Gezinsuitstapjes in Nederland Dagrecreatie voor het hele gezin L. van Egeraat bron L. van Egeraat, Gezinsuitstapjes in Nederland. Dagrecreatie voor het hele gezin. Uitgeverij Klaroen, 's-Hertogenbosch z.j. [1966] Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/eger003gezi01_01/colofon.htm © 2008 dbnl / erven L. van Egeraat 3 Bedoeling en opzet van dit boek Elk Nederlands gezin, zeker als het een auto heeft, gaat op vrije dagen en in de vakanties dagtrips maken in eigen land. De moeilijkheid is dan dikwijls: waar kunnen we naar toe gaan om een prettig en interessant dagje te hebben waarbij alle gezinsleden, de ouders, de oudere kinderen, maar ook de kleinere kinderen aan hun trekken komen? Er zijn in ons land heel wat boeken, heel wat góéde boeken ook, met autotochten, met natuurwandelingen, met stadswandelingen, maar ze zijn nog te weinig toegespitst op de dagrecreatie en ze houden - lijkt mij - nog te weinig rekening met de uiteenlopende interessen van alle gezinsleden, te weinig vooral met de interessen van de kinderen. Daarom wil ik u in dit boek een spijskaart van mogelijkheden bieden. Betrekkelijk willekeurig heb ik in ons land een reeks streken en plaatsen uitgezocht, waarheen een lonende dagtrip kan worden gemaakt, met onderweg voor elk der gezinsleden iets moois, iets interessants, iets leuks of iets prettigs. Het zou weinig moeite gekost hebben om nog meer dagtrips te beschrijven, maar ik moest een selectie maken. De dagtrips zijn beschreven in twintig hoofdstukjes, die echter nogal uiteenlopen wat inhoud en wijze van beschrijving betreft. In sommige gevallen is een dagtrip kant en klaar uitgewerkt, in andere gevallen is een overzicht gegeven van wat de streek aan mogelijkheden te bieden heeft die aan uiteenlopende interessen- variërend van een moderne kerk of een handwerkexpositie, tot een zwembad of een speeltuin - tegemoetkomen. In sommige gevallen werd met bijvoorbeeld summiere routebeschrijvingen volstaan, in andere werden streken en plaatsen uitvoerig geanalyseerd, getypeerd en van geografische of historische of andere achtergronden voorzien. Bijna steeds is het echter zo, dat een hoofdstuk zoveel suggesties biedt, dat er veel meer dan één dagtrip uit te puren is. Een afzonderlijk hoofdstuk is ingelast over het Vlaamse deel van België, dat immers om de hoek van de deur ligt en een keur van mogelijkheden biedt om er dagtrips te maken. Die mogelijkheden worden u uitvoerig beschreven en een uitvoerige opgave wordt gegeven van wat dit Vlaams-België voor uw kinderen in petto heeft. In datzelfde hoofdstuk vindt u ook een analyse van het Vlaamse landschap, met de negatieve facetten ervan evengoed als de positieve. In andere hoofdstukken van dit boek gebeurt dat eveneens. Wij zijn op deze wereld overal even ver van de hemel verwijderd, voor iedereen ideale streken of steden bestaan er niet, en het kan u bekend zijn dat ik gruwel van de reclameachtige voorlichting in niets dan jubeltonen. Op diverse kri- L. van Egeraat, Gezinsuitstapjes in Nederland 4 tische opmerkingen mag u dus zijn voorbereid. En deze kritische opmerkingen zijn hier en daar ook gemaakt over het toerisme en de voorlichting als zodanig. Zeer speciale aandacht is steeds geschonken aan de kinderen. Bij elke dagtrip is aangegeven wat onderweg voor hén leuk is en waarop u ze kunt verrassen. Om bovendien ook het rijden zelf voor hen attractief te maken (want u weet, dat ze niet van minuut tot minuut geboeid kunnen zijn door landschapsschoon) heb ik diverse autotochten gegoten in een quasi-puzzelvorm. Het is dan heel eenvoudig om het traject te vinden, indien u mijn aanwijzingen maar volgt, en u kunt dan verzekerd zijn van het mooiste traject dat ik u kan aanbieden, maar de kinderen vinden het altijd leuk om een beetje mysterieus te rijden, zeker als u ze de tekst laat voorlezen en zij dus moeten vertellen of u bij dit of dat bruggetje linksaf of rechtsaf moet slaan. Verder heb ik bij diverse van deze tochten enkele vragen ingelast, die de kinderen onderweg kunnen beantwoorden. Wanneer u ze de antwoorden op een briefje laat schrijven, kunt u na afloop van de tocht controleren of hun antwoorden goed zijn, want de juiste antwoorden vindt u in het laatste hoofdstukje van dit boek. Op die manier kunt u de kinderen ook tijdens het rijden actief bezighouden en krijgen de routes een dubbel effect: uzelf geniet van het landschap - want ik mag u verzekeren, dat ze in dit opzicht stuk voor stuk de moeite waard zijn en u langs vaak ongekende weggetjes zullen voeren - en de kinderen houdt u bezig met een spelletje. Het spreekt overigens vanzelf dat deze vragen alleen bedoeld zijn als een aardigheidje voor de kinderen, en dat u er eenvoudig overheen kunt lezen als uw gezin er geen behoefte aan heeft. Wat dan overblijft is altijd een genotvolle tocht voor de ouderen. Misschien mag het lijken dat bepaalde dagtrips naar niet bepaald originele plaatsen of streken gaan, maar dan zijn er toch altijd zoveel suggesties gegeven en routes uitgestippeld die weinig bekend zijn, dat dit boek meteen pretendeert u via dagtrips het ‘onbekende Nederland’ te laten zien. Ook om dát te bereiken zijn weer de quasi-puzzeltochten ingeschakeld, want: ‘zo kom je waar je anders nooit zou komen’, zoals de reactie was van degenen voor wie ik dergelijke tochten uitschreef. Denkt u overigens niet dat de diverse hoofdstukken, de dagtrips dus, in hoofdzaak uit dit soort tochten bestaan: ze vormen van de dagtrip slechts een mogelijkheid, ze zijn maar een suggestie. Ik geef u eveneens natuurwandelingen, stadswandelingen, en verder alles wat onderweg interessant kan zijn voor echtgenoot en echtgenote, voor de oudere dochter en de oudere zoon, voor de tiener en voor de kleuter. Een geslaagde dagtrip moet een feest voor héél het gezin zijn. Ook al hoeft u niet zo ver te gaan als wijzelf, die het maken L. van Egeraat, Gezinsuitstapjes in Nederland 5 van dagtrips in eigen land preferen boven een vakantie aan de Costa Brava. Omdat het in Nederland werkelijk wemelt van leuke dingen voor kinderen en door de beschreven dagtrips natuurlijk niet het hele land wordt bestreken, wordt in het tweeëntwintigste hoofdstuk een uitvoerige opsomming gegeven van wat Nederland te bieden heeft aan kinderen tussen zes en zestien jaar. Deze opsomming bevat honderden punten en bewijst dat u niet alleen op Madurodam en de Efteling bent aangewezen. Met deze opsomming - ik meen niet, dat ze ooit eerder in ons land werd gegeven - kunt u uw voordeel doen, wanneer u op eigen gelegenheid dagtrips wilt maken, los van de trips die ik beschrijf. In het drieëntwintigste hoofdstuk is vervolgens een opsomming gegeven van al datgene wat, naar mijn mening, de studerende jeugd van Nederland toch wel minstens gezien zou moeten hebben tegen de tijd dat ze eindexamen mulo, mms, hbs, gymnasium moet doen. Al wat in dat hoofdstuk wordt aangegeven sluit bij de studie aan en men mag verwachten dat een studerende tiener de hier beschreven zevenentachtig punten kent. U kunt dit hoofdstuk dus gebruiken wanneer u studerende kinderen hebt en ze via dagtrips wilt voorzien van algemene ontwikkeling. Ook de studerende jeugd zelf en sommige docenten zullen dit overzicht wellicht nuttig vinden. In het vierentwintigste hoofdstuk wordt een lijst gegeven van restaurants en eetgelegenheden, die wijzelf op het eind van de dagtrips plegen te bezoeken en mogelijk ook voor u en de uwen geschikt zijn. In het vijfentwintigste hoofdstuk vindt u nog wat verspreide trips waarmee u misschien uw voordeel kunt doen. Het boek sluit met een alfabetisch plaatsnamenregister, vooral nodig omdat een bepaalde plaats op diverse punten in het boek genoemd kan zijn. Ulvenhout, voorjaar 1966 Dr. L. van Egeraat L. van Egeraat, Gezinsuitstapjes in Nederland 10 1 Een dagje Haarlem en omgeving Haarlem is de stad die door vier miljoen Nederlanders de stad genoemd wordt van statigheid en aristocratie, van parken en bloemen, van trapgevels en hofjes, terwijl de overige negen miljoen Nederlanders dan veel sneller mer hun oordeel klaar zijn en Haarlem kort en goed ‘saai’ noemen. Met uitzondering natuurlijk van het restaurant op de Grote Markt, waar de ene helft van Haarlem zich toont aan de andere en waar je dan ook altijd, en niet bij hem thuis, een rechtgeaard Haarlemmer moet opzoeken. Mijn eigen mening houd ik ditmaal voor me, want men moet wel altijd menen wat men zegt, maar men behoeft nog niet altijd te zeggen wat men meent. Wél constateer ik dat deze stad een heel mooie omgeving heeft vol afwisseling en dat ze mét die omgeving een geschikt doel is voor een dagtrip met heel het gezin, waarbij ook de kinderen volop aan hun trekken kunnen komen. Laat ik u vertellen hoe wij (‘Italietta’, Ulvenhout) zo'n dagtrip zouden indelen, maar ik wijs erop dat reeds de Châteaubriand gezegd heeft: niet alle zielen hebben dezelfde aanleg voor het geluk, zoals niet alle gronden dezelfde oogst geven; en ik wijs er eveneens op dat we met al het navolgende op één dagje beslist niet klaar komen, zodat we uiteindelijk - of beter:tevoren al - een keus moeten maken. L. van Egeraat, Gezinsuitstapjes in Nederland 11 Bij uitzondering zouden we héél vroeg opstaan, omdat we eerst de bloemenveiling van Aalsmeer zouden willen bijwonen. En daar zouden we niet rechtstreeks naar toe rijden, maar we zouden eerst de Midden-Holland-route van de ANWB gaan volgen of minstens een deel ervan. Deze route is een rondtoer van honderdvijftig kilometer, die zich slingert over de schilderachtigste weggetjes van het Hollands-Utrechtse grensgebied, de grote stilte binnen het rumoer van de Randstad, een witte plek op de kaart van veel toeristen, met de vreugde van de kleine wateren, van de Mije, de Lange Linschoten, de Amstel en de Winkel. Zeshoekige borden wijzen u de weg en bovendien kunt u bij alle ANWB-kantoren een kaart ervan krijgen.