Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn Na Lata 2015-2020, Stanowiący Załącznik Do Ww

UCHWAŁA NR XXXII/260/2017 RADY MIEJSKIEJ W ZAKLICZYNIE

z dnia 11 kwietnia 2017 r.

w sprawie zmiany uchwały w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446, z późn. zm.), Rada Miejska w Zakliczynie uchwala, co następuje: § 1. W uchwale Nr XII/87/2015 Rady Miejskiej w Zakliczynie z dnia 30 października 2015 r. w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020, wprowadza się zmianę polegającą na tym, że Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020, stanowiący załącznik do ww. uchwały, otrzymuje brzmienie jak załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Traci moc uchwała Nr XXIX/237/2017 Rady Miejskiej w Zakliczynie z dnia 31 stycznia 2017 r. w sprawie zmiany uchwały w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020. § 3. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta i Gminy Zakliczyn. § 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem jej podjęcia.

Przewodniczaca Rady Miejskiej

Anna Moj

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 1 Załącznik do uchwały Nr XXXII/260/2017

Rady Miejskiej w Zakliczynie z dnia 11.04.2017 r.

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Zakliczyn 2017 r.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 2

Spis treści

1. Wprowadzenie ...... 5 2. Słownik pojęć dotyczących rewitalizacji ...... 6 3. Metodologia i przebieg delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji ...... 8 4. Delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji ...... 9 4.1. Jednostki referencyjne ...... 9 4.1.1. Analiza wskaźnikowa ...... 12 4.1.2. Negatywne zjawiska społeczne ...... 12 4.1.3. Negatywne zjawiska gospodarcze, techniczne, środowiskowe i funkcjonalno-przestrzenne 24 4.2. Delimitacja obszaru zdegradowanego - podsumowanie ...... 28 4.3. Delimitacja obszaru rewitalizacji ...... 30 5. Pogłębiona diagnoza obszaru rewitalizacji ...... 38 5.1. Podobszar 1. Dzierżaniny ...... 40 5.1.1. Sfera społeczna ...... 40 5.1.2. Sfera gospodarcza ...... 46 5.1.3. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna...... 47 5.1.4. Sfera środowiskowa ...... 49 5.2. Podobszar 2. Melsztyn ...... 50 5.2.1. Sfera społeczna ...... 50 5.2.2. Sfera gospodarcza ...... 55 5.2.3. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna...... 56 5.2.4. Sfera środowiskowa ...... 58 5.3. Podobszar 3. Paleśnica ...... 59 5.3.1. Sfera społeczna ...... 59 5.3.2. Sfera gospodarcza ...... 65 5.3.3. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna...... 65 5.3.4. Sfera środowiskowa ...... 67 5.4. Podobszar 4. Roztoka ...... 68 5.4.1. Sfera społeczna ...... 68 5.4.2. Sfera gospodarcza ...... 73 5.4.3. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna...... 73 5.4.4. Sfera środowiskowa ...... 75

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 3

5.5. Podobszar 5. Filipowice ...... 77 5.5.1. Sfera społeczna ...... 77 5.5.2. Sfera gospodarcza ...... 82 5.5.3. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna...... 82 5.5.4. Sfera środowiskowa ...... 84 5.6. Podobszar 6. Zakliczyn ...... 86 5.6.1. Sfera społeczna ...... 86 5.6.2. Sfera gospodarcza ...... 92 5.6.3. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna...... 93 5.6.4. Sfera środowiskowa ...... 95 Podobszar 7. Zawada Lanckorońska ...... 96 5.6.5. Sfera społeczna ...... 96 5.6.6. Sfera gospodarcza ...... 101 5.6.7. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna...... 102 5.6.8. Sfera środowiskowa ...... 103 5.7. Wnioski z przeprowadzonej wizji lokalnej – objawy stanu kryzysowego na obszarze rewitalizacji 105 5.7.1. Charakterystyka przestrzenno-funkcjonalna obszaru rewitalizacji ...... 105 5.7.2. Objawy kryzysowe w obszarze rewitalizacji ...... 106 5.8. Kluczowe problemy i główne potencjały obszaru rewitalizacji ...... 113 5.9. Znaczenie obszaru rewitalizacji dla rozwoju gminy ...... 117 6. Opis powiązań Lokalnego Programu Rewitalizacji z dokumentami strategicznymi gminy ...... 118 6.1. Strategia Rozwoju Gminy Zakliczyn na lata 2014-2020 ...... 118 6.2. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w gminie Zakliczyn na lata 2014-2020 ...... 119 6.3. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zakliczyn ...... 120 7. Opis wizji stanu obszaru rewitalizacji po przeprowadzeniu rewitalizacji ...... 122 8. Cel główny, cele strategiczne i kierunki działań ...... 123 9. Opis przedsięwzięć rewitalizacyjnych ...... 124 9.1. Lista planowanych podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych ...... 124 9.2. Charakterystyka pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych...... 177 9.1.1. Szacunkowa kalkulacja kosztów pozostałych przedsięwzięć rewitalizacyjnych ...... 179 10. Mechanizmy integrowania działań ...... 179 10.1. Komplementarność przestrzenna ...... 179 10.2. Komplementarność problemowa ...... 184 10.3. Komplementarność proceduralno-instytucjonalna ...... 185 10.4. Komplementarność międzyokresowa ...... 186

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 4

10.5. Komplementarność źródeł finansowania ...... 188 11. Zintegrowane podejście do Lokalnego Programu Rewitalizacji ...... 188 11.1. Zintegrowanie na poziomie zdiagnozowanych potrzeb i problemów oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych ...... 189 11.2. Zintegrowanie na poziomie zastosowania różnych metod ...... 191 11.3. Zintegrowanie na poziomie zaplanowanych celów, kierunków działań oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych ...... 192 11.4. Zintegrowanie na poziomie różnych partnerów ...... 192 12. Szacunkowe ramy finansowe Lokalnego Programu Rewitalizacji ...... 193 Budżet gminy, RPO WM (EFS), Program FIO, Programy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego .... 193 13. Mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych w proces rewitalizacji ...... 195 14. System wdrażania i monitoringu Lokalnego Programu Rewitalizacji ...... 197 14.1. Podmioty zaangażowane w realizację i wdrażanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn ...... 198 14.2. Procedury zarządzania i monitoringu Lokalnego Programu Rewitalizacji ...... 201 14.2.1. Procedura stałego monitorowania Lokalnego Programu Rewitalizacji ...... 201 14.2.2. Procedura zgłaszania nowych zadań do LPR...... 201 14.2.3. Procedura zgłaszania propozycji zmian do LPR ...... 202 14.2.4. Wskaźniki monitorowania postępów we wdrażaniu Programu Rewitalizacji ...... 203 14.2.5. Ewaluacja ex post – Ewaluacja po zakończeniu Realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015 - 2020 ...... 204 15. Uspołecznienie procesu Rewitalizacji ...... 204 Załącznik nr 1...... 207

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 5

1. Wprowadzenie

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020 roku stanowi kontynuację działań władz samorządowych w zakresie rewitalizacji obszarów zdegradowanych, prowadzonych dotychczas w ramach Programu Rewitalizacji Miasta Zakliczyn na lata 2008-2015 oraz w ramach planów odnowy miejscowości.

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn ujmuje działania w sposób kompleksowy tak, aby nie pomijać aspektu społecznego, ekonomicznego, przestrzennego, technicznego, środowiskowego i kulturowego związanego zarówno z danym obszarem, jak i jego otoczeniem. Niniejszy Program to przede wszystkim narzędzie do planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych projektów z zakresu rewitalizacji, który opracowywany i przyjmowany jest przez samorząd gminy w drodze uchwały na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym. Przyjęte w niniejszym dokumencie rozumienie rewitalizacji jest zgodne z najnowszymi wytycznymi dotyczącymi prowadzenia procesu rewitalizacji w Polsce. Zgodnie z nimi rewitalizacja to „kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji”. Według powyższej definicji określonej przez Ministerstwo Rozwoju rewitalizacja jest procesem wieloletnim, prowadzonym we współpracy z lokalną społecznością, który ponadto zakłada wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów.

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015 – 2020 został opracowany w okresie grudzień 2016 – kwiecień 2017 roku przez zespół Centrum Doradztwa Strategicznego s.c. D. Bieńkowska, C. Ulasiński, J. Szymańska z Krakowa, we współpracy z władzami gminy Zakliczyn, pracownikami administracji samorządowej, przedstawicielami instytucji społecznych, publicznych, a także środowiska gospodarczego, organizacji pozarządowych i mieszkańców miasta i gminy.

Program został przygotowany w oparciu o Wytyczne w zakresie rewitalizacji Ministerstwa Rozwoju z dnia 2 sierpnia 2016 roku oraz ustawę o samorządzie gminnym. Struktura oraz prezentowane treści LPR, są zgodne z zaleceniami dla tego typu opracowań. Całość dokumentu składa się z 15 rozdziałów, których treść zaprezentowano poniżej.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 6

2. Słownik pojęć dotyczących rewitalizacji

REWITALIZACJA:

to kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji.

(Wytyczne MR z dnia 02.08.2016) PROGRAM REWITALIZACJI:

to inicjowany, opracowany i uchwalony przez radę gminy, wieloletni program działań w sferze społecznej oraz gospodarczej lub przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej lub środowiskowej, zmierzający do wyprowadzenia obszarów rewitalizacji ze stanu kryzysowego oraz stworzenia warunków do ich zrównoważonego rozwoju, stanowiący narzędzie planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w ramach rewitalizacji.

(Wytyczne MR z dnia 02.08.2016) OBSZAR ZDEGRADOWANY:

jest to obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym, ponadto, gdy na wskazanym obszarze występuje, co najmniej jedno z następujących negatywnych zjawisk:

– gospodarczych – w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw lub

– środowiskowych – w szczególności przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, lub

– przestrzenno-funkcjonalnych – w szczególności niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jakości terenów publicznych, lub

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 7

– technicznych – w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym oraz niefunkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska.

(Ustawa z dn. 9 października 2015 o Rewitalizacji, art. 9) OBSZAR REWITALIZACJI:

to obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk (w tym zjawisk społecznych oraz gospodarczych lub środowiskowych lub przestrzenno-funkcjonalnych lub technicznych), na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić rewitalizację, wyznacza się jako obszar rewitalizacji. (Wytyczne MR z dnia 02.08.2016) PROJEKT REWITALIZACYJNY:

zaplanowany w programie rewitalizacji i ukierunkowany na osiągnięcie jego celów albo logicznie powiązany z treścią i celami programu rewitalizacji, zgłoszony do objęcia albo objęty współfinansowaniem UE jednego z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności w ramach programu operacyjnego. Wynikanie projektu rewitalizacyjnego z programu rewitalizacji oznacza zatem albo wskazanie (wymienienie) go wprost w programie rewitalizacji albo określenie go w ogólnym (zbiorczym) opisie innych, uzupełniających rodzajów działań rewitalizacyjnych. (Wytyczne MR z dnia 02.08.2016 r.)

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 8

3. Metodologia i przebieg delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji

W pracach nad aktualizacją Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020, w tym m.in. nad opracowaniem diagnozy służącej delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, wskazane zostały podstawowe założenia metodologiczne, zgodne Wytycznymi Ministerstwa Rozwoju z dn. 02.08.2016r. dot. rewitalizacji:

 Rewitalizacja gminy Zakliczyn jest kompleksowym procesem wyprowadzania obszaru zdegradowanego ze stanu kryzysowego;

 Powyższy proces dokonuje się poprzez podejmowanie działań całościowych – a zatem wzajemnie powiązane przedsięwzięcia dotyczące zarówno kwestii społecznych, jak i gospodarczych, funkcjonalno-przestrzennych, technicznych i/lub środowiskowych – a celem takiej interwencji jest poprawa sytuacji społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki;

 Rewitalizację w gminie Zakliczyn przeprowadza się w sposób zaplanowany i zintegrowany, przy czym jest ona skoncentrowana terytorialnie;

 Dla obszaru rewitalizacji zakłada się optymalne wykorzystanie jego charakterystycznych uwarunkowań i wzmacnianie lokalnych potencjałów, w szczególności kulturowych, społecznych i środowiskowych;

 Na wszystkich etapach realizacji LPR dla gminy Zakliczyn (planowania, opracowania i wdrażania), podejmowana będzie współpraca z interesariuszami, w szczególności wywodzącymi się z lokalnej społeczności: mieszkańcami, użytkownikami, przedsiębiorcami, przedstawicielami sektora publicznego i sektora pozarządowego;

 Działania związane z procesem rewitalizacji i z niego wynikające są ściśle powiązane i spójne wewnętrznie (między sobą) oraz zewnętrznie (z politykami sektorowymi, w tym dokumentami strategicznymi gminy).

Realizacja wymienionych założeń wymagała opracowania takiej metodologii prac nad Lokalnym Programem Rewitalizacji, która odpowiadałaby na lokalne uwarunkowania, a także stwarzałaby możliwości zastosowania weryfikowalnych wskaźników. Istotne i niezbędne było przy tym włączenie w proces jak największej liczby interesariuszy programu.

Wobec powyższego, zaproponowano metodologię skupiającą się na zastosowaniu narzędzi, które pozwoliłyby na możliwie najtrafniejszą identyfikację symptomów różnych stanów kryzysowych na obszarze gminy Zakliczyn. W przypadku programu rewitalizacji, nadrzędną rolę odgrywają problemy wynikające ze sfery społecznej, wśród których można wyróżnić m.in. bezrobocie, ubóstwo, przestępczość, niski poziom kapitału społecznego czy uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. Zidentyfikowanie tych zjawisk wraz ze wskazaniem przynajmniej jednego problemu z pozostałych sfer, pozwoliło na właściwe wskazanie obszaru zdegradowanego. Ponadto diagnoza skupiała się na zbadaniu lokalnych potencjałów, które mogą stanowić ważny czynnik sukcesu podejmowanych działań z zakresu rewitalizacji.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 9

Podsumowując, delimitacja obszaru zdegradowanego i do rewitalizacji powstała na podstawie metod badawczych opartych o obiektywne i weryfikowalne wskaźniki. W celu lepszego zobrazowania analizowanych zjawisk, posłużono się mapami poglądowymi oraz zestawieniami tabelarycznymi zawierającymi wykaz zebranych mierników.

4. Delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji

Wyznaczenie obszaru zdegradowanego stanowi etap bazowy prac nad aktualizacją Lokalnego Programu Rewitalizacji w gminie Zakliczyn. Pozwala on na wskazanie terenu przeznaczonego do rewitalizacji z pomocą obiektywnych wskaźników, opracowanych na podstawie danych udostępnionych przez instytucje powiązane z diagnozowaną gminą, w tym m.in. przez Urząd Miejski w Zakliczynie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej czy Powiatowy Urząd Pracy.

Aby wskazać i wybrać jednostki, charakteryzujące się największym w skali gminy nasileniem problemów społecznych, a oprócz tego przynajmniej jednym przypadkiem problemu o charakterze technicznym, gospodarczym, środowiskowym lub funkcjonalno-przestrzennym, została przeprowadzona diagnoza wstępna dla Gminy Zakliczyn. Jest ona pełnoprawną częścią LPR, stanowiącą podstawę do wskazania obszaru zdegradowanego, na którym zostaną podjęte działania rewitalizacyjne.

Diagnoza wstępna umożliwiła dokonania delimitacji obszaru rewitalizacji na terenie jednostek referencyjnych. W celu określenia granic tego terenu, przyjęto, że podstawowym kryterium jego wyboru będzie nawarstwienie i nasilenie się problemów społecznych, w szczególności w odniesieniu do przeciętnego poziomu poszczególnych parametrów dla gminy ogółem. Jako negatywne zjawiska społeczne zostały wskazane m.in. poziom bezrobocia, występowanie problemu ubóstwa, poziom przestępczości, udział w życiu publicznym. W dalszej kolejności kryteriami delimitacji było występowanie problemów w pozostałych sferach: technicznej, gospodarczej, środowiskowej, a także przestrzenno- funkcjonalnej.

Wskazanie obszaru zdegradowanego wymagało zatem podejścia holistycznego, które poza analizą sfery społecznej, uwzględniłoby wieloczynnikowe spojrzenie na sytuację danej jednostki referencyjnej. Taka metodologia pozwala zatem na możliwie najbardziej optymalne i trafne wskazanie obszarów, dla których można stwierdzić najpilniejszą potrzebę podjęcia działań z uwagi na zaobserwowane tam niekorzystne zjawiska społeczne (degradację społeczną).

4.1. Jednostki referencyjne

W celu rzetelnego opracowania analizy diagnostycznej, konieczne było określenie podziału na jednostki referencyjne. Stanowią one punkt odniesienia do właściwej analizy lokalnych uwarunkowań i specyfiki gminy Zakliczyn. Zdefiniowanie takiego podziału umożliwia spojrzenie na gminę pod kątem odmienności jej poszczególnych obszarów, charakteryzujących się zróżnicowaną koncentracją badanych w diagnozie problemów. Wynika to także z podstawowego założenia niniejszego dokumentu, jakim jest delimitacja obszaru zdegradowanego, do czego niezbędnym było ich wyłonienie.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 10

Mapa 1. Gmina Zakliczyn – podział na jednostki terytorialne

Źródło: opracowanie własne

Gmina Zakliczyn należy do wyjątkowo złożonych – w jej skład wchodzą aż 23 sołectwa oraz miasto Zakliczyn. Z tego względu optymalny wybór jednostek referencyjnych był utrudniony. Ostatecznie postanowiono, iż ze względu na brak występowania jednoznacznych i istotnych powiązań między poszczególnymi miejscowościami, niemożliwym jest scalenie ich w większe grupy na rzecz niniejszej diagnozy. Analiza wskaźnikowa podczas opracowywania wykazała duże zróżnicowanie sąsiadujących miejscowości, przez co nie udało się wskazać wystarczających wzajemnych powiązań pomiędzy nimi. Wśród nich dominują wyjątkowo małe sołectwa, liczące nie więcej niż 400 mieszkańców, co skutkuje także ich wyraźnym rozproszeniem na obszarze gminy. Ponadto nie występuje zjawisko zatarcia się granic - co wynika m.in. z uwarunkowań przyrodniczych (Dunajec, wzgórza i rozległe lasy stanowią naturalne linie graniczne) - które umożliwiałoby potraktowanie grupy sołectw jako jednej jednostki referencyjnej, o względnie podobnej specyfice. Wobec tego konieczne było uwzględnienie ich jako osobnych jednostek referencyjnych. I właśnie pośród nich zostanie zidentyfikowany obszar zdegradowany, a w konsekwencji – obszar do rewitalizacji. W przypadku miasta Zakliczyn nie podjęto próby podziału na mniejsze jednostki referencyjne, stwierdzono bowiem iż jest to miasto zbyt małe (1,5 tys. mieszkańców, 4 km2). Zakliczyn nie posiada też żadnego ogólnie przyjętego i wykorzystywanego podziału na dzielnice czy części miasta.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 11

Na obszarze gminy Zakliczyn zostały więc wyznaczone 24 jednostki referencyjne, z których każda stanowi odrębną miejscowość. Podstawową charakterystykę demograficzną i przestrzenną przedstawia tabela nr 1.:

Tabela 1. Jednostki referencyjne w gminie Zakliczyn przyjęte do delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Liczba ludności i udział w ogóle Powierzchnia [km2] i udział w ludności gminy Rodzaj Nazwa ogóle powierzchni gminy [%] Lp. (koniec 2016 r.) [%] obszaru jednostki Ludność Udział Powierzchnia Udział 1 wiejski Bieśnik 265 2,12 3,89 3,2 2 wiejski Borowa 272 2,18 6,57 5,4 3 wiejski Charzewice 422 3,38 5,74 4,7 4 wiejski Dzierżaniny 377 3,02 4,32 3,5 5 wiejski Faliszewice 335 2,68 2,21 1,8 6 wiejski Faściszowa 682 5,46 5,28 4,3 7 wiejski Filipowice 607 4,86 7,95 6,5 8 wiejski Gwoździec 975 7,80 9,5 7,8 9 wiejski Jamna 89 0,71 5,47 4,5 10 wiejski Kończyska 409 3,27 3,11 2,5 11 wiejski Lusławice 993 7,95 4,63 3,8 12 wiejski Melsztyn 192 1,54 1,79 1,5 13 wiejski Olszowa 485 3,88 5,87 4,8 14 wiejski Paleśnica 424 3,39 7,11 5,8 15 wiejski Roztoka 251 2,01 3,01 2,5 16 wiejski Ruda 294 2,35 6,49 5,3 Kameralna 17 wiejski Słona 308 2,47 6,13 5,0 18 wiejski Stróże 641 5,13 4,75 3,9 19 wiejski Wesołów 925 7,40 6,86 5,6 20 wiejski Wola Stróska 392 3,14 4,32 3,5 21 wiejski Wróblowice 717 5,74 5,75 4,7 22 miejski Zakliczyn 1583 12,67 4,02 3,3 23 wiejski Zawada 313 2,51 3,39 2,8 Lanckorońska 24 wiejski Zdonia 543 4,35 4,37 3,6 Gmina Zakliczyn: 12494 100 122,53 100 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 12

4.1.1. Analiza wskaźnikowa

4.1.2. Negatywne zjawiska społeczne

W celu przedstawienia sytuacji społecznej w gminie Zakliczyn, przygotowana została analiza wskaźnikowa. Została ona opracowana na podstawie dostępnych danych, pochodzących z wielu źródeł, w większości udostępnionych przez Urząd Miejski w Zakliczynie. Celem jej opracowania było zlokalizowanie jednostek referencyjnych, w których stwierdzono największą koncentrację negatywnych zjawisk społecznych.

Do delimitacji obszaru zdegradowanego, a w konsekwencji – rewitalizowanego, wykorzystano obiektywne wskaźniki pozwalające na opisanie problemów społecznych. Należą do nich przede wszystkim mierniki dotyczące bezrobocia, ubóstwa, niskiego poziomu aktywności społecznej, bezpieczeństwa czy kapitału społecznego. Dotyczą one problemów dotykających mieszkańców w sposób najbardziej bezpośredni. Do analizy wykorzystane zostały dane możliwie aktualne, odzwierciedlające bieżącą kondycję gminy lub tendencje jakie występowały w ciągu ostatnich 5 lat (np. zmiana liczby ludności w latach 2011-2015).

Wskaźniki, które zostały wykorzystane do diagnozy sfery społecznej, zostały przedstawione w tabeli nr 2. Stanowią one podstawę do delimitacji obszaru zdegradowanego na terenie gminy Zakliczyn.

Tabela 2. Wykaz wskaźników do sfery społecznej

L.p. Nazwa wskaźnika Opisywany problem Źródło danych 1. Liczba osób długotrwale bezrobotnych na Bezrobocie PUP w Tarnowie 100 mieszkańców 2. Liczba rodzin korzystających pomocy Bezrobocie, ubóstwo GOPS w Zakliczynie społecznej z powodu bezrobocia na 100 mieszkańców 3. Liczba rodzin korzystających z pomocy Ubóstwo GOPS w Zakliczynie społecznej z powodu ubóstwa na 100 mieszkańców 4. Liczba popełnionych przestępstw i Niski poziom Komenda Miejska Policji wykroczeń w 2015 r. w przeliczeniu na 100 bezpieczeństwa w Tarnowie mieszkańców 5. Liczba kolizji i wypadków drogowych w 2015 Niski poziom Komenda Miejska Policji r. w przeliczeniu na 100 mieszkańców bezpieczeństwa w Tarnowie 6. Zmiana liczby ludności w latach 2011 - 2015 Problemy Urząd Miejski w demograficzne Zakliczynie 7. Saldo migracji Problemy Urząd Miejski w demograficzne Zakliczynie 8. Współczynnik przyrostu naturalnego Problemy Urząd Miejski w demograficzne Zakliczynie 9. Frekwencja w wyborach samorządowych w Niski poziom Państwowa Komisja 2014 roku aktywności Wyborcza społecznej

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 13

10. Obecność mieszkań komunalnych w 2015 r. Ubóstwo Urząd Miejski w Zakliczynie 11. Liczba osób pochodzenia etnicznego i Problemy Urząd Miejski w obcokrajowców w przeliczeniu na 100 integracyjne Zakliczynie mieszkańców 12. Liczba organizacji pozarządowych na 100 Niski poziom Urząd Miejski w mieszkańców aktywności Zakliczynie społecznej Źródło: opracowanie własne

Na bazie powyżej wymienionych wskaźników zostało opracowane zestawienie, obrazujące wartości wskaźników dla poszczególnych jednostek referencyjnych Gminy Zakliczyn. Jednostki zostały przedstawione we wcześniejszym rozdziale.

Kolor czerwony, jakim zostały zaznaczone niektóre komórki w tabeli, oznacza takie wartości, które różnią się od średniej dla gminy – rozumie się je jako wyniki gorsze od gminy ogółem. Każdy wskaźnik należy interpretować osobno. Np. dla wskaźnika „Współczynnik przyrostu naturalnego” jako gorsze uznaje się wartości niższe od średniej dla gminy, a w przypadku wskaźnika „Liczba osób długotrwale bezrobotnych na 100 mieszkańców” będą to już wartości wyższe od średniej. Wobec tego dane należy interpretować w taki sposób, że sytuację względnie gorszą od gminy ogółem mają miejscowości, w których wartość badanego wskaźnika różni się od średniego wyniku dla gminy.

W ostatniej kolumnie tabeli znajduje się wskaźnik syntetyczny, podsumowujący ilość wskaźników, które wykazują na negatywne zjawiska społeczne w danej jednostce referencyjnej. Na jego podstawie zostały wskazane miejscowości, na których skoncentrowanych jest najwięcej negatywnych zjawisk społecznych, co w dalszej kolejności posłużyło delimitacji obszaru zdegradowanego. Do wyznaczenia miejscowości zdegradowanych społecznie i ustalenia wartości wskaźników, które świadczą o zdegradowaniu wykorzystano miarę położenia jaką jest mediana. Zgodnie z definicją, mediana to taka wartość zmiennej losowej (cechy), że połowa populacji przyjmuje wartości mniejsze bądź równe medianie, a połowa wartości większe bądź równe. Dlatego też mediana bywa czasami nazywana wartością środkową.

Rysunek 1. Wzór na obliczenie mediany

Z uwagi na powyższe właściwości mediany, możliwe było obiektywne ustalenie minimalnej liczby wskaźników, które świadczą o największym zdegradowaniu w sferze społecznej. Mediana z zestawienia sum w przypadku analizowanych wskaźników wyniosła 5, stąd zdecydowano, że jako miejscowości najbardziej zdegradowane społecznie uznaje się te, które mają min. 5 wskaźników gorszych od średniego poziomu dla gminy. Przy czym wśród wskaźników tych musi znaleźć się wskaźnik opisujący problem bezrobocia i/lub ubóstwa, bowiem z punktu widzenia problemów społecznych dotykających daną społecznością, są to problemy o najwyższej „szkodliwości” i wymagające najpilniejszych działań.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 14

Tabela 3. Analiza wskaźnikowa dla sfery społecznej

powodu

Jednostka iny

2015

Saldo Saldo migracji

Przyrost naturalny Przyrost

na 100 mieszkańców na100

Frekwencja w wyborach

Liczba osób Liczba długotrwale

Liczba osób Liczba pochodzenia

Liczba kolizji Liczba i wypadków

Suma Suma wskaźników,których

samorządowych 2014 roku w

ubóstwana 100 mieszkańców

pomocy społecznej pomocy z

Liczba rodzin Liczba korzystających z

etnicznegoi obcokrajowców w

Liczba rodzin Liczba korzystających ze

wykroczeń na 100 mieszkańców

drogowych na 100 mieszkańców

wsparcia wsparcia społecznej pomocy dla

przeliczeniuna 100 mieszkańców

Obecnośćmieszkań komunalnych

Liczba organizacji Liczba pozarządowych

Liczba popełnionych Liczba przestępstw i wartośćjest gorsza średniej od dla

bezrobotnych na 100 mieszkańców bezrobotnych na 100 mieszkańców Zmianaliczby ludności latach w 2011 Bieśnik 2,31 2,31 2,69 9,62 1,54 -1,89% 19,2‰ 46,2‰ 55.09% TAK 0 0 9 Borowa 2,55 1,09 1,82 6,54 0,73 -3,17% 10,9‰ -18,2‰ 52.05% NIE 0 0 9 Charzewice 2,65 0,96 1,45 3,85 0,48 2,98% 21,7‰ 57,8‰ 55.32% NIE 0,24 0 5 Dzierżaniny 2,39 1,06 1,86 9,55 0 3,01% 39,8‰ 21,2‰ 52.05% TAK 0,27 0 6 Faliszewice 2,14 0,92 1,84 0,62 0,31 0,62% 18,3‰ 30,6‰ 55.32% NIE 0,31 0 3 Faściszowa 1,64 0,6 1,19 4,02 0,45 0,00% 23,8‰ 35,7‰ 55.09% NIE 0,30 0 2 Filipowice 0,65 0,81 1,14 2,77 0,33 -0,49% 29,3‰ 1,6‰ 46.96% NIE 0,16 0,31 5 Gwoździec 2,57 1,03 1,13 3,81 0,10 -0,61% 26,7‰ -3,1‰ 48.68% NIE 0,31 0,1 5 Jamna 1,22 2,44 2,44 45,12 0 -5,75% 12,2‰ -61,0‰ 52.05% NIE 1,22 0 7 Kończyska 3,19 0,98 1,47 0,74 0,98 0,25% 14,7‰ -22,1‰ 55.09% NIE 0,25 0 7 Lusławice 2,43 0,81 0,81 1,42 0,40 1,54% 20,2‰ 45,5‰ 55.09% NIE 0 0,19 3 Melsztyn 0,51 1,54 2,05 6,66 3,59 -2,99% 5,1‰ 20,5‰ 58.25% NIE 0,51 0 5 Olszowa 1,03 1,24 1,44 2,47 0,21 -2,02% 33,0‰ 2,1‰ 52.05% NIE 0 0,21 6 Paleśnica 2,34 2,34 2,58 11,00 0 -3,61% 18,7‰ 4,7‰ 52.05% TAK 0,23 0 10 Roztoka 3,66 0,81 1,22 2,85 2,03 3,36% 8,1‰ 48,8‰ 58.25% NIE 0 0,26 5 Ruda Kameralna 3,06 1,02 2,04 9,18 0,68 -4,23% -3,4‰ -20,4‰ 46.96% NIE 0 1,70 11 Słona 2,61 1,95 1,63 1,96 0 6,97% 19,5‰ 71,7‰ 55.09% NIE 0 0 5 Stróże 2,74 1,29 1,45 3,22 0,16 -0,48% 38,6‰ -19,3‰ 62.52% TAK 0,64 0 6 Wesołów 2,05 0,86 0,76 0,75 0,32 4,39% 36,7‰ 30,2‰ 55.92% NIE 0,11 0,90 2 Wola Stróska 2,46 0,74 1,48 4,44 0 -1,69% 22,2‰ 14,8‰ 62.52% NIE 0,25 0 5 14

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 15

Wróblowice 1,95 0,56 0,98 2,93 0,28 3,17% 18,1‰ 29,3‰ 48.53% NIE 0,42 0 2 Zakliczyn 2,61 0,32 0,51 23,46 1,78 0,25% 37,5‰ 15,3‰ 58.25% TAK 0,89 1,84 7 Zawada 4,15 0,96 1,28 9,91 1,60 -2,49% 19,2‰ -3,2‰ 58.25% NIE 0 0 9 Lanckorońska Zdonia 2,23 0,56 1,48 4,08 0,37 2,08% 20,4‰ 16,7‰ 62.52% TAK 0 0,19 5 Mediana z sum Gmina Zakliczyn 2,30 0,94 1,27 6,68 0,63 1,06% 25,16‰ 17,0‰ 54.96% TAK 0,25 0,24 =5 Źródło: Opracowanie własne

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 16

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 17

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 18

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 19

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 20

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 21

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 22

Powyższa analiza wykazała, że jednostkami, na których obszarze koncentruje się najwięcej negatywnych zjawisk związanych ze sferą społeczną, są Bieśnik, Borowa, Paleśnica, Ruda Kameralna oraz Zawada Lanckorońska. Spośród 12 analizowanych wskaźników, miejscowości te osiągnęły wartości gorsze od średnich dla gminy w 9 lub więcej przypadkach.

W drugiej kolejności uplasowały się miejscowości, których łączna liczba wskaźników gorszych od średniego wyniku dla gminy mieści się w przedziale 6-7. Do tej puli zaliczono: Dzierżaniny, Jamna, Kończyska, Olszowa, Stróże oraz Zakliczyn.

Miejscowości, które charakteryzują się ponadprzeciętnym stopniem zdegradowania w sferze społecznej, jednocześnie spełniając przyjęte kryteria, to również: Charzewice, Filipowice, Gwoździec, Melsztyn, Roztoka, Słona, Wola Stróska i Zdonia. Jednostki te w przypadku 5 wskaźników przyjęły wartości świadczące o zdegradowaniu w sferze społecznej, a wśród nich znalazły się wskaźniki dotyczące takich problemów jak bezrobocie czy ubóstwo.

W pozostałych przypadkach nie zaobserwowano większych odchyleń od sytuacji w gminie, jednostki te nie spełniały również przyjętych kryteriów świadczących o zdegradowaniu w sferze społecznej, co stanowi podstawę do wyznaczenia obszaru zdegradowanego w gminie.

Podsumowując, zgodnie z przyjętą metodologią, spośród wszystkich jednostek uwzględnionych w analizie, aż 19 z nich charakteryzuje się największym stopniem zdegradowania społecznego. Są to:

1. Bieśnik 11. Paleśnica 2. Borowa 12. Roztoka 3. Charzewice 13. Ruda Kameralna 4. Dzierżaniny 14. Słona 5. Filipowice 15. Stróże 6. Gwoździec 16. Wola Stróska 7. Jamna 17. Zakliczyn 8. Kończyska 18. Zawada Lanckorońska 9. Melsztyn 19. Zdonia 10. Olszowa

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 23

Mapa 2. Miejscowości charakteryzujące się największym stopniem zdegradowania w sferze społecznej (kolor czerwony) Źródło: opracowanie własne

W kolejnej części analizy przedstawiono wskaźniki dotyczące pozostałych sfer: technicznej, gospodarczej, funkcjonalno-przestrzennej oraz środowiskowej. Uwzględniono w niej już jednak wyłącznie te jednostki referencyjne, które w wymiarze społecznym charakteryzują się największą liczbą zidentyfikowanych negatywnych zjawisk. Są to miejscowości wymienione powyżej.

Tak przeprowadzona selekcja wynika stąd, iż rewitalizacja w pierwszej kolejności skupia się na przestrzeniach zdegradowanych społecznie. Dodatkowo na terenie tych jednostek powinien zostać zaobserwowany co najmniej jeden problem o charakterze technicznym, funkcjonalno- przestrzennym, środowiskowym lub gospodarczym.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 24

4.1.3. Negatywne zjawiska gospodarcze, techniczne, środowiskowe i funkcjonalno- przestrzenne

Oprócz diagnozy sfery społecznej, konieczne było zbadanie pozostałych obszarów dotyczących jakości życia mieszkańców. Opracowane zostały zatem pozostałe wskaźniki pozwalające na dalsze zobrazowanie zróżnicowania jednostek referencyjnych pod kątem innych aspektów ich funkcjonowania. Poniższa tabela stanowi zestawienie zebranych wskaźników, które zostały wykorzystane podczas analizy sfery środowiskowej, technicznej, przestrzenno-funkcjonalnej i gospodarczej:

Tabela 4. Wykaz wskaźników do sfery gospodarczej, technicznej, środowiskowej i funkcjonalno- przestrzennej

L.p. Nazwa wskaźnika Opisywany problem Źródło danych SFERA GOSPODARCZA

1. Liczba podmiotów gospodarczych wpisanych Niski stopień CEIDG do CEIDG w przeliczeniu przedsiębiorczości na 100 mieszkańców

SFERA ŚRODOWISKOWA

2. Informatyczny System Osłony Kraju, Mapy Zagrożenie powodziowe Zagrożenie powodziowe zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego

3. Państwowy Instytut Udział osuwisk w ogólnej Zagrożenie osuwiskami Geologiczny, System Osłony powierzchni miejscowości Przeciwosuwiskowej

4. Małopolska Infrastruktura Informacji Przestrzennej, Zanieczyszczenie powietrza Program Ochrony Stan jakości powietrza (przekroczenie standardu Środowiska 2016 (stężenie jakości środowiska) średnioroczne pyłu PM10, PM2,5 i BaP).

Obecność odpadów Liczba budynków stwarzających zagrożenie zawierających azbest na Urząd Miejski w Zakliczynie 5. dla życia, zdrowia ludzi lub 100 mieszkańców stanu środowiska

SFERA TECHNICZNA

Liczba obiektów Konieczność zwiększenia 6. zabytkowych wpisanych nakładów finansowych na Urząd Miejski w Zakliczynie do gminnej ewidencji utrzymanie stanu

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 25

zabytków w podziale na technicznego obiektów. 100 mieszkańców

Niefunkcjonowanie Liczba przyłączy do sieci rozwiązań technicznych 7. kanalizacyjnej na 100 umożliwiających efektywne Urząd Miejski w Zakliczynie mieszkańców korzystanie z obiektów budowlanych

Niefunkcjonowanie Ilość przyłączy sieci rozwiązań technicznych 8. wodociągowej na 100 umożliwiających efektywne Urząd Miejski w Zakliczynie mieszkańców korzystanie z obiektów budowlanych

SFERA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA

9. Liczba lamp przydrożnych Niewystarczające System Informacji na 1 km kw wyposażenie w Przestrzennej, Urząd Miejski infrastrukturę techniczną w Zakliczynie

10. Liczba nowo oddanych Niska dostępność Urząd Miejski w Zakliczynie budynków mieszkalnych mieszkaniowa (brak w latach 2011-2015 r. w dostępu do podstawowych przeliczeniu na 100 usług) mieszkańców

Źródło: Opracowanie własne

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 26

Tabela 5. Analiza wskaźnikowa w sferze gospodarczej, środowiskowej, technicznej i funkcjonalno-przestrzennej

Sfera Sfera środowiskowa Sfera techniczna Sfera przestrzenno-funkcjonalna

gospodarcza

00 00

Jednostka

mieszk.

1 km kw 1km

przyłączysieci do przyłączysieci do

jakości powietrza

na 100 mieszk. na100

Liczba podmiotów Liczba

gorsza od średniej od gorsza gminy dla

Stan Stan

Liczba nowo Liczba oddanych

Liczba Liczba

Zagrożeniepowodziowe

Udział osuwisk ogólnej w

azbestna mieszkańców 100

kanalizacyjnejmieszk. na 100

Liczba lamp Liczba przydrożnychna

wodociągowejmieszk. na 100

powierzchnimiejscowości [%]

gospodarczych na 100 mieszk.

Liczba obiektów Liczba zabytkowych

Suma Suma wskaźników,których wartośćjest

budynkówmieszkalnych na 1 Liczba budynków Liczba zawierających Bieśnik 4,62 NIE 10,30% 0,38 dobry 0 0 0 1,80 3,85 4 Borowa 3,64 NIE 4,10% 1,10 dobry 0 0 0 2,59 1,45 5 Charzewice 3,61 TAK 10,20% 1,66 pogorszony 0,241 11,33 0 1,74 0,96 6 Dzierżaniny 2,39 NIE 36,20% 2,39 dobry 0 0 0 3,70 1,59 7 Filipowice 3,58 TAK 14,30% 1,98 pogorszony 0 0 0 3,90 2,28 8 Gwoździec 1,64 NIE 9,90% 1,64 dobry 0,103 0 21,07 6,42 2,57 2 Jamna 4,88 NIE 5,00% 7,87 dobry 0 0 0 2,19 0 6 Kończyska 3,92 TAK 11,01% 1,22 pogorszony 0 11,52 2,94 3,54 2,21 5 Melsztyn 3,59 TAK 31,40% 2,60 pogorszony 1,026 8,21 7,69 11,17 1,54 8 Olszowa 3,09 NIE 4,80% 4,12 dobry 0 14,02 0 1,70 1,03 5 Paleśnica 1,87 NIE 8,70% 1,89 dobry 0,937 14,05 0 2,11 1,64 5 Roztoka 11,38 TAK 15,30% 1,59 pogorszony 0,407 0 0 6,31 2,44 6 Ruda Kameralna 1,70 NIE 14,70% 1,02 dobry 0 0 0 2,62 3,06 5 Słona 5,54 NIE 7,90% 2,60 dobry 0 0 0 0,65 1,95 4 Stróże 5,15 TAK 5,50% 1,87 dobry 0,483 16,26 0 9,90 1,93 3 Wola Stróska 2,71 NIE 17,10% 0,77 dobry 0 11,08 0 5,32 1,97 4 Zakliczyn 12,84 TAK 0,00% 2,15 zły 0,763 27,53 9,35 45,52 1,53 5

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 27

Zawada Lanckorońska 6,07 TAK 17,30% 1,92 pogorszony 0 0 0,32 5,61 0,96 7

Zdonia 5,38 NIE 10,60% 1,84 pogorszony 0,557 10,02 0,19 4,81 1,67 5 Gmina Zakliczyn 5,09 TAK 11,20% 1,96 dobry 0,257 9,66 3,33 5,67 1,93 Mediana=5 Źródło: opracowanie własne

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 28 W myśl przyjętej metodologii, aby mówić o kryzysie na danym terenie, wskazany obszar zdegradowany powinien charakteryzować się także problemami w pozostałych diagnozowanych sferach. Jest to niezbędne, żeby móc przedstawić sytuację kompleksowo, umożliwiając podjęcie działań na terenach właściwych, które wykazują realne i wskazane w sposób obiektywny negatywne zjawiska społeczne, a przy tym w innych sferach, które są wzajemnie powiązane.

Do ustalenia liczby wskaźników, które świadczą o zdegradowaniu danej miejscowości w pozostałych sferach wykorzystano (podobnie jak w przypadku analizy sfery społecznej) miarę statystyczną jaką jest mediana. Przyjęto, że w przypadku analizowanych wskaźników w sferze technicznej, środowiskowej, funkcjonalno-przestrzennej i gospodarczej, dana jednostka musi w przypadku min. 5 wskaźników przyjmować wartości gorsze od średniej dla gminy ogółem (mediana z zestawienia sum wynosi 5). Dzięki temu możliwe było zawężenie analizowanych miejscowości do tych, które z punktu widzenia problemów społecznych, ale też problemów w innych sferach, wymagają podjęcia najpilniejszych działań. Powyższe kryteria spełniało 14 jednostek analitycznych, które opisano poniżej.

4.2. Delimitacja obszaru zdegradowanego - podsumowanie Przeprowadzona analiza wskaźnikowa wykazała, że jednostkami charakteryzującymi się zdegradowaniem w sferze społecznej, ale i w pozostałych sferach (technicznej, środowiskowej, funkcjonalno-przestrzennej i gospodarczej) jest 14 miejscowości wchodzących w skład gminy Zakliczyn, które zestawiono w tabeli poniżej:

Tabela 6. Wykaz jednostek wchodzących w skład obszaru zdegradowanego -podsumowanie wskaźników

Łączny wskaźnik degradacji Suma wskaźników Suma wskaźników L.p. Miejscowość (suma wskaźników dla ze sfery społecznej dla pozostałych sfer wszystkich sfer) 1. Ruda Kameralna 11 5 16 Zawada 2. 9 7 16 Lanckorońska 3. Paleśnica 10 5 15 4. Borowa 9 5 14 5. Dzierżaniny 6 7 13 6. Jamna 7 6 13 7. Melsztyn 5 8 13 8. Filipowice 5 8 13 9. Kończyska 7 5 12 10. Zakliczyn 7 5 12 11. Olszowa 6 5 11 12. Roztoka 5 6 11 13. Charzewice 5 6 11 14. Zdonia 5 5 10 Źródło: opracowanie własne

Okazuje się, że w ponad połowie miejscowości na terenie gminy Zakliczyn występują znamiona zdegradowania w analizowanych sferach, co świadczy o zasadności podejmowania działań

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 29 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

rewitalizacyjnych. Przyjęto, iż to te miejscowości stanowić będą obszar zdegradowany w gminie Zakliczyn.

Powyższy obszar jest jednak o wiele większy od wymogów dotyczących liczby ludności oraz powierzchni. Obszar rewitalizacji bowiem nie może zamieszkiwać więcej niż 30% ludności gminy i zajmować powierzchni większej niż 20% powierzchni gminy. Oba kryteria w przypadku wyznaczonego obszaru zdegradowanego nie zostały spełnione, z tego powodu konieczne było zawężenie obszaru, z jednej strony by móc spełnić postawione kryteria, a z drugiej by objąć programem rewitalizacji te przestrzenie, które w sposób szczególny odznaczają się koncentracją negatywnych zjawisk, ale i są istotne z punktu widzenia rozwoju gminy.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 30 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 7. Obszar zdegradowany w gminie Zakliczyn - powierzchnia i ludność

Liczba ludności i udział w Powierzchnia [km2] i udział w Rodzaj Nazwa ogóle ludności gminy w 2015 L.p. ogóle powierzchni gminy [%] obszaru jednostki r. [%] Ludność Udział Powierzchnia Udział 1 wiejski Borowa 275 2,20% 6,57 5,40% 2 wiejski Charzewice 415 3,30% 5,74 4,70% 3 wiejski Dzierżaniny 377 3,00% 4,32 3,50% 4 wiejski Filipowice 614 4,90% 7,95 6,50% 5 wiejski Jamna 82 0,70% 5,47 4,50% 6 wiejski Kończyska 408 3,30% 3,11 2,50% 7 wiejski Melsztyn 195 1,60% 1,79 1,50% 8 wiejski Olszowa 485 3,90% 5,87 4,80% 9 wiejski Paleśnica 427 3,40% 7,11 5,80% 10 wiejski Roztoka 246 2,00% 3,01 2,50% Ruda 11 wiejski 294 2,40% 6,49 5,30% Kameralna 12 miejski Zakliczyn 1573 12,60% 4,02 3,30% Zawada 13 wiejski 313 2,50% 3,39 2,80% Lanckorońska 14 wiejski Zdonia 539 4,30% 4,37 3,60% Łącznie 6243 50,10% 69,21 56,70% Źródło: opracowanie własne

4.3. Delimitacja obszaru rewitalizacji

Kolejny etap delimitacji polegał na wybraniu przestrzeni na terenie obszaru zdegradowanego, na której powinna zostać prowadzona rewitalizacja. Ustalenie granic obszaru wyznaczono na podstawie analizy statystycznej miejscowości, wchodzących w skład obszaru rewitalizacji, w kontekście występowania negatywnych zjawisk społecznych, powodujących ich degradację. Poza analizą wskaźnikową, delimitacja obszaru rewitalizacji przebiegła w sposób ściśle partycypacyjny - w drodze konsultacji społecznych, wspartych ankietami PAPI oraz CAWI1, a także rozmowami z lokalnymi ekspertami, zdecydowano o tym, które tereny w gminie powinny zostać objęte rewitalizacją. Delimitacja ta przebiegała w podziale na następujące kroki:

1 Raporty z badań ankietowych PAPI oraz CAWI znajdują się na końcu dokumentu.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 31 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Krok 1. Wstępny wybór miejscowości na których powinna być prowadzona rewitalizacja (analiza wskaźnikowa, pogłębiona analiza sytuacji społeczno-gospodarczej, wizja lokalna)

Krok 2. Konsultacje wstępnie wyznaczonego obszaru rewitalizacji (badania ankietowe PAPI z mieszkańcami gminy, wywiady eksperckie, warsztat konsultacyjny)

Krok 3. Wprowadzenie zmian w wyznaczonym obszarze i poddanie pod ponowne konsultacje z mieszkańcami (badanie CAWI, opinie lokalnych ekspertów)

Krok 4. Podsumowanie delimitacji obszaru rewitalizacji

Rysunek 2. Kroki służące wyznaczeniu obszaru rewitalizacji

Źródło: opracowanie własne

Szczegółowo rozpisane kroki w ramach procesu delimitacji obszaru rewitalizacji znajdują się poniżej.

Krok 1.

W początkowej fazie delimitacji wyznaczono 7 miejscowości spośród 14 miejscowości zdegradowanych, na których powinna być prowadzona rewitalizacja i które jednocześnie wymagają najpilniejszych działań z uwagi na zdiagnozowane problemy. Były to: Zakliczyn, Melsztyn, Zawada Lanckorońska, Dzierżaniny, Roztoka, Paleśnica i Ruda Kameralna. Przy wyborze tych miejscowości kierowano się następującymi przesłankami:

 Specyfika miejscowości w kontekście analizowanych problemów społecznych (nawarstwianie się negatywnych zjawisk, pilność podejmowania działań),  Skala sublokalnego oddziaływania miejscowości (i potencjalnych interwencji rewitalizacyjnych),  Obecność wewnętrznych potencjałów, które mogą wzmocnić podejmowanie działań służących ograniczaniu występowania negatywnych zjawisk,  Racjonalność nakładów na realizację planowanych działań w kontekście oczekiwanych efektów.

Wybór ten został także poparty konsultacjami z lokalnymi ekspertami, reprezentującymi instytucje zajmujące się na co dzień rozwiązywaniem problemów społecznych (przedstawiciele m.in. GOPS, Komendy Powiatowej Policji, organizacji pozarządowej działających na polu pomocy społecznej), znającymi bardzo dobrze specyfikę gminy oraz charakter problemów i potrzeb mieszkańców.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 32 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Nie zdecydowano się na uwzględnienie takich miejscowości jak Borowa, Kończyska czy Jamna, które w analizie wskaźników społecznych wypadły stosunkowo wysoko (kolejno 9, 7 i 7 wskaźników na 12 analizowanych przyjęło wartości gorsze od średniej dla gminy). Decyzja ta poparta była dodatkową analizą tych miejscowości w zakresie zjawisk społecznych i ich lokalnych specyfik.

Borowa jest jedną z mniejszych miejscowości pod względem liczby ludności, stąd wskaźniki dotyczące bezrobocia czy ubóstwa nie w pełni oddają skalę tego zjawiska. Przykładowo w Borowej zamieszkuje tylko 13 osób bezrobotnych, podczas gdy w Zakliczynie takich osób mieszka blisko trzykrotnie więcej, a w Zawadzie Lanckorońskiej – dwukrotnie. W Borowej (a także Faliszewicach, Słonej, Stróżach, Wesołowie i Wróblowicach) funkcjonuje również świetlica profilaktyczno-wychowawcza, która zajmuje się wspieraniem rodzin w sprawowaniu podstawowych funkcji opiekuńczo-wychowawczych i udzielaniem pomocy dzieciom pochodzącym z rodzin znajdujących się w trudnych sytuacjach życiowych. Podobna sytuacja występuje również w przypadku miejscowości Jamna, która jest najmniejszą miejscowością w gminie (89 osób). W 2015 roku liczba bezrobotnych zamieszkujących tę miejscowość to tylko 2 osoby, co stanowi niecałe 0,5% wszystkich bezrobotnych w gminie i tylko 2 osoby korzystają ze świadczeń pomocy społecznej z tytułu ubóstwa. W Jamnej funkcjonuje również Ośrodek Duszpasterstwa Akademickiego (Dom Św. Jacka), który poza podstawowymi zadaniami zajmuje się również pomocą ubogim i potrzebującym z terenu tej miejscowości, a także organizowaniem różnych akcji i wydarzeń na rzecz społeczności. W odniesieniu do Kończysk, należy zwrócić uwagę, że mimo, iż miejscowość liczy ok. 400 mieszkańców to w 2015 roku jedynie 6 osób korzystało ze świadczeń pomocy społecznej z powodu ubóstwa, a 4 z powodu bezrobocia co stanowi ok. 3% z ogółu tego typu świadczeń w gminie (dla porównania wskaźniki te w Paleśnicy były dwukrotnie wyższe – 6,9%). Z tego względu, należy zauważyć, że skala sublokalnego oddziaływania i potencjalnych interwencji rewitalizacyjnych w przypadku tych miejscowości jest istotnie mniejsza.

Przeanalizowano również sytuację społeczności zamieszkujących miejscowości wchodzące w skład obszaru zdegradowanego w kontekście aktywności społeczno-gospodarczej, by objąć te miejscowości, które wykazują się faktycznymi problemami w tym zakresie.

I tak, Borowa, na tle innych miejscowości, jest stosunkowo aktywną miejscowością społecznie, ale i gospodarczo. Jest ona atrakcyjnym miejscem na biwaki i weekendowy wypoczynek wśród lasów z unikalnymi widokami na okolicę (szczególnie w górnej części wsi). Przez Borową przebiega najdłuższa z tras rowerowych w gminie Zakliczyn nazwana "Wielką Pętlą Południową". Jamna jest również chętnie odwiedzaną miejscowością przez turystów, gdzie rozwija się ostatnio również agroturystyka (na terenie tej miejscowości znajduje się znana w okolicy Chatka Włóczykija czy tzw. Bacówka w Jamnej), co pokazuje, iż mieszkańcy tego obszaru są przedsiębiorczy. Z kolei miejscowość Kończyska, sąsiadująca z Zakliczynem, charakteryzują się stosunkowo dobrze rozwiniętą turystyką (od Zakliczyna przez Lusławice drogą lokalną do Kończysk przebiega "Grodzka" trasa rowerowa prowadząca obok Klasztoru Sióstr Bernardynek w Kończyskach). W ostatnich latach obserwujemy na tym terenie rozwój budownictwa rekreacyjnego, co stanowi istotny impuls rozwojowy dla mieszkańców. Co więcej, jak wskazują eksperci, mieszkańcy Kończysk są stosunkowo aktywni, jeśli chodzi o działania na rzecz lokalnej społeczności.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 33 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Analizując również działania podejmowane w poprzedniej perspektywie programowania, należy zauważyć, że miejscowości te zostały objęte w ubiegłych latach dwoma ważnymi projektami unijnymi związanymi z walką z wykluczeniem społecznym. Mieszkańcy Borowej i Kończysk byli w latach 2007-2014 beneficjentami projektu pn. „Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu w gminie Zakliczyn" oraz „Czas na aktywność w Zakliczynie”.

Nie zdecydowano się również na uwzględnienie takich miejscowości jak Charzewice, Olszowa i Zdonia, które nie spełniały przesłanek świadczących o konieczności prowadzenia rewitalizacji na ich terenie (takich jak m.in. nasilenie negatywnych zjawisk, skala oddziaływania czy obecność wewnętrznych potencjałów, mogących wzmocnić proces rewitalizacji). Wnioski te potwierdzono również w trakcie konsultacji z lokalnymi ekspertami.

W efekcie, miejscowości, które objęto obszarem rewitalizacji graniczą z miejscowościami wchodzącymi w skład obszaru zdegradowanego, w związku z tym zasięg oddziaływania tych przedsięwzięć będzie również wpływał na tereny nieobjęte. W szczególności dotyczyć to będzie interwencji ukierunkowanych na walkę z problemami społecznymi.

Krok 2.

W dalszym kroku poddano pod konsultację z mieszkańcami gminy wstępnie wyznaczony obszar rewitalizacji, wykorzystując do tego badanie ankietowe PAPI (n=100). Mieszkańcy w ankiecie zdecydowanie poparli zasięg wyznaczonego obszaru, zgłaszając przy tym dodatkowe uwagi i spostrzeżenia dotyczące m.in. problemów, jakie obserwują na wyznaczonym obszarze wraz z propozycjami zmian, jakie należy podjąć.

W trakcie badania mieszkańcy wielokrotnie postulowali także, że poza konsultowaną listą miejscowości, również Filipowice powinny zostać objęte rewitalizacją. Głosy te również były zgłaszane do pracowników Urzędu, którzy informowali na bieżąco o postępach prac nad Lokalnym Programem Rewitalizacji. Ankietowani i inni zgłaszający argumentowali tę decyzję z jednej strony tym, że obserwowane negatywne zjawiska społeczne w Filipowicach (takie jak bezrobocie, ubóstwo, niewystarczający poziom infrastruktury społecznej) mają większe natężenie, poza tym na tym terenie odczuwane są poważne problemy środowiskowe (Filipowice leżą w terenie zalewowym rzeki Dunajec i potoku Rudzanka, która często wylewa i niszczy posesje mieszkańców i stanowi bezpośrednie zagrożenie). Część głosów dotyczyła również występowania lokalnych potencjałów (Filipowice ulokowane są w sąsiedztwie z gminą Czchów oraz w niedalekiej odległości od granic gminy Gródek nad Dunajcem, dlatego rozwój Filipowic jest dla nich szansą), które z punktu widzenia rozwoju lokalnego gminy mają istotne znaczenie.

Dodatkowo, w sąsiedztwie tej miejscowości znajdują się tereny zdegradowane (Ruda Kameralna, Charzewice), dlatego podjęcie działań rewitalizacyjnych w Filipowicach mogłoby oddziaływać korzystnie również i na te obszary. Dyskusje na ten temat podjęto również w trakcie warsztatu konsultacyjnego z mieszkańcami i przedstawicielami ważnych instytucji gminnych, którzy posiadają wiedzę na temat społeczności lokalnych oraz potrzeb i problemów, jakie występują w gminie, gdzie uznano, że Filipowice należy włączyć do obszaru rewitalizacji. Z uwagi jednak na fakt, że po uwzględnieniu tej jednostki kryterium związane z liczbą mieszkańców zostanie przekroczone (ponad 30%), należało zawęzić wybór pozostałych jednostek. W trakcie spotkania konsultacyjnego poddano pod głosowanie, które miejscowości ostatecznie powinny znajdować się w obszarze rewitalizacji. Zdecydowano, że na tle pozostałych miejscowości objętych

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 34 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

rewitalizacją, wyłączyć należy Rudę Kameralną z uwagi na niewielką skalę występowania negatywnych zjawisk oraz oddziaływania interwencji, która miała by być podjęta na jej terenie w ramach rewitalizacji. Decyzja ta została dokładnie przeanalizowana przez zespół opracowujący dokument oraz przedstawicieli lokalnych instytucji (m.in. GOPS, Rada Miejska, Policja, Zakliczyńskie Centrum Kultury) i poparta różnymi argumentami. Po pierwsze, Filipowice są ponad dwukrotnie większą miejscowością pod względem liczby mieszkańców w porównaniu do Rudy Kameralnej (607 do 294 mieszkańców w 2016 roku), stąd skala oddziaływania interwencji podjętej na tym terenie będzie znacznie większa. Przykładowo, liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w Rudzie wynosi nieco ponad 20, podczas gdy w Filipowicach blisko dwukrotnie więcej. Z drugiej strony Ruda Kameralna graniczy z Filipowicami, stąd działania podjęte w Filipowicach będą zaplanowane w ten sposób, aby oddziaływały również na mieszkańców sąsiadujących z tą miejscowością. Podobną analogię można zauważyć z miejscowością Dzierżaniny, która graniczy z Rudą Kameralną i jest objęta rewitalizacją.

Przyglądając się bliżej Rudzie Kameralnej, należy zauważyć, iż społeczność zamieszkująca tą miejscowość jest społecznością bardzo aktywną w odróżnieniu do Filipowic. W poprzednich latach, Ruda Kameralna (wraz z miejscowością Gwoździec) uczestniczyły w projekcie „Miejscowości tematyczne w Małopolsce” ukierunkowanym na rozwój idei wsi tematycznych, integrację społeczną i stworzenie dodatkowych źródeł zarobkowania mieszkańcom poza rolnictwem. Głównym celem projektu była poprawa aktywności społecznej i zwiększenie potencjału mieszkańców wsi poprzez upowszechnienie i stworzenie warunków do zaistnienia miejscowości tematycznej. Wioski tematyczne dają także szanse na szybszy rozwój w gminie – chodzi bowiem o wykorzystanie potencjału tkwiącego w miejscowościach, które dotąd go nie wykorzystywały. Jak wynika z rozmów z lokalnymi ekspertami, Ruda Kameralna bardzo dobrze sprawdziła się w tej roli i już teraz widać pozytywne efekty, jakie przyniósł udział w projekcie (wzrost aktywności społecznej mieszkańców, większe zainteresowanie turystów miejscowością, modernizacje i remonty części obiektów). W Rudzie realizowany jest również projekt „Ruda Kameralna - wioska pozytywnie zakręcona”, mający na celu ożywienie gospodarki wiejskiej poprzez integrację lokalnej społeczności. Jak podkreśla ekspert znający dobrze specyfikę obu miejscowości, w kontekście aktywności społecznej mieszkańców, Filipowice na tle Rudy Kameralnej wypadają słabiej. Nie ma tam lokalnych animatorów, którzy zajmowali by się pobudzaniem do działania mieszkańców bądź organizacji, które tworzą daną społeczność.

Analizując inne działania społeczne podejmowane na terenie Rudy, należy zauważyć, że w poprzednich latach mieszkańcy tej miejscowości brali udział we wspomnianym już projekcie unijnym pn. „Czas na aktywność w Zakliczynie” realizowanym w latach 2008-2014. Głównym celem projektu była aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych, będących długotrwale klientami pomocy społecznej. Osiągnięcie głównego celu było możliwe poprzez realizację działań takich jak odbycie warsztatów aktywnego poszukiwania pracy, trening umiejętności społecznych czy kursy doskonalące. Na 132 uczestników, objętych pomocą, ponad 6% stanowili mieszkańcy Rudy. Innym projektem, z którego korzystali mieszkańcy omawianej miejscowości, jest „Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu w gminie Zakliczyn". W ramach projektu 3 gospodarstwa domowe z terenu Rudy Kameralnej otrzymały nieodpłatnie zestaw komputerowy z dostępem do Internetu, a 10 mieszkańców tej miejscowości uczestniczyło w darmowych szkoleniach z zakresu umiejętności komputerowych. Były to osoby (w tym uczniowie szkół gminnych) z rodzin korzystających z zasiłków pomocy społecznej lub świadczeń rodzinnych, osoby w wieku 50+ o

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 35 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

niskich dochodach oraz osoby niepełnosprawne. Z uwagi na ograniczone środki finansowe Filipowice nie zostały zakwalifikowane do tego projektu, mimo iż znajdują się na mapie Urzędu Komunikacji Elektronicznej jako "białe plamy" w dostępie do Internetu szerokopasmowego, więc nadal są w obszarze wykluczenia cyfrowego.

Mając na uwadze powyższą argumentację, zdecydowano, że działaniami rewitalizacyjnymi obejmie się Filipowice, wyłączając Rudę Kameralną. Zdecydowano, że należy „dać szansę” tym mieszkańcom, dla których nie podejmowano jeszcze działań ukierunkowanych na walkę z problemami społecznymi. W Rudzie Kameralnej tego typu interwencje były i są już podejmowane w różnych aspektach.

Krok 3.

Kolejny krok w delimitacji, polegał na konsultacji wprowadzonych zmian w obszarze rewitalizacji z mieszkańcami gminy. Nową listę miejscowości poddano po raz kolejny pod ocenę w postaci ankiety internetowej CAWI. Zdecydowana większość (72%) przebadanych opowiedziała się za włączeniem tych miejscowości do obszaru rewitalizacji, a miejscowość Filipowice została poparta przez ponad 70% mieszkańców.

Tabela 8. Rozkład odpowiedzi na pytanie: Czy zgodzi się Pan/i z tym, że miejscowości wskazane

poniżej, powinny zostać objęte programem rewitalizacji? [%]

Zakliczyn Melsztyn Zawada Lanckorońska Dzierżaniny Roztoka Paleśnica Filipowice Łącznie Tak 92,96 85,92 70,42 64,79 66,20 57,75 70,42 72,6 Nie 7,04 14,08 29,58 35,21 33,80 42,25 29,58 27,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego CAWI

Zasadność wyznaczenia wspomnianych jednostek potwierdzono również przy uzyskaniu opinii lokalnych ekspertów (przedstawiciel GOPS, Policji, lokalnej organizacji pozarządowej, instytucji kultury i Urzędu Miejskiego w Zakliczynie).

Krok 4.

W wyniku podjętych działań, opisanych w krokach powyżej wybrano 7 sołectw, stanowiących podobszary rewitalizacji, tj.:

– Podobszar 1. Dzierżaniny – Podobszar 2. Melsztyn – Podobszar 3. Paleśnica – Podobszar 4. Roztoka – Podobszar 5. Filipowice – Podobszar 6. Zakliczyn – Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 36 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Zarówno przeprowadzone konsultacje z mieszkańcami, jak i przeprowadzenie dodatkowej analizy miejscowości w kontekście występowania negatywnych zjawisk, potwierdziły zasadność podjęcia rewitalizacji na terenie wyżej wymienionych miejscowości.

Dodatkowo, przy zakreślaniu granic obszaru do rewitalizacji w obrębie każdej z 7 jednostek zaznaczono tylko tereny zamieszkałe (zabudowane), bowiem rewitalizacja ma dotyczyć tych przestrzeni, które są zdegradowane społecznie, a zatem w których mieszkają ludzie. Obszar rewitalizacji zajmuje powierzchnię 603,9 ha, co stanowi 4,93% powierzchni gminy Zakliczyn. Liczba mieszkańców wynosi natomiast 3747, co stanowi 29,9% mieszkańców gminy. Tak wyznaczony obszar spełnia wytyczne wynikające z wytycznych Ministerstwa Rozwoju dot. rewitalizacji, które określają, że obszar rewitalizacji nie powinien przekraczać 20% powierzchni gminy oraz być zamieszkiwany przez więcej niż 30% ludności tej gminy.

Tabela 9. Obszar rewitalizacji w gminie Zakliczyn – ludność i powierzchnia

Liczba ludności i Powierzchnia [ha] i udział udział w ogóle Rodzaj w ogóle powierzchni L.p. Nazwa jednostki ludności gminy w obszaru gminy [%] 2016 r. [%] Ludność Udział Powierzchnia Udział 1. miejski Zakliczyn 1583 12,67% 182,0 1,49 2. wiejski Melsztyn 192 1,54% 63,2 0,52 3. wiejski Zawada Lanckorońska 313 2,51% 55,7 0,45 4. wiejski Roztoka 251 2,01% 57,2 0,47 5. wiejski Filipowice 607 4,86% 149,8 1,22 6. wiejski Dzierżaniny 377 3,02% 40,2 0,33 7. wiejski Paleśnica 424 3,39% 55,8 0,46 Obszar rewitalizacji 3747 29,9% 603,9 4,93% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Na mapie poniżej zaznaczono obszar zdegradowany oraz zaznaczony w jego obrębie obszar rewitalizacji, podzielony dodatkowo na 7 podobszarów.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 37 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 38 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

5. Pogłębiona diagnoza obszaru rewitalizacji

Pogłębiona diagnoza obszaru rewitalizacji stanowi jeden z najważniejszych elementów programu rewitalizacji. Jej celem jest dotarcie do źródeł problemów, które przyczyniają się do obecności i eskalacji zjawisk kryzysowych. Wskazanie objawów kryzysu było głównym celem wstępnie przeprowadzonej obiektywnej analizy wskaźnikowej. W części pogłębionej diagnoza polega na zlokalizowaniu dokładnych przyczyn tychże problemów. Nie byłoby to możliwe bez przeprowadzenia rozmów z mieszkańcami oraz lokalnymi ekspertami. Ponadto dane statystyczne nie są wystarczające dla wyróżnienia lokalnych potencjałów. Mogą one mieć charakter niemierzalny, np. na danym podobszarze może się znajdować zaniedbany obiekt zabytkowy o szczególnym znaczeniu dla mieszkańców. Program rewitalizacji dąży zatem nie tylko do zminimalizowania przyczyn niekorzystnych zjawisk, ale także – a może przede wszystkim – do zmaksymalizowania pozytywnych efektów pobudzania rozwoju obszarów zdegradowanych. Diagnoza zaprezentowana poniżej została wypracowana w sposób partycypacyjny. Oprócz szczegółowej analizy wskaźnikowej dla pięciu kluczowych sfer funkcjonowania gminy, umożliwiono mieszkańcom oraz inni użytkownikom obszaru rewitalizacji wyrażenie własnej opinii i podzielenie się wiedzą na temat problemów i potencjałów, a także wizji zmian, które należałoby wprowadzić na danym terenie w celu poprawienia jakości życia mieszkańców. W celu wyznaczenia obszaru rewitalizacji w sposób możliwie najbardziej trafny i adekwatny do rzeczywistych potrzeb, za pomocą ankiety bezpośredniej skonsultowano z mieszkańcami wstępny wybór 7 podobszarów rewitalizacji. Umieszczone w ankiecie pytania pozwoliły na zdobycie od lokalnej społeczności informacji zwrotnej poprzez identyfikację głównych problemów dostrzeganych przez mieszkańców. Wyniki przedstawione zostały w poniższej tabeli. Tabela 10. Odpowiedzi mieszkańców udzielone w ankiecie dotyczące występowania negatywnych zjawisk na podobszarach rewitalizacji TAK NIE Występowanie problemów w sferze społecznej 1. Problemy na lokalnym rynku pracy (bezrobocie, niskie 96% 4% wynagrodzenia, brak atrakcyjnych miejsc pracy) 2. Ubóstwo (duży odsetek ludzi biednych, żebractwo) 16% 84% 3. Łatwy dostęp do używek oraz nadużywanie alkoholu przez 69% 31% mieszkańców (widoczne w przestrzeni publicznej) 4. Niskie poczucie bezpieczeństwa (kradzieże, rozboje, wypadki) 6% 94% 5. Niewystarczająco rozwinięta infrastruktura i oferta spędzania 77% 23% czasu wolnego (oferta kulturalna, sportowa i rekreacyjna) 6. Niewystarczająco rozwinięta oferta i infrastruktura społeczna 72% 28% (miejsca spotkań, opieki, pomocy dla grup defaworyzowanych np. dla osób starszych, samotnych, niepełnosprawnych, bezrobotnych). Występowanie problemów w pozostałych sferach 1. Zanieczyszczenia środowiska naturalnego (hałas, smog, 62% 38% smród, zanieczyszczenie wód itp.)

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 39 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

2. Niska estetyka otoczenia (ławki, miejsca do wypoczynku / 66% 34% rozmowy, ład przestrzenny) 3. Zły stan techniczny budynków użyteczności publicznej 4% 96% 4. Zły stan techniczny budynków mieszkaniowych 7% 92% 5. Zły stan infrastruktury technicznej (kanalizacyjnej, 41% 59% wodociągowej, gazowej itp.) 6. Niski poziom obsługi komunikacyjnej (niska dostępność 61% 39% połączeń komunikacyjnych) Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników ankiety PAPI, n=100. Diagnoza została opracowana z pomocą następujących elementów:

• analizy danych zastanych, • spotkania konsultacyjnego, • indywidualnych wywiadów pogłębionych z lokalnymi ekspertami (przedstawiciel Policji, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, przedstawiciela Urzędu Miejskiego, ośrodka kultury, lokalnej organizacji pozarządowej), • ankiet konsultacyjnych z mieszkańcami (w formule badania ankietowe PAPI oraz CAWI), • wizji lokalnej na terenie obszaru zdegradowanego.

W dalszej części zaprezentowano wyniki przeprowadzonej analizy w 5 kluczowych sferach. Diagnozę podzielono na rozdziały, z których każdy dotyczy osobnego podobszaru rewitalizacji, tj.:

– Podobszar 1. Dzierżaniny

– Podobszar 2. Melsztyn

– Podobszar 3. Paleśnica

– Podobszar 4. Roztoka

– Podobszar 5. Filipowice

– Podobszar 6. Zakliczyn

– Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 40 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

5.1. Podobszar 1. Dzierżaniny

P1.

5.1.1. Sfera społeczna

Demografia

Dzierżaniny są obecnie zamieszkiwane przez 377 mieszkańców (stan na koniec 2016 r.). Stanowi to 3,02 % ogółu ludności gminy oraz 10,06% ludności obszaru rewitalizacji. Podobny jest także udział sołectwa w powierzchni: w przypadku ogółu gminy jest to 3,5%, a dla obszaru rewitalizacji 13,68%.

Wykres 1. Liczba mieszkańców podobszaru 1. Dzierżaniny w latach 2011-2015

2011 2012 2013 2014 2015

380 377

370 370 368

370 366

360

350

340

330 LICZBA MIESZKAŃCÓW

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

W analizie wskaźnikowej pod uwagę wzięty został okres 2011-2015. W tym czasie liczba mieszkańców wzrosła o 3,01%, co stanowi drugi najlepszy wynik wśród podobszarów rewitalizacji. Pod względem ekonomicznych grup ludności sytuacja jest również relatywnie dobra, ponieważ osoby w wieku pon. 18 roku życia stanowią tutaj 21,8% ludności. Gorzej natomiast prezentuje się

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 41 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

współczynnik feminizacji – wynosi on zaledwie 92,3, co w uproszczeniu oznacza, że na 10 mężczyzn przypada 9 kobiet. Niejako niski współczynnik feminizacji, który może przyczyniać się do niższej dzietności, rekompensuje saldo migracji. W latach 2011-2015 wynosiło 39,8‰, ponieważ wystąpiła duża nadwyżka osób nowozameldowanych (18) nad wymeldowanymi (3). W badanym okresie przyzwoicie prezentował się także współczynnik przyrostu naturalnego – wyniósł 21,2‰, co jest wynikiem o wiele lepszym od m.in. Zawady Lanckorońskiej (-3,2‰) i porównywalnym do przeciętnego dla gminy (17‰). Należy w tym punkcie podkreślić, że systematyczny przyrost mieszkańców prowadzi do zwiększonego zapotrzebowania na usługi i infrastrukturę dostępną na tym terenie (społeczną, rekreacyjną, techniczną). Rodzi to też często problemy z „obsłużeniem” mieszkańców przez instytucje gminne.

Tabela 11. Podstawowe dane demograficzne dla podobszaru rewitalizacji

P1. Dzierżaniny Gmina Zakliczyn Zmiana liczby ludności w 3,01% 1,06% latach 2011-2015 Saldo migracji [2015] 39,8‰ 25,16‰ Współczynnik przyrostu 21,2‰ 17,0‰ naturalnego [2015]

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Ponadto w latach 2011-2015 nie został zarejestrowany żaden przypadek emigracji. Jednakże może to nie mieć odzwierciedlenia w rzeczywistości. Podczas konsultacji z ekspertami z Urzędu Miejskiego w Zakliczynie stwierdzono, że w Dzierżaninach występuje niski potencjał ludnościowy. Wielu mieszkańców jest dalej zameldowanych, jednak podjęli oni już pracę za granicą. Przyczynia się to do ukrytego wyludniania się sołectwa, czego mogą nie wykazywać dane statystyczne. Ma na to wpływ peryferyjne ulokowanie miejscowości. Mieszkańcy szukają perspektyw rozwoju bliżej większych miast lub, jak już wspomniano, za granicami Polski. Można zatem stwierdzić, że w aspekcie demograficznym sytuacja podobszaru Dzierżaniny jest statystycznie dość dobra, ale w praktyce jest to zagadnienie wysoce problematyczne.

Pomoc społeczna

O wiele bardziej skomplikowane dla podobszaru Dzierżaniny wydają się być zagadnienia związane z pomocą społeczną, m.in. poprzez wspomnianą już jego peryferyjność. Brak miejsc pracy, ograniczona dostępność do większych ośrodków czy też brak oferty spędzania wolnego czasu przyczynia się do licznych negatywnych zjawisk w tym zakresie.

Brak perspektyw powoduje szereg negatywnych zjawisk związanych z koniecznością korzystania ze wsparcia pomocy społecznej. Przy zaledwie 377 mieszkańcach, aż 35 rodzin korzystało ze świadczeń środowiskowej pomocy społecznej w 2015 roku (9 rodzin na 100 osób). Stanowi to 16% ogółu rodzin korzystających z pomocy społecznej na obszarze rewitalizacji. Najwięcej spośród nich korzysta ze wsparcia z powodu choroby (8), ubóstwa (7) oraz wielodzietności (5). Należy podkreślić, że na 100 mieszkańców Dzierżaniny mają najgorszy rezultat na obszarze rewitalizacji

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 42 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

zwłaszcza pod względem ilości osób chorych korzystających z pomocy – 2,12 (następny jest Melsztyn z wynikiem 1,64). Dodatkowo, aż 25 osób zamieszkujących tę miejscowość skorzystało w ubiegłym roku z pomocy żywnościowej (bezpłatna żywność z Banku Żywności) w ramach projektu realizowanego wspólnie przez Gminę Zakliczyn i Stowarzyszenie „Bez Barier" z Zakliczyna. Jest to drugi wynik pod względem liczby osób korzystających z tej pomocy na tle wszystkich miejscowości wchodzących w skład obszaru rewitalizacji.

W Dzierżaninach natomiast jest zlokalizowana Spółdzielnia Socjalna Serce Pogórza (działa od 2011 roku), która prowadzi działalność w sferze gastronomicznej, a także służy lokalnej społeczności poprzez organizowanie szkoleń i doradztwa zawodowego. Odbywają się tam również Warsztaty Terapii Zajęciowej dla osób niepełnosprawnych prowadzone przez Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej w Stróżach. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się mieszkanie chronione dla osób wymagających nagłego wsparcia. Jednakże jak wskazuje przedstawiciel GOPS, wciąż istnieje zapotrzebowanie na tego typu usługi.

Tabela 12. Wskaźniki dotyczące pomocy społecznej dla Podobszaru 1.Dzierżaniny

P1. Dzierżaniny Obszar rewitalizacji Gmina Zakliczyn Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej 9,28 5,82 5,77 na 100 mieszkańców Ubóstwo Liczba rodzin korzystających ze 1,875 1,175 1,270 wsparcia na 100 mieszkańców Choroba Liczba rodzin korzystających ze 2,122 1,255 1,061 wsparcia na 100 mieszkańców Wielodzietność Liczba rodzin korzystających ze 1,326 0,748 0,820 wsparcia na 100 mieszkańców Niepełnosprawność

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 43 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Liczba rodzin korzystających ze 0,796 0,854 0,756 wsparcia na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie i GOPS (dane na rok 2015)

Bezrobocie

Bezrobocie (jako iloraz liczby osób bezrobotnych i liczby mieszkańców) w 2015 roku było zbliżone do średniego wyniku dla całej gminy. Wyniosło 3,4%, z czego na 13 zarejestrowanych osób, aż 9 było długotrwale bezrobotnych. Wysoki udział w tej grupie stanowiły kobiety (69,2% - najgorszy rezultat w obszarze rewitalizacji). Może to być powiązane ze zjawiskiem emigracji, które zostało stwierdzone podczas konsultacji. Kobiety zajmują się gospodarstwem domowym, podczas gdy mężczyźni zarabiający za granicą, utrzymują je finansowo. Z dala od centrum gminy brakuje też możliwości zatrudnienia. W Dzierżaninach funkcjonuje zaledwie 9 podmiotów gospodarczych (dane CEIDG).

Tabela 13. Wskaźniki dotyczące bezrobocia na podobszarze rewitalizacji

Gmina P1. Dzierżaniny Obszar rewitalizacji Zakliczyn Liczba osób bezrobotnych na 100 3,45 3,66 3,88 mieszkańców Udział osób długotrwale 69,2% 63,5% 59,2% bezrobotnych w liczbie bezrobotnych Liczba rodzin objętych pomocą społeczną z 1,061 0,854 0,940 powodu bezrobocia na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Tarnowie

Bezpieczeństwo

Jednym z kluczowych zagadnień obrazujących zjawiska społeczne na danym obszarze jest poczucie bezpieczeństwa. Jego poziom bezpośrednio rzutuje na jakość życia mieszkańców. Dla diagnozy obszaru rewitalizacji wykorzystano wskaźniki dotyczące wykroczeń i przestępstw oraz wypadków i kolizji.

Dla podobszaru 1. Dzierżaniny można stwierdzić, że co do zasady poziom wskaźników dotyczących poziomu bezpieczeństwa jest niższy niż średni dla obszaru rewitalizacji oraz dla

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 44 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

gminy. Należy jednak zaznaczyć, że np. w przypadku liczby wykroczeń na 100 mieszkańców jest poniżej średnich, ale są one znacznie zawyżone ze względu na wysoki jej poziom na podobszarze 7. Zakliczyn (16,15). Podobnie sytuacja wygląda w przypadku liczby przestępstw. Na obszarze rewitalizacji Dzierżaniny zajmują 3. miejsce w rankingu miejscowości o największej liczbie wykroczeń na 100 mieszkańców (7,96). Wykroczenia mogą mieć jednak charakter nieszkodliwych dla reszty społeczności, wobec czego w tej kwestii należałoby się skoncentrować na wychowywaniu dzieci i młodzieży, aby problem nie eskalował w przyszłości. W trakcie prowadzonych konsultacji mieszkańcy podkreślali, że zasadne jest utworzenie na terenie tego podobszaru oferty czasu wolnego i utworzenie przestrzeni integracyjnej, która pozwoliłaby mieszkańcom na spędzanie czasu w sposób bezpieczny oraz ograniczyłaby możliwość występowania takich wykroczeń jak np. zakłócanie ciszy nocnej czy spożywanie alkoholu w miejscach publicznych.

Na terenie Dzierżanin Komenda Miejska Policji w Tarnowie nie zanotowała żadnych wypadków i kolizji.

Tabela 14. Wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa na Podobszarze 1. Dzierżaniny

P 1. Obszar Gmina Zakliczyn Dzierżaniny rewitalizacji Liczba wykroczeń na 100 7,96 10,20 4,94 mieszkańców Liczba przestępstw na 100 1,59 3,68 1,74 mieszkańców Liczba wypadków i kolizji na 0 1,26 0,63 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Miejskiej Policji w Tarnowie

Edukacja

W Dzierżaninach nie znajduje się żadna szkoła gminna. Do 31.08.2011 roku funkcjonowała tutaj szkoła podstawowa. Obecnie budynek byłej szkoły służy Spółdzielni Socjalnej i Warsztatom Terapii Zajęciowej. Wraz z zamknięciem szkoły, uczniowie zostali przeniesieni do placówki w Paleśnicy. Znajduje się tam także przedszkole oraz publiczne gimnazjum. Ze względu na bliskość, placówki te stanowią główne miejsce edukacji dla dzieci i młodzieży z Dzierżanin.

Średni wynik pierwszej części egzaminu w VI klasie szkoły podstawowej wyniósł w 2016 roku 55%. Stanowiło to znaczny spadek w porównaniu z latami poprzednimi. W 2015 r. uczniowie zdobyli 60%, natomiast w 2014 r. było to już 64%. W odniesieniu do średniej dla gminy (59%) był to wynik nieco niższy, jednakże w przypadku średniej dla województwa różnica jest już znacząca (66%).

Wśród gimnazjalistów sytuacja wygląda o wiele lepiej. Wyniki, poza egzaminem z historii i wiedzy o społeczeństwie, są tu wyższe od średnich dla gminy. W przypadku języka polskiego uczniowie gimnazjum w Paleśnicy osiągnęli nawet wynik równy średniej dla województwa. Dla reszty

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 45 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

przedmiotów jednak różnica jest wyraźna, co może świadczyć o potrzebie zwiększenia nakładów w lokalną edukację i poprawy warunków nauczania.

Tabela 15. Wyniki egzaminów (bez języków obcych) na zakończenie szkoły podstawowej oraz gimnazjum w roku 2016 Szkoły Średnia Średnia

Paleśnica gminy województwo

Język polski 72,1% 68,6% 72,1%

Historia i WOS 52,0% 52,5% 59,3%

Matematyka 44,9% 42,9% 52,9%

Przedmioty 46,9% 46,0% 54,0% Egzamin gimnazjalny Egzamin przyrodnicze Egzamin w VI klasie szkoły 55% 59% 66% podstawowej – I część Źródło: opracowanie na podstawie danych zebranych ze szkół gminnych

Powyższa analiza będzie miała zastosowanie również w diagnozie podobszaru 3. Paleśnica oraz podobszaru 5. Filipowice.

Aktywność społeczna

Dla oceny sytuacji społecznej obszaru rewitalizacji szczególne znaczenie ma także analiza aktywności mieszkańców. Pozwala to na diagnozę postaw w zakresie społeczeństwa obywatelskiego. Wyższy poziom aktywności społecznej będzie mieć odzwierciedlenie w większej efektywności podejmowanych działań rewitalizacyjnych na danym obszarze.

Na terenie Dzierżanin nie funkcjonuje żadna organizacja pozarządowa. Jednakże od kilku lat funkcjonuje wspomniana już Spółdzielnia Socjalna „Serce Pogórza”, której podstawowym celem jest działanie na rzecz społecznej i zawodowej reintegracji jej członków. Co prawda spółdzielnia jako podmiot ekonomii społecznej działa bardzo prężnie i na wielu obszarach, jednak jak wskazują lokalni eksperci ze względu na wysoką atomizację tutejszej społeczności oraz brak liderów społecznych (animatorów), nie wpływa ona bezpośrednio na poziom aktywności mieszkańców. Wobec powyższego, podczas warsztatów strategicznych stwierdzono, że wysoce koniecznym jest wprowadzenie działań, mających na celu pobudzenie lokalnej społeczności do realizacji działań służących mieszkańców i wpływających na ich lepszą integrację.

Tabela 16. Wskaźniki dotyczące organizacji pozarządowych na Podobszarze 1. Dzierżaniny

Podobszar 1. Obszar Gmina Zakliczyn Dzierżaniny rewitalizacji Liczba organizacji 0,265 0,454 0,281 pozarządowych na 100

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 46 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

mieszkańców Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Wskaźnikiem, który pozwala określić poziom partycypacji obywatelskiej wśród mieszkańców, jest frekwencja wyborcza. Dane ze strony internetowej Państwowej Komisji Wyborczej zostały przedstawione na poniższym wykresie. Przedstawiają one frekwencję dla całego odwodu wyborczego nr 3, w skład którego wchodziły m.in. Dzierżaniny i Paleśnica, oraz dla gminy i Polski ogółem uwzględniając najnowsze przeprowadzone wybory – tj. wybory prezydenckie i wybory parlamentarne.

Na podstawie tych danych można stwierdzić, że w obwodzie nr 3 frekwencja zarówno w wyborach prezydenckich jak i parlamentarnych była znacząco niższa od ogólnej frekwencji w gminie i w całym kraju. Świadczyć to może o niskim zainteresowaniu polityką, jednak wynikać może m.in. z konieczności dojazdu części głosujących (w skład obwodu wchodzi 5 sołectw) do Paleśnicy. Nie bez wpływu może być także stwierdzone wcześniej zjawisko ukrytej emigracji, która nie jest rejestrowana, wobec czego osoby pozostają nadal zameldowane, jednak na czas wyborów nie przybywają do kraju.

Wykres 2. Frekwencja wyborcza w wyborach prezydenckich w oraz parlamentarnych (sejm) w

2015 r

55,21%

55,34%

50,92%

49,94%

49,45% 41,79%

Wybory prezydenckie Wybory do sejmu Obwód nr 3 49,45% 41,79% Gmina Zakliczyn 55,21% 49,94% Polska 55,34% 50,92%

Źródło: Opracowanie na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej

Podsumowując, podobszar 1. Dzierżaniny charakteryzuje się niską aktywnością społeczną, a wynikać to może z wielu zakreślonych powyżej przyczyn. Podobnie jak już podkreślono w podrozdziale „Pomoc społeczna” oraz „Bezpieczeństwo”, niezbędne wydaje się utworzenie miejsca lub przestrzeni, które sprzyjałoby poprawie współpracy mieszkańców w zakresie działań skoncentrowanych lokalnie..

5.1.2. Sfera gospodarcza

Na terenie gminy Zakliczyn działają 633 podmioty gospodarcze, z czego zaledwie 9 w Dzierżaninach (1,4% udziału). Przyczynia się to do tego, że na 100 mieszkańców przypada jedynie

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 47 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

2,39 przedsiębiorstwa, co jest jednym z gorszych wskaźników w gminie. Spośród podobszarów rewitalizacji słabszy wynik (1,87) ma miejsce tylko w Paleśnicy.

Podkreślana przez ekspertów, zarówno podczas spotkania konsultacyjnego jak i wywiadów, peryferyjność podobszaru Dzierżaniny, bezpośrednio odbija się na przedsiębiorczości tutejszych mieszkańców. Niska atrakcyjność turystyczna, brak specjalizacji, oddalenie od głównych tras, w tym drogi wojewódzkiej, przyczyniają się do wyjątkowo trudnej sytuacji sołectwa w sferze gospodarczej. Możliwości poprawy w tym zakresie są bardzo mocno ograniczone. Zdaniem specjalistów niezbędne byłoby natomiast uruchomienie oferty czasu wolnego. Zarówno dzieciom i młodzieży, jak i seniorom brakuje miejsca rekreacji, rozrywki oraz integracji. Przedsięwzięcie, które odpowiedziałoby na te potrzeby, mogłoby pobudzić lokalną społeczność, a pośrednio także tutejszą działalność gospodarczą.

Tabela 17. Wskaźniki przedsiębiorczości dla Podobszaru 1. Dzierżaniny Obszar P 1. Dzierżaniny Gmina Zakliczyn rewitalizacji Liczba podmiotów gospodarczych na 100 2,39 7,88 5,09 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CEIDG

5.1.3. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna

Dostępność danych z zakresu sfery technicznej i funkcjonalno-przestrzennej jest mocno ograniczona, m.in. dlatego, że najczęściej statystki są prowadzone dla większych obszarów (np. gminy ogółem). Diagnoza Podobszaru 1. Dzierżaniny (ale i pozostałych podobszarów) została wobec tego przeprowadzona z wykorzystaniem wskaźników dotyczących rozwoju zasobów mieszkaniowych (nowe budynki mieszkalne), obecności obiektów komunalnych oraz obecność obiektów zabytkowych.

Zasoby mieszkaniowe

Wg danych pozyskanych z Urzędu Miejskiego w Zakliczynie, w gminie zlokalizowanych jest jedynie 11 mieszkań komunalnych. W Dzierżaninach znajdują się dwa spośród nich (w tym jedno niezamieszkałe, wymagające pilnego remontu). Łączna powierzchnia tych mieszkań wynosi 100,10 m2.

Ponadto zauważa się, że Dzierżaniny raczej nie stanowią atrakcyjnej lokalizacji dla nowych mieszkańców. W latach 2011-2015 wybudowano jedynie 6 nowych mieszkań, co stanowi tylko 2,5% wyniku dla całej gminy (240). Ma to swoją przyczynę m.in. w braku miejsc pracy w najbliższej okolicy (zostało to stwierdzone w poprzednim rozdziale) i odpowiedniej infrastruktury drogowej, która umożliwiłaby sprawny dojazd do większego ośrodka, np. Zakliczyna. Uczniowie muszą dojeżdżać do innych miejscowości, wobec czego nie jest to miejsce atrakcyjne również dla młodych rodziców. Mieszkańcy wolą budować się w centrum gminy (w Lusławicach, Wesołowie i w Zakliczynie wybudowano w tym czasie łącznie 64 mieszkania) lub w ogóle ją opuszczają. Osoby

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 48 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

emigrujące także nie dostrzegają perspektyw rozwoju w tym miejscu, zatem nie inwestują w nowe mieszkania.

Tabela 18. Zasób komunalny i mieszkaniowy podobszaru rewitalizacji Obszar Gmina P1. Dzierżaniny rewitalizacji Zakliczyn Liczba nowo oddanych budynków mieszkalnych na 100 1,59 1,68 1,93 mieszkańców Liczba komunalnych zasobów 2 7 11 mieszkaniowych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Obiekty zabytkowe

Na terenie podobszaru 1. Dzierżaniny nie znajdują się obiekty zabytkowe.

Infrastruktura techniczna

Ustawa o rewitalizacji (art. 9 rozdział 3.) zaznacza, że analiza obszaru zdegradowanego w wymiarze przestrzenno-funkcjonalnym powinna być prowadzona z uwzględnieniem takich zagadnień, jak niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, brak dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niski poziom obsługi komunikacyjnej, niedobór lub niska jakości terenów publicznych.

Podczas warsztatów strategicznych eksperci wskazali, że jakość przestrzeni, a zarazem jej stan techniczny i dostępność podstawowych usług, w Dzierżaninach jest na niskim poziomie. Centrum miejscowości, zlokalizowane w pobliżu starej szkoły, jest ich zdaniem w „fatalnym stanie” i występuje tam konieczność utworzenia parkingu, termomodernizacji obiektu oraz całkowitego odświeżenia otoczenia, które jako wizytówka miejscowości jest mało reprezentacyjne.

Sieci przesyłowe

Gmina Zakliczyn znacznie różni się od większych jednostek samorządu terytorialnego pod względem dostępności i powszechności sieci kanalizacyjnej i wodociągowej. Większość miejscowości ma albo wyraźnie ograniczony albo w ogóle nie ma dostępu do sieci przesyłowych. Należą do nich Dzierżaniny, które będąc małym sołectwem oddalonym od centrum gminy, nie mają na ten moment zarejestrowanych przyłączy. Szansą mogą być np. wodomaty, które po raz pierwszy zostały uruchomione we Wróblowicach w 2015 roku.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 49 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 19. Sieci przesyłowe w Podobszarze 1. Dzierżaniny i inne parametry techniczne Podobszar 1. Obszar Gmina

Dzierżaniny rewitalizacji Zakliczyn Liczba przyłączy wodociągowych na 100 0 4,352 3,327 mieszkańców Liczba podpięć do kolektora na 100 0 13,59 9,66 mieszkańców Liczba stacji transformatorowych na 1 km 1,157 1,235 0,955 kw Liczba lamp przydrożnych na 1 km kw 3,704 9,592 5,672 Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

System komunikacyjny

Dzierżaniny mają najbardziej utrudniony dostęp do głównych tras drogowych na terenie gminy Zakliczyn. Droga wojewódzka 975 przechodząca przez sąsiednią Paleśnicę, stanowi najważniejszą trasę umożliwiającą dotarcie z podobszaru 1. do Zakliczyna, a w kierunku południowym – także do Nowego Sącza.

5.1.4. Sfera środowiskowa

Tabela 20. Dane dotyczące zagrożenia powodziowego oraz ochrony przyrody dla Podobszaru 1. Dzierżaniny P1. Dzierżaniny Występowanie zagrożenie powodziowe NIE Występowanie obszaru NATURA 2000 NIE Liczba pomników przyrody Brak Źródło: opracowanie własne na podstawie Systemu Informacji Przestrzennej Gminy Zakliczyn

Jakość powietrza

Głównym powodem zanieczyszczeń powietrza w Dzierżaninach są przydomowe paleniska (tzw. niska emisja). Z uwagi na oddalenie od drogi numer 975, zanieczyszczenie powietrza spowodowane ruchem komunikacyjnym występuje tutaj w ograniczonym stopniu. Należy jednak dodać, że położenie w cichej okolicy, niemal pośrodku lasów, powoduje, że jakość powietrza w Dzierżaninach należy do jednych z najlepszych w gminie. Sprzyja to spacerom na świeżym powietrzu, co może przyciągać mieszkańców żyjących bliżej Zakliczyna i innych okolicznych miasteczek.

Stosunki wodne oraz zagrożenie powodziowe

Na podobszarze 1. Dzierżaniny nie występuje zagrożenie powodziowe.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 50 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Hałas

Z uwagi na położenie w mocno zalesionej okolicy, z dala od głównych dróg, podobszar 1. należy do najspokojniejszych w gminie. Nie występują tutaj żadne, warte odnotowania, źródła hałasu.

Ochrona przyrody

Na podobszarze 1. nie występuje obszar chroniony NATURA 2000. Natomiast południowa część gminy, w tym Dzierżaniny, znajdują się pod ochroną w ramach Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego. Nie zarejestrowane są żadne pomniki przyrody.

5.2. Podobszar 2. Melsztyn

P2.

5.2.1. Sfera społeczna Demografia

Melsztyn jest najmniejszym podobszarem rewitalizacji. W 2016 roku zamieszkiwało go jedynie 192 mieszkańców, co stanowi zaledwie 1,54% ludności gminy ogółem. Zajmuje przy tym 1,79 km2 powierzchni, będąc sołectwem ponad 4 razy mniejszym od największego podobszaru rewitalizacji (Filipowice – 7,95 km2). Wielkość Melsztyna przyczynia się do odmiennej od większych miejscowości struktury występowania i zagęszczenia badanych w diagnozie zjawisk.

W latach 2011-2015 liczba mieszkańców Podobszaru 2. spadła o 2,99%. Nie miało to jednak wymiernego wpływu na demografię Melsztyna (ubyło zaledwie 6 osób). W przypadku ekonomicznych grup ludności sytuacja jest nieznacznie gorsza od wyniku dla gminy ogółem. Osoby pon. 18 roku życia stanowiły w 2015 roku 19,0% mieszkańców (w gminie wskaźnik ten wyniósł 21,3%). Podobszar 2. charakteryzuje się za to najwyższym współczynnikiem feminizacji na obszarze rewitalizacji. Na 100 mężczyzn przypada aż 114,3 kobiet. W tej kwestii Melsztyn wypada o wiele korzystniej od reszty rewitalizowanych miejscowości. Należy mieć jednak na uwadze, że

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 51 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

przez występowanie efektu skali, konsekwencje wysokiego poziomu wskaźnika feminizacji mogą być zauważalne w przypadku dużo większych obszarów. Ponadto wysokie rozproszenie zabudowy na terenie Melsztyna powoduje, że liczba mieszkańców wydaje się dużo niższa niż wskazywałyby na to dane statystyczne.

Wykres 3. Liczba mieszkańców podobszaru 2. Melsztyn w latach 2011-2015

2011 2012 2013 2014 2015

210 201

197

196

195 193 190

170

150 LICZBA MIESZKAŃCÓW

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Następnymi analizowanymi wskaźnikami są saldo migracji oraz współczynnik przyrostu naturalnego. Pierwszy obrazuje to, czy mieszkańcy raczej wprowadzają się na dany obszar, czy też migrują z niego. Drugi z kolei odnosi się do struktury urodzeń i zgonów. W Melsztynie saldo migracji było w 2015 roku na poziomie najniższym dla obszaru rewitalizacji. Wskaźnik wyniósł 5,1‰ i pomimo, że nie jest ujemny, wskazuje, że ludzie raczej nie są zainteresowani zamieszkaniem w tym miejscu. Natomiast wynik wyższy od średniego dla gminy wystąpił dla współczynnika przyrostu naturalnego. W 2015 roku było to 20,5‰ (dla gminy 17‰). Utrzymanie takiej tendencji w długim okresie jest niezbędne w celu podniesienia kapitału społecznego podobszaru. Mieszkańcy Melsztyna, przez swoją małą liczbę, mają znaczące problemy z integracją, co – jak podkreślają eksperci - odzwierciedla się w niskim poziomie aktywności społecznej.

Tabela 21. Podstawowe dane demograficzne dla podobszaru rewitalizacji P2. Melsztyn Gmina Zakliczyn Zmiana liczby ludności w -2,99% 1,06% latach 2011-2015 Saldo migracji [2015] 5,1‰ 25,16‰ Współczynnik przyrostu 20,5‰ 17,0‰ naturalnego [2015] Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Ponadto w latach 2011-2015 nie zarejestrowano przypadków emigracji, jednak, podobnie jak w innych podobszarach, nie wyklucza się występowania emigracji ukrytej. Na Podobszarze 2. w zasadzie nie ma możliwości znalezienia pracy. Mieszkańcy są zatem zmuszeni dojeżdżać do większych ośrodków (np. Zakliczyna, Wojnicza, Tarnowa) albo opuszczają kraj, oczekując lepszego wynagrodzenia. W perspektywie kilkunastu lat, brak możliwości rozwoju zawodowego dla mieszkańców Melsztyna może przyczynić się do spotęgowania negatywnych zjawisk demograficznych. Dojazd do pracy może stać się męczący i część osób może przeprowadzić się w rejony bliższe większym miastom.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 52 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Pomoc społeczna

W 2015 roku w Melsztynie na 100 osób z pomocy społecznej korzystało 9,23 rodzin. Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w odniesieniu do gminy ogółem 2,5% .Udział w tej liczbie może być jednak mylący. Wynosi on przeciętnie ok. 3% dla poszczególnych kategorii pomocy społecznej, ale ma on wymierny wpływ na niekorzystną sytuację samego Melsztyna. Przy ok. 200 mieszkańcach, każda dodatkowa osoba potrzebująca wsparcia GOPS powoduje dostrzegalną różnicę. Również biorąc pod uwagę dane dotyczące liczby osób w rodzinach korzystających z pomocy żywnościowej z Banku Żywności – liczba ta jest stosunkowo duża w odniesieniu do ogółu mieszkańców (4,2 na 100 mieszkańców). Z racji dużego rozproszenia zabudowy oraz górzystego terenu, dotarcie do osób wymagających pomocy może być utrudnione i raczej to może stanowić największy problem w zakresie pomocy społecznej.

Tabela 22. Wskaźniki dotyczące pomocy społecznej dla Podobszaru 2. Melsztyn P2. Obszar Gmina Melsztyn rewitalizacji Zakliczyn Liczba rodzin korzystających z pomocy 9,23 5,82 5,77 społecznej na 100 mieszkańców Ubóstwo Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 2,051 1,175 1,270 na 100 mieszkańców Choroba Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 1,538 1,255 1,061 na 100 mieszkańców Wielodzietność Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 2,051 0,748 0,820 na 100 mieszkańców Niepełnosprawność Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 1,538 0,854 0,756 na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie i GOPS (dane na rok 2015)

Bezrobocie

Na podobszarze 2. można zauważyć relatywnie korzystny poziom wskaźników dotyczących bezrobocia. W przeliczeniu na 100 mieszkańców zaledwie 1,47 osób jest bezrobotnych. Na obszarze rewitalizacji jest to drugi wynik. Z pomocy społecznej dla bezrobotnych w roku 2015 korzystały 3 osoby.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 53 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 23. Wskaźniki dotyczące bezrobocia na podobszarze rewitalizacji Obszar Gmina P2. Melsztyn rewitalizacji Zakliczyn Liczba osób bezrobotnych na 100 1,47 3,66 3,88 mieszkańców Udział osób długotrwale 33,3% 63,5% 59,2% bezrobotnych w liczbie bezrobotnych Liczba rodzin objętych pomocą społeczną z powodu bezrobocia na 1,538 0,854 0,940 100 mieszkańców Źródło: opracowanie na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Tarnowie

Bezpieczeństwo

Poziom bezpieczeństwa ma bezpośredni wpływ na jakość codziennego życia mieszkańców. Ma on różne wymiary. Można go odnosić do zagrożenia w ruchu drogowym, jak też do występowania przestępczości. Melsztyn, wśród pozostałych podobszarów rewitalizacji, wypada dość dobrze. Na 100 mieszkańców w 2015 r. stwierdzono 0,51 przestępstw oraz 6,15 wykroczeń. Ze względu jednak na znaczne zawyżenie średniej dla gminy przez miasto Zakliczyn (16,15 wykroczenia na 100 mieszkańców), wysokość drugiego ze wskaźników może niepokoić. Wykroczenia na terenie Melsztyna wynikają m.in. z zakłócania ciszy nocnej i spożywania alkoholu, co z kolei może mieć swoją przyczynę w braku oferty czasu wolnego.

Tabela 24. Wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa na Podobszarze 2. Melsztyn Obszar P2. Melsztyn Gmina Zakliczyn rewitalizacji Liczba wykroczeń na 100 6,15 10,20 4,94 mieszkańców Liczba przestępstw na 100 0,51 3,68 1,74 mieszkańców Liczba wypadków i kolizji na 100 3,59 1,26 0,63 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Miejskiej Policji w Tarnowie

Ze względu na obecność drogi wojewódzkiej nr 980, wskaźniki dotyczące zdarzeń drogowych są wyższe od średnich dla gminy. W roku 2015 łączna liczba wypadków i kolizji na 100 mieszkańców wyniosła 3,59, co jest rezultatem dużo gorszym od średniej dla podobszaru (1,26) i gminy ogółem (0,63). Zakłada się jednak, że zdarzenia drogowe nie dotyczą bezpośrednio mieszkańców, mogą jednak mieć znaczący wpływ na bezpieczeństwo np. pieszych. Przedstawiciel lokalnej policji wskazuje w tej kwestii szczególne znaczenie i potrzebę dalszej budowy chodników. Zabudowa w Melsztynie jest silnie zdekoncentrowana, wobec czego często piesi muszą poruszać się także wzdłuż drogi wojewódzkiej. Gmina nie ma bezpośredniego wpływu na zagospodarowanie otoczenia tej trasy, może jednak prowadzić np. akcje z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 54 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Edukacja

Najbliższe gimnazjum znajduje się w Zakliczynie. Przedstawiona w diagnozie podobszaru 6. analiza wyników egzaminu gimnazjalnego w tej placówce ma również zastosowanie do podobszaru 2. Melsztyn.

Uczniowie z Melsztyna najczęściej uczęszczają do szkoły podstawowej w sąsiednim Gwoźdźcu. Średni wynik pierwszej części egzaminu w VI klasie szkoły podstawowej wyniósł w 2016 roku 61,05%. Jest to wynik gorszy od roku poprzedniego (65,3%), jednak wiele lepszy niż w latach 2013 i 2014, kiedy był niższy niż 50%. Należy podkreślić, że SP w Gwoźdźcu w skali gminy wypada bardzo dobrze, ponieważ średni wynik egzaminu szóstoklasisty wyniósł w niej 59% oraz zbliża się do średniej województwa (66%). Szkoła ta wydaje się zatem posiadać ofertę edukacyjną na dość przyzwoitym poziomie.

Należy jednak zauważyć, że konieczność dojazdu do innej miejscowości przyczynia się do braku możliwości korzystania z oferty pozalekcyjnej oraz sportowej przez uczniów z Melsztyna.

Tabela 25. Wyniki egzaminów (bez języków obcych) na zakończenie szkoły podstawowej oraz gimnazjum w roku 2016 Gimnazjum Średnia Średnia

Zakliczyn gminy województwo

Język polski 67,1% 68,6% 72,1% Historia i 52,7% 52,5% 59,3% WOS Matematyka 42,1% 42,9% 52,9% Przedmioty 45,6% 46,0% 54,0%

przyrodnicze Egzamin gimnazjalny Egzamin Szkoła Egzamin w VI klasie Średnia Średnia podstawowa szkoły podstawowej – I gmina województwo w Gwoźdźcu część 61,05% 59% 66% Źródło: opracowanie na podstawie danych zebranych ze szkół gminnych

Aktywność społeczna

Poziom aktywności społecznej ma szczególne znaczenie dla skuteczności podejmowanych działań rewitalizacyjnych. W Melsztynie, ze względu na brak odpowiedniej przestrzeni służącej integracji, jest ona bardzo niska. Działa tutaj zaledwie jedna organizacja pozarządowa i jest nią Ochotnicza Straż Pożarna, licząca zaledwie kilku członków i nie posiadająca swojej remizy.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 55 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 26. Wskaźniki dotyczące organizacji pozarządowych na Podobszarze 2. Melsztyn Obszar P2. Melsztyn Gmina Zakliczyn Rewitalizacji Liczba organizacji pozarządowych na 100 0,513 0,454 0,281 mieszkańców Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Ważnym wskaźnikiem dotyczącym aktywności obywatelskiej jest frekwencja wyborcza. Melsztyn w roku 2015 wchodził w skład obwodu wyborczego nr 1, dla którego analiza frekwencji została przedstawiona przy okazji analizy podobszaru 6. Zakliczyn.

Wykres 4. Frekwencja wyborcza w wyborach prezydenckich w oraz parlamentarnych (sejm) w

2015 r.

56,81% 55,34%

60,00% 55,21%

54,62% 50,92%

55,00% 49,94% 50,00% 45,00% 40,00% Wybory prezydenckie Wybory do sejmu Obwód nr 1 56,81% 54,62% Gmina Zakliczyn 55,21% 49,94% Polska 55,34% 50,92%

Źródło: Opracowanie na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej.

Podsumowując, w zakresie aktywności społecznej w Melsztynie występuje najwięcej problemów. Ma to swoją przyczynę w dużej dekoncentracji zabudowy, małej liczbie mieszkańców i wynikającej z tego dezintegracji społecznej. Zarówno osoby młode jak i starsze nie mają żadnej oferty wolnego czasu oraz brakuje inicjatyw o charakterze lokalnym, takich jak festyny czy koncerty.

5.2.2. Sfera gospodarcza W Melsztynie na koniec 2016 r. zarejestrowanych było 7 podmiotów gospodarczych (CEIDG). Ich lokalizacja najczęściej znajduje się w bezpośrednim pobliżu drogi wojewódzkiej. Działa tam m.in. restauracja, która w chwili obecnej stanowi główne miejsce integracji mieszkańców Melsztyna a przy tym, z powodu braku obecności budynku mienia komunalnego, najczęściej tutaj odbywają się lokalne zebrania. Ze względu na górzysty teren, podobszar 2. nie stanowi komfortowej lokalizacji biznesu. Ponadto, zdaniem ekspertów, wzgórze melsztyńskie jest mocno zdegradowane i występuje zagrożenie osuwiska. Budowanie zatem nowych obiektów pod działalność gospodarczą w tym rejonie jest póki co dość niebezpieczne. Potencjał natomiast tkwi w branży turystycznej - z powodu obecności ruin zamku - na ten moment jest on jednak słabo wykorzystany.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 56 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 27. Wskaźniki przedsiębiorczości dla Podobszaru 2. Melsztyn Obszar P2. Melsztyn Gmina Zakliczyn rewitalizacji Liczba podmiotów gospodarczych na 100 3,59 7,88 5,09 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CEIDG.

5.2.3. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna Diagnoza sfery technicznej i funkcjonalno-przestrzennej dla podobszaru 2. Melsztyn została przeprowadzona z wykorzystaniem wskaźników dotyczących rozwoju zasobów mieszkaniowych (nowe budynki mieszkalne), obecności obiektów komunalnych oraz obecność obiektów zabytkowych.

Zasoby mieszkaniowe

W Melsztynie nie jest zlokalizowane żadne mieszkanie komunalne. Pośrednio powoduje to problem dla gminy w zakresie możliwości przekształcenia takiego mienia komunalnego pod świetlicę lub dom wiejski.

Jak zostało wspomniane w podrozdziale dotyczącym sfery społecznej, Melsztyn nie należy do atrakcyjnych lokalizacji dla nowych mieszkańców. Ma w tym swój udział także ukształtowanie terenu, występowanie osuwisk oraz zagrożenie powodziowe w dolnej części miejscowości. Dalsza rozbudowa staje się, wobec tego niebezpieczna dla osób tutaj mieszkających. Oprócz tego, napływ nowych mieszkańców mógłby pogłębiać i tak niską już integrację lokalną, wobec czego priorytetem jest skoncentrowanie się na problemach obecnie żyjącej tu społeczności.

Tabela 28. Zasób komunalny i mieszkaniowy podobszaru rewitalizacji Obszar Gmina P2. Melsztyn rewitalizacji Zakliczyn Liczba nowo oddanych budynków mieszkalnych na 100 1,54 1,68 1,93 mieszkańców Liczba komunalnych zasobów brak 7 11 mieszkaniowych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Obiekty zabytkowe

Na terenie Melsztyna znajdują się dwa obiekty zabytkowe. Zdaniem mieszkańców i ekspertów z obszaru gminy znajdujące się tutaj ruiny średniowiecznego zamku Leliwitów odgrywają pierwszoplanową rolę w kreowaniu lokalnej tożsamości. Tutejsza społeczność identyfikuje się z tym obiektem, który stanowi wizytówkę dla całej gminy Zakliczyn i jedną z jej najważniejszych atrakcji turystycznych. Problemem jest jednak zły stan wzgórza melsztyńskiego, na którym występuje zagrożenie osuwania się ziemi. Rozwój turystyki nie będzie możliwy bez podjęcia

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 57 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

fundamentalnych działań w tym zakresie. Specjalista z obszaru kultury w gminie Zakliczyn wskazuje, że nie jest możliwym odbudowanie ani przekształcenie ruin; obecny kształt obiektu wpisał się jednak w otoczenie i podkreślanie jego obecności może dobrze posłużyć się tutejszej społeczności poprzez rozwój usług z dziedzin turystyki i rekreacji.

Tabela 29. Zabytki na podobszarze 2. Melsztyn Obszar P2. Melsztyn Gmina Zakliczyn rewitalizacji Liczba zabytków wpisanych do GEZ 1,026 0,507 0,257 na 100 mieszkańców podobszaru Źródło: opracowanie własne na podstawie wykazu Gminnej Ewidencji Zabytków

Infrastruktura techniczna

Analiza w wymiarze przestrzenno-funkcjonalnym jest w myśl ustawy o rewitalizacji prowadzona z uwzględnieniem takich zagadnień, jak niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, brak dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niski poziom obsługi komunikacyjnej, niedobór lub niska jakości terenów publicznych.

Problemy związane z infrastrukturą techniczną na podobszarze 2. wynikają głównie ze specyfiki ukształtowania terenu. Występuje tutaj zagrożenie dla budynków wynikające z obecności osuwisk.

Sieci przesyłowe

W Melsztynie dostęp do kanalizacji i wodociągów jest na przyzwoitym poziomie. Liczba podpięć na 100 mieszkańców oscyluje w granicach średniej dla gminy, a w przypadku wodociągów jest nawet wyższa.

Tabela 30. Sieci przesyłowe w Podobszarze 2. Melsztyn i inne parametry techniczne

Obszar Gmina P2. Melsztyn rewitalizacji Zakliczyn Liczba przyłączy wodociągowych na 100 7,69 4,352 3,327 mieszkańców Liczba podpięć do kolektora na 100 8,21 13,59 9,66 mieszkańców Liczba stacji transformatorowych na 1 km 1,117 1,235 0,955 kw Liczba lamp przydrożnych na 1 km kw 11,173 9,592 5,672 Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie.

System komunikacyjny

Przebiegająca przez miejscowość droga wojewódzka 980 stanowi duży walor komunikacyjny dla mieszkańców Melsztyna. Dzięki tej trasie w łatwy i szybki sposób mogą się dostać zarówno na

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 58 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

południe jak i północ regionu. Droga powiatowa z kolei usprawnia dojazd do sąsiedniego powiatu brzeskiego. Dostęp do tych szlaków dodatkowo zwiększa możliwości podniesienia atrakcyjności turystycznej Melsztyna. Sołectwo znajduje się w niedużej odległości od Zakliczyna (ok. 5 km), dlatego dojazd np. w celu załatwienia spraw urzędowych, nie jest dla mieszkańców znaczącym obciążeniem.

5.2.4. Sfera środowiskowa

Tabela 31. Dane dotyczące zagrożenia powodziowego oraz ochrony przyrody dla Podobszaru 2. Melsztyn P2. Melsztyn Występowanie zagrożenie powodziowe TAK Występowanie obszaru NATURA 2000 TAK Liczba pomników przyrody 2 Źródło: opracowanie własne na podstawie Systemu Informacji Przestrzennej Gminy Zakliczyn

Jakość powietrza

Zarówno w kwestii jakości powietrza, jak i poziomu hałasu, główną przyczyną problemów staje się tutaj nasilony ruch samochodowy na drodze wojewódzkiej nr 980. Niedostępne są precyzyjne dane w tym zakresie, jednakże doświadczenie wskazuje, że wraz z rosnącą liczbą przejeżdżających pojazdów, wzrasta ryzyko zanieczyszczenia. W związku z tym zasadne byłoby przeprowadzenie stosownych badań zanieczyszczeń powietrza w podobszarze, ale również w innych sołectwach zlokalizowanych przy tej trasie.

Stosunki wodne oraz zagrożenie powodziowe

Na podobszarze 2. występuje zagrożenie powodziowe. W dolnej części Melsztyna brakuje wałów powodziowych. Przy większych opadach deszczu woda zalewa położoną kilka metrów nad poziomem lustra rzeki drogę wojewódzką, przedostając się przy tym na obszar wsi. Z tego powodu w Melsztynie nie chcą się budować nowi mieszkańcy, a przedsiębiorcy są ostrożni w lokalizowaniu biznesu w pobliżu Dunajca. Przez Melsztyn przepływa także potok Zelina, który na skutek intensywnych opadów zalewa drogę powiatową łączącą górny Melsztyn z drogą wojewódzką nr 980, odcinając mieszkańców od dojazdu do Zakliczyna.

Hałas

Z uwagi na brak danych statystycznych w tym zakresie, można jedynie rozważyć konsekwencje obecności dróg lub zakładów przemysłowych, które mogłyby powodować podwyższony poziom hałasu. W Melsztynie problem dotyczy w szczególności części miejscowości zlokalizowanej przy drodze wojewódzkiej nr 980. Ruch jest tutaj o wiele intensywniejszy niż na innych drogach na terenie gminy Zakliczyn. Trasa ta łączy południe województwa z drogą krajową E40 oraz Autostradą A4. Przejeżdżają tędy w szczególności samochody ciężarowe transportujące towary z Nowego Sącza, kierujące się przez Wojnicz do węzła autostradowego Tarnów Zachód. Stanowi to główne źródło hałasu na podobszarze 2. Możliwości poprawy w tym zakresie są ograniczone do działań zarządu dróg, które są poza kompetencjami gminy.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 59 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

5.3. Podobszar 3. Paleśnica

P3.

5.3.1. Sfera społeczna Demografia

Paleśnica w roku 2016 była zamieszkana przez 424 mieszkańców. Był to 3 wynik na obszarze rewitalizacji. Powierzchnia podobszaru wynosi 7,11 km2, przez co sołectwo to zajmuje obszar blisko dwa razy większy od Zakliczyna, zamieszkanego przez ponad 1500 mieszkańców. Świadczy to o wyjątkowo małym zagęszczeniu ludności na terenie Paleśnicy.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 60 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Wykres 5. Liczba mieszkańców podobszaru 3. Paleśnica w latach 2011-2015

2011 2012 2013 2014 2015

500

450

446 443

450 438 427

400

350 LICZBA MIESZKAŃCÓW Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

W badanym w analizie wskaźnikowej okresie 2011-2015 liczba mieszkańców, w porównaniu do innych podobszarów, uległa stosunkowo dużemu zmniejszeniu. Spadek wyniósł 3,61%. Współczynnik feminizacji w roku 2015 wskazywał, że na 100 mężczyzn przypadały 93,2 kobiety, co jest wynikiem niemal o 10 pkt proc. gorszym od średniej dla całego obszaru rewitalizacji. Natomiast osoby poniżej 18 roku życia stanowiły tutaj 18% mieszkańców i jest to drugim najgorszym wynikiem – obok Zakliczyna - na tym obszarze. Świadczy to o względnie niskim potencjale demograficznym tego sołectwa. Najprawdopodobniej przyczyna tkwi w wyludnianiu się miejscowości wynikającej z ograniczonych perspektyw dalszego rozwoju. Brakuje tutaj miejsc pracy, a możliwości stwarza jedynie najbliższe miasto, Zakliczyn, który oddalony jest o 8 km.

Tabela 32. Podstawowe dane demograficzne dla podobszaru rewitalizacji P3. Paleśnica Gmina Zakliczyn Zmiana liczby ludności w -3,61% 1,06% latach 2011-2015 Saldo migracji [2015] 18,7‰ 25,16‰ Współczynnik przyrostu 4,7‰ 17,0‰ naturalnego [2015] Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Saldo migracji w Paleśnicy w 2015 roku prezentowało się zaskakująco dobrze. Wyniosło 18,7‰ i było podobne do średniego dla Gminy. Zameldowało się 9 nowych mieszkańców, przy tylko 1 osobie wymeldowanej. Współczynnik przyrostu naturalnego wyniósł 4,7‰, co oznacza, że w badanym roku wystąpiła znikoma nadwyżka nowych urodzeń nad liczbą zgonów.

Ponadto w latach 2011-2015 nie został zarejestrowany żaden przypadek emigracji. W rzeczywistości sytuacja wyglądać jednak może inaczej - pojawia się zjawisko ukrytej emigracji, kiedy mieszkańcy wyjeżdżają pracować granicę, nie zgłaszając przy tym zmiany adresu zameldowania. Zjawisko to jednak może mieć wpływ na sytuację społeczną i demograficzną podobszaru 3.

Pomoc społeczna

W kategorii Pomoc społeczna, Paleśnica poważnie wyróżnia się na tle gminy, niestety jednak w sensie niekorzystnym. Na 100 mieszkańców, aż 9,84 rodzin korzysta ze wsparcia GOPS (przy

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 61 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

średniej 5,82 dla obszaru rewitalizacji). Wskazuje to na wysoką koncentrację problemów społecznych. W kontekście rewitalizacji, podjęcie starań służących poprawie tej sytuacji ma pierwszorzędne znaczenie. Dlatego też należy skupić się na integracji społeczności, która zacznie wzajemnie się wspierać w obliczu występowania indywidualnych kryzysów życiowych.

Tabela 33. Wskaźniki dotyczące pomocy społecznej dla Podobszaru 3. Paleśnica P3. Obszar Gmina Paleśnica rewitalizacji Zakliczyn Liczba rodzin korzystających z pomocy 9,84 5,82 5,77 społecznej na 100 mieszkańców Ubóstwo Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 2,576 1,175 1,270 na 100 mieszkańców Choroba Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 1,639 1,255 1,061 na 100 mieszkańców Wielodzietność Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 0,703 0,748 0,820 na 100 mieszkańców Niepełnosprawność Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 1,171 0,854 0,756 na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego i GOPS (dane na rok 2015)

Bezrobocie

Bezrobocie w 2015 roku na podobszarze 3. było wyższe do średniego wyniku dla całej gminy. Na 100 mieszkańców 4,68 osób było bezrobotnych. W wartościach bezwzględnych odnoszących się do liczby bezrobotnych, Paleśnica zajmuje natomiast drugie miejsce wśród sołectw, tuż za Zawadą Lanckorońską (21), na obszarze rewitalizacji – 20 osób. Dodatkowo, 50% z nich stanowiły osoby długotrwale bezrobotne. Trudno jest natomiast zbadać jak wiele osób może potencjalnie wyjeżdżać do pracy za granicę, co mogłoby mieć znaczący wpływ na poziom tych wskaźników.

W Paleśnicy występuje zdecydowanie najwyższy na obszarze rewitalizacji i terenie gminy współczynnik liczby rodzin korzystających ze wsparcia GOPS z powodu bezrobocia – 2,34. Dla drugiego w kolejności Melsztyna było to już 1,54. Można zatem stwierdzić, że zagadnienia związane z bezrobociem stanowią największe źródło społecznej degradacji podobszaru 3., gdyż obserwacje w tym zakresie wypadają w sposób bezwzględnie negatywny. Z drugiej strony świadczy to jednak o dużej świadomości mieszkańców w zakresie możliwości jakie udziela im Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Bardziej niebezpiecznych dla społeczności wydaje się być zamknięcie się potrzebujących mieszkańców na pomoc z zewnątrz, co dodatkowo mogłoby potęgować występowanie patologicznych zjawisk.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 62 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 34. Wskaźniki dotyczące bezrobocia na podobszarze rewitalizacji Obszar P3. Paleśnica Gmina Zakliczyn rewitalizacji Liczba osób bezrobotnych na 4,68 3,66 3,88 100 mieszkańców Udział osób długotrwale bezrobotnych w liczbie 50,0% 63,5% 59,2% bezrobotnych Liczba rodzin objętych pomocą społeczną z powodu 2,342 0,854 0,940 bezrobocia na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Tarnowie

Bezpieczeństwo

Paleśnica charakteryzuje się podobnym do całego obszaru rewitalizacji poziomem liczby wykroczeń na 100 mieszkańców. Wskaźnik w 2015 roku wyniósł 9,13. Był przy tym dwukrotnie wyższy od średniej dla gminy, co może stanowić czynnik niepokojący dla władz gminy. Może to w dużym stopniu rzutować na poziom poczucia bezpieczeństwa mieszkańców. Co do zasady wykroczenia mają tu jednak charakter nieszkodliwy dla ludzi, jednak stanowią istotne zakłócenie porządku publicznego (spożywanie alkoholu w miejscach publicznych itp.). W 2015 roku miało tutaj miejsce także 8 przestępstw, co w przeliczeniu na 100 mieszkańców wynosi mniej więcej tyle, ile średnia dla gminy (1,74). Pod tym względem zatem Paleśnica nie wyróżnia się na obszarze rewitalizacji.

Natomiast w kwestii zagrożeń w ruchu drogowym należy uznać, że Paleśnica jest miejscem bardzo bezpiecznym. W roku 2015 nie miały tu miejsca żadne wypadki ani kolizje. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 975, na której zagęszczenie ruchu wzrasta głównie w weekendy. Pozytywne efekty przynosi budowa nowych chodników przy drodze wojewódzkiej, wobec czego spada także prawdopodobieństwo wystąpienia groźnych zdarzeń drogowych z udziałem pieszych.

Tabela 35. Wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa na Podobszarze 3. Paleśnica Obszar Gmina Zakliczyn P3. Paleśnica rewitalizacji Liczba wykroczeń na 100 9,13 10,20 4,94 mieszkańców Liczba przestępstw na 100 1,87 3,68 1,74 mieszkańców Liczba wypadków i kolizji na 0 1,26 0,63 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Miejskiej Policji w Tarnowie

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 63 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Edukacja

W Paleśnicy zlokalizowane jest jedno z dwóch gimnazjów w gminie oraz szkoła podstawowa. Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego oraz egzaminu szóstoklasisty została przedstawiona przy okazji diagnozy podobszaru 1. Dzierżaniny.

Obecność szkoły podstawowej i równocześnie gimnazjum, wyraźnie podnosi możliwości rozwoju dla lokalnej młodzieży. Otwiera to także szanse na organizowanie zajęć pozalekcyjnych. Istotnych ich elementem jest działalność filii szkoły muzycznej, otwartej we wrześniu 2016 roku. Dzięki temu uczniowie z Paleśnicy mają o wiele dogodniejsze warunki w obszarze edukacji muzycznej niż ich rówieśnicy z pozostałych części gminy.

Tabela 36. Wyniki egzaminów (bez języków obcych) na zakończenie szkoły podstawowej oraz gimnazjum w roku 2016 Szkoły Średnia Średnia Paleśnica gminy województwo Język polski 72,1% 68,6% 72,1% Historia i 52,0% 52,5% 59,3% WOS Matematyka 44,9% 42,9% 52,9% Przedmioty 46,9% 46,0% 54,0%

przyrodnicze

Egzamin Egzamin gimnazjalny Egzamin w VI klasie szkoły 55% 59% 66% podstawowej – I część Źródło: opracowanie na podstawie danych zebranych ze szkół gminnych

Aktywność społeczna

W Paleśnicy funkcjonuje jedna organizacja pozarządowa. Działa tutaj klub sportowy PKS Jedność Paleśnica, nie odgrywający jednak większej roli w organizacji czasu wolnego i integracji wszystkich mieszkańców sołectwa. W kwestii aktywności sportowej i rekreacyjnej natomiast sytuacja Paleśnicy wygląda przyzwoicie. Szkoła posiada halę sportową, a na terenie wsi funkcjonuje niedawno wybudowany kompleks boisk Orlik, na którym działa animator sportu.

Duże możliwości wynikają z obecności filii szkoły muzycznej. Działalność tej szkoły przyciąga młodych uczniów z obszaru całej gminy. Dzięki temu uczniowie nie muszą dojeżdżać do głównej siedziby szkoły w Domosławicach (gmina Czchów) lub do oddalonego o 35 km Tarnowa. Mimo wszystko obecność filii nie wpływa wymiernie na zwiększenie aktywności społecznej mieszkańców. Nie można jednak nie docenić potencjału jaki tkwi w tej działalności. Po pierwsze, uczniowie z Paleśnicy są uprzywilejowani w dostępie do tej szkoły, po drugie – jest to działalność pozalekcyjna, przez co niejako „zasiewa” w dzieciach potrzebę podejmowania dodatkowych aktywności.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 64 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 37. Wskaźniki dotyczące organizacji pozarządowych na Podobszarze 3. Paleśnica Obszar P3. Paleśnica Gmina Zakliczyn Rewitalizacji Liczba organizacji pozarządowych na 100 0,234 0,454 0,281 mieszkańców Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Wskaźnikiem, który pozwala określić poziom partycypacji obywatelskiej wśród mieszkańców, jest frekwencja wyborcza. Analiza frekwencji została opisana przy okazji diagnozy podobszaru 1. Dzierżaniny.

Wykres 6. Frekwencja wyborcza w wyborach prezydenckich w oraz parlamentarnych (sejm) w

2015 r.

55,21%

55,34%

50,92%

49,94%

49,45% 41,79%

Wybory prezydenckie Wybory do sejmu Obwód nr 3 49,45% 41,79% Gmina Zakliczyn 55,21% 49,94% Polska 55,34% 50,92%

Źródło: Opracowanie na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej.

Podsumowując, Paleśnica charakteryzuje się znikomą aktywnością społeczną. Występuje tu jednak duży potencjał kapitału społecznego wynikający z obecności placówki szkolnej, w tym filii szkoły muzycznej, co w sposób znaczący podnosi możliwości rozwoju dla tutejszych dzieci. Taka praca u podstaw może przynieść wymierne pozytywne rezultaty w najbliższej przyszłości.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 65 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

5.3.2. Sfera gospodarcza Paleśnica charakteryzuje się bardzo niskim wskaźnikiem przedsiębiorczości. Na 100 mieszkańców przypada 1,87 zarejestrowanych przedsiębiorstw. W sumie jest ich 8 - dla porównania w Melsztynie, który jest 2 razy mniejszy, jest ich 7. W tej sferze trudno liczyć na poprawę w najbliższych latach. Mieszkańcy korzystają raczej z usług w Zakliczynie lub też wyjeżdżają poza granice gminy. Na podobszarze brakuje też przestrzeni dla zlokalizowania obiektów gospodarczych (handlowo-usługowych). Rynek konsumencki jest ściśle ograniczony, dlatego mało opłacalne jest lokalizowanie w Paleśnicy nowych sklepów i lokali usługowych.

Tabela 38. Wskaźniki przedsiębiorczości dla Podobszaru 3. Paleśnica Obszar Gmina P3. Paleśnica rewitalizacji Zakliczyn Liczba podmiotów gospodarczych na 100 1,87 7,88 5,09 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CEIDG

5.3.3. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna Analiza sfery technicznej i funkcjonalno-przestrzennej przebiega łącznie, ponieważ na terenie gminy występuje duże powiązanie tych sfer. Wynika to także z niskiej dostępności danych w tym zakresie. Podobszar 3. w tym aspekcie nie wyróżnia się na tle pozostałych sołectw.

Zasoby mieszkaniowe

W Paleśnicy jest zlokalizowane jedno mieszkania komunalne, o dość niskim standardzie technicznym.

Ze względu na położenie na peryferiach gminy, podobnie jak w przypadku Dzierżanin sołectwo to stanowi mało atrakcyjną lokalizację dla nowych mieszkańców. Liczba nowo oddanych budynków na 100 mieszkańców była jednak porównywalna do średniej dla obszaru rewitalizacji i wyniosła 1,64.

Podczas warsztatów wskazano, że oprócz znacznego oddalenia od dużych ośrodków, atrakcyjność lokalizacyjną zmniejszają ograniczone możliwości w zakresie budownictwa. Są one spowodowane występowaniem terenów zalewowych (potok Paleśnianka), Ciężkowicko- Rożnowskiego Parku Krajobrazowego oraz obszaru chronionego NATURA 2000.

Tabela 39. Zasób komunalny i mieszkaniowy podobszaru rewitalizacji P3. Obszar Gmina

Paleśnica rewitalizacji Zakliczyn Liczba nowo oddanych budynków 1,64 1,68 1,93 mieszkalnych na 100 mieszkańców Liczba komunalnych zasobów 1 7 11 mieszkaniowych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 66 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Obiekty zabytkowe

Na terenie Paleśnicy znajdują się 4 obiekty zabytkowe, w tym dwa cmentarze pochodzące z okresu I Wojny Światowej, a także dwustuletni kościół parafialny pw. św. Justyny. Obiekty te mają dużą wagę historyczną, ale nie stanowią atrakcji turystycznej mającej wpływ na rozwój podobszaru.

Tabela 40. Wskaźniki dla sfery technicznej dla Podobszaru 3. Paleśnica. Obszar P3. Paleśnica Gmina Zakliczyn rewitalizacji Liczba zabytków wpisanych do 4 19 32 Gminnej Ewidencji Zabytków Liczba zabytków wpisanych do GEZ 0,937 0,507 0,257 na 100 mieszkańców podobszaru Źródło: opracowanie własne na podstawie wykazu Gminnej Ewidencji Zabytków

Infrastruktura techniczna

Paleśnicę, zdaniem przedstawiciela samorządu, charakteryzuje zły stan infrastruktury drogowej. Podczas spotkania w ramach warsztatu konsultacyjnego podkreślono, że odczuwalnym problemem jest mocno uszkodzona nawierzchnia dróg gminnych. Większość z nich nadaje się do remontu. Brakuje tutaj także odpowiedniej infrastruktury społecznej, która pozwoliłaby na podniesienie aktywności społecznej.

Sieci przesyłowe

W Paleśnicy żadne gospodarstwo domowe nie jest podłączone do sieci wodociągowej. Natomiast duża część mieszkańców jest podpięta do kolektora kanalizacyjnego. Na 100 mieszkańców podpiętych jest 14,05 gospodarstw, co jest wynikiem podobnym do średniego dla całego obszaru rewitalizacji.

Tabela 41. Sieci przesyłowe w Podobszarze 3. Paleśnica i inne parametry techniczne Obszar Gmina P3. Paleśnica rewitalizacji Zakliczyn Liczba przyłączy wodociągowych na 100 0 4,352 3,327 mieszkańców Liczba podpięć do kolektora na 100 14,05 13,59 9,66 mieszkańców Liczba stacji transformatorowych na 1 km 0,563 1,235 0,955 kw Liczba lamp przydrożnych na 1 km kw 2,110 9,592 5,672 Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

System komunikacyjny

Paleśnica zlokalizowana jest na południu gminy i zarazem jej obrzeżach, wobec czego mieszkańcy chcąc dotrzeć do Zakliczyna muszą przejechać 8 km. Droga wojewódzka 975 przebiegająca przez

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 67 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Paleśnicę jest wyjątkowo kręta, przez co niebezpieczna, a nawierzchnia pozostawia wiele do życzenia - stanowi to istotną komplikację w codziennym życiu mieszkańców jadących w kierunku centrum gminy. Podróż do innych ośrodków subregionalnych, takich jak Tarnów czy Nowy Sącz, zajmuje nieco więcej czasu niż z innych miejscowości zlokalizowanych w gminie. Na południe można kierować się trasą w kierunku Gródka nad Dunajcem, a następnie Nowego Sącza. Nawierzchnia tej drogi, mimo iż jest na bieżąco remontowana, ciągle jest w nienajlepszym stanie, a oprócz tego odcinek ten z powodu występowania licznych zakrętów i wzniesień jest niebezpieczny dla pieszych i kierowców.

5.3.4. Sfera środowiskowa

Tabela 42. Dane dotyczące zagrożenia powodziowego oraz ochrony przyrody dla Podobszaru 3. Paleśnica P3. Paleśnica Występowanie zagrożenie powodziowe TAK Występowanie obszaru NATURA 2000 TAK Liczba pomników przyrody brak Źródło: opracowanie własne na podstawie Systemu Informacji Przestrzennej Gminy Zakliczyn

Jakość powietrza

Paleśnica pod względem powietrza atmosferycznego ma podobne uwarunkowania jak Dzierżaniny. Miejscowość jest otoczona lasami, które stanowią zarazem filtr powietrza, jak też wytwarzają tlen, niwelując w ten sposób poziom zanieczyszczeń.

Stosunki wodne oraz zagrożenie powodziowe

W Paleśnicy występuje zagrożenie powodziowe, którego źródłem jest potok Paleśnianka. Ma to swoje konsekwencje przede wszystkim w ograniczonych możliwościach tworzenia nowej zabudowy. Z tego powodu w ostatnich latach powstało tu zaledwie 7 nowych budynków mieszkalnych.

Hałas

W Paleśnicy nie stwierdzono znaczących problemów związanych z hałasem. Głównym jego źródłem są przejeżdżające drogą wojewódzką nr 975 samochody, jednak względnie niskie natężenie ruchu sprawia, że nie jest to bardzo uciążliwe dla mieszkańców. Ruch samochodowy wzrasta głównie w soboty i niedziele oraz w wakacje, gdy pojazdy kierują się w stronę turystycznego Gródka nad Dunajcem.

Ochrona przyrody

W Paleśnicy nie występują pomniki przyrody. Obszar ten natomiast został objęty ochroną w ramach programu Natura 2000 oraz leży w strefie Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 68 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

5.4. Podobszar 4. Roztoka

P4.

5.4.1. Sfera społeczna Demografia

Roztokę w 2016 roku zamieszkiwało 251 mieszkańców, przez co sołectwo to należy do najmniej zaludnionych w gminie. W obszarze rewitalizacji mniejszy jest jedynie Melsztyn (192). Podobnie sytuacja wygląda ze względu na powierzchnię miejscowości (3,01 km2). Mała liczba ludności wpływa na poziom wielu wskaźników, zwłaszcza dotyczących pomocy społecznej.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 69 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Wykres 7. Liczba mieszkańców podobszaru 4. Roztoka w latach 2011-2015

2011 2012 2013 2014 2015

300

248

247

246 242 250 238

200

150 LICZBA MIESZKAŃCÓW

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

W badanym w analizie wskaźnikowej okresie 2011-2015 liczba mieszkańców uległa nieznacznemu zwiększeniu. Wzrost wyniósł 3,36%. W kwestii ekonomicznych grup ludności sytuacja wygląda porównywalnie do gminy ogółem. Osoby w wieku poniżej 18 lat stanowiły 20,3% mieszkańców Roztoki. Niski był współczynnik feminizacji. Na 100 mężczyzn na podobszarze 4. przypadały 92,2 kobiety. W tym aspekcie Roztoka wypada dużo gorzej od gminy ogółem (102,3).

Tabela 43. Podstawowe dane demograficzne dla podobszaru rewitalizacji P4. Roztoka Gmina Zakliczyn Zmiana liczby ludności w 3,36% 1,06% latach 2011-2015 Saldo migracji [2015] 8,1‰ 25,16‰ Współczynnik przyrostu 48,8‰ 17,0‰ naturalnego [2015] Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

W Roztoce poziom salda migracji jest znacznie niższy od średniego dla gminy. Rekompensuje to jednak współczynnik przyrostu naturalnego, który w 2015 roku wyniósł 48,8‰. Świadczy to o dużej przewadze liczby urodzeń nad liczbą zgonów. W tym roku na świat przybyło 18 dzieci, zmarło natomiast 6 osób.

Pomoc społeczna

Zjawiska z zakresu pomocy społecznej w Roztoce występują na poziomie podobnym lub wyższym niż średni dla gminy. Łącznie 16 rodzin w 2015 roku korzystało ze świadczeń środowiskowej pomocy społecznej. W porównaniu do pozostałych podobszarów, w Roztoce występuje najwyższy wskaźnik liczby rodzin na 100 osób korzystających ze wsparcia z powodu wielodzietności. Warto przypomnieć, że współczynnik przyrostu naturalnego należy do najwyższych w gminie, co mogłoby stanowić przyczynę większego nasilenia zjawiska wielodzietności.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 70 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 44. Wskaźniki dotyczące pomocy społecznej dla Podobszaru 4. Roztoka Obszar Gmina P4. Roztoka rewitalizacji Zakliczyn Liczba rodzin korzystających z pomocy 6,5 5,82 5,77 społecznej na 100 mieszkańców Ubóstwo Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 1,220 1,175 1,270 na 100 mieszkańców Choroba Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 1,626 1,255 1,061 na 100 mieszkańców Wielodzietność Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 1,626 0,748 0,820 na 100 mieszkańców Niepełnosprawność Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 0,813 0,854 0,756 na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego i GOPS (dane na rok 2015)

Bezrobocie

Zjawisko bezrobocia na podobszarze 4. ma miejsce w stopniu większym niż średni dla gminy i obszaru rewitalizacji. Przy 251 mieszkańcach, aż 14 osób było zarejestrowanych jako bezrobotne (5,69 osoby na 100 mieszkańców), z czego 9 długotrwale. Mimo znacznie wyższego od pozostałego obszaru wskaźnika przedsiębiorczości, lokalne podmioty gospodarcze nie są w stanie wchłonąć wszystkich mieszkańców na rynek pracy. Bezrobocie może mieć także charakter dobrowolny, gdy dla danej osoby wygodniejszym staje się pobieranie zasiłku, aniżeli podjęcie pracy.

Tabela 45. Wskaźniki dotyczące bezrobocia na podobszarze rewitalizacji Obszar Gmina P4. Roztoka rewitalizacji Zakliczyn Liczba osób bezrobotnych na 100 5,69 3,66 3,88 mieszkańców Udział osób długotrwale bezrobotnych w liczbie 64,3% 63,5% 59,2% bezrobotnych Liczba rodzin objętych pomocą społeczną z powodu bezrobocia na 0,813 0,854 0,940 100 mieszkańców Źródło: opracowanie na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Tarnowie

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 71 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Bezpieczeństwo

Podobszar 4. należy do najbezpieczniejszych na terenie gminy Zakliczyn. Na obszarze rewitalizacji zbliżone poziomy wskaźników z zakresu bezpieczeństwa występują jedynie w Filipowicach. Na terenie Roztoki miało miejsce 6 wykroczeń oraz 1 przestępstwo. Przedstawiciel lokalnej Policji potwierdza wysoki poziom bezpieczeństwa w tej miejscowości. Nieco gorzej wygląda kwestia zagrożeń w ruchu drogowym. Przechodząca przez miejscowość droga wojewódzka nr 975 ze względu na większe nasilenie ruchu samochodowego stanowi miejsce zwiększonego zagrożenia, zwłaszcza dla pieszych. W 2015 roku odnotowano tutaj 5 kolizji, przy czym nie miał tutaj miejsca żaden wypadek. Przyczynia się to jednak do nieznacznie zawyżonego wskaźnika liczby wypadków i kolizji na 100 mieszkańców – wyniósł on 2,03 i był wyższy od średniego dla obszaru rewitalizacji.

Tabela. Wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa na Podobszarze 4. Roztoka Obszar Gmina P4. Roztoka rewitalizacji Zakliczyn Liczba wykroczeń na 100 2,44 10,20 4,94 mieszkańców Liczba przestępstw na 100 0,41 3,68 1,74 mieszkańców Liczba wypadków i kolizji na 100 2,03 1,26 0,63 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Miejskiej Policji w Tarnowie

Edukacja

W Roztoce nie znajduje się żadna szkoła gminna.

Najbliższe placówki szkolne zlokalizowane są w Zakliczynie i to tam najczęściej uczęszczają uczniowie z Roztoki. Wyniki egzaminu gimnazjalnego i egzaminu szóstoklasisty zostały opisane przy okazji diagnozy podobszaru 6.

Dojazd do Zakliczyna dla dzieci i młodzieży jest bardzo komfortowy, wystarczy podjechać kilka przystanków autobusem czy też rowerem. Natomiast w perspektywie wolnego czasu i zajęć pozalekcyjnych staje się to już zagadnieniem problematycznym. W Roztoce nie ma obiektu, w którym uczniowie mogliby dokształcać się lub zapewnić sobie rozrywkę po lekcjach w ciągu tygodnia oraz w weekend.

Tabela 46. Wyniki egzaminów (bez języków obcych) na zakończenie szkoły podstawowej oraz gimnazjum w roku 2016 Gimnazjum Średnia Średnia Zakliczyn gminy województwo

Język polski 67,1% 68,6% 72,1% Historia i 52,7% 52,5% 59,3%

WOS Egzamin Egzamin

gimnazjalny Matematyka 42,1% 42,9% 52,9%

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 72 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Przedmioty 45,6% 46,0% 54,0% przyrodnicze Szkoła Średnia Średnia podstawowa gmina województwo Egzamin w VI klasie szkoły w Zakliczynie podstawowej – I część 57% 59% 66% Źródło: opracowanie na podstawie danych zebranych ze szkół gminnych

Aktywność społeczna

Na terenie Roztoki brakuje lokalnych liderów. Wynika to m.in. z małej liczby mieszkańców. Aktywności społecznej nie sprzyja fakt, iż brakuje tutaj miejsca, w którym ludzie mogliby spotykać się i współdziałać w kwestii rozwiązywania problemów lokalnej społeczności. Niestety obecnie brakuje skonkretyzowanych planów rozwoju wsi. Uczestnicy konsultacji mimo to podkreślają, że w mieszkańcach tkwi duży, niewykorzystany potencjał. Obecnie starają organizować się spotkania w specjalnie przygotowanym kontenerze, który jednak nie zapewnia komfortowych warunków, co zniechęca mieszkańców do uczestnictwa w spotkaniach i zebraniach wiejskich.

Negatywne efekty dezintegracji społecznej pogłębia obecność węzła komunikacyjnego (skrzyżowanie dróg wojewódzkich nr 975 i 980), który dzieli Roztokę na dwie części. Podczas warsztatów zwrócono uwagę na ten problem, który przyczynia się do polaryzacji mieszkańców. Co więcej, wieś podlega wpływom parafii i poczty w Olszynach (gmina Wojnicz), co dodatkowo nasila trudności z integracją z miejscowościami gminy Zakliczyn.

W Roztoce nie działają żadne organizacje pozarządowe. Jest to o tyle nietypowa sytuacja, że funkcjonuje tutaj wyjątkowo dużo przedsiębiorstw. Wydawałoby się zatem, że aktywność mieszkańców jest tutaj na wyższym poziomie, jednakże wszyscy koncentrują się raczej wokół tutejszej działalności gospodarczej.

Wskaźnikiem, który pozwala określić poziom partycypacji obywatelskiej wśród mieszkańców, jest również frekwencja wyborcza. Analiza frekwencji dla obwodu nr. 1, w skład którego wchodziła m.in. Roztoka, została przedstawiona przy okazji diagnozy podobszaru 2. Melsztyn.

Wykres 8. Frekwencja wyborcza w wyborach prezydenckich w oraz parlamentarnych (sejm) w

2015 r. 56,81%

60,00% 55,34%

55,21% 54,62%

55,00% 50,92% 49,94% 50,00% 45,00% 40,00% Wybory prezydenckie Wybory do sejmu Obwód nr 1 56,81% 54,62% Gmina Zakliczyn 55,21% 49,94% Polska 55,34% 50,92%

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 73 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Źródło: Opracowanie na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej

5.4.2. Sfera gospodarcza Roztoka ma strategiczne znaczenie w rozwoju gospodarczym gminy Zakliczyn. Przedsiębiorczość stanowi mocny lokalny potencjał, warty specjalnej uwagi i dalszego wzmacniania. Na tym podobszarze na 100 mieszkańców przypada aż 11,38 podmiotów gospodarczych, co jest rezultatem niewiele gorszym od Zakliczyna (12,84) – miasta, które koncentruje w sobie większość przedsiębiorstw z branży usługowej itp. Wynika to z dużego zagęszczenia obecności podmiotów prowadzących tutaj działalność gospodarczą. Na niewielkim obszarze działa ich 28.

Eksperci dostrzegają, że Roztoka odgrywa istotną rolę w rozwoju gospodarczym gminy. Określają ją jako „motor napędowy” w zakresie gospodarczym. Korzystne położenie, na skrzyżowaniu ważnych dróg, sprzyja lokowaniu tutaj przedsiębiorstw, przede wszystkim działających w branży transportowej. Działa tutaj duża firma transportowa, stanowiąca jeden z najprężniej rozwijających się podmiotów gospodarczych na obszarze gminy. Działania podejmowane w ramach programu rewitalizacji powinny być służyć wsparciu w dalszym rozwoju przedsiębiorczości na tym obszarze.

Tabela 47. Wskaźniki przedsiębiorczości dla Podobszaru 4. Roztoka Obszar Gmina P4. Roztoka rewitalizacji Zakliczyn Liczba podmiotów gospodarczych na 100 11,38 7,88 5,09 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CEIDG

5.4.3. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna Zasoby mieszkaniowe

Wg danych pozyskanych z Urzędu Miejskiego w Zakliczynie, na terenie Roztoki nie znajduje się żadne mieszkanie komunalne.

Zdecydowanego wyróżnienia wymagają natomiast dane dotyczące budowy nowych mieszkań. Roztoka wypada tutaj bardzo dobrze. W latach 2011-2015 na 100 mieszkańców przypadało 2,44 nowych mieszkań, co było osiągnięciem najlepszym na obszarze rewitalizacji (średnio 1,68). Świadczy to o tym, że ludzie są zainteresowani zamieszkaniem w tej miejscowości, a może to wynikać z szeregu przyczyn. Po pierwsze, jak już wspomniano powyżej, w Roztoce występuje szczególna koncentracja działalności gospodarczej, przez co ilość miejsc pracy jest znacznie większa niż w innych podobszarach. Po drugie, jest to znakomita lokalizacja pod względem dostępności do centrum gminy oraz możliwości wyjazdu zarówno w stronę Tarnowa, jak i Nowego Sącza. Po trzecie okolica ta charakteryzuje się wyjątkowymi walorami estetycznymi – granicę Roztoki wyznacza Dunajec, a sama miejscowość położona jest na malowniczych pagórkach. W zakresie działań rewitalizacyjnych istotnym jest dostrzeżenie potencjału Roztoki w tym aspekcie, ale także koniecznie należy uwzględnić problemy jakie mogą wystąpić poprzez gwałtowny rozwój zabudowy. W szczególności mogą pojawić się trudności z integracją nowych i

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 74 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

obecnych mieszkańców, ale też zaburzony może zostać ład przestrzenny (niekontrolowana zabudowa).

Tabela 48. Zasób komunalny i mieszkaniowy podobszaru rewitalizacji P4. Obszar Gmina

Roztoka rewitalizacji Zakliczyn Liczba nowo oddanych budynków 2,44 1,68 1,93 mieszkalnych na 100 mieszkańców Liczba komunalnych zasobów 0 7 11 mieszkaniowych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Obiekty zabytkowe

Na terenie Roztoki znajduje się jeden obiekt zabytkowy. Jest to jeden z kilku zlokalizowanych na obszarze gminy zabytkowych cmentarzy wojennych z okresu I wojny światowej. Przybywają tutaj w szczególności wycieczki szkolne w celu edukacji historycznej. Na cmentarzu pochowani są żołnierze austro-węgierscy, ma on zatem znaczenie ponadnarodowe.

Tabela 49. Wskaźniki dla sfery technicznej dla Podobszaru 4. Roztoka Obszar P4. Roztoka Gmina Zakliczyn rewitalizacji Liczba zabytków wpisanych do Gminnej Ewidencji 1 19 32 Zabytków Liczba zabytków wpisanych 0,407 0,507 0,257 do GEZ na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie wykazu Gminnej Ewidencji Zabytków

Infrastruktura techniczna

Dla zagadnień związanych z infrastrukturą techniczną, wynikających z analizy sfery technicznej oraz funkcjonalno-przestrzennej, w Roztoce występują utrudnienia związane z brakiem odpowiedniej infrastruktury społecznej. Mocno ograniczona jest także infrastruktura rekreacyjno- kulturowa – mieszkańcy są zmuszeni do spotykania się w specjalnie przygotowanym, niewielkim kontenerze, co nie sprzyja odpowiednim warunkom dyskusji i współpracy.

Sieci przesyłowe

Mieszkańcy Roztoki nie są podpięci ani do sieci wodociągowej, ani do kanalizacyjnej. Obecnie trwają prace projektowe związane z budową sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w miejscowości.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 75 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 50. Sieci przesyłowe w Podobszarze 4. Roztoka i inne parametry techniczne

P4. Obszar Gmina

Roztoka rewitalizacji Zakliczyn Liczba przyłączy wodociągowych na 100 0 4,352 3,327 mieszkańców Liczba podpięć do kolektora na 100 0 13,59 9,66 mieszkańców Liczba stacji transformatorowych na 1 km 1,329 1,235 0,955 kw Liczba lamp przydrożnych na 1 km kw 6,312 9,592 5,672 Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

System komunikacyjny

System komunikacyjny stanowi dużą zaletę podobszaru 4. Przez ten teren przebiega droga wojewódzka nr 975, która nieopodal łączy się z drogą nr 980, co pozwala mieszkańcom na komfortowy przejazd zarówno w kierunku Tarnowa, jak i Nowego Sącza. Ma to też swoje plusy dla tutejszej działalności gospodarczej – obecność tej trasy sprzyja wygodniejszemu i szybszemu transportowi towarów przez lokalne przedsiębiorstwa. M.in. z tego powodu swoją siedzibę ma tutaj duża firma transportowa. Atrakcyjność lokalizacyjna w ostatnim czasie uległa podniesieniu poprzez uruchomienie obwodnicy Wojnicza, która zdecydowanie usprawniła dojazd do węzła autostradowego Tarnów Zachód.

Przez most na Dunajcu można także w ciągu kilku minut dostać się do Zakliczyna, centrum gminy. Jest to wyjątkowo istotne z perspektywy osób korzystających z miejskich usług, załatwiających sprawy administracyjne itp.

5.4.4. Sfera środowiskowa

Tabela 51. Dane dotyczące zagrożenia powodziowego oraz ochrony przyrody dla Podobszaru 4. Roztoka

P4. Roztoka Występowanie zagrożenie powodziowe TAK Występowanie obszaru NATURA 2000 TAK Liczba pomników przyrody brak Źródło: opracowanie własne na podstawie Systemu Informacji Przestrzennej Gminy Zakliczyn

Jakość powietrza

Źródła zanieczyszczeń powietrza w Roztoce prezentują się podobnie jak w pozostałych miejscowościach gminy. Główną przyczyną występowania szkodliwych substancji we wdychanym powietrzu są przejeżdżające przez Roztokę pojazdy (droga wojewódzka) oraz przydomowe paleniska.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 76 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Stosunki wodne oraz zagrożenie powodziowe

Położenie Roztoki bezpośrednio nad rzeką Dunajec przyczynia się do występowania ryzyka powodziowego na tym podobszarze. W razie zwiększonych opadów, woda często podchodzi pod budynki mieszkalnej, stanowiąc bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i mienia mieszkańców. Część zabudowań znajduje się jednak na zboczu, wobec czego podnoszący się poziom rzeki nie stanowi dla nich niebezpieczeństwa.

Hałas

W Roztoce głównym źródłem hałasu są przejeżdżające drogą wojewódzką pojazdy. Niedaleko znajduje się także duże skrzyżowanie, na którym ruch jest bardziej nasilony. W Roztoce zlokalizowana jest betoniarnia, z której hałas nie oddziałuje nazbyt negatywnie na zabudowania, bowiem jest ona oddalona od najbliższych mieszkań o ok. 500 m.

Ochrona przyrody

Na terenie Roztoki występuje obszar chroniony NATURA 2000. Nie znajdują się tutaj jednak żadne pomniki przyrody.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 77 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

5.5. Podobszar 5. Filipowice

P5.

5.5.1. Sfera społeczna Demografia

Filipowice to sołectwo średniej wielkości; w 2016 zamieszkiwało 607 mieszkańców i było drugą pod względem wielkości miejscowością na obszarze rewitalizacji i jednocześnie największym sołectwem. Mieszkańcy stanowili 16,2% obszaru rewitalizacji oraz 5,3% gminy ogółem. Przyczynia się to do trochę odmiennej niż np. w przypadku mniejszego Melsztyna czy Roztoki, struktury negatywnych zjawisk w badanych w niniejszej diagnozie sferach.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 78 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Wykres 9. Liczba mieszkańców podobszaru 5. Filipowice w latach 2011-2015

2011 2012 2013 2014 2015 625

630 620

617

614 613 610 590 570 550 LICZBA MIESZKAŃCÓW Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

W badanym w analizie wskaźnikowej okresie 2011-2015 liczba mieszkańców uległa nieznacznemu zmniejszeniu. Spadek wyniósł w tym okresie 0,49%, przy czym w roku 2013 nastąpił jednorazowy wzrost liczby mieszkańców (625). Saldo migracji jest wyższe od średniego dla gminy – wyniosło 29,3‰ w 2015 roku. Natomiast współczynnik przyrostu naturalnego był nieznacznie dodatni, co oznacza, że liczba rodzących się dzieci nie rekompensuje w wystarczającym stopniu ubytku wynikającego ze śmierci mieszkańców. Współczynnik feminizacji wskazuje, że na 100 mężczyzn przypadają 93,7 kobiety, co jest wynikiem o blisko 10 pkt proc. gorszym od średniej dla gminy. Pod względem ekonomicznych grup ludności natomiast sytuacja ma się relatywnie dobrze. Osoby poniżej 18 roku życia (wiek przedprodukcyjny) stanowiły 21% mieszkańców – tyle samo, ile wynosi średnia gminy.

Tabela 52. Podstawowe dane demograficzne dla podobszaru rewitalizacji P5. Filipowice Gmina Zakliczyn Zmiana liczby ludności -0,49% 1,06% w latach 2011-2015 Saldo migracji [2015] 29,3‰ 25,16‰ Współczynnik przyrostu 1,6‰ 17,0‰ naturalnego [2015] Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Pomoc społeczna

Ogółem na podobszarze 5. poziom występowania negatywnych zjawisk z zakresu pomocy społecznej nieznacznie przewyższa średni dla gminy. Z pomocy społecznej na 100 mieszkańców korzystało 6,19 rodziny. Tymczasem, w wartościach bezwzględnych, Filipowice mają trzeci wynik na obszarze rewitalizacji pod względem liczby rodzin korzystających ze wsparcia GOPS – aż 38. W Zakliczynie, w którym mieszkańców jest ponad dwa razy więcej, takich rodzin jest zaledwie o 14 więcej. Również w odniesieniu do liczby osób, które korzystają z pomocy żywnościowej z Banku Żywności, ich liczba jest stosunkowo wysoka w odniesieniu do wszystkich miejscowości wchodzących w skład obszaru rewitalizacji (17 osób w 7 rodzinach). Stanowi to poważny sygnał do podjęcia stosownych działań rewitalizacyjnych wynikających ze szczególnie nasilonego zdegradowania społecznego.

W porównaniu do obszaru rewitalizacji, występuje tutaj także pewne nasilenie wskaźników dotyczących osób korzystających ze wsparcia GOPS z powodu niepełnosprawności oraz chorób.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 79 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 53. Wskaźniki dotyczące pomocy społecznej dla Podobszaru 5. Filipowice P5. Obszar Gmina Filipowice rewitalizacji Zakliczyn Liczba rodzin korzystających z pomocy 6,19 5,82 5,77 społecznej na 100 mieszkańców Ubóstwo Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 1,140 1,175 1,270 na 100 mieszkańców Choroba Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 1,466 1,255 1,061 na 100 mieszkańców Wielodzietność Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 0,814 0,748 0,820 na 100 mieszkańców Niepełnosprawność Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 1,140 0,854 0,756 na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego i GOPS (dane na rok 2015)

Bezrobocie

Bezrobocie nie stanowi dużego problemu na podobszarze 5. Liczba osób bezrobotnych na 100 mieszkańców wynosi 1,47, przy średniej dla gminy 3,88. Oprócz tego mniej niż połowa z nich jest osobami długotrwale bezrobotnymi, co w porównaniu do reszty podobszaru jest całkiem dobrym rezultatem. Niskie bezrobocie może wiązać się z obecnością prężnie działających przedsiębiorstw oraz lokalizacją na styku trzech gmin – mieszkańcy mają duże pole manewru w zakresie poszukiwania miejsc pracy.

Tabela 54. Wskaźniki dotyczące bezrobocia na podobszarze rewitalizacji Obszar Gmina P5. Filipowice rewitalizacji Zakliczyn Liczba osób bezrobotnych na 100 1,47 3,66 3,88 mieszkańców Udział osób długotrwale 44,4% 63,5% 59,2% bezrobotnych w liczbie bezrobotnych Liczba rodzin objętych pomocą społeczną z powodu bezrobocia na 0,814 0,854 0,940 100 mieszkańców Źródło: opracowanie na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Tarnowie

Bezpieczeństwo

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 80 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Filipowice należą do najbezpieczniejszych miejscowości na terenie gminy Zakliczyn, a przynajmniej wskazują na to wyniki analizy wskaźnikowej. Podczas konsultacji nie zidentyfikowano szczególnych problemów w tym zakresie. Poziom bezpieczeństwa stanowi mocną stronę i atut sołectwa, który może stanowić czynnik przyciągający do Filipowic nowych mieszkańców, ale także pełnić rolę zachęty do lokowania działalności przez podmioty gospodarcze.

W roku 2015 nie miało tutaj miejsca żadne przestępstwo, a na 100 osób przypadało zaledwie 2,77 wykroczeń. Przedstawiciel Policji nie wskazał też żadnych poważniejszych problemów w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Tabela 55. Wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa na Podobszarze 5. Filipowice Obszar Gmina P5. Filipowice rewitalizacji Zakliczyn Liczba wykroczeń na 100 mieszkańców 2,77 10,20 4,94 Liczba przestępstw na 100 0 3,68 1,74 mieszkańców Liczba wypadków i kolizji na 100 0,33 1,26 0,63 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Miejskiej Policji w Tarnowie

Edukacja

W Filipowicach znajduje się szkoła podstawowa. Średni wynik pierwszej części egzaminu w VI klasie szkoły podstawowej wyniósł w 2016 roku 59,65%. Był to wynik porównywalny ze średnim dla gminy. Warto jednak zauważyć, że nastąpił znaczny spadek względem roku poprzedniego – wówczas było to 68,95%. Trudno zidentyfikować przyczyny tak dużego obniżenia średniego wyniku szkoły. W roku 2015 jednak średnie dla gminy, powiatu i województwa były przeciętnie o ok. 4-5 pkt. proc. wyższe. Tendencja była zatem powszechna. Poziom kształcenia (na podstawie wyników) w SP Filipowice można uznać zatem za względnie dobry. Pomimo spadku w 2016 roku, należy mieć na uwadze, że w 2015 uczniowie tej szkoły mieli 1. miejsce w gminie. Potencjał tkwiący w tutejszych dzieciach i młodzieży jest zatem bardzo wysoki. Działania rewitalizacyjne mogą posłużyć jego wzmocnieniu.

Najbliższe gimnazjum znajduje się w Paleśnicy, wobec czego uczniowie muszą codziennie dojeżdżać do szkoły. Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego została przedstawiona podczas diagnozy podobszaru 1. Dzierżaniny.

Tabela 56. Wyniki egzaminów (bez języków obcych) na zakończenie szkoły podstawowej oraz gimnazjum w roku 2016 Gimnazjum Średnia Średnia Paleśnica gminy województwo Język polski 72,1% 68,6% 72,1% Historia i 52,0% 52,5% 59,3%

WOS Egzamin Egzamin

gimnazjalny Matematyka 44,9% 42,9% 52,9%

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 81 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Przedmioty 46,9% 46,0% 54,0% przyrodnicze Szkoła Średnia Średnia Podstawowa gmina województwo Egzamin w VI klasie szkoły w Filipowicach podstawowej – I część 59,65% 59% 66% Źródło: opracowanie na podstawie danych zebranych ze szkół gminnych

Aktywność społeczna

Pod względem aktywności społecznej Filipowice charakteryzują się zróżnicowaną sytuacją w tym zakresie. Diagnoza postaw w zakresie społeczeństwa obywatelskiego wykazuje zaangażowanie w życie lokalnej społeczności. Nie wykazują tego dane statystyczne, jednak podczas konsultacji społecznych stwierdzono duży potencjał drzemiący w lokalnej aktywności społecznej.

W Filipowicach ma swoją siedzibę tylko jedna organizacja pozarządowa. Jest to jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. W jej ramach funkcjonuje Strażacka Orkiestra Dęta. Do swojej działalności wykorzystuję świetlicę kulturalną, zlokalizowaną w miejscowej remizie. Aktywności społecznej sprzyja także wsparcie Zakliczyńskiego Centrum Kultury. W remizie funkcjonuje również kafejka internetowa, umożliwiająca korzystanie z Internetu osobom, które nie mają do niego dostępu.

Tabela 57. Wskaźniki dotyczące organizacji pozarządowych na Podobszarze 5. Filipowice P5. Obszar Gmina Filipowice Rewitalizacji Zakliczyn Liczba organizacji pozarządowych 0,163 0,454 0,281 na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie.

Wskaźnikiem, który pozwala określić poziom partycypacji obywatelskiej wśród mieszkańców, jest frekwencja wyborcza. Dane ze strony internetowej Państwowej Komisji Wyborczej zostały przedstawione na poniższym wykresie. Przedstawiają one frekwencję dla całego odwodu wyborczego nr 4, w skład którego Filipowice wchodziły wraz z Rudą Kameralną oraz dla gminy i Polski ogółem.

Frekwencja w obwodzie nr 4 należała do najgorszych w gminie. W wyborach prezydenckich uczestniczyło 50,41% mieszkańców uprawnionych do głosowania, a w wyborach do Sejmu – jedynie 44,16%. Oba rezultaty są o wiele gorsze od średnich dla gminy i kraju. Może to wynikać z niskiego zainteresowania życiem publicznym, co jest dość powszechnym zjawiskiem wśród miejscowości peryferyjnych.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 82 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Wykres 10. Frekwencja wyborcza w wyborach prezydenckich w oraz parlamentarnych (sejm) w 2015 r

60,00% 55,21%

55,00% 55,34%

50,92%

50,41% 49,94% 50,00% 45,00% 44,16% 40,00% Wybory prezydenckie Wybory do sejmu Obwód nr 4 50,41% 44,16% Gmina Zakliczyn 55,21% 49,94% Polska 55,34% 50,92% Źródło: Opracowanie na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej

5.5.2. Sfera gospodarcza Na terenie Filipowic zarejestrowane są 22 podmioty gospodarcze. Jednym z głównych pracodawców jest firma zajmująca się importem i konfekcjonowaniem zdrowej żywności, posiadająca magazyny na terenie miejscowości. W miejscowości działa też jedna z trzech piekarni z terenu gminy Zakliczyn. Lokalną specjalizacją Filipowic staje się w ostatnich latach ogrodnictwo szklarniowe. Jak wskazywał przedstawiciel samorządu, można mówić już o kilku hektarach upraw w szklarni. Podkreślanie szans i możliwości tkwiących w rozwijającej się działalności ma istotne znaczenie nie tylko dla podobszaru 5., ale w wysokim stopniu także dla całej gminy. W ramach programu rewitalizacji przewiduje się umacnianie lokalnych potencjałów, w co świetnie wpisuje się rozwój gospodarczy Filipowic i ich atrakcyjność lokalizacyjna – poprzez położenie na pograniczu 3 powiatów (tarnowskiego, brzeskiego i nowosądeckiego).

Tabela 58. Wskaźniki przedsiębiorczości dla Podobszaru 5. Filipowice P5. Obszar Gmina Zakliczyn Filipowice rewitalizacji Liczba podmiotów gospodarczych 3,58 7,88 5,09 na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CEIDG

5.5.3. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna W sferze technicznej na podobszarze 5. nie zidentyfikowano większych problemów. Część z obiektów służących mieszkańcom z terenu Filipowic wymaga prac remontowych i modernizacyjnych, z uwagi na ich zły stan techniczny.

Natomiast duży potencjał Filipowic wynika z ich sfery funkcjonalno-przestrzennej. Miejscowość jest zlokalizowana na styku 3 powiatów, przez co stanowi istotny ich łącznik. Działające tutaj przedsiębiorstwa mogą funkcjonować na każdym z tych obszarów. Z tego położenia wynika także możliwość współpracy z mieszkańcami wsi Piaski-Drużków (gmina Czchów). Mają oni utrudniony

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 83 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

dojazd do Czchowa (promem przez Dunajec), przez co rozwój Filipowic stanowi dla nich szansę, w szczególności w kwestii miejsc pracy.

Zasoby mieszkaniowe

Na terenie Filipowic nie znajduje się żadne mieszkanie komunalne.

Dobrze wygląda sytuacja w zakresie budownictwa nowych mieszkań. Na 100 mieszkańców w latach 2011-2015 powstało 2,28 nowych budynków, co jest wynikiem znacznie lepszym od średniego dla obszaru rewitalizacji (1,68). Wynikać to może z rosnącego potencjału gospodarczego tego sołectwa. Zlokalizowanie na pograniczu 3 powiatów w dużym stopniu stanowi o atrakcyjności lokalizacyjnej Filipowic dla nowych mieszkańców. Okolica też należy do wyjątkowo malowniczych i cichych, co może stanowić dodatkową zachętę dla osób, dla których najważniejszy jest spokój i otaczający krajobraz.

Tabela 59. Zasób komunalny i mieszkaniowy podobszaru rewitalizacji Obszar Gmina P5. Filipowice rewitalizacji Zakliczyn Liczba nowo oddanych budynków mieszkalnych na 100 2,28 1,68 1,93 mieszkańców Liczba komunalnych zasobów 0 7 11 mieszkaniowych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Obiekty zabytkowe

Na terenie Filipowic nie znajdują się żadne obiekty zabytkowe.

Infrastruktura techniczna

Problemy Filipowic dotyczące infrastruktury technicznej, związane są głównie ze stanem obiektów użyteczności publicznej. Wymagana jest termomodernizacja remizy jako miejsca działalności Ochotniczej Straży Pożarnej oraz zajęć muzycznych Strażackiej Orkiestry Dętej. Na chwilę obecną główny obiekt lokalnej aktywności społecznej stanowi świetlica kulturalna, zlokalizowana w remizie OSP. Ponadto, jak podkreślono podczas warsztatów, zaplecze sportowe przy szkole podstawowej przez lata uległo widocznej degradacji.

Sieci przesyłowe

Przez teren Filipowic nie przebiegają sieci przesyłowe. W związku z tym mieszkańcy nie są podpięci zarówno do sieci wodociągowej, jak i kanalizacyjnej.

Tabela 60. Sieci przesyłowe w Podobszarze 5. Filipowice i inne parametry techniczne P5. Obszar Gmina

Filipowice rewitalizacji Zakliczyn Liczba przyłączy wodociągowych na 100 0 4,352 3,327 mieszkańców

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 84 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Liczba podpięć do kolektora na 100 0 13,59 9,66 mieszkańców Liczba stacji transformatorowych na 1 km 1,006 1,235 0,955 kw Liczba lamp przydrożnych na 1 km kw 3,899 9,592 5,672 Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

System komunikacyjny

Jak już zostało wspomniane powyżej, Filipowice charakteryzuje wyjątkowo wysoka atrakcyjność lokalizacyjna. Mimo iż przez miejscowość nie przebiega żadna istotna trasa (jedynie skrzyżowanie dróg powiatowych), znajduje się ona na pograniczu 3 powiatów, co podnosi jej dostępność dla mieszkańców do każdego z nich. Na drugim brzegu Dunajca znajduje się miasto Czchów, do którego można dostać się za pomocą promu rzecznego. Warto podkreślić, że jest to rozwiązanie dość uciążliwe, przez co m.in. mieszkańcy wsi Piaski-Drużków częściej wolą korzystać z handlu i usług zlokalizowanych na terenie gminy Zakliczyn, w tym w Filipowicach. Nieopodal zlokalizowana jest gmina Czchów i Gródek nad Dunajcem – miejsca o wysokiej atrakcyjności turystycznej, zwłaszcza w okresie letnim, gdy przybywają tutaj wędkarze, żeglarze lub zwykli mieszkańcy pragnący wypocząć nad brzegiem Jeziora Czchowskiego i Rożnowskiego. Z Filipowic można tam dotrzeć samochodem w ok. 10-20 min.

5.5.4. Sfera środowiskowa

Tabela 61. Dane dotyczące zagrożenia powodziowego oraz ochrony przyrody dla Podobszaru 5. Filipowice P5. Filipowice Występowanie zagrożenie powodziowe TAK Występowanie obszaru NATURA 2000 TAK Liczba pomników przyrody 1 Źródło: opracowanie własne na podstawie Systemu Informacji Przestrzennej Gminy Zakliczyn.

Jakość powietrza

Filipowice, podobnie jak Zakliczyn i kilka innych sołectw, zlokalizowane są w dolinie Dunajca. Przyczynia się to do powstania niecki, w której zimą mogą zbierać się zanieczyszczenia powodujące smog, spowodowane przez mieszkańców używających niskiej jakości paliw grzewczych. Natomiast ruch samochodowy w Filipowicach jest bardzo niski, dlatego też pojazdy nie stanowią tu szczególnego zagrożenia dla jakości powietrza.

Stosunki wodne oraz zagrożenie powodziowe

W Filipowicach, z racji położenia bezpośrednio nad brzegiem Dunajca, występuje zagrożenie powodziowe. W razie zwiększonych opadów, płaski teren sołectwa może łatwo ulec zalaniu. Znajdują się tutaj wały powodziowe, jednak w przypadku wyjątkowo nasilonego deszczu ich wysokość może okazać się niewystarczająca. Dodatkowo przebiega tędy potok Rudzianka, dopływ Dunajca, która może wzmocnić skutki potencjalnej fali powodziowej. Stanowi to zatem

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 85 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

duże zagrożenie zarówno dla mieszkańców, ale także dla przedsiębiorców, w szczególności dla osób zajmujących się ogrodnictwem szklarniowym.

Hałas

Filipowice zlokalizowane są w spokojnej okolicy - nie stwierdza się tutaj szczególnych problemów związanych z wyższym poziomem hałasu.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 86 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

5.6. Podobszar 6. Zakliczyn

P6.

5.6.1. Sfera społeczna Demografia

Zakliczyn w roku 2016 był zamieszkiwany przez 1583 mieszkańców. Jest to małe miasto, które jest niewiele większe od największego sołectwa w gminie (Lusławice – 993 mieszkańców). Mieszkańcy Zakliczyna stanowią 12,67% ogólnej ich liczby w gminie. W obszarze rewitalizacji udział ten jest znacznie większy – 42,2%. Natomiast pod względem powierzchni miasto jest mniejsze od m.in. Dzierżanin, które zamieszkuje jedynie 377 mieszkańców. Skutkuje to, typowym dla

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 87 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

ośrodków miejskich, wyraźnie wyższym zagęszczeniem ludności niż w pozostałych sołectwach gminy.

Wykres 11. Liczba mieszkańców podobszaru 6. Zakliczyn w latach 2011-2015

2011 2012 2013 2014 2015

1574

1573 1572

1580 1569 1561 1560 1540 1520 1500 LICZBA MIESZKAŃCÓW Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

W badanym w analizie wskaźnikowej okresie 2011-2015 liczba mieszkańców w zasadzie nie ulegała zmianie. Zmiana w ciągu tych lat wyniosła 0,25%. Pod względem ekonomicznych grup ludności sytuacja jest gorsza od średniego wyniku dla gminy ogółem. Osoby w wieku pon. 18 roku życia (wiek przedprodukcyjny) stanowią 18% mieszkańców. Współczynnik feminizacji jest za to wyższy niż dla gminy ogółem (102,3). W 2015 roku wyniósł 103,5, co oznacza, że w Zakliczynie jest nieznaczna dominacja liczby kobiet nad liczbą mężczyzn.

Saldo migracji w Zakliczynie prezentuje się wyjątkowo dobrze. W latach 2011-2015 wynosiło 37,5‰. Przyczyniła się do tego nadwyżka osób nowozameldowanych (99) nad wymeldowanymi (40) w tym okresie. Obok Dzierżanin jest to najlepszy wynik w obszarze rewitalizacji. Współczynnik przyrostu naturalnego był natomiast stosunkowo niski. 15,3‰ przy 17,0‰ dla całej gminy jest wynikiem przeciętnym. Ponadto w latach 2011-2015 zarejestrowano 3 przypadki emigracji. W praktyce może to wyglądać jednak inaczej, ponieważ występuje zjawisko ukrytej emigracji w sytuacji, gdy mieszkańcy wyjeżdżają za granicę do pracy bez zmiany adresu zameldowania. Zjawisko to jednak ma większy wpływ na mniejsze sołectwa i nie ma wyraźnych negatywnych konsekwencji w podobszarze.

Tabela 62. Podstawowe dane demograficzne dla podobszaru rewitalizacji P6. Zakliczyn Gmina Zakliczyn Zmiana liczby ludności w 0,25% 1,06% latach 2011-2015 Saldo migracji [2015] 37,5‰ 25,16‰ Współczynnik przyrostu 15,3‰ 17,0‰ naturalnego [2015] Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Pomoc społeczna

Zjawiska z zakresu pomocy społecznej w podobszarze 6. Zakliczyn różnią się od pozostałych podobszarów. Wynika to z ich miejskiego charakteru. Zjawiska te są dostrzegalne w przestrzeni miasta; na ulicach można bowiem spotkać osoby spożywające alkohol przed sklepami lub na „plantach” (tereny zielone w Rynku). Zdaniem eksperta z lokalnej Policji, są to najczęściej osoby

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 88 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

bezrobotne, które mogły być już notowane. W środowisku są postrzegane negatywnie. Osoby te często mogłyby podjąć pracę, jednak wygodniejszym jest dla nich pobieranie zasiłków. Źle wpływa to na wizerunek miasta.

Na 100 mieszkańców w 2015 roku z pomocy społecznej korzystało 3,31 rodziny. Co prawda jest to rezultat niższy od średniego dla gminy, a nawet dla obszaru rewitalizacji, jednakże w wartościach bezwzględnych był to najwyższy wynik w gminie – 52 osoby. Największa część z tych osób korzysta ze wsparcia ze względu na chorobę (12) czy niepełnosprawność (11), a nieznacznie mniej z powodu ubóstwa. Na te problemy wskazywali uczestnicy konsultacji. Ich zdaniem konieczne jest utworzenie miejsca integracji dla takich osób, które z jednej strony poprawiłoby jakość ich życia, a z drugiej mogłoby posłużyć powstrzymaniu dalszej eskalacji problemów społecznych.

Tabela 63. Wskaźniki dotyczące pomocy społecznej dla Podobszaru 6. Zakliczyn P6. Obszar Gmina Zakliczyn rewitalizacji Zakliczyn Liczba rodzin korzystających z pomocy 3,31 5,82 5,77 społecznej na 100 mieszkańców Ubóstwo Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 0,509 1,175 1,270 na 100 mieszkańców Choroba Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 0,763 1,255 1,061 na 100 mieszkańców Wielodzietność Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 0,254 0,748 0,820 na 100 mieszkańców Niepełnosprawność Liczba rodzin korzystających ze wsparcia 0,699 0,854 0,756 na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie i GOPS (dane na rok 2015)

Oferta miasta Zakliczyn stara się odpowiadać na w/w problemy ze sfery społecznej. Działa tutaj Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym "Bez Barier", które oferuje zajęcia dla osób starszych i niepełnosprawnych, zapewniając im przy tym dojazd. Klub Seniora z kolei gromadzi prawie 100 osób. Osoby zależne mają zatem swoje miejsce w przestrzeni miejskiej. Dodatkowo funkcjonuje także projekt „Akademii dla aktywnych”, w ramach którego organizowane są warsztaty dla osób dorosłych w integracji z dziećmi i młodzieżą; stanowi to niezwykle potrzebną ofertę czasu wolnego.

Bezrobocie

Bezrobocie w wartościach względnych jest w Zakliczynie na niskim poziomie, jednakże tutejsi bezrobotni stanowią aż 11,8% wszystkich w gminie. Na obszarze rewitalizacji w liczbach bezwzględnych jest to poziom zdecydowanie najwyższy – 57 ze 137 bezrobotnych mieszka na

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 89 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

podobszarze 6. Niepokojąco wysoki jest udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych – 71,9%. Z pomocy społecznej w tym zakresie korzysta jednak zaledwie 5 rodzin. Ma to wpływ na występowanie wielu negatywnych zjawisk w przestrzeni miasta.

Jak już zakreślono wcześniej, osoby bezrobotne spożywające alkohol w miejscach publicznych, stanowią poważny problem w przestrzeni miejskiej. Osoby te najczęściej nie chcą mieć pomocy, a wystarcza im zasiłek, który przeznaczają na zakup alkoholu. Część z nich prosi o pieniądze ludzi poruszających się mieście, co w dłuższej perspektywie jest wyjątkowo uciążliwe. W związku z tym podczas warsztatów strategicznych wyrażono potrzebę monitorowania miejsc publicznych. Uczestnicy konsultacji w dużej większości wskazywali znaczenie centrum miasta dla rozwoju Gminy Zakliczyn. Dlatego wygląd jego otoczenia stanowi wizytówkę dla całej gminy. Sposób ograniczenia występowania osób z problemami alkoholowymi na tym obszarze może mieć wymiar z jednej strony interwencyjny (działania Policji), z drugiej jednak powinien mieć charakter edukacyjny i społeczny. Ważna jest zatem praca u podstaw wśród tutejszych dzieci i młodzieży, wśród których zauważalne jest coraz częściej pojawianie się problemów z narkotykami.

Tabela 64. Wskaźniki dotyczące bezrobocia na podobszarze rewitalizacji Obszar P6. Zakliczyn Gmina Zakliczyn rewitalizacji Liczba osób bezrobotnych na 100 3,62 3,66 3,88 mieszkańców Udział osób długotrwale bezrobotnych w liczbie 71,9% 63,5% 59,2% bezrobotnych Liczba rodzin objętych pomocą społeczną z powodu bezrobocia na 0,318 0,854 0,940 100 mieszkańców Źródło: opracowanie na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Tarnowie

Bezpieczeństwo

Zjawiska zaburzające poziom poczucia bezpieczeństwa w Zakliczynie są typowe dla miast. Wynikają one w pierwszej kolejności z powodu występowania wspomnianych już wcześniej problemów alkoholowych. Przyczynia się do znacznie podwyższonego wskaźnika liczby wykroczeń na 100 mieszkańców – 16,15; jest to poziom o wiele wyższy od średniego dla gminy ogółem. Równie źle wygląda kwestia przestępstw. Na 100 mieszkańców Zakliczyna popełniono w 2015 roku 7,31 przestępstw. Wysokość wskaźników determinują jednak także osoby przybywające do miasta z zewnątrz, stąd trudno w sposób dokładny stwierdzić w jakim stopniu problemy dotyczą samych mieszkańców.

Podczas konsultacji bardzo silny akcent został położony na zagadnienia związane z ruchem samochodowym w centrum miasta. Zdaniem eksperta z Policji, ze względu na ograniczoną przestrzeń i zagęszczenie ruchu – zwłaszcza w dni targowe - w okolicach rynku często dochodzi do stłuczek. Ponadto utrudniony jest wyjazd z Rynku czy też przejazd przez miasto; w sposób bezpośredni wpływa to na koncentrację kierowców, którzy denerwując się mogą popełniać

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 90 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

proste błędy podczas jazdy, a które jednak mogą mieć bardzo negatywne konsekwencje dla pozostałych uczestników ruchu

Tabela 65. Wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa na Podobszarze 6. Zakliczyn Obszar P6. Zakliczyn Gmina Zakliczyn rewitalizacji Liczba wykroczeń na 100 16,15 10,20 4,94 mieszkańców Liczba przestępstw na 100 7,31 3,68 1,74 mieszkańców Liczba wypadków i kolizji na 1,78 1,26 0,63 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Miejskiej Policji w Tarnowie

Edukacja

W Zakliczynie działają dwa przedszkola – gminne oraz niepubliczne, prowadzone przez Zgromadzenie Sióstr św. Józefa. Placówka gminna mieści się w budynku liczącym kilkadziesiąt lat, nie spełniającym obecnych standardów technicznych i sanitarnych. Należy również podkreślić, iż liczba miejsc w tych placówkach jest zbyt mała w stosunku do zgłaszanego zapotrzebowania ze strony mieszkańców. Brak żłobka oraz ograniczona liczba miejsc dla dzieci w publicznym przedszkolu powoduje, że najmłodsi mieszkańcy gminy Zakliczyn mają nierówny start edukacyjny, a rodzice muszą korzystać ze żłobka lub placówek przedszkolnych w innych gminach.

W Zakliczynie znajduje się jeden zespół szkoły podstawowej i gimnazjum, zlokalizowany w dwóch budynkach oddalonych od siebie o ok. 800 m. Oprócz tego, że kształcone są tutaj dzieci i młodzież z miasta, dużą część uczniów stanowią osoby przyjezdne z okolicznych sołectw. Obiekty szkolne są największe w gminie, uczęszcza tu bowiem najwięcej uczniów w całej gminie. Potencjał tych budynków zdaniem uczestników warsztatów jest słabo niewykorzystany. Brakuje oferty czasu wolnego, dlatego młodzież nie ma co ze sobą zrobić w tym czasie. Jak już wspomniano wcześniej w niniejszej diagnozie, na terenie Zakliczyna pojawił się problem narkotykowy; utworzenie miejsca umożliwiającego rozrywkę, rekreację, integrację czy naukę pozwoliłoby uniknąć dalszej eskalacji zjawiska. Spożywanie alkoholu i innych używek staje się bowiem formą spędzania czasu wolnego, czemu gmina chciałaby zapobiec.

W roku 2015 średni wynik egzaminu w VI klasie szkoły podstawowej wyniósł w Zakliczynie 57% i jest zbliżony do średniego wyniku dla gminy. Duża liczba uczniów powoduje, że poziom ich wiedzy i możliwości edukacyjnych jest silnie zróżnicowany. Niektóre dzieci nie mają odpowiednich warunków i środków na naukę, wobec czego ich wyniki są dużo słabsze od pozostałych uczniów.

Wyniki egzaminu gimnazjalnego w Zakliczynie w 2016 r. wprost determinują ich średni poziom dla gminy. Gimnazjum w Paleśnicy jest dużo mniejsze, przez co ma nieznaczny wpływ na uśredniony wynik. Liczba punktów zdobywanych przez uczniów z poszczególnych części egzaminu była wyraźnie gorsza od średniej dla województwa. Szczególnie źle wypada przedmiot matematyka – różnica wynosi aż 10 pkt. proc. Umiarkowanie dobrze wypadł egzamin z języka polskiego – wynik 67,1%.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 91 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

W poniższej tabeli nie zostały wzięte pod uwagę wyniki z egzaminów z języków obcych. Zdecydowano tak dlatego, iż trudno je odnosić do średniego poziomu dla województwa. Wynika to m.in. ze zdecydowanie lepszej dostępności do edukacji językowej w większych ośrodkach regionalnych, poprzez co umiejętności językowe dzieci i młodzieży są wyraźnie odmienne w miastach i w ośrodkach wiejskich.

Tabela 66. Wyniki egzaminów (bez języków obcych) na zakończenie szkoły podstawowej oraz gimnazjum w roku 2016 Gimnazjum Średnia Średnia

Zakliczyn gminy województwo

Język polski 67,1% 68,6% 72,1% Historia i 52,7% 52,5% 59,3% WOS

gimnazjalny Matematyka 42,1% 42,9% 52,9% Przedmioty 45,6% 46,0% 54,0%

Egzamin Egzamin przyrodnicze Szkoła Średnia Średnia podstawowa gmina województwo w Zakliczynie Egzamin w VI klasie szkoły podstawowej – I część 57% 59% 66% Źródło: opracowanie na podstawie danych zebranych ze szkół gminnych

Aktywność społeczna

W Zakliczynie koncentruje się najwięcej organizacji pozarządowych. W 2016 roku było ich 14. Obszar ich działalności jest zróżnicowany. Lokalni specjaliści wskazują szczególne znaczenie Samarytańskiego Towarzystwa im. Jana Pawła II oraz Stowarzyszenia Pomocy Osobom Niepełnosprawnym "Bez Barier" w Zakliczynie. Ponadto prężnie działa klub sportowy Dunajec Zakliczyn. Organizacje pozarządowe w Zakliczynie napotykają przede wszystkim na problem w kwestii przestrzeni działania, rozwój największych stowarzyszeń jest ograniczony pod względem lokalowym.

Tabela 67. Wskaźniki dotyczące organizacji pozarządowych na Podobszarze 6. Zakliczyn Obszar P6. Zakliczyn Gmina Zakliczyn rewitalizacji Liczba organizacji pozarządowych na 100 0,890 0,454 0,281 mieszkańców Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Wskaźnikiem, który pozwala określić poziom partycypacji obywatelskiej wśród mieszkańców, jest frekwencja wyborcza. Zakliczyn w 2015 roku wchodził w skład obwodu nr 1., razem z innymi podobszarami: Roztoka, Zawada Lanckorońska i Melsztyn.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 92 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

W obwodach obejmujących miasta zazwyczaj frekwencja jest wyższa niż na obszarach wiejskich. Nie inaczej jest w przypadku Zakliczyna. W wyborach prezydenckich (II tura) w 2015 roku wzięło udział 56,81% uprawnionych. Z kolei w wyborach do sejmu frekwencja wynosiła 54,62% - rezultat wyższy o ok. 4 pkt proc. od średniej frekwencji w Polsce.

Wykres 12. Frekwencja wyborcza w wyborach prezydenckich w oraz parlamentarnych (sejm) w 2015 r.

60,00%

56,81%

55,34% 55,21%

55,00% 54,62%

50,92% 49,94% 50,00% 45,00% 40,00% Wybory prezydenckie Wybory do sejmu Obwód nr 1 56,81% 54,62% Gmina Zakliczyn 55,21% 49,94% Polska 55,34% 50,92%

Źródło: Opracowanie na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej

W Zakliczynie koncentruje się duża część instytucji publicznych i organizacji działających na terenie gminy. Miasto stanowi centrum administracyjne, ale przede wszystkim funkcjonalne, gdyż to tutaj można skorzystać z usług niedostępnych w pozostałych sołectwach (m.in. poczta, usługi bankowe, ubezpieczeniowe, przychodnie zdrowia, apteki). Również z tego powodu to właśnie w Zakliczynie skupia się działalność pozarządowa, oddziaływująca na cały obszar gminy. Mieszkańcy i eksperci podkreślają wyjątkowe znaczenie tego podobszaru dla ogólnej aktywności społecznej w gminie. Niezbędne są zatem działania umacniające pozycję i potencjał lokalnych instytucji oraz organizacji. Wskazuje się na potrzebę organizacji wydarzeń, które pozwoliłoby na integrację tutejszych organizacji.

5.6.2. Sfera gospodarcza Miasto Zakliczyn stanowi centrum gminy zarówno pod względem administracyjnym jak i gospodarczym. Swoją siedzibę ma tutaj znaczna część podmiotów gospodarczych, w tym kilka sklepów wielkopowierzchniowych. Działają tutaj 202 przedsiębiorstwa, co stanowi ok. 1/3 wszystkich na obszarze gminy. Tak duża koncentracja implikuje szczególną potrzebę stwarzania warunków dla lokalnej przedsiębiorczości. Istotną rolę w tym odgrywa jakość centrum miasta, które obecnie wymaga przebudowy i rewitalizacji. Mała liczba miejsc parkingowych, wąskie uliczki, zniszczona płyta główna Rynku stanowią problem dla pracujących tutaj osób, ale także wszystkich, którzy chcą skorzystać z oferty usługowej w okolicach centrum miasta.

Na obszarze rewitalizacji w zakresie problemów związanych ze sferą gospodarczą, techniczną, funkcjonalno-przestrzenną i środowiskową, aż 41,54% respondentów ankiety internetowej wskazuje Zakliczyn, jako podobszar, na którym koncentruje się najwięcej negatywnych zjawisk. Odzwierciedla się to w przedsiębiorczości na terenie miasta. Podczas warsztatu strategicznego

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 93 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

podkreślano szczególne znaczenie centrum miasta dla rozwoju gospodarczego i turystycznego całej gminy, dlatego też podjęcie działań na tym terenie uznano za kluczowe dla skuteczności przeprowadzonej rewitalizacji.

Tabela 68. Wskaźniki przedsiębiorczości dla Podobszaru 6. Zakliczyn Obszar P6. Zakliczyn Gmina Zakliczyn rewitalizacji Liczba podmiotów gospodarczych na 100 12,84 7,88 5,09 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CEIDG

5.6.3. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna Zasoby mieszkaniowe

Wg danych pozyskanych z Urzędu Miejskiego w Zakliczynie, w gminie zlokalizowanych jest jedynie 11 mieszkań komunalnych. W Zakliczynie znajdują się trzy spośród nich. Łączna powierzchnia tych mieszkań wynosi ok. 130 m2.

W Zakliczynie w latach 2011-2015 oddano najwięcej nowych mieszkań. Łącznie powstało ich 24. Miasto stanowi atrakcyjną lokalizację dla nowych mieszkańców, głównie dzięki oferowanych usługom i bliskości miejsc pracy. Na 100 mieszkańców w tym okresie przypadało 1,53 nowego mieszkania, co jest rezultatem przeciętnym w porównaniu z resztą sołectw, jednak, jak wspomniano powyżej, w wartościach bezwzględnych liczba budynków jest dość duża.

Tabela 69. Zasób komunalny i mieszkaniowy podobszaru rewitalizacji Obszar Gmina P6. Zakliczyn rewitalizacji Zakliczyn Liczba nowo oddanych budynków mieszkalnych na 100 1,53 1,68 1,93 mieszkańców Liczba komunalnych zasobów 3 7 11 mieszkaniowych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Obiekty zabytkowe

W Zakliczynie znajduje się 12 obiektów zabytkowych, w tym m.in. ratusz, dwa kościoły, cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej oraz domy mieszkalne. Eksperci wskazują na ich duże znaczenie z punktu widzenia atrakcyjności turystycznej miasta. Duże znaczenie odgrywa tutaj średniowieczny układ urbanistyczny miasta, który już jest doceniany przez turystów. Przebudowa płyty rynku, stworzenie kameralnych miejsc spotkań i utworzenie punktu, w którym możliwa byłaby sprzedaż pamiątek to proponowane działania, które posłużą podniesieniu atrakcyjności podobszaru. Obecnie jednak centrum jest zdominowane przez funkcje handlowo-usługowe – osoby przyjeżdżają tutaj raczej, aby zrobić zakupy czy załatwić sprawy administracyjne, w dalszej kolejności są to cele turystyczne czy miejsce spotkań.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 94 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Promocji Zakliczyna mogłoby posłużyć stworzenie dużego wydarzenie kulturalnego, za pomocą którego m.in. uczestnicy mogliby poznać interesującą zabudowę miasta.

Tabela 70. Wskaźniki dla sfery technicznej dla Podobszaru 6. Zakliczyn Obszar P6. Zakliczyn Gmina Zakliczyn rewitalizacji Liczba zabytków wpisanych do Gminnej Ewidencji 12 19 32 Zabytków Liczba zabytków wpisanych do GEZ na 100 mieszkańców 0,763 0,507 0,257 podobszaru Źródło: opracowanie własne na podstawie wykazu Gminnej Ewidencji Zabytków

Infrastruktura techniczna

Jak zaznaczano na poprzednich stronach, w zakresie infrastruktury technicznej szczególny nacisk w Zakliczynie kładzie się na stan techniczny centrum miasta. Płyta rynku jest w fatalnym stanie. „Kocie łby” (granitowe otoczaki) są niebezpieczne dla przechodniów, a źle zorganizowane miejsca parkingowe powodują duże problemy w bardziej ruchliwe dni (np. targ). Rewitalizacja Rynku jest planowana od dawna, a jej realizacji mają posłużyć działania w ramach niniejszego LPR.

Sieci przesyłowe

Dostępność do kanalizacji i wodociągów jest tu na bardzo wysokim poziomie. Na 100 mieszkańców przypadało 9,35 przyłączy wodociągowych oraz 27,53 podpięć do kolektora sanitarnego. Są to rezultaty dwukrotnie wyższe od obszaru rewitalizacji ogółem, a trzykrotnie od gminy ogółem.

Tabela 71. Sieci przesyłowe w Podobszarze 6. Zakliczyn i inne parametry techniczne Obszar Gmina P6.Zakliczyn rewitalizacji Zakliczyn Liczba przyłączy wodociągowych na 100 9,35 4,352 3,327 mieszkańców Liczba podpięć do kolektora na 100 27,53 13,59 9,66 mieszkańców Liczba stacji transformatorowych na 1 km 3,234 1,235 0,955 kw Liczba lamp przydrożnych na 1 km kw 45,522 9,592 5,672 Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 95 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

System komunikacyjny

Zakliczyn ma dobry dostęp do dróg powiatowych i wojewódzkich – zlokalizowane jest tu skrzyżowanie dróg wojewódzkich nr 975 i 980. Można stąd sprawnie dotrzeć do Tarnowa, Brzeska, Nowego Sącza, a także do Autostrady A4. Funkcjonują tu linie autobusowe umożliwiające mieszkańcom dojazd do innych ośrodków (Kraków, Katowice). Szczególnie popularnym kierunkiem podróży jest Tarnów. Stoją za tym względy edukacyjne (licea, szkoły wyższe), jak i konsumpcyjne (lokalizacja dużych centrów handlowych).

Na terenie miasta dominują wąskie uliczki, o różnej jakości. Poruszanie się w centrum miasta staje się dla kierowców uciążliwe podczas dni zwiększonego ruchu, zwłaszcza w dzień targu. Wówczas występują utrudnienia polegające na braku możliwości wyminięcia się pojazdów, czy też czasem skomplikowany staje się wjazd do miasta w stronę Rynku.

5.6.4. Sfera środowiskowa

Tabela 72. Dane dotyczące zagrożenia powodziowego oraz ochrony przyrody dla Podobszaru 6. Zakliczyn P6. Zakliczyn Występowanie zagrożenie powodziowe TAK Występowanie obszaru NATURA 2000 TAK Liczba pomników przyrody 2 Źródło: opracowanie własne na podstawie Systemu Informacji Przestrzennej Gminy Zakliczyn

Jakość powietrza

Ze względu na zagęszczenie zabudowy w centralnej części Zakliczyna, zimą może występować problem zanieczyszczenia powietrza. Miasto położone jest w niecce, otoczone pagórkami, zatem gromadzący się tu smog ulatnia się powoli. Ponadto potęguje to ruch samochodowy, który jest bardziej nasilony niż w innych częściach gminy. Negatywnie na jakość powietrza wpływa zlokalizowany w centrum Zakliczyna zakład przetwórstwa tworzyw sztucznych oraz ubojnia zwierząt. Oba zakłady wydzielają okresowo nieprzyjemne zapachy związane z prowadzoną działalnością.

Stosunki wodne oraz zagrożenie powodziowe

Na terenie Zakliczyna występuje zagrożenie powodziowe. Miasto jest zabezpieczone wałami od strony Dunajca, jednak rzeka w razie większych opadów może stanowić bardzo duże zagrożenie dla mieszkańców miasta. Zakliczyn jest położony na równinie, wobec czego fale powodziowe mogą objąć cały jego teren.

Hałas

W tym zakresie w Zakliczynie nie ma raczej większych problemów. Głównym źródłem hałasu stają się samochody osobowe, ale ma to miejsce zwłaszcza w ciągu dnia. Hałas nie powoduje zatem np. problemów z zasypianiem przez mieszkańców.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 96 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

P7.

5.6.5. Sfera społeczna Demografia

W 2016 roku Zawadę Lanckorońską zamieszkiwało 313 mieszkańców. Jest to jedno z mniejszych sołectw na terenie gminy Zakliczyn. Mieszkańcy stanowią 8,4% ogółu mieszkańców obszaru rewitalizacji i pod tym względem plasuje się w środku rankingu wśród 7 miejscowości. Podobszar zajmuje jedynie 2,8% powierzchni gminy.

W analizowanych latach 2011-2015 liczba mieszkańców uległa nieznacznemu zmniejszeniu (-2,49%). Nie miało to bezpośredniego wpływu na strukturę demograficzną sołectwa. Pod względem ekonomicznych grup ludności sytuacja jest gorsza od średniego wyniku dla gminy ogółem. Ludność poniżej 18 roku życia, czyli w wieku przedprodukcyjnym, stanowi 18,5% mieszkańców. Współczynnik feminizacji wskazuje, że liczba mężczyzn pokrywa się z liczbą kobiet (101,9).

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 97 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Wykres 13. Liczba mieszkańców podobszaru 7. Zawada Lanckorońska w latach 2011-2015

2011 2012 2013 2014 2015

350 321

319

318

315 313 300

250

200

150 LICZBA MIESZKAŃCÓW

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Wśród wskaźników demograficznych, w Zawadzie Lanckorońskiej dobrze wypada saldo migracji. W roku 2015 wyniosło 19,2‰. Świadczy to o tym, że w tym czasie więcej osób zechciało tu zamieszkać aniżeli wyjeżdżać. Współczynnik przyrostu naturalnego był nieznacznie ujemny. W roku 2015 więcej ludzi zmarło niż urodziło się. W wartościach bezwzględnych różnica wyniosła 1 osobę.

Tabela 73. Podstawowe dane demograficzne dla podobszaru rewitalizacji P7. Zawada Lanckorońska Gmina Zakliczyn Zmiana liczby ludności w -2,49% 1,06% latach 2011-2015 Saldo migracji [2015] 19,2‰ 25,16‰ Współczynnik przyrostu -3,2‰ 17,0‰ naturalnego [2015] Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Ponadto w latach 2011-2015 nie zarejestrowano żadnego przypadku emigracji. W praktyce może to wyglądać jednak podobnie jak w innych sołectwach. Zjawisko ukrytej emigracji może przyczyniać się do innej sytuacji w rzeczywistości w odróżnieniu od danych statystycznych. Może to się przyczyniać do innego niż wskazywałaby intuicja, poziomu wskaźników w sferze społecznej, w szczególności pomocy społecznej i bezrobocia.

Pomoc społeczna

W Zawadzie Lanckorońskiej poziom wskaźników dotyczących pomocy społecznej jest bliski średniemu poziomowi dla obszaru rewitalizacji. W roku 2015 na 100 mieszkańców podobszaru 5,43 rodzin korzystało ze wsparcia pomocy społecznej. Więcej problemów natomiast wynika z bezrobocia, o czym będzie mowa w dalszym podrozdziale. Mimo, iż wskaźnik przedstawiający liczbę osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa jest porównywalny ze średnim wynikiem dla gminy, to w 2015 roku aż 17 osób z 8 rodzin z terenu Zawady Lanckorońskiej korzystały z pomocy żywnościowej oferowanej przez Bank Żywności.

Podczas warsztatów strategicznych podkreślono, że wśród problemów społecznych obserwowany jest alkoholizm. Obejmuje on także młodzież, której brakuje alternatywnych

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 98 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

sposobów spędzania wolnego czasu. Jak wskazują eksperci, „nie mają oni co ze sobą zrobić”. Wskutek tego odnotowane są częste przypadki wandalizmu.

Tabela 74. Wskaźniki dotyczące pomocy społecznej dla Podobszaru 7. Zawada Lanckorońska P.7 Zawada Obszar Gmina Lanckorońska rewitalizacji Zakliczyn Liczba rodzin korzystających z pomocy 5,43 5,82 5,77 społecznej na 100 mieszkańców Ubóstwo Liczba rodzin korzystających ze 1,278 1,175 1,270 wsparcia na 100 mieszkańców Choroba Liczba rodzin korzystających ze 1,278 1,255 1,061 wsparcia na 100 mieszkańców Wielodzietność Liczba rodzin korzystających ze 0,958 0,748 0,820 wsparcia na 100 mieszkańców Niepełnosprawność Liczba rodzin korzystających ze 0,319 0,854 0,756 wsparcia na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie i GOPS (dane na rok 2015)

Bezrobocie

Wskaźniki dotyczące bezrobocia dla podobszaru 7. są szczególnie niepokojące. Na 100 mieszkańców aż 6,71 osób było bezrobotnych, z czego 61,9% długotrwale. Występowanie tego zjawiska podkreślali także uczestnicy warsztatu strategicznego. Ich zdaniem bezrobocie wśród mieszkańców Zawady Lanckorońskiej ma charakter dziedziczny, a nieraz wyuczony. 21 osób bezrobotnych to najwyższa liczba wśród sołectw na obszarze rewitalizacji. Z danych GOPS wynika jednak, że z pomocy społecznej w tym zakresie korzystają jedynie 3 rodziny. Może to potwierdzać wspomnianą powyżej uwagę uczestników warsztatu. W podobszarze 7. problem może koncentrować się nie tyle na osobach, co rodzinach.

Tabela 75. Wskaźniki dotyczące bezrobocia na podobszarze rewitalizacji

P7. Zawada Obszar Gmina Zakliczyn Lanckorońska rewitalizacji Liczba osób bezrobotnych na 6,71 3,66 3,88 100 mieszkańców Udział osób długotrwale bezrobotnych w liczbie 61,9% 63,5% 59,2% bezrobotnych

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 99 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Liczba rodzin objętych pomocą społeczną z powodu 0,958 0,854 0,940 bezrobocia na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Tarnowie

Bezpieczeństwo

Poczucie bezpieczeństwa dla życia mieszkańców ma fundamentalne znaczenie. Dlatego określenie jego poziomu na poszczególnych podobszarach jest wymagane, aby działania podejmowane w ramach programu rewitalizacji były bardziej trafne i skuteczne. Zawada Lanckorońska na tle gminy wypada pod tym względem stosunkowo dobrze.

Głównym mankamentem dla tego podobszaru w zakresie bezpieczeństwa jest relatywnie spora liczba wykroczeń – 24 w 2015 roku. Przedstawiciel Policji nie był jednak w stanie wskazać źródeł ich występowania - prawdopodobnie są one powodowane przez osoby spoza miejscowości. Podobnie nie udało się określić charakteru popełnianych tutaj przestępstw. Ich liczba jest na poziomie niższym niż średnia dla obszaru rewitalizacji.

Podobnie jak w Roztoce czy Melsztynie, dużą bolączkę mieszkańców stanowi ruch samochodowy na drodze wojewódzkiej nr 980. Podczas konsultacji społecznych ich uczestnicy wskazywali na niskie bezpieczeństwo w tym obszarze. Tutejszy fragment trasy jest wyjątkowo wąski – brakuje odpowiednich poboczy, a zakręty są nieraz zasłonięte drzewami. Stwarza to duże zagrożenie zwłaszcza dla osób chcących przemieszczać się pieszo, ze szczególnym wskazaniem na mieszkańców Zawady Lanckorońskiej i Melsztyna poruszających się w obie strony. W 2015 roku miały tu miejsce 4 kolizje i jeden wypadek.

Tabela 76. Wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa na Podobszarze 7. Zawada Lanckorońska P7. Zawada Obszar Gmina Zakliczyn Lanckorońska rewitalizacji Liczba wykroczeń na 100 7,67 10,20 4,94 mieszkańców Liczba przestępstw na 100 2,24 3,68 1,74 mieszkańców Liczba wypadków i kolizji na 1,60 1,26 0,63 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Miejskiej Policji w Tarnowie

Edukacja

Na terenie Zawady Lanckorońskiej nie jest zlokalizowana żadna placówka szkolna. Najczęściej dzieci i młodzież z tego sołectwa wybierają szkoły gminne znajdujące się w pobliskim Zakliczynie. Dojazd nie stanowi tutaj większego obciążenia, gdyż między centrum Zawady Lanckorońskiej a Zespołem Szkoły Podstawowej i Gimnazjum jest około 2,5 km odległości. Utworzenie osobnej placówki wydaje się obecnie nieopłacalne.

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 100 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

W pewnym stopniu uczniowie pochodzący z Zawady Lanckorońskiej mogą korzystać z oferty pozalekcyjnej w Zakliczynie. Budynek starej szkoły w Zawadzie Lanckorońskiej mógłby jednak stanowić ważne miejsce dla ich integracji, służąc w ten sposób lokalnej społeczności.

Wyniki egzaminu gimnazjalnego oraz egzaminu szóstoklasisty zostało omówione przy okazji diagnozy podobszaru 6. Zakliczyn.

Tabela 77. Wyniki egzaminów (bez języków obcych) na zakończenie szkoły podstawowej oraz gimnazjum w roku 2016 Gimnazjum Średnia Średnia Zakliczyn gminy województwo Język polski 67,1% 68,6% 72,1% Historia i 52,7% 52,5% 59,3% WOS

Matematyka 42,1% 42,9% 52,9% Egzamin Egzamin

gimnazjalny Przedmioty 45,6% 46,0% 54,0% przyrodnicze Szkoła Średnia Średnia podstawowa gmina województwo Egzamin w VI klasie szkoły w Zakliczynie podstawowej – I część 57% 59% 66% Źródło: opracowanie na podstawie danych zebranych ze szkół gminnych.

Aktywność społeczna

Osiągnięcie wysokiego poziomu aktywności społecznej w małych miejscowościach jest skomplikowane. Nie inaczej jest w przypadku Zawady Lanckorońskiej, w której w 2016 roku nie funkcjonowała żadna organizacja pozarządowa; brakuje tutaj chociażby Ochotniczej Straży Pożarnej czy Koła Gospodyń Wiejskich.

Na cele integracyjne, głównie w postaci zebrań wiejskich, przeznaczono budynek starej szkoły. Wyremontowany został dach oraz parter, jednak w większości jest wyłączony z użytku (w tym piętro budynku, wykorzystywane do niedawna jako „zielona szkoła”). Są różne pomysły na zagospodarowanie lokalu, zgłoszone zarówno przez mieszkańców miejscowości jak i lokalne instytucje. Właściwą opcją wydaje się utworzenie świetlica wiejskiej z uzupełniającą funkcją turystyczną (noclegową). To rozwiązanie może stanowić impuls do pobudzenia aktywności społecznej mieszkańców Zawady Lanckorońskiej.

Ważnym wskaźnikiem dotyczącym aktywności obywatelskiej jest frekwencja wyborcza. Zawada Lanckorońska w roku 2015 wchodziła w skład obwodu wyborczego nr 1, dla którego frekwencja została omówiona podczas diagnozy podobszaru 6. Zakliczyn.

100

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 101 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Wykres 14. Frekwencja wyborcza w wyborach prezydenckich w oraz parlamentarnych (sejm) w 2015 r.

60,00%

56,81%

55,34% 55,21%

55,00% 54,62%

50,92% 49,94% 50,00% 45,00% 40,00% Wybory prezydenckie Wybory do sejmu Obwód nr 1 56,81% 54,62% Gmina Zakliczyn 55,21% 49,94% Polska 55,34% 50,92% Źródło: Opracowanie na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej.

Pod względem zaangażowania w życie lokalnej społeczności, mieszkańcy Zawady Lanckorońskiej wypadają słabo. Zdaniem jednego z ekspertów, mieszkańcy nie wykazują także chęci zmian i działania. Podczas przeprowadzania rewitalizacji należy mieć ten problem na uwadze. Wspomniane powyżej plany odrestaurowania budynku starej szkoły stanowią dobry kierunek w dążeniu do poprawy sytuacji.

5.6.6. Sfera gospodarcza W Zawadzie Lanckorońskiej działa 19 przedsiębiorstw (CEIDG). Na 100 mieszkańców sołectwa przypada 6,07 podmiotów gospodarczych i jest to wynikiem porównywalnym do przeciętnego dla gminy ogółem, jednak nieco niższym od obszaru rewitalizacji ogółem.

Zawada Lanckorońska ma potencjał zbliżony do Roztoki (sołectwa sąsiednie), jednak na ten moment przedsiębiorcy wybierają raczej to drugie sołectwo, przede wszystkim przez wzgląd na bardziej komfortowe ukształtowanie terenu pod zabudowę. Wpływ na podniesienie poziomu przedsiębiorczości na podobszarze P7. może mieć zintensyfikowanie ruchu na drodze wojewódzkiej. Wynikać to może przede wszystkim z uruchomienia obwodnicy Wojnicza usprawniającej dojazd w kierunku węzła autostradowego Tarnów Zachód – podniosło to atrakcyjność lokalizacyjną trasy wojewódzkiej 980 dla potencjalnych inwestorów.

Tabela 78. Wskaźniki przedsiębiorczości dla Podobszaru 7. Zawada Lanckorońska P7. Zawada Obszar Gmina Zakliczyn Lanckorońska rewitalizacji Liczba podmiotów gospodarczych na 100 6,07 7,88 5,09 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CEIDG

101

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 102 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

5.6.7. Sfera techniczna i funkcjonalno-przestrzenna Zabudowa w Zawadzie Lanckorońskiej jest mocno rozproszona. Sporą część budynków stanowią domy letniskowe, które są użytkowane jedynie w krótkim okresie. Fakt, iż sołectwo jest położone na brzegu Dunajca, dodatkowo zniechęca ludzi z zewnątrz do budowania nowych domów mieszkalnych w strefie potencjalnego zagrożenia powodziowego.

Zasoby mieszkaniowe

W Zawadzie Lanckorońskiej nie znajduje się żadne mieszkanie komunalne.

Na 100 mieszkańców w latach 2011-2015 przypadło 0,96 nowych budynków mieszkalnych. Jest to wynik o połowę niższy od średniej dla gminy. Wybudowane zostały 3 nowe domy. Świadczyć to może o niskiej atrakcyjności lokalizacyjnej dla nowych mieszkańców. Wynikać to może m.in. ze wspomnianego już zagrożenia powodziowego. Lokalizacja jest natomiast atrakcyjna turystycznie ze względu na walory estetyczne (malownicze krajobrazy) i bliskość rzeki Dunajec, na której brzegu latem można spotkać tłumy osób opalających się na prowizorycznych, dzikich plażach. Skutkuje to obecnością domów letniskowych, które nie są rejestrowane jako budynki mieszkalne i nie wpływają na zwiększoną liczbę mieszkańców.

Tabela 79. Zasób komunalny i mieszkaniowy podobszaru rewitalizacji P7. Zawada Obszar Gmina

Lanckorońska rewitalizacji Zakliczyn Liczba nowo oddanych budynków mieszkalnych na 100 0,96 1,68 1,93 mieszkańców Liczba komunalnych zasobów 0 7 11 mieszkaniowych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

Obiekty zabytkowe

Na podobszarze 7. nie znajdują się obiekty zabytkowe. Wskazuje się jednak na niewykorzystany potencjał turystyczno-historyczny Zawady Lanckorońskiej poprzez obecność osady „Mieścisko”. Pojawił się postulat odtworzenia zabytkowego układu drewnianej osady, mocno ograniczony ze względu na prywatną własność tego terenu. Jednak podjęcie działań w tym aspekcie mogłoby przyczynić się do dodatkowego zwiększenia atrakcyjności Zawady Lanckorońskiej jak i całej gminy. Bliskość ruin zamku w Melsztynie stanowi dodatkowe uzasadnienie dla odtworzenia osady.

Infrastruktura techniczna

W tym względzie w Zawadzie Lanckorońskiej występuje znaczny problem dotyczący braku dostępu do infrastruktury społecznej. Brak takiej infrastruktury skutkuje pojawianiem się zjawisk natury społecznej, wynikających z deficytu przestrzeni integrującej mieszkańców, oferującej przy tym różne możliwości spędzania wolnego czasu.

102

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 103 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Sieci przesyłowe

Dostęp do sieci przesyłowych na terenie podobszaru 7. jest bardzo niski. Zaledwie jedno gospodarstwo jest przyłączone do sieci wodociągowej, a żadne nie jest podpięte do kolektora kanalizacyjnego. W trakcie projektowania jest budowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w Zawadzie Lanckorońskiej.

Tabela 80. Sieci przesyłowe w Podobszarze 7. Zawada Lanckorońska i inne parametry techniczne P7. Zawada Obszar Gmina

Lanckorońska rewitalizacji Zakliczyn Liczba przyłączy wodociągowych na 100 0,32 4,352 3,327 mieszkańców Liczba podpięć do kolektora na 100 0 13,59 9,66 mieszkańców Liczba stacji transformatorowych na 1 km 0,885 1,235 0,955 kw Liczba lamp przydrożnych na 1 km kw 5,672 9,592 5,672 Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Zakliczynie

System komunikacyjny

Przez teren Zawady Lanckorońskiej przechodzi droga wojewódzka nr 980. Jej obecność podnosi możliwości komunikacyjne mieszkańców, ułatwiając dotarcie zarówno na północ, jak i południe regionu. Na pograniczu z Roztoką trasa łączy się z drogą wojewódzką nr 975, prowadzącą w kierunku autostrady A4. Dużą zaletą jest obecność pobliskiego mostu nad Dunajcem, za pomocą którego szybko można dostać się do Zakliczyna. Rozszerza to możliwości mieszkańców podobszaru 7. w zakresie dostępu do miejsc pracy, oferty edukacyjnej, korzystania z usług czy załatwiania spraw urzędowych.

5.6.8. Sfera środowiskowa

Tabela 81. Dane dotyczące zagrożenia powodziowego oraz ochrony przyrody dla Podobszaru 7. Zawada Lanckorońska P7. Zawada Lanckorońska Występowanie zagrożenia powodziowego TAK Występowanie obszaru NATURA 2000 TAK Liczba pomników przyrody brak Źródło: opracowanie własne na podstawie Systemu Informacji Przestrzennej Gminy Zakliczyn

Jakość powietrza

Głównym, potencjalnym źródłem zanieczyszczeń atmosferycznych na podobszarze 7. są przejeżdżające samochody oraz domowe paleniska. Zawada Lanckorońska położona jest na skraju doliny Dunajca, przez co zanieczyszczenia łatwo zbierają się w tej okolicy.

103

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 104 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Stosunki wodne oraz zagrożenie powodziowe

Podobnie jak w pozostałych miejscowościach zlokalizowanych w pobliżu Dunajca, także w Zawadzie Lanckorońskiej występuje zagrożenie powodziowe. Stanowi ono szczególny problem dla tutejszej zabudowy, wskutek czego m.in. w ostatnich latach powstały zaledwie 3 budynki mieszkalne. Budowanie domów w pobliżu rzeki zawsze obniża poziom bezpieczeństwa mieszkańców w przypadku nasilonych opadów. Brzeg Dunajca natomiast w Zawadzie Lanckorońskiej spełnia funkcje rekreacyjne, dlatego też w tej okolicy znajduje się kilkanaście domów letniskowych, a latem zauważa się tłumy kąpiących i opalających się ludzi. Podkreśla się jednak, że ze względu na niestabilne dno, pływanie w Dunajcu jest mocno niewskazane.

Hałas

Bliskość drogi wojewódzkiej stanowi główne potencjalne źródło hałasu. Jego poziom niwelują pobliskie wzgórza i przydrożne drzewa, stanowiąc naturalną osłonę dla mieszkańców.

Ochrona przyrody

Na terenie Zawady Lanckorońskiej znajdują się obszary chronione NATURA 2000, nie ma tutaj natomiast żadnych pomników przyrody.

104

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 105 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

5.7. Wnioski z przeprowadzonej wizji lokalnej – objawy stanu kryzysowego na obszarze rewitalizacji

5.7.1. Charakterystyka przestrzenno-funkcjonalna obszaru rewitalizacji

Analiza przestrzenno-funkcjonalna oraz wizja lokalna wykazała szczególne objawy degradacji w tej sferze, w obszarach centralnych w mieście Zakliczyn oraz sołectwach: Filipowice, Dzierżaniny, Melsztyn, Paleśnica, Roztoka i Zawada Lanckorońska. Przestrzenno-funkcjonalną charakterystykę obszarów dokonano z szczególnym zwróceniem uwagi na wyposażenie, jakość i dostęp do usług stopnia podstawowego, poprawne rozwiązania urbanistyczne dla konkretnych funkcji, poziom obsługi komunikacyjnej oraz ilość i jakość przestrzeni publicznych.

Poza tym, ze względu, iż niemal 100% powierzchni gminy Zakliczyn leży na obszarze podlegającym ochronie przyrodniczej, w związku z tym powoduje do powstawanie konfliktów funkcjonalno- przestrzennych pomiędzy koncentracją wysokich wartości przyrodniczych, kulturowych i unikatowymi walorami krajobrazowymi a rozwojem funkcji: mieszkalnych, rolnych i produkcyjnych.

Objawy degradacji w sferze przestrzenno-funkcjonalnej w obszarze centralnym miasta obejmują teren – rynku oraz historycznie ukształtowanego układu urbanistycznego wraz z terenami powiązanymi krajobrazowo i przestrzenno-funkcjonalnie z obszarem centralnym, tj.: rozległe tereny otwarte zlokalizowane na prawym brzegu Dunajca.

Zasięg oddziaływania problemów przestrzeni publicznych miasta oraz usług, obejmuje tereny mieszkaniowe oraz tereny usług lokalnych. Charakteryzują się one przede wszystkim konfliktem pomiędzy użytkownikami przestrzeni publicznych: pieszymi oraz kierowcami, oraz chaosem przestrzennym, wynikającym z braku dbałości o historyczne wartości zabudowy.

Tradycje handlowe gminy kultywowane są na zakliczyńskim rynku. Powoduje to konflikty pomiędzy mieszkańcami obszaru centralnego a osobami przyjeżdżającymi na targ. Przestrzeń rynku z jednej strony powinna być jak najlepiej dostosowana do potrzeb targu - miejsca na stragany oraz parking, natomiast z drugiej strony przeznaczenie jej na parking pozbawia mieszkańców istotnej dla funkcjonowania miasta przestrzeni publicznej.

Obszary położone poza miastem są słabo skomunikowane z centrum, a stan techniczny istniejącej infrastruktury drogowej jest niski. Drogi są wąskie i o złej nawierzchni. Powoduje to, że subcentra sołectw stają się czasami jedynymi miejscami spotkań lokalnej społeczności. A wobec słabej „oferty” spędzania wolnego czasu - brak świetlic, terenów rekreacyjnych i sportowych, zaczynają zamierać, a przestrzenie publiczne tracić swoją podstawową funkcję.

Sytuacji nie ratują walory turystyczne gminy (np.: Dzierżaniny, Paleśnica, Zawada Lanckorońska) i bogactwo dziedzictwa kulturowego (np.: Melsztyn) ze względu na zły stan techniczny oznakowania szlaków turystycznych w miejscowościach, brak informacji, strzałek o szlakach pieszych i rowerowych oraz słabo rozwiniętą bazę noclegową.

105

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 106 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

5.7.2. Objawy kryzysowe w obszarze rewitalizacji

Na podstawie wizji lokalnej oraz konsultacji społecznych można wskazać główne objawy stanów kryzysowych w poszczególnych podobszarach.

Zakliczyn

▪ płyta Rynku i zlokalizowany na niej parking pozbawiły te miejsce ważnych cech przestrzeni publicznej;

Fot. 1 Rynek w Zakliczynie

▪ zły stan techniczny nawierzchni Rynku, brak wydzielonych stref dla pieszych;

Fot. 2. Rynek w Zakliczynie

▪ niska estetyka oraz znikoma ilość zieleni miejskiej w obrębie Rynku, brak odpowiedniej ilości miejsc do siedzenia;

Fot. 3. Rynek w Zakliczynie

106

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 107 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

▪ zły stan techniczny obiektów historycznych oraz niedopasowana funkcja do ważnej lokalizacji w mieście;

Fot. 4. Kamienica przy ul. Mickiewicza 1

▪ przykład jednego z wielu budynków o wysokiej wartości historycznej, będący w bardzo złym stanie technicznym. niszczejąca wartość kulturowa;

Fot. 5. Budynek przy ul. Mickiewicza 39

▪ szkoła podstawowa i gimnazjum wymagają uzupełnienia funkcji oświatowej oferowanej mieszkańcom Zakliczyna o żłobek i przedszkole;

Fot. 6. Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Zakliczynie

▪ budynek istniejącego przedszkola - zbyt mały w stosunku do potrzeb miasta oraz niespełniający wymogów i norm technicznych oraz sanitarnych dla obiektów przedszkolnych;

Fot. 7. Przedszkole w Zakliczynie

107

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 108 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Filipowice

▪ niska jakość przestrzeni publicznych sołectwa. Dodatkowo zły stan techniczny obiektów usługowych jak i samej oferty obsługi mieszkańców;

Fot. 8. Filipowice - centrum

▪ niedostateczna jakość infrastruktury sportowej, uniemożliwiającej właściwy rozwój młodzieży;

Fot. 9. Filipowice - boisko szkolne

▪ obiekt mieszczący wiele funkcji, ważnych dla funkcjonowania lokalnej społeczności. Obecnie w złym stanie technicznym z zewnątrz;

Fot. 10. Filipowice - remiza strażacka

▪ bezpośrednie otoczenie szkoły niezapewniające bezpieczeństwa i komfortu korzystania z obiektu. Zarówno przez uczniów jak i przez innych użytkowników obiektu – brak parkingu; Fot. 11. Filipowice - szkoła

108

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 109 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Dzierżaniny

▪ przystanek autobusowy - brak odpowiednio zadbanej i urządzonej przestrzeni publicznej sołectwa.

Fot. 12. Dzierżaniny - centrum

▪ budynek starej szkoły dzierżawiony przez Spółdzielnię „Serce Pogórza”;

Fot. 13. Dzierżaniny - stara szkoła

▪ zły stan techniczny obiektu z zewnątrz i w otoczeniu powodujący wyższe koszty użytkowania budynku oraz gorsze warunki do prowadzenia Warsztatów Terapii Zajęciowej

Fot. 14. Dzierżaniny - stara szkoła

109

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 110 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Melsztyn

▪ niewykorzystana przestrzeń na realizację działań aktywujących przestrzeń centralną sołectwa – brak świetlicy wiejskiej;

Fot. 15. Melsztyn - centrum

▪ przykład jednego z wielu budynków o wysokiej wartości historycznej, będący w bardzo złym stanie technicznym, niszczejąca wartość kulturowa;

Fot. 16. Ruiny domu w Melsztynie

Paleśnica

▪ brak przestrzeni publicznych sołectwa w pobliży usług podstawowych.

Fot. 17. Paleśnica - centrum

▪ zły stan techniczny infrastruktury sportowej w sołectwie;

Fot. 18. Paleśnica zaplecze sportowe przy boisku

110

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 111 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

▪ zły stan techniczny infrastruktury sportowej oraz obiektu kultury, uniemożliwiające jego właściwe wykorzystanie i użytkowanie przez mieszkańców;

Fot. 19. Paleśnica - świetlica „letnia” i zaplecze sportowe przy boisku

Roztoka

▪ niezagospodarowany teren wyrobiska po-żwirowego w bezpośredniej lokalizacji rzeki Dunajec, mogący wzbogacić ofertę rekreacyjną gminy;

Fot. 20. Roztoka - teren wyrobiska żwirowego

▪ rozwijające się Przedsiębiorstwo Międzynarodowy i Krajowy Przewóz Towarów Kazimierz Olszański jest szansą na nowe miejsca pracy;

Fot. 21. Roztoka - prywatne przedsiębiorstwo

111

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 112 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Zawada Lanckorońska

▪ dawny budynek szkoły, wykorzystywany do organizacji zebrań wiejskich. Ze względu na zły stan techniczny brak możliwości jego wykorzystania na szerszą skalę;

Fot. 22. Zawada Lanckorońska - dawny budynek szkoły

112

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 113 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

5.8. Kluczowe problemy i główne potencjały obszaru rewitalizacji

W tabeli poniżej zestawiono syntezę kluczowych problemów obserwowanych na obszarze rewitalizacji, w podziale na podobszary wraz ze zidentyfikowanymi wewnętrznymi potencjałami, których obecność może wzmocnić planowany proces rewitalizacji.

Tabela 82. Kluczowe problemy i główne potencjały obszaru rewitalizacji - podsumowanie

Nazwa Główne potencjały Kluczowe problemy podobszaru  Systematyczny przyrost mieszkańców –  Dodatni współczynnik problemy związane z obsłużeniem nowych przyrostu naturalnego w osób i zapewnieniem odpowiedniej 2015 r. infrastruktury społecznej i technicznej  Funkcjonowanie Spółdzielni  Niski potencjał ludnościowy, problem Socjalnej „Serce Pogórza” „ukrytego wyludniania się” sołectwa  Walory krajobrazowe  Niski poziom aktywności społecznej miejscowości mieszkańców (brak lokalnych liderów i wysoka atomizacja społeczeństwa)  Peryferyjność miejscowości – ograniczony dostęp do podstawowych usług  Emigracje zarobkowe mieszkańców (brak podmiotów gospodarczych, u których można znaleźć zatrudnienie)  Relatywnie wysoki odsetek osób korzystających z pomocy społecznej, w szczególności z Podobszar 1. powodu długotrwałej choroby lub ubóstwa Dzierżaniny  Wysoka na tle obszaru rewitalizacji liczba osób korzystających z pomocy żywnościowej  Niedostateczna oferta dla osób niepełnosprawnych  Bezrobocie, w szczególności wśród kobiet  Niedostateczna oferta spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży  Brak przestrzeni do integracji/podejmowania wspólnych aktywności przez lokalną społeczność  Stosunkowo wysoki wskaźnik wykroczeń  Niedostateczne wyposażenie w infrastrukturę techniczną (brak przyłączy wodociągowych)  Niska jakość przestrzeni publicznej  Zjawisko niskiej emisji powodowane zanieczyszczeniem powietrza z przydomowych palenisk  Pogorszona struktura ludności według  Dodatni współczynnik ekonomicznych grup wieku przyrostu naturalnego w  Niskie saldo migracji 2015 r.   Relatywnie wysoki poziom Podobszar Problemy integracyjne mieszkańców i niska aktywność społeczna bezpieczeństwa 2. Melsztyn  Występowanie ukrytej emigracji zarobkowej indywidualnego  Niski poziom przedsiębiorczości mieszkańców  Podwyższone niż średnio w gminie wskaźniki  Walory krajobrazowe dotyczące pomocy społecznej (największy na miejscowości

113

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 114 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

tle obszaru rewitalizacji wskaźnik liczby osób  Obecność obiektów korzystający z pomocy żywnościowej na 100 zabytkowych – potencjał mieszkańców) turystyczny  Stosunkowo wysokie wskaźniki dotyczące  Funkcjonowanie Ochotniczej bezpieczeństwa (ponadprzeciętna liczba Straży Pożarnej przestępstw i wykroczeń, wysoki wskaźnik kolizji i wypadków drogowych)  Brak miejsc spotkań mieszkańców i oferty spędzania czasu wolnego  Brak dostępnej na miejscu oferty pozalekcyjnej dla dzieci i młodzieży  Podobszar stanowi mało atrakcyjną lokalizację dla nowych mieszkańców (niekorzystne ukształtowanie terenu)  Występowanie zagrożenia osuwiskami (przede wszystkim w rejonie wzgórza melsztyńskiego)  Problemy związane z infrastrukturą techniczną związane z ukształtowaniem terenu  Pogorszona jakość powietrza i zagrożenie hałasem (głównie komunikacyjnym)  Stosunkowo wysokie zagrożenie powodziowe  Postępujący spadek liczby mieszkańców (niski  Dodatnie saldo migracji w potencjał demograficzny) 2015 r.  Występowanie zjawiska ukrytej emigracji  Stosunkowo wysoki poziom zarobkowej bezpieczeństwa w ruchu  Wysoki wskaźnik liczby osób korzystający z drogowym pomocy społecznej, w szczególności z powodu  Obecność szkoły ubóstwa podstawowej i gimnazjum,  Bezrobocie znacząco wyższe od średniego podnoszącej możliwości wyniku dla gminy, wysoka liczba długotrwale rozwoju dla lokalnej bezrobotnych młodzieży  Najwyższy na obszarze rewitalizacji i terenie  Działalność filii szkoły gminy współczynnik liczby rodzin muzycznej korzystających ze wsparcia GOPS z powodu  Funkcjonowanie Klubu bezrobocia Sportowego PKS Jedność Podobszar 3.  Wysoki wskaźnik wykroczeń w przeliczeniu na Paleśnica Paleśnica liczbę mieszkańców (w szczególności dot.  Obecność obiektów spożywania alkoholu w miejscach publicznych) zabytkowych o dużej wadze  Niższy niż przeciętnie w gminie poziom historycznej aktywności obywatelskiej (mierzony  Występowanie obszaru uczestnictwem w wyborach) NATURA 2000  Niski wskaźnik przedsiębiorczości (niska atrakcyjność gospodarcza podobszaru)  Niski standard mieszkań komunalnych  Niska atrakcyjność lokalizacyjna podobszaru dla nowych mieszkańców’  Zły stan infrastruktury drogowej  Niska dostępność do infrastruktury technicznej (brak przyłączy do sieci wodociągowej)  Występowanie terenów zalewowych  Niski poziom salda migracji  Wysoki wskaźnik przyrostu  Wyższy niż średnio w gminie odsetek osób naturalnego w 2015 r. Podobszar  Najwyższy w gminie wskaźnik liczby rodzin na  Relatywnie wysoki poziom 4. Roztoka 100 osób korzystających ze wsparcia pomocy bezpieczeństwa społecznej z powodu wielodzietności  Potencjał gospodarczy  Wyższy niż przeciętnie w gminie wskaźnik miejscowości

114

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 115 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

bezrobocia  Korzystne położenie, na  Zmniejszone poczucie bezpieczeństwa skrzyżowaniu ważnych dróg mieszkańców w ruchu drogowym,  Stosunkowo duża spowodowane przebiegającą wzdłuż atrakcyjność mieszkaniowa miejscowości ruchliwą drogą nr 975 miejscowości  Brak miejsc i przestrzeni do zajęć  Obecność obiektu pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży zabytkowego o dużej wadze  Niska aktywność społeczna mieszkańców, brak historycznej lokalnych liderów animujących życie  Występowanie obszaru mieszkańców NATURA 2000  Zjawisko polaryzacji przestrzennej miejscowości (obecność węzła komunikacyjnego, który dzieli wieś na dwie części), pogłębiające dezintegrację mieszkańców  Problemy z integracją nowych mieszkańców z „rdzennymi”  Brak odpowiedniej infrastruktury społecznej i technicznej (mieszkańcy nie są podpięci do sieci wodociągowe, ani kanalizacyjnej)  Występowanie zagrożenia powodziowego  Pogorszona jakość powietrza (niska emisja) i zwiększone zagrożenie hałasem  Spadek liczby ludności w latach 2011-2015  Potencjał ludnościowy  Występowanie ukrytej emigracji zarobkowej  Stosunkowo wysoki  Wysoka liczba rodzin korzystających ze wskaźnik salda migracji w wsparcia GOPS 2015 r.  Nasilenie wskaźników dotyczących osób  Obecność lokalnych korzystających ze wsparcia GOPS z powodu organizacji pozarządowych niepełnosprawności oraz chorób  Potencjał gospodarczy  Spadek wyników egzaminu gimnazjalnego miejscowości (obecność  Relatywnie niska aktywność społeczna ważnych w skali gminy mieszkańców przedsiębiorstw) Podobszar  Niska frekwencja wyborcza  Korzystne położenie 5. Filipowice  Peryferyjność miejscowości – ograniczony miejscowości (zlokalizowana dostęp do podstawowych usług na styku 3 powiatów, przez  Niedostateczna oferta spędzania czasu co stanowi istotny ich wolnego dla odbiorców w różnym wieku łącznik)  Zły stan techniczny części obiektów publicznych  Relatywnie wysoki poziom  Brak dostępu do podstawowej infrastruktury bezpieczeństwa technicznej (wodociągowej, kanalizacyjnej)  Występowanie zagrożenia powodziowego  Pogorszona jakość powietrza (zjawisko niskiej emisji) Podobszar  Pogorszona struktura mieszkańców względem  Relatywnie wysoki wskaźnik 6. Zakliczyn ekonomicznych grup wieku salda migracji w 2015 r.  Występowanie zjawiska ukrytej emigracji  Centrum administracyjno- zarobkowej usługowe gminy  Najwięcej osób w gminie korzystających z  Istotne znaczenie centrum pomocy społecznej (najwięcej osób miasta dla rozwoju korzystających z pomocy żywnościowej) gospodarczego i  Wysoki wskaźnik bezrobocia turystycznego całej gminy  Występowanie zjawiska alkoholizmu (częste  Obecność ważnych spożywanie alkoholu w miejscach publicznych, obiektów zabytkowych żebractwo)  Dobra dostępność do  Pogorszone poczucie bezpieczeństwa infrastruktury technicznej indywidualnego mieszkańców (podwyższony  Występowanie obszaru

115

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 116 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

wskaźnik liczby wykroczeń i przestępstw) NATURA 2000 i obecność  Niski poziom bezpieczeństwa w ruchu pomników przyrody drogowym, w szczególności w centrum Zakliczyna, spowodowany wzmożonym ruchem samochodowym  Zły stan techniczny części obiektów i przestrzeni publicznych  Ograniczony dostęp do infrastruktury społecznej (żłobków, przedszkoli) w stosunku do zapotrzebowania  Niska estetyka otoczenia  Niedostateczna oferta spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży  Ograniczone możliwości działania lokalnych organizacji pozarządowych  Pogorszona jakość powietrza  Występowanie zagrożenia powodziowego  Spadek liczby mieszkańców w latach 2011-2015  Potencjał gospodarczy  Pogorszona struktura ludności według miejscowości ekonomicznych grup wieku  Potencjał turystyczno-  Ponadprzeciętne wskaźniki dotyczące pomocy wypoczynkowy (domy społecznej i bezrobocia (szczególnie letniskowe) długotrwałego)  Atrakcyjna turystycznie  Występowanie zjawiska alkoholizmu (również lokalizacja ze względu na wśród młodzieży, którzy „nie mają co ze sobą walory estetyczne zrobić w wolnym czasie”) (malownicze krajobrazy) i  Niedostateczna oferta spędzania czasu bliskość rzeki Dunajec wolnego dla dzieci i młodzieży  Dobre skomunikowanie Podobszar 7.  Obniżone poczucie bezpieczeństwa  Występowanie obszaru Paleśnica mieszkańców (ponadprzeciętna liczba NATURA 200 wykroczeń i przestępstwo)  Wzmożony ruch samochodowy (obniżenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym)  Zły stan infrastruktury drogowej  Niska aktywność społeczna mieszkańców (brak lokalnych organizacji)  Niski potencjał ludnościowy, brak lokalnych animatorów  Zagrożenie powodziowe  Brak dostępu do infrastruktury społecznej  Niska dostępność do sieci przesyłowych Źródło: opracowanie własne

116

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 117 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

5.9. Znaczenie obszaru rewitalizacji dla rozwoju gminy

Wyznaczony obszar do rewitalizacji ma również istotne znaczenie z punktu widzenia rozwoju gminy Zakliczyn. Wynika to m.in. z potencjału dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego tkwiącego na wyznaczonym obszarze, ale również ze względu na pełnienie szeregu istotnych funkcji przez poszczególne podobszary (m.in. funkcje związane ze świadczeniem usług publicznych oraz społecznych). W granicach obszaru, na którym prowadzona będzie rewitalizacja, znajduje się Zakliczyn, stolica gminy, pełniąca główne funkcje administracyjne i handlowo- usługowe w gminie, na której mieszczą się też podmioty i instytucje publiczne (Urząd, placówki edukacyjne, placówki ochrony zdrowia i pomocy społecznej), świadczące usługi zarówno dla mieszkańców obszaru rewitalizacji, jak i gminy ogółem. Dzięki temu możliwe jest wykorzystanie istniejących zasobów lokalowych/instytucjonalnych do realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych.

Dodatkowo, rozmieszczenie poszczególnych podobszarów do rewitalizacji na terenie gminy (w jej północnej, zachodniej i południowej części) powoduje, że realizowane przedsięwzięcia będą symetrycznie oddziaływać na sąsiednie miejscowości wchodzące w skład obszaru zdegradowanego, jak i na całą gminę. Co więcej ulokowanie części podobszarów na styków ościennych gmin (Czchów, Gródek nad Dunajcem, Wojnicz), ale i powiatów (brzeski, nowosądecki) powoduje, że zasięgi oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć będą miały również charakter ponadgminny, co z punktu widzenia rozwoju gminy jest zjawiskiem pozytywnym.

117

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 118 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

6. Opis powiązań Lokalnego Programu Rewitalizacji z dokumentami strategicznymi gminy

6.1. Strategia Rozwoju Gminy Zakliczyn na lata 2014-2020

Strategia Rozwoju Gminy Zakliczyn na lata 2014-2020 jest podstawowym i najważniejszym dokumentem samorządu gminy, określającym obszary, cele i kierunki interwencji polityki rozwoju, w kompetencjach realizowanych przez władze gminy. Wizja rozwoju gminy Zakliczyn, skupia się wokół takich obszarów priorytetowych, jak wykorzystanie swojego położenia do rozwijania sieci współpracy, uwydatnienie bogatych walorów przyrodnicz0-kulturowych oraz atrakcyjnej oferty rekreacyjno-turystycznej czy rozwój gospodarki lokalnej i aktywności gospodarczej mieszkańców. Co więcej, jednym z głównych kierunków rozwojowych gminy jest dążenie do wykreowania gminy jako miejsca przyjaznego i atrakcyjnego do życia, pracy oraz rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców.

Tego typu założenia są spójne z celami rewitalizacji w Zakliczynie, gdzie przede wszystkich dąży się do poprawy jakości życia mieszkańców zamieszkujących obszar rewitalizacji i ograniczenia występowania negatywnych zjawisk. Ponadto, wizja obszaru po przeprowadzaniu rewitalizacji koncentruje się na podobnych elementach, bowiem wskazuje na realizację procesów mających na celu rozwój aktywności społecznej i gospodarczej mieszkańców obszaru rewitalizacji z wykorzystaniem lokalnych potencjałów przyrodniczych, kulturalnych czy turystycznych.

Dodatkowo, spójność Programu Rewitalizacji należy wykazać w szczególności z następującymi celami strategicznymi i kierunkami działań, zawartymi w Strategii Rozwoju Gminy Zakliczyn:

Cel strategiczny: Wysoka atrakcyjność turystyczna i rekreacyjna gminy, oparta na bogatym dziedzictwie przyrodniczo-kulturowym i szerokiej ofercie czasu wolnego

Cel operacyjny II.1. Ochrona przestrzeni i dziedzictwa kulturowego W ramach powyższych celów Strategii realizowane będą takie działania jak m.in. rewitalizacja centrum Zakliczyna z zachowaniem jego historycznego i miejskiego charakteru czy rewaloryzacja i ochrona tradycyjnej zabudowy miejskiej i obiektów małej architektury.

Cel operacyjny II.3Rozwój oferty kulturalnej i rekreacyjno-sportowej Głównymi kierunkami interwencji w ramach powyższego celu będzie organizacja imprez o charakterze ponadlokalnym, bazującym na tradycji i specyfice gminy, a także wspieranie i kontynuacja lokalnych wydarzeń i inicjatyw kulturalnych lub imprez sportowych. Poza tym, wspierane będą również inicjatywy społeczno-kulturalne służące integracji mieszkańców gminy.

Cel strategiczny: Sprawny i efektywny system usług publicznych wysokiej jakości, warunkujący odpowiednią jakość życia i pracy mieszkańców

Cel operacyjny III.4 Poprawa bezpieczeństwa w zakresie społecznym i zdrowotnym Wśród głównych kierunków działań, realizowanych w ramach powyższego celu należy wymienić wprowadzenie nowych rozwiązań w celu identyfikacji i łagodzenia problemów społecznych na

118

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 119 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

terenie gminy, a także organizowanie i wspieranie różnorodnych form pomocy społecznej, w tym świetlic socjoterapeutycznych, oddziałów dziennych, ośrodków wsparcia czy warsztatów terapii zajęciowej.

Wszystkie wyżej wymienione cele wpisują się w cele rewitalizacji w gminie Zakliczyn i są z nimi powiązane.

6.2. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w gminie Zakliczyn na lata 2014-2020

Cele Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn wpisują się w Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Zakliczyn na lata 2014-2020. Jest to najważniejszy dokument określający cele prowadzonej polityki społecznej w gminie, stąd jego komplementarność z programem rewitalizacji, ukierunkowanym przede wszystkim na niwelowanie negatywnych zjawisk w sferze społecznej jest kluczowe.

Zawarte w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych obszary priorytetowe w zakresie polityki społecznej skupiają się wokół wielu obszarów problemowych, takich jak pomoc społeczna i polityka prorodzinna, usługi społeczne, walka z wykluczeniem czy bezrobocie i aktywność społeczna mieszkańców. Obszary te są spójne z założeniami procesu rewitalizacji w gminie Zakliczyn, gdzie przede wszystkim podejmowane będą działania ukierunkowane na walkę ze zidentyfikowanymi problemami społecznymi poprzez m.in. rozwój społeczny (zapobieganie występowaniu problemów społecznych takich jak niski poziom aktywności społecznej, wykluczenie społeczne i marginalizacja, bezrobocie, niski poziom bezpieczeństwa publicznego),

Powiązania obu dokument widoczne są szczególnie na poziomie poniższych celów i kierunków działań, zawartych w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych:

Cel strategiczny I: Zapobieganie zjawiskom skutkującym wykluczeniem społecznym i likwidacja ich przyczyn Cel operacyjny I.1. Wspieranie osób i rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych oraz profilaktyka przemocy w rodzinie Cel operacyjny I.2 Prowadzenie działań ułatwiających funkcjonowanie w społeczeństwie osób starszych i niepełnosprawnych Cel operacyjny I.4 Zapobieganie i zwalczanie wykluczenia społecznego

Cel strategiczny II: Silna integracja mieszkańców gminy oraz partnerskie współdziałanie instytucji i organizacji funkcjonujących w strukturach społecznych Cel operacyjny II.2 Włączenie mieszkańców gminy w działania na rzecz osób potrzebujących oraz wzrost spójności społecznej

Cel strategiczny III: Wysoka jakość życia mieszkańców gminy, dzięki efektywnemu systemowi usług publicznych Cel operacyjny III.2 Zagospodarowanie czasu wolnego, w szczególności dzieci i młodzieży

119

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 120 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Planowane przedsięwzięcia, takie jak utworzenie i prowadzenie Ośrodka Integracji Społecznej, Samarytańskiego Centrum Pomocy Seniorom czy organizacja Placówek Wsparcia Dziennego dla Dzieci i Młodzieży odpowiadają wyżej wymienionym kierunkom działań.

6.3. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zakliczyn

Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy Zakliczyn jest podstawowym dokumentem planistycznym na szczeblu lokalnym. Zostało ono uchwalone w listopadzie 2012 roku. Dokument ten, opisuje stan zagospodarowania przestrzeni i wytycza kierunki prowadzenia polityki przestrzennej gminy. Z uwagi na fakt, iż jednym z wymiarów prowadzenia działań rewitalizacyjnych jest sfera funkcjonalno-przestrzenna, wykazanie komplementarności Programu Rewitalizacji ze Studium jest w tym punkcie kluczowe.

Przeprowadzona analiza powiązań obu dokumentów wykazała, że cele zawarte w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Zakliczyn skorelowane są również z rzeczonym Studium. Głównym celem polityki przestrzennej, określonym w studium jest „kształtowanie zrównoważonej struktury przestrzennej, uwzględniającej cechy środowiska przyrodniczego i kulturowego, oraz potrzeby rozwojowe gminy”. Z kolei rewitalizacja zakłada podjęcie działań mających na celu ograniczenie występowania negatywnych zjawisk, a z drugiej strony wykorzystanie lokalnych potencjałów (kulturowych, przyrodniczych, instytucjonalnych itp.), których występowanie może wzmocnić ten proces.

Dodatkowo, wśród celów szczegółowych Studium określono m.in.:

 Ochrona obiektów kulturowych, w tym obiektów wpisanych do rejestru zabytków i gminnej ewidencji zabytków.  Wspieranie rozwoju obiektów usług kultury.  Kształtowanie przestrzeni publicznej o wysokich wartościach estetyczno-funkcjonalnych w centrum Zakliczyna.  Stworzenie warunków dla rozwoju mieszkalnictwa oraz wyposażania istniejących i rozwijanych zespołów mieszkaniowych w infrastrukturę społeczną i techniczną.  Tworzenie warunków dla rozwoju działalności gospodarczych, w powiązaniu z wykształconym układem drogowym i z uwzględnieniem rozwoju środowiska kulturowego i przyrodniczego.

Cele te są spójne z celami i kierunkami działań określonymi w programie rewitalizacji dla gminy Zakliczyn, takich jak: Utworzenie nowoczesnego i funkcjonalnego centrum gminy, Poprawa dostępności i stanu infrastruktury technicznej i społecznej, Tworzenie dostępnych i bezpiecznych przestrzeni publicznych i półpublicznych czy Rozwój aktywności gospodarczej na obszarze rewitalizacji.

Dodatkowo, w rzeczonym studium w ramach uwarunkowań gminy Zakliczyn w strukturze funkcjonalno-przestrzennej zidentyfikowano występowanie obszarów wymagających procesów rewitalizacji. Na konieczność objęcia procesem rewitalizacji gminy Zakliczyn, a w szczególności ścisłego centrum wskazano również w ramach kierunków zmian w strukturze gminy, w ramach których wyznaczono „obszary przekształceń, rehabilitacji i rewitalizacji obejmujące centrum

120

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 121 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Zakliczyna w zasięgu stref ścisłej ochrony konserwatorskiej i strefy ochrony urbanistycznej”. Zapis te są spójne z planowanymi w ramach LPR przedsięwzięciami, a w szczególności przedsięwzięciem 1.1. Rewitalizacja rynku w Zakliczynie, które zakłada kompleksową rewitalizację przestrzenną i społeczno-gospodarczą Rynku w Zakliczynie.

Proponowane w Programie przekształcenia przestrzenne i funkcjonalne oraz zadania rewitalizacji zdegradowanych obszarów są zgodne z ustaleniami Studium.

121

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 122 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

7. Opis wizji stanu obszaru rewitalizacji po przeprowadzeniu rewitalizacji

Na obszarze rewitalizacji, w wyniku podjętych działań, zostały ograniczone negatywne zjawiska społeczne, takie jak bezrobocie, ubóstwo, niski poziom aktywności społecznej i kapitału społecznego, które spowodowały jego degradację.

Obszar rewitalizacji w wyniku procesów ożywienia społecznego i gospodarczego zyskał nowy charakter - przestrzeni przyjaznych tworzeniu nowych miejsc pracy (bazujących na lokalnych potencjałach) i przyciąganiu osób z zewnątrz zainteresowanych atrakcjami gminy. Sprzyja temu zadbana, bezpieczna, estetyczna i uporządkowana przestrzeń publiczna.

W wyniku działań rewitalizacyjnych zmienił się wizerunek poszczególnych podobszarów do rewitalizacji, a w szczególności miasta Zakliczyna – jako miejsca tętniącego życiem, z bogatą ofertą kulturalną oraz zróżnicowaną bazą rekreacyjno-sportową. Podkreślone zostały atuty poszczególnych podobszarów do rewitalizacji związane z lokalnym dziedzictwem kulturowo- przyrodniczym.

Wzmocnione zostały procesy aktywizacji społecznej i gospodarczej. W wyniku realizacji przedsięwzięć lokalnych inwestorów zmniejszony został problem bezrobocia co wpłynęło na poprawę kondycji lokalnej gospodarki i wzrost dochodów własnych gminy.

W wyniku podjętych działań rewitalizacyjnych mieszkańcy zyskali nowe przestrzenie spotkań i integracji dla mieszkańców. Podjęte interwencje przyczyniły się do wielu pozytywnych skutków: wzmocnione zostały więzi lokalne, lokalne organizacje zyskały miejsce, gdzie mogą rozwijać swoją działalność, wzrosła też liczba inicjatyw społecznych i kulturalnych organizowanych przez mieszkańców na rzecz społeczności.

122

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 123 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

8. Cel główny, cele strategiczne i kierunki działań

Podstawowym celem realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn jest wyprowadzenie obszaru rewitalizowanego ze stanu kryzysowego poprzez usunięcie zjawisk, które spowodowały jego degradację.

Tak postawiony cel możliwy jest poprzez eliminację i/lub ograniczenie zdiagnozowanych problemów i negatywnych zjawisk poprzez:

 rozwój społeczny (zapobieganie występowaniu problemów społecznych takich jak niski poziom aktywności społecznej, wykluczenie społeczne i marginalizacja, bezrobocie, niski poziom bezpieczeństwa publicznego),  rozwój gospodarczy (rozwój lokalnej przedsiębiorczości, tworzenie nowych miejsc pracy, poprawę kondycji lokalnych przedsiębiorstw),  rozwój środowiskowy (poprawę jakości środowiska, wprowadzanie energooszczędnych rozwiązań),  rozwój przestrzenno-funkcjonalny (poprawę stanu infrastruktury technicznej i społecznej, poprawę jakości terenów publicznych),  rozwój techniczny (zachowanie dziedzictwa kulturowego poprzez remonty, modernizację obiektów i przestrzeni publicznej).

Cel główny rewitalizacji w gminie Zakliczyn jest wielowątkowy i wielowymiarowy, tak jak złożone i kompleksowe są przedsięwzięcia rewitalizacyjne. Działania podejmowane w ramach rewitalizacji będą przede wszystkim skupiały się na przeciwdziałaniu występowania problemów społecznych. Pozostałe przedsięwzięcia o charakterze gospodarczym, przestrzenno-funkcjonalnym, technicznym czy środowiskowym mają cel służebny dla sfery społecznej, a więc będą wspomagać przeciwdziałanie problemom społecznym.

Do realizacji celu głównego zidentyfikowano następujące cele strategiczne oraz odpowiadające im kierunki działań:

123

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 124 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Cel strategiczny 1. Cel strategiczny 3. Ograniczenie Cel strategiczny 2. Aktywizacja społeczno- występowania Społeczne ożywienie gospodarcza problemów społecznych przestrzeni publicznych mieszkańców obszaru na obszarze rewitalizacji rewitalizacji

Kierunek działań 1.1. Kierunek działań 2.1. Realizacja działań Utworzenie nowoczesnego i Kierunek działań 3.1. Rozwój ukierunkowanych na funkcjonalnego centrum oferty kulturalno- wsparcie osób gminy rekreacyjnej obszaru pozostających w trudnej rewitalizacji sytuacji życiowej Kierunek działań 2.2. Poprawa dostępności i stanu infrastruktury technicznej i społecznej Kierunek działań 1.2. Wyrównanie szans Kierunek działań 3.2. Rozwój edukacyjnych dzieci i Kierunek działań 2.3. aktywności gospodarczej na młodzieży na obszarze Tworzenie dostępnych i obszarze rewitalizacji rewitalizacji bezpiecznych przestrzeni publicznych i półpublicznych

Rysunek 3. Cele rewitalizacji w gminie Zakliczyn wraz z odpowiadającymi im kierunkami działań

Źródło: opracowanie własne

9. Opis przedsięwzięć rewitalizacyjnych

9.1. Lista planowanych podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn został oparty na zasadzie współpracy wszystkich interesariuszy programu: zarówno mieszkańców, użytkowników, jak i przedsiębiorców czy przedstawicieli sektora publicznego i pozarządowego. Zadania wpisane do Lokalnego Programu Rewitalizacji zostały opracowane w sposób partycypacyjny – uwzględniając oczekiwania i potrzeby mieszkańców i innych interesariuszy rewitalizacji. W przypadku przedsięwzięć rewitalizacyjnych, związane jest to zarówno z możliwością zgłaszania projektów, konsultowania ich, jak i opiniowania czy współudziału jako podmiotu wykonującego.

Przy wyborze przedsięwzięć rewitalizacyjnych istotne znaczenie miało to, by z jednej strony odpowiadały one na zidentyfikowane problemy, a z drugiej - opierały się na wewnętrznych potencjałach obszaru rewitalizacji. Mając to na uwadze, przedsięwzięcia rewitalizacyjne są logicznie powiązane z treścią i celami programu rewitalizacji, co znaczy, że odpowiadają na zidentyfikowane w diagnozie czynniki i przyczyny degradacji obszaru rewitalizacji oraz stanowią rozwinięcie jego potencjałów.

Poniżej znajduje się lista planowanych podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych.

124

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 125 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 83. Lista planowanych podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych L.p. Nazwa przedsięwzięcia Podobszar do rewitalizacji 1. Rewitalizacja Rynku w Zakliczynie Zakliczyn 2. Budowa przedszkola i żłobka w Zakliczynie Zakliczyn 3. Utworzenie Samarytańskiego Centrum Pomocy Seniorom Zakliczyn Rewitalizacja obiektu poprzemysłowego po byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie, przy ul. Spokojnej 1 z 4. Zakliczyn przeznaczeniem na Ośrodek Integracji i Ekonomii Społecznej Utworzenie i prowadzenie przez SPON BEZ BARIER 5. Ośrodka Integracji i Ekonomii Społecznej na bazie budynku Zakliczyn przy ul. Spokojnej 1, po byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie Remont, rozbudowa i przebudowa budynku mieszkalno- 6. Zakliczyn handlowo-usługowego wraz infrastrukturą. Organizacja i rozwój Placówek Wsparcia Dziennego dla 7. Zakliczyn, Filipowice dzieci i młodzieży 8. Zakliczyński Piknik Niepodległości Zakliczyn 9. Złota Klamra Zakliczyn 10 Święto Fasoli Zakliczyn Remont budynku byłej szkoły w Dzierżaninach wraz z 11. Dzierżaniny zagospodarowaniem otoczenia budynku 12. Budowa świetlicy wiejskiej w Melsztynie Melsztyn Budowa świetlicy wiejskiej i zaplecza sportowego w 13. Paleśnica Paleśnicy Termomodernizacja budynku remizy Ochotniczej Straży 14. Filipowice Pożarnej w Filipowicach Zagospodarowanie przestrzeni wokół Zespołu Szkoły 15. Filipowice Podstawowej i Przedszkola w Filipowicach Budowa innowacyjnego Centrum Usług Wspólnych wraz z systemem zarządzania logistyką dostaw dla klientów 16. Roztoka strategicznych, obsługą, diagnostyką samochodów osobowych i ciężarowych Zagospodarowanie wyrobiska po żwirowego w Roztoce z 17. Roztoka przeznaczeniem na ośrodek sportowo-rekreacyjny. Remont dawnego budynku szkoły w Zawadzie 18. Lanckorońskiej na cele społeczne – utworzenie świetlicy Zawada Lanckorońska wiejskiej z częścią noclegową 19. Dożynki Wszystkie podobszary Zakliczyńska Majówka Historyczna – szlakiem wybitnych 20. Wszystkie podobszary miejsc i rodów Źródło: opracowanie własne

W kartach zamieszczonych poniżej rozpisane zostały szczegółowo projekty znajdujące się w wykazie podstawowych projektów rewitalizacyjnych. Uwzględniają one opis przedsięwzięcia wraz ze wskazaniem problemu, na jaki odpowiada, efekty oraz sposób ich pomiaru, jakie

125

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 126 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

przyniesie realizacja projektu, lokalizację, termin realizacji, szacunkowe koszty, podmiot odpowiedzialny za jego realizacji wraz z ewentualnymi partnerami. W kartach umieszczono również informację na temat oddziaływania projektu na sferę społeczną, techniczną, przestrzenno-funkcjonalną, środowiskową i/lub gospodarczą oraz cel i kierunek działania, jaki realizuje ten projekt.

Karta zadań 1.1.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Rewitalizacja Rynku w Zakliczynie

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Centralnym miejscem miasta Zakliczyn jest średniowieczny Rynek, największy po Krakowie plac miejski w Małopolsce o wym. 170 m x 100 m z centralnie położonym Ratuszem. Rynek wraz ze średniowiecznym układem urbanistycznym Zakliczyna wpisany jest do rejestru zabytków województwa małopolskiego. Rynek nie tylko miejscem targów odbywających się w każdą środę i sobotę, ale także przestrzenią handlowo-usługową zlokalizowaną w ponad 30 kamienicach położonych wokół Rynku. Rynek to także miejsce funkcjonowania instytucji publicznych (Urząd Miejski w Zakliczynie, Centrum Kultury, Biblioteka Publiczna, Szkoła Podstawowa) oraz ważny punkt na mapie lokalnego transportu publicznego (przystanek autobusowy, postój TAXI). Obecny stan techniczny nawierzchni Rynku, wykonanej z kamienia naturalnego wydobywanego w dolinie Dunajca (tzw. „otoczaki”), powoduje zagrożenie dla użytkowników placu miejskiego, zwłaszcza osób pieszych i poruszających się na wózku. Ponadto samochody parkujące na płycie Rynku powodują stałą degradację nawierzchni. Wymiany wymaga nie tylko nawierzchnia płyty Rynku, dróg i chodników, ale także infrastruktura techniczna pod powierzchnią Rynku, zwłaszcza sieć kanalizacji deszczowej. Szczególnej uwagi wymaga wyeksploatowana i niedostosowana do współczesnych standardów infrastruktura towarzysząca i społeczna – zaniedbane tereny zielone (tzw. „planty”, które są nierzadko miejscem spożywania alkoholu i rozbojów), przestarzałe i energochłonne lampy oświetlenia ulicznego, nieestetyczne ławki uliczne, a także brak fontanny oraz bezpiecznego i estetycznego miejsca spotkań mieszkańców czy turystów. Uporządkowania wymaga sprawa nielegalnie postawionych ponad 30 lat temu budek handlowo-usługowych, nie tylko szpecących krajobraz Rynku, ale ograniczających jego użyteczność.

Rewitalizacja Rynku jest planowana od dawna, a w jej realizacji ma pomóc pozyskanie środków zewnętrznych, gdyż inwestycja wiąże się z wysokimi nakładami finansowymi i Gminie Zakliczyn ciężko będzie udźwignąć gabaryt obciążeń finansowych.

Koncepcja zadania:

Koncepcja zadania zakłada kompleksową rewitalizację przestrzenną i społeczno-gospodarczą Rynku w

126

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 127 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Zakliczynie. Szczególnej uwagi wymaga wymiana nawierzchni płyty Rynku, wymiana nawierzchni dróg i chodników w obrębie Rynku, wyeksponowanie zabytkowego ratusza, będącego siedzibą Zakliczyńskiego Centrum Kultury i Gminnej Biblioteki Publicznej, wymiana wyeksploatowanej infrastruktury technicznej funkcjonującej pod powierzchnią Rynku, szczególnie kanalizacji deszczowej, wymiana lamp oświetlenia ulicznego na stylowe lampy i energooszczędne żarówki, wymiana ławek ulicznych, przekształcenie terenów zieleni miejskiej, budowa fontanny, uporządkowanie istniejących obiektów handlowo-usługowych (kramów) na płycie Rynku oraz renowacja pomnika i zabytkowej studni.

Rysunek 4. Wizualizacja rynku w Zakliczynie po przeprowadzeniu rewitalizacji

Zakres prac modernizacyjnych:

 przebudowa płyty rynku, w tym nawierzchnia dróg publicznych gminnych i powiatowej,  odnowienie elewacji ratusza wraz z wejściami,  przebudowa schodów przy wejściu głównym do ratusza,  budowa fontanny,  przeniesienie pomnika Pamięci Poległych i Pomordowanych za Wolność Ojczyzny w latach 1944 – 1956,  budowa i przebudowa istniejącej instalacji i sieci kanalizacji deszczowej,  przebudowa i rozbudowa istniejącej sieci elektroenergetycznej,  przebudowa istniejącej instalacji i sieci wodociągowej,  budowa miejsc parkingowych,  budowa czterech kramów o pow. ok. 16 m2,  budowa czterech kramów o pow. ok. 24 m2,  mała architektura (ławki, kosze itp.),  likwidacja tzw. „zakliczyńskich plant”, wycinka drzew i krzewów i nowe nasadzenia wokół płyty rynku.

127

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 128 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Rysunek 5. Teren planowanej inwestycji

Efekt zadania:

Rynek w Zakliczynie po przeprowadzonej rewitalizacji stanie się estetyczną, funkcjonalną przestrzenią publiczną łączącą zabytkowy, średniowieczny układ urbanistyczny z potrzebami i wyzwaniami współczesności. Rewitalizacja rynku pozwoli na społeczne ożywienie przestrzeni publicznych, utworzenie nowoczesnego i funkcjonalnego centrum gminy, tworzenie dostępnych, bezpiecznych przestrzeni publicznych i półpublicznych oraz poszerzy rozwój oferty kulturalno-rekreacyjny obszaru. Rynek stanie się miejsce bezpiecznym, zarówno z technicznego punktu widzenia (wyeliminowanie z płyty Rynku granitowych kamieni „otoczaków”, wymiana przestarzałej infrastruktury elektroenergetycznej i kanalizacji deszczowej), z punktu widzenia bezpieczeństwa komunikacyjnego (uporządkowanie miejsc parkingowych, zmiana nawierzchni drogi powiatowej z asfaltu na kostkę z kamienia naturalnego, co zmniejszy prędkość samochodów), jak również z punktu widzenia bezpieczeństwa publicznego (likwidacja tzw. „plant”, będących miejsce spożywania alkoholu).

Poprzez przebudowę płyty i wymianę nawierzchni rynku zostanie ułatwiony dostęp przede wszystkim osobom niepełnosprawnym, poruszających się na wózkach, gdzie na obecną chwilę jest to nie możliwe, gdyż wystające „otoczaki” i zniszczona nieregularna płyta przeszkadzaj w samodzielnym i łatwym poruszaniu się. Kolejny ułatwieniem, które pozwoli na lepsze funkcjonowanie osób niepełnosprawnych będą wyodrębnione specjalne miejsca parkingowe co spowoduje lepszy dostęp do instytucji kultury, instytucji publicznych i handlowo-usługowych.

Wyremontowany rynek poprzez przebudowę kramów wpłynie na uporządkowanie handlu i drobnych usług oraz wzmocni swoją funkcję gospodarczą. Ze społecznego punktu widzenia poprzez powstanie fontanny, nowych ławek i uporządkowanej zieleni miejskiej Rynek stanie się przestrzenią tętniącą życiem, miejscem spotkań mieszkańców oraz miejscem przyjaznym dla turystów.

Bezpośrednim efektem planowanej rewitalizacji rynku będzie zwiększenie atrakcyjności dziedzictwa

128

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 129 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

kulturowego i naturalnego Gminy Zakliczyn. Działania podjęte w projekcie przyczynią się również do poprawy wizerunku oraz wzmocnienia potencjału społecznego i gospodarczego.

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 ha przebudowanej powierzchni rynku  liczba utworzonych miejsc parkingowych  liczba obiektów małej architektury (ławki, kwietniki, kosze uliczne)  liczba wyremontowanych obiektów zabytkowych  liczba wydarzeń zorganizowanych na zrewitalizowanej przestrzeni rynku (rocznie)

Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam, gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania.

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Działki nr 228, nr 230 i część działki nr 229 (droga powiatowa) w miejscowości Zakliczyn

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Gmina Zakliczyn

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2017-2019

PARTNERZY W REALIZACJI

Powiatowy Zarząd Dróg w Tarnowie, Małopolski Konserwator Zabytków w Krakowie – Delegatura w Tarnowie, Zakliczyńskie Centrum Kultury

SZACUNKOWY KOSZT

11 968 018, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 2. Społeczne ożywienie przestrzeni publicznych  Kierunek działań 2.1. Utworzenie nowoczesnego i funkcjonalnego centrum gminy  Kierunek działań 2.3. Tworzenie dostępnych i bezpiecznych przestrzeni publicznych i półpublicznych

Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji  Kierunek działań 3.1. Rozwój oferty kulturalno-rekreacyjnej obszaru rewitalizacji

129

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 130 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Karta zadań 1.2.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Budowa przedszkola i żłobka w Zakliczynie

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Przedszkole Publiczne w Zakliczynie – jako jednostka organizacyjna Gminy Zakliczyn – prowadzi działalność w dwóch obiektach: w budynku parterowym w Zakliczynie, wybudowanym w połowie XX wieku oraz w budynku piętrowym w Lusławicach, wybudowanym w latach 80-tych XX wieku. Oba budynki nie spełniają aktualnych wymogów i norm technicznych oraz sanitarnych dla obiektów przedszkolnych. Należy dodać, że do przedszkola uczęszcza 100 dzieci, a kolejnych kilkadziesiąt dzieci oczekuje corocznie na liście rezerwowej ze względu na brak miejsc. Ponadto w Gminie Zakliczyn nie funkcjonuje żłobek, a z analizy społeczno-demograficznej wynika, że jest rosnące zainteresowanie rodziców umieszczeniem małych dzieci w żłobku. Brak żłobka oraz ograniczona liczba miejsc dla dzieci w publicznym przedszkolu powoduje, że najmłodsi mieszkańcy gminy Zakliczyn mają nierówny start edukacyjny, a rodzice muszą korzystać ze żłobka lub placówek przedszkolnych w innych gminach.

Koncepcja zadania:

Budowa obiektu przedszkola i żłobka planowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie kompleksu budynków Zespołu Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Zakliczynie. Planowany budynek pełnić będzie dwie główne funkcje: przedszkola i żłobka, wybudowany zostanie na planie prostokąta, będzie to budynek piętrowy, przykryty czterospadowym dachem. Budynek wyposażony będzie w windę.

Na parterze budynku znajdzie się sala przedszkolna dla 25 dzieci oraz żłobek przeznaczony dla 16 dzieci, do którego prowadzić będzie osobne wejście. Dodatkowo na parterze znajdzie się kuchnia wraz pomieszczeniami socjalnymi oraz pokój nauczycielski. Na pierwszym piętrze zaplanowano 8 sal przedszkolnych, przeznaczonych na pobyt 25 dzieci w każdej wraz z sanitariatami. Obiekt przedszkola przystosowany będzie dla dzieci w wieku 3-6 lat.

Dzięki lokalizacji placówki w „sercu” gminy, gdzie duża liczba rodziców z terenu całej gminy znajduje zatrudnienie, z usług placówki będą korzystać nie tylko dzieci zamieszkujące miasto, ale też całą gminę ze szczególnym uwzględnieniem miejscowości, gdzie dostęp do tego typu usług jest najbardziej ograniczony (np. Kończyska, Zdonia, Zawada Lanckorońska).

130

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 131 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Zakres prac modernizacyjnych:

Wybudowanie przedszkola i żłobka wraz z:

 budową wewnętrznych instalacji (elektryczną, telefoniczną, internetową, odgromową, gazową, wody zimnej, wody ciepłej, wodociągowej przeciwpożarowej, kanalizacji sanitarnej, wentylacji mechanicznej, centralnego ogrzewania, klimatyzacji)  budową przyłącza wodociągowego, kanalizacji sanitarnej, kanalizacji deszczowej,  budową przyłącza elektroenergetycznego  ogrodzeniem  układem komunikacji wewnętrznej (ciągiem pieszo-jezdnym i miejscami parkingowymi)

Efekt zadania:

 wybudowanie nowego budynku komunalnego pełniącego jednocześnie funkcję żłobka i przedszkola  poprawa poziomu zarządzania edukacją przedszkolną w gminie  wzrost standardu i bezpieczeństwa edukacji przedszkolnej w Zakliczynie  koncentracja edukacji przedszkolnej w jednym budynku w Zakliczynie  zmniejszenie kosztów utrzymania budynków przedszkolnych w gminie  wzrost liczby dzieci uczestniczących w edukacji przedszkolnej w gminie  uruchomienie nowej usługi publicznej w gminie – żłobka dla małych dzieci

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 liczba dzieci uczęszczających do żłobka w skali roku  liczba dzieci uczęszczających do przedszkola w skali roku  liczba opiekunów, nauczycieli i pracowników obsługi pracujących w placówce żłobka i przedszkola

131

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 132 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Działka nr 568/3 i część działki nr 569 w miejscowości Zakliczyn, ul. Malczewskiego 56

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Gmina Zakliczyn

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2017-2018

PARTNERZY W REALIZACJI

Przedszkole Publiczne Nr 1 w Zakliczynie, Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Zakliczynie

SZACUNKOWY KOSZT

5 108 631, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 2. Społeczne ożywienie przestrzeni publicznych  Kierunek działań 2.2. Poprawa dostępności i stanu infrastruktury technicznej i społecznej

Karta zadania 1.3.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Utworzenie Samarytańskiego Centrum Pomocy Seniorom

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Samarytańskie Towarzystwo im. Jana Pawła II jest właścicielem budynku zaplecza magazynowo – biurowego – nieruchomości po byłych stajniach dla zwierząt chorych, przy byłej lecznicy zwierząt

132

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 133 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

wybudowany w latach 60-tych XX w. Budynek ten usytuowany jest na działce nr 633/10 przy ul. Grabina 11 w Zakliczynie o pow. 0,44 ha, której użytkownikiem wieczystym jest Samarytańskie Towarzystwo im. Jana Pawła II w Zakliczynie. Budynek jest budynkiem parterowym niepodpiwniczonym ze stropodachem o pow. zabudowy 116,40 m2, powierzchni użytkowej 88,30 m2 i kubaturze 357 m3.

Na działce o której wyżej mowa usytuowany jest także „Dom Pogodnej Jesieni” – dom pomocy społecznej dla 57 osób przewlekle somatycznie chorych. DPJ prowadzony jest przez Samarytańskie Towarzystwo od 1995 r. Samarytańskie Towarzystwo od samego początku powstania skupia się na realizacji potrzeb ludzi starych, niepełnosprawnych, wymagających całodobowej opieki. W swych działaniach dotyczących potrzeb osób starych dostrzegamy dużą grupę ludzi, którzy nie wymagają opieki stacjonarnej, jednakże ze względu na swoje choroby, niepełnosprawność wymagają dozoru opiekunów, którzy mogliby zapewnić im bezpieczeństwo w codziennym życiu.

Identyfikowanym problemem w sferze społecznej, na który projekt miałby odpowiadać, jest problem starzejącego się społeczeństwa obszaru rewitalizacji i samotności osób starszych, które często pozostają same sobie, bez dodatkowej pomocy, w tym pomocy medycznej.

Koncepcja zadania:

W ramach Utworzenia Samarytańskiego Centrum Pomocy Seniorom planuje się utworzenie:

1. 6 mieszkań chronionych dla seniorów. 2. Pralnie i suszarnię z miejscem pracy dla osoby niepełnosprawnej. 3. Miejsce szkolenia dla wolontariuszy. 4. Zaplecze administracyjne Samarytańskiego Towarzystwa, Domu Pogodnej Jesieni i Samarytańskiego Centrum Pomocy Seniorom.

Zaplanowano, iż oddziaływanie projektu będzie szerokie, nie tylko skoncentrowane na wsparciu osób starszych i samotnych, wymagających dodatkowej pomocy i opieki, zamieszkujących obszar rewitalizacji, ale i z terenu całej gminy, którzy takiej pomocy potrzebują. Zakres prac modernizacyjnych:

W ramach zadania należy:

1. Opracować projekt przebudowy i rozbudowy dla Samarytańskiego Centrum Pomocy Seniorom. 2. Wykonać roboty ziemne fundamentowe. 3. Wykonać konstrukcję budynku. 4. Wykonać instalację sanitarne. 5. Wykonać instalację elektryczne i techniczne. 6. Roboty wykończeniowe. 7. Zagospodarowanie terenu. 8. Zakup mebli i wyposażenia pralni, suszarni i mieszkań chronionych. 9. Opracować Instrukcję Bezpieczeństwa Pożarowego.

Efekt zadania:

1. Utworzenie 6-ciu mieszkań chronionych z przeznaczeniem dla 6 seniorów (nie wyklucza się zamieszkania w 1 mieszkaniu chronionym małżeństwa). 2. Utworzenie dodatkowych miejsc pracy: dla mieszkań chronionych 1,5 etatu, w utworzonej pralni 2 etaty – razem 3,5 etatu. 3. Utworzenie profesjonalnej pralni służącej mieszkańcom Domu Pogodnej Jesieni i mieszkańcom mieszkań chronionych. 4. Poprawa warunków pracy administracji Domu Pogodnej Jesieni i Samarytańskiego Towarzystwa.

133

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 134 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

X Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

1. Liczba utworzonych mieszkań chronionych 2. Liczba osób korzystająca z Samarytańskiego Centrum Pomocy Seniorom 3. Liczba osób, zaangażowanych w działalność Samarytańskiego Centrum Pomocy Seniorom

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Działka nr 633/10, ul. Grabina 11, Zakliczyn

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Zarząd Samarytańskiego Towarzystwa im. Jana Pawła II w Zakliczynie, ul. Grabina 11

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2018 – 2019

PARTNERZY W REALIZACJI

SZACUNKOWY KOSZT

1 308 728, 61 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Karta zadania 1.4.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica

134

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 135 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Rewitalizacja obiektu poprzemysłowego po byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie, przy ul. Spokojnej 1 z przeznaczeniem na Ośrodek Integracji i Ekonomii Społecznej

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „BEZ BARIER” działa od roku 2002 w gminie Zakliczyn i jest organizacją non-profit. Podstawową misją Stowarzyszenia jest pomaganie ludziom w trudnych sytuacjach życiowych. Stowarzyszenie realizuje misję poprzez cele:

 Wszechstronna pomoc dla dzieci specjalnej troski, w tym niepełnosprawnym,  Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób ubogich,  Wyrównywanie edukacyjnych szans dzieci i młodzieży z małych miejscowości,  Poprawa jakości życia Seniorów,  Poprawa stanu zdrowia społeczeństwa.  Promocję wolontariatu  Pomoc osobom po wypadkach komunikacyjnych  Rozwój ekonomii społecznej. Z uwagi na prowadzoną przez SPON BEZ BARIER działalność, niezbędne są odpowiednie pomieszczenia, w tym biurowe, sale szkoleniowo – warsztatowe, sale integracyjne, zaplecze kuchenno - sanitarne a także pomieszczenia do prowadzenia dalszej działalności statutowej a w przyszłości działalności gospodarczej.

W ciągu każdego roku Stowarzyszenie wspiera i pomaga średnio pond 1000 osobom z gminy Zakliczyn. Wśród Beneficjentów wsparcia i współpracy są osoby korzystające z:

 PO Pomoc Żywnościowa: ponad 600 osób,  Programy wsparcia w bezpłatnym leczeniu osób ciężko i przewlekle chorych: ok. 70 osób,  Stypendia dla zdolnej młodzieży z małych miejscowości – około 30 osób,  Placówki wsparcia dziennego dla dzieci – około 40 dzieci,  Kluby samopomocy dla Seniorów i młodzieży – około 90 osób  Pomoc dla osób niepełnosprawnych – organizacja turnusów rehabilitacyjnych – 25 osób  Konsultacje i bezpośrednia pomoc dla mieszkańców, w tym organizacji pozarządowych, grup nieformalnych, sołtysów odwiedzających punkt integracji społecznej: około 400 osób  Osoby poszkodowane w wypadkach komunikacyjnych: średnio około 30 osób  Wolontariusze Bez Barier: około 35 osób  Ponadto czytelnicy pisma „Czytaj Bez Barier” – około 1000 osób. Odbiorcy imprez promocyjnych i akcji charytatywnych – około 500 -800 osób Obecne biuro Stowarzyszenia mieści się w budynku ośrodka zdrowia w Zakliczynie przy ul. Tarnowskiej 2. Stowarzyszenie posiada jedynie wynajmowany pokój na poddaszu o powierzchni 10 m kw. Dużym utrudnieniem w działalności statutowej jest lokalizacja biura, ponieważ mieści się ono na drugim piętrze. Położenie biura utrudnia w znacznym stopniu dostęp do punktu informacyjno – doradczego osób starszych, z dysfunkcjami ruchu, w tym na wózkach. Pracownicy biura schodzą na parter budynku, żeby obsłużyć i udzielić wszelkiej pomocy interesantom i podopiecznym

135

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 136 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Stowarzyszenia, którzy mają problemy z wejściem po schodach na drugie piętro. Niestety w tych okolicznościach nie jesteśmy w stanie zapewnić wysokiego standardu obsługi, ponieważ odbywa się ona w poczekalni ośrodka zdrowia, z ograniczoną strefą komfortu i dyskrecji. Ponadto Stowarzyszenie prowadzi szereg działań o charakterze edukacyjnym, między innymi dla Seniorów, dzieci i młodzieży oraz osób wykluczonych. Problemem jest brak w Zakliczynie sal szkoleniowo – warsztatowych pozbawionych barier architektonicznych. Z uwagi na ten stan rzeczy nasze przedsięwzięcia są przesuwane w czasie lub przenoszone na inny teren z dogodnym dostępem do spotkań dla osób niepełnosprawnych.

Jednocześnie z uwagi na rozbudowaną działalność, brakuje miejsca spotkań dla wolontariuszy i ambitnej młodzieży – studentów, stypendystów Stowarzyszenia Bez Barier. Dla młodzieży tej organizujemy warsztaty, szkolenia oraz spotkania integracyjne. Jednak ze względu na znaczne ograniczenia lokalowe (brak sal i pomieszczeń) niestety ograniczamy tego typu działalność.

Wychodząc naprzeciw tym problemom, w grudniu 2013 roku Stowarzyszenie zakupiło budynek przy ul. Spokojnej 1. Budynek jest z lat siedemdziesiątych i wymaga kapitalnego remontu. Od 2015 roku prowadzone są w nim prace adaptacyjno-remontowe. W budynku przewidzianych jest 14 pomieszczeń o łącznej powierzchni około 300 m kw.

Koncepcja zadania:

Zadanie będzie polegało na remoncie i adaptacji budynku po byłej Spółdzielni Samopomoc Chłopska zlokalizowanego w Zakliczynie, w powiecie tarnowskim w gminie Zakliczyn przy ulicy Spokojnej 1, znajdującym się na działce nr 368/6, stanowiącego własność Wnioskodawcy. Przedmiotowa działka jest objęta ochrona konserwatorską znajdująca się w obszarze układu urbanistycznego Zakliczyna, wpisanego do rejestru zabytków. Na działce tej nie występują obiekty wpisane do rejestru zabytków.

Zakres prac modernizacyjnych:

Zakres prac remontowo – adaptacyjnych składa się z:

1. Nadbudowy obejmującej utworzenie dodatkowej kondygnacji, wykonanie stromego dachu na budynku z wykorzystaniem poddasza na pomieszczenia użytkowe (biurowe oraz techniczne) dostępne poprzez wewnętrzną klatkę schodową. 2. Przebudowy obejmującą wewnętrzną klatkę schodową (rozbiórka starej i wykonanie nowej), przebudowie podestu wejściowego z wykonaniem podjazdu dla osób niepełnosprawnych 3. Rozbudowy polegającej między innymi na wykonaniu schodów zewnętrznych na półpiętro, powiększenia pomieszczenia na parterze oraz na piętrze poprzez nadbudowę tarasu oraz wykonanie windy zewnętrznej na I piętro.

Budynek po remoncie i adaptacji będzie służył do celów statutowych w sferze pożytku publicznego non - profit oraz prowadzonej w przyszłości działalności gospodarczej Stowarzyszenia Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „Bez Barier”.

Efekt zadania:

Remont wraz z adaptacją budynku dostosowaną do prowadzonej działalności statutowej non profit oraz planowanej działalności gospodarczej nie tylko wzmocni i zapewni odpowiedni standard świadczonej pomocy i usług Stowarzyszenia, ale przyczyni się do poprawy sytuacji rodzin o niskim statusie materialnym, osób starszych, niepełnosprawnych w tym poruszającym się na wózkach a także przyczyni się do rozwoju wolontariatu i zapewni ofertę spędzania wolonego czasu dla młodzieży. Ponadto nastąpi rozwój oferty szkoleniowo – warsztatowej skierowanej do mieszkańców Gminy Zakliczyn. Nastąpi podniesienie standardu i jakości świadczonych usług na rzecz ogółu

136

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 137 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

społeczeństwa, w tym dla innych organizacji pozarządowych i grup nieformalnych.

ODDZIAŁYWANIE

Sfera społeczna

Sfera gospodarcza

Sfera przestrzenno-funkcjonalna

Sfera środowiskowa

Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 Powierzchnia budynku oddanego do użytku na cele społeczne i strefę gospodarczą  Liczba zorganizowanych imprez integracyjnych dla mieszkańców gminy (rocznie)  Liczba osób korzystających ze wsparcia otrzymanego przez ośrodek (rocznie)  Liczba wydanych egzemplarzy czasopisma „Czytaj Bez Barier” (rocznie)  Liczba osób zaangażowanych w wolontariat (rocznie)

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Zakliczyn, nr działki 368/6

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym BEZ BARIER

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2017-2018

PARTNERZY W REALIZACJI

Gmina Zakliczyn

SZACUNKOWY KOSZT

1 500 000, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 1. Ograniczenie występowania problemów społecznych na obszarze rewitalizacji  Kierunek działań 1.1. Realizacja działań ukierunkowanych na wsparcie osób pozostających w trudnej sytuacji życiowej  Kierunek działań 1.2. Wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży na obszarze rewitalizacji Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji  Kierunek działań 3.2. Rozwój aktywności gospodarczej na obszarze rewitalizacji

137

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 138 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Karta zadania 1.5.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Utworzenie i prowadzenie przez SPON BEZ BARIER Ośrodka Integracji i Ekonomii Społecznej na bazie budynku przy ul. Spokojnej 1, po byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

W ciągu każdego roku Stowarzyszenie wspiera i pomaga średnio pond 1000 osobom z gminy Zakliczyn. Wśród Beneficjentów wsparcia i współpracy są osoby korzystające z:

138

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 139 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

promocyjnych i akcji charytatywnych – około 500 -800 osób

Obecne biuro Stowarzyszenia mieści się w budynku ośrodka zdrowia w Zakliczynie przy ul. Tarnowskiej 2. Stowarzyszenie posiada jedynie wynajmowany pokój na poddaszu o powierzchni 10 m kw. Dużym utrudnieniem w działalności statutowej jest lokalizacja biura, ponieważ mieści się ono na drugim piętrze. Położenie biura utrudnia w znacznym stopniu dostęp do punktu informacyjno – doradczego osób starszych, z dysfunkcjami ruchu, w tym na wózkach. Pracownicy biura schodzą na parter budynku, żeby obsłużyć i udzielić wszelkiej pomocy interesantom i podopiecznym Stowarzyszenia, którzy mają problemy z wejściem po schodach na drugie piętro. Niestety w tych okolicznościach nie jesteśmy w stanie zapewnić wysokiego standardu obsługi, ponieważ odbywa się ona w poczekalni ośrodka zdrowia, z ograniczoną strefą komfortu i dyskrecji. Ponadto Stowarzyszenie prowadzi szereg działań o charakterze edukacyjnym, między innymi dla Seniorów, dzieci i młodzieży oraz osób wykluczonych. Problemem jest brak w Zakliczynie sal szkoleniowo – warsztatowych pozbawionych barier architektonicznych. Z uwagi na ten stan rzeczy nasze przedsięwzięcia są przesuwane w czasie lub przenoszone na inny teren z dogodnym dostępem do spotkań dla osób niepełnosprawnych.

SPON BEZ BARIER jako lokalny lider wśród NGO nie posiada własnej siedziby i powierzchni biurowej na prowadzenie działalności statutowej Wychodząc naprzeciw tym problemom, w grudniu 2013 roku Stowarzyszenie zakupiło budynek przy ul. Spokojnej 1. Budynek jest z lat siedemdziesiątych i wymaga kapitalnego remontu. Od 2015 roku prowadzone są w nim prace adaptacyjno -remontowe. W budynku przewidzianych jest 14 pomieszczeń o łącznej powierzchni około 300 m kw.

Koncepcja zadania:

Budynek przy ul. Spokojnej 1 w Zakliczynie, chcielibyśmy przeznaczyć na działalność o szerokim aspekcie wspólnoty i gospodarki społecznej. W ramach tego obszaru planujemy utworzyć w oparciu o instrumenty ekonomiczne Ośrodek Ekonomii Społecznej, służący rozwojowi lokalnej społeczności. Kwestia ekonomii społecznej to złożony proces inwestycji w kapitał ludzki wymagający prowadzenia w sposób względnie ciągły, regularnych działań wzmacniających oddalone inicjatywy oraz reintegrację społeczną. SPON BEZ BARIER od lat prowadzi szereg działań, które zapoczątkowały proces integracji społecznej wśród lokalnej społeczności. Zauważając potrzebę intensyfikacji tej działalności, chcemy w oparciu o dotychczasowe doświadczenie, wzmocnione instrumentami ekonomii społecznej utworzyć Ośrodek Integracji i Ekonomii Społecznej. Projekt obejmie około 1000 osób, w tym osoby wykluczone społecznie, osoby chore i niepełnosprawne, seniorzy a także organizacje pozarządowe działające lokalnie.

Projekt ma szerszą skalę oddziaływania niż tylko obszar rewitalizacji, bowiem osoby te zamieszkują teren całej gminy. Wsparciem będą zatem objęci wszyscy mieszkańcy gminy, borykający się z tego typu problemami i potrzebującymi wsparcia Ośrodka, ze szczególnym uwzględnieniem mieszkańców terenu rewitalizacji, gdzie problemy te koncentrują się w sposób szczególny.

Zadanie to jest komplementarne z zadaniem „Rewitalizacja obiektu poprzemysłowego po byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie, przy ul. Spokojnej 1 z przeznaczeniem na Ośrodek Integracji i Ekonomii Społecznej”.

Efekt zadania:

139

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 140 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Remont wraz z adaptacją budynku dostosowaną do prowadzonej działalności statutowej non profit oraz planowanej działalności gospodarczej nie tylko wzmocni i zapewni odpowiedni standard świadczonej pomocy i usług Stowarzyszenia, ale przyczyni się do poprawy sytuacji rodzin o niskim statusie materialnym, osób starszych, niepełnosprawnych w tym poruszającym się na wózkach a także przyczyni się do rozwoju wolontariatu i zapewni ofertę spędzania wolnego czasu dla młodzieży. Ponadto nastąpi rozwój oferty szkoleniowo – warsztatowej skierowanej do mieszkańców Gminy Zakliczyn. Nastąpi podniesienie standardu i jakości świadczonych usług na rzecz ogółu społeczeństwa, w tym wzmocnienie potencjału innych organizacji pozarządowych i grup nieformalnych.

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna

Sfera gospodarcza

Sfera przestrzenno-funkcjonalna

Sfera środowiskowa

Sfera techniczna

WSKAŹNIK

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Zakliczyn, nr działki 368/6

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym BEZ BARIER

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2019-2020

PARTNERZY W REALIZACJI

Gmina Zakliczyn, Gmina Wojnicz, Akademia Rozwoju Filantropii, Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości, Fundacja Dbam o Zdrowie, Bank Żywności w Krakowie, Firma DRB, Fundacja im. Jana Tarnowskiego, Małopolskie Centrum Wolontariatu, Samarytańska Federacja Organizacji Pozarządowych,

140

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 141 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

SZACUNKOWY KOSZT

1 741 238, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Karta zadania 1.6.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Remont, rozbudowa i przebudowa budynku mieszkalno-handlowo-usługowego wraz infrastrukturą.

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Budynek przy ul. Mickiewicza 1 zlokalizowany jest w centralnej części miasta Zakliczyna w pobliżu istniejącego Ratusza. Pełni on funkcje mieszkalną, ale i handlowo-usługową. Budynek ten charakteryzuje się złym stanem technicznym - nieszczelna stolarka okienna i drzwiowa, zniszczona elewacja budynku, konstrukcja dachu do wymiany i pokrycie dachu, przez co „psuje” wizerunek rynku i pogarsza komfort życia osób go zamieszkujących.

Koncepcja zadania:

Koncepcja zadania zakłada poprawę stanu infrastruktury technicznej budynku poprzez wykonanie prac remontowanych, rozbudowę budynku pod funkcję handlowe.

Zakres prac modernizacyjnych:

Remont elewacji budynku, wymiana stolarki, zagospodarowanie działki.

Efekt zadania:

Realizacja zadania przyczyni się do:

141

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 142 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

 poprawy wyglądu i stanu technicznego budynku w najbardziej reprezentacyjnej przestrzeni miasta  powstania nowych miejsc pracy dzięki rozbudowie funkcji handlowo-usługowych  powstanie dodatkowych miejsc parkingowych  poprawy estetyki przestrzeni centralnej miasta

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 Powierzchnia zmodernizowanego obiektu  Liczba nowych miejsc pracy

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Działka 238, ul. Mickiewicza 1, 32-840 Zakliczyn.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Kafel Mariusz, ul. Spokojna 35, 32-840 Zakliczyn

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2018-2020

PARTNERZY W REALIZACJI

SZACUNKOWY KOSZT

350 000, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 2. Społeczne ożywienie przestrzeni publicznych  Kierunek działań 2.1. Utworzenie nowoczesnego i funkcjonalnego centrum gminy  Kierunek działań 2.2. Poprawa dostępności i stanu infrastruktury technicznej i społecznej

142

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 143 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Karta zadania 1.7.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Organizacja i rozwój Placówek Wsparcia Dziennego dla dzieci i młodzieży

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

 Wszechstronna pomoc dla dzieci specjalnej troski, w tym niepełnosprawnym  Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób ubogich  Wyrównywanie edukacyjnych szans dzieci i młodzieży z małych miejscowości  Poprawa jakości życia Seniorów  Poprawa stanu zdrowia społeczeństwa  Promocję wolontariatu  Pomoc osobom po wypadkach komunikacyjnych  Rozwój ekonomii społecznej

Funkcjonowanie placówki wynika z potrzeby społecznej. Na podstawie „Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Zakliczyn na lata 2014-2020” wynika, że Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zakliczynie w 2016 roku zdiagnozował dysfunkcję bezradności u 149 rodzin korzystających z pomocy. Z przedmiotowej analizy wynika, że dysfunkcja bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego jest znaczącą przyczyną trudnej sytuacji życiowej rodzin i osób we wszystkich sołectwach gminy. Dysfunkcja bezradności występuje u 23,9 % rodzin korzystających z pomocy społecznej. W rodzinach tych funkcjonuje 869 osób. W gminie Zakliczyn, poza szkołami brak jest innych placówek realizujących działania wychowawcze, opiekuńcze i edukacyjne. Wobec narastających problemów wychowawczych, emocjonalnych i szkolnych u dzieci, jak również coraz częściej występujących dysfunkcjach i zagrożeniach w rodzinach, zachodzi potrzeba kompleksowej pomocy dziecku i rodzicom w postaci placówki wsparcia dziennego.

Z uwagi na przedstawione powyżej problemy występujące wśród mieszkańców Gminy Zakliczyn, Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „Bez Barier” uruchomiło placówki wsparcia dziennego, której zadaniem jest pomoc rodzinie w niwelowaniu dysfunkcji w zakresie opieki nad dzieckiem, jego wychowaniem oraz ograniczaniem skutków ubóstwa.

Brak wsparcia dla tej grupy społecznej może doprowadzić do pogłębiania problemu w rodzinie i nieść ze sobą wiele konsekwencji zdrowotnych, psychologicznych i społecznych dla dzieci i

143

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 144 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

młodzieży wychowującej się w niej.

Prowadzenie placówki mieści się w zakresie Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2008 r. Nr 115 poz. 728), Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201 poz. 1455). Art. 190 Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 147 poz. 887 z późn. zmianami). SPON BEZ BARIER od 2003 sprawuje opiekę nad dziećmi szczególnej troski, prowadząc placówki wsparcia dla dzieci. Działalność w zakresie opieki nad dzieckiem wspiera Starostwo Powiatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie oraz Gmina Zakliczyn. Stowarzyszenie prowadzi dwie placówki wsparcia dziennego, w Zakliczynie (dotowanych 10 miejsc dla dzieci) oraz w Filipowicach – placówka specjalistyczna (dotowanych 26 miejsc dla dzieci). Ośrodki dla dzieci są czynne codziennie, co najmniej 4 godziny dziennie, w dni nauki szkolnej. Podczas wakacji zajęcia organizowane są wspólnie oraz organizowany jest wyjazd wypoczynkowy dla wychowanków. Podczas codziennych zajęć dzieci otrzymują opiekę pedagoga, psychologa, logopedy i wychowawców pomagających w odrabianiu zajęć. Podczas pobytu dzieci otrzymują posiłek dostosowany do pory dnia i czasu przebywania dziecka w placówce. Dzieci mają również zapewniony transport do domu wraz z opieką po zakończonych zajęciach.

Dotacje ze Starostwa i Gminy wystarczają na podstawową działalność, brakuje środków finansowych na wzbogacenie oferty programowej placówek, wypoczynek letni i wyposażenie. Znając lokalne środowisko widzimy, że ilość miejsc w placówkach jest niewystarczająca. Istnieje potrzeba zorganizowania dodatkowych 8-10 miejsc w ośrodkach. Projekt obejmie wsparciem 36 dzieci – wychowanków placówek wsparcia dziennego w Zakliczynie i Filipowicach w Gminie Zakliczyn.

Efekt zadania:

Standaryzacja placówek wsparcia dziennego wzmocni dotychczasowe działania oraz zapewni odpowiedni standard świadczonych usług dla dzieci i młodzieży specjalnej troski. Ponadto przyczyni się do poprawy sytuacji rodzin o niskim statusie materialnym oraz niewydolnych wychowawczo. Doposażenie placówek, w tym zakup Interaktywnego sprawnościowego placu zabaw dla dzieci staje się niezbędny ze względu na brak odpowiedniej infrastruktury – placu zabaw dla wychowanków. Zakup sprzętu sportowego i sprawnościowego rozwinie zajęcia ruchowe i sportowe dla naszych podopiecznych. Stworzy możliwość aktywnego przebywania na świeżym powietrzu, wprowadzenia treningu, wycieczek.

Z uwagi na fakt przeniesienia specjalistycznej placówki z Zakliczyna do Filipowic i funkcjonowania w nowym pomieszczeniu, wskazane staję się uzupełnienie brakujących elementów i infrastruktury do właściwego funkcjonowania placówki. Zakup sprzętu sportowego i placu zabaw pozwoli na urozmaicenie zajęć i rozwój oferty placówki. Zakupione sprzęty sportowe umożliwią wzbogacenie oferty dla dzieci i młodzieży oraz sprawią, że zajęcia staną się bardziej atrakcyjne i przyczynią się do wzmocnienia kondycji sportowej naszych wychowanków. W wyniku doposażenia placówki planujemy wprowadzić zajęcia sportowe jako stały element zajęć. Rezultatem tych zajęć będą turnieje i zawody sportowe. Brak doposażenia i zakupu nowego sprzętu sportowego, zmniejszy atrakcyjność oferty naszej placówki i może prowadzić do większej absencji dzieci.

Z naszych doświadczeń w prowadzeniu tego typu placówek wynika, że dzieci specjalnej troski wymagają nie tylko opieki, ale też właściwie dobranej i ciągle wzbogacanej oferty gier i zabaw ruchowych, edukacyjnych oraz możliwości różnorodnego spędzania czasu w placówce. W placówce w Filipowicach większość wychowanków stanowią chłopcy z tego też powodu niezbędny staje się zakup sprzętu sportowego i infrastruktury sprawnościowej (interaktywny, sprawnościowy plac zabaw)

144

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 145 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 Liczba utworzonych nowych miejsc w placówkach  Liczba przeprowadzonych warsztatów socjoterapeutycznych (rocznie)  Liczba zorganizowanych wydarzeń i wyjazdów dla wychowanków (rocznie)  Liczba wychowanków placówek (rocznie)

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Zakliczyn, Filipowice

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym BEZ BARIER

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2018-2019

PARTNERZY W REALIZACJI

Gmina Zakliczyn, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Tarnowie, Szkoła w Filipowicach

SZACUNKOWY KOSZT

570 000, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Karta zadania 1.8.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice

145

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 146 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Zakliczyński Piknik Niepodległości

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Obchody świat narodowych w Polsce mają schematyczny zazwyczaj program, który nie jest atrakcyjny dla szerszego odbiorcy. Aby zachęcić różne kręgi społeczne do udziału w obchodach świat narodowych, należy zaproponować atrakcyjny program, który gwarantuje aktywny udział w obchodach i daje poczucie wspólnoty. Stąd zamiast sztywnej celebry, propozycja Sztafety Pamięci dla dzieci młodzieży i dorosłych w formie biegowej i na rowerach, to również organizacja ulicznego biegu niepodległości oraz koncerty. To forma nowoczesnego patriotyzmu i inteligentnego przekazywania treści patriotycznych.

Koncepcja zadania:

Koncepcja zadania zakłada zorganizowanie cyklicznej imprezy - Zakliczyńskiego Pikniku Niepodległości. ZPN składa się z różnych elementów programowych takich jak; uroczystość religijno–patriotyczna (msza święta za Ojczyznę i złożenie wieńców pod pomnikiem poległych za wolną Ojczyznę) oraz elementów sportowo – rekreacyjno – patriotycznych. Sztafeta Pamięci rozpoczyna się na największym na Pogórzu cmentarzu z okresu I wojny światowej w Łowczówku, a kończy w Zakliczynie pod mogiłą i pomnikiem młodego legionisty poległego pod Łowczówkiem. Uczestnicy sztafety przemierzają trasę zapalając znicze na kwaterach wojennych, które mijają w drodze do Zakliczyna. Kolejnym punktem Pikniku jest Uliczny Bieg Niepodległości w Zakliczynie – jeden z najstarszych tego typu biegów organizowanych w Polsce. Po zakończeniu sztafety, biegu a także gry miejskiej oraz wręczeniu pamiątkowych medali i odznak organizowany jest spektakl, zazwyczaj muzyczny w ratuszu. Obchody, w których licznie uczestniczy szczególnie młodzież oraz rodziny trwają w Zakliczynie do rana do godzin wieczornych.

Efekt zadania:

Realizacja zadania przynosi wymierne efekty w zakresie wychowania patriotycznego, przekazywania wiedzy o historii Polski i regionu. Ponadto jest to oferta aktywnego spędzenia czasu wolnego w gronie nie tylko mieszkańców gminy i ościennych gmin, ale uczestników imprezy z Małopolski i z zagranicy (od kilku lat w uroczystościach bierze udział delegacja partnerskiego miasta Zakliczyna z Republiki Węgierskiej – Jaszfenyszaru). To również wymiana doświadczeń i umiejętności na poziomie krajowym i międzynarodowym.

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 Liczba uczestników projektu (rocznie)  Liczba publikacji w mediach na temat wydarzenia (rocznie)

146

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 147 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

 Liczba osób biorących udział w konkursach i olimpiadach o tematyce patriotycznej i humanistycznej (rocznie)

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Zakliczyn. Miejscowości na trasie sztafety pamięci Łowczówek – Zakliczyn.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Zakliczyńskie Centrum Kultury. SKKT PTTK „Compass”.

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2017-2020

PARTNERZY W REALIZACJI

Urząd Miejski w Zakliczynie, Stowarzyszenie „Sokół”, Zespół Szkoły w Zakliczynie, ATA „Styr”, Stowarzyszenie „Klucz”, OSP Zakliczyn.

SZACUNKOWY KOSZT

30 tys. zł –szacunkowy koszt jednej edycji

Całkowity koszt: 120 000, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji  Kierunek działań 3.1. Rozwój oferty kulturalno-rekreacyjnej obszaru rewitalizacji

Karta zadania 1.9.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Międzypokoleniowa impreza kulturalna „Złota Klamra”

147

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 148 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Na terenie obszaru rewitalizacji występuje mała wrażliwość społeczeństwa na niepełnosprawność i deficyty starości. Występuje kult zdrowia, młodości itp. Zaobserwować można także małą integrację pokoleń (dzieci, młodzieży, ludzi dorosłych i seniorów).

Koncepcja zadania:

Celem projektu „Złota Klamra” jest integracja pokoleń: dzieci, młodzieży, ludzi dorosłych i seniorów, uwrażliwienie społeczeństwa na niepełnosprawność i deficyty starości oraz uświadomienie osobom starym, chorym i niepełnosprawnym, że są potrzebni, ważni i szanowani przez społeczeństwo.

W ramach projektu przewiduje się następujące działania:

1. Zorganizowanie konkursu fotograficznego adresowanego do seniorów i młodzieży. 2. Zorganizowanie pokazu dawnych rzemiosł i zanikających zawodów w wykonaniu seniorów. 3. Zorganizowanie imprezy integracyjnej dzieci, młodzieży i seniorów.

Efekt zadania:

Przeprowadzając projekt nastąpi integracja pokoleń dzieci, młodzieży, ludzi dorosłych i seniorów. Lokalne społeczeństwo zastanie uwrażliwione na niepełnosprawność i deficyty starości a ludzie starzy, chorzy, niepełnosprawni będą mieli poczucie, że są potrzebni, ważni i szanowani.

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 Liczba osób biorących udział w międzypokoleniowej imprezie kulturalnej „Złota Klamra” potwierdzona podpisem na liście  Liczba osób zaangażowanych w realizację wydarzenia

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Plac przy Domu Pogodnej Jesieni w Zakliczynie, ul. Grabina 11

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Pracownicy Domu Pogodnej Jesieni w Zakliczynie, członkowie Samarytańskiego Towarzystwa im. Jana Pawła II w Zakliczynie.

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

148

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 149 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

2019 r.

PARTNERZY W REALIZACJI

SZACUNKOWY KOSZT

36 000, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji

 Kierunek działań 3.1. Rozwój oferty kulturalno-rekreacyjnej obszaru rewitalizacji

Karta zadania 1.10.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Święto fasoli OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Struktura gospodarstw rolnych w gminie Zakliczyn, to w znakomitej większości małe rodzinne gospodarstwa rolne (nie towarowe) o pow. od 1 do 2,5 ha. Specyficzna uprawą doliny Dunajca jest fasola endemicznej odmiany „Piękny Jaś”. To pracochłonna uprawa, dająca jednak możliwość relatywnie dużego zysku, w porównaniu do innych upraw. Święto fasoli ma za zadanie promocję tego gatunku warzywa wśród konsumentów i odbiorców fasoli, ma też zachęcać do powiększenia areału uprawy. Dzięki organizacji Święta fasoli, gatunek ten został wpisany najpierw na listę tradycyjnych produktów Małopolski a od niedawna jest chroniony na rynku Unii Europejskiej. To jest jedyna szansa dla niewielkich gospodarstw rodzinnych na sukces ekonomiczny gospodarstwa.

Koncepcja zadania:

Święto fasoli organizowane jest rokrocznie w pierwszy weekend września w okresie, kiedy fasola „Piękny Jaś” dojrzewa jeszcze na plantacjach, ale jest możliwość zbiórki nasion tzw. zielonej fasoli, czyli najszybciej dojrzewających strąków – to daje potencjalnym konsumentom możliwość nabycia najświeższej fasoli podczas imprezy. Główną atrakcją imprezy jest Jarmark Produktu Lokalnego podczas którego gromadzimy około 60 wystawców fasoli, potraw fasolowych oraz innych produktów tradycyjnych Małopolski i Podkarpacia oraz wystawców rękodzieła artystycznego.

149

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 150 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Jarmarkowi towarzyszą występy artystyczne zespołów z kraju i zagranicy. Dla dzieci organizowany jest rodzinny park rozrywki. To największa impreza w Zakliczynie i jedna z najbardziej popularnych w Małopolsce tego typu.

Efekt zadania:

Realizacja zadania przyczyni się do popularyzacji uprawy fasoli „Piękny Jaś” jako potencjalnie najbardziej zyskownego przedsięwzięcia w małych gospodarstwa rodzinnych, promocji lokalnego dziedzictwa opartego na kuchni fasolowej, rozwoju sektora usług czasu wolnego. Zadanie wpłynie także na promocję gminy Zakliczyn jako polskiej stolicy fasoli „Piękny Jaś”.

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 Liczba uczestników imprezy.  Liczba turystów zakwaterowanych w hotelach i ośrodkach oraz gospodarstwach agroturystycznych w terminie organizacji imprezy.  Liczba wystawców Jarmarku Produktu Lokalnego.  Wielkość areału uprawy fasoli Piękny Jaś w dolinie Dunajca.

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Kompleks Sportowo – Rekreacyjny „Kamienic” w Zakliczynie

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Zakliczyńskie Centrum Kultury i Stowarzyszenie „Klucz”

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2017-2020

PARTNERZY W REALIZACJI

Gmina Zakliczyn, Powiat Tarnowski, Województwo Małopolskie, instytucje obsługi rolnictwa.

SZACUNKOWY KOSZT

Ok. 100 tys. zł jedna edycja imprezy.

Całkowity koszt: ok. 400 000, 00 zł

150

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 151 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji  Kierunek działań 3.1. Rozwój oferty kulturalno-rekreacyjnej obszaru rewitalizacji

Karta zadań 1.11.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zawada Lanckorońska Podobszar 7. Zakliczyn

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Remont budynku byłej szkoły w Dzierżaninach wraz z zagospodarowaniem otoczenia budynku

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Budynek dawnej szkoły podstawowej w Dzierżaninach został w 2012 roku gruntowanie wyremontowany wewnątrz przez Gminę Zakliczyn. Obecnie budynek dzierżawiony jest przez Spółdzielnię Socjalną „Serce Pogórza” (podmiot ekonomii społecznej). Spółdzielnia zatrudnia kilka kobiet, prowadzi działalność gastronomiczną (obsługa cateringowa), odbywają się tam też przyjęcia i różnego rodzaju uroczystości rodzinne. W budynku prowadzone są także, przez Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej w Stróżach, Warsztaty Terapii Zajęciowej. Na zajęcia WTZ uczęszcza 20 osób niepełnosprawnych z terenu gminy Zakliczyn, zajęcia odbywają się codziennie od poniedziałku do piątku. Dodatkowo w kompleksie tym (dawne mieszkanie nauczycielskie) znajduje się już jedno mieszkanie chronione, w planach jest wyremontowanie kolejnego.

Niestety zarówno budynek, jak i teren otoczenie wokół budynku nie jest dostosowane do osób niepełnosprawnych, brak jest windy, konieczna jest także termomodernizacja obiektu oraz utworzenie zaplecza sportowo-rekreacyjnego dla mieszkańców i parkingu.

Zdiagnozowanym problemem społecznym dla tego podobszaru jest brak poczucia mieszkańców Dzierżanin, że budynek byłej szkoły jest nadal ich przestrzenią społeczną, nie tylko do spotkań na zebraniach wiejskich. Należy dążyć, aby ten obiekt był miejscem spotkań i przestrzenią do realizacji wspólnych przedsięwzięć mieszkańców, a także oferował spędzanie czasu wolnego dla dzieci i młodzieży. W miejscowości brakuje również dostępnej i bezpiecznej infrastruktury sportowo- rekreacyjnej, mimo istniejącego zapotrzebowania zarówno ze strony dzieci i młodzieży jak i dorosłych mieszkańców.

151

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 152 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Rysunek 6. Budynek dawnej szkoły w Dzierżaninach

Koncepcja zadania:

Koncepcja zadania zakłada wykonanie prac remontowych zewnętrznej części budynku byłej szkoły wraz z montażem windy, remont dawnego mieszkania nauczycielskiego z przeznaczeniem na mieszkanie chronione oraz zagospodarowanie otoczenia wokół budynku na cele sportowo- rekreacyjne.

Zakres prac modernizacyjnych:

 Wykonanie prac remontowo-modernizacyjnych w zewnętrznej części budynku, w tym termomodernizacja budynku  Montaż windy zewnętrznej  Remont byłego mieszkania nauczycielskiego pod funkcje mieszkania chronionego  Zagospodarowanie terenu wokół budynku byłej szkoły pod funkcje rekreacyjno-sportowe (mała architektura, plac zabaw, boisko, altana)  Utworzenie parkingu dla samochodów osobowych

Efekt zadania:

Realizacja zadania przyczyni się do wzmocnienia funkcji społecznej realizowanej przez Spółdzielnię Socjalną „Serce Pogórza” oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej w Stróżach. Montaż windy ułatwi korzystanie z obiektu przez osoby niepełnosprawne ruchowo korzystające z Warsztatów Terapii Zajęciowej. Dodatkowo, z uwagi na zaadaptowanie części budynku pod mieszkanie chronione projekt ten będzie miał walor stricte społeczny – bowiem mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej. Utworzenie ogólnodostępnego, bezpiecznego miejsca spotkań, oferującego mieszkańcom Dzierżanin realizację wspólnych przedsięwzięć i inicjatyw. Utworzenie zaplecza sportowo-rekreacyjnego w otoczeniu budynku oraz udostępnienie go mieszkańcom również poza godzinami pracy obiektu pozwoli na rozszerzenie dostępnej oferty aktywnego spędzania czasu wolnego, co jest szczególnie istotne w kontekście potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży oraz buduje także więzi pomiędzy mieszkańcami, wspiera integrację mieszkańców. Z zaplecza obiektu będą mogli korzystać nie tylko mieszkańcy Dzierżanin, ale także mieszkańcy

152

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 153 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

sąsiednich miejscowości (w szczególności Borowej, która poza boiskiem przyszkolnym nie posiada tego typu obiektów), co pozwoli na zwiększenie skali oddziaływania projektu.

Termomodernizacja obiektu obniży koszty ogrzewania i utrzymania budynku.

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

– Powierzchnia terenu objętego pracami remontowymi – Powierzchnia budynku objętego pracami remontowymi – Liczna nowopowstałych elementów infrastruktury sportowo-rekreacyjnej – Liczba korzystających z oferty spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży (rocznie) – Liczba osób przebywających w mieszkaniach chronionych (rocznie)

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Dzierżaniny 72, nr działki 275/4

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Gmina Zakliczyn

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2017-2018

PARTNERZY W REALIZACJI

Spółdzielnia Socjalna „Serce Pogórza”, Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej w Stróżach, Rada Sołecka Dzierżanin

SZACUNKOWY KOSZT

600 000, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

153

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 154 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Karta zadań 1.12.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Budowa świetlicy wiejskiej w Melsztynie

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Melsztyn, historyczna miejscowość o znaczeniu turystycznym, nie posiada świetlicy wiejskiej ani żadnego budynku gminnego, w którym mieszkańcy mogą spotykać się podczas zebrań wiejskich oraz uroczystości sołeckich. Mieszkańcy na zebraniach wiejskich spotykają się w miejscowej restauracji, dzięki uprzejmości właściciela lokalu. Ponadto w Melsztynie działa także jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, która także nie ma swojej stałej siedziby, a spotkania strażaków odbywają się w domu prezesa jednostki. Nie jest to sytuacja służąca integracji mieszkańców. Brak stałego miejsca spotkań powoduje, że frekwencja za zebraniach wiejskich jest bardzo niska (średnio kilkanaście osób), a mieszkańcy nie organizują własnych inicjatyw kulturalnych i nie angażują się w organizację uroczystości i imprez gminnych, np. Święta fasoli i Dożynek.

Koncepcja zadania:

Planowana świetlica wiejska w Melsztynie stanowić będzie budynek parterowy, murowany, bez piwnic, z poddaszem użytkowym o dachu dwuspadowym, pokrytym dachówką ceramiczną. Świetlica położna będzie w centralnej części miejscowości, przy drodze gminnej prowadzącej do ruin zamku w Melsztynie, licznie odwiedzanego przez turystów. Na parterze budynku planowany jest: hall, klatka schodowa, pomieszczenie gospodarcze, kotłownia, WC, sala świetlicy, kuchnia, pomieszczenie socjalne. Na poddaszu zaplanowano: hall, klatkę schodową, dwie sale spotkań, pomieszczenie gospodarcze.

154

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 155 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Budowa świetlicy wiejskiej służyć będzie lokalnej społeczności jako miejsce zebrań wiejskich, miejsce spotkań strażaków miejscowej jednostki OSP i miejsce organizacji imprez lokalnych. Świetlica zapewni także obsługę turystów przybywających do Melsztyna zwiedzić ruiny średniowiecznego zamku Leliwitów (w budynku będzie można otrzymać pamiątki związane z zamkiem melsztyńskim i Gminą Zakliczyn). Projekt budowlany posiada prawomocne pozwolenie na budowę.

Zakres prac modernizacyjnych:

Wybudowanie świetlicy wiejskiej wraz z:

 wewnętrzną instalacją wodociągową, kanalizacyjną, centralnego ogrzewania, gazową, elektryczną  zewnętrznym odcinkiem instalacji kanalizacji sanitarnej do projektowanego zbiornika wybieralnego  zewnętrznym odcinkiem instalacji wodociągowej z istniejącej studni  zjazdem indywidualnym z drogi gminnej  drenażem z odprowadzeniem do projektowanego zbiornika na wody drenażowe

Efekt zadania:

 wybudowanie nowego budynku komunalnego, służącego mieszkańcom sołectwa Melsztyn, strażakom – ochotnikom oraz turystom  wzrost integracji społecznej mieszkańców sołectwa Melsztyn  wzrost frekwencji na zebraniach wiejskich w Melsztynie  wzrost inicjatyw społecznych i kulturalnych organizowanych przez mieszkańców sołectwa Melsztyn  zagospodarowanie niezabudowanej działki gminnej w centralnej części sołectwa Melsztyn

155

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 156 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 liczba mieszkańców korzystających ze świetlicy w skali roku  liczba turystów korzystających ze świetlicy w skali roku  liczba inicjatyw społecznych i kulturalnych organizowanych w świetlicy wiejskiej przez mieszkańców w skali roku

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Działki nr 68 i nr 70 w miejscowości Melsztyn

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Gmina Zakliczyn

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2019-2020

PARTNERZY W REALIZACJI

Sołectwo Melsztyn

SZACUNKOWY KOSZT

515 146, 28 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 2. Społeczne ożywienie przestrzeni publicznych  Kierunek działań 2.2. Poprawa dostępności i stanu infrastruktury technicznej i społecznej  Kierunek działań 2.3. Tworzenie dostępnych i bezpiecznych przestrzeni publicznych i półpublicznych Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji  Kierunek działań 3.1. Rozwój oferty kulturalno-rekreacyjnej obszaru rewitalizacji

Cel strategiczny 1. Ograniczenie występowania problemów społecznych na obszarze rewitalizacji  Kierunek działań 1.2. Wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży na obszarze rewitalizacji

156

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 157 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Karta zadań 1.13.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Budowa świetlicy wiejskiej i zaplecza sportowego w Paleśnicy

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Miejscowość Paleśnica nie posiada świetlicy wiejskiej w której mieszkańcy mogą spotykać się podczas zebrań wiejskich oraz uroczystości sołeckich. Mieszkańcy na zebraniach wiejskich i lokalnych uroczystościach spotykają się w miejscowej szkole, dzięki uprzejmości dyrektora placówki. Jednak nie zawsze w dogodnym dla mieszkańców terminie szkoła jest w stanie udostępnić swoje pomieszczenia. Nowoczesnego zaplecza sportowego nie posiada także lokalny Parafialny Klub Sportowy Jedność Paleśnica. Klub sportowy korzysta z prowizorycznych budynków kontenerowych, które postawiono przy miejscowym boisku sportowym w latach 90-tych ubiegłego wieku jako obiekty tymczasowe. Ich okres używalności technicznej już minął i obecnie używane są głównie jako magazyn sprzętu sportowego, bowiem nie nadają się do roli szatni sportowej. Powoduje to, że klub piłkarski, który osiąga wysokie wyniki sportowe nie może awansować do wyższej klasy rozgrywek ze względu na niespełnienie wymogów licencyjnych zaplecza sportowego.

Koncepcja zadania:

Planowany budynek w Paleśnicy pełnić będzie dwie główne funkcje: świetlica wiejskiej i zaplecza sportowego dla Parafialnego Klubu Sportowego Jedność Paleśnica (klub piłki nożnej). Budynek zaprojektowano jako dwukondygnacyjny – przyziemie oraz I piętro, nie podpiwniczony, murowany, o dachu dwuspadowym, pokrytym blachą płaską. W sąsiedztwie budynku zaprojektowano 4 miejsca postojowe, w tym 1 dla osoby niepełnosprawnej.

157

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 158 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Podstawową funkcją budynku będzie świetlica wiejska dla lokalnej społeczności, w tym celu w budynku wydzielona została sala główna, która może pomieścić do 50 osób. Budynek wyposażony będzie w zaplecze kuchenne oraz pomieszczenia sanitarne dostępne dla osób niepełnosprawnych. Przewiduje się, że ze świetlicy będą korzystali przede wszystkim mieszkańcy Paleśnicy, ale i też mieszkańcy sąsiadującej Jamnej, w której nie funkcjonuje żadna tego typu placówka i która nie posiada zaplecza na zorganizowanie takiej świetlicy. Drugą funkcją budynku będzie zaplecze sportowe (szatnie) dla obsługi Parafialnego Klubu Sportowego Jedność Paleśnica i innych wydarzeń o charakterze sportowo-rekreacyjnym rozgrywanych na sąsiadującym ze świetlicą boisku sportowym. Z szatni korzystać będą mogły jednocześnie dwie drużyny (razem ok. 30 osób) oraz sędziowie, dla których zaplanowano oddzielne pomieszczenie. Każda z szatni wyposażona będzie w oddzielne łazienki wraz z natryskami. Z szatni będzie bezpośrednie wyjście na boisko sportowe. Jednocześnie rozebrane zostaną dotychczasowe kontenery służące jako zaplecze klubu sportowego.

Projekt budowlany posiada prawomocne pozwolenie na budowę.

Zakres prac modernizacyjnych:

Wybudowanie świetlicy wiejskiej i zaplecza sportowego wraz z:

 wewnętrzną instalacją wodociągową, kanalizacyjną, centralnego ogrzewania, gazową, elektryczną, wentylacji mechanicznej i chłodu  zewnętrzną instalacją kanalizacyjną do studzienki  zewnętrzną instalacją wodociągową z studni  zewnętrzną instalacją elektryczną  zewnętrzną instalacją gazową  przyłączem kanalizacyjnym do sieci gminnej

Efekt zadania:

 wybudowanie nowego budynku komunalnego, służącego mieszkańcom sołectwa Paleśnica oraz zawodnikom miejscowego piłkarskiego klubu sportowego i klubów przyjezdnych  wzrost integracji społecznej mieszkańców sołectwa Paleśnica  wzrost frekwencji na zebraniach wiejskich w Paleśnicy  wzrost inicjatyw społecznych i kulturalnych organizowanych przez mieszkańców sołectwa Paleśnica

158

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 159 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

 zwiększenie estetyki działki gminnej poprzez rozebranie dotychczasowych kontenerów służących jako zaplecze klubu sportowego

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 liczba mieszkańców korzystających ze świetlicy w skali roku  liczba osób (m.in. piłkarzy, trenerów, sędziów) korzystających z zaplecza sportowego w skali roku  liczba inicjatyw społecznych i kulturalnych organizowanych przez mieszkańców w świetlicy wiejskiej w skali roku

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Działka nr 107/2 w miejscowości Paleśnica

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Gmina Zakliczyn

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2017-2018

PARTNERZY W REALIZACJI

Sołectwo Paleśnica, Parafialny Klub Sportowy Jedność Paleśnica

SZACUNKOWY KOSZT

1 329 892, 06 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 1. Ograniczenie występowania problemów społecznych na obszarze rewitalizacji

159

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 160 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

 Kierunek działań 1.2. Wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży na obszarze rewitalizacji

Karta zadania 1.14.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Termomodernizacja budynku remizy Ochotniczej Straży Pożarnej w Filipowicach

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Budynek Ochotniczej Straży Pożarnej w Filipowicach to główne miejsce spotkań miejscowej i lokalnej społeczności. Został on w ostatnich latach zmodernizowany wewnątrz, tak aby poprawić jego funkcjonalność i parametry techniczno-budowlane. Wykonano m.in. centralne ogrzewanie gazowe i przebudowano strop wraz z jego ociepleniem nad salą główną. Problem stanowi brak zewnętrznego ocieplenia co generuje ogromne koszty związane z jego ogrzewaniem. Problemem drugorzędnym jest nieestetyczny wygląd zewnętrzny obiektu, który w swoisty sposób jest wizytówką miejscowości zlokalizowaną w samym centrum.

160

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 161 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Rysunek 7. Budynek remizy OSP w Filipowicach

Koncepcja zadania:

Zadanie polegać będzie na wykonaniu docieplenia ścian zewnętrznych budynku remizy wraz z wykonaniem elewacji (położenie zaprawy tynkarskiej i malowaniem). Zadaniem towarzyszącym będzie wymiana parapetów zewnętrznych.

Zakres prac modernizacyjnych:

 Mocowanie, przyklejanie i łączenie płyt styropianowych  Zbrojenie siatkami ochronnymi płyt styropianowych  Nakładania zaprawy tynkarskiej, malowanie  Wymiana parapetów zewnętrznych

Efekt zadania:

 Poprawa stanu technicznego, estetyki i wygląda obiektu użyteczności publicznej  Zmniejszenie kosztów ponoszonych na ogrzewanie obiektu  Poprawa wizerunkowa miejscowości

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

161

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 162 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

 Powierzchnia budynku poddana termomodernizacji  Ilość zaoszczędzonej energii cieplnej [GJ/rok]

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Budynek remizy OSP. Działka nr. 574. Filipowice 163, 32-840 Zakliczyn.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Ochotnicza Straż Pożarna w Filipowicach

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2018-2019

PARTNERZY W REALIZACJI

Urząd Miejski w Zakliczynie, Zakliczyńskie Centrum Kultury

SZACUNKOWY KOSZT

60 000, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Karta zadań 1.15.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zawada Lanckorońska Podobszar 7. Zakliczyn

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Zagospodarowanie przestrzeni wokół Zespołu Szkoły Podstawowej i Przedszkola w Filipowicach

162

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 163 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Boisko sportowe znajdujące się przy ZSPiP w Filipowicach posiada nawierzchnię z trawy naturalnej. Stan techniczny nawierzchni boiska jest zły i posiada niską przydatność w zakresie realizacji funkcji sportowej przez stałych użytkowników obiektu – uczniów szkoły i mieszkańców miejscowości. Przy szkole nie ma również parkingu dla samochodów rodziców, którzy przywożą dzieci do szkoły. W celu organizacji parkingu Gmina Zakliczyn w 2016 roku zakupiła działkę w bezpośrednim sąsiedztwie szkoły. Od września 2017 roku szkoła w Filipowicach stanie się placówką ośmioklasową, zatem zwiększy się zarówno liczba uczniów, jak również liczba nauczycieli. Ważne zatem staje się przeprowadzenie przy szkole inwestycji w zakresie infrastruktury sportowej i parkingowej.

Rysunek 8. Teren wokół ZSPiP w Filipowicach

Koncepcja zadania:

Koncepcja zadania zakłada zagospodarowanie przestrzeni wokół budynku szkoły na cele sportowo - rekreacyjne poprzez remont infrastruktury sportowej i stworzenie wielofunkcyjnej przestrzeni do realizacji różnego rodzaju aktywności sportowych. Infrastruktura ta będzie służyć zarówno uczniom szkoły, pozwalając na realizację działań sportowo-rekreacyjnych placówki, jak i mieszkańcom Filipowic, którzy będą mogli rozwijać swoje zainteresowania sportowe. Z terenu, będą mogli także korzystać mieszkańcy pobliskich miejscowości, którzy nie posiadają takich obiektów, a w szczególności mieszkańcy sąsiedniej Rudy Kameralnej.

W ramach zadania zostanie wybudowana przestrzeń parkingowa dla samochodów, w bezpiecznej odległości od infrastruktury sportowej oraz w dogodnej lokalizacji komunikacyjnej (bezpośredni zjazd z drogi powiatowej Zakliczyn - Czchów) oraz wykonane zostaną niezbędne prace remontowo- modernizacyjne w otoczeniu szkoły.

Zakres prac modernizacyjnych:

 Utworzenie przy szkole boiska wielofunkcyjnego o nawierzchni bezpiecznej  Budowa parkingu dla samochodów osobowych zgodnie z obowiązującymi przepisami techniczno–budowlanymi  Wykonanie prac remontowo-modernizacyjnych przy szkole (remont ogrodzenia).

Efekt zadania:

Realizacja zadania przyczyni się do utworzenia ogólnodostępnego, wielofunkcyjnego i bezpiecznego miejsca spotkań, oferującego zarówno uczniom szkoły, jak i mieszkańców Filipowic i sąsiednich terenów zdegradowanych realizację wspólnych aktywności ruchowych i sportowych. Modernizacja zaplecza sportowo-rekreacyjnego oraz udostępnienie go mieszkańcom również poza godzinami

163

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 164 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

pracy szkoły pozwoli na rozszerzenie dostępnej oferty aktywnego spędzania czasu wolnego, co jest szczególnie istotne w kontekście potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży oraz buduje także więzi pomiędzy mieszkańcami, wspiera integrację mieszkańców. Realizacja zadania przyczyni się również do wykonania w bezpośrednim sąsiedztwie szkoły nowej, ogólnodostępnej przestrzeni parkingowej dla samochodów osobowych.

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

– Powierzchnia terenu objętego pracami modernizacyjnymi – Liczna nowopowstałych elementów infrastruktury sportowo-rekreacyjnej – Liczba zorganizowanych wydarzeń i imprez na zrewitalizowanej przestrzeni (rocznie) – Liczba nowych miejsc parkingowych – Powierzchnia wyremontowanego ogrodzenia wokół szkoły.

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Filipowice 125, Numer działek 491, 487

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Gmina Zakliczyn

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2017-2020

PARTNERZY W REALIZACJI

Zespół Szkoły Podstawowej i Przedszkola w Filipowicach, Rada Sołecka Filipowic

SZACUNKOWY KOSZT

250 000, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

164

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 165 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji  Kierunek działań 3.1. Rozwój oferty kulturalno-rekreacyjnej obszaru rewitalizacji

Karta zadań 1.16.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Budowa innowacyjnego Centrum Usług Wspólnych wraz z systemem zarządzania logistyką dostaw dla klientów strategicznych, obsługą, diagnostyką samochodów osobowych i ciężarowych.

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Przedsiębiorstwo Międzynarodowy i Krajowy Przewóz Towarów Kazimierz Olszański, ze względu na swój rozwój musi rozwiązać problem związany z wdrożeniem innowacyjnego Centrum Usług Wspólnych wraz z systemem zarządzania logistyką dostaw dla klientów strategicznych. Integralną częścią projektu musi być podniesienie jakości usługi i diagnostyki samochodów osobowych i ciężarowych.

Koncepcja zadania:

Projekt inwestycyjny zakłada budowę innowacyjnego Centrum Usług Wspólnych wraz z systemem zarządzania logistyką dostaw dla klientów strategicznych, obsługą i diagnostyką samochodów osobowych i ciężarowych, opartego na rewitalizacji terenów przemysłowych po tejże spółdzielni w Roztoce. Projekt zakłada połączenie działań o charakterze rewitalizacyjnym związanych z wdrożeniem innowacyjnych rozwiązań w zakresie zarządzania logistyką diagnostyką i obsługa klientów strategicznych

Zakres prac modernizacyjnych:

Prace modernizacyjne –budowlane związane z utworzeniem Centrum Usług Wspólnych:

 Innowacyjny system zarządzania logistyka dostaw do klientów strategicznych.  Ośrodek B+R w zakresie badań i wdrożeń innowacyjnych rozwiązań w zarządzaniu logistyką, diagnostyce, obejmując innowacje technologiczne, procesowe, marketingowe.  Prace będą realizowane na bazie obiektów poprzemysłowych byłej Spółdzielni w Roztoce.

Efekt zadania:

Efektem zadania będzie utworzenie innowacyjnego w skali Małopolski Centrum Usług Wspólnych wraz z systemem zarządzania logistyką dostaw dla klientów strategicznych obsługą i diagnostyką szczególnie samochodów ciężarowych. Realizacja projektu zapewni zwiększenie konkurencyjności i efektywności ekonomicznej przedsiębiorstwa. Projekt będzie miał wpływ także na rozwiązanie

165

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 166 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

szeregu problemów społecznych na obszarze rewitalizacyjnym Gminy Zakliczyn a związanych ze zmniejszeniem wskaźnika bezrobocia w szczególności wśród mieszkańców obszaru rewitalizacji, podniesieniem jakości i komfortu życia co najmniej 20 rodzin nowozatrudnionych pracowników. Projekt będzie miał pozytywny wpływ na utrzymanie standardów środowiskowych i ograniczenie emisji CO2 do atmosfery.

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 Powierzchnia zrewitalizowanej przestrzeni poprzemysłowej  Liczba nowych miejsc pracy  Zwiększenie wpłat do budżetu Gminy Zakliczyn z tyt. Różnych podatków w skali roku

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Roztoka, nr. działki: 88/19, 88/5

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Międzynarodowy i Krajowy Przewóz Towarów Kazimierz Olszański

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2017-2019

PARTNERZY W REALIZACJI

SZACUNKOWY KOSZT

8 000 782, 50 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji  Kierunek działań 3.2. Rozwój aktywności gospodarczej na obszarze rewitalizacji

166

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 167 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Karta zadania 1.17.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Zagospodarowanie wyrobiska po żwirowego w Roztoce z przeznaczeniem na ośrodek sportowo- rekreacyjny.

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Na terenie miejscowości Roztoka znajduje się niezagospodarowany teren wyrobiska po żwirowego.

Koncepcja zadania:

Koncepcja zadania zakłada utworzenie ośrodka rekreacyjno-sportowego po wyrobiskach żwirowych.

167

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 168 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Zakres prac modernizacyjnych:

Utworzenie ścieżek spacerowych, budowa plaży, pole kempingowe, plac zabaw dla dzieci, budowa pomostu cumowniczego, budowa ścieżki zdrowia połączonej z otwartą siłownią, budowa zespołu boisk do małych gier, budowa sektora gastronomi, budowa ogrodzenia kąpieliska dla dzieci, budowa budynku WOPR z wieżą ratowniczą, budowa parkingu, infrastruktura -zieleń, oświetlenie, ławki,

168

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 169 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

kosze, strona internetowa.

W ramach prac modernizacyjnych zakłada się realizację następujących elementów:

 Roboty związane z utwardzeniem linii brzegowej jeziora oraz budowa ścieżki spacerowej  Budowa plaży o powierzchni 27000 m ².  Budowa 3 domków (jeden domek o pow. 40 m²).  Pole kempingowe dla kamperów (10 stanowisk).  Plac zabaw dla dzieci.  Pole namiotowe dla 50 osób.  Budowa pomostu cumowniczego dla rowerów wodnych, kajaków i łodzi wiosłowych (długość pomostu 20 m, szerokość 5 m.  Budowa ścieżki zdrowia połączona z otwartą siłownią zewnętrzną (drabinka z drążkiem, podciąg nóg, ławka, prostownik pleców, wyciąg górny, wyciskanie siedząc, biegacz, twister, wahadło, stojak dla 5 rowerów).  Budowa zespołu boisk do małych gier (piłka ręczna, pika siatkowa, tenis, badminton).  Budowa mola rekreacyjnego o długości 100 m i szerokości 6 m.  Budowa sektora gastronomi (5 stanowisk).  Budowa ogrodzenia kąpieliska dla dzieci i młodzieży.  Budowa budynku WOPR z wieża ratowniczą (wysokość wieży 2 m, szerokość 10 m).  Innowacyjny system komputerowy zarządzania ośrodkiem, połączony z interaktywną stroną internetową, promującą ośrodek i służącą do rezerwacji miejsc pobytu i jego usług.  Infrastruktura zewnętrzna i mała architektura: zieleń, drogi wewnętrzne, oświetlenie, ławki, kosze na śmieci, etc.  Budowa parkingu dla 30 samochodów osobowych. Efekt zadania:

Promocja dla gminy Zakliczyn, organizacja czasu wolnego dla mieszkańców oraz turystów.

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 Liczba osób korzystających z oferty ośrodka (rocznie)  Liczba utworzonych miejsc pracy  Liczba utworzonych miejsc parkingowych  Liczba utworzonych elementów małej architektury  Powierzchnia zagospodarowanego terenu na cele rekreacyjno-sportowe

169

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 170 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Działki Roztoka nr: 85, 84, 83, 82, 81, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129,

Działki nr Zawada Lanc. 216, 217, 218,219

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Zakład Eksploatacji Kruszywa Roztoka Mieczysław Świderski & Łukasz Świderski przedsiębiorstwo wielobranżowe sp. j. Roztoka 1, 32-831 Olszyny

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2018-2022

PARTNERZY W REALIZACJI

SZACUNKOWY KOSZT

2 823 312, 50 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji  Kierunek działań 3.1. Rozwój oferty kulturalno-rekreacyjnej obszaru rewitalizacji  Kierunek działań 3.2. Rozwój aktywności gospodarczej na obszarze rewitalizacji Cel strategiczny 2. Społeczne ożywienie przestrzeni publicznych  Kierunek działań 2.2. Poprawa dostępności i stanu infrastruktury technicznej i społecznej  Kierunek działań 2.3. Tworzenie dostępnych i bezpiecznych przestrzeni publicznych i półpublicznych

Karta zadań 1.18.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zawada Lanckorońska Podobszar 7. Zakliczyn

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Remont dawnego budynku szkoły w Zawadzie Lanckorońskiej na cele społeczne – utworzenie świetlicy wiejskiej z częścią noclegową

170

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 171 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Budynek dawnej szkoły podstawowej w Zawadzie Lanckorońskiej obecnie wykorzystywany jest jedynie do organizacji zebrań wiejskich lub spotkań Rady Sołeckiej. Po likwidacji szkoły gminnej przez kilka lat budynek był dzierżawiony i prowadziła tam działalność „zielona szkoła”. Aktualny stan techniczny budynku jest niski, jego utrzymanie w okresie zimowym jest kosztowne (brak termomodernizacji), stan pomieszczeń i sanitariatów nie pozwala na kontynowanie funkcji noclegowej, wskazanej z punktu widzenia atrakcyjnego, turystycznego położenia miejscowości. Ponadto otoczenie budynku charakteryzuje się niskim poziomem estetyki oraz generalnie słabym zagospodarowaniem przestrzennym terenu (m.in. brak ławek, altany, koszy na śmieci, zieleni urządzonej, itp.).

Dodatkowo, identyfikowanym problemem społecznym dla tej miejscowości jest brak miejsca spotkań i integracji społecznej dla mieszkańców. Obecnie nie funkcjonuje taka przestrzeń, w której mieszkańcy mogliby się spotykać i realizować wspólne przedsięwzięcia. W miejscowości tej nie funkcjonuje również żadna organizacja pozarządowa.

W trakcie prowadzonych konsultacji zarówno mieszkańcy, jak i inni użytkownicy tego podobszaru postulowali wykorzystanie potencjału tkwiącego w tym obiekcie i zaadaptowanie go na funkcje społeczne (świetlica wiejska, miejsce spotkań) z uzupełniającą funkcją turystyczną (noclegową).

Rysunek 9. Budynek dawnej szkoły w Zawadzie Lanckorońskiej

Koncepcja zadania:

Koncepcja zadania zakłada kompleksowy remont budynku byłej szkoły podstawowej pod funkcje świetlicy wiejskiej z wydzieloną częścią noclegową oraz zagospodarowanie otoczenia budynku, dla stworzenia nowej przestrzeni publicznej i społecznej w miejscowości.

Zakres prac modernizacyjnych:

 Wykonanie prac remontowo-modernizacyjnych w budynku  Termomodernizacja budynku  Przystosowanie obiektu do funkcji noclegowej  Zagospodarowanie i uporządkowanie przestrzenne terenu wokół budynku byłej szkoły (mała architektura, altana, zieleń)

171

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 172 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Efekt zadania:

Realizacja zadania przyczyni się do utworzenia ogólnodostępnego, bezpiecznego miejsca spotkań, oferującego mieszkańców Zawady Lanckorońskiej realizację wspólnych przedsięwzięć w formule świetlicy wiejskiej. Udostępnienie obiektu mieszkańcom również poza godzinami pracy świetlicy pozwoli na rozszerzenie dostępnej oferty aktywnego spędzania czasu wolnego, co jest szczególnie istotne w kontekście potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży oraz buduje także więzi pomiędzy mieszkańcami, aktywizuje i wspiera integrację mieszkańców. W wyniku wydzielenia i wyremontowania części obiektu (piętra) pod funkcję noclegową miejscowość podkreśli swój atrakcyjny turystyczny charakter, a dodatkowo powstaną nowe miejsca pracy w usługach turystycznych. Otoczenie budynku nabierze estetyki i uporządkowania przestrzennego. Termomodernizacja obniży koszty ogrzewania i utrzymania budynku.

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

– Powierzchnia budynku objętego pracami remontowymi – Liczba zorganizowanych spotkań i wydarzeń w świetlicy (rocznie) – Liczba osób korzystających ze świetlicy wiejskiej (rocznie) – Liczba osób korzystających z obiektu z części noclegowej (rocznie) – Liczba utworzonych obiektów małej architektury

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Zawada Lanckorońska, Działka nr 137/1

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Gmina Zakliczyn

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2017-2019

PARTNERZY W REALIZACJI

Rada Sołecka Zawady Lanckorońskiej

SZACUNKOWY KOSZT

250 000, 00 zł

172

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 173 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji  Kierunek działań 3.1. Rozwój oferty kulturalno-rekreacyjnej obszaru rewitalizacji Cel strategiczny 2. Społeczne ożywienie przestrzeni publicznych  Kierunek działań 2.2. Poprawa dostępności i stanu infrastruktury technicznej i społecznej  Kierunek działań 2.3. Tworzenie dostępnych i bezpiecznych przestrzeni publicznych i półpublicznych

Karta zadania 1.19.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Dożynki Gminy Zakliczyn OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Dożynki Gminy Zakliczyn to bardzo ważny element lokalnego dziedzictwa. W gminie Zakliczyn impreza organizowana była do końca lat siedemdziesiątych ub. wieku i zaniechana w latach 90 – tych. Dopiero pod wpływem popularności organizowanych przez prywatną firmę lokalnych „Dożynek z firmą Ramix” w środowisku Filipowic we współpracy z instytucją kultury nastąpiła reaktywacja: najpierw jako Dożynki Filipowickie i z biegiem czasu jako Dożynki Gminy Zakliczyn. Od siedmiu lat impreza ma wymiar gminny i jest organizowana rokrocznie w kolejnym sołectwie gminy Zakliczyn. W roku 2016 w Paleśnicy w Dożynkach Gminy Zakliczyn wzięło udział 15 sołectw – co jest rekordową frekwencją. W ten sposób dożynki stały się jedną z najpopularniejszych i największych imprez w gminie Zakliczyn.

Koncepcja zadania:

Koncepcja zadania zakłada realizację cyklicznych imprez skierowanych do lokalnej społeczności – gminnych dożynek. W każdej edycji imprezy gospodarzem jest inne sołectwo gminy Zakliczyn. Prosty i przejrzysty regulamin imprezy zachęca do udziału sołectwa. Należy przygotować i zaprezentować wieniec dożynkowy podczas mszy św. dziękczynnej, ośpiewać wieniec na scenie i przekazać go z godnie z tradycją wybranej osobie bądź instytucji. Po prezentacji sołectw organizowana jest biesiada dożynkowa, konkursy oraz zabawy dla delegacji sołeckich oraz uczestników imprezy.

Koncepcja zadania zakłada również modernizacją i przystosowanie terenów, na których realizowana będzie impreza, do jej potrzeb.

173

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 174 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Efekt zadania:

Realizacja zadania przyczyni się do integracji i pobudzenia aktywności społeczności lokalnej, w tym mieszkańców obszaru rewitalizacji. Zadanie przyczyni się także do utworzenia atrakcyjnej oferty spędzania czasu wolnego dla mieszkańców, ale i turystów. Dodatkowym efektem zadania będzie także ochrona i kultywowanie dziedzictwa lokalnego.

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 Liczba sołectw uczestniczących aktywnie w dożynkach (delegacja z wieńcem dożynkowym).  Liczba uczestników imprezy.  Udział sołectw w kolejnych edycjach (powtarzalność udziału).  Liczba powstałych grup formalnych i nieformalnych w sołectwach aktywnie uczestniczących w dożynkach.

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Każda kolejna edycja Dożynek Gminy Zakliczyn odbywa się w innym sołectwie. W roku 2016 gospodarzem była Paleśnica. W roku 2017 gospodarzem będą Stróże, w kolejnych latach dożynki planowane są w Zakliczynie i Filipowicach.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Sołectwo – gospodarz edycji dożynek; Rada Sołecka

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2017-2020

PARTNERZY W REALIZACJI

Gmina Zakliczyn, Zakliczyńskie Centrum Kultury, organizacje pozarządowe działające w poszczególnych sołectwach.

SZACUNKOWY KOSZT

Szacunkowy koszt jednej edycji imprezy to od 15 do 30 tys. zł.

174

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 175 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Całkowity koszt: ok. 120 000, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji  Kierunek działań 3.1. Rozwój oferty kulturalno-rekreacyjnej obszaru rewitalizacji

Karta zadania 1.20.

Podobszar rewitalizacji, którego dotyczy projekt:

Podobszar 1. Dzierżaniny Podobszar 2. Melsztyn Podobszar 3. Paleśnica Podobszar 4. Roztoka Podobszar 5. Filipowice Podobszar 6. Zakliczyn Podobszar 7. Zawada Lanckorońska

TYTUŁ ZADANIA/PROJEKTU

Zakliczyńska Majówka Historyczna – szlakiem wybitnych miejsc i rodów OPIS ZADANIA/PROJEKTU

Stan istniejący:

Gmina Zakliczyn to obszar obfitujący w bogate dziedzictwo kultury materialnej i niematerialnej, obszar, z którym związanych jest wiele wybitnych postaci historycznych: od założyciela miasta Wawrzyńca Spytko Jordana poprzez artystę – malarza Jacka Malczewskiego czy współczesnych - prof. Krzysztofa Pendereckiego, o. Jana Górę i innych. Zakliczyńska Majówka Historyczna odpowiada na potrzebę poznania historii gminy Zakliczyn i związanych z tą historią postaci i budowania poczucia dumy z pochodzenia i zamieszkania w tej wyjątkowej okolicy.

Koncepcja zadania:

Zakliczyńska Majówka Historyczna to cykliczny projekt edukacji regionalnej polegający na wędrówce wybranym szlakiem historycznym połączoną z wykładem historycznym na temat postaci i miejsc z tymi postaciami związanych. Do tej pory Majówki zostały zorganizowane w Melsztynie, Gwoźdźcu, Lusławicach, Zakliczynie (klasztor Franciszkanów) i Domosławicach. W roku 2017, w związku z 460 rocznicą lokacji Zakliczyna, będzie to wędrówka po historycznej części Zakliczyna z wykładem historycznym, który odbędzie się w kościele p.w. św. Idziego opata w Zakliczynie. Po wędrówce wybranym szlakiem i wykładzie, uczestnicy i organizatorzy Majówki spotykają się przy ognisku bądź grillu (w zależności od możliwości) na wspólnej biesiadzie. Majówka organizowana jest cyklicznie w dniu święta Konstytucji 3 Maja. W planach na kolejne lata są: Zawada Lanckorońska, Ruda Kameralna, Melsztyn, Filipowice.

Efekt zadania:

Efektem jest utworzenie atrakcyjnej oferty czasu wolnego połączonej z edukacją regionalną, co poszerza społeczną wiedzę na temat atrakcyjności miejsca zamieszkania i poczucie przynależności do tego miejsca. Ludzie mający poczucie przynależności oraz miejsca pochodzenia są zdrowsi (badania statystyczne przeprowadzone pod koniec ub. wieku to potwierdzają), energiczni i skłonni

175

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 176 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

do podejmowania działań. Przeciwdziała to apatii, alkoholizmowi, bezradności prowadzącej do ubóstwa, przekłada się na wzrost aktywności gospodarczej. Młodzież wykorzystuje nabytą wiedzę w konkursach i olimpiadach humanistycznych.

ODDZIAŁYWANIE ZADANIA/PROJEKTU

Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

WSKAŹNIKI

 Liczba uczestników projektów (porównanie statystyczne z poprzednimi edycjami).  Liczba oraz zasięg informacji medialnych oraz publikacji o wydarzeniu.  Liczba uczestników i laureatów konkursów humanistycznych z terenu gminy Zakliczyn.  Liczba i zakres podjętych zadań w zakresie ochrony dziedzictwa lokalnego.

LOKALIZACJA ZADANIA/PROJEKTU

Miejscowości wchodzące w skład obszaru rewitalizacji (co roku inna miejscowość)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DO REALIZACJI

Stowarzyszenie Promocji i Rozwoju Gminy Zakliczyn "Klucz"

SZACUNKOWY TERMIN REALIZACJI

2017-2020

PARTNERZY W REALIZACJI

Zakliczyńskie Centrum Kultury oraz grupy formalne i nieformalne w wybranej do realizacji projektu miejscowości.

SZACUNKOWY KOSZT

Szacunkowy koszt realizacji jednej edycji Zakliczyńskiej Majówki Historycznej – 10 000 zł

Całkowity koszt: 40 000, 00 zł

CELE PROGRAMU REWITALIZACJI, W KTÓRE WPISUJE SIĘ PROJEKT

Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji  Kierunek działań 3.1. Rozwój oferty kulturalno-rekreacyjnej obszaru rewitalizacji

176

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 177 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

9.2. Charakterystyka pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych

W rozdziale tym opisano charakterystykę pozostałych przedsięwzięć rewitalizacyjnych realizujących kierunki działań Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn. Projekty te nie zostały wpisane do listy podstawowych przedsięwzięć z uwagi na mniejszą skalę oddziaływania, jednak są istotne z punktu widzenia potrzeb mieszkańców obszaru rewitalizacji. Zostały one zgłoszone w trakcie trwających konsultacji społecznych zarówno przez mieszkańców, przedsiębiorców, jak i lokalne organizacje i stowarzyszenia.

Tabela 84. Wykaz pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych

L.p. Nazwa przedsięwzięcia Podobszar Szacunkowy Odpowiedzialność do koszt do realizacji rewitalizacji 1.1. Remont ratusza Zakliczyn 1 000 000, Gmina Zakliczyn 00 zł 1.2. Dom Ubogich – ul. Mickiewicza. Remont Zakliczyn 600 000, 00 Gmina Zakliczyn budynku na cele społeczne wraz z zł infrastrukturą zewnętrzną, parking 1.3. Modernizacja Kompleksu Sportowo- Zakliczyn 1 000 000, Gmina Zakliczyn Rekreacyjnego „Kamieniec” 00 zł Remont zdegradowanych ogrodzeń, montaż piłkochwytów z bramkami celem poprawy bezpieczeństwa, adaptacja pomieszczeń pod trybunami na cele szatniowo-magazynowe, budowa oświetlenia boisk wykorzystującego OZE oraz wykorzystanie OZE jako źródła wody użytkowej/oświetlenia/ogrzewania na terenie obiektów sportowych, renowacja płyty boisk i doposażenie obiektu w sprzęt do jej utrzymania, dalsze zagospodarowanie terenu wokół hali (mała architektura, ławeczki, parkingi rowerowe itp.), termomodernizacja hali oraz wykorzystanie OZE jako źródła wody użytkowej/oświetlenia/ ogrzewania, odnowa nawierzchni trawiastej boiska treningowego 1.4. Rewitalizacja budynku przy ul. Rynek 5 w Zakliczyn 4 631 718, 00 Firma VP Reklama Zakliczynie: Galeria Zakliczyn zł Justyna Daniel Gdów 847 32-430 Gdów 1.5. Muzeum Pod Wagą - zakup i remont budynku Zakliczyn 1 200 000, Własność prywatna na cele muzeum regionalnego 00 zł – planowany zakup budynku przez Gminę Zakliczyn 1.6. Modernizacja sieci komputerowej Zespołu Zakliczyn 200 000, 00 Zespół Szkoły Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w zł Podstawowej i Zakliczynie Gimnazjum w

177

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 178 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Wymiana istniejących urządzeń sieciowych, Zakliczynie rozbudowa sieci o brakujące urządzenia, doposażenie szkoły w 30 nowych komputerów, zakup niezbędnego oprogramowania. 1.7. Modernizacja „zielonej świetlicy” Zakliczyn 180 000, 00 Zespół Szkoły Remont muszli koncertowej: malowanie, zł Podstawowej i położenie nowej nawierzchni na scenie, Gimnazjum w wymiana orynnowania i pokrycia dachu, Zakliczynie wymiana urządzeń rekreacyjnych: grill, ławeczki, zadaszenie ze stołami, altany, wyposażenie placu zabaw w nowe urządzenia, modernizacja boiska do piłki plażowej. 1.8. Teren koło ośrodka zdrowia (mała Zakliczyn 100 000, 00 Niepubliczny Zakład architektura, ogrodzenie) zł Opieki Zdrowotnej Centrum Zdrowia Spółka Cywilna 1.9. Zagospodarowanie terenu wokół kościoła – Dzierżaniny 70 000, 00 zł Parafia pw. Matki parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej Boskiej Częstochowskiej w Dzierżaninach 1.10. Teren wokół zamku (rewitalizacja historyczna, Melsztyn 600 000, 00 Własność Skarbu tablice informacyjne, makieta zamku) zł Państwa – Lasy Państwowe, działka w użytkowaniu gminy Zakliczyn 1.11. Teren wokół kościoła – parafia pw. Matki Paleśnica 120 000, 00 Parafia pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy (mała zł Boskiej Nieustającej architektura, parking) Pomocy w Paleśnicy 1.12. Teren wokół kościoła – parafia pw. Matki Filipowice 150 000, 00 Parafia pw. Matki Bożej Śnieżnej (mała architektura, parking) zł Bożej Śnieżnej w Filipowicach 1.13. Zespół Szkolno - Przedszkolny w Paleśnicy Paleśnica 150 000, 00 Zespół Szkolno- (remont dachu, rynien, modernizacja terenu zł Przedszkolny w przy szkole) Paleśnicy Źródło: opracowanie własne

Poza powyższymi przedsięwzięciami należy wskazać również na typy/obszary przedsięwzięć, możliwych do realizacji w ramach wyznaczonego obszaru rewitalizacji, które podobnie ze względu na mniejszą skalę oddziaływanie trudno zidentyfikować indywidualnie, a zostały zgłoszone w trakcie tworzenia dokumentu. Należą do nich:

 Działania ukierunkowane na wzrost ochrony przeciwpowodziowej w miejscowościach najbardziej zagrożonych,  Realizacja działań związanych z ochroną przed osuwiskami terenów najbardziej narażonych na tego typu zjawiska  Rozwój współpracy i aktywności organizacji pozarządowych zlokalizowanych na obszarze rewitalizacji i gminy ogółem;  Działania związane z zachowaniem, ochroną, promowaniem dziedzictwa historycznego i kulturowego;

178

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 179 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

 Przedsięwzięcia wspierające rozwój lokalnej przedsiębiorczości;  Działania ukierunkowane na wzmocnienie bezpieczeństwa/poczucia bezpieczeństwa mieszkańców podobszarów rewitalizowanych;  Realizacja działań mająca na celu wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej na obszarze rewitalizacji.

9.1.1. Szacunkowa kalkulacja kosztów pozostałych przedsięwzięć rewitalizacyjnych

Szacunkowy koszt realizacji wyżej wymienionych pozostałych przedsięwzięć rewitalizacyjnych wynosi ok. 10 000 000, 00 zł.

10. Mechanizmy integrowania działań

Działania podejmowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn wynikają ze zdiagnozowanych problemów i potrzeb mieszkańców oraz interesariuszy obszaru rewitalizacji. Wynikają one również z lokalnych potencjałów występujących na obszarze, na którym prowadzona będzie rewitalizacja. Podejście to pozwala na wzajemnie powiązanie działań, dzięki czemu podjęta interwencja będzie bardziej efektywna i trafna. Komplementarność działań rewitalizacyjnych bowiem, stanowi jeden z kluczowych aspektów Programu Rewitalizacji. Zapewnienie powiązań pomiędzy poszczególnymi projektami skutkuje również lepszym i bardziej efektywnym wykorzystaniem środków finansowych przeznaczonych na rewitalizację.

Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rozwoju z dn. 2 sierpnia 2016 roku w zakresie opracowania programów rewitalizacji, wymogiem koniecznym przy opracowaniu programów rewitalizacji jest konieczność zapewnienia komplementarności w pięciu aspektach, tj.:

1. Przestrzennym;

2. Problemowym;

3. Proceduralno-instytucjonalnym;

4. Międzyokresowym;

5. Źródeł finansowania.

Dalsza cześć niniejszego rozdziału prezentuje sposób zapewnienia komplementarności Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn w wyżej wymienionych wymiarach.

10.1. Komplementarność przestrzenna

Komplementarność przestrzenna w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Zakliczyn została zapewniona dzięki skupieniu projektów wybranych do realizacji na wyznaczonym obszarze rewitalizacji. Obszar rewitalizacji i obszar zdegradowany zakreślony na terenie Gminy Zakliczyn został wyznaczony po przeprowadzeniu dogłębnej i wielowątkowej analizy wskaźnikowej przede wszystkim w sferze społecznej, ale i gospodarczej, środowiskowej, funkcjonalno-przestrzennej. Analizę te przeprowadzono dla całej gminy i w podziale na poszczególne jednostki referencyjne, dzięki czemu możliwe było uchwycenie wewnętrznego zróżnicowania gminy. Poza tym, wybór

179

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 180 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

obszaru miał charakter ściśle partycypacyjny – delimitacja obszaru, na którym powinna być wprowadzona interwencja odbyła się przy udziale opinii przedstawicieli zainteresowanych środowisk oraz samych mieszkańców, dzięki czemu można mówić o trafności działań na danym terenie.

Mimo, iż projekty zaplanowane są do realizacji na obszarze rewitalizacji, to założono, iż projekty społeczne, ukierunkowane na walkę z negatywnymi zjawiskami społecznymi będą miały szerszy zasięg oddziaływania, obejmując interwencją miejscowości, charakteryzujące się zdegradowaniem społecznym, które jednak nie mieszczą się na terenie obszaru rewitalizacji. Dotyczy to w szczególności projektów dot. utworzenia Ośrodka Integracji i Ekonomii Społecznej, a także organizacji Placówek Wsparcia Dziennego dla dzieci i młodzieży. Osoby do których kierowane jest wsparcie w ramach powyższych projektów zamieszkują teren całej gminy, nie tylko obszar rewitalizacji, z tego względu, aby nie powodować efektu „stygmatyzacji” ale i móc objąć wsparciem jak najwięcej osób, działanie podejmowane w ramach tych zadań nie będą zamykały się tylko na osoby zamieszkujące obszar rewitalizacji (skala oddziaływania będzie obejmować całą gminę).

Komplementarność w wymiarze przestrzennym skutkuje także ciągłą analizą następstw decyzji przestrzennych w skali całej gminy i jej otoczenia. Z tego względu w opracowanym systemie monitoringu i ewaluacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn uwzględniono również ten aspekt. Mechanizmy te zostały opisane szczegółowo w rozdziale: „Procedury zarządzania i monitoringu Lokalnego Programu Rewitalizacji”.

Poniżej znajduje się mapa zmian prezentująca kierunki przestrzenno-funkcjonalne z zaznaczonymi lokalizacjami przedsięwzięć (dla lepszej czytelności mapę podzielono na części, odpowiadające podobszarom do rewitalizacji).

180

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 181 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

181

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 182 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

182

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 183 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

183

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 184 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

10.2. Komplementarność problemowa

W Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Zakliczyn zapewniona została także komplementarność problemowa. Zadania wpisane do Programu Rewitalizacji dopełniają się nawzajem, co oznacza, iż wybrane do realizacji projekty odpowiadają na różne problemy społeczne, gospodarcze, przestrzenno-funkcjonalne, techniczne i środowiskowe. Możliwe jest zatem bardziej skuteczne i kompleksowe przeciwdziałania zaistniałym problemom we wszystkich niezbędnych aspektach, w tym przede wszystkim zdiagnozowanym problemom o charakterze społecznym.

1. W wymiarze społecznym - planowane przedsięwzięcia rewitalizacyjne, a w szczególności Utworzenie Samarytańskiego Centrum Pomocy Seniorom, organizacja Placówek Wsparcia Dziennego czy utworzenie Ośrodka Integracji i Ekonomii Społecznej ukierunkowane są na wsparcie osób borykających się z różnymi problemami społecznymi. Centrum Pomocy Seniorom odpowiada na identyfikowany na obszarze rewitalizacji problem starzejącego się społeczeństwa obszaru rewitalizacji i samotności osób starszych, które często pozostają same sobie, bez dodatkowej pomocy, w tym pomocy medycznej. Z kolei zadania realizowane w ramach nowopowstałego Ośrodka Integracji i Ekonomii Społecznej będą ukierunkowanie na prowadzenie szeregu działań o charakterze edukacyjnym, między innymi dla seniorów, dzieci i młodzieży oraz osób wykluczonych. Standaryzacja placówek wsparcia dziennego wzmocni dotychczasowe działania oraz zapewni odpowiedni standard świadczonych usług dla dzieci i młodzieży specjalnej troski. Ponadto przyczyni się do poprawy sytuacji rodzin o niskim statusie materialnym oraz niewydolnych wychowawczo. Organizacja lokalnych wydarzeń i inicjatyw (np. Dożynki Gminne, międzypokoleniowa impreza kulturalna „Złota Klamra”) wzmocni także proces integracji i pobudzenia aktywności społeczności, zarówno wśród mieszkańców obszaru rewitalizacji, jak i całej gminy.

2. W wymiarze technicznym – zaplanowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji przedsięwzięcia odpowiadają również na zidentyfikowane problemy techniczne. Projekty wpisane do LPR dotyczą m.in. modernizacji, przebudowy lub adaptacji zdegradowanych technicznie obiektów, o przeznaczeniu na funkcje społeczne i miejsc aktywności mieszkańców (budowa lub modernizacja świetlic wiejskich, utworzenie Ośrodka Integracji i Ekonomii Społecznej). Projekty te odnoszą się również do niefunkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych (np. termomodernizacja remizy OSP, remont budynków dawnych szkół). Skutkować one będą poprawie jakości i komfortu życia mieszkańców i użytkowników tych obiektów/przestrzeni.

3. W wymiarze przestrzenno-funkcjonalnym – zidentyfikowane problemy w tym obszarze dotyczyły m.in. niskiej jakości terenów publicznych oraz niedostatecznego wyposażenia w infrastrukturę społeczną i jej złego stanu technicznego. Na problemy te odpowiadają projekty rewitalizacyjne dotyczące poprawy jakości przestrzeni publicznych (np. rewitalizacja rynku zakliczyńskiego) oraz doposażenia obszarów rewitalizacji w niezbędną infrastrukturę społeczną (boisko sportowe, zaplecze sportowe, świetlice wiejskie, budowa przedszkola i żłobka).

4. W wymiarze środowiskowym – planowane prace dotyczą również aspektu środowiskowego, związanego m.in. ekologicznymi postawami mieszkańców. Przykładowo, termomodernizacja

184

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 185 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

obiektów publicznych (np. remiza OSP, świetlica wiejska) przyczyni się do bardziej efektywnego ogrzewania, mniejszych kosztów utrzymania i mniejszej straty energii, co z kolei ma pozytywny wpływ na stan jakości powietrza (im więcej energii zużywamy, tym bardziej przyczyniamy się do globalnego problemu zanieczyszczonego powietrza).

5. W wymiarze gospodarczym - rewitalizacja w gminie Zakliczyn obejmuje również wprowadzenie rozwiązań służących poprawie kondycji lokalnej gospodarki oraz zmniejszenie poziomu bezrobocie w gminie. Część z planowanych zadań została zgłoszonych przez lokalnych przedsiębiorców. Planowane inwestycje dotyczą wsparcia osób pozostających bez pracy, ale i tworzeniu nowych miejsc pracy, rozwoju przedsiębiorczości i potencjału lokalnych przedsiębiorców. Dodatkowo, w wyniku rozwoju nowych funkcji handlowych i usługowych (nowe „krany” na Rynku), na zrewitalizowanej przestrzeni rynku w Zakliczynie zostaną stworzone warunki dla przedsiębiorców, chcących prowadzić działalność na tym obszarze.

Należy również podkreślić, że nie na wszystkie problemy zidentyfikowane w diagnozie podobszarów, zaplanowane przedsięwzięcia rewitalizacyjne będą oddziaływać w sposób bezpośredni. Część z nich jest realizowana już w innych programach i dokumentach strategicznych gminy (takich jak m.in. Strategia Rozwoju Gminy, Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych, projekty realizowane przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej). Jednakże zaplanowane w Lokalnym Programie Rewitalizacji projekty są komplementarne z tymi działaniami.

Dodatkowo w karcie projektu do każdego przedsięwzięcia (rozdział 9.: „Opis przedsięwzięć rewitalizacyjnych”) umieszczono informację o oddziaływaniu danego projektu na sferę: społeczną, funkcjonalno-przestrzenną, techniczną, środowiskową i/lub gospodarczą.

10.3. Komplementarność proceduralno-instytucjonalna

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn charakteryzuje się również komplementarnością w wymiarze proceduralno-instytucjonalnym. Oznacza to, iż zapewniona jest współpraca różnych podmiotów działających na rzecz realizacji Programu i poprawy sytuacji obszarów zdegradowanych.

Za realizację Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn odpowiada Operator ds. Rewitalizacji, przy współpracy Zespołu ds. Rewitalizacji i Partnerów Programu.

Operator ds. rewitalizacji to odpowiednia komórka funkcjonująca w ramach obecnych struktur Urzędu Miejskiego w Zakliczynie, powołana przez Burmistrza. Umiejscowienie w ramach obecnych struktur Urzędu zapewni skuteczne zarządzenie Programem oraz pozwoli na kontynuację i uzupełnienie działań podejmowanych w ramach realizacji polityk publicznych w poprzednim Programie Rewitalizacji oraz programach rozwoju gminy. Operator ds. Rewitalizacji pełni rolę wykonawczą i zarządczą Programu, a także co najważniejsze, zapewnia możliwości aktywnego włączania się Partnerów Programu. Aby to osiągnąć Operator ds. Rewitalizacji realizuje zadania z zakresu upowszechniania wiedzy na temat Programu i jego realizacji, prowadzenia konsultacji społecznych oraz mobilizacji zasobów, które powinny lub mogą działać na rzecz realizacji Programu.

185

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 186 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Zespół ds. Rewitalizacji z kolei, jest ciałem opiniotwórczym i doradczym dla Burmistrza. W skład zespołu wchodzą interesariusze reprezentujący trzy sektory: sektor społeczny (w tym przedstawiciele organizacji pozarządowych, grup mieszkańców, rad sołeckich), sektor gospodarczy (w tym przedstawiciele lokalnego Forum Przedsiębiorców, pracodawców i pracowników) oraz sektor publiczny. Jako podmiot międzysektorowy tworzy warunki do współpracy i koordynacji działań rewitalizacyjnych przez różnych Partnerów. Zespół dba, aby różne podmioty działające na obszarze zdegradowanym nie powielały realizowanych przez siebie zadań oraz aby ich działalność przyczyniła się do osiągnięcia komplementarności programu w wymiarze problemowym.

Dodatkowo, realizacja zadań zlecana będzie również odpowiednim jednostkom i podmiotom, które posiadają ku temu jak najlepsze kompetencje, np. zadania społeczne będą realizowana przy współpracy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Zakliczyńskiego Centrum Kultury, Komendy Policji czy lokalnych organizacji społecznych.

Schemat poniżej przedstawia podmioty włączone w system zarządzania Programem Rewitalizacji:

Operator ds. Rewitalizacji -umiejscowienie w ramach obecnych struktur urzędu - rola wykonawcza i zarządcza Programu

Zespół ds. rewitalizacji Partnerzy Programu -ciało opiniotwórze i doradcze Burmistza -możliwość współpracy i współdziałania w wykonywaniu - tworzy warunki do współpracy i projektów rewitalizaycjnych koordynacji

Rysunek 10. System zarządzania Lokalnym Programem Rewitalizacji Gminy Zakliczyn.

10.4. Komplementarność międzyokresowa

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015 – 2020 zwraca także uwagę na zachowanie ciągłości programowej. Przeprowadzona analiza wykazała, że przedsięwzięcia podejmowane w poprzednich okresach programowych mają swoją ciągłość i kontynuację w obecnym dokumencie. W tabeli poniżej zestawiono główne powiązania projektów zaplanowanych do realizacji w niniejszym Programie z przedsięwzięciami zrealizowanymi w poprzednim okresie programowania.

186

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 187 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 85. Powiazania międzyokresowe projektów

Nazwa przedsięwzięcia realizowanego w Powiązanie z projektem latach 2007-2013 Utworzenie Zakliczyńskiej Strefy Aktywności  Budowa innowacyjnego Centrum Usług Gospodarczej Wspólnych wraz z systemem zarządzania fundusz: Europejski Fundusz Rozwoju logistyką dostaw dla klientów Regionalnego strategicznych, obsługą, diagnostyką program: Regionalny Program Operacyjny samochodów osobowych i ciężarowych Województwa Małopolskiego działanie: 4.3. Tworzenie i rozwój stref aktywności gospodarczej poddziałanie: Schemat A: Strefy aktywności gospodarczej o powierzchni 2-20 ha Czas na aktywność w Zakliczynie  Rewitalizacja obiektu poprzemysłowego fundusz: Europejski Fundusz Społeczny po byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie, program: Program Operacyjny Kapitał Ludzki przy ul. Spokojnej 1 z przeznaczeniem na działanie: 7.1. Rozwój i upowszechnienie Ośrodek Integracji i Ekonomii Społecznej aktywnej integracji  Utworzenie i prowadzenie przez SPON poddziałanie: 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie BEZ BARIER Ośrodka Integracji i Ekonomii aktywnej integracji przez ośrodki pomocy Społecznej na bazie budynku przy ul. społecznej Spokojnej 1, po byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie  Organizacja i rozwój Placówek Wsparcia Dziennego dla dzieci i młodzieży Modernizacja oddziałów przedszkolnych w  Budowa przedszkola i żłobka w gminie Zakliczyn Zakliczynie fundusz: Europejski Fundusz Społeczny program: Program Operacyjny Kapitał Ludzki działanie: 9.1. Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych świadczonych w systemie oświaty poddziałanie: 9.1.1 Zmniejszanie nierówności w stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej Rozbudowa Szkoły Podstawowej i Gimnazjum  Budowa przedszkola i żłobka w o salę gimnastyczną w Paleśnicy - etap II stan Zakliczynie wykończeniowy.  Budowa świetlicy wiejskiej i zaplecza fundusz: Europejski Fundusz Rozwoju sportowego w Paleśnicy Regionalnego  Remont budynku byłej szkoły w program: Regionalny Program Operacyjny Dzierżaninach wraz z zagospodarowaniem Województwa Małopolskiego otoczenia budynku działanie: 6.2. Rozwój obszarów wiejskich poddziałanie: Schemat B: Infrastruktura

187

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 188 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

społeczna w tym edukacyjna i sportowa Źródło: opracowanie własne

Wnioski wyciągnięte z realizacji poprzednich działań rewitalizacyjnych pozwolą na jeszcze bardziej efektywne wykorzystanie środków i możliwości w obecnej perspektywie finansowej.

10.5. Komplementarność źródeł finansowania

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn wykazuje się również komplementarnością w zakresie źródeł finansowania. W ramach poszczególnych zadań wpisanych do LPR, wykazano możliwe źródła finansowania. Zgodnie z założeniami Narodowego Planu Rewitalizacji, przewidziano możliwość wykorzystania następujących funduszy:

 Publicznych wspólnotowych (Europejskich Funduszy Strukturalnych i Inwestycyjnych: EFRR, EFS i Funduszu Spójności, w ramach MRPO).  Publicznych krajowych – istniejących instrumentów i źródeł (poprzez terytorialne profilowanie - ukierunkowywanie na obszar rewitalizacji istniejących instrumentów różnych polityk dotyczących m.in.: wykluczenia społecznego, edukacji, infrastruktury, środowiska, kultury, zabytków, mieszkalnictwa itd.) oraz sukcesywnie tworzonych nowych (w tym obejmujących instrumenty inżynierii finansowej).  Prywatnych, m.in. poprzez tworzenie zachęt do inwestowania na obszarze rewitalizacji oraz poprzez upowszechnianie formuły PPP (Partnerstwo Publiczno-Prywatne).

Gmina w pierwszej kolejności zakłada wykorzystanie zewnętrznych źródeł finansowania, w tym funduszy europejskich dedykowanych rewitalizacji. Jednakże, w trakcie trwania Programu, zakłada się prowadzenie działań edukacyjnych dla różnych podmiotów z zakresu możliwości włączenia się w proces rewitalizacji. Mając to na uwadze, Gmina w trakcie realizacji Programu, będzie się starała pozyskać Partnerów partycypujących w kosztach realizacji działań i projektów służących wyprowadzaniu obszaru ze stanu kryzysowego poprzez zawieranie partnerstw publiczno-prywatnych czy współpracę z różnymi podmiotami.

11. Zintegrowane podejście do Lokalnego Programu Rewitalizacji

Zintegrowane podejście do Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn jest uszczegółowieniem komplementarności dokumentu i dotyczy czterech, następujących aspektów:

188

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 189 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

•Zintegrowanie na poziomie zdiagnozowanych potrzeb i 1. problemów oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych.

•Zintegrowanie na poziomie zastosowania różnych 2. metod.

•Zintegrowanie na poziomie różnych sektorów, 3. partnerów

•Zintegrowanie na poziomie zaplanowanych celów, 4. kierunków działań oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych.

Źródło: opracowanie własne

11.1. Zintegrowanie na poziomie zdiagnozowanych potrzeb i problemów oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych

Wszystkie zadania, zawarte w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Zakliczyn, zostały opracowane po wcześniejszym zapoznaniu się z wynikami diagnozy potrzeb i potencjałów rozwojowych Zakliczyna oraz przeprowadzonych konsultacji społecznych z mieszkańcami obszaru rewitalizowanego. Każde z zaplanowanych w ramach niniejszego dokumentu zadań, pozwala na przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom, które zostały wcześniej zdiagnozowane i przeanalizowane.

Tabela 86. Zintegrowanie przedsięwzięć wraz ze zdiagnozowanymi problemami.

L.p. Nazwy przedsięwzięć, odpowiadających na Zdiagnozowane problemy zdiagnozowane problemy Obniżenie jakości przestrzeni publicznej, 1.1. Rewitalizacja Rynku w Zakliczynie 1. niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych do potrzeb użytkowników 1.3. Utworzenie Samarytańskiego Centrum Pomocy Seniorom 1.4. Rewitalizacja obiektu poprzemysłowego po Problem starzejącego się społeczeństwa obszaru byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie, przy ul. rewitalizacji i samotności osób starszych, które Spokojnej 1 z przeznaczeniem na Ośrodek 2. często pozostają same sobie, bez dodatkowej Integracji i Ekonomii Społecznej pomocy, w tym pomocy medycznej. 1.5. Utworzenie i prowadzenie przez SPON BEZ BARIER Ośrodka Integracji i Ekonomii Społecznej na bazie budynku przy ul. Spokojnej 1, po byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie 3. Problem bezrobocia 1.1.Rewitalizacja Rynku w Zakliczynie

189

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 190 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

1.16. Budowa innowacyjnego Centrum Usług Wspólnych wraz z systemem zarządzania logistyką dostaw dla klientów strategicznych, obsługą, diagnostyką samochodów osobowych i ciężarowych 1.17. Zagospodarowanie wyrobiska po żwirowego w Roztoce z przeznaczeniem na ośrodek sportowo-rekreacyjny. Problemy wychowawcze rodziców, poprawa 1.7.Organizacja i rozwój Placówek Wsparcia 4. sytuacji rodzin o niskim statusie materialnym Dziennego dla dzieci i młodzieży oraz niewydolnych wychowawczo 1.1.Rewitalizacja Rynku w Zakliczynie 1.4. Rewitalizacja obiektu poprzemysłowego po 5. Niski poziom aktywności społecznej byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie, przy ul. Spokojnej 1 z przeznaczeniem na Ośrodek Integracji i Ekonomii Społecznej Niski poziom poczucia bezpieczeństwa 1.1.Rewitalizacja Rynku w Zakliczynie 6. indywidualnego mieszkańców i użytkowników centrum Zakliczyna 1.12. Budowa świetlicy wiejskiej w Melsztynie 1.13. Budowa świetlicy wiejskiej i zaplecza sportowego w Paleśnicy Brak lub niedostatecznie rozwinięta oferta 7. 1.18. Remont dawnego budynku szkoły w spędzania czasu wolnego Zawadzie Lanckorońskiej na cele społeczne – utworzenie świetlicy wiejskiej z częścią noclegową 1.6. Remont, rozbudowa i przebudowa budynku Degradacji stanu technicznego obiektów mieszkalno-handlowo-usługowego wraz 8. budowlanych, w tym o przeznaczeniu infrastrukturą. mieszkaniowym, 1.14. Termomodernizacja budynku remizy Ochotniczej Straży Pożarnej w Filipowicach 1.11. Remont budynku byłej szkoły w Dzierżaninach wraz z zagospodarowaniem otoczenia budynku 1.12. Budowa świetlicy wiejskiej w Melsztynie 1.13. Budowa świetlicy wiejskiej i zaplecza Brak przestrzeni integracji dla różnych grup sportowego w Paleśnicy 9. społecznych i realizacji wspólnych przedsięwzięć 1.15. Zagospodarowanie przestrzeni wokół na rzecz lokalnej społeczności Zespołu Szkoły Podstawowej i Przedszkola w Filipowicach 1.18. Remont dawnego budynku szkoły w Zawadzie Lanckorońskiej na cele społeczne – utworzenie świetlicy wiejskiej z częścią noclegową 1.8. Zakliczyński Piknik Niepodległości 1.9. Złota Klamra Niewystarczający poziom uczestnictwa w życiu 10. 1.10. Święto Fasoli społecznym mieszkańców obszaru rewitalizacji 1.19. Dożynki 1.20. Zakliczyńska Majówka Historyczna –

190

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 191 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

szlakiem wybitnych miejsc i rodów 1.4. Rewitalizacja obiektu poprzemysłowego po byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie, przy ul. Spokojnej 1 z przeznaczeniem na Ośrodek Integracji i Ekonomii Społecznej Niski poziom aktywności osób borykających się z 1.5. Utworzenie i prowadzenie przez SPON BEZ 11. różnymi problemami społecznymi (np. BARIER Ośrodka Integracji i Ekonomii Społecznej bezrobocie, ubóstwo, niepełnosprawność) na bazie budynku przy ul. Spokojnej 1, po byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie 1.3. Utworzenie Samarytańskiego Centrum Pomocy Seniorom

Niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę 1.2.Budowa przedszkola i żłobka w Zakliczynie 12. techniczną i społeczną oraz jej zły stan Konieczność poprawy wizerunkowej przestrzeni 1.1. Rewitalizacja Rynku w Zakliczynie 13. centralnej miasta Zakliczyna 1.11. Remont budynku byłej szkoły w Dzierżaninach wraz z zagospodarowaniem Niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę otoczenia budynku 14. sportowo-rekreacyjną lub jej zły stan techniczny 1.15. Zagospodarowanie przestrzeni wokół Zespołu Szkoły Podstawowej i Przedszkola w Filipowicach Źródło: opracowanie własne

11.2. Zintegrowanie na poziomie zastosowania różnych metod

Dokument Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015 – 2020 został wypracowany z wykorzystaniem różnych metod partycypacyjnych, dających możliwość włączenia szerokiego grona przedstawicieli różnych grup interesariuszy, a zatem organizacji społecznych, gospodarczych czy jednostek samorządowych. Wykorzystane metody i techniki miały charakter interakcyjny, umożliwiając wzajemne oddziaływanie, wymianę informacji, jednocześnie tworząc relację z innymi członkami procesu rewitalizacji (np. możliwość zgłoszenia uwag w trakcie badań ankietowych, spotkań konsultacyjnych). Dopiero całość działań partycypacyjnych wraz z pracami eksperckimi (włączającymi ekspertów zewnętrznych, ale przede wszystkim ekspertów wywodzących się z lokalnej społeczności, znającymi specyfikę Zakliczyna), pozwoliła na wypracowanie działań i mechanizmów, które zostały zawarte w niniejszym dokumencie, a które pozwolą na skuteczne przeciwdziałanie zdiagnozowanym problemom.

Całość procesu partycypacji opisana została w rozdziale „Mechanizmy włączenia mieszkańców przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych w proces rewitalizacji”.

191

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 192 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

11.3. Zintegrowanie na poziomie zaplanowanych celów, kierunków działań oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych

Zaplanowane do realizacji przedsięwzięcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn są kompleksowe, dzięki czemu, ich realizacja zapewni wypełnienie kilku kierunków działań (w ramach różnych celów strategicznych). W karcie projektu do każdego przedsięwzięcia rewitalizacyjnego wskazano, jaki cel i kierunek działań realizuje dany projekt2.

11.4. Zintegrowanie na poziomie różnych partnerów

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn zakłada również zintegrowane podejście na poziomie podmiotów realizujących założenia niniejszego dokumentu. Przewidziane do realizacji przedsięwzięcia przewidują bowiem współpracę partnerów wywodzących się z różnych sektorów, które zaprezentowano na schemacie poniżej:

Sektor publiczny

•Urząd Miejski w Zakliczynie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Zakliczyńskie Centrum Kultury, Komenda Miejska Policji, Powiatowy Urząd Pracy

Partnerzy gospodarczy

•przedsiębiorcy, inwestorzy

Partnerzy społeczni

•organizacje pozarządowe działające na różnych płaszczyznach – pomoc społeczna, kultura, edukacja, aktywizacja społeczna

Rysunek 11. Zintegrowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji na poziomie rożnych partnerów

Źródło: opracowanie własne

2 Karty projektów znajdują się w rozdziale „Lista podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych”.

192

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 193 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

12. Szacunkowe ramy finansowe Lokalnego Programu Rewitalizacji

Działania rewitalizacyjne, uwzględnione w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020, obejmują zarówno zadania o charakterze głównym (lista przedsięwzięć podstawowych), jak i zadania uzupełniające (pozostałe dopuszczalne przedsięwzięcia rewitalizacyjne), których realizacja uzależniona została przede wszystkim od możliwości finansowych miasta. Łączna szacunkowa wartość projektów podstawowych wynosi 37 091 749, 00 zł. Koszty poszczególnych przedsięwzięć wraz z potencjalnymi źródłami finansowania zaprezentowane zostały w tabeli poniżej.

Tabela 87. Plan finansowy przedsięwzięć podstawowych planowanych do realizacji w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015 - 2020.

L.p. Nazwa projektu Wartość Termin Potencjalne źródła projektu realizacji finansowania [zł] Podobszar Zakliczyn 1.1. 11 968 018, Budżet gminy, RPO WM Rewitalizacja Rynku w Zakliczynie 2017-2019 00 zł (EFRR) 1.2. 5 108 631, Budżet gminy, RPO WM Budowa przedszkola i żłobka w Zakliczynie 2017-2018 00 zł (EFRR) 1.3. Budżet gminy, RPO WM Utworzenie Samarytańskiego Centrum 1 308 728, 2018 – (EFRR), Rządowy Pomocy Seniorom 61 zł 2019 program ASOS 1.4. Rewitalizacja obiektu poprzemysłowego po byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie, przy ul. 1 500 000, Budżet gminy, RPO WM 2017-2018 Spokojnej 1 z przeznaczeniem na Ośrodek 00 zł (EFS, EFRR) Integracji i Ekonomii Społecznej 1.5. Utworzenie i prowadzenie przez SPON BEZ BARIER Ośrodka Integracji i Ekonomii 1 741 238, Budżet gminy, RPO WM Społecznej na bazie budynku przy ul. 2019-2020 00 zł (EFS), Program FIO Spokojnej 1, po byłej Spółdzielni SCh w Zakliczynie 1.6. Remont, rozbudowa i przebudowa budynku 350 000, Środki prywatne, RPO mieszkalno-handlowo-usługowego wraz 2018-2020 00 zł WM (EFRR) infrastrukturą. 1.7. Organizacja i rozwój Placówek Wsparcia 570 000, Budżet gminy, RPO WM 2018-2019 Dziennego dla dzieci i młodzieży3 00 zł (EFS), Program FIO 1.8. 120 000, 00 Budżet gminy, RPO WM Zakliczyński Piknik Niepodległości 2017-2020 zł (EFS), Program FIO 1.9. Międzypokoleniowa impreza kulturalna 36 000, 00 2019 Budżet gminy, RPO WM „Złota Klamra” zł (EFS), Program FIO,

3 Projekt: „Organizacja i rozwój Placówek Wsparcia Dziennego dla dzieci i młodzieży” realizowany będzie na terenie dwóch podobszarów do rewitalizacji: Zakliczyn i Filipowice.

193

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 194 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Programy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 1.10. Budżet gminy, RPO WM (EFS), Program FIO, 400 000, Święto fasoli 2017-2020 Programy Ministra 00 zł Kultury i Dziedzictwa Narodowego Podobszar Dzierżaniny 1.11. Remont budynku byłej szkoły w 600 000, Budżet gminy, RPO WM Dzierżaninach wraz z zagospodarowaniem 2017-2018 00 zł (EFRR) otoczenia budynku Podobszar Melsztyn 1.12. 515 146, 28 Budżet gminy, RPO WM Budowa świetlicy wiejskiej w Melsztynie 2019-2020 zł (EFRR) Podobszar Paleśnica 1.13. Budowa świetlicy wiejskiej i zaplecza 1 329 892, Budżet gminy, RPO WM 2017-2018 sportowego w Paleśnicy 06 zł (EFRR) Podobszar Filipowice 1.14. RPO WM (EFRR), Termomodernizacja budynku remizy 60 000, 00 Narodowy Fundusz 2018-2019 Ochotniczej Straży Pożarnej w Filipowicach zł Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 1.15. Zagospodarowanie przestrzeni wokół 250 000, Budżet gminy, RPO WM Zespołu Szkoły Podstawowej i Przedszkola 2017-2020 00 zł (EFRR) w Filipowicach Podobszar Roztoka 1.16. Budowa innowacyjnego Centrum Usług Wspólnych wraz z systemem zarządzania 8 000 782, Środki prywatne, RPO logistyką dostaw dla klientów 2017-2019 50 zł WM (EFRR) strategicznych, obsługą, diagnostyką samochodów osobowych i ciężarowych 1.17. Zagospodarowanie wyrobiska po 2 823 312, Środki prywatne, RPO żwirowego w Roztoce z przeznaczeniem na 2018-2022 50 zł WM (EFRR) ośrodek sportowo-rekreacyjny Podobszar Zawada Lanckorońska 1.18. Remont dawnego budynku szkoły w Zawadzie Lanckorońskiej na cele społeczne – 250 000, Budżet gminy, RPO WM 2017-2019 utworzenie świetlicy wiejskiej z częścią 00 zł (EFRR), noclegową Wszystkie podobszary 1.19. Budżet gminy, RPO WM 120 000, 00 (EFS), Programy Ministra Dożynki Gminy Zakliczyn 2017-2020 zł Kultury i Dziedzictwa Narodowego

1.20. Budżet gminy, RPO WM Zakliczyńska Majówka Historyczna – 40 000, 00 2017-2020 (EFS), Programy Ministra szlakiem wybitnych miejsc i rodów zł Kultury i Dziedzictwa

194

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 195 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Narodowego

Źródło: opracowanie własne

W tabeli powyżej zestawiono możliwe źródła finansowania dla poszczególnych projektów rewitalizacyjnych. Dla każdego zadania wskazano co najmniej dwa potencjalne źródła, z których będzie można sfinansować wybrane projekty rewitalizacyjne. Dywersyfikacja źródeł finansowania zwiększy szansę na realizację wszystkich założonych w Programie Rewitalizacji zadań.

W celu przeciwdziałania zdiagnozowanym problemom w pierwszej kolejności planuje się realizację działań społecznych. Potencjalnymi źródłami finansowania działań społecznych realizowanych w ramach LPR są fundusze własne gminy (w tym instytucji publicznych), fundusze europejskie oraz fundusze krajowe. W przypadku braku możliwości współfinansowania projektów z funduszy zewnętrznych przewiduje się realizację kluczowych zadań ze środków własnych gminy oraz przy współpracy organizacji pozarządowych, działających na terenie gminy Zakliczyn.

W przypadku braku możliwości sfinansowania wszystkich założonych w Lokalnym Programie Rewitalizacji zadań społecznych zwołana zostanie specjalna narada Zespołu ds. Rewitalizacji, podczas której zostaną wskazane zadania do zrealizowania w pierwszej kolejności.

Natomiast w przypadku zadań infrastrukturalnych wśród głównych źródeł finansowania wskazano środki własne gminy oraz środki dostępne w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Jeżeli gmina nie uzyska dofinansowania w ramach funduszy zewnętrznych Operator ds. Rewitalizacji wraz z Zespołem ds. Rewitalizacji uruchomią procedurę pozyskania inwestora prywatnego. W przypadku braku zainteresowanego inwestora bądź braku możliwości pozyskania inwestora ze względu na charakter zadania, Operator ds. Rewitalizacji za zgodą Zespołu ds. Rewitalizacji zmieni harmonogram realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji.

13. Mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych w proces rewitalizacji

Przygotowanie, prowadzenie i ocenę rewitalizacji w gminie Zakliczyn zaplanowano w sposób zapewniających aktywny udział wszystkich interesariuszy programu. W myśl bowiem wytycznych Ministerstwa Rozwoju dot. rewitalizacji „prace nad przygotowaniem programu bądź jego aktualizacją, jak również wdrażanie (realizacja) programu oparte są na współpracy ze wszystkimi grupami interesariuszy, w tym szczególnie ze społecznością obszarów rewitalizacji, innymi ich użytkownikami, przedsiębiorcami i organizacjami pozarządowymi”. Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020 został przygotowany w procesie szerokiej partycypacji społecznej. Każdemu etapowi prac związanych z dokumentem towarzyszyła zasada partnerstwa różnych środowisk i partnerów, w tym podczas wyznaczenia obszaru zdegradowanego, obszaru rewitalizacji, a także zbierania propozycji projektów, możliwych do realizacji w ramach Programu.

W ramach prac nad Lokalnym Programem Rewitalizacji Gminy Zakliczyn wykorzystano następujące mechanizmy partycypacji społecznej:

195

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 196 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Publikacje na lokalnych portalach internetowych – zamieszczanie informacji o przystąpieniu do prac nad Lokalnym Programem Rewitalizacji Gminy Zakliczyn, jak również zachęcającej mieszkańców do włączenia się w proces.

Warsztat konsultacyjny z udziałem mieszkańców, przedstawicieli władz, pracowników Urzędu Miejskiego w Zakliczynie oraz jednostek podległych, przedstawicieli środowiska biznesu oraz organizacji społecznych. Spotkanie odbyło się 09.01.2017 r. w Ratuszu w Zakliczynie. Na warsztacie omówiono granice obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie gminy Zakliczyn oraz dyskutowano nad głównymi problemami, które skupiają się na ich terenie i potencjałami, których wykorzystanie może wzmocnić proces rewitalizacji. Warsztat posłużył także wypracowaniu głównych kierunków zmian, jakimi powinna podążać rewitalizacja w gminie Zakliczyn.

Wizja lokalna (spacer badawczy) – badanie jakościowe, polegające na wizycie konkretnych obszarów, często połączone z rozmowami z mieszkańcami, korzystającymi w danej chwili z odwiedzanej przestrzeni miejskiej. Wizja odbyła się 10.01.2017 r. i miała na celu zdiagnozowanie występujących na terenie obszarów zdegradowanych problemów przede wszystkim w sferze przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej. W spacerze wzięli udział przedstawiciele Urzędu Miejskiego w Zakliczynie, ekspert ds. planowania przestrzennego i urbanistyki oraz przedstawiciele firmy zewnętrznej, odpowiedzialnej za współpracowanie dokumentu.

Badanie ankietowe PAPI i CAWI (łącznie n=171 ankiet, 100 – PAPI, 71 - CAWI) – badania ankietowe wśród mieszkańców miały na celu identyfikację kluczowych problemów koncentrujących się na terenie poszczególnych podobszarów do rewitalizacji oraz rozpoznanie potrzeb mieszkańców i użytkowników, a także propozycji działań. Wnioski z tych badań posłużyły również do delimitacji jednostek wchodzących w skład obszaru do rewitalizacji. Badanie metodą ankiety PAPI realizowane było w terminie 9-20.01.2017 na terenie podobszarów wytypowanych do rewitalizacji. Z kolei badanie metodą ankiety internetowej CAWI realizowane było w terminie 16.01.-25.01.2017 r. Link do ankiety umieszczony został na stronie Urzędu Miejskiego i Zakliczyńskiego Centrum Kultury. Osoby wypełniające ankietę miały możliwość zgłoszenia dodatkowych uwag i przemyśleń związanych z wyznaczonym obszarem do rewitalizacji. Wnioski płynące z przeprowadzonych badań posłużyły do opracowania pogłębionej diagnozy obszaru rewitalizacji.

Indywidualne wywiady pogłębione IDI (n=5) – indywidualne wywiady pogłębione przeprowadzone były z lokalnymi ekspertami, znającymi dobrze specyfikę gminy, jak i problemy z którymi się zmaga. W wywiadzie wzięli udział: przedstawiciel Komendy Miejskiej Policji w Tarnowie, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, przedstawiciel lokalnych organizacji pozarządowych, przedstawiciel instytucji kultury oraz przedstawiciel Urzędu Miejskiego w Zakliczynie. Wywiady skupiały się przede wszystkim wokół problemów społecznych, dotykających lokalną społeczność. Wnioski z tych wywiadów posłużyły do opracowania pogłębionej diagnozy obszaru rewitalizacji.

Dodatkowo, w trakcie opracowania dokumentu osoby zainteresowane Programem mogły zgłosić swoje uwagi i sugestie bezpośrednio do Urzędu Miejskiego lub też telefonicznie. Pracownicy Urzędu na bieżąco odpowiadali na pytania dotyczące opracowywanego Programu.

196

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 197 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

14. System wdrażania i monitoringu Lokalnego Programu Rewitalizacji

System wdrażania i monitorowania Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn stanowi narzędzie służące kontrolowaniu stopnia realizacji Programu, realizacji określonych w nim celów i kierunków działań, a także wpływu realizacji Programu na sytuację na obszarze wsparcia. Monitorowanie programu jest procesem złożonym, który powinien być przeprowadzony już w trakcie realizacji programu oraz po zakończeniu jego realizacji. Ponieważ proces monitorowania ma charakter ciągły, możliwe jest dostarczenie na bieżącą danych, niezbędnych do przeprowadzeni analiz oraz podejmowania decyzji dotyczących realizacji Programu.

System wdrażania z kolei określa to w jaki sposób przewidziane w Programie Rewitalizacji działania, będą realizowane w przyszłości. Opracowanie skutecznego i przemyślanego systemu wdrażania ma decydujące znaczenie w skuteczności realizacji założeń i celów każdego dokumentu planistycznego.

Oba elementy pozwalają na sprawdzanie czy podjęte działania rewitalizacyjne gminy oraz realizacja projektów wpisanych do programu przyczyniają się do realizacji celów, przynoszą zamierzone efekty, czy założenia przyjęte w programie są trafne, a także czy realizacja programu przebiega zgodnie z założonym harmonogramem.

Wdrażanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn będzie przebiegało w oparciu o następujące zasady: 1. Partnerstwa i Partycypacji – czyli współpracy ze wszystkimi grupami interesariuszy, w tym mieszkańcami obszaru rewitalizacji oraz podmiotami reprezentującymi sektor społeczny i gospodarczy, będącymi Partnerami Programu. Działania związane z zarządzaniem Programem realizowane będą realizowane w duchu współdecydowania o kształcie wprowadzanych zmian na każdym z etapów (od zgłaszania problemów, przez przedstawienie propozycji projektów, aż po ich wdrażanie i ewaluację); 2. Kompleksowości – oznaczającej poszukiwanie różnych możliwości i źródeł finansowania dla planowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, wspieranie i zachęcanie do realizacji przedsięwzięć w ramach środków prywatnych czy z wykorzystaniem pracy społecznej; 3. Komplementarności proceduralno – instytucjonalnej ukierunkowanej na efektywne współdziałanie różnych podmiotów w oparciu o jasny podział ról i procedur.

Zarządzanie wdrażaniem Programu z kolei, będzie odbywać się na trzech poziomach:

197

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 198 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Poziom 1. Zarządzanie Programem

Poziom 2. Zarządzanie podobszarami Zarządzanie wdrażaniem LPR rewitalizacji

Poziom 3. Zarządzanie projektami rewitalizacji

Rysunek 12. Poziomy zarządzania wdrażaniem Lokalnego Programu Rewitalizacji

14.1. Podmioty zaangażowane w realizację i wdrażanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn

Realizację Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn powierza się Operatorowi ds. Rewitalizacji, którym będzie Referat Inwestycji Gminnych, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej. Na każdym z poziomów, w proces wdrażania założeń Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn zaangażowane będą ponadto następujące podmioty:  Zespół ds. Rewitalizacji  Zespoły Robocze ds. podobszarów rewitalizacji (wyłaniane w ramach Zespołu ds. Rewitalizacji spośród jego członków)  Partnerzy Programu – interesariusze procesu rewitalizacji, wśród których znajdują się m.in. podmioty takie jak: o Mieszkańcy, o Lokalni aktywiści, o Przedsiębiorcy, o Właściciele i zarządcy nieruchomości, o Instytucje zarządzające infrastrukturą techniczną, o Instytucje społeczne, w tym kościoły, parafie, związki wyznaniowe, o Instytucje edukacyjne, o Instytucje kulturalne, o Organizacje pozarządowe, o Kluby sportowe, o Media lokalne. Wskazane powyżej podmioty w ramach procesu wdrażania i monitorowania Lokalnego Programu Rewitalizacji pełnić będą następujące, odnoszące się do poszczególnych poziomów zarządzania dokumentem, funkcje:

198

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 199 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 88. Funkcje podmiotów zaangażowanych w proces wdrażania i monitorowania

Podmioty Funkcje podmiotów zaangażowanych w proces wdrażania i monitorowania zaangażowane we wdrażanie Zarządzanie Programem Zarządzanie podobszarami rewitalizacji Zarządzanie projektami rewitalizacyjnymi Programu – mobilizuje zasoby na rzecz realizacji – w sposób stały monitoruje realizację – wspiera Partnerów działań zapisanych w LPR; zadań i zmiany zachodzące w ramach w poszukiwaniu zewnętrznych – dba o upowszechnienie założeń LPR poszczególnych podobszarów; środków na realizację przedsię- wśród mieszkańców gminy; – prowadzi wystandaryzowaną bazę wzięć wpisujących się w założenia – odpowiada za aktualizację zapisów wskaźników monitorujących zmian w LPR; LPR; podobszarach rewitalizacji; – monitoruje możliwości pozyskania Operator ds. – prowadzi konsultacje społeczne – podejmuje działania na rzecz dofinansowania na realizację Rewitalizacji z mieszkańcami Gminy; angażowania Partnerów do realizacji zadań uwzględnionych w LPR; – zbiera propozycje zmian do LPR; założeń Programu w ramach – zbiera propozycje zadań do LPR; – diagnozuje sytuację na obszarze poszczególnych podobszarów objętym rewitalizacją; rewitalizacji; – sporządza okresowe sprawozdania z realizacji LPR; – upowszechnia wśród lokalnej – wdraża założenia LPR oraz – poszukuje nowych Partnerów społeczności informacje na temat koordynuje procesy w podobszarach do realizacji istotnych postępów w realizacji założeń LPR; rewitalizacji; przedsięwzięć; – określa standardy bieżącego – stanowi forum wymiany opinii nt. – inicjuje partnerstwa do realizacji monitorowania wdrażania LPR podobszarów rewitalizacji, ich przedsięwzięć rewitalizacyjnych; (wprowadza niezbędne zmiany potrzeb i zmian zachodzących na ich Zespół ds. do procedury monitoringu); terenie; Rewitalizacji – rekomenduje zmiany do LPR; – diagnozuje zaistniałe problemy w – opiniuje sprawozdania z realizacji podobszarach rewitalizacji; LPR; – promuje założenia i efekty realizacji – tworzy warunki do współpracy i zadań w ramach podobszarów koordynacji działań rewitalizacyjnych; rewitalizacji; – opiniuje propozycje zmian w ramach

199

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 200 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

podobszarów;

– opiniują wnioski Partnerów – przedstawiają wstępną opinię – opiniują propozycje projektów Zespoły Robocze dotyczące zmian w LPR; dotyczącą zmian w ramach rewitalizacyjnych dotyczących ds. podobszarów podobszarów; podobszarów zgłaszane przez rewitalizacji Partnerów oraz zgłaszają projekty własne; – przekazują informacje – zgłaszają propozycje projektów – aktywnie, zgodnie z posiadanymi nt. realizowanych zadań wpisujących rewitalizacyjnych dotyczących kompetencjami włączają się się w założenia LPR oraz statystyki podobszarów; w realizację zadań wpisujących się i dane pomocne w procesie w LPR; Partnerzy monitorowania wskaźników dla – zgłaszają Operatorowi ds. Programu Programu; Rewitalizacji pojawienie się – zgłaszają wnioski dotyczące zmian w trudności lub dodatkowych LPR; potrzeb związanych z wdrażanymi zadaniami uwzględnionymi w LPR; Źródło: opracowanie własne

200

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 201 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

14.2. Procedury zarządzania i monitoringu Lokalnego Programu Rewitalizacji

14.2.1. Procedura stałego monitorowania Lokalnego Programu Rewitalizacji Sprawozdania z postępów w realizacji zadań uwzględnionych w Lokalnym Programie Rewitalizacji przygotowywane są raz w roku i obejmują sprawozdanie końcoworoczne. W tym celu podejmowane są następujące działania: a) Zespół ds. Rewitalizacji pozyskuje informacje na temat zrealizowanych projektów w danym roku kalendarzowym od Partnerów realizujących projekty rewitalizacyjne. Dane zawierają informacje, takie jak m.in.: harmonogram, osiągnięte efekty (wskaźniki), napotkane / potencjalne trudności i problemy, niezbędne do zrealizowania zadania zasoby, a także listę proponowanych działań do realizacji na kolejny rok. Dane gromadzone są do 31 października.

b) Partnerzy realizujący projekty przygotowują niezbędne dane w postaci mini raportów z wykonanych projektów, z których Zespół ds. Rewitalizacji opracowuje całościowe Sprawozdanie, które zawiera: – wyniki działań związanych z pozyskiwaniem funduszy zewnętrznych na realizację działań zapisanych w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Zakliczyn (ile i jakie wnioski o dofinansowanie zostały złożone w okresie sprawozdawczym, na jakie działania udało się pozyskać środki, w jakiej wysokości, jakie działania nie otrzymały wsparcia finansowego), – prezentację przebiegu realizacji projektów, które otrzymały dofinansowanie z funduszy zewnętrznych, – analizę przyczyn niezrealizowania projektów zapisanych w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Zakliczyn w czasie sprawozdawczym lub szerszym, – stan przygotowań i wdrażania projektów wpisanych do realizacji w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn. Sprawozdania cząstkowe przekazywane są do 15 listopada. c) W ciągu 10 dni od otrzymania sprawozdania Burmistrz zwołuje spotkanie Zespołu ds. Rewitalizacji, podczas którego konsultuje ujęte w sprawozdaniu wyniki monitoringu, rekomendacje oraz zaopiniowaną przez Zespoły Robocze listę zadań planowanych do realizacji w kolejnym roku budżetowym. d) Na kolejnej, następującej po spotkaniu Zespołu ds. Rewitalizacji, sesji Rady Miejskiej Burmistrz przedstawia wyniki sprawozdania z realizacji zamierzeń strategicznych wraz z listą zadań proponowanych do uwzględnienia w budżecie Gminy na kolejny rok. Informacje z systemu monitorowania służą zarządzającym realizacją Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015 – 2020 do sprawowania bieżącego nadzoru nad postępami.

14.2.2. Procedura zgłaszania nowych zadań do LPR

Wszystkie instytucje zaangażowane we wdrażanie Programu, w tym Partnerzy Programu oraz mieszkańcy obszaru rewitalizacji, mają możliwość zgłoszenia nowego zadania do Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn. Proces ten reguluje poniższa procedura:

201

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 202 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

a) Propozycję nowego zadania, opisaną zgodnie z kartą projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji, zgłasza instytucja zaliczająca się do katalogu Partnerów LPR lub grupa minimum 15 mieszkańców obszaru rewitalizacji. Propozycje zadań zbierane są raz w roku i muszą zostać złożone do Zespołu ds. rewitalizacji w terminie do 31 października. b) Po upływie tego terminu Zespół ds. rewitalizacji w przeciągu dwóch tygodni zwołuje spotkania Zespołów Roboczych ds. podobszarów rewitalizacji. Podczas spotkań Zespoły opiniują zebrane propozycje zadań rewitalizacyjnych dla danego podobszaru oraz zgłaszają własne zadania.

c) Opinie Zespołów wraz z zadaniami przedstawiane są podczas spotkania Zespół ds. Rewitalizacji, którego zwołanie następuje zgodnie z punktem c procedury stałego monitorowania Lokalnego Programu Rewitalizacji.

d) Zgodnie z punktem d) Procedury stałego monitorowania Lokalnego Programu Rewitalizacji.

14.2.3. Procedura zgłaszania propozycji zmian do LPR

Wszystkie instytucje zaangażowane we wdrażanie Programu, w tym Partnerzy Programu oraz mieszkańcy obszaru rewitalizacji, mają możliwość zgłoszenia propozycji zmian w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Zakliczyn. Proces ten reguluje poniższa procedura:

a) Propozycję zmiany w zakresie zasięgu podobszaru rewitalizacji czy diagnozy podobszaru rewitalizacji wraz z uzasadnieniem zgłasza instytucja zaliczająca się do katalogu Partnerów LPR lub grupa minimum 15 mieszkańców obszaru rewitalizacji. Propozycje zmian zbierane są raz w roku i muszą zostać złożone do Operatora ds. rewitalizacji w terminie do 31 października.

b) Po upływie tego terminu Zespół ds. rewitalizacji w przeciągu dwóch tygodni zwołuje spotkania Zespołów Roboczych ds. podobszarów rewitalizacji. Podczas spotkań Zespoły opiniują zebrane propozycje zmian dotyczących poszczególnych podobszarów rewitalizacji.

c) Opinie Zespołów Roboczych przedstawiane są podczas spotkania Zespołu ds. Rewitalizacji, którego zwołanie następuje zgodnie z punktem c) procedury stałego monitorowania Lokalnego Programu Rewitalizacji.

d) Zgodnie z punktem d) Procedury stałego monitorowania Lokalnego Programu Rewitalizacji.

202

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 203 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

14.2.4. Wskaźniki monitorowania postępów we wdrażaniu Programu Rewitalizacji

Tabela 89. Wskaźniki monitorowania postępów we wdrażaniu Lokalnego Programu Rewitalizacji

Kierunki działań Wskaźniki osiągnięcia celu Cel strategiczny 1. Ograniczenie występowania problemów społecznych na obszarze rewitalizacji Wskaźniki rezultatu:  Wzrost liczby rodzin objętych wsparciem ukierunkowanym na ograniczenie zagrożeń związanych z problemami społecznymi  Wzrost liczby osób uczestniczących w wydarzeniach i imprezach organizowanych na rzecz lokalnej społeczności  Wzrost liczby osób objętych wsparciem podmiotów ekonomii społecznej.

Bazowa wartość wskaźników: stan na koniec 2015 r. Docelowa wartość wskaźników: stan na koniec 2020 r. (coroczny monitoring) Pożądana zmiana w zakresie wartości ww. wskaźników: trend spadkowy. Cel strategiczny 2. Społeczne ożywienie przestrzeni publicznych Wskaźniki rezultatu:  Wzrost liczby osób korzystających z przestrzeni rewitalizacji w celach rekreacyjnych, kulturowych i społecznych  Wzrost liczby osób korzystających z obiektów sportowo-rekreacyjnych  Wzrost liczby dzieci w wieku do lat 6. objętych opieką żłobkową i przedszkolną

Bazowa wartość wskaźników: stan na koniec 2015 r. Docelowa wartość wskaźników: stan na koniec 2020 r. (coroczny monitoring) Pożądana zmiana w zakresie wartości ww. wskaźników: trend wzrostowy. Cel strategiczny 3. Aktywizacja społeczno-gospodarcza mieszkańców obszaru rewitalizacji Wskaźniki rezultatu:  Wzrost liczby nowopowstałych podmiotów gospodarczych.  Wzrost liczby dzieci i młodzieży korzystającej z oferty kulturowo-rekreacyjnej  Wzrost zatrudnienia na obszarze rewitalizacji

Bazowa wartość wskaźników: stan na koniec 2015 r. Docelowa wartość wskaźników: stan na koniec 2020 r. (coroczny monitoring)

Pożądana zmiana w zakresie wartości ww. wskaźników: trend wzrostowy. Źródło: opracowanie własne

203

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 204 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

14.2.5. Ewaluacja ex post – Ewaluacja po zakończeniu Realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015 - 2020

Ewaluacja ex-post stanowi narzędzie, które posłuży do rozliczenia wyników prac związanych z Lokalnym Programem Rewitalizacji Gminy Zakliczyn. Za wykonanie Ewaluacji odpowiedzialny będzie Zespół ds. Rewitalizacji. Raport ten powinien zawierać zestawienie najważniejszych wniosków ze Sprawozdań Końcoworocznych prowadzonych przez cały okres obowiązywania Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn, a więc w latach 2015 – 2020. Dodatkowo ewaluacja powinna obejmować badania społeczno-ekonomiczne, które będą stanowiły odpowiedź na zdiagnozowane problemy w pogłębionej diagnozie obszaru rewitalizacji. Takie zestawienie pozwoli na wykazanie efektów, które zostały osiągnięte dzięki podjętej interwencji.

Raport zostanie przekazany Zespołowi ds. Rewitalizacji do zaopiniowania, a także Burmistrzowi i Radzie Miejskiej. Z raportem ewaluacyjnym będą mogli zapoznać się także mieszkańcy, bowiem zostanie on podany do publicznej wiadomości poprzez zamieszczenie na stronie internetowej Urzędu Miejskiego w Zakliczynie.

15. Uspołecznienie procesu Rewitalizacji

Podstawowym celem działań związanych z uspołecznieniem procesu rewitalizacji jest dotarcie do jak najszerszej grupy beneficjentów, interesariuszy i instytucji mogących być partnerami w realizacji przedsięwzięć zapisanych w Programie Rewitalizacji. Z tego względu kluczowym elementem tego procesu jest zachęcenie mieszkańców do podejmowania inicjatyw służących realizacji celów Lokalnego Programu Rewitalizacji. Mając na uwadze powyższe kwestie, opracowanie i realizację Lokalnego Programu Rewitalizacji oparto na zasadzie partnerstwa i partycypacji społeczności lokalnej. Zasada ta z kolei odbywać się będzie poprzez informowanie, edukację oraz współdecydowanie.

Partnerstwo i partycypacja społeczności lokalnej

Informowanie Edukowanie Współdecydowanie

Rysunek 13. Zasada partnerstwa i partycypacji społeczności lokalnej

Źródło: opracowanie własne

Informacje dotyczące podejmowanych działań w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn, zamieszczane będą w lokalnej prasie, na stronie internetowej gminy, w materiałach i broszurach promocyjnych oraz informacyjnych.

204

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 205 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

W ramach promocji i działań informacyjnych podejmowane będą w szczególności takie działania jak:

 Umieszczenie na stronie internetowej Urzędu Miejskiego w Zakliczynie – Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Zakliczyn.  Wzbogacanie Serwisu Internetowego na stronie internetowej Urzędu o nowo realizowane zadania w ramach LPR.  Współpraca z prasą lokalną mająca na celu informowanie opinii publicznej o przebiegu realizacji i monitorowania LPR.

Działania informacyjne będą prowadzone w sposób ciągły, tak aby w każdym momencie zainteresowane podmioty i interesariusze procesu, mieli możliwość zaczerpnięcia wiedzy na temat poczynionych postępów realizacji Programu oraz mogli zgłaszać swoje uwagi i pomysły na realizację. Proces informacyjny stanowi podstawę do prowadzenia działań, mających na celu uspołecznienie procesu rewitalizacji.

Kolejnym ważnym elementem uspołecznienia procesu rewitalizacji będzie prowadzenie działań edukacyjno-szkoleniowych na temat przebiegu całego procesu. Działania szkoleniowe będą prowadzone w taki sposób, aby potencjalni interesariusze procesu rewitalizacji mieli możliwość pogłębienia wiedzy, na temat tego czym jest proces rewitalizacji i jakie możliwości niesie on za sobą dla poszczególnych grup społecznych. Działania edukacyjne będą prowadzone w trzech etapach:

 Realizacja modułów szkoleniowych, podczas zaprogramowanych w LPR przedsięwzięć rewitalizacyjnych,  Podjęcie współpracy z różnymi podmiotami, instytucjami (np. szkoły, Klub Seniora, organizacje społeczne i kulturalne) w celu realizacji spotkań tematycznych dotyczących tego czym jest rewitalizacja.  Realizacja warsztatów edukacyjnych dotyczących procesu rewitalizacji w ramach powstałych instytucji.

Równolegle do działań edukacyjnych prowadzone będą działania skierowane na pozyskanie aktywnych partnerów do realizacji działań międzysektorowych. Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi to:

 Opracowanie i realizacja ankiety internetowej skierowanej do mieszkańców i innych interesariuszy dotyczącej oceny Lokalnego Programu Rewitalizacji.  Organizowanie wspólnych spotkań (debat) trzech sektorów w trakcie, których będzie możliwe ustalenie propozycji nowych zadań do wprowadzenia do Lokalnego Programu Rewitalizacji.  Powołanie Zespołu ds. Rewitalizacji

Zaprezentowany model uspołecznienia procesu partycypacji, przyczyni się do zwiększenia legitymizacji działań rewitalizacyjnych wśród lokalnych społeczności, instytucji i organizacji. Działania edukacyjne będą stanowiły podstawę do wprowadzenia większej reprezentacji różnych grup interesariuszy do współdziałania. Uświadomienie mieszkańcom i innym interesariuszom procesu, jak ważne jest uczestnictwo w życiu publicznym i jasne artykułowanie swoich potrzeb

205

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 206 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

będzie skutkowało zwiększeniem ich aktywności lokalnej. Dzięki temu, podczas prowadzonych działań konsultacyjnych, mających na celu włączenie lokalnych grup społecznych, organizacji oraz instytucji do współdecydowania, możliwe będzie osiągnięcia pełnego konsensusu. Proces rewitalizacji ze względu na swoją specyfikę może prowadzić do podejmowania trudnych decyzji i potencjalnych konfliktów społecznych. W związku z powyższym aktywne włączenie się określonych grup społecznych do podejmowania decyzji przyczyni się do większej legitymizacji działań. Projekty zainicjowane w ramach współpracy z partnerami społecznymi będą mieć większą trwałość, bowiem zaangażują kluczowych interesariuszy.

Tak szeroko zakrojone działania zapewnią upowszechnienie i upublicznienie tego dokumentu, a tym samym uzyskanie akceptacji społecznej dla jego realizacji poprzez zapobieganie potencjalnym konfliktom interesów.

206

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 207 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Załącznik nr 1.

Wnioski z przeprowadzonych badań ankietowych

BADANIE ANKIETOWE PAPI

Badania ankietowe (PAPI) przeprowadzone z mieszkańcami i użytkownikami obszaru rewitalizacji miały za zadanie zebranie opinii o miejscu swego zamieszkania, w kontekście opracowywanego Lokalnego Programu Rewitalizacji. Celem badań była również identyfikacja kluczowych problemów koncentrujących się na podobszarach do rewitalizacji oraz rozpoznanie potrzeb mieszkańców i propozycja działań w celu poprawy jakości życia. W badaniu wzięło udział 100 osób. Ankiety były przeprowadzane w dniach od 9-20.01.2017 roku na losowej próbie mieszkańców poszczególnych podobszarów, tj.:

— P1. Dzierżaniny — P2. Melsztyn — P3. Paleśnica — P4. Roztoka — P5. Ruda Kameralna — P6. Zakliczyn — P7. Zawada Lanckorońska

Biorąc pod uwagę cechy społeczno-demograficzne przebadanych, w sumie ankiety wypełniło 56% kobiet i 44% mężczyzn, średni przedział wiekowy respondentów to 46-55 lat, natomiast w kwestii wykształcenia – większość ankietowanych legitymowała się wykształceniem średnim.

Tabela 90. Podstawowe charakterystyki demograficzne ankietowanych mieszkańców

Płeć Kobieta 56% Mężczyzna 44% Średni wiek 36 – 45 lat Wykształcenie Podstawowe 4% Gimnazjalne 0% Zawodowe 24% Średnie 45% Wyższe 27% Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań PAPI

Poniżej zestawiono najważniejsze wnioski z przeprowadzonych badań.

 Mieszkańcy poszczególnych podobszarów w zdecydowanej większości opowiedzieli się za włączeniem wskazanych miejscowości do obszaru rewitalizacji (odpowiedzi twierdzące dla każdego podobszaru przekraczały w każdym przypadku 90%). Należy jednak wskazać, że na pytanie o to, czy jakieś inne spoza wymienionych jednostek powinny zostać objęte programem rewitalizacji, przebadani najczęściej wymieniali Filipowice. Ankietowani wskazali, że na terenie tej miejscowości obserwuje się negatywne zjawiska społeczne (m.in. bezrobocie, ubóstwo, niewystarczający poziom infrastruktury społecznej), ale i

207

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 208 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

występowanie lokalnych potencjałów (Filipowice ulokowane są na styku 3 gmin i 3 powiatów, z rosnącym potencjałem gospodarczym). W drugiej kolejności wymieniono Gwoździec i Charzewice.

Tabela 91. Rozkład odpowiedzi na pytanie: Czy zgadza się Pan/i z tym, że miejscowości te powinny zostać objęte rewitalizacją? [%]

5. Ruda 5.

7. Zawada 7.Zawada

4. Roztoka 4. Kameralna

2.Melsztyn

3.Paleśnica

6. Zakliczyn 6.

1. Dzierżaniny 1. Lanckorońska

Tak 100 99 92 96 95 99 96 Nie 0 1 8 4 5 1 4 Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych PAPI

 W dalszej kolejności, przebadani mieszkańcy zostali poproszeni, by spośród listy przykładowych problemów mogących dotykać lokalnych społeczności, wskazali najczęściej występujące w ich środowisku. W kontekście problemów społecznych, generalnie najczęściej wskazywano na problemy na lokalnym rynku pracy (96% wskazań). W drugiej kolejności wskazano na niewystarczająco rozwiniętą infrastrukturę i ofertę spędzania czasu wolnego (77%) a następnie niewystarczająco rozwiniętą ofertę i infrastrukturę społeczną (72%). Natomiast najrzadziej wskazywano na problem niskiego poczucia bezpieczeństwa (6%) oraz problem ubóstwa (16%).

Tabela 92. Problemy społeczne na obszarze rewitalizacji - odsetek wskazań

Odsetek Nazwa problemu wskazań [%] Problemy na lokalnym rynku pracy (bezrobocie, niskie wynagrodzenia, brak atrakcyjnych miejsc pracy) 96 Niewystarczająco rozwinięta infrastruktura i oferta spędzania czasu wolnego (oferta kulturalna, sportowa i rekreacyjna) 77 Niewystarczająco rozwinięta oferta i infrastruktura społeczna (miejsca spotkań, opieki, pomocy dla grup defaworyzowanych np. dla osób starszych, samotnych, niepełnosprawnych, bezrobotnych). 72 Łatwy dostęp do używek oraz nadużywanie alkoholu przez mieszkańców (widoczne w przestrzeni publicznej) 69 Ubóstwo (duży odsetek ludzi biednych, żebractwo) 16 Niskie poczucie bezpieczeństwa (kradzieże, rozboje, wypadki) 6 Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych PAPI

208

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 209 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

 W podziale na poszczególne podobszary do rewitalizacji, odpowiedzi ankietowanych dotyczące obserwowanych problemów różniły się od siebie. Podsumowanie odpowiedzi dla każdego podobszaru zestawiono w tabeli poniżej:

Tabela 93. Identyfikowane problemy społeczne na terenie podobszarów do rewitalizacji

W przypadku miejscowości Dzierżaniny ankietowani jako problemy społeczne wymagające najpilniejszych działań wskazywali równie często na niedostatecznie rozwiniętą infrastrukturę i ofertę spędzania czasu wolnego, jak i na problem bezrobocia. Zauważają oni bowiem, że na lokalnym rynku pracy brakuje przedsiębiorców, którzy zapewniliby nowe atrakcyjne miejsca pracy. Zaproponowano, aby w celu rozwiązania problemu zachęcić 1. Dzierżaniny inwestorów np. ulgami podatkowymi do otwierania swoich firm, szczególnie zakładów produkcyjnych, na terenie gminy Zakliczyn. Problem niewystarczająco rozwiniętej oferty sportowo- rekreacyjnej wynika ze złego stanu technicznego istniejącego boiska sportowego oraz placu zabaw, z których korzystają dzieci i młodzież. Chcąc rozwiązać problem należy zmodernizować wymienione obiekty, poprzez pozyskanie np. dotacji unijnych.

Wśród mieszkańców Melsztyna ankietowani wskazali, że problemem społecznym, który jest najbardziej palący i wymaga najpilniejszych działań jest niewystarczająco rozwinięta infrastruktura społeczna. Według nich problem spowodowany jest 2. Melsztyn brakiem miejsca, w którym mogłyby odbywać się spotkania, służące omawianiu problemów mieszkańców z władzami gminy. Propozycją mieszkańców, która pozwoliłaby na rozwiązanie istniejącego problemu jest stworzenie świetlicy, która służyłaby jako miejsce spotkań dla lokalnej społeczności.

Najczęściej wskazywanym problemem społecznym wśród mieszkańców Paleśnicy jest problem na lokalnym rynku pracy. Problem wynika z występującego wysokiego bezrobocia. Uważają oni bowiem, że zarówno w Paleśnicy, jak i w całej gminie trudno znaleźć pracę lub warunki pracy są mało atrakcyjne np. przez niskie wynagrodzenia. Propozycją mieszkańców mającą na celu 3. Paleśnica rozwiązanie problemu jest promocja Strefy Aktywności Gospodarczej, powstałej w Zakliczynie, zachęcającej inwestorów. Jedną z form pozyskania miejsc pracy dla młodych mieszkańców jest nakłonienie osób mogących odejść na emeryturę do zwalniania miejsc pracy. Również eliminacja szarej strefy z rynku pracy jest niezwykle ważna.

209

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 210 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Wśród mieszkańców Roztoki ankietowani wskazali, iż problemem społecznym, który wymaga najpilniejszych działań jest problem na lokalnym rynku pracy. Według nich problem spowodowany jest brakiem atrakcyjnych miejsc pracy szczególnie dla młodych osób kończących edukację. Mieszkańcy również stwierdzili, iż w lokalnych zakładach pracy występują niskie wynagrodzenia. 4. Roztoka Propozycją mieszkańców na rozwiązanie ww. problemów jest stworzenie dogodnych warunków zachęcających do inwestowania na lokalnym rynku np. poprzez ulgi podatkowe. Również stworzenie komórki gminnej odpowiedzialnej za pomoc w pozyskiwaniu dotacji unijnych na otwarcie nowych działalności gospodarczych przez młode osoby na terenie gminy Zakliczyn.

W Rudzie Kameralnej ankietowani wskazywali jako najbardziej palący, problem bezrobocia. Mieszkańcy uważają, że na lokalnym rynku pracy brakuje atrakcyjnych miejsc prac, szczególnie dla osób młodych. Problem ten można rozwiązać poprzez stwarzanie dogodnych warunków do rozwoju firm lokalnych. Promocja gminy, 5. Ruda Kameralna w tym strefy przemysłowej, mogłaby zachęcić potencjalnych inwestorów do umieszczania swojego kapitału na terenie gminy Zakliczyn. Można równie zachęcić bezrobotnych mieszkańców gminy do zakładania własnych firm, stwarzając dogodne warunki do prowadzenia działalności.

Dla miejscowości Zakliczyn ankietowani wskazali, że problemem w sferze społecznej, wymagającym pilnych działań jest wysokie bezrobocie. Uważają oni bowiem, że zarówno w Zakliczynie, jak i całej gminie trudno jest znaleźć pracę lub warunki pracy są mało atrakcyjne (np. niskie płace). W ostatnich latach nie powstają też 6. Zakliczyn żadne nowe miejsca pracy. Rozwiązaniem tego problemu mogłaby być promocja gminy jako miejsca dobrego pod inwestycję, zachęcanie przedsiębiorców np. dogodnym położeniem czy posiadaniem Strefy Aktywności Gospodarczej, do ulokowania tu kapitału i tworzenia nowych miejsc pracy.

Dla miejscowości Zawada Lanckorońska, ankietowani wskazali, iż problem w sferze społecznej wymagający pilnych działań jest brak oferty kulturalnej oraz sportowej i rekreacyjnej na terenie miejscowości. Uważają, iż zarówno w Zawadzie Lanckorońskiej, jak i w całej gminie Zakliczyn odbywa się mała liczba wydarzeń 7. Zawada Lanckorońska kulturalnych np. imprez plenerowych mająca na celu integrację mieszkańców. W okolicy brakuje również miejsca, gdzie miejscowa społeczność mogłaby aktywnie spędzać wolny czas. Sposobem na rozwiązanie problemu może być modernizacja zamkniętej szkoły, w której mogłyby odbywać się różnego rodzaju występy oraz zagospodarowanie placu pod boisko sportowe.

210

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 211 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych PAPI

 Kolejne pytanie w ankiecie dotyczyło problemów w sferze środowiskowej, technicznej, gospodarczej i/lub funkcjonalno-przestrzennej, które mogły występować na obszarze do rewitalizacji. Ankietowani najczęściej wskazywali na problemy związane z niską estetyką otoczenia (66%), zanieczyszczenia środowiska naturalnego (62%) oraz niski poziom obsługi komunikacyjnej (61%) – jako te, które obserwują na terenie obszaru rewitalizacji. Co ciekawe, jedynie 4% spośród wszystkich odpowiedzi dotyczyło problemu „Zły stan techniczny budynków użyteczności publicznej”, z kolei na „Zły stan techniczny budynków mieszkaniowych” wskazało 7% ankietowanych.

Tabela 94. Problemy w pozostałych sferach na obszarze rewitalizacji - odsetek wskazań

Odsetek wskazań Nazwa problemu [%] Niska estetyka otoczenia (ławki, miejsca do wypoczynku / rozmowy, ład przestrzenny) 66 Zanieczyszczenia środowiska naturalnego (hałas, smog, smród, zanieczyszczenie wód itp.) 62 Niski poziom obsługi komunikacyjnej (niska dostępność połączeń komunikacyjnych) 61 Zły stan infrastruktury technicznej (kanalizacyjnej, wodociągowej, gazowej itp.) 41 Zły stan techniczny budynków mieszkaniowych 7 Zły stan techniczny budynków użyteczności publicznej 4 Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych PAPI

 W podziale na poszczególne podobszary wchodzące w skład obszaru do rewitalizacji, odpowiedzi wyglądały następująco:

Tabela 95. Identyfikowane problemy techniczne, środowiskowe, gospodarcze i/lub funkcjonalno-przestrzenne na terenie podobszarów do rewitalizacji

Najpilniejszym problemem spośród pozostałych sfer dla miejscowości Dzierżaniny jest problem z niską dostępnością połączeń komunikacyjnych. Problem ten wynika z małej liczby połączeń między Zakliczynem a Dzierżaninami oraz krótkim czasie kursowania. Ankietowani wskazywali również, że mieszkańcy tej miejscowości 1. Dzierżaniny mają problem z dotarciem do pracy czy szkoły w okresie zimowym, gdyż busy nie są w stanie dojechać do miejscowości. Przyczyną tego problemu jest zalegający śnieg na drogach w trakcie intensywnych opadów śniegu. Należy zatem podjąć działania, które by wpłynęły na wprowadzenie połączeń po godzinie 15.00 oraz zadbanie o przejezdność dróg w okresie zimowym.

211

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 212 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Większość ankietowych mieszkańców Melsztyna uznało, że spośród pozostałych sfer, najpilniejszych działań wymaga rozbudowanie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej. Problem spowodowany jest tym, 2. Melsztyn że u mieszkańców niejednokrotnie występuje kłopot z brakiem wody w studniach. W celu rozwiązania problemu należy przyspieszyć realizację oraz pozyskać środki na rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w Melsztynie.

Niski poziom obsługi komunikacyjnej jest wskazywany najczęściej przez mieszkańców Paleśnicy jako problem wymagający najpilniejszych działań w kontekście rewitalizacji przestrzenno- funkcjonalnej. Problem ten spowodowany jest głównie niską 3. Paleśnica dostępnością połączeń komunikacyjnych pomiędzy Paleśnicą a Zakliczynem. Sądzą bowiem, że w ciągu dnia występuje mała liczba kursów co utrudnia dotarcie do pracy lub szkoły oraz powrót do domu. Rozwiązaniem może być wydłużenie czasu kursowania busów w tygodniu oraz uruchomienie kursów weekendowych.

Wśród ankietowanych zamieszkujących Roztokę najpilniejszym problemem jest brak instalacji kanalizacyjnej oraz wodociągowej. Mieszkańcy skarżą się na niedobory wody w studniach, co znacznie 4. Roztoka utrudnia codzienne życie. Sposobem na rozwiązanie problemu, zaproponowane przez mieszkańców, jest pozyskanie dotacji unijnych oraz przeznaczenie środków gminnych na rozbudowę, już istniejącej na terenie gminy Zakliczyn, sieci kanalizacyjnej i wodociągowej.

Najpilniejszym problemem spośród pozostałych sfer dla miejscowości Ruda Kameralna jest brak instalacji technicznych. Problem wynika z tego, że brakuje zarówno instalacji kanalizacyjnej, jak i wodociągowej. Zmusza to mieszkańców do płacenia za dzierżawę studni prywatnemu 5. Ruda Kameralna właścicielowi, z której pobierają wodę. W Rudzie Kameralnej brakuje również zasięgu telefonii komórkowej. W celu rozwiązania problemu należałoby przeznaczyć środki gminne oraz pozyskać środki unijne na rozbudowę instalacji technicznych oraz wybudowanie przekaźnika.

Najpilniejszym problemem spośród pozostałych sfer dla miejscowości Zakliczyn są problemy środowiskowe. Ankietowani wskazywali, że mieszkańcy tej miejscowości nie wykazują postaw proekologicznych np. palą w starych piecach nieodpowiednimi materiałami, zaśmiecają obszar nad rzeką. Przyczyną tego problemu jest fakt, że większość 6. Zakliczyn ludzi posiada piece węglowe (w tym piece o ograniczonej sprawności), których używanie wpływa na powstawanie smogu. Również u mieszkańców nie ma nawyku dbania o wspólną przestrzeń i nie ma wiedzy/świadomości na temat skutków, jakie mogą się pojawić w wyniku braku dbania o środowisko naturalne. Należy zatem podjąć działania, które by wpłynęły na poczucie tożsamości lokalnej i rozwojem postaw proekologicznych np. przez wymianę pieców na

212

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 213 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

gazowe.

Wśród pozostałych problemów mieszkańcy najczęściej wskazywali na brak sieci wodno-kanalizacyjnej na terenie Zawady Lanckorońskiej. Brak instalacji kanalizacyjnej powoduje, iż część mieszkańców nieprawidłowo pozbywa się ścieków powodując zanieczyszczanie 7. Zawada Lanckorońska środowiska naturalnego w okolicy. Należy podjąć zatem działania, które wpłynęłyby na przyspieszenie decyzji o rozbudowie brakujących instalacji oraz pozyskanie środków unijnych na dofinansowanie projektu.

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych PAPI

Podsumowując, przeprowadzone badanie potwierdziło zasadność objęcia wyznaczonych jednostek procesem rewitalizacji, a wnioski dotyczące zarówno identyfikowanych problemów, jak i kierunków zmian, jakie należy wprowadzić na obszarze rewitalizacji posłużyły do opracowania programu rewitalizacji (w szczególności do opracowania pogłębionej diagnozy obszaru rewitalizacji oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych). Poddano również pod dyskusje możliwość włączenia zgłoszonej miejscowości do obszaru rewitalizacji, tj. Filipowic. Była ona najczęściej wymienianą miejscowością, która poza wymienionymi miejscowościami powinna zostać objęta procesem rewitalizacji.

213

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 214 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

BADANIE ANKIETOWE CAWI

Badania ankietowe metodą ankiety internetowej CAWI (z ang. Computer-Assisted Web Interview) służyło do konsultacji wyznaczonych podobszarów do rewitalizacji. Celem badań była również identyfikacja kluczowych problemów koncentrujących się na podobszarach do rewitalizacji Ponieważ w toku poprzednich konsultacji zgłoszono dodatkową miejscowość (Filipowice), która powinna zostać objęta programem rewitalizacji, ankieta ta służyła również uprawomocnieniu tej decyzji i zdiagnozowaniu problemów i potrzeb mieszkańców/użytkowników tego terenu. Link do ankiety został umieszczony na stronie internetowej gminy Zakliczyn oraz na stronie Zakliczyńskiego Centrum Kultury. Ankietę w dniach 16.01.-25.01.2017 r. wypełniło łącznie 71 osób.

Główne wnioski płynące z przeprowadzonego badania to:

 Ankietowanych po raz kolejny poproszono o ustosunkowanie się, wobec tego, czy wskazane miejscowości powinny zostać objęte obszarem rewitalizacji. Większość z nich opowiedziała się pozytywnie za włączeniem 7 miejscowości (Zakliczyn, Zawada Lanckorońska, Melsztyn, Filipowice, Paleśnica, Roztoka, Dzierżaniny). Szczegółowe rozkłady odpowiedzi na to pytanie umieszczono w tabeli poniżej:

Tabela 96. Rozkład odpowiedzi na pytanie: Czy zgodzi się Pan/i z tym, że miejscowości wskazane poniżej, powinny zostać objęte programem rewitalizacji? [%]

Zawada Zakliczyn Melsztyn Dzierżaniny Roztoka Paleśnica Filipowice Lanckorońska Tak 92,96 85,92 70,42 64,79 66,20 57,75 70,42 Nie 7,04 14,08 29,58 35,21 33,80 42,25 29,58 Źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego CAWI

 W dalszej kolejności, przebadani zostali poproszeni o wskazanie tych miejscowości, które w ich opinii charakteryzują się największym stopniem występowania problemów społecznych. Okazuje się, że najwięcej ankietowanych wskazało na Dzierżaniny, jako tę miejscowość, na której problemy o charakterze społecznym uwidaczniają się najbardziej. Mniej więcej co 3 ankietowany wskazał również na Zakliczyn. Dodatkowo, blisko 31% spośród wszystkich odpowiedzi stanowiła odpowiedź „Wszystkie miejscowości”. Najmniej przebadanych wskazało na Roztokę i Zawadę Lanckorońską, jako te jednostki, gdzie negatywne zjawiska społeczne koncentrują się w sposób szczególny.

Tabela 97. Rozkład odpowiedzi na pytanie: Które ze wskazanych miejscowości Pana / Pani zdaniem wykazują się koncentracją negatywnych zjawisk społecznych (np. ubóstwo, bezrobocie, alkoholizm, niskie poczucie bezpieczeństwa publicznego)?

Nazwa miejscowości Odsetek wskazań [%]

Dzierżaniny 35,21 Zakliczyn 33,80 Wszystkie miejscowości 30,99 Melsztyn 22,54

214

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 215 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Paleśnica 21,13 Filipowice 21,13 Zawada Lanckorońska 19,72 Roztoka 12,68 Żadne z nich 11,27 Źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego CAWI

 Kolejne pytanie dotyczyło negatywnych zjawisk, gospodarczych, środowiskowych, technicznych lub przestrzenno-funkcjonalnych. Podobnie jak w przypadku problemów społecznych, ankietowani wskazywali te miejscowości, na których obserwowane są wyżej wymienione problemy. Po raz kolejny Zakliczyn zyskał wysoki odsetek wskazań (blisko 41%), natomiast odpowiedź „Wszystkie miejscowości” stanowiła niewiele mniej bo 38%. Na tle wszystkich miejscowości to tym razem Paleśnica otrzymała najmniejszą liczbę wskazań (nieco powyżej 14%).

Tabela 98. Rozkład odpowiedzi na pytanie: Czy Pana / Pani zdaniem, wskazane na mapie miejscowości wykazują się koncentracją negatywnych zjawisk, gospodarczych, środowiskowych, technicznych lub przestrzenno-funkcjonalnych?

Nazwa miejscowości Odsetek wskazań [%]

Zakliczyn 40,9 Wszystkie miejscowości 38,0 Melsztyn 26,8 Dzierżaniny 22,5 Roztoka 18,31 Zawada Lanckorońska 15,5 Filipowice 15,5 Paleśnica 14,08 Żadne z nich 11,27 Źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego CAWI

 Poza kwestiami związanymi z negatywnymi zjawiskami występującymi na terenie miejscowości objętych rewitalizacją, ankietowani odnieśli się również do tego, czy jednostki te są istotne z punktu widzenia rozwoju lokalnego gminy Zakliczyn. W opinii przebadanych, to miasto Zakliczyn cechuje się największym potencjałem w kontekście rozwoju gminy. Wpływ na to niewątpliwie fakt, iż jako siedziba administracyjna gminy, skupia w sobie funkcje handlowe, usługowe i administracyjne. W drugiej kolejności wskazano na Melsztyn oraz na odpowiedź „Wszystkie miejscowości”.

215

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 216 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Zakliczyn na lata 2015-2020

Tabela 99. Rozkład odpowiedzi na pytanie: Czy miejscowości wskazane do rewitalizacji mają Pana/Pani zdaniem istotne znaczenie dla rozwoju gminy Zakliczyn?

Nazwa miejscowości Odsetek wskazań [%]

Zakliczyn 60,56 Melsztyn 35,21 Wszystkie miejscowości 32,39 Filipowice 23,94 Paleśnica 19,72 Zawada Lanckorońska 14,08 Roztoka 14,08 Dzierżaniny 9,86 Żadne z nich 2,82 Źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego CAWI

Podsumowując, przeprowadzone badania potwierdziło zasadność wyznaczenia na terenie takich miejscowości, jak Zakliczyn, Melsztyn, Zawada Lanckorońska, Dzierżaniny, Roztoka, Paleśnica i Filipowice do procesu rewitalizacji.

216

Id: E1583E05-73BD-485F-81FB-F83C82B539C8. Podpisany Strona 217