Plan Odnowy M Zakliczyn
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Załącznik do Uchwały Nr XXVIII/228/09 Rady Miejskiej w Zakliczynie z dnia 30 stycznia 2009 roku GMINA ZAKLICZYN Plan Odnowy Miejscowości Zakliczyn na lata 2008-2015 Wrzesie ń 2008 Plan Odnowy Miejscowości Zakliczyn na lata 2008-2015 - Spis Treści – Spis treści……………………………………………………………………………. str.2 1. Wprowadzenie……………………………………………………………….. str.3 2. Charakterystyka miejscowości……………………………………………… str.4 2.1. Położenie……………………………………………………………..... str.4 2.2. Powierzchnia i ludność……………………………………………... str.6 2.3. Historia………………………………………………………………… str.6 2.4. Gospodarka przestrzenna…………………………………………..... str.9 3. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości…………...… str.10 3.1. Edukacja……………………………………………………………….. str.10 3.2. Kultura………………………………………………………………..... str.12 3.3. Zabytki…………………………………………………………………. str.14 3.4. Sport i rekreacja……………………………………………………….. str.19 3.5. Turystyka i agroturystyka…………………………………………… str.20 3.6. Infrastruktura techniczna……………………………………………. str.21 3.7. Przedsiębiorczość……………………………………………………... str.24 3.8. Ochrona zdrowia……………………………………………………... str.25 3.9. Organizacje pozarządowe…………………………………………… str.26 4. Analiza SWOT………………………………………………………………... str.27 5. Wiodące kierunki rozwoju………………………………………………….. str.28 6. Wizja Rozwoju Miasta Zakliczyn…………………………………………... str.28 7. Zestawienie zadań inwestycyjnych i społecznych w latach 2008-2015… str.29 8. Rezultaty realizacji zadań …………………………………………………. str.36 9. Harmonogram realizacji zadań……………………………………………... str.37 10. Zarządzanie planem ………………………………………………………… str.38 11. Monitoring i ewaluacja planu ……………………………………………. str.39 12. Procedury uaktualniania planu ………………………………………….. str.39 13. Public Relations planu………………………………………………………. str.40 2 Plan Odnowy Miejscowości Zakliczyn na lata 2008-2015 1. Wprowadzenie Dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i miast do 5000 mieszkańców niezbędne jest zapewnienie wielofunkcyjności prowadzonych działań, zwiększenie funkcji gospodarczych i społecznych miejscowości, ochrony środowiska, ograniczenie bezrobocia, zwłaszcza ukrytego oraz poprawa warunków życia ludności. W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2007-2013, działanie „Odnowa i rozwój wsi” jednostki samorządu terytorialnego będą mogły wnioskować o bezzwrotną pomoc ze środków europejskich. Plan Rozwoju Miejscowości to niezbędny dokument w procesie aplikacji środków z funduszy unijnych. Przygotowanie Planu Odnowy Miejscowości ma na celu zdiagnozowanie potrzeb miasta a także zanalizowanie jego zasobów oraz szans i zagrożeń występujących w otoczeniu. Plan Odnowy Miejscowości - Miasta Zakliczyn stanowi także podstawę działań zmierzających do wprowadzenia w życie 5 celów strategicznych Strategii Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Zakliczyn na lata 2007-2015: 1. MODERNIZACJA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ DLA POPRAWY WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY I SPROSTANIA WYMAGANIOM ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI. 2. ZASPOKAJANIE POTRZEB MIESZKAŃCÓW GMINY ZAKLICZYN W ZAKRESIE USŁUG SPOŁECZNYCH. 3. GMINA ZAKLICZYN JAKO CENTRUM TURYSTYCZNO-KULTURALNE REGIONU. 4. WIELOFUNKCYJNY ROZWÓJ WSI. 5. ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ PRZESTRZENNY GMINY ZAPEWNIAJĄCY DBAŁOŚĆ O ŚRODOWISKO NATURALNE. 3 Plan Odnowy Miejscowości Zakliczyn na lata 2008-2015 Realizacja wymienionych celów przyczyni się do modernizacji infrastruktury technicznej i społecznej Gminy Zakliczyn, w tym również jej stolicy – Miasta Zakliczyn. Wszystkie inwestycje związane z rozwojem infrastruktury technicznej i społecznej przeprowadzone we wszystkich 24 miejscowościach gminy Zakliczyn będą znacząco wpływały na poprawę warunków życia i pracy mieszkańców gminy. Plan Odnowy Miejscowości przygotowany został wspólnie z mieszkańcami miasta Zakliczyn, tak by realizowane zadania odpowiadały rzeczywistym potrzebom mieszkańców i mogły w pełni wykorzystać istniejący potencjał i szanse rozwoju Zakliczyna. 2. Charakterystyka miejscowości 2.1. Położenie Zakliczyn położony jest w powiecie tarnowskim, we wschodniej części województwa małopolskiego. Gmina sąsiaduje od zachodu z gminą Czchów, od północy z gminami Dębno, Wojnicz i Pleśna, od wschodu z gminami Gromnik i Ciężkowice, a od południa z gminami Gródek nad Dunajcem i Korzenna. Zakliczyn leży na skrzyżowaniu dwóch dróg wojewódzkich: nr 980 Jurków – Biecz i nr 975 Wojnicz – Nowy Sącz. Zakliczyn w latach 1557-1934 posiadał prawa miejskie, które utracił w latach 1934-1935 w wyniku reformy administracyjnej. Od stycznia 2006 roku ponownie stał się miastem. W skład gminy, obok miasta Zakliczyn, wchodzą 23 sołectwa: Bieśnik, Borowa, Charzewice, Dzierżaniny, Faliszewice, Faściszowa, Filipowice, Gwoździec, Jamna, Kończyka, Lusławice, Melsztyn, Olszowa, Paleśnica, Roztoka, Ruda Kameralna, Słona, Stróże, Wesołów, Wola Stróska, Wróblowice, Zawada Lanckorońska, Zdonia. Miasto Zakliczyn jest siedzibą Burmistrza Miasta i Gminy oraz Rady Miejskiej. 4 Plan Odnowy Miejscowości Zakliczyn na lata 2008-2015 Rysunek 1 Położenie miasta Zakliczyn na tle Gminy źródło: strony internetowe 5 Plan Odnowy Miejscowości Zakliczyn na lata 2008-2015 2.2. Powierzchnia i ludność Miasto Zakliczyn liczy 402 ha, co stanowi 3,3% powierzchni całej gminy. Zakliczyn w 2007 r. zamieszkiwało 1529 osób, co stanowiło 12,5% mieszkańców gminy. Kobiety stanowią 51% obywateli miasta (775 osób), natomiast mężczyźni 49% mieszkańców Zakliczyna (754 osoby). Gęstość zaludnienia miasta wynosi 382 osoby/km2. Liczba ludności Miasta Zakliczyn w latach 2005 – 2007 2005 2006 2007 Zakliczyn 1549 1545 1529 źródło: Urząd Miejski w Zakliczynie Jak wynika z powyższej tabeli liczba ludności w Zakliczynie w latach 2005-2007 systematycznie malała. W 2007 roku przyrost naturalny w mieście miał saldo ujemne -3, przy czym liczba urodzeń wyniosła 16 dzieci, a liczba zgonów 19 osób. Ruch naturalny ludności w Zakliczynie w latach 2005-2007 Urodzenia Zgony Przyrost Miasto Zakliczyn Zgony Małżeństwa Rozwody żywe niemowląt naturalny 2007 16 19 0 -3 27 3 2006 19 16 0 3 20 0 2005 10 21 0 -11 11 1 źródło: Urząd Miejski w Zakliczynie Ogółem w latach 2005-2007 saldo przyrostu naturalnego w Zakliczynie było ujemne (-11 osób), przyczyniając się w dużej mierze do zmniejszania się liczby obywateli miasta z poziomu 1549 mieszkańców do poziomu 1529 mieszkańców. 2.3. Historia Zakliczyn – identyfikowany jest z miejscowością Dunauiz, należącą do benedyktynów tynieckich od 1086 r. a wymienioną w dokumencie z 1125 r. Przekazy 6 Plan Odnowy Miejscowości Zakliczyn na lata 2008-2015 z XVII wieku mówią, że pierwotnie Zakliczyn nosił nazwę Goluczyn i stanowił wraz ze Zdonią i Ujazdem własność Pakosza z rodu Gierałtów. Po śmierci Pakosza, wdowa nadała wsie opatowi tynieckiemu, dlatego też Goluczyn nazwano później Opatkowicami. Wyróżnikiem miasteczka od wieków było położenie w rozległej dolinie Dunajca. Pierwszą wzmiankę o Zakliczynie znajdujemy w Liber beneficjorum Długosza. Wnosić stąd można, że powstał na miejscu wsi Opatkowice. Tereny te wchodziły w skład dóbr benedyktynów tynieckich. Prawdopodobnie w końcu XII w. benedyktyni założyli tu parafię, o czym świadczy wezwanie (św. Idzi) kościoła parafialnego. Pierwsza wzmianka źródłowa o parafii pochodzi z 1326 r. W okresie rządów opata tynieckiego Wincentego Baranowskiego w roku 1557 nabył Opatkowice wraz ze Zdonią, Ujazdem, Brzozową i Polichtami od benedyktynów Wawrzyniec Spytek Jordan. U stóp zamku melsztyńskiego, po drugiej stronie Dunajca na gruncie starej wsi Opatkowice, Wawrzyniec Spytek Jordan, mocą przywileju królewskiego wydanego w Wilnie dnia 17 lipca 1557 roku przez Zygmunta Augusta, uzyskał lokację miasta na prawie magdeburskim. W roku następnym, 12 czerwca 1558 Spytek wydał przywilej określający nazwę miasta (Zakliczyn, na pamiątkę wsi tej nazwy koło Myślenic stanowiącej pierwotną własność dziedziczną Jordanów), jego granice (między Dunajcem a Paleśnianką), organizację administracji, sądownictwa, lata wolnizny oraz prawa i obowiązki mieszkańców. Zastrzegł sobie też prawo do wyboru burmistrza i wójta oraz jednego spośród trzech członków rady miejskiej i dwóch spośród ławników. Dodatkowe, szczegółowe przepisy dotyczące życia w nowym mieście znalazły się w wydanym przez Spytka 24 artykułach "jako się mają sprawować mieszczanie i pospolity człek". Mieszczanie otrzymują prawo do dwóch jarmarków w roku, uwolnienie od ceł i myt na 30 lat, ponadto prawo do połowów ryb w Dunajcu, używalności pobliskich pastwisk, lasów itp. Musieli za to w ciągu roku wybudować dom, zaś w przypadku nie zrealizowania tego obowiązku parcela przechodziła na własność miasta. Domy drewniane budowane były w unikatowy sposób, na dziewięciu słupach z zastrzałami, skutkiem czego układ ścian zrębowych był całkowicie swobodny, 7 Plan Odnowy Miejscowości Zakliczyn na lata 2008-2015 niezależny od konstrukcji dachowej i mógł być dowolnie zmieniany bez naruszania dachu (Muzeum Grodzkie "Pod Wagą"). Trzy zewnętrzne, ozdobne, słupy stanowią podcienia (przy ulicach Mickiewicza i Malczewskiego tzw. "wysokie podcienia") i tworzą zabudowę zbliżoną do dawnego budownictwa małomiasteczkowego, która istnieje jeszcze w Czchowie, Ciężkowicach, Lipnicy Murowanej czy Lanckoronie. Miasto, mimo posiadania 3 łanów ziemi, miało charakter osady o przewadze rzemiosła nad rolnictwem. W 1581 roku miało 64 rękodzielników, w tym: 19 szewców, 7 krawcy i kuśnierzy, 12 bednarzy, kołodziejów, garncarzy i ślusarzy, 6 płócienników, 4 sukienników, 9 piekarzy, 5 rzeźników i 2 przekupniów. W mieście w tym czasie istniały dwa młyny, folusz i łaźnia. Po śmierci Wawrzyńca Spytka Jordana w 1597 r. Zakliczyn przechodzi po kądzieli z rąk Jordanów na Sobków i Zborowskich. W roku 1639,