November 2001
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Nr. 11, november 2001 Hoog-hoger-hoogst: De Arend! De raadselromp van Ottoland Witte zwanen zwarte zwanen, witte zeilen bruine zeilen Maandblad over molens en hun opvolgers 4de jaargang, nr. 11 Inhoud pagina Molens Actueel 275 Zoeker 285 COLOFON Hoog-hoger-hoogst Redactie & administratie: De Arend: van hoogste vlucht tot diepste val (1) 289 Moerdijkstraat 39 2751 BE Moerkapelle, J.S. Bakker Tel./fax: +31 (0)79-5931303 E-mail adres: [email protected] De raadselromp van Ottoland 293 Verschijning: elf maal per jaar, als regel op de eerste woensdag van de Column: Verdachte meeling... 297 maand. Gedurende de maanden juli en augustus verschijnt WvdL één gecombineerd nummer Uitgave: Witte zwanen zwarte zwanen, witte zeilen zwarte zeilen 298 De 'Molenwereld' is een uitgave van de Stichting Molenwereld Arie Hoek Benedenrijweg 521 2987 VA Ridderkerk Tel.: 0180-411018 Papiermolen 300 Uitgever: dhr. Sj. J. Veerman Ambacht: Zie er maar eens te komen 301 Neptunushof 28 2931 XS Krimpen a/d Lek Pandsel Tel.: 0180-524509 E-mail adres: [email protected] Eindredacteuren: Redactioneel dhr. J.S. Bakker Moerdijkstraat 37 2751 BE Moerkapelle, ‘Bas, als jij zorgt voor het plaatje dan zorg ik voor het praatje!’ Dat was de af - Tel/fax 079-5931303 spraak die ontstond uit een e-mail van tekenaar Bas Koster over de molen De E-mail adres: [email protected] Arend in Rotterdam. Koster schreef: ‘Die molen fascineert mij bijzonder, mede dhr. W.A. Roose door de geweldige omvang en hoogte. Ik ben bezig er een doorsnedetekening Vest 65 2801 VE Gouda van te maken. Door via een foto, die ik eerst ingescand had, wat hoofdmaten Tel.: 0182-522041 te herleiden kwam ik tot de conclusie dat de voetdoorsnede minstens 14 meter E-mail adres: [email protected] geweest moet zijn en de baliehoogte zo’n 23 meter.’ Nu had ik zelf deze molen Advertenties: altijd ook al aangezien als een enorme reus, maar zowel Bas Koster als ik hadden J. Ottevanger aarzelingen omdat we beiden onafhankelijk van elkaar dachten dat we door de Molenviergang 2 2761 BK Zevenhuizen enig bekende foto van deze molen bij de neus werden genomen. De afspraak Tel.: 0180-638180 / Fax: 0180-638179 leidde tot uitvoerig archief-onderzoek door ondergetekende en dat leverde een E-mail adres: [email protected] bijzondere molen en een bijzonder verhaal op. De Arend bleek nog groter dan Bas Koster al dacht. Zijn visie op deze molen is vastgelegd op de middenplaat. Abonnementen: Vanwege de verhoudingen bleek het door die hoogte zelfs gewenst om er een Tel.: +31 (079)-5931303 (na 18.00 uur) / Fax: +31 (079)-5931303 uitslaander van te maken... Nederland ƒ 97,50 ( f 44,24) per jaar (incl. 6% BTW) In het artikel wordt de reconstructie van de hoogte uiteen gezet waaruit toch vrij - België: 1850 Bfr ( f 45,86) per jaar (incl. 6% BTW) wel zeker blijkt dat deze kolossale molen de hoogste ter wereld is geweest. In nog Overige landen Europa ( f 58,99) drie of vier afleveringen komt de eigenlijke geschiedenis van de molen aan bod. Andere landen prijs op aanvraag De redactie vindt de ‘ontdekking’ van De Arend als grootste molen wel zo bij - zonder dat er besloten is om van de middenplaat overdrukken te laten maken De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden op extra zwaar papier. Bijzonderheden over de bestelling vindt u in de adverten - voldaan. tie in dit blad. Abonnementen kunnen op ieder gewenst moment ingaan De Arend is helaas niet meer onder ons. Het heeft niet veel gescheeld of De en worden automatisch verlengd tenzij een abonnement Jonge Sophia in Ottoland was ook dat lot beschoren geweest. Het weer op zijn uiterlijk 1 december van het lopende abonnementsjaar schriftelijk wordt opgezegd voet zetten van deze molen op 6 oktober was de aanleiding om niet alleen daar - De in het lopende abonnementsjaar (van januari t/m bij stil te staan, maar ook bij de kwaliteiten van deze ‘vermomde wipkorenmo - december) reeds verschenen nummers worden na len’, in feite niets anders dan een poging om de geheimen van deze molen te ontvangst van het abonnementsgeld direct toegezonden, doorvorsen. indien nog voorradig Arie Hoek uit Kinderdijk gaat in op de kleur van de zeilen op de Kinderdijkse mo - lens, tevens de aanleiding om iets van de molenaarspraktijk uit vroeger dagen Prijs losse nummers: in Nederland ƒ 12,50; in België 250 Bfr voor het voetlicht te halen. (exclusief porto) Grenzen zijn relatief. Het is voor iemand in Groningen wellicht veel aantrekkelijk Donateurs van de Stichting Molenwereld ontvangen het om naar molens over de grens in Oost-Friesland te kijken dan om zich bezig te blad gratis bij een minimum-donatie van ƒ 125,- houden met molens in Zeeland. Al eerder hebben wij als redactie de wens geuit Op schenkingen en legaten aan de Stichting Molenwereld is om voor soortgelijke redenen ook aandacht te besteden aan molens die, tot pak artikel 24 lid 4 van de Successiewet van toepassing weg honderd kilometer over de grens staan, hetzij in Duitsland, hetzij in België. Tot op heden hebben wij dit nog maar weinig handen en voeten kunnen geven. Bankrelatie: Daar is nu verandering in gekomen: de heer Ridinius uit Leezdorf is bereid ons van Voor Nederland: Postbank 4506935 / Rabobank 3750.30.867 molennieuws uit Oost-Friesland te voorzien. Daar zijn we erg dankbaar voor en Voor België: Postcheque 000-1746998-28 met ingang van dit nummer kunt u dus ook Oostfries molennieuws aantreffen. Kopij: Dat is heel erg interessant, wan in die streek gebeurt op dit moment heel veel, Zenden aan de redactie van de Molenwereld, een soort aaneenschakeling van wonderen. ‘Molensactueel’ ondergaat in dit Moerdijkstraat 39, 2751 BE Moerkapelle nummer zo een belangrijke uitbreiding. Als er lezers zijn die ons uit andere grens - regio’s van molennieuws kunnen voorzien dan houden wij ons zeer aanbevolen! Lay-out en Druk: Graag wijzen wij u nog op een trieste ontwikkeling: in een maand tijd zijn er in Ne - Vis Offset, Alphen aan den Rijn derland niet minder dan (minstens?) drie molenrestanten gesloopt. In dit tempo lossen de problemen zich vanzelf op... Meer hierover in Molensactueel. ISSN 1387-2974 In combinatie met de vaste rubrieken is het novembernummer weer goed ge - © COPYRIGHT 2001 Stichting Molenwereld Moerkapelle vuld. Het wordt eentonig, een aantal zaken moet blijven liggen, maar wat in het Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of vat zit verzuurt niet! openbaar worden gemaakt op welke wijze dan ook zonder JSB voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever Afsluitdatum van de kopij voor het decembernummer van de Molenwereld : 9 november 2001 ; kort nieuws (Molensactueel) mag een weekje later. Bijschriften omslag: zie pagina 303 van dit nummer. MOLENS ACTUEEL Informatie bestemd voor deze rubriek: schriftelijk: Molenwereld, Moerdijkstraat 39, 2751 BE Moerkapelle, fax 079-5931303 telefonisch: W. Roose, tel. 0182-522041 E-mail adres: [email protected] meester Dees van Winsum vond dit te ver Meer geld in molenpot voor gaan: onkruid verwijderen en schone stra - Amerikanen ten was mooi genoeg. Het is een heel ver - schil met het bezoek van koningin Wilhel - Op grond van de bestaande subsidierege - mina aan de Zaanstreek in 1899. Oliemolen ling keert de provincie Friesland 40.800 gul - De Hoop van Wessanen in Wormer stond den per jaar uit voor het onderhoud van op de sloop te wachten. Toch liet Wessa - windmolens. De provincie heeft dit bedrag nen de molen ter ere van het hoge bezoek met 35.000 gulden verhoogd tot 75.800 gul - een schilderbeurt geven, zodat hij er weer den in verband met het aanwijzen van 52 netjes bij stond. Kort na het koninklijk be - windmotoren tot monument. zoek werd de molen gesloopt! Een argeloze molenliefhebber zou hierin scheefgroei kunnen constateren: 35.000 voor 52 ‘Amerikanen’ en 40.000 gulden Gift voor De Jonge Hendrik in voor 126 klassieke molens. De laatste cate - Kennismakingsbezoek kroon - Den Andel gorie is bovendien uiteraard veel onder - prinselijk paar en de molens houdsgevoeliger dan de eerstgenoemde. Lionsclub Het Hogeland heeft 4000 gulden Aangezien evenwel beide categorieën ‘uit Tijdens het kennismakingsbezoek van prins beschikbaar gesteld voor de restauratie dezelfde ruif eten’ is er waarschijnlijk toch Willem-Alexander en zijn verloofde hebben van de koren- en pelmolen De Jonge meer geld beschikbaar voor het onder - molens ook een rol gespeeld. Hendrik in Den Andel, welke eigendom is houd van echte molens. Dat zal men in Het meest in het oog lopend was natuurlijk van de Molenstichting Winsum. De restau - deze provincie wel naar waarde weten te het bezoek aan Kinderdijk op 1 oktober. ratiebegroting laat een totaalbedrag zien schatten. Veel molens draaiden dankzij de vrij harde van 230.000 gulden, waarvan 80% wordt wind, evenals het vijzelgemaal van de Ne - gedekt door rijkssubsidie. In die begroting derwaard, zodat ‘Kinderdijk’ zich van zijn zit nog een gast van 30.000 gulden, terwijl Plaatsing van het achtkant op beste zijde liet zien. Overigens is het be - het nog maar de vraag is of men er voor De Vlijt in Meppel houd van de molens van de Overwaard die 230.000 gulden uitkomt vanwege aller - waarschijnlijk voor een heel groot deel te lei kostenverhogende maatregelen. De Op maandag 15 oktober werd met een danken aan een bezoek van de groot - Molenstichting is dus bijzonder blij met de grote kraan door wethouder Jan Oldebes - moeder van prins Willem-Alexander, konin - Lionsgift. De Lionsclub had in samenwer - ten het nieuwe achtkant op de onder - gin Juliana, vijftig jaar eerder, op 28 juli 1951 king met de gemeente een veiling geor - bouw van De Vlijt aan de Sluisgracht in (‘het molengeheim van Soestdijk’, Molen - ganiseerd van kunstwerken die de ge - Meppel gezet. Dat had eigenlijk een week wereld 1998-2-38).