Molens Rijnland De Molen Van Enumatil
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Nr. 96, september 2006 Molens Rijnland De molen van Enumatil: honderd jaar na de brand thuisgebracht De Lakermolen in Warmond als bijzon - der experiment Maandblad over molens en hun opvolgers 9e jaargang, nr. 9 Inhoud pagina Molens Actueel 283 Forum: Oliemolennummer 297 COLOFON ‘t Betere Werk: Nogmaals de molen van Walderveen 297 NVVM-molenmakers actief 298 Redactie & administratie: Moerdijkstraat 39 2751 BE Moerkapelle, Tel./fax: +31 (0)79-5931303 Molens Rijnland 299 E-mail adres: [email protected] De Lakermolen in Warmond als bijzonder experiment 304 Verschijning: Elf maal per jaar, als regel op de eerste woensdag van de André van Noort maand. Gedurende de maanden juli en augustus verschijnt één gecombineerd nummer. De molen van Enumatil: honderd jaar na de brand thuisgebracht 310 E.G.M. Esselink Uitgave: De 'Molenwereld' is een uitgave van de Stichting Molenwereld Benedenrijweg 521 2987 VA Ridderkerk Uit ‘t Kijkgat 316 Tel.: 0180-411018 Grensmolens 317 Uitgever: dhr. Sj. J. Veerman Neptunushof 28 2931 XS Krimpen a/d Lek Zoeker 318 Tel.: 0180-524509 E-mail adres: [email protected] Redactie: dhr. J.S. Bakker Redactioneel Moerdijkstraat 37 2751 BE Moerkapelle, Tel/fax 079-5931303 Niet alleen in de moderne tijd wordt er veel geëxperimenteerd met E-mail adres: [email protected] windmolens. Ook de klassieke molens in vroeger tijden zijn niet aan dhr. B.H.J. Mols experimenten ontsnapt. Uitvinders zijn in het verleden op zoek Provincialeweg Zuid 42, 4286 LM Almkerk, gegaan naar nieuwe wegen. De Utrechtenaar Dorn Seiffen is zo Tel.: 06-50283248 iemand geweest. De molen met horizontale wieken die hij ontwierp E-mail adres: [email protected] bestaat nog, maar is al vrij snel weer veranderd in een normale Advertenties: molen; deze molen van de Lakerpolder bij Warmond. In dit nummer J. Ottevanger gaat André van Noort in op de wederwaardigheden van de Molenviergang 2 2761 BK Zevenhuizen Lakermolen als experiment van Dorn Seiffen. Tel.: 0180-638180 / Fax: 0180-638179 E-mail adres: [email protected] Molens kwamen, molens gingen. Het was in augustus precies honderd jaar geleden dat van de korenmolen in het Groningse Abonnementen: Enumatil niet meer dan een rokende puinhoop overbleef. Het thuis - Tel.: +31 (079)-5931303 (na 18.00 uur) / Fax: +31 (079)-5931303 brengen van een onbekende foto van de afgebrande voorganger Nederland ( f 47,50) per jaar (incl. 6% BTW). van de toch herbouwde molen was voor Erwin Esselink de aanleiding Overige landen Europa ( f 65,-) om de gang van zaken rond de molen uit de doeken te doen. Andere landen prijs op aanvraag. En tot slot wil Balie Kluiver emigreren met molen en al. JSB De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. Abonnementen kunnen op ieder gewenst moment ingaan Afsluitdatum van de kopij voor het oktobernummer van Molenwereld : en worden automatisch verlengd tenzij een abonnement 8 september 2006 . uiterlijk 1 december van het lopende abonnementsjaar schriftelijk wordt opgezegd. De in het lopende abonnementsjaar (van januari t/m december) reeds verschenen nummers worden na Uw mooiste molenfoto ook in kleur op de achterpagina van de ontvangst van het abonnementsgeld direct toegezonden, Molenwereld? De achterpagina reserveren wij voor lezers die hun mooiste indien nog voorradig. molenfoto’s graag met anderen willen delen. Inzending kan zowel per post Prijs losse nummers: in Nederland f 6,-; als per e-mail. In het laatste geval is wel een voldoend hoge resolutie overig Europa f 7,- (exclusief porto) vereist: minimaal 300 dpi. Inzending kan geen plaatsing garanderen. Er zijn per jaar immers maar elf mogelijkheden en bovendien streeft de redactie Donateurs van de Stichting Molenwereld ontvangen het naar spreiding per regio en molentype. U kunt uw foto (‘s) insturen of blad gratis bij een minimum-donatie van f 62,50. Op schenkingen en legaten aan de Stichting Molenwereld is mailen naar de redactie van Molenwereld . artikel 24 lid 4 van de Successiewet van toepassing. Bankrelatie: Voor Nederland: Postbank 4506935 / Rabobank 3750.30.867 Bij de omslag voorzijde: Van de molen met horizontale wieken zoals Voor België: Postcheque 000-1746998-28 die Dorn Seiffen is ontworpen is deze tekening bewaard gebleven. (tekening Nationaal Archief, Den Haag, archief van de Inspecteurs van Kopij: Waterstaat voor 1850, inventarisnummer 1121). Zenden aan de redactie van de Molenwereld, Moerdijkstraat 39, 2751 BE Moerkapelle. Lay-out en Druk: Bij de omslag achterzijde: Rijnland, de molenschatkamer van Vis Offset, Alphen aan den Rijn. Nederland. Molens zijn er, molens draaien er. Dankzij de inzet van de ISSN 1387-2974 vrijwillige molenaars zijn er die niet minder malen dan toen ze voor de polder nog in vol bedrijf waren! Zo nemen zij zelfs nu nog deel © COPYRIGHT 2006 Stichting Molenwereld Moerkapelle. aan het regelen van de waterhuishouding in de polder. Zo’n molenaar Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of is Kees de Haas van de hier afgebeelde Zweilander Molen onder Oud openbaar worden gemaakt op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ade. En hij is de enige niet (foto Kees de Haas, 14 augustus 2005). ACTUEEL Informatie voor deze rubriek: Redactie Molenwereld, p/a B.H.J. Mols, Provincialeweg Zuid 42, 4286 LM Almkerk. Tel.: 06-50283248 E-mail: [email protected] techniek en bedrijfskunde. Daarnaast had hij ook een uitgesproken belangstel - ling voor vliegtuigen en voor zeilen. Piet heeft ook serieus de bedoeling gehad om van molens zijn beroep te maken. In de periode kort na de Tweede Wereld - oorlog heeft hij verschillende - vooral Zeeuwse - molens met oorlogsschade, geïnventariseerd om vervolgens te advi - seren bij de wederopbouw/restauratie. In diezelfde periode was hij ook nog kort werkzaam in Engeland. Uiteindelijk was In Memoriam Ing. P.W.E.A. van het zijn moeder die hem, gezien het aflo - Bussel pende karakter van het molen- en maal - derijbedrijf, adviseerde om een beroep Op 8 augustus overleed na een betrekke - met meer zekerheid te kiezen. Dat vond lijk kort ziekbed Ing. P.W.E.A. van Bussel Piet inderdaad bij het Eindhovense (Piet) op 80-jarige leeftijd. Op 14 augustus Nutsbedrijf (toch ook energie!). Hoewel werd door velen tijdens de drukbezochte niet beroepshalve maar zeker niet minder uitvaartdienst afscheid genomen van toegewijd is Piet zijn hele leven actief deze bijzondere man. Als zoon van gebleven om de molens, zowel de wind- molentechnicus Chris van Bussel kwam de als de watermolens, te behouden. Hij jeugdige Piet al snel in aanraking met deed dit als adviseur van o.a. de molens en het maalderijbedrijf, want thuis Molenstichting Limburg en de provincie had de familie van Bussel naast het Noord-Brabant. Vaak gaf hij de aanzet tot molenbedrijf ook een motormaalderij. restauratie van molens en als de zaak Het door Piet van Bussel ontworpen Piet gaf ook al gauw blijk van een brede, dan eenmaal op de rails stond trok hij zich rad voor de Bovenste Molen in technische interesse, getuige zijn meer - weer bescheiden terug, maar het Mechelen (foto jsb, 10 augustus 1978). voudige studie werktuigbouw, elektro - belangrijkste werk was dan verricht. Bij enkele molens is zijn betrokkenheid van langere duur geweest. In dit verband moet zeker de Collse Watermolen Molens van Limburg niet onvermeld blij - genoemd worden. Vanaf 1975 is dit weer ven; daar waar in andere gevallen meer - een levende molen, die al weer meer dere schrijvers een boek van kleinere dan 25 jaar door zijn zoon Edwin bemalen omvang hebben afgeleverd, heeft hij wordt (ook op deze manier heeft hij voor alleen een werkelijk standaardwerk continuïteit gezorgd). Zelf nam hij het geschreven. En niet alleen dat; beide initiatief tot het oprichten van de stichting boeken werden ook in eigen beheer die er al jaren voor zorgt dat deze molen uitgegeven om ook maar geen conces - in goede staat verkeert; waarbij ook de sies te hoeven doen aan de inhoudelijke omgeving (biotoop) niet uit het oog verlo - kwaliteit. Zo stond Piet met zijn lange erva - ren wordt! De kroon op zijn werk in dit ring ook voor zijn eigen mening! Tenslotte verband was de volledige reconstructie mag niet onvermeld blijven dat Piet ook van de oliemolen, die in 2003 weer in zo’n vijftien raderen van gerestaureerde gebruik genomen werd. Piet was ook watermolens heeft ontworpen. Daarbij lange tijd meestermolenaar bij het geen afbreuk doend aan het oorspronke - Ambachtelijk Korenmolenaarsgilde. Ook lijke ontwerp, hetzij in die gevallen waar in heemkundeverband, zoals bij het hij op verzoek raderen ontwierp voor Brabants Heem en het Industrieel Erfgoed molens die weer beroepsmatig gingen heeft hij het belang van het molenbe - draaien. Denk aan de Epener Volmolen houd uitgedragen. Ja, en dan natuurlijk en de Bovenste Molen in Mechelen, zijn publicaties, die voor een belangrijke waarvoor hij raderen ontwierp met een Piet van Bussel als aandachtige bijdrage hebben gezorgd voor het vast - hoog rendement. En natuurlijk, dichterbij, toehoorder tijdens een excursie van leggen van kennis over de molens en het het nieuwe rad voor de Genneper Molen de vrienden van de Peellandse maalderijbedrijf. Het boek Korenmolens getekend en, het tweede rad voor de Molenstichting in de werkplaats van zou eigenlijk herdrukt moeten worden, Collse Watermolen; beide in zijn woon - molenbouwer John de Jongh te Oerle want er is nog steeds veel vraag naar! plaats Eindhoven. Het is moeilijk om volle - (foto: G. Sturkenboom, 11 april 2006). Daarnaast mag zeker het boek De dig te zijn, maar zeker is dat Piet van 9e jaargang 2006 nr. 9 283 MOLENSACTUEEL Bussel van grote betekenis is geweest Het leed dat het gezin Gunnewick in de voor het molenbehoud in Nederland en loop der jaren trof is niet te bevatten. In België, zowel voor windmolens, maar 1972 overleed zoon Anton, slechts 18 jaar zeker ook voor watermolens. Vormen van oud, na een simpele amandeloperatie. waardering kreeg hij in de benoeming als Hij was een veelbelovende windkorenmo - Ridder in de Orde van Oranje-Nassau en - lenaar, die zeker in de voetsporen van zijn specifiek in mo len verband - met de oor - vader en grootvader zou zijn getreden.