PB 006-NL-BAT.Indd 119 3/05/13 12:14 -PB 006-NL-BAT.Indd 120 3/05/13 12:14 BOUW VAN EEN HOOFDSTAD 1860 – 1914 121

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

PB 006-NL-BAT.Indd 119 3/05/13 12:14 -PB 006-NL-BAT.Indd 120 3/05/13 12:14 BOUW VAN EEN HOOFDSTAD 1860 – 1914 121 EXTRA - NUMMER 2013 Een publicatie van het Brussels EXTRA NUMMER Hoofdstedelijk Gewest 2013 HETERFGOEDSCHRIJFT ONZEGESCHIEDENIS HETERFGOEDSCHRIJFT ONZEGESCHIEDENIS Een publicatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ERFGOEDBRUSSEL € 25 ISBN : 978-2-930457-94-9 -PB 006 Couv BAT.indd 3 20/03/15 10:32 BOUW VAN EEN HOOFDSTAD 1860 – 1914 119 BRUSSEL, METROPOOLVAN DETRIOMFERENDE BURGERIJ BOUW VAN EEN HOOFDSTAD -PB 006-NL-BAT.indd 119 3/05/13 12:14 -PB 006-NL-BAT.indd 120 3/05/13 12:14 BOUW VAN EEN HOOFDSTAD 1860 – 1914 121 De openbare gebouwen in de 19de eeuw BENOÎT MIHAIL Conservator van het Museum van de geïntegreerde politie “Je crois que notre siècle, à raison du caractère sten speelden een stuwende rol omdat même de notre civilisation éclectique et ze over de nodige financiële middelen beschikten en niet gehinderd wer - cosmopolite, est impuissant à créer un style qui den door administratieve of politieke lui soit propre, car ce style, pour refléter son bezwaren. De stad Brussel kon bijvoor- beeld niet optreden buiten haar gren- époque, devra être cosmopolite comme elle. Il zen, terwijl de staat zich ervoor hoedde manquera par conséquent de cette unité, de om één bepaalde gemeente – het mocht dan nog de eerste van het land zijn – te cette harmonie, de cet ensemble organique bevoordelen ten koste van een andere. qui constitue le caractère des styles des belles Enkel de inzet en volharding van een époques de l’art. Mais je pense que les tentatives handvol sterke persoonlijkheden brachten de zaken in beweging, zowel individuelles pourraient réussir, en prenant les wat betre de uitbouw van het wegen- styles anciens pour point de départ, à créer net en de nodige infrastructuur als het bouwen van prestigeprojecten. des œuvres ayant un caractère nouveau.”1 Charles Buls, 1874. DE PERIODE VAN DE TEKENTAFEL (JAREN 1840-1860) De hoofdstad diende zich eerst open te stellen voor de buitenwereld. De et onafhankelijke België gemeentewet van 1836 bood gemeen- had aanvankelijk nog geen tebesturen de mogelijkheid om nieuwe hoofdstad die naam waar- wegtracés voor te stellen, maar de wen- dig. De oude monumen - sen van de Stad Brussel strookten niet Hten, waarvan men de rijkdom nog maar noodzakelijk met die van de randge- net begon te waarderen, evenmin als de meenten. prestigeprojecten van het vorige regime Vandaar rees het idee om de grenzen waren in staat Brussel op te tillen boven van Brussel zonder meer uit te breiden. Ruiterstandbeeld van Leopold het niveau van een in zichzelf gekeerde Vanaf 1837 ontwikkelde zich een chi - II, Troonplein, Brussel, Thomas provinciestad, met een wirwar van que nieuwe wijk op het grondgebied Vinçotte, 1926 (M. Vanhulst, sombere straatjes en waar men boven- van Sint-Joost. Projectontwikkelaars lie- 2012 © MBHG). dien moest betalen om er goederen in ten er een mooie kerk in Italiaanse stijl te voeren. Die situatie begon vanaf de bouwen (Sint-Jozef, architect Tilman- jaren 1840-1860 te veranderen dankzij François Suys, 1842) en hoopten er zelfs de gezamenlijke actie van de centrale een kazerne of een gerechtshof te kun- staat (met bijkomende steun van de nen bouwen.2 De nieuwe wijk werd naar provincie Brabant), de Stad Brussel en koning Leopold genoemd. Ze had stra- private ondernemers. Vooral die laat- ten in een dambordpatroon, maar een -PB 006-NL-BAT.indd 121 3/05/13 12:14 122 HET ERFGOED SCHRIJFT ONZE GESCHIEDENIS 2013 slechte verbinding met het stadscen- trum. In ruil voor de aanleg van wat de Wetstraat zou worden, verkreeg het Brusselse stadsbestuur in 1853 van het parlement de aanhechting van deze Leopoldswijk. Een poging van burge- meester Charles De Brouckère om in één moeite door alle randgemeenten bij de stad in te lijven mislukte. De par- lementsleden wilden niet weten van een supergemeente die het broze even- wicht tussen de Belgische gemeenten zou verstoren.3 Ondanks nieuwe uit- breidingen (de Louizalaan in 1864, de maritieme wijk in 1897) kwam het dos- sier niet terug op tafel. Het kwam er dus op aan de ontwikkeling van de agglo - meratie aan te pakken in overleg met alle betrokken gemeenten, met elk hun eigen profiel. Vele bleven nog lang zeer landelijk, zoals Schaarbeek, Etterbeek of Sint-Gillis voorbij de bareel (een tol- huisje op de weg naar de Louizapoort). Er werd hier weinig gebouwd, zonder globale visie, en vooral zonder veel begrip voor de stad waar de econo- mische activiteit geconcentreerd was. Sint-Jans-Molenbeek was dan wel al een ontwikkelde industriële voorstad maar lag geïsoleerd achter het kanaal. Sint-Joost en Elsene waren beter geïnte- greerd, maar steunden daarom nog niet meteen de grote projecten van de stad. Zo geloofde Elsene bijvoorbeeld niet in het succes van de Louizalaan en bleef het de oude landelijke weg langs de vij- vers verkiezen.4 Om dit immobilisme te doorbreken creëerde de staat op het niveau van de provincie de functie van wegenin - specteur. Diens opdracht bestond erin nieuwe wegen te ontwerpen, die dan aan de betrokken gemeenten zouden Afb.1 worden voorgelegd, maar ook plannen Koninklijke Sint- te maken voor de uitbreiding van de gen. Hiertoe hadden de voorsteden Hubertusgalerijen, Brussel, Brusselse agglomeratie in haar geheel. betere verbindingen nodig met het cen- arch. J.P. Cluysenaar, 1846. Zicht op de centrale kruising De eerste wegeninspecteur, ingenieur trum, maar ook onderling. Daarom ont- van de twee assen Charles Vanderstraeten, presenteerde wierp Besme een tweede ring, direct (M. Vanhulst, 2012 © MBHG). een ontwerp voor een cirkelvormige rond de voorsteden, die Ganshoren, ringweg, ver voorbij de stadsgren - Sint-Agatha-Berchem, Vorst, Ukkel en zen, waarbinnen hij locaties voorzag Anderlecht met elkaar zou verbinden. voor toekomstige openbare gebouwen. Besme probeerde meteen de nieuwe Victor Besme, die hem in 1859 opvolgde, wijken, waarvan hij de ontwikkeling herwerkte dit rooiplan en ontwikkelde zag aankomen, een eigen functie te het concept van een administratief en geven: villa’s voor de Ter Kamerenwijk cultureel stadscentrum waarvan de ver- in Elsene, industrie in Anderlecht en schillende voorsteden zouden afhan- Sint-Jans-Molenbeek, enzovoort. Verder -PB 006-NL-BAT.indd 122 3/05/13 12:14 BOUW VAN EEN HOOFDSTAD 1860 – 1914 DE OPENBARE GEBOUWEN 123 ontwierp hij de nog te bouwen infra - structuur, inclusief tunnels en bruggen. Zijn plan had ook bijzondere aandacht voor de verschillen in het reliëf en voorzag daarom bijvoorbeeld in grote rotondes op een aantal hoge punten zoals Schuman, Hoogte Honderd en de Jacht.5 Besme tekende ook de plannen voor een aantal gebouwen, zoals de kerk aan het Sint-Gillisvoorplein (1866), in de neoromaanse stijl van de streek rond Poitou. VAN VERBETERING VAN DE STEDELIJKE HYGIËNE NAAR DE UITVINDING VAN EEN STIJL Het globale plan van Besme was er ook op gericht Brussel de moderne tijd bin- nen te loodsen en uit te rusten met alle voorzieningen die daartoe ver - eist waren. De private ondernemers, die zeer actief waren in dit proces, wil- den de stad in de eerste plaats uitrusten met een kwaliteitsvolle commerciële en culturele infrastructuur. Een van hun woordvoerders was architect Cluyse- naar, die in 1837 ‘de aantrekkingskracht van openbare en private gebouwen’ aanvoerde om bezoekers van buitenaf te lokken.6 Vanuit die visie ontwierp hij een rijkelijk gedecoreerde overdekte straat in neo-Italiaanse renaissancestijl om er luxewinkels en een schouwburg in onder te brengen: de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen (a©. 1). Behalve door de schoonheid van de gevels en de originaliteit van de metalen over - kapping viel de galerij ook op door de lichte knik halverwege, die het perspec- tief afsloot en de monotonie van de rechte lijn tegenging. Cluysenaar ont- wierp kort daarna nog een ander com- Afb. 2 mercieel geheel, de Bortiergalerij, met Koninklijke Sint-Mariakerk, de Magdalenazaal in het verlengde installatie van nieuwe infrastructuur Schaarbeek, arch. L. Van ervan. Het project van de Koninklijke volgden elkaar op in het stadscentrum. Overstraeten, 1844. Zicht vanaf de as van de Koningsstraat galerijen was een initiatief van twee Het Sint-Katelijnedok werd gedempt (M. Vanhulst, 2012 © MBHG). bankiers maar kreeg al snel de steun voor de bouw van een nieuwe kerk naar van de staat (vandaar het voorvoegsel de plannen van stadsarchitect Joseph ‘Koninklijke’) en de stad. Door de sloop Poelaert. Verderop werd een nieuw dok van een aantal als ongezond bekend - gegraven waarlangs een groot stapel - staande straten sloot het immers per- huis (Louis Spaak, 1843, gesloopt) en fect aan op de dwingende vraag naar een infanteriekazerne (Klein Kasteeltje, meer hygiëne. Mathieu-Bernard Meyers, 1848-1852) werden gebouwd. Het eerste gebouw Andere realisaties waarbij de sanering was sober en streng, het tweede munªe van een stadswijk gepaard ging met de uit door zijn fantasierijke middel - -PB 006-NL-BAT.indd 123 3/05/13 12:14 124 HET ERFGOED SCHRIJFT ONZE GESCHIEDENIS 2013 eeuwse stijl. In 1854-1858 werd dwars Bosvoorde, 1845) ging het vooral om door het hart van de Marollen de Blaes- kerken, gebouwd of herbouwd en gefi- straat getrokken, genoemd naar een nancierd door de kerkfabriek, die hier- schepen die fel gekant was tegen de voor grote inspanningen moest leve- kronkelende straatjes die zo typisch ren. De Sint-Jan-en-Sint-Niklaaskerk in waren voor het oude Brussel. Op het Schaarbeek (1849) werd vlak naast de Vossenplein, dat de Blaesstraat in treinsporen ingeplant omdat een eige- tweeën splitst, werden tegenover elkaar naar gronden had die hij daar te gelde een kerk (Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt wou maken8; de bouw van andere ker- Ontvangen, J. Appelmans, 1854) en een ken kon dan weer decennialang aansle- brandweerkazerne (Joseph Poelaert, pen (bijvoorbeeld Onze-Lieve-Vrouw 1859-1863) gebouwd. In dezelfde wijk Onbevlekt Ontvangen in Anderlecht, verrezen de Berg van Barmhartigheid 1856-1900). (Alexis Partoes, 1859-1862) en de eerste publieke baden, gebouwd door architect De Koninklijke Sint-Mariakerk (1844) Wynand Janssens in een piªoreske stijl (afb.
Recommended publications
  • Tournai: Architecture and Planning Through the Ages of a Former Leading Urban Centre, and Current Provincial Historic City, of the Low Countries
    17th IPHS Conference, Delft 2016 | HISTORY URBANISM RESILIENCE | VOLUME 03 Change and Responsive Planning | Man-made and Natural Disasters | Long Term- Adaptation to- Changes TOURNAI: ARCHITECTURE AND pLANNING THROUGH THE AGES OF A FORMER LEADING URBAN CENTRE, AND CURRENT pROVINCIAL HISTORIC CITY, OF THE LOW COUNTRIES Peter Martyn Instytut Sztuki PAN Home to one of the first Netherlandish urban communities to secure municipal autonomy, Tournai boasts an illustrious past and wealth of historic buildings of comparable importance to Bruges. Despite prolonged post-mediaeval decline, the city remained a self-contained urban entity, with its own unique identity, well into the 20th century. This brief, summary text seeks to remind contemporary town planners and architects that cities of the pre-industrial ages benefitted both from place-specific forms of architecture and urban works that ranged in scale from the straightening and laying out of new streets, bridge building or planning river embankments to defence walls capable of embracing populous urban centres. Moreover, compared to the mediaeval, early-modern or industrial ages, the kind of stylistic guidelines currently dictating what goes up in the urban environment (as well as down; excluding listed buildings), may often seem ill-conceived. Largely preserved and further embellished during the 19th and first decades of the 20th century, the urban qualities and built aesthetics of Tournai were gradually undermined thereafter. By the 1980s and 1990s, much of the moderately wealthy city centre predating World War II was gradually falling into disrepair. Today, Tournai could be on the verge of far-reaching change. The potentially disastrous effects on the still extensively retained urban-architectural heritage remain unclear.
    [Show full text]
  • The Vegetation As a Constant in the Mediterranean Cultural Landscape
    Francisco Pérez Gallego THE VEGETATION AS A CONSTANT IN THE MEDITERRANEAN CULTURAL LANDSCAPE Abstract main values. developed on its banks outlined one of the L inked to the disciplines of B iology and Under this premise, vegetation was exercising pioneering landscape ma nifestations in the E cology, vegetation is a fundamental ingredient different thematic roles. In its beginnings it was environment of the Mediterranean, from the of the built cultural heritage. It contributes to inclined to the satisfaction of primary cultivation of cereals on its flooded banks. The the formation of spaces, enriching their necessities by means of the alimentary, textile homogeneous and austere character of these aesthetic and environmental values, as well as and medicinal supply, so much to domestic as incipient landscapes was enriched by the guaranteeing the comfort of use, through an territori al scale, but progressively it constituted insertion of gardens in the temples, palaces and efficient performance of fu nctions, mitigating in symbolic ingredient, religious, spiritual and imperial re sidences located in the vicinity of the the impact of solar reflection and regulating of delight or fruition, becoming in all the cases canals. high temperatures and humidity levels. in active modelling factor of the landscape. At first, they were conceived as vegetable and However, from the cultural point of view, it also In other times, it assumed a significant function fruit tree orchards for food and ceremonial manifests an incalculable value, since, by in the thermal, li ght and hygrometric regulation consumption, then oriented, along with cultural collaborating in the construction of spaces, it of urban and architectural spaces, contributing progress, towards the hedonistic, playful and becomes th e authentic builder of their image.
    [Show full text]
  • If You Decide to Join Us, Send Your Reservation Form and Deposit Right Away
    Wallonia, Brussels, and Champagne April 27 to May 12, 2017 We encourage you to look over the description below; if you decide to join us, send your reservation form and deposit right away. Interest in this tour is exceptionally strong, with 75% of the space tentatively reserved, even before the announcement of specific dates and prices. The overall size of the group will not exceed 25 participants, with certain elements limited to only 20. Wallonia, the French-speaking southern half of Belgium, is a land of charming old cities, picturesque castles, peaceful abbeys, gently rolling hills, breathtaking river valleys, and lush forests. Join us in May 2017 to discover the artistic, historical, cultural, and culinary heritage of Wallonia, plus Belgium's capital, Brussels. We will also visit the Champagne region of Northern France including the city of Reims before ending up in Paris; you can either spend a few days on your own there or return directly to the States. Musically speaking, the main attraction is four days at the International Chamber Music Festival Resonances, which takes places in the peaceful environment of Halloy Castle and involves a whole roster of major international musicians. Following one of our three concerts, we will enjoy dinner with the artists. From our base in another chateau, our spare time will be dedicated to visiting the charming chateaux, villages, and gardens nearby. Opera and concert seasons for 2017 have yet to be announced, but we hope to attend a performance at the Royal Opera House of Wallonia or the Philharmonic Orchestra of Liège, and at the famed opera house, La Monnaie in Brussels.
    [Show full text]
  • Francis TOURNEUR Faculté D'architecture De L'université De
    ART NOUVEAU & ECOLOGY: Historical lab 5_Raw Materials and Art Nouveau ART NOUVEAU & ECOLOGIE: Laboratoire historique 5_Matières premières et Art Nouveau Aveiro - I 2013 Francis TOURNEUR Faculté d’Architecture de l’Université de Liège Centre européen R. Lemaire pour la conservation du patrimoine à la K.U.Leuven LES PIERRES ET LES MARBRES DANS LES ŒUVRES « ART NOUVEAU »DE L’ARCHITECTE VICTOR HORTA. Resumé L’œuvre de Victor Horta avant la première guerre mondiale présente de multiples facettes, déclinée en constructions urbaines, publiques ou privées, voire commerciales, et en bâtisses plus rurales, en des contextes donc fort diversifiés. Les matériaux pierreux sont omniprésents, utilisés pour les façades, très fréquemment en pierres avec un emploi très limité de la brique apparente, et pour les intérieurs – ces applications marbrières se déclinant en sols, escaliers, lambris, mais aussi en mosaïques ou en sols de type « granito ». Ces vastes gammes d’usages vont être rapidement passées en revue, évidemment sans souci d’exhaustivité. Les façades des constructions urbaines Les constructions urbaines de Victor Horta sont pour la plupart localisées à Bruxelles ou dans les communes de la Région bruxelloise. Elles s’inscrivent dans un paysage bâti où la pierre joue depuis longtemps un rôle important. Aux côtés de la brique, deux types principaux de pierres participent surtout à l’élaboration des façades des maisons bruxelloises : des calcaires compacts, issus des terrains anciens du substrat de la Belgique, caractérisés par leur teinte sombre en cassure fraîche et nommés couramment « pierres bleues », par opposition à des calcaires moins compactés, de patine plus claire, baptisés « pierres blanches ». Ces dernières, d’abord brabançonnes (Bruxelles même, Balegem à l’Ouest et Gobertange à l’Est), sont ensuite importées fréquemment de France, dès le milieu du XIXe siècle.
    [Show full text]
  • Victor Horta Et Les Débuts De L'art Nouveau À Bruxelles
    Victor Horta et les débuts de l’Art Nouveau à Bruxelles Françoise Aubry Le 11 mai 1881, Victor Horta1 s’installe à Bruxelles. Il boulevards à la parisienne doivent remplacer le lacis de quitte Gand, sa ville natale, pour des raisons person- ruelles anciennes) et apte à absorber la croissance de la nelles: il a séduit une jeune fille qui est enceinte de ses population. (Fig. 1) œuvres. Il se marie avec elle dans la capitale et décide de s’inscrire à l’Académie Royale des Beaux-Arts pour poursuivre des études d’architecture entamées à Gand. La Belgique, puissance coloniale Il cherche à gagner sa vie et entre dans le bureau d’Alphonse Balat, architecte favori de Léopold II pour Dès son avènement, Léopold II veut faire de la Belgique qui il a construit, notamment, les magnifiques serres de la capitale d’un empire immense. En 1891, il écrit à un Laeken2. de ses collaborateurs: « Voyez comment nous pourrions La ville de Bruxelles3 vit alors un profond boule- faire, et encore au XIXe siècle, de Bruxelles, la vraie versement: le collège des bourgmestre et échevins et le capitale de l’Afrique centrale »5. Il souhaite que la ville Roi Léopold II4 ont la volonté de moderniser la ville, de soit embellie à la hauteur de cet ambitieux projet et rêve la rendre plus salubre (notamment en voûtant la Senne, de monuments publics grandioses, de parcs, d’avenues la rivière qui traverse le cœur de la ville et qui était de- arborées, (…) Il n’hésite pas à acquérir lui-même des venue un égout à ciel ouvert), plus aérée (de grands terrains pour favoriser le développement de certains 1 Perspective d’un des nouveaux boulevards centraux (ici le boule- vard Anspach) aména- gés après le voûtement de la Senne et inaugurés le 30 novembre 1871, photo ancienne „Eine Stadt müssen wir erbauen, eine ganze Stadt!“ 235 Françoise Aubry 2 Victor Horta, Façade de l’hôtel Van Eetvelde, 4 avenue Palmerston à Bruxelles, 1895 — 97 (à gauche l’agrandissement de 1899), inscrit au Patrimoine mondial en 2000.
    [Show full text]
  • GLASMALEREI PETERS STUDIOS België • Nederland • Frankrijk
    GLASMALEREI PETERS STUDIOS België • Nederland • Frankrijk 1 Tim Costima Master in de opleiding conservatie restauratie Academie voor schone kunsten, 2006 Actief bij Glasmalerei Peters sinds 2010 Contactgegevens: Tel: +32 (0) 495 321 718 e-mail: [email protected] 2 Voorwoord Uw historisch- en hedendaags glas is bij ons in goede handen De zorg en het behoud van historische beglazingen en (gebrandschilderde)glas-in-loodramen is voor ons het allerbe- langrijkste. Wij conserveren en behandelen gebrandschilderd glas-in-lood of historisch mondgeblazen glas met dezelfde zorg als de meer hedendaagse beglazingen. Ook is de afgelopen eeuw zeer interessant gebleken door de komst van nieuwe technieken (bv. glas-in-beton) en experimenten van glaskunstenaars. Deze laatsten maken het conserveren van glaskunstwerken een bekwaamheid die steeds in ontwikkeling zal blijven. In de hedendaagse glaskunst staan we u graag bij om uw ideeën te verwezelijken. Glasmalerei Peters heeft een zeer breed spectrum van technieken en materialen. U kan rekenen op een professionele bijstand vanaf de eerste stappen tot het eindresultaat. We handelen snel en zorgen voor duurzaamheid In de restauratie is ons doel is om het glasraam door middel van preventieve conservering, conservatieve –en restauratie- ve ingrepen en wederkerende controles in zijn waardevolle, oorspronkelijke staat te behouden. De juiste zorg is essentieel voor historisch glas. Wij bieden hulp bij complexe problemen, staan u graag bij wat betreft uw individuele wensen en dit steeds volgens de regels van de kunst en de laatste, heersende richtlijnen. Wij verwezenlijken conservatieconcepten om het voortbestaan van uw cultureel erfgoed te garanderen. De door ons uitgevoerde projecten zijn altijd in nauwe samenwerking met de daarvoor bevoegde diensten monumentenzorg, Kerkfa- brieken, architecten en wetenschappers.
    [Show full text]
  • Heritage Days 14 & 15 Sept
    HERITAGE DAYS 14 & 15 SEPT. 2019 A PLACE FOR ART 2 ⁄ HERITAGE DAYS Info Featured pictograms Organisation of Heritage Days in Brussels-Capital Region: Urban.brussels (Regional Public Service Brussels Urbanism and Heritage) Clock Opening hours and Department of Cultural Heritage dates Arcadia – Mont des Arts/Kunstberg 10-13 – 1000 Brussels Telephone helpline open on 14 and 15 September from 10h00 to 17h00: Map-marker-alt Place of activity 02/432.85.13 – www.heritagedays.brussels – [email protected] or starting point #jdpomd – Bruxelles Patrimoines – Erfgoed Brussel The times given for buildings are opening and closing times. The organisers M Metro lines and stops reserve the right to close doors earlier in case of large crowds in order to finish at the planned time. Specific measures may be taken by those in charge of the sites. T Trams Smoking is prohibited during tours and the managers of certain sites may also prohibit the taking of photographs. To facilitate entry, you are asked to not B Busses bring rucksacks or large bags. “Listed” at the end of notices indicates the date on which the property described info-circle Important was listed or registered on the list of protected buildings or sites. information The coordinates indicated in bold beside addresses refer to a map of the Region. A free copy of this map can be requested by writing to the Department sign-language Guided tours in sign of Cultural Heritage. language Please note that advance bookings are essential for certain tours (mention indicated below the notice). This measure has been implemented for the sole Projects “Heritage purpose of accommodating the public under the best possible conditions and that’s us!” ensuring that there are sufficient guides available.
    [Show full text]
  • Ontstaan Van Een Monument
    Bijbank Antwerpen Ontstaan van een monument Nationale Bank van België n.v. de Berlaimontlaan 14 1000 Brussel www.nbb.be [email protected] Ondernemingsnummer : 0203.201.340 RPR Brussel VOORWOORD Ieder monument heeft zijn geschiedenis, zo ook het prachtige gebouw op de Frankrijklei dat, in opdracht van de Nationale Bank van België, door architect Hendrik Beyaert werd ontworpen. Van bij de eerste pennentrek op de bouwplannen in 1872 tot de laatste lik verf diende Beyaert een voortdurende strijd te leveren om de budgettaire voorschriften van de Bank te verzoenen met de bouwtechnische mogelijkheden en de stedenbouwkundige richtlijnen van het Stadsbestuur. Een strijd ook om binnen het keurslijf van instructies en moeizame onderhandelingen zijn hoge architectonische aspiraties waar te kunnen maken. Beyaert is daar evenwel meesterlijk in geslaagd en in 1879 kon de Bijbank Antwerpen officieel in het nieuwe gebouw intrekken. Eminente auteurs en deskundigen op het vlak van architectuur en cultuurgeschiedenis hebben er menig artikel aan gewijd, waarin ieder van hen bepaalde facetten van dit veelzijdige kunstwerk belichtte. Deze waardevolle informatie werd samengebundeld tot één brochure, waarin werd getracht de zuiver geschiedkundige achtergronden van het ontstaan van de Bijbank, het vorderen van de bouwwerken, het leven en werk van de architect, de sociaal-culturele context en de historische uitstraling van het gebouw met elkaar in verband te brengen. Wij hopen U met dit historisch overzicht wegwijs te maken in het fascinerende bouwavontuur van onze Bijbank ... Bijbank Antwerpen Augustus 2012 1 2 INHOUDSTAFEL A. DE BIJBANK VÓÓR 1879 1. De eerste vestigingsplaats in Antwerpen 5 2. Noodzaak tot uitbreiding en aankoop van de bouwgrond 7 3.
    [Show full text]
  • Heritage Days Recycling of Styles 17 & 18 Sept
    HERITAGE DAYS RECYCLING OF STYLES 17 & 18 SEPT. 2016 Info Featured pictograms Organisation of Heritage Days in Brussels-Capital Region: Regional Public Service of Brussels/Brussels Urban Development Opening hours and dates Department of Monuments and Sites a CCN – Rue du Progrès/Vooruitgangsstraat 80 – 1035 Brussels M Metro lines and stops Telephone helpline open on 17 and 18 September from 10h00 to 17h00: 02/204.17.69 – Fax: 02/204.15.22 – www.heritagedaysbrussels.be T Trams [email protected] – #jdpomd – Bruxelles Patrimoines – Erfgoed Brussel The times given for buildings are opening and closing times. The organisers B Bus reserve the right to close doors earlier in case of large crowds in order to finish at the planned time. Specific measures may be taken by those in charge of the sites. g Walking Tour/Activity Smoking is prohibited during tours and the managers of certain sites may also prohibit the taking of photographs. To facilitate entry, you are asked to not Exhibition/Conference bring rucksacks or large bags. h “Listed” at the end of notices indicates the date on which the property described Bicycle Tour was listed or registered on the list of protected buildings. b The coordinates indicated in bold beside addresses refer to a map of the Region. Bus Tour A free copy of this map can be requested by writing to the Department of f Monuments and Sites. Guided tour only or Please note that advance bookings are essential for certain tours (reservation i bookings are essential number indicated below the notice). This measure has been implemented for the sole purpose of accommodating the public under the best possible conditions and ensuring that there are sufficient guides available.
    [Show full text]
  • Heritagedays.Urban.Brussels NL 2 / MEETING POINTS / Heritage Days
    heritagedays.urban.brussels NL 2 / MEETING POINTS / heritage days Reserveren, hoe werkt het? Om de Heritage Days veilig en in de beste omstandigheden te laten verlopen kun- nen de bezoeken aan de locaties en de deelname aan de activiteiten, tenzij anders aangegeven, enkel na reservatie. Reserveren kan vanaf 1 september 2021 op de website heritagedays.urban.brussels. Een bezoek binnen kan ofwel zonder gids plaatsvinden (vrije toegang / beperkte duur) ofwel met rondleidingen (gelieve onder de beschrijvingen bij de uren te kijken welke taal hierbij gebruikt wordt). U moet een tijdslot reserveren (bezoek zonder gids) of een tijdstip van bezoek (rondleiding). Gelieve deze tijdstippen strikt te respecteren. Eenmaal een bezoek begonnen is, kunt u er niet meer aan deelnemen. Op sommige locaties kunnen er wachttijden zijn (15 minuten). Voor de buitenactiviteiten (wandelingen, fietstochten, rally, bustocht…) volstaat het om een aanvangsuur te kiezen. Bij elk bezoek breng je de bevestiging van je reservatie mee die je ter plaatse moet laten zien. Kom bij voorkeur tien minuutjes vóór het gekozen tijdstip en hou je tijdens het wachten aan de afstandsregels. Bezoek aan de locaties en deelname aan de activiteiten zijn enkel gegarandeerd voor wie een reservatie heeft. Graag de volgende afspraken in acht nemen, om optimaal en in alle veiligheid te genieten van de Heritage Days: head-side-mask vergeet uw mondmasker niet; people-arrows respecteer zo veel mogelijk de afstandsregels; hands-wash uw handen te ontsmetten met de handgel die u ter beschikking wordt gesteld aan de ingang; comment volg de specifieke instructies van de gidsen en de organisatoren ter plaatse. De informatie in deze brochure kan nog wijzigingen ondergaan.
    [Show full text]
  • Journées Du Patrimoine 2014 À Bruxelles
    HISTOIRE Le marché aux livres ! JOURNÉES DU PATRIMOINE ET MÉMOIRE Ces 20 et 21 septembre (de 10h à 17h), précipitez-vous aux 20 & 21 SEPT. 2014 Halles Saint-Géry pour visiter le marché aux livres de la Direction des Monuments et des Sites de la Région de Bruxelles-Capitale. À cette occasion, bénéficiez des promotions spéciales « Journées du Patrimoine » sur de nombreux titres ! be heritage (CIDEP © Patrimoine & Culture) be . brussels Informations Pictogrammes utilisés DÉCOUVREZ Organisation des Journées du Patrimoine en Région de Bruxelles-Capitale : Service public régional de Bruxelles/Bruxelles Développement urbain Horaires et dates Direction des Monuments et des Sites a LE PATRIMOINE DE BRUXELLES CCN – rue du Progrès 80 – 1035 Bruxelles Permanences téléphoniques les 20 et 21 septembre 2014, de 10h à 17h : M Lignes et stations Lancée en 2011, la revue Bruxelles Patri- 02/204.17.69 – fax : 02/204.15.22 – www.journeesdupatrimoinebruxelles.be de métro [email protected] – @jdpomd – Bruxelles Patrimoines moines s’adresse à tous les passionnés du Les heures indiquées pour les bâtiments sont celles d’ouverture et de ferme- T Trams patrimoine, qu’ils soient bruxellois ou non, ture. Les organisateurs se réservent le droit de fermer les portes plus tôt en cas de forte affluence afin de terminer à l’heure prévue. et ambitionne de montrer les diverses fa- N°011- 012 Il est interdit de fumer, de manger et de boire lors des visites. Il se peut également B Bus Numéro spécial Journées du patrimoine région que certains responsables des lieux interdisent la prise de photographies. cettes des monuments et sites de la Région de Bruxelles-capitale Les mentions CL et SV, à la fin des notices, indiquent la date de classement DOSSIER Histoire et mémoire PLUS g Promenade/Activité de Bruxelles-Capitale.
    [Show full text]
  • De Ornamentele Beeldhouwkunst Van Georges Etienne Houtstont (Parijs,1832 – Sint-Gillis, 1912)
    doi: 10.2143/GBI.36.0.2131153 DE ORNAMENTELE BEELDHOUWKUNST VAN GEORGES ETIENNE HOUTSTONT (PARIJS,1832 – SINT-GILLIS, 1912) DE SYNERGIE VAN KUNST(AMBACHT) EN ARCHITECTUUR LINDA VAN SANTVOORT Je veux dire qu’il faut que les artistes se pénètrent bien de kunnen. De decoratieve behandeling van de architectuur l’effet que leur œuvre doit produire, de la mission qui leur est kaderde ook in het veel ruimere concept van de stadsver- échue de l’harmonie générale du monument qu’ils ont à déco- fraaiing, waarbij de artistieke en esthetische betekenis van rer. (…) Il faut, en un mot, qu’ils s’identifient avec l’architec- het stadsbeeld voorrang kreeg. Het pittoreske en zelfs ver- ture dont ils feront partie, car l’œuvre, pour être parfaitement halende karakter van het stadsbeeld werd bepaald door het décorative, doit avoir des vertus collectives (Charles Garnier, streven naar variatie in de stijlen, door het contrast in de A travers les arts, 1869).1 gebruikte materialen en de verscheidenheid in de orna- menten.7 De rol van het sculpturale ornament in de 19de-eeuwse De Parijse Opera van architect Charles Garnier (1825- architectuur 1898) geldt als hét voorbeeld van de kruisbestuiving tussen kunst en architectuur. Voor Garnier bestond er geen twijfel De architectuur van de tweede helft van de 19de eeuw werd over de relatie tussen architectuur en sculptuur en over de gekenmerkt door wat weleens het ‘horror vacuüm’ wordt sturende rol van de architect daarin: L’architecte, pour genoemd. De architectuur maakte zich los van het sobere conserver l’harmonie générale et pour donner à chacune de ses neoclassicistische schoonheidsideaal.
    [Show full text]