Oliemolen Mercurius 175 Jaar Kousjesmeel
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Nr. 7/8, juli/augustus 2004 Oliemolen Mercurius 175 jaar Kousjesmeel Maandblad over molens en hun opvolgers 7de jaargang, nr. 7/8 Inhoud pagina Molens Actueel 255 Grensmolens 266 COLOFON Papiermolen: De molens van Deurne 267 ‘t Betere werk: Kousjesmeel 267 Redactie & administratie: Moerdijkstraat 39 2751 BE Moerkapelle, Martin E. van Doornik Tel./fax: +31 (0)79-5931303 E-mail adres: [email protected] Zoeker 268 Verschijning: NVVM-Molenmakers actief 270 elf maal per jaar, als regel op de eerste woensdag van de maand. Gedurende de maanden juli en augustus verschijnt één gecombineerd nummer Mercurius 175 jaar 272 J.S. Bakker Uitgave: De 'Molenwereld' is een uitgave van de Stichting Molenwereld ‘t Betere werk: Nogmaals de overkuip 282 Benedenrijweg 521 2987 VA Ridderkerk Tel.: 0180-411018 ‘t Betere werk: Het moderne molenleven 282 Uitgever: dhr. Sj. J. Veerman Neptunushof 28 2931 XS Krimpen a/d Lek Tel.: 0180-524509 E-mail adres: [email protected] Redactioneel Redactie: dhr. J.S. Bakker Moerdijkstraat 37 2751 BE Moerkapelle, Het is deze maand precies 175 jaar geleden dat vergunning werd Tel/fax 079-5931303 verleend voor de bouw van de oliemolen Mercurius bij Den Hoorn, E-mail adres: [email protected] toen gemeente Hof van Delft. Dit is waarschijnlijk de grootste olie - molen van Nederland geweest. De molenonderbouw bestaat nog dhr. B.H.J. Mols Provincialeweg Zuid 42, 4286 LM Almkerk, steeds maar recent hing het voortbestaan van het complex aan Tel.: 06-50283248 een zijden draadje en werd er gesproken over sloop. Wat er in de E-mail adres: [email protected] toekomst mee gaat gebeuren is niet duidelijk. Wel duidelijk is dat het hier om een bijzonder complex gaat met een opmerkelijke ge - Advertenties: J. Ottevanger schiedenis dat dan ook alleszins waard is om voor het voetlicht te Molenviergang 2 2761 BK Zevenhuizen worden gehaald. Tel.: 0180-638180 / Fax: 0180-638179 Een bijzonder woord van dank is ook op zijn plaats aan het adres E-mail adres: [email protected] van Bas Koster die in staat is gebleken om deze molen in verleden Abonnementen: en heden te visualiseren en dat terwijl er van het windmolentijdperk Tel.: +31 (079)-5931303 (na 18.00 uur) / Fax: +31 (079)-5931303 geen enkele afbeelding bekend is. Daar komt bij dat zich op de val - Nederland ( f 47,50) per jaar (incl. 6% BTW) reep, eigenlijk na het afronden van het artikel, zich ineens onver - wachte en ongedachte ontwikkelingen voordeden waardoor het Overige landen Europa ( f 65,-) Andere landen prijs op aanvraag hele artikel weer grondig onder het mes ging, zowel bij Bas Koster als bij mij. Het leidde ertoe dat het verhaal in omvang bijna verdub - De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden belde! voldaan. Het was de bedoeling om in dit nummer naast het verhaal over de Abonnementen kunnen op ieder gewenst moment ingaan en worden automatisch verlengd tenzij een abonnement Mercurius, zoals toegezegd, het derde artikel over de molen van uiterlijk 1 december van het lopende abonnementsjaar Edens in Winschoten op te nemen. Door de toegenomen omvang schriftelijk wordt opgezegd van het Mercuriusverhaal bleek dit onmogelijk. Het 175-jarig jubi - De in het lopende abonnementsjaar (van januari t/m leum van de Mercurius heeft de voorkeur gekregen en daarom december) reeds verschenen nummers worden na ontvangst van het abonnementsgeld direct toegezonden, schuift het Edens-artikel door naar september. indien nog voorradig JSB f Prijs losse nummers: in Nederland 6,-; Afsluitdatum van de kopij voor het septembernummer van de overig Europa f 7,- (exclusief porto) Molenwereld : 6 augustus 2004 . Nieuws voor ‘Molensactueel’ Donateurs van de Stichting Molenwereld ontvangen het mag desnoods een weekje later. blad gratis bij een minimum-donatie van f 62,50 Op schenkingen en legaten aan de Stichting Molenwereld is artikel 24 lid 4 van de Successiewet van toepassing Bankrelatie: Voor Nederland: Postbank 4506935 / Rabobank 3750.30.867 Voor België: Postcheque 000-1746998-28 Kopij: ALMENUM Zenden aan de redactie van de Molenwereld, Houthandel Moerdijkstraat 39, 2751 BE Moerkapelle Voor molenrestauraties Zagerij Lay-out en Druk: Import Vis Offset, Alphen aan den Rijn EIKEN- EN BILINGA STAMMEN IN VOORRAAD ISSN 1387-2974 In te zagen volgens bestek en tekening © COPYRIGHT 2004 Stichting Molenwereld Moerkapelle Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of Verder: openbaar worden gemaakt op welke wijze dan ook zonder Iepen • Bolletrie • Steenbeuk • Douglas voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever Larix • Azobé • Noord Noors Grenen Kanaalweg 108 • 8861 KJ Harlingen • Tel. 0517 - 41 33 77 • Fax 0517 - 41 48 73 • www.houtcompagnie.nl ACTUEEL Informatie voor deze rubriek: Redactie Molenwereld, p/a B.H.J. Mols, Provincialeweg Zuid 42, 4286 LM Almkerk. Tel.: 06-50283248 E-mail: [email protected] laatste tijd veel werk verzet. Het hekwerk Fries monumentenbeleid van de balie is grotendeels nieuw aange - bracht en momenteel wordt gewerkt aan Op 3 juni is de deelnota Cultuurhistorie en zes nieuwe windborden. B. Peihak. Monumentenzorg, als onderdeel van de provinciale Nota Erfgoed, besproken tij - dens een informatie- en inspraakavond. Verzet sloop molenstomp De bezorgde reacties onder de aanwezi - gen werden niet onder stoelen of banken De gemeente is toch voornemens de mo - gestoken. Volgens vrijwillige molenaars, lenstomp aan de Korenmolendreef te bijvoorbeeld die van de Stichting Molens Slochteren te slopen ( Molenwereld 2004- in Menaldumadeel, gaat de provincie Bescherming molenrompen 06-0220). De plannen van de eigenaar Friesland in de toekomst onzorgvuldig om (vervolg) van het molenaarshuis om de molen over met haar molens aangezien de concept - te nemen zijn uiteindelijk niet gehono - nota ruimte is gericht op kerken en histori - De Rijksdienst voor de Monumentenzorg is reerd door de gemeente. De Historische sche boerderijen. Een woordvoerder van bezig met een selectieproces voor het op Vereniging van Slochteren is echter in ver - het Steunpunt Monumentenzorg sloot de rijksmonumentenlijst plaatsen van zet gekomen hiertegen, aangezien op zich bij deze uitspraak aan. Als een van waardevolle molenrestanten. Zoals in de deze plek reeds sinds 1656 een molen de beslispunten is opgenomen het instel - voorgaande nummers van Molenwereld staat (uiteraard niet de molen waarvan len van een stimuleringsregeling cultuur - al was te lezen, worden deze plannen thans nog de romp resteert). De Slochter historie en monumentenzorg voor het in - soms met gemengde gevoelens ontvan - Molenstichting heeft zich inmiddels aan - standhouden, versterken en stimuleren gen. De gemeenteraad van Graafstroom gesloten bij het verzet tegen de sloop - van Friese monumenten en cultuurhistori - heeft tijdens haar raadsvergadering in plannen, doch kan geen financiële mid - sche elementen en structuren. In de pe - maart evenwel een positief advies uitge - delen beschikbaar stellen aangezien de riode 2005-2010 beoogt men voor deze bracht ten aanzien van de mogelijke be - molen niet de status van historisch monu - stimuleringsregeling jaarlijks een bedrag scherming van het restant, inclusief aan - ment bezit. Het zou mooi zijn wanneer de van 637.419 euro uit te trekken, naast een bouw, van de Gijbelandse Molen te Bles - molen uiteindelijk weer tot volwaardige jaarlijks bedrag aan structurele middelen kensgraaf (Molenwereld 2004-02-109 / nr. molen gerestaureerd zou kunnen worden, 4.08.1). De gewezen wipmolen aan de zodat er samen met het onlangs geres - Meulenbroek 4 is momenteel in gebruik taureerde aangrenzende molenaarshuis als vakantiewoning. Alle partijen stemden een fraai ensemble aan het molenbezit Het molenensemble in Slochteren in met de door de Rijksdienst voor de Mo - én aan de entree van Slochteren kan straalt nog steeds vroegere schoonheid numentenzorg voorgenomen aanwijzing. worden toegevoegd. uit, met name het molenhuis De eigenaren zijn ten aanzien van het be - (foto H. Noot, d.d. 25 april 2004). sluit gehoord en kunnen hun beheersacti - viteiten op eenzelfde wijze voortzetten, zodat van die kant geen bezwaar te ver - wachten is. Nieuwe spruit Farmsum Korenmolen Aeolus in Farmsum heeft op 2 juni jl. een nieuwe lange spruit gekregen. Tijdens de inspectie in 2003 bleek dat de lange spruit aan de kopse kanten inge - scheurd was en begon in te rotten. Aan - gezien er nog geen geld beschikbaar was werd door molenmaker Jellema uit Birdaard de verbinding met de schoren met hoekijzers verstevigd. Hierdoor bleef het mogelijk om de molen te kruien. Op 1 juni 2004 is men begonnen met de voor - bereidende werkzaamheden en op 2 juni werd met behulp van een kraan in een uur tijd de lange spruit gewisseld. De oude spruit was van eiken en de nieuwe spruit is van bilinga. Ook is door de vrijwilligers de 7de jaargang 2004 nr. 7/8 255 MOLENSACTUEEL totale kosten zullen naar schatting baar, met daarop de tekst U. Twijnstra’s 350.000 euro bedragen (inclusief molen - Oliefabrieken. erf, organisatiekosten en andere kosten), In 1887 kocht U. Twijnstra de oliemolen De zodat de stichting zelf zo’n 140.000 euro Eendragt en daarmee werd de grondslag moet verzamelen. Hiervan is inmiddels voor het bedrijf gelegd. De in 1841 ge - circa 40.000 euro binnen. Het subsidiebe - bouwde Eendragt groeide uit tot een van drag zal in 2009 worden uitgekeerd, maar de grootste veevoederfabrieken van Ne - door gebruik te maken van voorfinancie - derland die in 1963 fuseerde met de NV ring via het Nationaal Restauratie Fonds Oliefabrieken Calvé-Delft tot U.T.-Delfia kan nog dit jaar de start worden gemaakt BV. In de gloriejaren omstreeks 1980 pro - met de restauratie die naar verwachting duceerde UTD zo’n 600.000 ton mengvoe - in 2005 zal worden afgerond. Deze hangt ders per jaar. Verdere schaalvergroting vooral af van het feit of de stichting er in leidde ertoe dat UTD opging in het Hen - slaagt om gedurende 2004 de resterende drix concern waarna op 4 mei 2001 de 100.000 euro in te zamelen. Hiertoe is in - productie in Akkrum definitief werd ge - middels een tweede actie onder de be - staakt. De Federatie Industrieel Erfgoed drijven en inwoners van Ten Boer van start Nederland heeft in het meinummer van gegaan.