Heritagedays.Urban.Brussels NL 2 / MEETING POINTS / Heritage Days
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
heritagedays.urban.brussels NL 2 / MEETING POINTS / heritage days Reserveren, hoe werkt het? Om de Heritage Days veilig en in de beste omstandigheden te laten verlopen kun- nen de bezoeken aan de locaties en de deelname aan de activiteiten, tenzij anders aangegeven, enkel na reservatie. Reserveren kan vanaf 1 september 2021 op de website heritagedays.urban.brussels. Een bezoek binnen kan ofwel zonder gids plaatsvinden (vrije toegang / beperkte duur) ofwel met rondleidingen (gelieve onder de beschrijvingen bij de uren te kijken welke taal hierbij gebruikt wordt). U moet een tijdslot reserveren (bezoek zonder gids) of een tijdstip van bezoek (rondleiding). Gelieve deze tijdstippen strikt te respecteren. Eenmaal een bezoek begonnen is, kunt u er niet meer aan deelnemen. Op sommige locaties kunnen er wachttijden zijn (15 minuten). Voor de buitenactiviteiten (wandelingen, fietstochten, rally, bustocht…) volstaat het om een aanvangsuur te kiezen. Bij elk bezoek breng je de bevestiging van je reservatie mee die je ter plaatse moet laten zien. Kom bij voorkeur tien minuutjes vóór het gekozen tijdstip en hou je tijdens het wachten aan de afstandsregels. Bezoek aan de locaties en deelname aan de activiteiten zijn enkel gegarandeerd voor wie een reservatie heeft. Graag de volgende afspraken in acht nemen, om optimaal en in alle veiligheid te genieten van de Heritage Days: head-side-mask vergeet uw mondmasker niet; people-arrows respecteer zo veel mogelijk de afstandsregels; hands-wash uw handen te ontsmetten met de handgel die u ter beschikking wordt gesteld aan de ingang; comment volg de specifieke instructies van de gidsen en de organisatoren ter plaatse. De informatie in deze brochure kan nog wijzigingen ondergaan. Raadpleeg de website heritagedays.urban.brussels voor het meest recente nieuws over de organisatie van de bezoeken en de activiteiten. Zo blijft u op de hoogte van de geldende instructies die verband houden met de gezondheidssituatie. Wettelijk depot : D/2021/6860/012 heritage days / MEETING POINTS / 3 Voorwoord Door corona hebben we het veel te lang moeten missen: elkaar terugzien en dat vieren op iconische locaties. Locaties die we voor deze Heritage Days absoluut op de voorgrond wilden zetten, zoals plaatsen waar we feesten, vieren, elkaar ontmoeten en ook uitdruk- king geven aan de democratie. Bij een nieuwe naam hoort ook een nieuwe dynamiek. Een ruimere, alomvattende dynamiek. Meer dan 140 locaties openen dit weekend hun deuren. Wie erbij wil zijn, zal natuurlijk vooraf moeten reserveren. Zo blijft de bezoekers- stroom onder controle en vermijden we lange wachtrijen. We willen van deze dagen een feest maken. Een feest van ons onroe- rend, roerend en immaterieel erfgoed. Ik ben erg gelukkig met het aangegane partnerschap met de horeca. Zo kunnen alle liefhebbers zich écht verlekkeren op de Brusselse geschiedenis. We zijn fier op Brussel. Prachtig dat we onze fierheid overal in de hoofdstad samen kunnen vieren. Voor het eerst hebben we de Brusselaars gevraagd om de deuren van hun erfgoed te openen. Een ‘off-versie’ waarin creativiteit alle kansen krijgt en waarin leuke verrassingen nooit ver weg zijn. Wees nieuwsgierig. Het ‘Made in Brussels’-erfgoed geeft zijn geheimen prijs. Pascal SMET, Staatssecretaris belast met stedenbouw en erfgoed 4 / MEETING POINTS / heritage days Waarom Urban vandaag voor de naam ‘Heritage Days’ opteert? Als de samenleving evolueert, evolueren de woor- Om die reden heeft het woord ‘patrimonium’ in het den mee. Frans een oubollig karakter gekregen. Naarmate we als samenleving evolueren, evolueren ook de De Open Monumentendagen zijn in 1984 in Frank- gebruikte woorden mee. rijk ontstaan en kregen toen vrij vertaald de naam ‘Opendeurdagen Historische Monumenten’. Al Welke naam dan voortaan gebruiken? snel bleek er echter ook belangstelling te bestaan De UNESCO hanteert nog een ander synoniem voor andere soorten van gebouwen en architectuur voor ‘patrimonium’ en spreekt over ‘(wereld)erf- dan alleen zogeheten ‘monumenten’. Zo kwamen goed’. Die term verwijst naar wat we uit het verle- ook volkse en plattelandsarchitectuur aan bod. den hebben overgeërfd, dingen die we aan onze Daarom werd het initiatief in het Frans omgedoopt voorouders te danken hebben, waar we vandaag tot ‘Nationale dagen van het patrimonium’ en als nog van genieten, en die we op onze beurt aan de het Brussels gewest in 1989 mee op de trein springt generaties na ons zullen doorgeven. Die idee wordt wordt meteen gekozen voor de naam ‘Journées du mee uitgedrukt door een woord als ‘heritage’, dat Patrimoine’ – ‘Open Monumentendagen’. ook teruggaat op het Latijn en verwijst naar alles wat van generatie op generatie wordt doorgege- In 2018 vond aan de Universiteit van Québec ven. De term is ruimer en correcter in het licht van een rondetafel plaats rond de vraag of de term de huidige bezorgdheid om seksuele diversiteit en ‘patrimonium’ seksistisch is? Meer en meer intel- genderkwesties, onder meer tegenover vrouwen lectuelen waren tot het besef gekomen dat het en hun wezenlijke en onbetwistbare bijdrage tot woord ‘patrimonium’ teruggaat op het Latijn en onze cultuur. daar letterlijk ‘erfgoed van de vader’ betekent. Het woord verwijst naar de bezittingen die van In het Nederlands bleef Brussel de term ‘Open de vader worden geërfd en op de kinderen wordt Monumentendag’ gebruiken, die laat vermoeden overgedragen, en soms alleen op de zonen. dat het uitsluitend om monumenten zou gaan, zoals we al zeiden. Ook die benaming was dus Nochtans bestond in de Middelleeuwen ook het wel aan herziening toe. woord ‘matrimonium’. De vrouw kon toen erven, net als de man. De term verdween echter tijdens Urban zal erop toezien dat de Heritage Days de de 17de eeuw, onder meer ook uit het woorden- komende jaren almaar resoluter kiezen voor inclu- boek van de Académie française, op het ogenblik sie en respect en getuigen van het brede culturele dat de taal politiseerde en culturele instellingen, palet dat ons verleden ons te bieden heeft, los grammatica en woordenboeken het licht zagen. van het achterhaalde officiële discours uit die tijd. Hoewel het hier om ‘cultureel patrimonium’ gaat, Samen brengen we schot in de geschiedenis. herinnert het woord ‘patrimonium’ aan een tijd waarin de vrouw buiten elk proces van overdracht van rijkdom werd gehouden en financieel volledig afhankelijk was van de man (zie het Franse burgerlijk wetboek van 1804 dat ook in België van kracht was). heritage days / MEETING POINTS / 5 Proloog Al sinds 1989, organiseert het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de ‘Heritage Days’. Hét grote evenement na de vakantie heeft tot doel om de bevolking nader kennis te laten maken met het uitgebreide erfgoed van de stad en om plaatsen te ontsluiten die zelden of nooit geopend of te bezoeken zijn. Voor deze 33ste editie, onder het thema ‘Meeting points’ worden de schijnwerpers gericht op openbare ruimten, parken, pleinen, cafés, restaurants, literaire salons, bal- en feestzalen, schouwburgen, enz, maar ook ontvangstruimten, lokettenzalen, vergaderlokalen, beslo- ten clubs, en tal van andere plaatsen die bekend staan om de massa’s die ze op de been brengen. Door de gezondheidscrisis waarmee we nu al maanden af te rekenen hebben is iedereen zich pas ten volle bewust geworden van het simpele feit dat we niet zonder fysieke ontmoetingen kunnen, om van gedachte te wisselen, ervaringen te delen en onze verhalen te vertellen. De vele voorstellen die Urban ontvangen heeft vormen daarvan het mooiste bewijs. Nooit eerder is mobiliseren zo belang- rijk geweest: in een programma barstensvol nieuwe ontdekkingen zijn maar liefst 142 locaties en ruim 100 activiteiten opgenomen, naast een aantal klassiekers die elk jaar weer op veel bijval van de bezoekers kunnen rekenen. Ik bedank hier graag heel in het bijzonder alle mensen, verantwoor- delijken van de locaties, verenigingen, gemeentelijke diensten, enz. die niet alleen zullen toezien op het goede verloop van de Heritage Days, maar zich ook dag in dag uit inzetten voor het bewaren van de vele getuigen uit ons rijke verleden. Graag wens ik iedereen leerrijke en aangename ontdekkingen toe. Bety WAKNINE, directrice-generaal Urban 6 / MEETING POINTS / heritage days Inleiding Beslissen tot een ontmoeting Om maar één voorbeeld te geven: het volstaat om is al een architecturale daad over de bekendste pleinen van Brussel te stappen, waar iedereen met een drankje op de grond zit, In werkelijkheid kunnen we met het thema ‘Meet- om in te zien hoezeer caféterrassen een bedreigd ing points’ van dit jaar een stuk verder reiken dat de concept vormen. We zien hoe de jonge generatie ‘fysieke’ ontmoetingsplaatsen die we nog kennen zich ruimte in de stad toe-eigent, gewoon… door en die structuur geven aan ons gemeenschapsle- ze zich toe te eigen: een square met een netjes ven. Denk maar aan vergaderruimten, feestzalen, gemaaid gazon rond een ruiterstandbeeld wordt pleinen, parken, enz. Die plekken nemen door- een picknickplaats, het plein vóór een kantoorge- gaans een materiële vorm aan via architecturale bouw wordt een skatepark, enkel en alleen omdat typologieën die doorheen de opeenvolgende er verschillende skaters op afkomen. Beslissen is tijdperken tot ons zijn gekomen met slechts zeer dus ook een architecturale daad. minieme vormelijke veranderingen. Sinds hun ontstaan zijn ze niet fundamenteel veranderd. Einde van de architecturale typologie? Bepaalde architecten1 verdedigen echter het In de jaren 1960 lanceert Michel Foucault het eenvoudige idee dat een plaats, en dus ook een begrip ‘heterotopie’, dat hij definieert