De Oliemolen
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Nr. 95, juli/augustus 2006 THEMANUMMER De oliemolen Maandblad over molens en hun opvolgers 9e jaargang, nr. 7/8 Inhoud pagina Molens Actueel 235 ‘t Betere werk 246 COLOFON Papiermolen 247 NVVM-molenmakers actief 248 Redactie & administratie: Moerdijkstraat 39 2751 BE Moerkapelle, Grensmolens 251 Tel./fax: +31 (0)79-5931303 E-mail adres: [email protected] De oliemolen 252 Verschijning: elf maal per jaar, als regel op de eerste woensdag van de Uit ‘t kijkgat 277 maand. Gedurende de maanden juli en augustus verschijnt één gecombineerd nummer Zoeker 277 Uitgave: De 'Molenwereld' is een uitgave van de Stichting Molenwereld Benedenrijweg 521 2987 VA Ridderkerk Redactioneel Tel.: 0180-411018 Uitgever: Dit nummer is uitzonderlijk; uitzonderlijk dik en uitzonderlijk eenzijdig dhr. Sj. J. Veerman omdat het een themanummer is, gewijd aan één molensoort: de Neptunushof 28 2931 XS Krimpen a/d Lek oliemolen. Voor sommige molenliefhebbers is die soort werkelijk het Tel.: 0180-524509 einde, molenbeleving in niet geëvenaarde vorm. E-mail adres: [email protected] De achtergrond van dit artikel is ook bijzonder. In 2002 stelden de Redactie: ‘Gezamenlijke olieslagers in Nederland’een instructie samen over dhr. J.S. Bakker de werking van de oliemolen. Tot publicatie kwam het evenwel Moerdijkstraat 37 2751 BE Moerkapelle, niet. De redactie van Molenwereld die het ter inzage kreeg vond Tel/fax 079-5931303 E-mail adres: [email protected] het een dermate uitstekend verhaal dat het zonde was om het te laten ‘verstoffen’ hetzij in een la of op een harde schijf. Nu heeft de dhr. B.H.J. Mols redacteur van Molenwereld iets tegen een eenzijdige technische Provincialeweg Zuid 42, 4286 LM Almkerk, benadering van molens als een soort werkende bouwdoos. Molens Tel.: 06-50283248 E-mail adres: [email protected] zijn er niet om de techniek, maar om het bedrijf. Techniek is maar een middel, het bedrijf het doel. Bovendien maakt het een ontwik - Advertenties: keling door, technisch, sociaal en economisch. Om die reden werd J. Ottevanger besloten het technische verhaal van de oliemolen in zijn context te Molenviergang 2 2761 BK Zevenhuizen Tel.: 0180-638180 / Fax: 0180-638179 plaatsen om zo de lezer een totaalplaatje te bieden van deze mo - E-mail adres: [email protected] lensoort, ook al kan dat vanwege de beschikbare ruimte maar een beperkt beeld bieden. Natuurlijk zou er nog veel meer te zeggen en Abonnementen: te schrijven zijn, maar dat gaat de proporties van dit tijdschrift hele - Tel.: +31 (079)-5931303 (na 18.00 uur) / Fax: +31 (079)-5931303 Nederland ( f 47,50) per jaar (incl. 6% BTW) maal te buiten. En tot slot vreest Baliekluiver een molendictatuur. Overige landen Europa ( f 65,-) JSB Andere landen prijs op aanvraag Afsluitdatum van de kopij voor het septembernummer van De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden Molenwereld : 11 augustus 2006 . voldaan. Abonnementen kunnen op ieder gewenst moment ingaan en worden automatisch verlengd tenzij een abonnement uiterlijk 1 december van het lopende abonnementsjaar schriftelijk wordt opgezegd De in het lopende abonnementsjaar (van januari t/m december) reeds verschenen nummers worden na ontvangst van het abonnementsgeld direct toegezonden, indien nog voorradig Prijs losse nummers: in Nederland f 6,-; overig Europa f 7,- (exclusief porto) Donateurs van de Stichting Molenwereld ontvangen het blad gratis bij een minimum-donatie van f 62,50 Op schenkingen en legaten aan de Stichting Molenwereld is artikel 24 lid 4 van de Successiewet van toepassing Bankrelatie: Voor Nederland: Postbank 4506935 / Rabobank 3750.30.867 Voor België: Postcheque 000-1746998-28 Bij de omslag voorzijde: Iedere molensoort schept zijn eigen sfeer. Het raakt haast alle vijf de zintuigen met zien, horen, ruiken, Kopij: smaken en voelen. De oliemolen is daar heel uitgesproken in met Zenden aan de redactie van de Molenwereld, Moerdijkstraat 39, 2751 BE Moerkapelle zijn lawaai en lucht, misschien wel het meest van alle molens. Een in vol bedrijf zijnde oliemolen met voor-, naslag en stampers Lay-out en Druk: is dan ook een bijzondere ervaring. Het is haast een wonder dat Vis Offset, Alphen aan den Rijn dit nog kan, want vrijwel alle oliemolens zijn wel heel erg dicht ISSN 1387-2974 langs de afgrond gegaan. Deze foto met het vuister en de naslag van De Ooievaar in Zaandam geeft iets van die sfeer weer © COPYRIGHT 2006 Stichting Molenwereld Moerkapelle (foto Martin Bus). Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever Bij de omslag achterzijde: Oudere lezers van ons blad herinneren zich De Bonte Hen in Zaandam als een molenschuur met een onderbouw. Nu staat en maalt daar dit juweel, schitterend voorbeeld van een Zaanse oliemolen en ondanks zijn wat afgelegen ligging ten opzichte van de andere molens aan de Zaanse Schans eenn bezoek meer dan waard.(foto Martin Bus). ACTUEEL Informatie voor deze rubriek: Redactie Molenwereld, p/a B.H.J. Mols, Provincialeweg Zuid 42, 4286 LM Almkerk. Tel.: 06-50283248 E-mail: [email protected] samen kunnen vieren. Op zaterdag 3 mei burg op 6 juni 2006 op 79-jarige leeftijd. Zij is Riet Vellekoop begraven op het histori - was een dochter van de bekende Bra - sche kerkhof van het Wilsveen, niet ver kelse molenaar Van Tuijl en getrouwd met van de molen waar zij zo lang met Leen Henk Timmer die samen met zijn zwager heeft gewoond. De molens van de drie - Gijs van Tuijl in 1955 de onttakelde Haaf - gang van Leidschendam hebben met tense korenmolen weer in bedrijf bracht. het gevlucht richting de begraafplaats Uiteraard stond ook de molen De Zwaluw gestaan. Aad Toet. in Kesteren in de rouw, die immers ge - bouwd is door Arie Timmer, de zoon van het echtpaar Timmer. jsb. Bij het overlijden van In Memoriam Ko Faber Riet Vellekoop Op 1 mei 2006 overleed op 72-jarige leef - Een Hollandse tegenhanger Op maandag 29 mei 2006 is Riet Velle - tijd Ko Faber. Faber was een zeer betrok - van Don Quichot koop plotseling overleden; echtgenote ken en consciëntieus werkende man, die van Leen Vellekoop, de man die al tien - voor De Hollandsche Molen verschillende Wie kent Don Quichot niet, de dwalende tallen jaren een niet weg te denken rol functies vervulde. Zo was hij van 1985 tot ridder die ten strijde trok tegen de wind - speelt in de vaderlandse molenwereld en en met 2000 lid van het Algemeen Bestuur molens lang geleden ergens in het verre nu nog vooral in Rijnland waar Riet en hij van de vereniging. Voorts maakte hij Zuiden. Tegenwoordig en in de Lage Lan - ook meer dan hun woning vonden in de vanaf het ontstaan van het blad Molens den kennen we juist mensen die zich in - ondermolen van de Driemanspolder bij in 1986 tot aan zijn overlijden deel uit van zetten voor het behoud van molens. Een Leidschendam. Vijftig jaar waren ze sa - de redactie en was hij van 1995 tot 2001 van hen werd na 35 jaar molenactivitei - men en was zij voor Leen de steunpilaar voorzitter van de Werkgroep Nationale ten ook ‘ridder’. Het was druk op zater - op de achtergrond bij al zijn werkzaam - Molendag. dag 27 mei 2005 op molen Nooit Ge - heden voor de molens. Soms moest ze Vereniging De Hollandsche Molen. dacht te Warnsveld. Dik Abelskamp hem een beetje afremmen voor zijn inzet haalde 35 jaar geleden zijn getuigschrift en enthousiasme met de molenzaken. Ze voor vrijwillig molenaar en hij heeft waakte over hem en was altijd bezorgd Gelderse molens in de rouw daarna door zijn activiteiten veel voor de voor zijn gezondheid. Gelukkig hebben ze molens in Nederland betekend. Tot grote het vijftigjarig huwelijksfeest in april nog Op donderdag 8 juni is de molenaar van verrassing van Dik Abelskamp verscheen de molen van Beesd, Gerrit van Beekhui - de loco-burgemeester van Zutphen, de zen, overleden op 84 jarige leeftijd. Toen heer Luesink, op de molen die hem na - in 1938 baron van Verschuer de molen mens de Koningin benoemde tot Ridder kocht om deze van de sloop te redden in de Orde van Oranje-Nassau. De liefde vestigde de familie Van Beekhuizen zich van Dik Abelskamp voor molens ontstond op de molen. Gerrit van Beekhuizen in zijn jeugd, toen hij vlak naast de Witte - leerde het molenaarsvak van zijn vader brinksmolen bij Zelhem woonde. Vooral in maar volgde ook de vakcursus in Utrecht. de laatste oorlogsjaren 1943/44, toen het Hij slaagde op 22 februari 1947 voor het te gevaarlijk was om naar school te gaan, schriftelijk examen dat (wegens kolen - hielp hij de molenaar vaak. Mede door schaarste) in Wageningen werd afgeno - deze ervaring koos Abelskamp beroeps - men. Later zette hij zelf het molenaarsbe - matig voor de maalderij, om precies te drijf voort. De molen raakte daarbij wat zijn voor de bouw en installatie van ma - op de achtergrond, maar werd in chines voor veevoederbedrijven. De fas - 1968/1969 gerestaureerd. Hij kreeg bij de cinatie voor windmolens bleef en toen opening op 30 mei 1970 de naam De Vrij - het Gilde van Vrijwillige Molenaars startte heid. Ondanks dat de bedrijfsvoering Van met een opleiding was Dik er als de kip - Beekhuizen tot andere wegen dan de pen bij. Op de Doesburger molen werden windmolen dwong bleef hij wel in hart en de lessen gevolgd en op 22 mei 1971 nieren molenaar. Zo kocht hij ook de mo - werd er examen gedaan op De Fortuin in len terug van de familie Van Verschuer. Hattem. In Warken, op de molen van Nij - Meerdere molens in het rivierengebied endijk, kon hij daarna met zijn hobby aan Riet en Leen Vellekoop met molenmaker stonden in de rouw, niet alleen vanwege de slag. Toen in 1973 De Hollandsche Mo - Hein Verbij bij het afscheid van Leen het overlijden van Van Beekhuizen, maar len eigenaar werd van de stellingkoren - als molenconsulent bij de provincie ook vanwege het overlijden van me - molen Nooit Gedacht in Warnsveld, nam Zuid-Holland op 2 april 1992 (foto jsb).