners vernieuwd/gebouwd. Dit zorgt voor draagvlak en behoudt de economische stijgers onder de bewoners. Ook dit komt ten goede aan leefbaarheid en een beter pedagogisch klimaat op straat. Er is speciale aandacht voor jongerenwoningen die deels worden toegewezen aan jongeren uit Slotervaart/Nieuw-West. De ontwikkelingen rondom onder andere de Ringzone bieden een wenkend perspectief en een mooie kans voor verdere positieve ontwikkeling. Delen van Slotervaart hebben echter van oudsher ook te kampen met een hardnekkige sociaaleconomische problematiek. Een groot aantal kinderen groeit op in armoede en het onderwijsniveau is soms laag. Voor een aantal bewoners is de schuldenproblematiek groot en is er weinig zicht op werk. Deze problemen concentreren zich voornamelijk in drie kwetsbare gebieden: de Staalmanplein-/Delflandpleinbuurt, de Jacob Geelbuurt en heel Overtoomse Veld. De stedelijke vernieuwing is nog niet overal afgerond.

Gemeente gebiedsagenda Slotervaart 2016-2019 Amsterdam

4. Opgave van het gebied In de gebiedsanalyse 2015 Slotervaart is een uitgebreide cijfermatige analyse van het gebied te lezen. Hieronder worden de punten die relevant zijn voor de gebiedsagenda er nogmaals uitgelicht, aangevuld met verdiepende gegevens waar nodig. Hiermee wordt een cijfermatige onderbouwing gegeven van de prioriteiten voor dit gebied.

4.1. Gebiedsanalyse (wat blijkt uit de cijfers?)

Bevolkingssamenstelling Slotervaart groeit en groeit voorlopig ook door. In de prognoses stijgt het aantal inwoners van 35.900 naar 41.200 tussen 2014 en 2024. Dat is een groei van 15%, waar heel Amsterdam in die periode met 6% verwacht te groeien. Amsterdam kende in 2014 31,3% nieuwe stedelingen. In een aantal buurten in Slotervaart is het percentage nieuwe stedelingen aanzienlijk hoger met percentages tussen 53,6% en 69,4%. Een voorbeeld hiervan is het Oranjekwartier met veel expats. De bevolkingssamenstelling kenmerkt zich ook door een hoog aantal niet-westerse Amsterdammers. Gerekend over Nieuw-West behoort 50,7% hiertoe. In Overtoomse Veld Noord gaat het om 74% van de bewoners, in de Johan Jongkindbuurt om 70% en in de Staalmanpleinbuurt om 68% van de bewoners.

Gemeente gebiedsagenda Slotervaart 2016-2019 Amsterdam Wonen en Openbare ruimte De woningvoorraad in Slotervaart bestaat uit 15.278 woningen, waarvan 3.536 koopwoningen, 7.936 corporatiehuur en 3.806 particuliere verhuur. Er zijn 6.755 woningen van na 1970: dit is 44% van de totale woning voorraad. De waardering voor wonen wisselt in Slotervaart sterk van buurt tot buurt. Buurten met verouderde en gehorige corporatiebouw scoren laag (delen van Overtoomse Veld en Delflandpleinbuurt) en de buurten met grote eigen woningen scoren hoog (Oostoever Sloterplas, Andreasensemble). Het groen rondom de Sloterplas en het Rembrandtpark kent een hoge waardering. De pleinen bieden als winkellocatie een gevarieerd beeld. Het Delflandplein maakt een positieve ontwikkeling door met de vestiging van nieuwe winkels. Op het Allebéplein, waar de vernieuwing aanvankelijk achterbleef, wordt de komende 2 jaar flink gebouwd. Dit zal het ondernemen daar bemoeilijken. Vanuit het stadsdeel en vooral samen met de winkelstraatmanager proberen we ondernemers hier zo veel mogelijk te steunen met een goede informatievoorziening en praktische maatregelen. Het Sierplein is het enige winkelplein van zodanig groot formaat dat er een markt past. En die is er ook: elke woensdag is er een bruisende markt. De sfeer is op de andere dagen van de week kan echter beter.

Participatie en Zelfredzaamheid Ook de sociaaleconomische positie en mate van zelfredzaamheid van bewoners varieert sterk binnen Slotervaart. Het deelgebied Westlandgracht scoort het meest gunstig, maar buurten als de Jacob Geelbuurt kennen een hoog percentage bijstandgebruikers (10,4% vs. 6,4% in Amsterdam) en/of bewoners met een erg grote afstand tot de arbeidsmarkt (7,2% vs. 4,5% in Amsterdam). De gemiddelde leefsituatie-index ligt in Slotervaart ongunstiger dan gemiddeld in Amsterdam (99 vs. 102). De participatie is gemiddeld laag: 72% heeft werk of vrijwilligerswerk, geeft mantelzorg of doet een opleiding (vs. 87% in Amsterdam). Ook de gezondheid en leefstijl van bewoners in Slotervaart zijn in het algemeen ongunstiger dan gemiddeld. De sociale uitsluiting is gemiddeld hoog (14% vs. 9% in Amsterdam). In Slotervaart zijn best veel banen voor handen (622 per 1.000 inwoners), dat komt vooral door de zorgsector, c.q. de drie ziekenhuizen. In 2014 groeide het aantal bedrijven met 4%, met name ZZP-ers. Tegelijkertijd verdwenen 339 bedrijven uit Slotervaart en gingen in het gebied 1.309 banen verloren. In 2013 had 7,1% van de bewoners van Overtoomse Veld een uitkering tegenover 6,5% in heel Amsterdam. Het aantal niet-werkende werkzoekenden is in de periode 2009-2011 ongeveer evenredig gedaald met Amsterdam als geheel. Dat komt ook doordat steeds meer werkzoekenden zich niet als zodanig registeren vanwege het ontbreken van een perspectief op een uitkering (Nuggers).

Jeugd en onderwijs De bevolkingsgroei in het gebied is vooral te zien in het cohort 4 tot 12 jarigen, dat stijgt met 32% tegenover 7% in heel Amsterdam. Op 1 januari 2014 was in Slotervaart het aandeel jongeren onder de 22 jaar in de bevolking van Slotervaart bijna een kwart groter dan in heel Amsterdam: 30,7% tegenover 24,9%. In het gebied wonen enerzijds veel studenten met positieve vooruitzichten, anderzijds groeien jongeren in Slotervaart vaak op vanuit een relatieve achterstandspositie, met name in Overtoomse Veld. Hier groeien relatief veel jongeren op in een minimahuishouden (29% vs. 21% in Amsterdam), veel basisschoolleerlingen hebben laagopgeleide ouders (35% vs. 20% in Amsterdam), de gemiddelde Citoscore is lager dan gemiddeld in Amsterdam en het percentage laagopgeleide schoolverlaters is groot (14,2% vs. 9,1% in Amsterdam). In het hele gebied Slotervaart is de jeugdwerkloosheid hoog (31% vs. 24% in Amsterdam). De cijfers met betrekking tot

Gemeente gebiedsagenda Slotervaart 2016-2019 Amsterdam jeugdcriminaliteit zijn relatief ongunstig, met name in Overtoomse Veld. Uit de buurten Overtoomse Veld Noord en de Staalmanpleinbuurt komen daarnaast veel meldingen van jeugdoverlast.

Leefbaarheid en veiligheid De ervaren leefbaarheid verschilt erg tussen de buurten. Overtoomse Veld scoort het laagst (6,2), deelgebied Slotervaart het hoogst (7,0). De spanningen tussen bevolkingsgroepen zijn hoog (spanningenindex 108 vs. 99 in Amsterdam). De objectieve veiligheidsindex in Slotervaart is gelijk aan het gemiddelde van Amsterdam, maar desondanks voelen bewoners zich relatief onveilig (38% vs. 30% in Amsterdam) en ervaren zij meer jongerenoverlast (24% vs. 18% in Amsterdam). In Slotervaart (en heel Amsterdam) zijn de objectieve en subjectieve veiligheid tussen 2003 en 2013 verbeterd. In Overtoomse Veld en Westlandgracht daarentegen zijn de onveiligheidsgevoelens niet afgenomen. Overtoomse Veld wijkt op veel punten negatief af. In Overtoomse Veld voelen mensen zich echt niet prettig. Dit blijkt uit de score op de sociale index. Overtoomse Veld scoort het slechtst van heel Nieuw-West: 117. Op het kengetal sociale kwaliteit scoort Overtoomse Veld ook laag (28 vs. 46 in Amsterdam). In 2014 is als onderdeel van het ´Masterplan Woninginbraken´ extra ingezet op het voorkomen van woninginbraken in Overtoomse Veld. De resultaten waren er naar: in 2014 is het aantal inbraken flink afgenomen. De spanningenindex in de buurtcombinatie Slotervaart is het afgelopen jaar met 9 punten gestegen, terwijl deze in Overtoomse Veld met 4 punt is gedaald. Dit betekent dat ook de buurtcombinatie Slotervaart, waar ook de verhuisgeneigdheid relatief hoog is, aandacht behoeft. De waardering voor het onderhoud en schoonhouden van straten en stoepen, en speelplekken en overlast door vervuiling is op enkele plekken negatief (Overtoomse Veld Noord en Zuid, Jacob Geelbuurt, Delflandpleinbuurt Oost). In enkele buurten wordt veel melding gemaakt van zwerfvuil en volle vuilnisbakken (met als uitschieter de Jacob Geelbuurt). Ook zijn er veel meldingen over rattenoverlast. In de periode 2011-2014 had de helft van de meldingen in Nieuw-West over dierenoverlast betrekking op ratten (212 van de 430). Koploper in Slotervaart was Overtoomse Veld met 31 meldingen (uit Overtoomse Veld Noord 18 meldingen en uit Overtoomse Veld Zuid 13).

4.2. Prioriteiten vanuit het gebied (wat is opgehaald bij bewoners en professionals) In de afgelopen periode zijn gesprekken gevoerd over de opgave van het gebied met professionals, bewoners en andere partijen. Hiervoor is onder andere de Week van het Gebied georganiseerd (9 tot en met 15 februari in Slotervaart). Er werden bezoeken gebracht aan onder meer de Huizen van de Wijk, Vooruit, Hervormd Lyceum West, de markt op het Sierplein en Ara Cora. Daarnaast werd er een Gebiedsbijeenkomst georganiseerd op 17 februari, waar bewoners, partners en ondernemers werden uitgenodigd mee te denken over de gebiedsagenda. Hier kwamen ruim 250 mensen op af. Hieronder volgt een samenvatting van de belangrijkste bevindingen van professionals, bewoners en andere partijen.

Bevolkingssamenstelling De afgelopen jaren is het aantal bewoners van het gebied Slotervaart flink toegenomen. En nog steeds komen er vele nieuwe bewoners bij. Veel jongeren, starters, nieuwe stedelingen en gezinnen gaan de komende jaren wonen in de Ringzone en zorgen ervoor dat Slotervaart steeds meer gaat bruisen. Deze ontwikkelingen zijn positief en bieden veel kansen, maar leiden bij bewoners soms ook tot onrust. “Kan het gebied alle nieuwe mensen nog wel aan?”, “Is er nog wel plek voor de ‘gewone Amsterdammer’?”, “Is er nog wel plek voor de kinderen om buiten te kunnen spelen?”, “Stroomt het Rembrandtpark straks over van de mensen net als het Vondelpark?” zijn vragen die onder bewoners leven. Zij voelen zich, onder andere door de transformatie van kantoren in studentenhuisvesting, geplaatst in een omgeving bevolkt door mensen waar zij geen contact mee hebben.

Wonen en openbare ruimte Slotervaart is een gebied met veel potentie. Er worden de komende jaren forse investeringen gedaan in woningbouw in Slotervaart. Met name de Ringspoorzone-West wordt beschouwd als het gebied

Gemeente gebiedsagenda Slotervaart 2016-2019 Amsterdam waar in de komende jaren investeringen het hoogste economische en maatschappelijke rendement zullen opleveren. Het college heeft dan ook besloten om de Jan Evertsenstraat en de Lelylaan aan te wijzen als versnellingslocaties voor de woningbouw, passend bij de stedelijke ambitie om jaarlijks 5000 woningen te realiseren. Het Rembrandtpark en het Sloterpark met de Sloterplas worden de komende jaren verder ontwikkeld naar stadsparken met een metropolitaan karakter. Voor de ontwikkeling van het Rembrandtpark wordt nauw samengewerkt met stadsdeel West. Dit park moet straks een deel van de grote bezoekersaantallen van het Vondelpark kunnen opvangen. De gebruikswaarde van deze twee stadsparken laat nu echter nog te wensen over. De versterking/transformatie en toevoeging van voorzieningen (zoals een nieuw paviljoen voor het Van Eesterenmuseum aan de Sloterplas) en daarnaast een passend aanbod van activiteiten en evenementen vergroot de aanleiding om hier naartoe te komen én langer te verblijven. Niet alleen voor de bewoners uit Nieuw-West, maar ook voor andere Amsterdammers of zelfs toeristen die het drukke centrum even te veel wordt. De twee parken staan nog onvoldoende op de (mentale) kaart. De groene en blauwe basis die de parken en plas vormen worden gewaardeerd, maar zijn tegelijkertijd voor verbetering vatbaar. Wateroverlast en een slechte waterkwaliteit zijn een rem op de integrale ontwikkeling. Ook het tijdig anticiperen op het schoon, heel en veilig houden van deze stadsparken kan beter. De komende jaren wordt verder gewerkt aan de uitvoering van de stedelijke vernieuwingsplannen voor van Overtoomse Veld met het August Allebéplein, Delflandpleinbuurt, Staalmanbuurt en het Oranjekwartier. Er wordt ingezet op de realisatie van een mix van sociale huurwoningen, middensegment koop-, en vrije sector huurwoningen. Een deel van de plannen is echter vertraagd. Dit is met name het geval in de Jacob Geelbuurt en de Delflandpleinbuurt. Ook wordt gewerkt aan de verbetering van de knooppunten van openbaar vervoer, zoals het NS station Lelylaan en het metrostration Jan van Galenstraat. De ambitie is om het gebied rondom het station Lelylaan te transformeren naar een levendig stadsgebied. Bewoners vragen aandacht voor de slechte bereikbaarheid van tram- en metrohaltes, vooral voor mindervaliden en kinderwagens. Daarnaast ervaren bewoners de metrostations en tramhaltes soms als erg vies en vuil. Met de komt van nieuwe bewoners wordt het beroep op voorzieningen groter. Bewoners geven aan behoefte te hebben aan aantrekkelijker pleinen met een gevarieerd winkelaanbod, met name op het Delflandplein en het August Allebéplein. Op het Allebéplein wordt de komende jaren flink gebouwd. De wens van bewoners is om hier een breder aanbod van winkels terug te krijgen. Het Sierplein met de levendige markt wordt gewaardeerd. Hier is de wens voor meer non-food winkels.

Participatie en zelfredzaamheid Slotervaart kent een omvangrijke, slecht zichtbare, groep kwetsbare mensen. Zo maken bewoners zich zorgen om hun buren die net ‘tegen de onderkant van de voedselbank’ aan zitten. Onder andere door deze slechte zichtbaarheid worden zij niet altijd goed en op tijd geholpen. Als de behoefte aan hulp dan uiteindelijk aan het licht komt is het vaak door escalatie, bijvoorbeeld bij een uithuiszetting wegens huurachterstand. Vaak blijkt er dan sprake van meerdere, gestapelde problemen. Tegelijkertijd trekt het gebied veel mensen met een beter perspectief: jonge gezinnen, starters en studenten. Dit maakt de afstand tussen de huidige en nieuwe bewoners soms groot, wat leidt tot onderlinge spanningen.

Jeugd en onderwijs. Uit de gesprekken in de buurt blijkt dat bewoners en professionals zich zorgen maken om het perspectief voor de jeugd. Het gevoel heerst dat niet alle jongeren goed in beeld zijn (de zogenaamde spookjongeren). Men is bang dat de school niet wordt afgemaakt en of er wel genoeg werk is. Er wonen heel veel jongeren en kinderen in Slotervaart. Hun aantal groeit nog steeds. Helaas kennen veel kinderen in Slotervaart een achterstandspositie. Deze begint bij een achterstand in de beheersing van de Nederlandse taal die in veel gevallen tijdens de schoolcarrière niet wordt ingelopen. Daarnaast komen zij vaak uit gezinnen met een lage sociaal economische status: een lage

Gemeente gebiedsagenda Slotervaart 2016-2019 Amsterdam opleiding van de ouders al dan niet in combinatie met risicofactoren en armoede. Dit zie je, ondanks enorme investeringen in de kwaliteit van het onderwijs, terug in hun prestaties, zoals verbeterde maar nog steeds te lage citoscores en relatief veel kinderen die met een lage opleiding de school verlaten. Veel jongeren uit Slotervaart hebben moeite om een stageplek te vinden. Als gevolg van de economische crises zijn er minder plekken en worden de eisen aan taalbeheersing en vaardigheden hoger. Dit vertaalt zich ook in een hoge jeugdwerkloosheid. Werkloosheid kan leiden tot een stagnatie van de persoonlijke ontwikkeling en een laag zelfbeeld. We zien dat jongeren en jong volwassenen steeds langer thuis blijven wonen en/of stoppen met hun studie omdat zij geen studieschuld willen opbouwen. De huidige recessie vraagt een extra inspanning van deze jongeren om hun kansen te verzilveren. Bewoners en professionals vragen om meer kansen, stages, werk en woningen, voor de jeugd. Het aantal voorzieningen voor jongeren wordt als matig ervaren, met name voor meisjes en tienermeiden. Er zijn wel speelplekken, maar deze worden niet altijd gebruikt door de doelgroep waarvoor deze bedoelt zijn. Jongeren hangen rond op de speelplekken voor kinderen, waardoor kinderen zich niet meer welkom voelen. Bewoners vragen om meer plekken voor de jeugd om samen te komen. Tegelijkertijd heerst het gevoel dat er (te)veel professionele organisaties zich met jongeren bezig houden. Bewoners ervaren overlast van hangjongeren en men is bang voor vervreemding.

Leefbaarheid en veiligheid Een aantal plekken in Slotervaart wordt door de bewoners als onveilig ervaren. Het gaat daarbij om de drie pleinen en hun omgeving (het August Allebéplein, het Mondriaanplein en het Staalmanplein) en in en om het Sloterpark en Rembrandtpark. Met name in het donker voelen bewoners zich hier onveilig. Bewoners geven aan dat er al jaren te weinig wordt gedaan aan het beheer van de openbare ruimte. Dit is het sterkst in gebieden waar de stedelijke vernieuwing is gestagneerd. Bewoners vinden dat hun klachten niet goed worden afgehandeld en zoeken de oplossing in vaste ´buurtverzorgers´ die zichtbaar aanwezig zijn in de buurt, direct aanspreekbaar zijn en direct actie ondernemen. Bewoners en professionals geven aan veel last te hebben van ratten.

4.3. Stedelijke prioriteiten in/voor het gebied Het terugdringen van armoede en schuldenproblematiek staat hoog op de agenda van het college van B&W: iedereen moet de kans krijgen mee te doen in de stad. Deze stedelijke topprioriteit sluit naadloos aan op de expliciete aandacht voor armoedebestrijding in Slotervaart. Kansrijk opgroeien is een stedelijk thema dat op diverse terreinen zijn weerslag heeft. Denk aan de stedelijke aandacht voor het verbeteren van de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt, het opstellen van een stedelijke MBO-agenda en gemeentelijke samenwerking met partners om onderwijskwaliteit te versterken. Deze aspecten vinden hun doorvertaling in de prioriteit Kansrijk opgroeien in Slotervaart. Op het gebied van veiligheid wordt er stedelijk met voorrang ingezet op het terugdringen van high impact delicten als woninginbraken en het uitbreiden van de Top600- naar een Top1000- aanpak. Dit vertaalt zich gebiedsgericht concreet door in de focus op het tegengaan van inbraken en een preventieve aanpak gericht op het terugdringen van de groei van een aantal criminele groepen in Slotervaart. Stedelijke aandacht voor het terugdringen van obesitas en het stimuleren en ondersteunen van een gezonde levensstijl heeft eveneens een herkenbare plek in deze gebiedsagenda van Slotervaart. De focus op investeringen in het Rembrandtpark, Sloterpark en Sloterpas leveren een duidelijke bijdrage aan de stedelijke wens een betere balans in het gebruik van het groen van de stad te bewerkstelligen en om deze parken een volwaardiger onderdeel te laten zijn van de stedelijke woon- en leefomgeving. Om op die manier het gebied, en specifiek de Ringzone, aantrekkelijker te maken om er in te wonen, werken en verblijven.

Gemeente gebiedsagenda Slotervaart 2016-2019 Amsterdam 5. Prioritering van de opgave

Slotervaart: nieuwe stad in evenwicht In de Ringspoorzone wordt de komende jaren de ‘Sprong over de Ring’ gerealiseerd, waarmee ook buiten de ring een stedelijk milieu wordt gecreëerd. Tegelijkertijd worden de verbindende plekken/assen met het centrum van de stad versterkt. De Jan Evertsenstraat zorgt voor een verbinding tussen ‘Paleis en Plas’ en Lelylaan en omgeving wordt de ‘Arrival Place’ van Amsterdam. In het gebied Slotervaart worden de komende jaren veel extra woningen gebouwd. De Ringspoorzone is hierbij de trekpleister voor nieuwe stedelingen en dit zorgt voor verdichting en een groei van de bevolking. Dit intensievere en meer stedelijke ruimtegebruik noopt tot nadenken over het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit (denk o.a. aan de onderdoorgangen A10 en spoor). Hierbij past de implementatie van het programma Nieuw-West Dichtbij, waarin vijf iconische projecten worden uitgerold om het creatieve en innovatieve imago van Nieuw-West te versterken De stedelijke verdichting in deze zone maakt het nog belangrijker om te investeren in de kwaliteit en de recreatieve functie van de parken, het Rembrandtpark en de Sloterplas/Sloterpark. Het gaat hierbij om het creëren van een grotere gebruikswaarde en versterking en instandhouding van de groen/blauwe basis. Belangrijk is dat de stedelijke vernieuwing (in Overtoomse Veld, Jacob Geelbuurt, Delflandplein-/ Staalmanpleinbuurt en het Oranjekwartier) wordt voortgezet en afgerond. Dit betekent verbetering van de woningvoorraad in deze buurten. Met ook aandacht voor goede winkels en pleinen en een openbare ruimte die voldoet aan de wensen van zowel de huidige als de nieuwe bewoners. Het realiseren van nieuwe kunstwerken in de openbare ruimte voegt kwaliteit en belevingswaarde toe. Kunst en cultuur is een van de motoren van een geslaagde stedelijke ontwikkeling. Belangrijk voor de ontwikkeling van Slotervaart zijn de goedgevulde en goedlopende broedplaatsen, OH3, HW 10, Vliegbasis Huygens, het ACTA gebouw en recent Lolaluid!. Daarnaast wordt rond Station Lelylaan medio 2015 Arrival Place gerealiseerd. Een belangrijke toevoeging van beleving, horeca en leisure in Slotervaart. In Slotervaart wordt het zelfbouwprincipe met collectief particulier opdrachtgeverschap op verschillende locaties succesvol toegepast hetgeen zorgt voor meer diversiteit en creatief potentieel in buurten. Een positief samen leven tussen oude en nieuwe bewoners, verschillende culturen en huurders en kopers is van belang om spanningen te voorkomen en optimaal gebruik te maken van de kansen die deze nieuwe impuls biedt. (Leegstaande) schoolgebouwen kunnen bij uitstek als vliegwiel benut worden om bij te dragen aan activiteiten, ontmoeting, samenhang en ondernemerschap in buurten Met al deze ontwikkelingen wordt Slotervaart een bruisend stuk nieuwe stad, vlakbij de ring. In het gebied is sprake van een toenemende leegstand van kantoren. De markt heeft grote belangstelling voor de Ring. Dit aspect heeft twee kanten: fijn dat er wordt geïnvesteerd en dat dit goed van pas komt bij de kantorentransformatie, maar ook zorg om het feit dat de markt het programma bepaalt en dat dit leidt tot een eenzijdige instroom van studenten en jongeren. Een van de meest prominente opgaven voor de gebiedsagenda is daarom er voor zorgen dat deze toevloed van jongeren een kans wordt en geen bedreiging. Dit heeft consequenties voor de aansluiting met de stad, de inrichting en het beheer van de parken en openbare ruimte en de beschikbaarheid en geschiktheid voor de doelgroep van de voorzieningen. Conclusie is dat de vernieuwingsopgave hierdoor actualisatie behoeft.

Gemeente gebiedsagenda Slotervaart 2016-2019 Amsterdam Kansrijk opgroeien in Slotervaart Veel kinderen in Slotervaart beginnen hun schoolloopbaan met een achterstand in de Nederlandse taal. Om de kansen van deze doelgroepkinderen te vergroten is het belangrijk dat zij deelnemen aan de Voorschool. Positieve betrokkenheid van de ouders is cruciaal voor optimale schoolresultaten. Stoom afblazen en inspiratie opdoen na hard werken op school zijn een belangrijke functie van de inzet op brede talentontwikkeling.De huidige recessie maakt de concurrentie voor stageplekken en werk extra zwaar. Om onze jongeren goed in positie te brengen is het belangrijk om de keten onderwijs-stage-werk-wonen te versterken. Dit betekent investeren in talentontwikkeling door goed onderwijs, werk, vrijetijdsbesteding, gezondheid (tegengaan overgewicht), psychische en lichamelijke gezondheid. In 2015 wordt de nieuwe Sporthal Calvijn opgeleverd. Deze zal worden geprogrammeerd met Buurtsport en Buurtsportverenigingen.

Veilig leven in Slotervaart Alhoewel de objectieve veiligheidscijfers steeds beter worden, voelen mensen zich op een aantal plekken nog erg onveilig. Vooral overlastgevende groepen rond pleinen geven een gevoel van onveiligheid. Daarom moet de veiligheid op pleinen in Slotervaart (Staalmanplein, Mondriaanplein en August Allebéplein) en met name de overlast van jongeren aldaar worden aangepakt. Om te zorgen dat problemen niet elders weer opduiken, wordt dit gecombineerd met een preventieve aanpak gericht op het terugdringen van criminele groepen. De inzet op het terugdringen van woninginbraken en het Keurmerk Veilig Ondernemen blijft nodig. Het laatste zal alleen worden voortgezet indien de inzet van de ondernemers vergroot.

Iedereen doet mee in Slotervaart! Er wonen in Slotervaart nog steeds grote groepen inwoners die te kampen hebben met problemen. Veel van deze problemen zijn echter moeilijk zichtbaar. De komende jaren moet deze problematiek daarom scherper in beeld gebracht worden: welke huishoudens betreft het vooral, concentreren de problemen zich in bepaalde gebieden? De inzet is: iedereen doet mee in Slotervaart. We richten ons op het bestrijden van armoede, schulden, isolement en het verhogen van participatie en de kans op werk. Belangrijke factor hierbij is de laaggeletterdheid die weer een directe relatie heeft met de gezondheidsvaardigheden. Hierbij wordt aangesloten bij diverse stedelijke uitvoeringsprogramma’s zoals het stedelijk aanvalsplan armoede.

Schoon Slotervaart De strijd tegen zwerfvuil en verkeerd aangeboden huisvuil wordt onverminderd voortgezet, waarvan bewustmaking van bewoners van hun eigen rol hierin onderdeel uitmaakt. De hoofdstructuur Openbaar Vervoer is essentieel voor de mobiliteit van de bewoners van Slotervaart en moet toegankelijk en schoon zijn. Dit geldt ook voor de straten, parken en pleinen. Hierbij is winst te verwachten van de samenwerking tussen reiniging en handhaving. Tot slot is bestrijding van rattenoverlast een belangrijk aandachtspunt.

We doen het samen in Slotervaart Voor alle prioriteiten in het gebied geldt dat initiatief van bewoners en ondernemers willen stimuleren, ondersteunen en/of faciliteren. Denk aan bewonersinitiatieven, buurthuiskamers, coöperatieve verenigingen, wijkondernemingen, sociale firma’s en broedplaatsen. Hiermee benutten we de kracht, ondernemerschap, talenten en kennis in de wijk en versterken we de sociale infrastructuur.

Gemeente gebiedsagenda Slotervaart 2016-2019 Amsterdam 6. Participatie De gebiedsagenda is tot stand gekomen in een aantal stappen. Een goede basis was al gelegd met de gebiedsproducten ‘light’ vorig jaar. Daarnaast bood de gebiedsanalyse 2015 een eerste zicht op de opgaves in het gebied. De cijfermatige gegevens werden geduid op basis van ervaringen en kennis in het gebied. Daarnaast werden uit de oren- en ogenfunctie van het stadsdelen opgaves toegevoegd die niet één op één uit de gebiedsanalyse te destilleren waren. Ook is het bestuur bevraagd op aanvullingen en/of aanscherpingen op de analyse. Een belangrijk onderdeel in het bepalen van de opgave in het gebied is het van ‘buiten naar binnen’ informatie ophalen. Dat betekent actief naar buiten om te onderzoeken wat er speelt, waar mensen tegenaan lopen, wat voor hen belangrijk is en welke kansen zij zien. Per gebied is een Week van het Gebied georganiseerd. In deze week is het stadsdeel naar de bewoners, professionals en andere partijen toegegaan om bij hun activiteiten te zien en te horen wat er speelt. De ambtelijke organisatie deed dit samen met bestuurs- en commissieleden. Tijdens de afsluitende Gebiedsbijeenkomst werd aan alle betrokkenen teruggegeven wat er gehoord en gezien was en werd getoetst of de opgaves voldoende zijn benoemd. Aan de hand van de duiding van de analyse en opgehaalde input uit het gebied zijn de prioriteiten opgesteld. Gesprekken met het DB, een thema-avond met het AB en interne consultatie zijn de prioriteiten aangescherpt en uiteindelijk vertaald in teksten voor de gebiedsagenda. De volgende stap is het vertalen van de prioriteiten naar concrete acties. Dit gebeurt in de gebiedsplannen die begin volgend jaar klaar zullen zijn.