STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY

UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO

Zał ącznik Nr 1A do Uchwały Nr XXII/216/2012 Rady Miejskiej w Zakliczynie z dnia 26.XII. 2012 roku

Główni projektanci: dr in ż. Gra żyna Korzeniak członek Okr ęgowej Izby Urbanistów z siedzib ą w Katowicach nr KT-110 mgr in ż. arch. Agnieszka Rozenau-Rybowicz członek Okr ęgowej Izby Urbanistów z siedzib ą w Katowicach nr KT-358

Zespół autorski: dr Liliana Skublicka – zagadnienia przyrodnicze mgr Katarzyna Gorczyca – zagadnienia społeczno-gospodarcze, przestrzenne mgr Anna Baran– zagadnienia społeczno-gospodarcze mgr Monika Doległo - zagadnienia społeczno-gospodarcze mgr Agnieszka Witos - zagadnienia społeczno-gospodarcze mgr Krystyna Pawłowska – gospodarka wodno-ściekowa mgr in ż. Teresa M ądry – infrastruktura techniczna mgr in ż. Ewa Goras – zagadnienia komunikacji

Opracowanie graficzne: mgr in ż. arch. Agnieszka Rozenau-Rybowicz mgr Anna Baran mgr in ż. Ewelina Hnat`

Dyrektor mgr Jerzy Adamski

Instytut Rozwoju Miast 30-015 Kraków, ul. Cieszy ńska 2 , http://www.irm.krakow.pl tel.: +48 (12) 634 29 53, fax.: +48 (12) 633 94 05 e-mail: [email protected]

2

Spis tre ści

PODSTAWA SPORZ ĄDZENIA STUDIUM 2 ZAWARTO ŚĆ STUDIUM 2 MATERIAŁY WEJ ŚCIOWE 2 1. PODSTAWOWE DANE O GMINIE 2 1.1 Poło żenie 2 1.2. Powierzchnia i ludno ść 4 2. UWARUNKOWANIA ROZWOJU 5 2.1. Uwarunkowania wynikaj ące z poło żenia i powi ąza ń zewn ętrznych 5 2.1.1. Powi ązania przyrodnicze 5 2.1.2. Powi ązania komunikacyjne 6 2.2. Zasoby i stan środowiska przyrodniczego, krajobrazu, rolniczej przestrzeni produkcyjnej 9 2.2.1. Stan i funkcjonowanie środowiska 9 2.2.2. Zasoby przyrodnicze i ich ochrona prawna 15 2.2.3. Jako ść i zagro żenia środowiska 28 2.2.4. Obszary złó ż oraz obszary i tereny górnicze 34 2.3. Zasoby środowiska kulturowego 36 2.3.1. Obiekty wpisane do rejestru zabytków: 36 2.3.2. Obiekty chronione znajduj ące si ę w gminnej ewidencji zabytków, nie obj ęte wpisem do rejestru: 44 2.3.3. Katalog stanowisk archeologicznych 52 2.3.4. Strefy ochrony konserwatorskiej 62 2.4. Potencjał ludno ściowy 63 2.5. Zagospodarowanie i uzbrojenie terenu 74 2.5.1. Ukształtowana struktura funkcjonalno-przestrzenna 74 2.5.2. Komunikacja 76 2.5.3. Infrastruktura techniczna 78 2.6. Uwarunkowania wynikaj ące z obowi ązuj ących dokumentów planistycznych 84 2.6.1. Strategiczne dokumenty krajowe 84 2.6.2. Dokumenty wojewódzkie 85 2.6.3. Dokumenty powiatowe 92 2.6.4. Dotychczasowa polityka przestrzenna gminy 93 2.7. Potencjał gospodarczy gminy 94

3

2.7.1. Podmioty gospodarcze 94 2.7.2. Funkcje gospodarcze 96 2.8. Uwarunkowania wynikaj ące z warunków życia mieszka ńców 109 2.8.1. Warunki mieszkaniowe 109 2.8.2. Poziom wyposa żenia w infrastruktur ę społeczn ą 113 2.9. Struktura własno ści 118 2.10. Potrzeby rozwoju gminy 119 SPIS RYCIN: 120 SPIS TABEL: 121

4

PODSTAWA SPORZ ĄDZENIA STUDIUM

Podstaw ą sporz ądzenia Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Zakliczyn jest uchwała Nr XX/157/08 Rady Miejskiej w Zakliczynie z dnia 30 kwietnia 2008 roku w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Zakliczyn”. Zmiana Studium obejmuje cały obszar Gminy Zakliczyn w granicach administracyjnych gminy.

ZAWARTO ŚĆ STUDIUM

Studium stanowi ą : Cz ęść I Uwarunkowania rozwoju przestrzennego Gminy Zakliczyn, tekst wraz z zał ącznikiem graficznym który stanowi mapa w skali 1: 10 000, Cz ęść II Kierunki rozwoju przestrzennego, tekst wraz z zał ącznikiem graficznym który stanowi mapa w skali 1: 10 000. Cze ść I i II s ą zał ącznikiem do uchwały Rady Miejskiej w Zakliczynie.

Materiały planistyczne stanowi ą: Opracowanie ekofizjoigraficzne, cz ęść tekstowa i mapa w skali 1: 10 000 Inwentaryzacja urbanistyczna, cz ęsć tekstowa , mapa w skali 1: 10 000 miasta i gminy Zakliczyn „Inwentaryzacja urbanistyczna”.

MATERIAŁY WEJ ŚCIOWE

Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Zakliczyn przyj ęte Uchwał ą Rady Mijeskiej w Zakliczynie Nr XX/157/08 z dnia 30 kwietnia 2008 roku.

Obowi ązuj ące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego cz ęś ci wsi Gwo ździec, Jamna i Roztoka, uchwała nr XIII/116/99 Rada Gminy w Zakliczynie z dnia 29 pa ździernika 1999 r.

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego cz ęś ci wsi , uchwała nr XXX/271/2001 Rada Gminy w Zakliczynie z dnia 28 czerwca 2001 r.

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego cz ęś ci gminy Zakliczyn, uchwała nr XXXII/284/2001 Rada Gminy w Zakliczynie z dnia 20 wrze śnia 2001 r. 2

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego cz ęś ci wsi Lusławice, uchwała nr III/23/02 Rada Gminy w Zakliczynie z dnia 30 grudnia 2002 r.

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego cz ęś ci gminy Zakliczyn, „Kruszywa- Charzewice”, uchwała nr VI/47/03 Rada Gminy w Zakliczynie z dnia 12 czerwca 2003 r.

Obowi ązuj ące inne dokumenty planistyczne:

Ocena aktualno ści „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy” „Miejscowych Planów Zagospodarowania przestrzennego”, przyj ęta uchwał ą nr XVI/114/07 Rady Miejskiej w Zakliczynie z dnia 27 listopada 2007 r., opracowanie: Pracownia Urbanistyczno-Architekotniczna w Tarnowie.

Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Zakliczyn na lata 2007-2015, przyjeta uchwał ą Nr XVI/98/07 Rady Miejskiej w Zakliczynie, z dnia 27 listopada 2007 r.

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Zakliczyn, Tarnowskie Stowarzyszenie Rozwoju Wsi i Rolnictwa, 2004 r.

Program ochrony środowiska dla Gminy Zakliczyn. Przedsi ębiorstwo Badawczo- Wdro żeniowe ”TORON” 1997 r.

Opracowanie Ekofizjograficzne dla gminy Zakliczyn, Małopolska Grupa Geodezyjno- Projektowa S.A., 2003 r.

Plan Gospodarki odpadami dla Gminy Zakliczyn. Przedsi ębiorstwo Usługowo - Projektowe , „PERGEO” , 2004 r., Uchwała Rady Gminy w Zakliczynie Nr XVI/127/04 z dnia 23 wrze śnia 2004 r.

Strategia Zrównowa żonego Rozwoju Powiatu Tarnowskiego, przyj ęta uchwał ą nr XIII/116/08 Rady Powiatu Tarnowskiego z dnia 26 lutego 2008 r.

Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego, przyj ęty uchwał ą nr XV/174/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 22 grudnia 2003 r.

3

Małopolska 2015, Strategia rozwoju województwa małopolskiego na lata 2007-2013, przyj ęta uchwał ą nr XLI/527/2006 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 30 stycznia 2006 r.

Wojewódzki Program Ochrony Dziedzictwa i Krajobrazu Kulturowego Małopolski, przyj ęty Uchwał ą nr XXXVII/469/05 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 3 pa ździernika 2005r.

Program Zrównowa żonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2001-2015.

Regionalna strategia innowacji Województwa Małopolskiego 2005- 2013 Uchwała Sejmiku Województwa Małopolskiego nr XXIX/386/05 z dnia 21 lutego 2005 r.

Raport o stanie środowiska województwa małopolskiego, WIO Ś, 2005 r.

Studium Konserwatorskie obejmuj ące stref ę zabytkowej struktury miejscowo ści Zakliczyn wraz z zespołami w Lusławicach i klasztorem Bernardynek w Ko ńczyskach. Pracownie Konserwacji Zabytków „ARKONA” Sp. Z o.o., Pracownia Dokumentacji Naukowo- Historycznej, 2000 r.

Przy opracowaniu studium wykorzystane były równie ż:

Studium okre ślaj ące granice obszarów bezpo średniego zagro żenia powodzi ą dla rzeki wraz z głównymi dopływami od uj ścia Popradu. Regionalny Zarz ąd Gospodarki Wodnej w Krakowie, 2005.

Plan odnowy miejscowosci dla miasta Zakliczyn oraz sołectw Charzewice i Jamna, przyj ęty Uchwała nr XXV/201/08 Rady Miejskiej w Zakliczynie dnia 20 listopada 2008 roku, 2008

Plan Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego 2010, Uchwała Nr XI/133/07 z dnia 24 wrze śnia 2007 r. Sejmiku Województwa Małopolskiego.

Program Małej Retencji Województwa Małopolskiego, Kraków, 2004, Uchwała Nr. XXV/344/04, Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 25 pa ździernika 2004 r.

4

Koncepcja zwodoci ągowania Gminy Zakliczyn – cz ęść prawobrze żna, FPU Proinstal Limanowa, 2007 r.

Projekt wykonawczy. Sie ć wodoci ągowa z przył ączami oraz infrastruktur ą towarzysz ącą – cz ęść lewobrze żna. Etap I – Gwo ździec, Czarzewice, . Inwestprojekt, Tarnów, 2009r.

Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Lasuławice – etap II.

Budowa kanalizacji sanitarnej z przył ączami w miejscowo ści Wesołów.

Budowa sieci kanalizacji sanitarnej dla miejscowo ści Lusławice Fa ściszowa Ko ńczyska, Zakliczyn.

Kanalizacja sanitarna dla miejscowo ści Pale śnica, Olszowa, Wola Stróska – zadanie Wola Stróska.

5

1. PODSTAWOWE DANE O GMINIE

1.1 Poło żenie

Poło żenie i podział administracyjny

Gmina Zakliczyn poło żona jest w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. graniczy : • od strony północnej z gimnami Dębno, i Ple śna, • od strony zachodniej z gmin ą Czchów, • od strony wschodniej z gminami Gromnik i Ci ęż kowice, • od strony południowej z gminami Gródek n/Dunajcem i Korzenna.

Ryc. 1 Poło żenie Gminy Zakliczyn w Województwie Małopolskim

Żródło: Opracowanie własne

Gmina Zakliczyn jest gmin ą miejsko-wiejsk ą. Miasto Zakliczyn poło żone jest w cz ęś ci północno-wschodniej. Cz ęść wiejsk ą stanowi ą 23 sołectwa: Bie śnik, Borowa, Charzewice, Dzier żaniny, Faliszewice, Fa ściszowa, Filipowice, Gwo ździec, Jamna, Ko ńczyska, Lusławice, Melsztyn, Olszowa, Pale śnica, Roztoka, , Słona, Stró że, Wesołów, Wola Stróska, Wróblowice, Zawada Lanckoro ńska, . 2

Ryc. 2 Podział sołectw Gminy Zakliczyn

Źródło: opracowanie własne

Poło żenie geograficzne

Gmina Zakliczyn poło żona jest na Pogórzu Karpackim, na terenie dwóch makroregionów Pogórza Zachodniobeskidzkiego – mezoregion Pogórze Wi śnickie i Pogórza Środkowobeskidzkiego - mezoregion Pogórza Ro żnowskiego.

3

Ryc. 3 Poło żenie geograficzne Gminy Zakliczyn

Źródło: Opracowanie własne

1.2. Powierzchnia i ludno ść

Tabela 1 Ludno ść miasta i gminy Zakliczyn. Dane za rok 2008

UDZIAŁ W LICZBA LICZBA UDZIAŁ W POWIERZ- POWIERZ- MIESZKA Ń MIESZKA Ń LICZBIE Lp. MIASTO / WIE Ś CHNIA CHNI CÓW CÓW MIESZKA ŃCÓW [km 2] GMINY (%) 2004 2008 GMINY (%) 1. Zakliczyn 4,02 3,28 1 571 1 528 12,44 2. Bie śnik 3,89 3,17 240 249 2,03 3. Borowa 6,57 5,36 259 278 2,26 4. Charzewice 5,74 4,68 410 401 3,26 5. Dzier żaniny 4,32 3,53 345 364 2,96 6. Faliszewice 2,21 1,80 340 327 2,66 7. Fa ściszowa 5,28 4,21 653 682 5,55 8. Filipowice 7,95 6,49 605 616 5,01 9. Gwo ździec 9,50 7,75 956 965 7,86 10. Jamna 5,47 4,46 93 88 0,72 11. Ko ńczyska 3,11 2,54 414 398 3,24 12. Lusławice 4,63 3,78 919 956 7,78 13. Melsztyn 1,79 1,46 210 203 1,65

4

14. Olszowa 5,87 4,79 522 507 4,13 15. Pale śnica 7,11 5,80 435 449 3,56 16. Roztoka 3,01 2,46 226 228 1,86 Ruda 17. 6,49 5,30 332 326 2,65 Kameralna 18. Słona 6,13 5,00 294 287 2,34 19. Stró że 4,75 3,88 625 627 5,10 20. Wesołów 6,86 5,60 853 859 6,99 21. Wola Stróska 4,32 3,53 412 417 3,39 22. Wróblowice 5,75 4,69 671 680 5,54 Zawada 23. 3,39 2,77 327 321 2,61 Lanckoro ńska 24. Zdonia 4,37 3,56 521 529 4,31

OGÓŁEM: 122,53 100,00 12 233 12 285 100,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Miasta i Gminy Zakliczyn.

2. UWARUNKOWANIA ROZWOJU

2.1. Uwarunkowania wynikaj ące z poło żenia i powi ąza ń zewn ętrznych

2.1.1. Powi ązania przyrodnicze

W cz ęś ci południowej i środkowej Gminy Zakliczyn znajduje si ę Ci ęż kowicko-Ro żnowski Park Krajobrazowy, utworzony w 1995 r. (rozporz ądzenie nr 13/95 Wojewody Tarnowskiego z dnia 16 listopada 1995 r.) i na terenie gminy Zakliczyn zajmuje on powierzchni ę 5 717 ha. Park ten obejmuje najcenniejsze pod wzgl ędem przyrodniczym, krajobrazowym i kulturowym obszary Pogórza Ci ęż kowickiego. W granicach Parku - oprócz gminy Zakliczyn – mieszcz ą si ę równie ż obszary gmin Gromnik, Ci ęż kowice, oraz cz ęś ciowo gmin Czchów, Gródek n/Dunajcem i Korzenna. Teren Ci ęż kowicko-Ro żnowskiego Parku Krajobrazowego wchodzi w skład Sieci ECONET. W koncepcji krajowej sieci ekologicznej ECONET – Polska. W ramach sieci ECONET Ci ęż kowicko-Ro żnowski Park Krajobrazowy został zakwalifikowany jako obszar w ęzłowy o znaczeniu krajowym. Północna cz ęść gminy Zakliczyn, nie wchodz ąca w skład Ci ęż kowicko-Ro żnowskiego Parku Krajobrazowego, została obj ęta ochron ą w postaci Obszarów Chronionych – cz ęść północn ą

5

gminy obj ęto Obszarem Chronionego Krajobrazu Pogórza Wi śnickiego cz ęść środkowo- wschodni ą gminy obj ęto Obszarem Chronionego Krajobrazu Pogórza Ci ęż kowickiego.

Ryc. 4 Obszar Ci ęż kowicko - Ro żnowskiego Parku Krajobrazowego na tle cz ęś ci gminy Zakliczyn

Żródło: Opracowanie własne

Na terenie gminy Zakliczyn wyst ępuje równie ż główny zbiornik wód podziemnych nr 435 zlokalizowany w dolinie Dunajca.

2.1.2. Powi ązania komunikacyjne

Powi ązania lotnicze

Mimo znacznej odległo ści gmina Zakliczyn obsługiwana jest przez Mi ędzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków – Balice. Lotnisko poło żone jest w odległo ści około 95 km od gminy Zakliczyn. Dost ępno ść lotniska ulegnie zdecydowanej poprawie po uko ńczeniu budowy autostrady A4.

Powi ązania ponadregionalne drogowe i kolejowe

Przez centrum gminy przebiega droga wojewódzka nr 975 Dąbrowa Tarnowska - Dąbrowa k/Nowego S ącza, łącz ąca Wojnicz z Nowym S ączem, a tak że droga wojewódzka nr 980 relacji - Jurków, ł ącz ąca gmin ę Czchów z gmin ą Gromnik. Jest ona ł ącznikiem pomi ędzy drog ą krajow ą nr 75 a drog ą krajow ą nr 28.

6

Po średnio poł ączenie ponadregionalne Gminy Zakliczyn zapewnia droga nr 75 łącz ąca drog ę krajow ą nr 4 z granic ą pa ństwa przez – Czchów - Nowy S ącz w kierunku Piwnicznej i Muszyny . Przez teren gminy nie przebiegaj ą żadne linie kolejowe o znaczeniu ponadregionalnym. Ryc. 5 Zewn ętrzne powi ązania drogowe Gminy Zakliczyn

Żródło: Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego, 2003.

Poł ączenia drogowe z miastami i gminami s ąsiednimi

Główne poł ączenia drogowe komunikacyjne z terenami otaczaj ącymi stanowi ą poł ączenia: z Krakowem : droga krajowa nr 4, poprzez droge wojewódzk ą nr 980 (Jurków-Zakliczyn-Biecz), droga krajowa nr 4, poprzez droge wojewódzk ą nr 975 (Wojnicz- Zakliczyn-Dąbrowa), droga wojewódzka nr 980 (Wieliczka, Gdów, Łapanów, Lipnica Murowana, Tymowa). z Tarnowem : droga krajowa nr 4 poprzez droge wojewódzk ą nr 975 (Wojnicz), droga wojewódzka nr 980 (Gromnik, Tuchów)- droga wojewódzka nr 977(Tuchów, Tarnów), droga powiatowa nr K1356 Zakliczyn-Janowice-Tarnów. z Nowym S ączem : droga krajowa nr 75 poprzez drog ę wojewódzk ą nr 975 (Gródek n/Dunajcem, Dąbrowa), z Gorlicami: droga wojewódzka nr 980 (Rzepiennik, Biecz) – droga krajowa nr 28 do Gorlic, 7

droga wojewódzka nr 980 do Gromnika – droga wojewódzka nr 977 (Gromnik, Zborowice, Gorlice, , Łu żna). z gmin ą Dębno: droga wojewódzka nr 975 do Wojnicz – droga nr 4 krajowa do D ębna, droga wojewódzka nr 980 do Melsztyna, droga powiatowa nr K 1351 Melsztyn-Dębno przez Gwo żdziec. z gmin ą Wojnicz: droga wojewódzka nr 975, z gmin ą Ple śna : droga powiatowa nr k1356. z gmin ą Czchów: droga wojewódzka nr 980 do Jurkowa – droga krajowa nr 75 do Czchowa, droga powiatowa nr 1410 przez piaski Dru żków do Czchowa. z gmin ą Gromnik: droga wojewódzka nr 980. z gmin ą Ci ęż kowice: droga wojewódzka nr 980 do Gromnika i droga wojewódzka nr 977 do Ci ężkowic. z gmin ą Gródek n/Dunajcem: droga wojewódzka nr 975, z gmin ą Korzenna: droga wojewódzka nr 975 i droga powiatowa nr 1561. Do jamnej –droga powiatowa 1561 Bukowiec-Korzenna Ryc. 6 Układ drogowy gminy Zakliczyn

Źródło: opracowanie własne

8

Poł ączenia kolejowe

Powi ązania kolejowe maj ą bardzo znikome znaczenie dla gminy Zakliczyn. Najbli żej Zakliczyna przebiega linia kolejowa Tarnów – Leluchów PLK 096. Prowadzi ona przez gminy sąsiednie Gromnik i Ci ęż kowice, jest to linia jednotorowa zelektryfikowana z przystankiem osobowym w Chojniku oraz stacj ą i bocznic ą kolejow ą w Gromniku. Trasa ta ł ączy Tarnów z Nowym S ączem i Gorlicami w kierunku południowej granicy pa ństwa. Ze wzgl ędu na zlokalizowanie linii w gminach s ąsiednich dla mieszka ńców Zakliczyna ma ona ograniczone, jedynie po średnie znaczenie.

2.2. Zasoby i stan środowiska przyrodniczego, krajobrazu, rolniczej przestrzeni produkcyjnej

2.2.1. Stan i funkcjonowanie środowiska Według podziału fizyczno-geograficznego J. Kondrackiego, gmina Zakliczyn poło żona jest w obr ębie prowincji - Karpaty Zachodnie, podprowincji - Zewn ętrzne Karpaty Zachodnie, w makroregionach: Pogórza Zachodniobeskidzkiego – mezoregion: Pogórze Wielickie, Pogórza Środkowobeskidzkiego – mezoregion: Pogórze Rożnowskie.

Budowa geologiczna

Gmina Zakliczyn znajduje si ę w obr ębie jednostki śląskiej Karpat Zewn ętrznych. Teren gminy charakteryzuje si ę do ść regularnym przebiegiem tektoniczym z północnego zachodu na południowy wschód z uskokiem tektoniczym na linii doliny Dunajca. Uskok ten charakteryzuje si ę przesuni ęciem wzgl ędem siebie warstw kro śnie ńskich i serii kredowych. Północna cz ęść gminy znajduj ąca si ę na Pogórzu Wi śnickim zbudowana jest z fliszu karpackiego (piaskowce i łupki warst kro śnie ńskich, łupki pstre i menilitowe). Flisz ten posiada odporne wartwy kredowe na obrze żach. Natomiast południowa cz ęść gminy, znajduj ąca si ę w obr ębie Pogórza Ci ęż kowickiego, zbudowana jest z fliszu kredowego, zapadaj ącego si ę na południe. Zbudowana z odpornych piaskowców igockich i godulskich. Podło że skalne gminy Zakliczyn okryte jest seri ą utworów czwartorz ędowych. W dolinach rzeczych s ą to osady rzeczne, natomiast na wzniesieniach wietrzeliny (rumosze piaskowce, piaskowce-łupkowe, gliny pylaste i piaszczyste, gliny zwięzłe), osady soliflukcyjno-deluwialne (gliny pylaste i piaszczyste) i koluwialne (gliny zwi ęzłe i piaszczyste oraz gliny pylaste zwi ęzłe, rumosze piaskowcowo-łupkowe).

9

Rze źba

Północna cz ęść gminy poło żona jest na Pogórzu Wi śnickim oraz Obni żeniu Siemiechowskim, natomiast południowa cz ęść nale ży do Pogórza Ci ęż kowickiego. Gmina poło żona jest na wysoko ści od 207 m.n.p.m.. - dolina Dunajca do około 340 m.n.p.m w obr ębie Pogórza Wi śnickiego i około 500 m.n.p.m. w obr ębie Pogórza Ci ęż kowickiego. Na terenie Płaskowy żu Ro żnowskiego znajduj ą si ę najni żej poło żone tereny gminy. S ą to doliny przełomowe, czyli głebokie doliny rzeczne do 120 m.n.p.m (rzeki Rudzanka, pale śnianka, Słonianka). Kulminacje terenu to: Styr (460,2 m npm), Mogiła (503,0 m npm) i wzniesienie Jamnej (530,0 m npm). W rze źbie terenu zaznaczaj ą si ę te ż osuwiska oraz pokrywy zwietrzeliny redeponowane u podnózy stoków.

Gleby

W dolinie Dunajca na osadach rzecznych wytworzone zostały mady, Na wy ższych terasach Dunajca i w Obni żeniu Siemiechowskim wyst ępuj ą gleby brunatne i bielicowe. Mady wytworzone na utworach l żejszych zaliczane s ą do najwy ższych klas- I i II, natomiast płaty mad brunatnych, czarnoziemnych i mad pocz ątkowego stadium rozwoju to gleby klas III i IV. Rozległe tereny pogórskie pokryte s ą utworami lessopodobnymi. W zale żno ści od konfiguracji terenu warstwa tych utworów ma ró żną grubo ść . W dolinach jest ona grubsza a na stokach i wierzchowinach jest cie ńsza. Na fliszu wytworzyły si ę przewa żnie gleby brunatne, natomiast na utworach lessopodobnych wytworzyły si ę głównie gleby pseudobielicowe. Gleby pogórza zaliczane s ą do gleb średniourodzajnych, w śród których przewa żaj ą klasy IIIa, IIIb, IVa i IVb a na stokach klasa V. Najkorzystniejsze gleby zalegaj ą w dnie doliny Dunajca oraz w obr ębie Pogórza Wi śnickiego (rejon Gwo źdzca), a gleby najsłabsze wyst ępuj ą na stromych zboczach i stokach, w dolinach bocznych oraz w wy ższych partiach pogórza Ci ęż kowickiego.

Wody

Wody powierzchniowe Głównym ciekiem gminy Zakliczyn jest Dunajec. Sie ć wód gminy stanowi ą lewo- i prawobrze żne dopływy Dunajca: rzeki, potoki, rowy melioracyjne, a tak że starorzecza wypełnione wod ą. Na terenie gminy Zakliczyn znaj dopływami Dunajca s ą: Rudzianka, Stró żanka, Wolanka, Pale śnianka (z dopływami Olszowianka, Słonianka), Stara Pale śnia, Brzozowianka, Wiele ń oraz liczne cieki nie posiadaj ące nazwy. Długo ść Dunajca w granicach gminy wynosi około 13,6 km. Dunajec płynie z zachodu w kierunku północno-wschodnim. Szeroko ść cz ęś ciowo uregulowanego koryta wacha si ę od

10

50 m do ponad 150 m. Spadek rzeki na terenie pogórza wynosi średnio od 1% do 5%. Dunajec jest rzek ą górsk ą o zasilaniu śniegowo – deszczowo - gruntowym, co powoduje znaczne wahania stanu wód w ci ągu roku. Dopływy Dunajca s ą potokami pogórskimi. Średni spadek rzek waha si ę od 10% do 20%, za ś w górnych odcinkach potoków dochodzi nawet do 40%. Prawobrze żne dopływy Dunajca: • Brzozowianka o długo ści 14,9 km płynie przez sołectwa Fa ściszowa, Lusławice i Wróblowice, • Stara Pale śnia o długo ści 2,4 km, płynie przez sołectwo Lusławice, • Pale śnianka o długo ści 19,4 km z dopływami: Słonianka 6,45 km. Pale śnianka płynie przez sołectwa Pale śnica, Borowa, Zdonia, Ko ńczyska, Zakliczyn, • Wolanka o długo ści 5,8 km, płynie przez sołectwa: Zdonia, Wesołów, Zakliczyn, • Stró żanka o długo ści 6,8 km, płynie przez sołectwa: Stróże, Wesołów, • Rudzianka o długo ści 7,3 km, płynie przez sołectwa: Dzier żaniny, Ruda Kameralna, Filipowice. Lewobrze żny dopływ Dunajca: 1) Wiele ń o długo ści 8,2 km, płynie przez sołectwa: Gwo ździec, Zawada Lanckorońska.

W gminie Zakliczyn za tereny źródliskowe uwa ża si ę obszary poło żone powy żej 250 m. n.p.m.. Źródła rzek cechuje niewielka wydajno ść , rz ędu 0,1-0,3 litra/sek. Na terenie gminy źródła wyst ępuj ą najcz ęś ciej z kompleksami piaskowcowymi, tzw. źródła szczelinowe lub seriami zwietrzelinowymi, tzw. źródła zwietrzelinowe. Na ternie gminy swój pocz ątek maj ą rzeki: Wolanka, Stró żanka, Rudzianka oraz cieki nie posiadaj ące nazwy. Zlewnie rzek gminy Zakliczyn nie pokrywaj ą si ę z jej granicami administracyjnymi. Cz ęść sołectw: Jamna, Słona, Ko ńczyska nale żą do zlewni potoku Białej Tarnowskiej. Wody z cz ęś ci sołectwa Dzier żeniny kierowane s ą do Dunajca w rejonie jeziora Ro żnów. Natomiast cz ęść wód gmin s ąsiednich Dębno i Gromnik maj ą zlewnie nale żą ce do rzek gminy Zakliczyn.

11

Ryc. 7 Sie ć rzeczna gminy Zakliczyn

Źródło: http://zakliczyn.com/gmina/hydrografia.php data pobrania: 14.12.2009

Zbiorniki wodne Na ternie gminy Zakliczyn wyst ępuj ą zbiorniki wodne o ró żnym pochodzeniu. Pierwsze to zbiorniki o pochodzeniu naturalnym stanowi ące pozostało ści po starorzeczach Dunajca, zlokalizowane w miejscowo ściach: Charzewice, Faliszowice i Roztoka. Kolejn ą grup ę stanowi ą zbiorniki powstałe w wyniku świadomej działalno ści człowieka w celu hodowli ryb w Bie śniku. Ostatni ą grup ę reprezentuj ą zbiorniki powstałe w skutek eksploatacji żwiru, które samoczynnie zapełniaj ą si ę wod ą gruntow ą do poziomu wody Dunajca w Roztoce i Filipowicach. Odr ębn ą grup ę zbiorników wodnych stanowi ą stawy parków około dworskich w Lusławicach, Stró żach i Wróblowicach.

Wody podziemne Ze wzgl ędu na budow ę litologiczn ą utworów wodono śnych wyró żnia si ę dwa rejony hydrologiczne: rejon Pogórza i doliny Dunajca. Najwa żniejsze znaczenie ma czwartorz ędowy poziom wodono śny wyst ępuj ący w dolinie Dunajca.

12

Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 435 (GZWP 435) Zbiornik Dunajca, Zakliczy ńskie – K5, GZWP 435 Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 435 jest zbiornikiem Dunajca. Zbiornik ten zlokalizowany jest w północnej cz ęś ci płaszczowiny śląskiej, która nasuni ęta jest na płaszczowin ę skolsk ą. Od wschodu i zachodu ograniczony jest on niewielkimi cz ęś ciami płaszczowiny pod śląskiej. Płaszczowina śląska zbudowana jest z warstw: kro śnie ńskich, istebnia ńskich, hieroglifowych i godulskich. Cz ęś ci płaszczowin skolskiej i pod śląskiej zbudowane s ą z trzeciorz ędowych utworów pisaskowcowo-łupkowych. Zarówno kształt zbiornika jak i budowa zwi ązana jest ści śle z kierunkiem biegu Dunajca (wschód-zachód). Jest to zbiornik porowy. Zbiornik ma długo ści ok. 15 km, a szeroko ści ok. 3 km, powierzchnia wynosi ok. 47 km 2. Średnia gł ęboko ść uj ęć si ęga 10 m, mi ąż szo ść warstwy izolacyjnej waha si ę od 1m do 10m . Zbiornik zasilany jest głównie dzi ęki bezpo średniej infiltracji opadów atmosferycznych, a tak że dopływu wód z podło ża i lokalnych cieków powierzchniowych. Wody eksploatowane s ą za pomoc ą studni wierconych jak i kopanych. Wydajno ść z pojedynczych uj ęć waha si ę od kilku do ponad 30 m 3/h. Du że wydajno ści uj ęć uzyskuje si ę w obr ębie terasy najni ższej, wykazuj ącej wi ęź hydrauliczn ą z wodami powierzchniowymi, gdzie niew ątpliwie nast ępuje zasilanie wód podziemnych równie ż wodami Dunajca.

Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 436 (GZWP 436) Zbiornik warstw (F) Istebna (Ci ęż kowice) GZWP 436 Zbiornik zlokalizowany jest południowej cz ęś ci gminy. Zbironik zbudowany jest z utworów wodono śnych trzeciorz ędowych, flisz karpacki (trias-kreda). Jest to zbiornik typu szczelinowo-porowego. Powierzchnia zbiornika wynosi ok. 119 km 2. Średnia gł ęboko ść uj ęć wody wynosi 20 m. Ze wzgl ędu na stosunkowo mał ą zasobno ść jak i niedu żą wodono śno ść 0,5 m 3/godz. – 1,5 m 3/godz, studni wierconych nie jest to zbiornik eksploatowany.

Wody mineralne i zmineralizowane są zwi ązane z występowaniem osadów fliszowych jednostki śląskiej. Grupuj ą si ę one w dwóch rejonach: mi ędzy Filipowicami a Wol ą Strósk ą oraz mi ędzy Bie śnikiem a Słon ą; s ą to wody siarczkowe i chlorkowe (tab.2.)

13

Tabela 2 Charakterystyka źródeł wód mineralnych i mineralizowanych na terenie gminy Zakliczyn

Charakter Suma składników stałych Lp. Miejscowo ść Typ wody wyst ępowania [ mg/dm 3] 1 Filipowice studnia 388,0 siarczkowa 2 Filipowice studnia 460,0 siarczkowa 3 Stró że (w lesie) źródło 418,0 siarczkowa 4 Wola Stróska źródło 426,0 siarczkowa 5 Stró że studnia 526,0 siarczkowa 6 Słona źródło 1584,0 siarczkowa 7 Bie śnik studnia 2906,0 chlorkowa 8 Słona (u P. Kluzy) źródło 4867,0 chlorkowa Słona (u P. 9 studnia 9916,0 chlorkowa Irytowskiego) Źródło: Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Zakliczyn, Powszechna inwentaryzacja przyrodnicza Gmina Zakliczyn za Programem Ochrony Środowiska ….

Klimat

Gmina Zakliczyn poło żona jest w regionie klimatu górskiego i podgórskiego w strefie klimatu umiarkowanie ciepłego (tab.3).

Tabela 3 Podstawowe charakterystyki klimatologiczne gminy Zakliczyn

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok Średnia temperatura -2,1 -2,4 1,5 7,6 12,6 16,9 18,5 17,9 13,6 9,0 4,0 1,4 8,2 powietrza oC Suma 34 27 32 45 66 86 88 68 48 42 42 41 585 opadów mm Liczba dni z opadem 34 27 32 45 66 86 88 68 48 42 42 41 585 >0,1 mm Średnia liczba dni z 19,6 16,9 11,9 1,3 ------2,0 7,4 59,1 pokryw ą śnie żną Średnia grubo ść 8,1 10,5 7,4 3,9 ------3,6 5,2 8,0 pokrywy śnie żnej cm Grubo ść maksymalna 29 42 26 18 ------10 18 42,0 pokrywy cm

14

Średnia pr ędko ść 3,4 3,6 3,7 2,9 2,8 2,4 2,1 2,0 2,3 2,2 2,9 3,2 2,8 wiatru m/s Wilgotno ść 82 82 77 74 75 77 76 76 78 80 83 83 79 wzgl ędna % Źródło: Zakład Klimatologii AR Kraków za Programem ochrony środowiska

Rze źba terenu wpływa na zró żnicowanie warunków mezoklimatycznych. najkorzystniejsze warunki mezoklimatyczne wyst ępuj ą na stokach południowych, zachodnich i wschodnich, wzniesieniach. Mniej korzystne na stokach północnych oraz na terasie nadzalewowej Dunajca i w ąskich dolinach pogórza.

Szata ro ślinna

Na terenie gminy dominuj ą niele śne zbiorowiska ro ślinne. Lasy zajmuj ą 33% powierzchni gminy. W śród zbiorowisk ro ślinno ści niele śnej powierzchniowo przewa żaj ą zbiorowiska synantropijne zwi ązane z gruntami ornymi (segetalne) zajmuj ące ok. 43% powierzchni gminy. Półnaturalne zbiorowiska ro ślinno ści niele śnej stanowi ą głównie ł ąki i pastwiska. Najcenniejszym składnikiem szaty ro ślinnej gminy s ą ekosystemy le śne. Niektóre fragmenty lasów odznaczaj ą si ę jeszcze stosunkowo wysokim stopniem naturalno ści wyra żaj ącym si ę du żym udziałem drzewostanów o składzie gatunkowym zgodnym z siedliskiem.

Świat zwierz ąt Wi ększo ść wyst ępuj ących na obszarze opracowania gatunków zwierz ąt zwi ązana jest z terenami le śnymi. W szczególno ści znajduj ą tu schronienie du że zwierz ęta łowne. Najliczniejsza jest sarna, mniej liczne s ą: jele ń, dzik, lis, kuna, borsuk i inne. Tereny otwarte, tj. ł ąki, pola uprawne, nieu żytki s ą biotopem drobnej zwierzyny łownej, np. zaj ąc, ba żant, kuropatwa, licznych gryzoni – szkodników ro ślin uprawnych, ptaków preferuj ących przestrzenie otwarte (skowronki, pokrzewki, pliszki, świergotki i inne). W świecie ptaków wyst ępuj ą tu zarówno gatunki pospolite dla pi ętra pogórza: dzi ęcioły, sikory, jak te ż szereg gatunków charakterystycznych dla okre ślonych rejonów Pogórza - głuszce, ba żanty, kuropatwy, goł ębie siniaki. Z ryb żyj ących w rzece Dunajec i potokach tego regionu pospolite są pstr ągi potokowe, lipienie, klenie, jelce, brzany, głowacze, świnki i okonie.

2.2.2. Zasoby przyrodnicze i ich ochrona prawna

Struktura przyrodnicza obszaru w tym ró żnorodno ść biologiczna

Struktura przyrodnicza gminy jest zło żona. Geokomponenty abiotyczne i biotyczne środowiska stanowi ą cz ęś ci wi ększych klasyfikowanych jednostek. 15

Zró żnicowane warunki geomorfologiczne, hydrologiczne, topoklimatyczne i pedologiczne gminy Zakliczyn wpływaj ą na ró żnorodno ść ekosystemów tu wyst ępuj ących. Ró żnorodno ść biologiczn ą gminy okre ślaj ą wyst ępujące tu zbiorowiska ro ślinne: le śne - nadrzeczne ł ęgi wierzbowo-topolowe ( Salici - populetum ), ł ęgi olszowo-jesionowe ni żowe ( Circaeo - Alnetum ), ł ęgi olszowo-jesionowe podgórskie ( Carici Remotae – Fraxinetum) olszyna karpacka ( Alnetum incanae ), las d ębowo – grabowy ( Tilio Caprpenetum ), kontynentalny bór mieszany d ębowo – sosnowy ( Pino – quarcetum ), las bukowy – buczyna karpacka ( Dentario glandulose fagetum ), kwa śna buczyna górska ( Luzulo nemorosae fagetum ), las jodłowy ( Galio abietion ); ro ślinno ści wodnej - zespoły rdestnic (Potamogetonetum lucentis, Potamogetonetum nantantis), zespoły żabi ścieku pływaj ącego (Hydrocharietum morsus ranae), zespoły lilii wodnych (Nuoharo-nymphaeetum albae), zespoły turzyc, szuwary potokowe; zespoły ł ąkowe i synantropijne oraz zamieszkuj ąca je fauna. Ró żnorodny i bogaty skład gatunkowy ro ślin i zwierz ąt świadczy o du żych walorach przyrodniczych gminy. W strukturze wyró żnione zostały wielkoobszarowe systemy ochrony przyrody oraz inne formy.

Ryc. 8 Wybrane formy ochrony przyrody w gminie Zakliczyn

Źródło: RDO Ś Kraków (zmienione) data pobrania: 7.09.2009

NATURA 2000 Ostoje Nietoperzy okolic Bukowca PLH120020 - obszar poło żony na pogórzu Ro żnowskim obejmuje rezerwat Diable Skały poło żony na północnej cz ęś ci wierzchowiny i stoku wydłu żonego równole żnikowo wzgórza Bukowiec (495 m n.p.m.) oraz cztery enklawy ze

16

stanowiskami rozrodczymi ko ściół w Bukowcu, Bobowej, Bru śniku oraz poło żony na terenie gminy Zakliczyn ko ściół w Pale śnicy (strych) - kolonia rozrodcza podkowca małego. Obszar pokryty jest głównie lasem; miejscami wyst ępuj ą w nim zgrupowania form skalnych (baszty, grzyby, ściany, progi, wyst ępy, bloki), zbudowane z piaskowców i zlepie ńców ci ęż kowickich serii śląskiej. Podło żem geologicznym terenu jest gruboławicowy piaskowiec ci ęż kowicki, w którym zalegaj ą starsze utwory: łupki pstre i warstwy istebnia ńskie górne. Obszar wa żny dla ochrony podkowca małego Rhinolophus hipposideros . Znajduj ą si ę tu zimowiska jego najliczniejszej na Pogórzu, i jednej z liczniejszych w Polsce kolonii, a tak że wa żne schronienie letnie tego gatunku. Ponadto stwierdzono tu wyst ępowanie 4 typów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, w tym naturalne płaty lasu bukowego: buczyny karpackiej i kwa śnej buczyny, a ponadto tak że gr ądu wschodniopolskiego.

Dolny Dunajec PLH 120085 obszar obejmuje Dunajec na odcinku od zapory w Czchowie do uj ścia do Wisły zaliczany do typu 20 - rzeka nizinna żwirowa i typu 19 – rzeka nizinna piaszczysto- gliniasta (kod jednolitych cz ęś ci wód UE PLRW20002021499 i PLRW20001921499). Siemiechówka od mostu na trasie Zakliczyn - Siemiechów do uj ścia do Dunajca zaliczana do typu 12 - potok fliszowy wraz z dopływem Brzozowianka od drugiego mostu w Brzozowej (w przysiółku St ępówka), Pale śnianka od mostu na trasie Zakliczyn - Jastrz ębia koło m. Bie śnik do uj ścia, zaliczana do typu 12 - potok fliszowy (kod jednolitych cz ęś ci wód UE PLRW200012214769), Biała Tarnowska od miejscowo ści Izby (przy uj ściu Dopływu spod Góry Czerte ż) do uj ścia do Dunajca zaliczana w górnej cz ęś ci do typu 12 - potok fliszowy (kod jednolitych cz ęś ci wód UE PLRW200012214832), a w dolnej cz ęś ci do typu 14 - mała rzeka fliszowa (kod jednolitych cz ęś ci wód UE PLRW200014214899), wraz z dopływem - Szwedk ą od mostu na trasie Tuchów - Ryglice w m. Bistuszowa, Poni żej zapory w Czchowie koryto Dunajca wcina si ę na około 3 metry w teras ę zalewow ą, a przy uj ściu Białej Tarnowskiej na 4-6 metrów. Nurt jest raczej szybki, dno zbudowane jest z kamieni frakcji 2-5 cm, a w nurcie 10-15 cm. Otoczaki tworz ą rozlegle odsypiska przedzielane licznymi piaszczystymi łachami. Spadek jednostkowy rzeki na odcinku od Czchowa do uj ścia do Wisły wynosi 0,7‰. Poni żej Czchowa w obr ębie karpackiej zlewni Dunajca dolina rzeczna osi ąga szeroko ść ok. 4 km. Od miejscowo ści Zgłobice rzeka wkracza w obr ęb Kotliny Sandomierskiej, pokrytej glinami i piaskami plejstoce ńskimi. Szeroko ść doliny Dunajca zwi ększa si ę tu od 6 do 8 km. Najwi ększy dopływ Dunajca na tym odcinku - Biała Tarnowska bierze pocz ątek w Beskidzie Niskim na wysoko ści 900 m n. p. m. Jej zlewnia zbudowana głównie z utworów fliszowych - piaskowców i łupków. Spadki jednostkowe Białej wahaj ą si ę od około 6‰ w górnym biegu rzeki do około 1‰ w dolnym biegu. Rzeka charakteryzuje si ę du żą ilo ści ą miejsc pr ądowych (bystrz) uło żonych naprzemiennie ze stosunkowo długimi odcinkami bezpr ądowymi (plosa). 17

Biała jest mocno ocieniona, brzegi cz ęś ciowo naturalne poro śni ęte krzewami i drzewami, miejscami umocnione opaskami lub narzutem kamiennym. Dno o granulacji zmiennej malej ącej z biegiem rzeki, od grubego żwiru i nielicznych głazów, poprzez drobny żwir, a ż po piasek, muł i glin ę (na wysoko ści Tarnowa). Biała charakteryzuje si ę znaczn ą zmienno ści ą przepływów i szybkim m ętnieniem wody, wywołanymi opadami o charakterze nawalnym. Koryto rzeki jest gł ęboko wci ęte w ciasn ą dolin ę górskiej rzeki. Poni żej Tuchowa dolina Białej rozszerza si ę do 2-3 km, a nast ępnie rzeka tworzy przełom przez wzgórza zbudowane z inoceramowych łupków piaskowca. Poni żej uj ścia dopływu Spod Ostrej Góry Biała wypływa z Karpat do Kotliny Sandomierskiej. Zlewnia Białej w górnym i środkowym biegu rzeki ma charakter rolniczo-rekreacyjny, natomiast w dolnym biegu - charakter przemysłowy. Obszar ten to wa żna ostoja wielu gatunków ryb cennych z przyrodniczego i gospodarczego punktu widzenia. Ichtiofauna Dunajca na odcinku od Czchowa do uj ścia do Wisły składa si ę 26 gatunków ryb nale żą cych do pi ęciu rodzin. Rybostan zdominowany jest przez reofilne ryby karpiowate: brzan ę, klenia, jelca, śwink ę i uklej ę. Wyst ępuj ą tu równie ż głowacica, pstr ąg potokowy, certa, szczupak, bole ń, oko ń, sandacz i jazgarz. Na odcinku Dunajca poni żej zbiornika w Czchowie zaznacza si ę wpływ ichtiofauny zbiornika i w zespole typowo rzecznych gatunków ryb pojawiaj ą si ę gatunki limnofilne karpiowate: leszcz, pło ć i kr ąp oraz ryby okoniowate. Ogółem w Białej Tarnowskiej stwierdzono wyst ępowanie 16 gatunków ryb nale żą cych do pi ęciu rodzin. Pod wzgl ędem liczebno ści dominuj ą: strzebla potokowa, kle ń i brzanka oraz w górnych partiach rzeki pstr ąg potokowy. W dolnym odcinku rzeki najwi ększy udział maj ą kle ń, brzana i świnka. W dopływach Białej dominuj ą śliz i strzebla potokowa, licnie wyst ępuj ą te ż jelec kle ń oraz pstr ąg potokowy. Zlewnia dolnego Dunajca obj ęta jest krajowym programem restytucji ryb w ędrownych, a rzeka Biała Tarnowska, ze wzgl ędu na swe walory środowiskowe, uznawana jest za jedno z najwa żniejszych tarlisk anadromicznych ryb w ędrownych w karpackiej cz ęś ci dorzecza Wisły. Obszar stanowi cenny zasób zró żnicowanych siedlisk dla gatunków zwierz ąt rzadkich i poddanych ochronie zwi ązanych ze środowiskiem wodnym - wyst ępuje tu 5 gatunków ryb z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Górny odcinek "Biała" to jeden z najwa żniejszych w Polsce obszarów dla wszystkich trzech typów siedlisk "kamie ńcowych" 3220-3230-3240. Intensywna eksploatacja kruszywa powoduj ąca zanikanie kamienistych tarlisk litofilnych gatunków ryb. Realizacja programów energetycznego wykorzystania wód (zarówno na istniej ących jak i nowo budowanych przegrodach energetycznych) powoduj ący fragmentacj ę rzeki oraz du żą śmiertelno ść ryb dostaj ących si ę do turbin Realizacja programów ochrony przeciwpowodziowej, wynikaj ących z nadmiernej zabudowy terenów zalewowych i polegaj ących na szybkim odprowadzeniu wód powodziowych z obszaru zagro żonego Rolnicze i przemysłowe zagospodarowanie terasy zalewowej jako "ziemi niczyjej". Zabudowa terenów zalewowych poł ączona z ubezpieczaniem i nadsypywaniem brzegów prowadz ąca 18

do stopniowego zmniejszania szeroko ści koryta rzecznego, Zanieczyszczenia obszarowe i punktowe (komunalne, small biznes) Za śmiecanie koryta rzecznego obcym materiałem skalnym (gruzem) u żytym do ubezpieczania brzegów. Punktowe i obszarowe zanieczyszczenia wód zagra żaj ące niespełnieniem warunków Ramowej Dyrektywy Wodnej Pobory wód zagra żaj ące niespełnieniem warunków Ramowej Dyrektywy Wodnej Zaburzenie naturalnego re żimu przepływów wód Dunajca zwi ązane z kaskad ą zbiorników Ro żnów - Czchów. Powa żnym zagro żeniem, które zniszczyłoby walory tej ostoi, s ą plany budowy kaskady pi ętrze ń (elektrowni wodnych) w gminie Wierzchosławice na dolnym Dunajcu. ECONET Krajowa sie ć ekologiczna ECONET-POLSKA jest wielkoprzestrzennym systemem obszarów węzłowych najlepiej zachowanych pod wzgl ędem przyrodniczym i reprezentatywnych dla ró żnych regionów przyrodniczych kraju, wzajemnie ze sob ą powi ązanych korytarzami ekologicznymi, które zapewniaj ą ci ągło ść wi ęzi przyrodniczych w obr ębie tego systemu. Dolina Dunajca stanowi korytarz ekologiczny o znaczeniu mi ędzynarodowym oraz cz ęść obszaru gminy Zakliczyn stanowi obszar w ęzłowy o znaczniu krajowym sieci ECONET.

Rezerwaty Przyrody

Rozporz ądzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i le śnictwa z dnia 21 grudnia 1998 r (Dz.U. Nr 161, poz. 1100) uznano za rezerwat przyrody „STYR” obszar ekosystemów le śnych o pow. 97,83 ha we wsi Bie śnik, gmina Zakliczyn, Nadle śnictwo Gromnik. Rezerwat zajmuje zbocza i kulminacj ę góry Styr (40 m n.p.m.). Ochron ą obj ęte zostały lasy z wieloma rzadkimi i chronionymi gatunkami ro ślin oraz nieczynny kamieniołom „Bodzanty” z okresu I wojny światowej, jako interesuj ący obiekt geologiczny i historyczny.

Zgodnie Rozporz ądzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 21 grudnia 1998 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (Dz.U. Nr 161, poz. 1100) w rezerwacie przyrody Styr zabrania si ę: 1) pozyskiwania, niszczenia lub uszkadzania drzew i innych ro ślin, z wyj ątkiem przypadków uzasadnionych potrzebami gospodarstwa rezerwatowego, uj ętych w planie ochrony, 2) zbioru wszystkich dziko rosn ących ro ślin, a w szczególno ści owoców, nasion i grzybów, z wyj ątkiem zbioru nasion na potrzeby hodowli lasu, 3) polowania, chwytania, płoszenia i zabijania dziko żyj ących zwierz ąt, niszczenia nor i legowisk zwierz ęcych, gniazd ptasich i wybierania jaj,

19

4) wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczysto ści, innego zanieczyszczenia wód i gleby oraz powietrza, 5) niszczenia gleby lub zmiany sposobu jej u żytkowania, w szczególno ści przez pozyskiwanie ściółki le śnej, 6) zakłócania ciszy, 7) palenia ognisk, 8) stosowania środków chemicznych w gospodarce le śnej, 9) zmiany stosunków wodnych, 10) umieszczania tablic, napisów, ogłosze ń reklamowych i innych znaków niezwi ązanych z ochron ą, z wyj ątkiem znaków drogowych i innych znaków zwi ązanych z ochron ą porz ądku i bezpiecze ństwa, 11) wst ępu na teren rezerwatu, poza miejscami wyznaczonymi przez wojewod ę z wyj ątkiem słu żb le śnych oraz słu żb ochrony przyrody, 12) ruchu pojazdów, z wyj ątkiem pojazdów słu żb le śnych oraz słu żb ochrony przyrody. Zakazy, te, nie dotycz ą: 1) prowadzenia bada ń naukowych za zgod ą wojewody, 2) prowadzenia akcji ratowniczej oraz działa ń zwi ązanych z bezpiecze ństwem publicznym i z ochron ą przeciwpo żarow ą, 3) wykonywania zada ń z zakresu obronno ści pa ństwa, 4) wykonywania zabiegów ochronnych, hodowlanych i piel ęgnacyjnych za zgod ą Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa, udzielon ą w przypadku potrzeby likwidacji zagro żeń ochranianej przyrody, nie uj ętych w planie ochrony.

Pomniki przyrody - miejscowo ść : Zakliczyn  3 lipy drobnolistne rosn ące wokół klasztoru oo. Reformatów, wg rejestr nr 167,  lipa drobnolistna rosn ąca przy drodze do klasztoru oo. Reformatów, wg rejestru nr 168, - miejscowo ść : Charzewice  topola niekła ńska rosn ąca przy drodze do ruin zamku w Melsztynie, wg rejestru nr 169, - miejscowo ść : Melsztyn  drzewostan wzgórza Melszty ńskiego - grupa drzew rosn ąca wokół ruin zamku w Melsztynie, wg rejestru nr 170, - miejscowo ść : Ko ńczyska  1 d ąb szypułkowy rosn ący na prywatnej posesji, wg rejestru nr 171, 20

- miejscowo ść : Wesołów  dąb szypułkowy rosn ący na prywatnej posesji, wg rejestru nr 172, - miejscowo ść : Zdonia  4 lipy drobnolistne rosn ące w otoczeniu figur sakralnych, wg rejestru nr 173,  lipa drobnolistna, rosn ąca na prywatnej posesji, wg rejestru nr 174  lipa drobnolistna, rosn ąca na Białej Górze w Zdoni, wg rejestru nr 176, - miejscowo ść : Filipowice  dąb szypułkowy „Florian” rosn ący koło ko ścioła w Filipowicach, wg rejestru nr 231, - miejscowo ść : Ruda Kameralna  lipa drobnolistna dz. 741, przy kapliczce,

Projektowane rezerwaty przyrody

Rezerwat le śno- krajobrazowy "Jamna" cz ęś ciowy, o powierzchni ok. 200 ha, poło żony na terenach wsi Jamna, Pale śnica, Olszowa oraz Siekierczyna (gm. Ci ęż kowice). Teren rezerwatu miałby obj ąć kulminacj ę Rosulca 530 m. n.p.m. wraz z pobliskimi wzniesieniami (489 m., 483 m. n.p.m.), rozdzielonymi gł ębok ą dolin ą Potoku Jamne ńskiego, dopływu Pale śnianki. Stoki tych wzgórz s ą strome i rozci ęte licznymi gł ęboko wci ętymi dolinkami holoce ńskimi. Wzniesienia te porasta starodrzew bukowo-jodłowy tworz ący zespół żyznej buczyny karpackiej w formie pogórskiej oraz zespół kwa śnej buczyny górskiej. W runie le śnym spotykane s ą m. in. ro śliny chronione takie jak: buławnik mieczolistny, parzydło le śne, bluszcz pospolity, miesi ęcznica trwała, je żyna dwubarwna, perłówka jednokwiatowa i turzyca zwisła.

Rezerwat le śno-krajobrazowy "Mogiła" cz ęś ciowy o powierzchni ok.140 ha. Poło żony na terenie: Stró ż, Woli Stróskiej, Borowej - zbocze góry Mogiła (503,0 m n.p.m.) oraz przyległych wzniesie ń. Cel ochrony: zachowanie fragmentu lasu tworzonego przez zbiorowiska żyznych jedlin, podgórskiej formy buczyny karpackiej i kwa śnej buczyny górskiej z runem bogatym w gatunki rzadkie i chronione oraz źródeł wód mineralnych, licznych i okazałych kwitn ących egzemplarzy bluszczy pospolitego (Hedera helix) , a tak że miejsca pami ęci narodowej zwi ązanego z II wojn ą światow ą.

Rezerwat le śno-florystyczny "Uroczysko" Wróblowice cz ęś ciowy, o powierzchni ok. 52 ha. Cel ochrony: zachowanie dobrze wykształconych zbiorowisk le śnych typowych dla pi ętra pogórza: podgórskiej formy buczyny karpackiej (Dentario glandulosae-Fagetum) , gr ądu (Tilio carpinetum) , ł ęgu podgórskiego (Carci remotae-Fraxinetum) , stanowisk z ok. 29 gatunkami ro ślin obj ętych ochron ą prawn ą. W śród nich najcenniejsze to: wyblin jednolistny (Malaxis

21

monophyllos) , buławnik mieczolistny (Cephalanthera longifolia) , buławnik wielkokwiatowy (Cephalanthera damasonium) , gnie źnik le śny (Neotia nidus avis) , kruszczyk siny (Epipactis violacea) , listera jajowata (Listera ovata) .

Rezerwat cz ęś ciowy le śno-krajobrazowy "Lasy Soliskie" o powierzchni ok. 115 ha, poło żony na terenie wsi Jamna oraz Jastrz ębia i Siekierczyna (gm. Ci ęż kowice). Obejmuje on źródliskowe partie potoku Jastrz ębianka oraz pobliskie wzniesienia. Celem ochrony będzie zachowanie fragmentu lasu ze starodrzewem bukowym i jodłowym (120-130 letnim) oraz reprezentowanymi tu prawie wszystkimi najwa żniejszymi na Pogórzu Ro żnowskim zbiorowiskami le śnymi. Na terenie rezerwatu dominuje zespół żyznej buczyny karpackiej w formie pogórskiej z runem bogatym w gatunki górskie. Mniejsze powierzchnie zajmuj ą: zespół kwa śnej buczyny górskiej, żyzna jedlina, zespół nadrzecznej olszyny górskiej oraz zespół pogórskiego ł ęgu jesionowego. W runie wyst ępuj ą m. in. ro śliny jak: chronione wawrzynek wilczydełko, parzydło le śne, skrzyp olbrzymi, turzyc ę zwisł ą. Z rzadkich gatunków zwierz ąt na terenie projektowanego rezerwatu wyst ępuj ą bocian czarny, jastrz ąb, salamandra plamista. Ze wzgl ędu na urozmaicon ą rze źbę oraz porastaj ący wzgórza las z okazałymi pniami buków i jodeł teren ten ma charakter naturalnej Puszczy Karpackiej.

Rezerwat le śno-krajobrazowy "Przełom Słonianki" cz ęś ciowy, o powierzchni ok. 122 ha, poło żony na terenie wsi Słona. Celem utworzenia tego rezerwatu jest zachowanie malowniczego przełomu potoku Słonianka, pomi ędzy wzgórzami Styru i Słonej Góry wraz z przylegaj ącymi zalesionymi zboczami oraz źródłami chlorkowych wód mineralnych. Przełom ten wyci ęty jest w gruboławicowym i drobnoziarnistym piaskowcu godulskim. Podobnie jak w poprzednich rezerwatach tak i tu najwi ększa powierzchni ę zajmuje żyzna buczyna karpacka z wyst ępuj ącymi w jej runie rzadkimi i chronionymi ro ślinami naczyniowymi (buławnik mieczolistny, perłówka jednokwiatowa, bluszczyk kosmaty, bluszcz pospolity).

Rezerwat le śno- krajobrazowy "Nad Bodzantówk ą" cz ęś ciowy, o powierzchni ok. 16 ha, poło żony na terenie wsi Borowa. Obejmuje wschodni stok masywu Mogiły (503 m. n.p.m.) w rejonie przełomu Pale śnianki przez pasmo Mogiła-Styr. Projektuje si ę tu obj ąć ochron ą starodrzew bukowy żyznej buczyny karpackiej. Osobliwo ści ą rezerwatu jest fakt, i ż prawie wszystkie egzemplarze buka osi ągaj ą znaczne rozmiary, które kwalifikuj ą je do ochrony w formie pomników przyrody. Z chronionych ro ślin wyst ępuj ą tu: buławnik mieczolistny, bluszcz pospolity, parzydło le śne. Ze wzgl ędu na poło żenie na zboczu przełomowej doliny Pale śnianki dodatkowym atutem rezerwatu jest krajobraz.

22

Obszary projektowanych rezerwatów przyrody powinny by ć chronione przed oddziaływaniem czynników degraduj ących, w tym wkraczania w przestrze ń s ąsiedzk ą zainwestowania.

Park krajobrazowy

Park Krajobrazowy, w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U, Nr 92, Poz. 880), obejmuje obszar chroniony ze wzgl ędu na warto ści przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych warto ści w warunkach zrównowa żonego rozwoju. Niemal połowa obszaru gminy Zakliczyn obj ęta jest zasi ęgiem Ci ęż kowicko-Ro żnowskiego Parku Krajobrazowego. Ci ęż kowicko-Ro żnowski Park Krajobrazowy został utworzony na mocy Rozporz ądzenia Wojewody Tarnowskiego nr 13/95 z dnia 16 listopada 1995r. Celem jego utworzenia było zachowanie najcenniejszych pod wzgl ędem przyrodniczym, krajobrazowym oraz kulturowym obszarów Pogórza Ci ęż kowickiego. Na terenie gminy Zakliczyn Ci ęż kowicko-Ro żnowski Park Krajobrazowy zajmuje powierzchni ę 5 717,77 ha, co stanowi 46,8% ogólnej powierzchni gminy.

Zgodnie z Rozporz ądzeniem Nr 6/05 Wojewody Małopolskiego z dnia 23 maja 2005 r. w sprawie ochrony Ci ęż kowicko - Ro żnowskiego Parku Krajobrazowego zakazuje si ę na jego obszarze: 1) Umy ślnego zabijania dziko wyst ępuj ących zwierz ąt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronie ń i miejsc rozrodu oraz tarlisk i zło żonej ikry, z wyj ątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynno ści w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, le śnej, rybackiej i łowieckiej; 2) Likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych, przydro żnych i nadwodnych, je żeli nie wynikaj ą z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych; 3) Pozyskiwania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniało ści, w tym kopalnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, a tak że minerałów; 4) Wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budow ą, odbudow ą, utrzymaniem, remontem lub napraw ą urz ądze ń wodnych; 5) Dokonywania zmian stosunków wodnych, je żeli zmiany te nie słu żą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, le śnej, wodnej lub rybackiej;

23

6) Budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szeroko ści 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyj ątkiem obiektów słu żą cych turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej; 7) Likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych; 8) Wylewania gnojowicy, z wyj ątkiem nawo żenia własnych gruntów rolnych; 9) Prowadzenia chowu i hodowli zwierz ąt metod ą bez ściółkow ą; 10) Utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych; 11) Organizowania rajdów motorowych i samochodowych, z wył ączeniem dróg publicznych; 12) Używania łodzi motorowych i innego sprz ętu motorowego na otwartych zbiornikach wodnych.

Obszary chronionego krajobrazu

Obszar chronionego krajobrazu, zgodnie z ustaw ą z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, Poz.880), obejmuje tereny chronione ze wzgl ędu na wyró żniaj ący si ę krajobraz o zró żnicowanych ekosystemach, wartościowe ze wzgl ędu na mo żliwo ść zaspokajania potrzeb zwi ązanych z turystyk ą i wypoczynkiem lub pełnion ą funkcj ą korytarzy ekologicznych. Na mocy Rozporz ądzenia Wojewody Tarnowskiego Nr 23/96 z dnia 28 sierpnia 1996r. ustanowione zostały Obszary Chronionego Krajobrazu Pogórza Ci ęż kowickiego i Wschodniego Pogórza Wi śnickiego. Na terenie gminy Zakliczyn Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Ci ęż kowickiego obejmuje sołectwa poło żone w dolinie Dunajca, w środkowej i północno-wschodniej cz ęś ci gminy, a mianowicie Wesołów, Zakliczyn, Lusławice, Fa ściszowa, Ko ńczyska, Wróblowice oraz cz ęś ciowo Filipowice, Melsztyn, Roztoka, Słona, Stró że, Wola Stróska i Zdonia. Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Wi śnickiego na terenie gminy Zakliczyn obejmuje sołectwa: Faliszowice, Gwo ździec, Zawada Lanckoro ńska oraz cz ęś ciowo: Melsztyn, Roztoka i Charzewice. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Nr 73/05 Wojewody Małopolskiego z dnia 27 grudnia 2005 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ci ęż kowickiego w cz ęś ci poło żonej w Województwie Małopolskim oraz Zgodnie z Rozporz ądzeniem Nr 76/05Wojewody Małopolskiego z dnia 27 grudnia 2005 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Wschodniego Pogórza Wi śnickiego zakazuje si ę na ich obszarze: 1) zabijania dziko wyst ępuj ących zwierz ąt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronie ń i miejsc rozrodu oraz tarlisk, zło żonej ikry, z wyj ątkiem amatorskiego

24

połowu ryb oraz wykonywania czynno ści zwi ązanych z racjonaln ą gospodark ą roln ą, le śną, ryback ą i łowieck ą; 2) realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, w rozumieniu art. 51 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627, z pó źn. zm. 2); 3) likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych, przydro żnych i nadwodnych, je żeli nie wynikaj ą one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych; 4) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniało ści, w tym kopalnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, a tak że minerałów; 5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciw osuwiskowym lub utrzymaniem, budow ą, odbudow ą, napraw ą lub remontem urz ądze ń wodnych; 6) dokonywania zmian stosunków wodnych, je żeli słu żą innym celom ni ż ochrona przyrody lub zrównowa żone wykorzystanie u żytków rolnych i le śnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; 7) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno- błotnych; 8) lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szeroko ści 50 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyj ątkiem urz ądze ń wodnych oraz obiektów słu żą cych prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, le śnej lub rybackiej. 2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 nie dotyczy realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla których przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrod ę Obszaru. 3. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, nie dotyczy: 1) wydobywania kamienia, żwiru i piasku w zwi ązku z utrzymaniem wód, szlaków żeglownych oraz remontem urz ądze ń wodnych, o którym mowa w art. 124 pkt 3 Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 i Nr 267, poz. 2255, z 2006 r. Nr 170, poz. 1217 i Nr 227, poz. 1658 oraz z 2007 r. Nr 21, poz. 125, Nr 64, poz. 427 i Nr 75, poz.493); 2) terenów obj ętych koncesjami wydanymi na podstawie Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947, z 2006 r. Nr 133, poz. 934, Nr 170, poz. 1217, Nr 190, poz. 1399 i Nr 249, poz. 1834 oraz z 2007 r. Nr

25

21, poz. 125) lub ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, obowi ązuj ącymi w dniu 29 marca 2006 r.; 3) terenów przeznaczonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub studiach uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gmin na cele wydobywania skał i minerałów, w przypadku przedsi ęwzi ęć , dla których przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrod ę Obszaru. 4. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 8 nie dotyczy obowi ązuj ących w dniu wej ścia w życie niniejszego rozporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Lasy ochronne

Zgodnie z Zarz ądzeniem Nr 12 MO ŚZNiL z dnia 9 marca 19993 r. na terenie gminy Zakliczyn zostały wydzielone lasy ochronne: − lasy wodochronne w Olszowej i Biel śniku (73,67 ha), − lasy wodochronne i glebochronne w Pale śnicy (37,22 ha), − las nasienny w Woli Stróskiej, − las do bada ń do świadczlanych w Jamnej (170,85 ha).

Pomniki przyrody

Pomniki przyrody na terenie gminy Zakliczyn: - miejscowo ść : Zakliczyn  3 lipy drobnolistne rosn ące wokół klasztoru oo. Reformatów, wg rejestr nr 167,  lipa drobnolistna rosn ąca przy drodze do klasztoru oo. Reformatów, wg rejestru nr 168, - miejscowo ść : Charzewice  topola niekła ńska rosn ąca przy drodze do ruin zamku w Melsztynie, wg rejestru nr 169, - miejscowo ść : Melsztyn  drzewostan wzgórza Melszty ńskiego - grupa drzew rosn ąca wokół ruin zamku w Melsztynie, wg rejestru nr 170, - miejscowo ść : Ko ńczyska  1 d ąb szypułkowy rosn ący na prywatnej posesji, wg rejestru nr 171, - miejscowo ść : Wesołów  dąb szypułkowy rosn ący na prywatnej posesji, wg rejestru nr 172, 26

- miejscowo ść : Zdonia  4 lipy drobnolistne rosn ące w otoczeniu figur sakralnych, wg rejestru nr 173,  lipa drobnolistna, rosn ąca na prywatnej posesji, wg rejestru nr 174  lipa drobnolistna, rosn ąca na Białej Górze w Zdoni, wg rejestru nr 176, - miejscowo ść : Filipowice  dąb szypułkowy „Florian” rosn ący koło ko ścioła w Filipowicach, wg rejestru nr 231, - miejscowo ść : Ruda Kameralna  lipa drobnolistna dz. 741, przy kapliczce, Ruda Kameralna 58

Ochrona gatunkowa ro ślin i zwierz ąt

Zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 28 wrze śnia 2004 r. w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących zwierz ąt obj ętych ochron ą (Dz.U.04.220.2237) spo śród chrz ąszczy wszystkie gatunki biegaczy (Carabus) i t ęczników (Calosoma) podlegaj ą ochronie gatunkowej. Z motyli prawnie chronionych na terenie gminy wyst ępuj ą pa ź żeglarz (Papilio podalirius) i zmierzchowita trupia główka (Acherontia atropos). W śród chronionych płazów wyst ępuj ących w gminie nale żą : salamandra plamista (Salamandra salamandra), kumaki (Bombina so.), rzekotka drzewna (Hyla arborea), ropucha szara (Bufo bufo). Wszystkie gady w Polsce s ą prawnie chronione, tu wyst ępuje: jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) i żyworodna (Lacerta vivipara), padalec zwyczajny (Auquis fragilis), zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix), żmija zygzakowata (Vipera berus). W śród ptaków ochronie ścisłej podlegaj ą: kukułka (Cuculus canorus), puszczyk (Strix aluco), dzi ęcioł czarny (Dryocopus martius), dzi ęcioł średni (Dendrocopus medius), dzi ęcioł zielony (Picus virdis), dziecioł zielonosiwy (Picus canus), przepiórka (Coturnix coturnix), cyranka (Anas aquedula), derkacz (Crex crex), czajka (Vanellus vanellus), zimorodek (Alcedo atthis), dudek (Upupa epopos), prawdopodobne gniazduj ące: bocian czarny (Ciconia nigra), bocian biały (Ciconia ciconia), płomykówka (Tyto alba), jerzyk (Apus apus), puchacz (Bubo Bubo), dubelt (Gallinago media), kszyk (Gallinago gallinago) oraz obj ęte ochron ą cz ęś ciow ą: wrona siwa (Corvus corone), gawron (Corvus grugilegus), kruk (Corvus corax), sroka (Pica pica). Chronionymi gatunkami z ssaków s ą: wiewiórka (Sciurius vulgaris) o ubarwieniu rudym i brunatnoczarnym, orzesznica (Muscardinus avellanarius), bobry (Castor fiber), wydra, łasica łaska (Mustela nivialis), gronostaj (Mustela erminea), żbik (Filis silvestris), wilk (Canis lupus). Zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących ro ślin obj ętych ochron ą (Dz.U.04.168.1764) z ro ślin obj ętych ochron ą na terenie gminy wyst ępuj ą: gr ąż el żółty (Nuphar luteum), grzybie ń biały (Nuphar alba), dzwonek bolo ński (Campanula bononiensies), ró ża francuska (Rosa gallica).

27

2.2.3. Jako ść i zagro żenia środowiska

2.2.3.1. Zanieczyszczenie powietrza

Zgodnie z kryterium ochrony zdrowia gmina Zakliczyn została zaklasyfikowana do strefy A. Zgodnie z kryterium ochrony ro ślin obszar został zaliczony równie ż do klasy A (Tabela 4).

Tabela 4 Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń oraz klasa ogólna dla ka żdej strefy, uzyskane w OR dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia i ro ślin w strefie d ąbrowsko – tarnowskiej

SO 2 NO 2 PM10 Pb C6H6 CO O3 Klasa ogólna Ochrona A A C A - A A A zdrowia Ochrona A A 1 - - - - A A ro ślin Źródło: Ocena jako ści powietrza w województwie małopolskim w 2007 r.

1 – okre ślone dla NO x - - nie okre śla si ę A – poziom nie przekraczaj ący warto ści dopuszczalnej C – poziom powy żej warto ści dopuszczalnej powi ększonej o margines tolerancji

Na terenie gminy Zakliczyn brak jest wi ększych emitorów zanieczyszcze ń powietrza; głównym źródłem zanieczyszcze ń jest emisja niska oraz zanieczyszczenia komunikacyjne – ruch na drogach wojewódzkich nr 975 oraz nr 980 i drogach powiatowych.

2.2.3.2. Zanieczyszczenia wód

W punkcie monitoringu diagnostycznego w Zgłobicach (poza granicami gminy) wykonanego w 2007 r. Dunajce prowadzi wody III klasy bez stwierdzonej eutrofizacji i nieprzydatności dla życia ryb. Znajduj ące si ę na terenie gminy Zakliczyn cmentarze stanowi ą potencjalne zagro żenie ska żenia wód. wyznaczone strefy ochrony sanitarnej cmentarza niweluj ą zagro żenie oddziaływania ska żenia na zdrowie ludzi natomiast nie jest w nich eliminowane ska żenie środowiska. Przegł ębianie dna koryta Dunajca powoduje obni żenie poziomu wody w starorzeczach. Wody podziemne gminy Zakliczyn według Raportu o stanie środowiska w 2007 r. nale żą do II klasy czysto ści

28

Ryc. 9 Ocena jako ści wód podziemnych w punktach monitoringu diagnostycznego i operacyjnego w 2007 roku

Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2007 r. Najbardziej zagro żone s ą wody GZWP 435 w obr ębie terasów niskich, gdzie zwierciadło wód znajduje si ę płytko pod powierzchni ą terenu a brak jest warstwy izoluj ącej, lub posiada ona niewielk ą mi ąż szo ść . Sytuacja taka ma miejsce zwłaszcza w strefie bezpo średnio przylegaj ącej do koryta rzeki. Przepływ wód podziemnych na tym obszarze jest szybki, lub bardzo szybki, a czas przesi ąkania pionowego krótki. W mniejszym stopniu na zanieczyszczenie wód podziemnych nara żone s ą obszary terasów wy ższych, gdzie nie tylko przepływ wód podziemnych jest wolniejszy a pionowe przesi ąkanie trwa dłu żej, ale poziom wodono śny jest na ogół przykryty grubsz ą warstw ą utworów słabiej lub całkowicie nieprzepuszczalnych.

Oczyszczalnia ścieków Na terenie gminy Zakliczyn, antropogeniczne zanieczyszczenia wód powierzchniowych przedostaj ą si ę do odbiorników ze źródeł punktowych (tab.5) i obszarowych.

Tabela 5 Punktowe źródła zanieczyszcze ń wód powierzchniowych na terenie Gminy Zakliczyn

Odbiornik Ilo ść ścieków odprowadzanych Użytkownik Obiekt Miejscowo ść ścieków tys. m 3/rok Zakład Oczyszczania Oczyszczalnia Rzeka Zakliczyn 98 i Kanalizacji Zakliczyn ścieków Dunajec 29

Zakład Oczyszczania Oczyszczalnia Potok Pale śnica 9 i Kanalizacji Zakliczyn ścieków Olszowianka Zakład Oczyszczania Oczyszczalnia Potok Zelina Melsztyn 2 i Kanalizacji Zakliczyn ścieków Gwo ździecka Źródło: Urząd Gminy w Zakliczynie.

Oczyszczalnia dla Zakliczyna została zlokalizowana w północno - wschodniej cz ęś ci Zakliczyna przy drodze Tarnów - Zakliczyn po południowej stronie rzeki Dunajec poza wałem powodziowym. Odbiornikiem ścieków jest rzeka Dunajec.

2.2.3.3. Zagro żenia powodzi ą

Cz ęść obszaru gminy poło żona w s ąsiedztwie Dunajca znajduje si ę w obszarze szczególnego zagro żenia powodzi ą obejmuj ące : • obszary, na których prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat (wyznaczone na podstawie Studium okre ślaj ącego granice obszaru bezpo średniego zagro żenia powodzi ą dla rzeki Dunajec wraz z głównymi dopływami do uj ścia Popradu” RZGW Kraków), • obszary, mi ędzy lini ą brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano tras ę wału przeciwpowodziowego, a tak że wyspy i przymuliska, W obszarach szczególnego zagro żenia powodzi ą obowi ązuj ą zakazy, nakazy ograniczenia i dopuszczenia wynikaj ące z przepisów odr ębnych dotycz ących ochrony przeciwpowodziowej.

Oznacza si ę na rysunku Studium obszary nara żone na zalanie w przypadku zniszczenia lub uszkodzenia wałów.

W celu zapewnienia szczelno ści i stabilno ści wałów przeciwpowodziowych w odległo ści mniejszej ni ż 50 m od stopy wału po stronie odpowietrznej obowi ązuj ą zakazy i dopuszczenia wynikaj ące z przepisów odr ębnych dotycz ących ochrony przeciwpowodziowej.

2.2.3.4. Zanieczyszczenie gleb

Degradacja pokrywy glebowej jest spowodowana czynnikami mechanicznymi i procesami fizycznymi oraz chemicznymi. Na stromych zboczach potoków w wyniku erozyjnego

30

podcinania wyst ępuj ą zerwy i obrywy. Na grzbietach wzgórz i stokach pojawiaj ą si ę niszczycielskie procesy eoliczne oraz spływy i procesy spełzywania. Erozja mechaniczna powodowana ork ą na stokach przyczynia si ę do przyspieszania procesów erozyjnych.

Stan chemiczny gleb w gminie Zakliczyn uległ przekształceniom. Wska źnik syntetyczny zanieczyszczenia gleb w latach 2000 – 2005 w gminie Zakliczyn uległ poprawie (Ryc. 10). W gminie Zakliczyn w latach 2000 – 2005 pogorszył si ę stan zanieczyszczeniem WWA (Ryc. 11).

Ryc. 10 Zanieczyszczenie gleb metalami ci ęż kimi – WS – wska źnik syntetyczny zanieczyszczenia gleb ł ącznie Cd + Cu + Ni + Pb + Zn

Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2007 r.

Ryc. 11 Zanieczyszczenie gleb wielopier ścieniowymi w ęglowodorami aromatycznymi WWA

Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2007 r .

31

2.2.3.5. Zagro żenia wystepowaniem ruchów masowych

W granicach gminy wyst ępuj ą tereny zagro żone osuwaniem si ę mas ziemnych, w tym tereny osuwisk czynnych powstałych 1997 r. Pogórze Ci ężkowickie i Wi śnickie opadaj ąc strom ą kraw ędzi ą ku dolinie Dunajca ze wzgl ędu na strome zbocza s ą terenami osuwisk lub zagro żonymi osuwaniem si ę mas ziemnych. Najbardziej nara żone s ą stoki o spadkach przekraczaj ących 25%. Latem i wiosn ą po intensywnych opadach powstaj ą osuwiska zwietrzelinowe i skalne o powierzchni nawet kilkudziesi ęciu ha. Po powodzi w 1997 i wezbraniach w 2000 r. powstały nowe osuwiska, uaktywniły si ę równie ż stare osuwiska. Na zał ączniku graficznym przedstawiono zasi ęg terenów osuwisk oraz zagro żonych ruchami masowymi zidentyfikowanych w ró żnych dokumentach i opracowaniach oraz zinwentaryzowanych po powstałych zjawiskach osuwisk. S ą to nast ępuj ące materiały: 1) Opracowanie Ekofizjograficzne dla gminy Zakliczyn, Małopolska Grupa Geodezyjno-Projektowa S.A., 2003 r. 2) Studium okre ślaj ące granice obszarów bezpo średniego zagro żenia powodzi ą dla rzeki Dunajec wraz z głównymi dopływami do uj ścia Popradu, Regionalny Zarz ąd Gospodarki Wodnej w Krakowie, 2005. 3) Karty dokumentacyjne osuwisk wrzesie ń 2010r: 12-14-162-1, 12-14-162-2, 12-14- 162-3, 12-14-162-4, 12-14-162-6, 12-14-162-7, 12-14-162-8. oraz maj 2011: 12- 16-145-01, 12-16-145-02, 12-16-145-002, 12-16-145-005, 12-16-145-006, 12- 16-145-007, 12-16-145-008, 12-16-145-009, 12-16-145-010, 12-16-145-012, 12- 16-145-013, 12-16-145-14, 12-16-145-A16, 12-16-145-B16, 12-16-145-018, 12-16-145-020 (Materiały Starostwa Powiatowego Tarnów). 4) Informacja o terenach zagro żonych ruchami masowymi ziemi. Materiały Starostwa powiatowego Tarnów, 5) Rejestracja osuwisk i innych zjawisk geodynamicznych na terenie województwa nowos ądeckiego i tarnowskiego powstałych w wyniku katastrofalnych opadów i powodzi. 1997, Pa ństwowy Instytut Geologiczny, Oddział Karpacki w Krakowie. 6) Mapy Geologiczno-Gospodarcze Polski, Państwowy Instytut Geologiczny Warszawa, 7) Inwentaryzacja osuwisk po powodziach w 2010 r. Materiały Urz ędu Miasta i Gminy Zakliczyn. 8) Pozostałe, nie uwzgl ędnione w wy żej wymienionych dokumentach osuwiska i tereny zagro żone ruchami masowymi wg. map sporz ądzonych w systemie SOPO, Pa ństwowy Instytut Geologiczny, System Osłony przeciwosuwiskowej.

32

2.2.3.6. Hałas

Najwi ększe i główne zagro żenie hałasem komunikacyjnym, na terenie omawianej gminy, wyst ępuje wzdłu ż głównych szlaków komunikacyjnych, tj. na drodze wojewódzkiej nr 975 oraz na drodze nr 980, na której koncentruje si ę ruch pojazdów ci ęż kich. Pewne uci ąż liwo ści hałasowe, mog ą równie ż wyst ępowa ć w bezpo średnim s ąsiedztwie dróg lokalnych. Głównymi czynnikami maj ącymi wpływ na poziom hałasu komunikacyjnego s ą: nat ęż enie ruchu i udział transportu ci ęż kiego w strumieniu wszystkich pojazdów, stan techniczny pojazdów, rodzaj nawierzchni dróg, a także organizacja ruchu drogowego. Przez teren gminy Zakliczyn nie przebiegaj ą linie kolejopwe – na obszarze tej gminy brak potencjalnych uci ąż liwo ści hałasowych zwi ązanych z tym źródłem.

Na terenie gminy Zakliczyn nie wyst ępują obiekty przemysłowe, które stanowiłyby istotne zagro żenie dla środowiska w zakresie hałasu. Pewne lokalne uci ąż liwo ści stwarzaj ą drobniejsze źródła gospodarcze (mniejsze zakłady, kotłownie i jednostki usługowe). W nieznacznym, marginalnym stopniu na stan klimatu akustycznego gminy Zakliczyn wpływaj ą istniej ące na jej terenie zakłady wydobywcze. Nat ęż enie hałasu emitowanego z takich źródeł ma jednak znikomy udział w kształtowaniu klimatu akustycznego, gdy ż emitowany z takich źródeł hałas ma charakter lokalny i nie wykracza poza obszar nieruchomo ści, na których te źródła s ą zlokalizowane. Dopuszczalne poziomy hałasu dla ró żnych rodzajów zabudowy powinny by ć zgodne z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U.07.120.826).

2.2.3.7. Promieniowanie elektromagnetyczne

Obecnie na obszarze opracowania głównym źródłem promieniowania s ą linie elektroenergetyczne. Przez teren gminy przebiega linia elektroenergetyczna 110 kV. Pole elektromagnetyczne stwarza zagro żenia dla urz ądze ń infrastruktury technicznej powoduj ąc zakłócenia w działaniu urz ądze ń. Zgodnie z ustaw ą Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. ochrona środowiska przed polami elektromagnetycznymi polega na utrzymaniu poziomów pól poni żej dopuszczalnych poziomów lub co najmniej na tych poziomach oraz zmniejszeniu poziomów pól kiedy s ą przekroczone.

33

2.2.3.8. Zagro żenie po żarowe

Tereny Nadle śnictwa Brzesko i Gromnik kwalifikuj ą si ę do III kategorii - małego zagro żenia po żarowego. Blisko ść miast Tarnów i Brzesko powoduje nara żenie terenów le śnych na za śmiecanie i mo żliwo ść powstania po żaru lasu. Zagro żenie po żarami lasu jest najwi ększe w okresie wiosennym oraz przy suchej, upalnej pogodzie w lecie.

2.2.4. Obszary złó ż oraz obszary i tereny górnicze

Zgodnie z prawem geodezyjnym i górniczym (Dz.U.05.228.1947 j.t.) zło żem kopaliny jest takie naturalne nagromadzenie minerałów i skał oraz innych substancji stałych, gazowych i ciekłych, których wydobywanie mo że przynie ść korzy ść gospodarcz ą, obszarem górniczym jest przestrze ń, w granicach której przedsi ębiorca jest uprawniony do wydobywania kopaliny oraz prowadzenia robót górniczych zwi ązanych z wykonywaniem koncesji a terenem górniczym jest przestrze ń obj ęta przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych zakładu górniczego. Na terenie gminy Zakliczyn wyst ępuj ą zło ża kruszywa naturalnego: Roztoka, Roztoka II, Roztoka Mała, Filipowice, Filipowice II, Charzewice, Charzewice przy Wale I oraz Melsztyn

Tabela 6 Miejsca wydobycia złó ż w gminie Zakliczyn

Nazwa zło ża Rodzaj Nr koncesji Zasoby Uwagi kopaliny Data wydania Mg Data wa żno ści OS.X.7412- Kruszywa K/17/2000/3/EM wyznaczono obszar i teren Roztoka II 990 140 naturalne 5.10.2000 – górniczy 31.12.2010 OS.IV.2.7512/1/96 Kruszywa wyznaczono obszar i teren Filipowice 20.06.1996 – 1 007 530 naturalne górniczy 31.12.2016 OS.X.7412/K- Kruszywa W/7/01/EM wyznaczono obszar i teren Charzewice 6 598 995,9 naturalne 20.11.2001 – górniczy 31.12.2027 WO Ś.IV.7512-2/8 Charzewice Kruszywa wyznaczono obszar i teren 28.04.2008 164 410 przy Wale I naturalne górniczy 31.12.2016

34

Nazwa zło ża Rodzaj Nr koncesji Zasoby Uwagi kopaliny Data wydania Mg Data wa żno ści OS.IV.7512K-R/3/96 Kruszywa wyznaczono obszar i teren Roztoka 30.12.1996 – 3 175 000 1) naturalne górniczy 31.12.2010 Kruszywa SW.V.1.ZP.7514-3/08 Melsztyn 6 286 352 2) zło że rozpoznane wst ępnie naturalne 2008-03-04 SW.V.1.EM.7515- Melsztyn Kruszywa 1/08 wyznaczono obszar i teren

Zamek naturalne 25.03.2008 górniczy 31.12.2025 RG.II.I.EM.7512-1109 Kruszywa Filipowice II 21.05.2009- 682,59 zło że rozpoznane wst ępnie naturalne 30.06.2010 Kruszywa zło że nie eksploatowane w Roztoka Mała 478 508 naturalne przeszło ści Źródło: Infogeoskarb, dokumentacje geogologiczne

1) żródło: Inwentaryzacja złó ż kopalin stałych do lokalnej produkcji materialów budowlanych, gmina Zakliczyn 1990, za PO Ś 2) Zgodnie z Dodatkiem nr 3 do dokumentacji geologicznej w kat.C1 zło ża kruszywa naturalnego Melsztyn z 2008 r. zasoby Pola B s ą rozproszone wokół udokumentowanych złó ż Charzewice i Melsztyn Zamek i nie stanowi ą kompleksu zwartego a eksploatacja ich jako odr ębnych poletek byłaby trudna ze wzgl ędów ekonomicznych i formalno – prawnych dlatego wnioskowano o wybilansowanie zasobów zło ża Melsztyn w Polu B. Do bilansu wchodzi Pole A o zasobach na 31.12.2007 – 6286352 Mg.

Dla złó ż: Roztoka II, Filipowice, Charzewice, Charzewice przy Wale I, Roztoka, Mewlsztyn Zamek zostały wyznaczone obszary i tereny górnicze; zło ża Filipowice II i Malsztyn, Roztoka Mała s ą rozpoznane wst ępnie i nieeksploatowane w przeszło ści.

Obszar górniczy mo że obejmowa ć cz ęść zło ża, je żeli nie zagra ża to prawidłowemu wykorzystaniu zło ża. W przypadku złó ż kopalin w gminie Zakliczyn granice złó ż, granice obszarów i terenów górniczych pokrywaj ą si ę. Podstaw ą wyznaczenia obszaru górniczego jest dokumentacja geologiczna i projekt zagospodarowania zło ża.

Zgodnie z przepisami powinna by ć mo żliwo ść eksploatacji obecnie lub w przyszło ści zło ża lub mo żliwo ść rekultywacji. Na zał ączniku graficznym zaznaczono granice udokumentowanych złó ż surowców mineralnych oraz granice obszarów perspektywicznych.

35

2.3. Zasoby środowiska kulturowego Na obszarze gminy Zakliczyn najwa żniejszy element zasobu środowiska kulturowego stanowi miasto Zakliczyn z dobrze zachowanym XVI-wiecznym układem urbanistycznym. Nale ży ono do najcenniejszych zespołów małomiasteczkowych w Małopolsce. W Zakliczynie znajduje si ę ponad 100 obiektów zabytkowych, spo śród ktrórych 9 wpisanych jest do rejestru zabytków. W pozostałych miejscowo ściach gminy zlokalizowanych jest kolejnych stokilkadziesi ąt obiektów zabytkowych, z czego 12 wpisanych jest do rejestru zabytków. Na obszarze gminy znajduje si ę ponad 300 stanowisk archeologicznych zewidencjonowanych w kartach Archeologicznego Zdj ęcia Polski..

2.3.1. Obiekty wpisane do rejestru zabytków:

Obiekty, zespoły i zało żenia przestrzenne wpisane do rejestru zabytków obj ęte s ą rygorami ochrony konserwatorskiej wynikaj ącymi z ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Rygory te obowi ązuj ą niezale żnie od poło żenia obiektu w strefach ochrony konserwatorskiej. Wszelkie prace remontowe, zmiany funkcji i przeznaczenia obiektu wymagaj ą zgody Wojewódzkich Słu żb Ochrony Zabytków. Na terenie gminy Zakliczyn znajduj ą si ę nast ępuj ące obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków:

A-21 – układ urbanistyczny miejscowo ści Zakliczyn - wyznaczona została strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej oraz strefa ochrony urbanistycznej wokół miasta okre ślona warunkami terenowymi i walorami krajobrazu.

A-316 – ko ściół parafialny pw. św. Idziego w Zakliczynie z lat 1739- 1768. Reprezentuje typ barokowego ko ścioła prowincjalnego. Jednonawowy, z pros-tok ątnym prezbiterium oraz nisk ą wie żą . Sklepienie kolebkowe, wn ętrze oraz elewacje z pilastrami. Od północy przylega do ko ścioła renesansowa kaplica z przełomu XVI i XVII wieku, na planie kwadratu, przekryta kopuł ą z latarni ą.

36

A-317 – ko ściół pw. M.B. Anielskiej, budynek klasztorny OO Reformatów wraz z najbli ższym otoczeniem w Zakliczynie z 1641 r. Ko ściół wraz z zabudowaniami klasztoru cechuje uproszczenie form architektonicznych. Wn ętrze jednonawowe, z barokowym ołtarzem głównym wydzielaj ącym chór zakonny. Cennym elementem wyposa żenia ko ścioła jest nagrobek Zygmunta Tarły zmarłego w 1654 r.

A-270 – ratusz w Zakliczynie . Pochodz ący z pocz ątku XIX w. ratusz jest obiektem parterowym, cz ęś ciowo podpiwniczonym zbudowanym z cegły i drewna w stylu neogotyckim. Budynek o obrysie prostok ątnym posiada sklepienie krzy żowe odcinkowe. Pokryty jest dachem czterospadowym, na którym znajduje si ę wie życzka zegarowa. Wej ście trójarkadowe nakryte szczytem schodkowym znajduje si ę po stronie wschodniej budynku.

A-135/M – cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej nr 293, cmentarz żydowski w mie ście Zakliczyn. Powstał w latach 1915-1916, autorem projektu był architekt Robert Motka. Cmentarz posiada numer 293 w VIII Okr ęgu Cmentarnym Brzesko. Jest to cmentarz samodzielny, ogrodzony betonowymi słupami ł ączonymi ła ńcuchem. Pochowanych jest tutaj 11 żołnierzy armii austro – węgierskiej oraz 1 żołnierz rosyjski, wszyscy wyznania żydowskiego.

37

A-1172/M – cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej nr 294 w Zakliczynie. Na cmentarzu tym w centralnym miejscu znajduje si ę ściana pomnikowa w kształcie trójk ąta zako ńczona sze ścioma małymi krzy żami. W prze świcie tej ściany widnieje krzy ż z napisem: "WIERNI W POTRZEBIE - BŁOGOSŁAWIENI W ŚMIERCI".

źródlo fot.: www.galeria.melsztyn.pl

A- 271 – dom w Zakliczynie, ul. Mickiewicza 11 (obecnie nr 23), zbudowany w 1763 r. z zachowaniem autentycznym napisem na belce „A.D. 1763 – Bo że Błogosław temu Domowi i wszystkim mieszkaj ącym w nim”. Budynek o dachu czterospadowym, łamanym, krytym blach ą w 1914 r. Ozdobnie rze źbione słupy zewn ętrzne z zastrzałami podtrzymuj ą wysuni ęty okap. Dom nazwany „Domem pod Wag ą” jest przykładem budownictwa małomiasteczkowego z k. XVIII w.

A-235 – dom w Zakliczynie, ul. Mickiewicza 12 (obecnie nr 25), zbudowany w 1858 r., drewniany, parterowy z wydatnie wysuni ętym okapem wspartym na słupach z zastrzałami, z dachem dwuspadowym naczółkowym krytym dachówk ą. Budynek ten jest typowym przykładem XIX-wiecznego budownictwa małomiasteczkowego.

38

A-361 – dom mieszkalny w Zakliczynie, ul. Mickiewicza 35

A-134/M – cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej nr 290 w miejscowo ści Charzewice. Powstał w latach 1915-1916, autorem projektu był architekt Robert Motka. Jest to samodzielne zało żenie cmentarne składaj ące si ę z trzech kwater, stanowi ących integraln ą cało ść . źródlo fot.: www.galeria.melsztyn.pl

A- 204 – kaplica cmentarna w Dzier żaninach, dawny ko ściół przeniesiony z Janowic

39

A- 1208/M – ko ściół parafialny p.w. św. Katarzyny w Gwo źdźcu wraz z drzewostanem, zbudowany w latach 1904-1913 w stylu neogotyckim według projektu architekta i budowniczego Adolfa Zaj ączkowskiego. Ko ściół murowany z kamienia i cegły, jednonawowy z w ęż szym prezbiterium, które jest zamkni ęte wielobocznie. po bokach prezbiterium dobudowane sa zakrystie. W korpus ko ścioła wbudowana jest wie ża, która jest cz ęś cia forntow ą budowli.

A-168 – zespół dworsko-parkowy w Lusławicach. Usytuowany na wzniesieniu, zło żony z dworu i parku o kompozycji cz ęś ciowo geometrycznej (aleja dojazdowa, podjazd), cz ęś ciowo romantycznej, krajobrazowej. W parku znajduje si ę grób wybitnego przedstawiciela antytrynitaryzmu Fausta Socyna.

A-167 – lamus podworski w Lusławicach

40

A-3 – ruiny zamku w Melsztynie

A-1193 – miejsce historyczne, kapliczka – figura Chrystusa Frasobliwego i cmentarz przyko ścielny w Melsztynie

A-18/M – ko ściół parafialny pw. św. Justyny w Pale śnicy z 1809 r. Murowany z kamienia, potynkowany. Jednonawowy, z prezbiterium zamkni ętym ścian ą prost ą, w przedłu żeniu którego zakrystia. Przy nawie po bokach kaplica i kruchta a od zachodu wie ża z dwiema przybudówkami po obu stronach. Wn ętrze nakryte sufitami, w prezbiterium i pod źródło.: www.zakliczyn.com fot wie żą sklepienia żaglaste. Na zewn ątrz ko ściół opi ęty uskokowymi przyporami. Wie ża kwadratowa, trójkondygnacjowa, nakryta hełmem namiotowym, z czworoboczn ą nadstawk ą z daszkiem namiotowym Okna zamkni ęte półkoli ście. Kaplica i kruchta zwie ńczone falistymi szczytami. Dachy kryte blach ą, nad prezbiterium i naw ą dwuspadowe o wspólnej kalenicy, nad zakrysti ą trójspadowy, nad przybudówkami po bokach wie ży pulpitowe. Nad naw ą wie życzka na sygnaturk ę z latarni ą. Polichromia figuralna malowana przez Tadeusza Knausa w 1966.

41

A-669/M – cmentarz wojenny z I wojny światowej nr 295 w Pale śnicy

źródlo fot.: www.galeria.melsztyn.pl

A-670/M – cmentarz wojenny z I wojny światowej nr 296 w Pale śnicy

źródlo fot.: www.galeria.melsztyn.pl

A-198 – zespół dworsko-parkowy w Stró ży

42

A-136 – dwór z parkiem w Zdoni

A-646/355 - grodzisko kultury łu życkiej i z wczesnego średniowiecza w Zawadzie

43

2.3.2. Obiekty chronione znajduj ące si ę w gminnej ewidencji zabytków, nie obj ęte wpisem do rejestru:

Lp – nr obiektu Nr Miejscowo ść Adres Obiekt Datowanie na budynku mapie ul. Sobieskiego / ul. 1 Zakliczyn słup pasyjny 1651 r. Ruchu Oporu 2 Zakliczyn Rynek kapliczka św. Floriana 1 poł. XIX wieku obok nr 3 Zakliczyn ul. Mickiewicza kapliczka św. Jana Nepomucena 2 poł. XVIII wieku 31 4 Zakliczyn ul. Jagiello ńska 16 (obok) Kapliczka Jezusa Nazare ńskiego 2 poł. XIX wieku

5 Zakliczyn ul. Jagiello ńska 6 kapliczka św. Jana 1858 r. figura N.P. Marii Niepokolanie 6 Zakliczyn ul. Malczewskiego 29a 1909 r. Pocz ętej 7 Zakliczyn ul. Tarnowska figura Serca Jezusa pocz. XX wieku

8 Zakliczyn figura Chrystusa Frasobliwego 1881 r.

9 Zakliczyn ul. Cmentarna cmentarz parafialny pocz. XIX wieku nagrobek na cmentarzu 10 Zakliczyn 1920 parafialnym Rynek / ul. 11 Zakliczyn 2 dom po poł. XIX wieku Jagiello ńska 12 Zakliczyn Rynek 3 kamienica ok. 1900 r.

13 Zakliczyn Rynek 5 kamienica przed 1900 r.

14 Zakliczyn Rynek 6 kamienica ok. 1900 r.

15 Zakliczyn Rynek 7 kamienica przed 1900 r.

16 Zakliczyn Rynek 8 kamienica ok. 1900 r.

17 Zakliczyn Rynek 11 dom ok. 1925 r.

18 Zakliczyn Rynek / ul. Ró żana 15 szkoła przed 1848 r.

19 Zakliczyn Rynek 16 dom XIX / XX wiek

20 Zakliczyn Rynek 18 dom XVIII wiek

21 Zakliczyn Rynek 19 dom 1838 r.

22 Zakliczyn Rynek 23 dom po 1900 r.

23 Zakliczyn Rynek 24 dom po 1900 r.

24 Zakliczyn Rynek 25 dom XIX / XX wiek

25 Zakliczyn Rynek 26 dom przed 1900 r.

26 Zakliczyn Rynek 27 dom ok. 1900 r.

27 Zakliczyn Rynek 28 dom XIX wiek

28 Zakliczyn Rynek 30 dom ok. 1900 r.

29 Zakliczyn Rynek 33 kamienica ok. 1900 r.

44

30 Zakliczyn Rynek 34 kamienica ok. 1925 r.

31 Zakliczyn Rynek 35 kamienica pocz. XX wieku ul. Jagiellońska / ul. 32 Zakliczyn 1 kamienica 1923 r. Malczewskiego 33 Zakliczyn ul. Jagiello ńska 9 dom

34 Zakliczyn ul. Jagiello ńska 12 dom pocz. XX wieku

35 Zakliczyn ul. Jagiello ńska 16 willa "Zofiówka" 1910 r.

36 Zakliczyn ul. Jagiello ńska 17 dom ok. 1930 r.

37 Zakliczyn ul. Jagiello ńska 19 chałupa 4/4 XIX wiek

38 Zakliczyn ul. Jagiello ńska 20 willa "Koci Zamek" ok. 1925 r. przed 1939 r. i po 39 Zakliczyn ul. Łukówka 1 zagroda 1945 przed 1939 r. i po 40 Zakliczyn ul. Łukówka 3 zagroda 1945 przed 1939 r. i po 41 Zakliczyn ul. Łukówka 4 zagroda 1945 42 Zakliczyn ul. Malczewskiego 1 kamienica ok. 1900 r.

43 Zakliczyn ul. Malczewskiego 3 kamienica ok. 1900 r.

44 Zakliczyn ul. Malczewskiego 4 kamienica ok. 1925 r.

45 Zakliczyn ul. Malczewskiego 6 dom ok. 1860 r.

46 Zakliczyn ul. Malczewskiego 8 dom po 1900 r.

47 Zakliczyn ul. Malczewskiego 9 dom 1 poł. XIX wieku 1848, 1948, 1958, 48 Zakliczyn ul. Malczewskiego 10 dom 1963 49 Zakliczyn ul. Malczewskiego 11 dom XIX / XX wiek

50 Zakliczyn ul. Malczewskiego 12 dom po 1900 r.

51 Zakliczyn ul. Malczewskiego 14 dom ok. 1900 r.

52 Zakliczyn ul. Malczewskiego 16 dom ok. 1900 r.

53 Zakliczyn ul. Malczewskiego 20 dom ok. 1900 r. ul. Malczewskiego/ bud. gosp. z 54 Zakliczyn 21/16 budynek gospodarczy u. Piłsudskiego XIX/XX wieku 55 Zakliczyn ul. Malczewskiego 23 dom koniec XIX wieku

56 Zakliczyn ul. Malczewskiego 24 dom koniec XIX wieku

57 Zakliczyn ul. Malczewskiego 27 dom XIX / XX wiek

58 Zakliczyn ul. Malczewskiego 29 dom ok. 1925 r.

59 Zakliczyn ul. Malczewskiego 36 dom XIX wiek

60 Zakliczyn ul. Malczewskiego 45 willa ok. 1925 r.

61 Zakliczyn ul. Mickiewicza 1 kamienica ok. 1920 r.

62 Zakliczyn ul. Mickiewicza 5 dom 2 poł. XIX wieku 1 połowa XIX 63 Zakliczyn ul. Mickiewicza 6 dom wieku

45

64 Zakliczyn ul. Mickiewicza 8 dom ok. poł. XIX wieku

65 Zakliczyn ul. Mickiewicza 9 dom 2 poł. XIX wieku

66 Zakliczyn ul. Mickiewicza 10 dom 1799 r.

67 Zakliczyn ul. Mickiewicza 13 dom 2 poł. XIX wieku

68 Zakliczyn ul. Mickiewicza 14 dom koniec XIX wieku

69 Zakliczyn ul. Mickiewicza 15 dom koniec XIX wieku

70 Zakliczyn ul. Mickiewicza 21 dom koniec XIX wieku

71 Zakliczyn ul. Mickiewicza 22 dom koniec XIX wieku przed poł. XIX 72 Zakliczyn ul. Mickiewicza 24 dom wieku 73 Zakliczyn ul. Mickiewicza 26 dom 1864 r.

74 Zakliczyn ul. Mickiewicza 27 dom 1 poł. XIX wieku

75 Zakliczyn ul. Mickiewicza 28 plebania w zespole ko ścioła par. 1903 r.

76 Zakliczyn ul. Mickiewicza 29 dom koniec XIX wieku

77 Zakliczyn ul. Mickiewicza 31 willa pocz. XX wieku

78 Zakliczyn ul. Mickiewicza 38 dom ok. 1880 r.

79 Zakliczyn ul. Mickiewicza 39 dawny dom ubogich ok. 1807 r.

80 Zakliczyn ul. Mickiewicza 42 dom poł. XIX wieku

81 Zakliczyn ul. Mickiewicza 43 willa ok. 1925

82 Zakliczyn ul. Mickiewicza 45 dom XIX / XX wieku

83 Zakliczyn ul. Mickiewicza 47 dom XIX / XX wieku

84 Zakliczyn ul. Mickiewicza 48 dom ok. 1860 r.

85 Zakliczyn ul. Mickiewicza 49 dom XIX / XX wieku

86 Zakliczyn ul. Mickiewicza 50 dom ok. 1860 r.

87 Zakliczyn ul. Mickiewicza 51 dom pocz. XX wieku

88 Zakliczyn ul. Mickiewicza 52 dom koniec XIX wieku

89 Zakliczyn ul. Mickiewicza 53 dom XIX / XX wieku

90 Zakliczyn ul. Mickiewicza 58 dom ok. 1900 r.

91 Zakliczyn ul. Mickiewicza 65 dom koniec XIX wieku

92 Zakliczyn ul. Mickiewicza 68 budynek Ochronki p.w. św. Rodziny ok. 1925-1935 r.

93 Zakliczyn ul. Mickiewicza 71 dom ok. 1920 r.

94 Zakliczyn ul. Mickiewicza 73 dom ok. 1920 r.

95 Zakliczyn ul. Piłsudskiego 1 dom 1921 r.

96 Zakliczyn ul. Piłsudskiego 3 dom 1924 r.

97 Zakliczyn ul. Piłsudskiego 5 dom pocz. XX wieku

46

98 Zakliczyn ul. Piłsudskiego 16 działka i budynek gospodarczy

99 Zakliczyn ul. Piłsudskiego 21 dom koniec XIX wieku

100 Zakliczyn ul. Piłsudskiego 25 dom pocz. XX wieku

101 Zakliczyn ul. Piłsudskiego 37 dom ok. 1900 r.

102 Zakliczyn ul. Ró żana 4 dom koniec XIX wieku

103 Zakliczyn ul. Ró żana 5 dom koniec XIX wieku

104 Zakliczyn ul. Ró żana 10 dom ok. poł. XIX wieku ul. Ró żana / ul 105 Zakliczyn 9 dom koniec XIX wieku Mickiewicza 106 Zakliczyn ul. Spółdzielcza 3 dom ok. 1925 r.

107 Zakliczyn ul. Tarnowska 10 willa ok. 1930 r. dom mieszkalny zabudowa 108 Zakliczyn Klasztorna 12 zagrodowa 109 Bie śnik Bie śnik krzy ż przydro żny 1868

110 Bie śnik Bie śnik dawna szkoła

111 Borowa Borowa 66 dom mieszkalny

112 Borowa Borowa kapliczka

113 Borowa Borowa kapliczka 1949

114 Charzewice Charzewice Park ok. 1800 r. cmentarz wojenny z okresu I wojny 115 Charzewice Charzewice światowej nr 289 116 Charzewice Charzewice 42 dom mieszkalny

117 Charzewice Charzewice 38 dom mieszkalny dom mieszkalny, budynek 118 Charzewice Charzewice 37 1957 gospodarczy 119 Charzewice Charzewice 39 dom mieszkalny

120 Charzewice Charzewice 15 dom mieszkalny

121 Charzewice Charzewice kapliczka cmentarz z I wojny światowej nr 122 Charzewice Charzewice 288 Ko ściół par. p. w. Podwy ższenia 123 Dzier żaniny Dzier żaniny XVIII wiek Krzy ża Św. 124 Dzier żaniny Dzier żaniny kapliczka 1834 r.

125 Dzier żaniny Dzier żaniny krzy ż

126 Dzier żaniny Dzier żaniny krzy ż

127 Dzier żaniny zier żaniny krzy ż

128 Dzier żaniny Dzier żaniny 74 dom mieszkalny

129 Dzier żaniny Dzier żaniny 13 dom mieszkalny

130 Dzier żaniny Dzier żaniny 41 dom

131 Dzier żaniny Dzier żaniny 78 dom

47

132 Faliszewice Faliszewice figura MB z Dzieci ątkiem 1872 r.

133 Faliszewice Faliszewice 17 dom

134 Faliszewice Faliszewice 25 dom

135 Faliszewice Faliszewice 4 dom

136 Faliszewice Faliszewice 55 dom

137 Faliszewice Faliszewice kapliczka cmentarz wojenny z okresu I wojny 138 Fa ściszowa Fa ściszowa światowej nr 292 139 Fa ściszowa Fa ściszowa kapliczka 1913 (?)

140 Fa ściszowa Fa ściszowa kapliczka 1863

141 Fa ściszowa Fa ściszowa kapliczka 1862

142 Fa ściszowa Fa ściszowa kapliczka

143 Fa ściszowa Fa ściszowa kapliczka

144 Fa ściszowa Fa ściszowa 31 dom

145 Fa ściszowa Fa ściszowa 61 dom

146 Fa ściszowa Fa ściszowa 75 dom

147 Fa ściszowa Fa ściszowa 41 dom

148 Fa ściszowa Fa ściszowa 32 dom

149 Filipowice Filipowice cmentarz parafialny

150 Filipowice Filipowice figura MB 1906 r.

151 Filipowice Filipowice 120 dom 1928 r. zespół zabudowy gospodarstwa z 152 Filipowice Filipowice 52 20 / 30 - XX wieku otoczeniem 153 Filipowice Filipowice kapliczka

154 Filipowice Filipowice kapliczka

155 Filipowice Filipowice krzy ż

156 Filipowice Filipowice 63 dom

157 Filipowice Filipowice 84 dom

158 Filipowice Filipowice 110 dom

159 Filipowice Filipowice 26 dom

160 Gwo ździec Gwo ździec cmentarz parafialny

161 Gwo ździec Gwo ździec cmentarz epidemiczny II pol. XIX w.

162 Gwo ździec Gwo ździec krzy ż

163 Gwo ździec Gwo ździec kapliczka obok nr 164 Gwo ździec Gwo ździec kapliczka 261 165 Gwo ździec Gwo ździec kapliczka

48

166 Gwo ździec Gwo ździec 234 dom

167 Gwo ździec Gwo ździec 233 dom

168 Gwo ździec Gwo ździec 51 dom

169 Gwo ździec Gwo ździec 3 dom

170 Gwo ździec Gwo ździec 7 dom

171 Gwo ździec Gwo ździec 17 dom

172 Gwo ździec Gwo ździec 188 dom

173 Gwo ździec Gwo ździec 139 dom obok nr 174 Jamna Jamna krzy ż 14 175 Jamna Jamna 17 dom zespół klasztoru Bernardynek z 176 Ko ńczyska Ko ńczyska 1889- 1904 r. ko ściołem 177 Ko ńczyska Ko ńczyska kapliczka poł. XIX wieku

178 Ko ńczyska Ko ńczyska 4 zagroda XIX wiek

179 Ko ńczyska Ko ńczyska 33 chałupa pocz. XX wieku

180 Ko ńczyska Ko ńczyska kapliczka

181 Ko ńczyska Ko ńczyska 12 dom

182 Ko ńczyska Ko ńczyska 79 dom

183 Ko ńczyska Ko ńczyska 84 dom

184 Ko ńczyska Ko ńczyska 18 dom

185 Ko ńczyska Ko ńczyska 30 dom

186 Lusławice Lusławice figura przydro żna 1912 r.

187 Lusławice Lusławice figura przydro żna pocz. XX wieku

188 Lusławice Lusławice 124 Zespół d. folwarku pocz. XX wieku

189 Lusławice Lusławice 192 dom 1857r.

190 Lusławice Lusławice Park Dworski, brama 1 poł. XIX wieku

191 Lusławice Lusławice kapliczka 1863

192 Lusławice Lusławice 140 dom

193 Lusławice Lusławice 103 dom

194 Lusławice Lusławice 126 dom

195 Lusławice Lusławice 18 budynek gospodarczy

196 Lusławice Lusławice 60 dom

197 Lusławice Lusławice 65 dom

198 Lusławice Lusławice 3 dom

199 Lusławice Lusławice 116 dom

49

200 Lusławice Lusławice 138 dom

201 Lusławice Lusławice 84 dom

202 Lusławice Lusławice 21 dom

203 Melsztyn Melsztyn krzy ż

204 Melsztyn Melsztyn kapliczka 1911

205 Melsztyn Melsztyn krzy ż

206 Melsztyn Melsztyn 12 dom

207 Melsztyn Melsztyn 48 dom

208 Olszowa Olszowa kapliczka 1915 r.

209 Olszowa Olszowa 4 dom 1938 r.

210 Olszowa Olszowa krzy ż

211 Olszowa Olszowa krzy ż

212 Olszowa Olszowa 69 dom

213 Pale śnica Pale śnica budynek dworu koniec XIX wieku

214 Pale śnica Pale śnica Park Krajobrazowy

215 Pale śnica Pale śnica Plebania przy ko ściele parafialnym 1894 r. pocz. XX wieku, 216 Pale śnica Pale śnica Organistówka przebud. Pale śnica, cmentarz 217 Pale śnica dom pogrzebowy l. 20 - 30 XX wieku parafialny 218 Pale śnica Pale śnica cmentarz parafialny

219 Pale śnica Pale śnica cmentarz parafialny przy szosie

220 Pale śnica Pale śnica przy nr 39 spichlerz l. 20 - 30 XX wieku 1922 r, przeb. L. 221 Pale śnica Pale śnica 2 dom 50 XX wieku 222 Pale śnica Pale śnica 49 dom ok. 1940 r.

223 Pale śnica Pale śnica 69 dom 1932 r.

224 Pale śnica Pale śnica 78 dom ok. 1910 r.

225 Pale śnica Pale śnica 83 dom 1938 - 39 r.

226 Pale śnica Pale śnica 97 dom 1928 r. obok nr 227 Pale śnica Pale śnica dom l. 90 XIX wieku 69 obok nr 228 Pale śnica Pale śnica obórka l. 20 - 30 XX wieku 69 229 Pale śnica Pale śnica 97 stajnia w zagrodzie 1928 r.

230 Pale śnica Pale śnica 97 stodoła w zagrodzie 1929 r.

231 Pale śnica Pale śnica przy nr 39 stodoła l. 20 - 30 XX wieku

232 Pale śnica Pale śnica krzy ż

233 Pale śnica Pale śnica krzy ż

50

234 Pale śnica Pale śnica 53 dom

235 Pale śnica Pale śnica 75 dom

236 Pale śnica Pale śnica 38 dom

237 Pale śnica Pale śnica 79 dom cmentarz wojenny z I wojny 238 Roztoka Roztoka światowej nr 287 239 Roztoka Roztoka kapliczka Ruda 240 Ruda Kameralna Kaplica p. w. św. Trójcy 1827 r. 1864, 1971 Kameralna Ruda 241 Ruda Kameralna kapliczka przydro żna poł. XIX wieku Kameralna Ruda 242 Ruda Kameralna krzy ż Kameralna Ruda 243 Ruda Kameralna 90 dom Kameralna 244 Słona Słona 47 dom

245 Stró że Stró że oficyna (domek ogrod.) XIX / XX wiek

246 Stró że Stró że krzy ż 1853 r.

247 Stró że Stró że krzy ż w otoczeniu drzew od poł. XIX wieku

248 Stró że Stró że d. szkoła XX wiek

249 Stró że Stró że 75 dom

250 Stró że Stró że 66 dom

251 Stró że Stró że 54 dom

252 Wesołów Wesołów zagroda koniec XIX wieku

253 Wesołów Wesołów krzy ż

254 Wesołów Wesołów 130 dom

255 Wesołów Wesołów 11 dom

256 Wesołów Wesołów 106 dom

257 Wesołów Wesołów 52 dom obok nr 258 Wola Stróska Wola Stróska kapliczka 1907 145 259 Wola Stróska Wola Stróska 123 dom

260 Wola Stróska Wola Stróska 43 dom

261 Wola Stróska Wola Stróska cmentarz z II wojny światowej

262 Wróblowice Wróblowice kapliczka 1910 r.

263 Wróblowice Wróblowice budynek dworu XIX / XX wiek

264 Wróblowice Wróblowice stajnia XIX / XX wiek

265 Wróblowice Wróblowice park XIX / XX wiek

266 Wróblowice Wróblowice 112 dom

267 Wróblowice Wróblowice 6 dom

51

268 Wróblowice Wróblowice 109 dom

269 Wróblowice Wróblowice 30 dom Zawada Zawada 270 krzy ż Lanckoro ńska Lanckoro ńska 271 Zdonia Zdonia figura św. Józefa 1906 r.

272 Zdonia Zdonia kapliczka 1907

273 Zdonia Zdonia budynek gospodarczy

274 Zdonia Zdonia 69 dom

275 Zdonia Zdonia 50 dom

276 Zdonia Zdonia 19 dom 2.3.3. Katalog stanowisk archeologicznych

W tabeli zestawione zostały stanowiska archeologiczne według kart Archeologicznego Zdj ęcia Polski znajduj ących si ę w ewidencji Wojewódzkiego Urz ędu Ochrony Zabytków w Krakowie – Delegatura w Tarnowie.

Nr obszar u AZP/nr Lp stanowiska Miejscowo ść Obiekt Chronologia Uwagi na obszarze 1 108-64/35 Borowa ślad osadnictwa neolit 2 106-64/44 Charzewice ślad osadnictwa epoka kamienia ślad osadnictwa, prahistoria, 3 106-64/45 Charzewice ślad osadnictwa nowo żytna 4 106-64/46 Charzewice ślad osadnictwa prahistoria 5 106-64/47 Charzewice ślad osadnictwa neolit (?) 6 106-64/48 Charzewice ślad osadnictwa epoka kamienia 7 106-64/49 Charzewice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 8 106-64/50 Charzewice ślad osadnictwa epoka kamienia k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. 9 106-64/51 Charzewice ślad osadnictwa żelaza 10 106-64/52 Charzewice osada prahistoria 11 106-64/53 Charzewice ślad osadnictwa prahistoria 12 106-64/54 Charzewice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 13 106-64/55 Charzewice osada k. łu życka ep. br ązu 14 106-64/56 Charzewice ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, prahistoria, 15 106-64/57 Charzewice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 16 106-64/58 Charzewice ślad osadnictwa prahistoria 17 106-64/59 Charzewice ślad osadnictwa prahistoria osada, prahistoria, 18 106-64/77 Charzewice ślad osadnictwa k. łuzycka ep. br ązu 19 108-64/1 Dzier żaniny studnia nowo żytna 20 108-64/41 Dzier żaniny osada okres nowo żytny 21 108-64/42 Dzier żaniny ślad osadnictwa epoka kamienia 22 108-64/43 Dzier żaniny ślad osadnictwa epoka kamienia

52

Nr obszar u AZP/nr Lp stanowiska Miejscowo ść Obiekt Chronologia Uwagi na obszarze 23 108-64/44 Dzier żaniny ślad osadnictwa epoka kamienia ślad osadnictwa, prahistoria, 24 106-64/34 Fa ściszowa ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 25 106-64/35 Fa ściszowa ślad osadnictwa prahistoria k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. 26 106-64/36 Fa ściszowa osada żelaza k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. 27 106-64/37 Fa ściszowa ślad osadnictwa żelaza 28 107-65/46 Fa ściszowa ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, prahistoria, 29 107-65/47 Fa ściszowa ślad osadnictwa nowo żytna 30 107-65/56 Fa ściszowa ślad osadnictwa epoka kamienia 31 107-65/57 Fa ściszowa ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 32 107-65/59 Fa ściszowa ślad osadnictwa paleolit schyłkowy 33 107-65/60 Fa ściszowa ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, prahistoria, 34 107-65/61 Fa ściszowa ślad osadnictwa nowo żytna ślad osadnictwa, epoka kamienia, 35 107-65/62 Fa ściszowa osada k. przeworska okr. rzymski 36 107-65/63 Fa ściszowa ślad osadnictwa epoka kamienia 37 107-65/69 Fa ściszowa ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 38 107-65/70 Fa ściszowa ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, epoka kamienia, 39 107-65/71 Fa ściszowa osada, prahistoria, ślad osadnictwa wczesne średniowiecze prahistoria, osada, 40 107-65/72 Fa ściszowa k. łuzycka sch. ep. br ązu wcz. ep. ślad osadnictwa żelaza osada, prahistoria, 41 107-65/73 Fa ściszowa ślad osadnictwa k. łu życka ep. br ązu neolit, osada, 42 107-65/74 Fa ściszowa k. łu życka ep. br ązu - wcz. ep. ślad osadnictwa żelaza 43 107-65/75 Fa ściszowa osada prahistoria osada, prahistoria, 44 107-65/76 Fa ściszowa ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 45 107-65/77 Fa ściszowa osada prahistoria ślad osadnictwa, k. łu życka ep. br ązu, 46 107-65/78 Fa ściszowa osada prahistoria 47 107-65/79 Fa ściszowa osada prahistoria 48 107-65/80 Fa ściszowa ślad osadnictwa prahistoria 49 107-65/81 Fa ściszowa ślad osadnictwa prahistoria 50 107-65/85 Fa ściszowa osada prahistoria ślad osadnictwa, prahistoria, 51 107-65/86 Fa ściszowa ślad osadnictwa nowo żytna ślad osadnictwa, k. łu życka ep. br ązu, 52 107-65/87 Fa ściszowa ślad osadnictwa prahistoria 53 107-65/94 Fa ściszowa ślad osadnictwa prahistoria 54 107-65/95 Fa ściszowa osada prahistoria 55 107-65/96 Fa ściszowa osada ślad osadnictwa, prahistoria, 56 107-65/97 Fa ściszowa ślad osadnictwa nowo żytna 57 107-65/98 Fa ściszowa osada, prahistoria,

53

Nr obszar u AZP/nr Lp stanowiska Miejscowo ść Obiekt Chronologia Uwagi na obszarze ślad osadnictwa wczesne średniowiecze ślad osadnictwa, epoka kamienia, 58 107-65/99 Fa ściszowa osada, prahistoria, ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, epoka kamienia, 59 107-65/100 Fa ściszowa ślad osadnictwa prahistoria 60 107-65/101 Fa ściszowa osada prahistoria V okr. e. br ązu k. łuzycka o. 61 107-65/102 Fa ściszowa osada halszt ślad osadnictwa, k. łu życka e. br ązu, 62 107-65/105 Fa ściszowa ślad osadnictwa, k. przeworska okr. rzymski, ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, prahistoria, 63 107-65/106 Fa ściszowa ślad osadnictwa nowo żytna 64 107-64/39 Filipowice osada prahistoria 65 107-64/40 Filipowice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, mezolit, osada, k. cer. wst ęgowej rytej neolit, 66 106-64/27 Gwo ździec ślad osadnictwa, k. lendzielska neolit, ślad osadnictwa nowo żytna ślad osadnictwa, wczesne średniowiecze, 67 106-64/28 Gwo ździec ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 68 106-64/29 Gwo ździec ślad osadnictwa epoka kamienia 69 106-64/39 Gwo ździec ślad osadnictwa epoka kamienia 70 106-64/40 Gwo ździec ślad osadnictwa prahistoria 71 106-64/41 Gwo ździec ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 72 106-64/42 Gwo ździec ślad osadnictwa prahistoria k. łu życka V ok.. ep. br ązu wcz. 73 106-64/43 Gwo ździec cmentarzysko ep. żel. k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. 74 106-64/60 Gwo ździec osada żelaza 75 106-64/61 Gwo ździec osada prahistoria k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. 76 106-64/62 Gwo ździec osada żelaza 77 106-64/63 Gwo ździec ślad osadnictwa prahistoria 78 106-64/64 Gwo ździec ślad osadnictwa neolit ślad osadnictwa, prahistoria, 79 106-64/72 Gwo ździec ślad osadnictwa pó źne średniowiecze epoka kamienia, ślad osadnictwa, 80 106-64/73 Gwo ździec k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. ślad osadnictwa żelaza 81 106-64/74 Gwo ździec ślad osadnictwa neolit k. przeworska mł. okr. przedrz osada, 82 106-64/75 Gwo ździec okr. rzymski, ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 83 106-64/76 Gwo ździec ślad osadnictwa epoka kamienia k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. 84 106-64/78 Gwo ździec ślad osadnictwa żelaza 85 106-64/79 Gwo ździec ślad osadnictwa prahistoria k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. 86 106-64/80 Gwo ździec ślad osadnictwa żelaza 87 106-64/81 Gwo ździec ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, prahistoria, 88 106-64/82 Gwo ździec ślad osadnictwa pó źne średniowiecze

54

Nr obszar u AZP/nr Lp stanowiska Miejscowo ść Obiekt Chronologia Uwagi na obszarze 89 106-64/83 Gwo ździec ślad osadnictwa prahistoria k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. 90 106-64/90 Gwo ździec ślad osadnictwa żelaza 91 106-64/91 Gwo ździec osada prahistoria 92 106-64/92 Gwo ździec ślad osadnictwa pó źne średniowiecze k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. 93 106-64/93 Gwo ździec osada żelaza 94 106-64/94 Gwo ździec osada prahistoria 95 106-64/95 Gwo ździec ślad osadnictwa prahistoria k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. 96 106-64/96 Gwo ździec osada żelaza 97 106-64/97 Gwo ździec osada prahistoria 98 106-64/98 Gwo ździec ślad osadnictwa epoka kamienia 99 106-64/99 Gwo ździec ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, epoka kamienia, 100 106-64/105 Gwo ździec ślad osadnictwa prahistoria 101 106-64/106 Gwo ździec osada prahistoria osada, prahistoria, 102 106-64/107 Gwo ździec ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 103 106-64/108 Gwo ździec ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 104 106-64/109 Gwo ździec ślad osadnictwa epoka kamienia 105 106-64/110 Gwo ździec ślad osadnictwa prahistoria 106 106-64/111 Gwo ździec osada k. przeworska okr. rzymski 107 106-64/112 Gwo ździec osada pó źne średniowiecze 108 106-64/113 Gwo ździec ślad osadnictwa k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. osada, żelaza, ślad osadnictwa, 109 106-64/114 Gwo ździec k. przeworska okr. rzymski, osada, prahistoria, osada pó źne średniowiecze 110 108-65/1 Jamna punkt osadniczy epoka kamienna punkt osadniczy, epoka kamienna, 111 108-65/8 Jamna punkt osadniczy nowo żytno ść 112 107-65/21 Ko ńczyska ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, prahistoria, 113 107-65/23 Ko ńczyska ślad osadnictwa nowo żytna osada, prahistoria, 114 107-65/24 Ko ńczyska ślad osadnictwa wczesne średniowiecze osada, prahistoria, 115 107-65/27 Ko ńczyska ślad osadnictwa, k. łu życka ep.br ązu, ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 116 107-65/28 Ko ńczyska ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, k. łu życka ep. br ązu, 117 107-65/29 Ko ńczyska osada prahistoria ślad osadnictwa, prahistoria, 118 107-65/30 Ko ńczyska ślad osadnictwa nowo żytna osada, k. przeworska okr. rzymski, 119 107-65/31 Ko ńczyska ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, epoka kamienia, 120 107-65/32 Ko ńczyska osada, prahistoria, ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 121 107-65/33 Ko ńczyska ślad osadnictwa prahistoria 122 107-65/34 Ko ńczyska osada, ślad prahistoria,

55

Nr obszar u AZP/nr Lp stanowiska Miejscowo ść Obiekt Chronologia Uwagi na obszarze osadnictwa k. łu życka ep. br ązu osada, ślad 123 107-65/45 Ko ńczyska neolit osadnictwa 124 107-65/58 Ko ńczyska ślad osadnictwa prahistoria osada, prahistoria, ślad osadnictwa, k. łu życka e. br ązu - o. hal., 125 106-65/30 Lusławice osada, k. przeworska pó ź. okr. rzym., osada pó źne średniowiecze 126 106-65/31 Lusławice ślad osadnictwa prahistoria osada, prahistoria, 127 107-65/1 Lusławice ślad osadnictwa nowo żytna ślad osadnictwa, 128 107-65/2 Lusławice prahistoria osada 129 107-65/22 Lusławice ślad osadnictwa epoka kamienia osada, prahistoria, 130 107-65/25 Lusławice osada nowo żytna osada, k. łu życka ep. br ązu, 131 107-65/26 Lusławice osada wczesne średniowiecze IX w. ślad osadnictwa, prahistoria, 132 107-65/35 Lusławice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, epoka kamienia, 133 107-65/36 Lusławice osada, prahistoria, osada nowo żytna ślad osadnictwa, pó źne średniowiecze, 134 107-65/37 Lusławice ślad osadnictwa nowo żytna osada, prahistoria, 135 107-65/38 Lusławice osada, k. przeworska p. okr. rzymski, osada nowo żytna prahistoria, osada, 136 107-65/39 Lusławice k. łu życka ep. br ązu wcz. ep. ślad osadnictwa żelaza osada, prahistoria, 137 107-65/40 Lusławice osada nowo żytna ślad osadnictwa, epoka kamienia, 138 107-65/41 Lusławice ślad osadnictwa, prahistoria, osada k. przeworska okr. rzymski 139 107-65/42 Lusławice ślad osadnictwa prahistoria 140 107-65/43 Lusławice ślad osadnictwa prahistoria osada, prahistoria, 141 107-65/44 Lusławice osada, wczesne średniowiecze, osada nowo żytna 142 107-65/48 Lusławice osada prahistoria osada, prahistoria, 143 107-65/49 Lusławice osada, wczesne średniowiecze, osada nowo żytna ślad osadnictwa, prahistoria, 144 107-65/50 Lusławice osada nowo żytna osada, k. przeworska okr. rzymski, 145 107-65/51 Lusławice ślad osadnictwa, wczesne średniowiecze, ślad osadnictwa pó źne średniowiecze osada, k. przeworska, okr. rzymski, 146 107-65/52 Lusławice osada, wczesne średniowiecze, ślad osadnictwa nowo żytna osada, k. przeworska okr. rzymski, 147 107-65/53 Lusławice ślad osadnictwa nowo żytna ślad osadnictwa, prahistoria, 148 107-65/54 Lusławice ślad osadnictwa nowo żytna 149 107-65/55 Lusławice osada, prahistoria,

56

Nr obszar u AZP/nr Lp stanowiska Miejscowo ść Obiekt Chronologia Uwagi na obszarze ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 150 107-65/64 Lusławice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze osada, prahistoria, 151 107-65/65 Lusławice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze osada, prahistoria, 152 107-65/66 Lusławice ślad osadnictwa, wczesne średniowiecze, ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, neolit, 153 107-65/67 Lusławice ślad osadnictwa, prahistoria, ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 154 107-65/68 Lusławice ślad osadnictwa prahistoria pó źne średniowiecze - czasy 155 106-64/1 Melsztyn zamczysko nowo żytne brak 156 106-64/2 Melsztyn ślad osadnictwa lokalizacji 157 106-64/100 Melsztyn ślad osadnictwa prahistoria 158 106-64/101 Melsztyn 159 106-64/102 Melsztyn ślad osadnictwa neolit pó źne średniowiecze - czasy 160 106-64/103 Melsztyn osada nowo żytne pó źne średniowiecze - czasy 161 106-64/104 Melsztyn osada nowo żytne punkt osadniczy, pó źne średniowiecze, 162 108-65/4 Olszowa punkt osadniczy nowo żytno ść punkt osadniczy, pó źne średniowiecze, 163 108-65/6 Olszowa punkt osadniczy nowo żytno ść punkt osadniczy, pradzieje, 164 108-65/5 Pale śnica punkt osadniczy nowo żytno ść punkt osadniczy, 165 108-65/7 Pale śnica nowo żytno ść punkt osadniczy 166 108-64/45 Pale śnica ślad osadnictwa epoka kamienia 167 108-64/46 Pale śnica ślad osadnictwa epoka kamienia 168 108-64/47 Pale śnica ślad osadnictwa epoka kamienia 169 108-64/48 Pale śnica ślad osadnictwa epoka kamienia 170 108-64/49 Pale śnica ślad osadnictwa epoka kamienia 171 108-64/50 Pale śnica ślad osadnictwa neolit 172 108-64/51 Pale śnica ślad osadnictwa epoka kamienia 173 108-64/52 Pale śnica ślad osadnictwa epoka kamienia 174 106-65/1 Roztoka "Na Skale" grodzisko k. łu życka HD- wcz. o. lat. 175 106-65/25 Roztoka ślad osadnictwa k. łu życka ep. br ązu - o. hal. 176 106-65/26 Roztoka osada prahistoria 177 106-65/29 Roztoka ślad osadnictwa prahistoria 178 107-64/38 Ruda Kameralna ślad osadnictwa epoka kamienia 179 108-64/22 Ruda Kameralna ślad osadnictwa epoka kamienia 180 108-64/23 Ruda Kameralna ślad osadnictwa epoka kamienia 181 108-64/24 Ruda Kameralna ślad osadnictwa epoka kamienia epoka kamienia ze wskazaniem 182 108-64/25 Ruda Kameralna ślad osadnictwa na paleolit 183 108-64/26 Ruda Kameralna ślad osadnictwa epoka kamienia 184 108-64/27 Ruda Kameralna ślad osadnictwa epoka kamienia 185 108-64/28 Ruda Kameralna ślad osadnictwa prahistoria

57

Nr obszar u AZP/nr Lp stanowiska Miejscowo ść Obiekt Chronologia Uwagi na obszarze 186 108-64/29 Ruda Kameralna ślad osadnictwa epoka kamienia 187 108-64/30 Ruda Kameralna ślad osadnictwa epoka kamienia 188 108-64/32 Ruda Kameralna osada pó źne średniowiecze 189 108-64/33 Ruda Kameralna ślad osadnictwa neolit 190 108-64/34 Ruda Kameralna osada pó źne średniowiecze 191 108-64/36 Ruda Kameralna ślad osadnictwa epoka kamienia 192 108-64/37 Ruda Kameralna ślad osadnictwa epoka kamienia 193 108-64/38 Ruda Kameralna ślad osadnictwa prahistoria 194 108-64/39 Ruda Kameralna ślad osadnictwa epoka kamienia 195 108-64/40 Ruda Kameralna ślad osadnictwa epoka kamienia 196 107-64/41 Stró że ślad osadnictwa prahistoria 197 107-64/56 Stró że ślad osadnictwa k. łu życka ep. br ązu ślad osadnictwa, prahistoria, 198 107-64/57 Stró że ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 199 107-64/58 Stró że osada prahistoria ślad osadnictwa, epoka kamienia, 200 107-64/59 Stró że osada prahistoria 201 107-64/60 Stró że osada prahistoria 202 107-64/61 Stró że ślad osadnictwa prahistoria 203 107-64/62 Stró że osada prahistoria 204 107-64/63 Stró że osada k. łu życka ep. br ązu - ok.. hal. osada, prahistoria, 205 107-64/64 Stró że ślad osadnictwa, k. przeworska p. okr. rzymski, ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 206 107-64/65 Stró że osada k. łu życka ep. br ązu - ok.. hal. ślad osadnictwa, epoka kamienia, 207 107-64/66 Stró że osada prahistoria 208 107-64/67 Stró że ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, epoka kamienia, 209 107-64/68 Stró że ślad osadnictwa prahistoria 210 107-64/69 Stró że osada prahistoria 211 107-64/70 Stró że ślad osadnictwa k. łu życka ep.br ązu ślad osadnictwa, epoka kamienia, 212 107-64/71 Stró że ślad osadnictwa, prahistoria, ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 213 107-64/72 Stró że ślad osadnictwa prahistoria osada, k. łu życka e. br ązu - o. halszt., 214 107-64/73 Stró że ślad osadnictwa epoka kamienia 215 107-64/74 Stró że osada prahistoria ślad osadnictwa, prahistoria, 216 107-64/75 Stró że ślad osadnictwa wczesne średniowiecze brak 217 107-64/3 Wesołów osada prahistoria lokalizacji brak 218 107-64/4 Wesołów osada prahistoria lokalizacji brak 219 107-64/5 Wesołów osada prahistoria lokalizacji brak 220 107-64/6 Wesołów osada prahistoria lokalizacji osada, prahistoria, brak 221 107-64/7 Wesołów ślad osadnictwa wczesne średniowiecze lokalizacji

58

Nr obszar u AZP/nr Lp stanowiska Miejscowo ść Obiekt Chronologia Uwagi na obszarze osada, prahistoria, 222 107-64/76 Wesołów ślad osadnictwa wcz. e. br ązu 223 107-64/77 Wesołów ślad osadnictwa epoka kamienia 224 107-64/78 Wesołów ślad osadnictwa epoka kamienia 225 107-64/79 Wesołów osada k. przeworska p. okr. rzymski 226 107-64/80 Wesołów osada pó źne średniowiecze 227 107-64/81 Wesołów ślad osadnictwa prahistoria 228 107-64/82 Wesołów ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, epoka kamienia, osada, prahistoria, 229 107-64/83 Wesołów ślad osadnictwa, k. łu życka ep. br ązu, ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 230 107-64/84 Wesołów ślad osadnictwa wczesne średniowiecze osada, k. przeworska okr. rzymski, 231 107-64/85 Wesołów ślad osadnictwa, wczesne średniowiecze, osada pó źne średniowiecze osada, k. łu życka ep. br ązu - ok.. hal., 232 107-64/86 Wesołów ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 233 107-64/87 Wesołów osada pó źne średniowiecze osada jedno- 234 107-64/88 Wesołów k. łu życka ep. br ązu - ok.. hal dworcza 235 107-64/89 Wesołów osada k. łu życka ep. br ązu - ok.. hal 236 107-64/90 Wesołów osada prahistoria 237 107-64/42 Wola Stróska ślad osadnictwa prahistoria osada, k. przeworska okr. rzymski, 238 107-64/43 Wola Stróska ślad osadnictwa wczesne średniowiecze osada, prahistoria, 239 107-64/44 Wola Stróska osada k. łu życka ep.br ązu 240 107-64/45 Wola Stróska osada prahistoria ślad osadnictwa, epoka kamienia, 241 107-64/46 Wola Stróska ślad osadnictwa k. łu życka ep. br ązu 242 107-64/47 Wola Stróska ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, prahistoria, 243 107-64/48 Wola Stróska ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 244 107-64/49 Wola Stróska ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, epoka kamienia, 245 107-64/50 Wola Stróska ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 246 107-64/51 Wola Stróska ślad osadnictwa epoka kamienia 247 107-64/52 Wola Stróska ślad osadnictwa prahistoria 248 107-64/53 Wola Stróska osada pó źne średniowiecze 249 107-64/54 Wola Stróska ślad osadnictwa prahistoria 250 107-64/55 Wola Stróska ślad osadnictwa k. łu życka ep. br ązu 251 106-65/32 Wróblowice ślad osadnictwa prahistoria osada, k. przeworska okr. rzymski, 252 106-65/33 Wróblowice osada pó źne średniowiecze XIII-XIV w. ślad osadnictwa, k. łu życka ep. br ązu - o. hal., 253 106-65/34 Wróblowice osada, prahistoria, osada pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, prahistoria, 254 106-65/35 Wróblowice ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 255 106-65/36 Wróblowice ślad osadnictwa epoka kamienia osada, prahistoria, 256 106-65/37 Wróblowice ślad osadnictwa, wczesne średniowiecze,

59

Nr obszar u AZP/nr Lp stanowiska Miejscowo ść Obiekt Chronologia Uwagi na obszarze osada pó źne średniowiecze-nowo żytna osada, k. łu życka ep. br ązu, 257 106-65/38 Wróblowice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze osada, prahistoria, osada, k. przeworska okr. rzymski, 258 106-65/39 Wróblowice osada, wczesne średniowiecze, ślad osadnictwa pó źne średniowiecze osada, k. przeworska pó źny o. rzym., 259 106-65/40 Wróblowice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, prahistoria, 260 106-65/41 Wróblowice osada wczesne średniowiecze osada, k. łu życka ep. br ązu, 261 106-65/42 Wróblowice osada, k. przeworska pó ź okr. rzym., ślad osadnictwa wczesne średniowiecze osada, prahistoria, 262 106-65/43 Wróblowice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 263 106-65/44 Wróblowice osada prahistoria osada, prahistoria, 264 106-65/45 Wróblowice ślad osadnictwa, k. przeworska pó ź okr. rzym., ślad osadnictwa wczesne średniowiecze ślad osadnictwa, prahistoria, 265 106-65/46 Wróblowice ślad osadnictwa, wczesne średniowiecze, osada pó źne średniowiecze osada, prahistoria, 266 106-65/47 Wróblowice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze osada, prahistoria, 267 106-65/48 Wróblowice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, k. łu życka ep. br ązu, 268 106-65/49 Wróblowice ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 269 106-65/53 Wróblowice osada prahistoria 270 106-65/54 Wróblowice osada k. przeworska pó źny o. rzym. 271 106-65/55 Wróblowice osada k. łu życka ep. br ązu 272 106-65/56 Wróblowice osada k. łu życka ep. br ązu - o. hal. osada, k. łu życka ep. br ązu - o. hal., 273 106-65/57 Wróblowice osada pó źne średniowiecze 274 106-65/58 Wróblowice ślad osadnictwa k. łu życka ep. br ązu - o. hal. 275 106-65/60 Wróblowice osada prahistoria osada, prahistoria, 276 107-65/88 Wróblowice osada wczesne średniowiecze osada, prahistoria, 277 107-65/89 Wróblowice ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, epoka kamienia, 278 107-65/90 Wróblowice ślad osadnictwa, prahistoria, ślad osadnictwa nowo żytna 279 107-65/91 Wróblowice ślad osadnictwa prahistoria osada, ep. br ązu k. łu życka, wnioskowany osada, wczesne średniowiecze, 280 107-64/8 Zakliczyn wpis do osada, p. okr. rzymski k. przeworska, rejestru osada pó źne średniowiecze osada, prahistoria, 281 107-64/9 Zakliczyn osada, wczesne średniowiecze, osada pó źne średniowiecze osada, prahistoria, 282 107-64/91 Zakliczyn osada pó źne średniowiecze osada, prahistoria, 283 107-64/92 Zakliczyn osada pó źne średniowiecze 284 107-64/93 Zakliczyn ślad osadnictwa prahistoria

60

Nr obszar u AZP/nr Lp stanowiska Miejscowo ść Obiekt Chronologia Uwagi na obszarze 285 107-64/94 Zakliczyn ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, k. łu życka ep. br ązu - ok.. hal, 286 107-64/95 Zakliczyn osada k. przeworska pó ź. okr. rzymski 287 107-64/96 Zakliczyn ślad osadnictwa prahistoria 288 107-64/97 Zakliczyn osada prahistoria 289 107-64/98 Zakliczyn ślad osadnictwa prahistoria 290 107-64/99 Zakliczyn osada prahistoria ślad osadnictwa, epoka kamienia, 291 107-64/100 Zakliczyn ślad osadnictwa prahistoria brak 292 107-65/3 Zakliczyn cmentarzysko lokalizacji 293 107-65/4 Zakliczyn osada prahistoria 294 107-65/5 Zakliczyn osada nowo żytna 295 107-65/6 Zakliczyn ślad osadnictwa epoka kamienia 296 107-65/7 Zakliczyn ślad osadnictwa prahistoria 297 107-65/8 Zakliczyn osada prahistoria 298 107-65/9 Zakliczyn ślad osadnictwa wczesne średniowiecze osada, prahistoria, 299 107-65/10 Zakliczyn ślad osadnictwa, pó źne średniowiecze, ślad osadnictwa nowo żytna k. łu życka ep. br ązu - wcz. ep. ślad osadnictwa, 300 107-65/11 Zakliczyn żelaza, osada wczesne średniowiecze VIII-IX w. osada, prahistoria, 301 107-65/12 Zakliczyn osada wczesne średniowiecze osada, prahistoria, 302 107-65/13 Zakliczyn osada, pó źne średniowiecze, ślad osadnictwa nowo żytna ślad osadnictwa, epoka kamienia, 303 107-65/14 Zakliczyn ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, epoka kamienia, 304 107-65/15 Zakliczyn ślad osadnictwa prahistoria 305 107-65/16 Zakliczyn ślad osadnictwa epoka kamienia 306 107-65/17 Zakliczyn ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 307 107-65/18 Zakliczyn ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, epoka kamienia, 308 107-65/19 Zakliczyn osada prahistoria ślad osadnictwa, wczesne średniowiecze, 309 107-65/20 Zakliczyn ślad osadnictwa, pó źne średniowiecze k. łu życka ep. br ązu wcz. ep. grodzisko, Zawada żelaza, 310 106-64/3 grodzisko, Lanckoro ńska wczesne średniowiecze IX-XI w., dwór nowo żytna Zawada 311 106-64/115 ślad osadnictwa prahistoria Lanckoro ńska Zawada k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. 312 106-64/116 ślad osadnictwa Lanckoro ńska żelaza prahistoria, Zawada ślad osadnictwa, 313 106-64/117 k. łu życka ep. br ązu-wcz. ep. Lanckoro ńska osada żelaza Zawada 314 106-64/118 ślad osadnictwa prahistoria Lanckoro ńska Zawada 315 106-64/120 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze Lanckoro ńska 316 106-64/121 Zawada osada, prahistoria,

61

Nr obszar u AZP/nr Lp stanowiska Miejscowo ść Obiekt Chronologia Uwagi na obszarze Lanckoro ńska ślad osadnictwa pó źne średniowiecze - nowo żytna osada, k. łu życka ep. br ązu, 317 107-64/101 Zdonia ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 318 107-64/102 Zdonia osada k. łu życka ep. br ązu 319 107-64/103 Zdonia ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, epoka kamienia, 320 107-64/104 Zdonia ślad osadnictwa, prahistoria, ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, epoka kamienia, 321 107-64/105 Zdonia ślad osadnictwa prahistoria osada, prahistoria, 322 107-64/106 Zdonia ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 323 107-64/107 Zdonia ślad osadnictwa prahistoria 324 107-64/108 Zdonia ślad osadnictwa prahistoria ślad osadnictwa, epoka kamienia, 325 107-64/109 Zdonia osada, prahistoria, ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, prahistoria, 326 107-64/110 Zdonia ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, prahistoria, 327 107-64/111 Zdonia ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 328 107-64/112 Zdonia ślad osadnictwa wczesne średniowiecze XII w. ślad osadnictwa, prahistoria, 329 107-64/113 Zdonia ślad osadnictwa pó źne średniowiecze ślad osadnictwa, prahistoria, 330 107-64/114 Zdonia ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 331 107-64/115 Zdonia ślad osadnictwa prahistoria osada, prahistoria, 332 107-64/116 Zdonia ślad osadnictwa, wcz. e. br ązu 333 107-64/117 Zdonia ślad osadnictwa k. przeworska

2.3.4. Strefy ochrony konserwatorskiej

Dla Gminy Zakliczyn w 2000 r wykonane zostało 1Studium Konserwatorskie obejmuj ące stref ę zabytkowej struktury miejscowo ści Zakliczyn wraz z zespołami w Lusławicach i Klasztorem Bernardynek w Ko ńczyskach. W tym opracowaniu zostały wyznaczone strefy dla których ustalono zasady ochrony zasobów kulturowych. 1. strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej krajobrazu z zabudow ą, obejmuj ąca enklawy o najwy ższych walorach zabytkowych, wymagaj ące zachowania w stanie zbli żonym do obecnego z priorytetem działa ń o charakterze konserwatorskim nad innymi działaniami.

1 Studium Konserwatorskie obejmuj ące stref ę zabytkowej struktury miejscowo ści Zakliczyn wraz z zespołami w Lusławicach i klasztorem Bernardynek w Ko ńczyskach. Pracownie Konserwacji Zabytków „ARKONA” Sp. Z o.o., Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, 2000 r.

62

2. strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej krajobrazu bez zabudowy, obejmuj ąca otwarty krajobraz, zapewniaj ący ekspozycj ę widokow ą najwa żniejszych zespołów zabytkowych. Wykluczenie nowej zabudowy oraz obiektów kubaturowych. 3. strefa cz ęś ciowej ochrony krajobrazu z zabudow ą, obejmuj ąca enklawy o wysokich walorach zabytkowych, które uległy wtórnym przekształceniom, b ądź enklawy o ni ższej warto ści. Ochrona podporz ądkowana zachowaniu ogólnego charakteru, gabarytów, typów zabudowy, podziałów własno ściowych. Dopuszcza si ę działalno ść inwestycyjn ą polegaj ącą na wprowadzaniu nowej zabudowy oraz nowych funkcji. Zachowanie układu urbanistycznego przedmie ścia: przebiegu ulic, dyspozycji działek siedliskowych (w przypadku scale ń nale ży akcentowa ć podział w kompozycji fasady budynku). Utrzymanie we frontach działek zabudowy mieszkalnej tworz ącej pierzeje oraz wprowadzanie plomb w miejscu luk w pierzejach zabudowy. Na dawnych działkach ogrodowych ponad skarp ą powodziow ą na północnych zapleczach układu urbanistycznego historycznego Przedmie ścia Krakowskiego dopuszcza si ę now ą zabudow ę jednorodzinn ą o niskiej intensywno ści, parterow ą, z zachowaniem przewagi zieleni w zagospodarowaniu terenu.

2.4. Potencjał ludno ściowy

Gmina Zakliczyn, z powierzchni ą 122,6 km 2, jest najwi ększ ą, pod wzgl ędem wielko ści, gmin ą w powiecie tarnowskim. Gmin ę zamieszkuje 12,28 tys. osób, w tym w samym mie ście 1 528 (stan na 30.12.2008 r.). Liczba mieszka ńców gminy Zakliczyn w ostatnich latach utrzymuje nieznaczn ą tendencj ę wzrostow ą (ryc.8). Średnia g ęsto ść zaludnienia dla całej gminy wynosi 100 os/km 2.

63

Ryc. 12 Zmiany liczby ludno ści w gminie Zakliczyn w latach 1998 - 2008

12 500

12 400

12 300

12 200

12 100

12 000

11 900

11 800

11 700

11 600

11 500 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

liczba ludno ści

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDR GUS.

Najwi ęcej, ponad 12,4 %, mieszka ńców gminy mieszka w samym mie ście Zakliczynie, tj 1.528 (stan na 2008 r.) i jest to jedyna miejscowo ść w gminie, która przekracza liczb ę 1 000 mieszka ńców. Procentowy udział miasta w powierzchni gminy wynosi 3,28%. Na drugim miejscu, pod wzgl ędem liczby mieszka ńców, znajduje si ę miejscowo ść Lusławice. Najmniejszy odsetek mieszka ńców gminy zamieszkuje wie ś Jamna 88 osób oraz Melsztyn 203 osoby. W przeci ągu ostatnich 4 lat najwi ększy ubytek ludno ści zanotowały miejscowo ści Jamna, Faliszewice, Melsztyn, a najwi ększy przyrost liczby ludno ści wyst ępował w miejscowo ściach: Borowa, Dzier żaniny oraz Lusławice. Dokładn ą liczb ę mieszka ńców poszczególnych miejscowo ści gminy Zakliczyn ilustruje poni ższy wykres.

Ryc. 13 Liczba ludno ści w poszczególnych miejscowo ściach gminy Zakliczyn w latach 2004-2008 r.

1 800 1 600 1 400 1 200 1 000 800 600 400 200 0 Jamna Ko Filipowice Gwo Zdonia Zakliczyn Bie W e soł ó w Wola Stróska Wróblowice Zawada Lanckoro Faliszewice Fa Roztoka Ruda Kameralna Sło n a Stró Borow a Charzewice Dzier Lusławice Melsztyn Olszowa Pale ś ń ś ciszowa czyska ż nik ś ź ż e nica ziecdz a n i n y ń ska

2004 2008 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Zakliczyn

64

Najwi ększ ą g ęsto ść zaludnienia w gminie ma Zakliczyn 380 os/km 2 przy średniej dla gminy 100 osób/km 2. Najmniejsz ą g ęsto ści ą charakteryzuje si ę Jamna 16 os/km 2.

Tabela 7 Gęsto ść zaludnienia w poszczególnych miejscowo ściach gminy Zakliczyn w 2008 r.

LICZBA NAZWA POWIERZCHNIA GĘSTO ŚĆ Lp. MIESZKA ŃCÓW MIEJSCOWO ŚCI [KM 2] ZALUDNIENIA (2008 R.) [OS.] 1 Zakliczyn 1528 4,02 380,10 2 Bie śnik 249 3,89 64,01 3 Borowa 278 6,57 42,31 4 Charzewice 401 5,74 69,86 5 Dzier żaniny 364 4,32 84,26 6 Faliszewice 327 2,21 147,96 7 Fa ściszowa 682 5,28 129,17 8 Filipowice 616 7,95 77,48 9 Gwo ździec 965 9,50 101,58 10 Jamna 88 5,47 16,09 11 Ko ńczyska 398 3,11 127,97 12 Lusławice 956 4,63 206,48 13 Melsztyn 203 1,79 113,41 14 Olszowa 507 5,87 86,37 15 Pale śnica 449 7,11 63,15 16 Roztoka 228 3,01 75,75 17 Ruda Kameralna 326 6,49 50,23 18 Słona 287 6,13 46,82 19 Stró że 627 4,75 132,00 20 Wesołów 859 6,86 125,22 21 Wola Stróska 417 4,32 96,53 22 Wróblowice 680 5,75 118,26 23 Zawada Lanckoro ńska 321 3,39 94,69 24 Zdonia 529 4,37 121,33 OGÓŁEM 12 285 122,53 100,27 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z BDR GUS i Urz ędu Miasta i Gminy Zakliczyn.

65

Ryc. 14 Gęsto ść zaludnienia w poszczególnych miejscowo ściach gminy Zakliczyn w 2008 r.

400

350

300

250

200

150

100

50

0 e ż nik ś nica Ruda ś dziec aniny Słona ź Jamna Stró Zdonia ż czyska Bie Borowa Zawada ciszowa Roztoka ń Olszowa Wesołów Melsztyn ś Zakliczyn Pale Filipowice Lusławice Gwo Ko Wróblowice Charzewice Dzier Faliszewice Fa Wola Stróska Wola

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDR GUS, 2008 Wysoka g ęsto ść zaludnienia charakteryzuje miejscowo ści poło żone w środkowej i północnej cz ęś ci gminy (ryc. 11). Przyczyn ą rozmieszczenia ludno ści w środkowej cz ęś ci gminy jest oddziaływanie o środka centralnego gminy - Zakliczyna, a w północnej blisko ść aglomeracji tarnowskiej. Mapa gęsto ści zaludnienia uwidacznia wyra źny podział gminy na cz ęść północn ą g ęś ciej zaludnion ą blilisko ść Zakliczyna i aglomeracji tarnowskiej oraz słabiej zaludnion ą południow ą maj ącą bardzej pogórski charakter. Ryc. 15 Gęsto ść zaludnienia w poszczególnych miejscowo ściach gminy Zakliczyn w 2008 r.

Źródło: opracowanie własne

66

Analizuj ąc ruch naturalny w gminie Zakliczyn mo żna zauwa żyć, że liczba urodze ń żywych w ostatnich latach (1997-2007) wahała si ę w przedziale od 180 urodze ń żywych w 1998 do 118 w 2004 r. Szczegółowy rozkład tej cechy we wspomnianym okresie prezentuje rycina 12. W badanym okresie wyst ępowała korzystna tendencja w ruchu naturalnym – liczba urodze ń przewy ższała liczb ę zgonów.

Ryc. 16 Ruch naturalny w gminie Zakliczyn w latach 1997-2007

200

180

160

140

120

100

80

60

40

20

0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Urodzenia żywe Zgony ogółem

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDR, GUS

W analizowanym okresie liczba urodze ń w śród chłopców była zdecydowanie wy ższa od liczby urodze ń w śród dziewcz ąt. Wyj ątkiem s ą lata 2001, 2002 gdzie ró żnica ta jest niewielka. Liczba zgonów w śród m ęż czyzn tak że jest wy ższa, ni ż w śród kobiet. Najwi ększy przyrost naturalny odnotowano w roku 2002. Wówczas przyrost naturalny na 1000 mieszka ńców wynosił 5 osób na 1000 mieszka ńców. W kolejnych latach przyrost naturalny systematyczie spadał, by w roku 2007 osi ągn ąć poziom 1,0 osoby na 1000 mieszka ńców i gwałtownie wzrósł w 2008 r. do poziomu 5,6. W gminie Zakliczyn w latach 1998-2008 nie wyst ępowało zjawisko ujemnego przyrostu naturalnego.

67

Ryc. 17 Przyrost naturalny na 1000 mieszka ńców w gminie Zakliczyn w latach 1998-2008

7

6

5

4

3

2

1

0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDR GUS.

Dodatni wska źnik przyrostu naturalnego w gminie Zakliczyn jest zjawiskiem pozytywnym, w porównaniu z tendencją spadkow ą tego wska źnika w skali kraju.

Ryc. 18 Saldo migracji w ruchu wewn ętrznym i zagranicznym w latach 1997 – 2007

30

20

10

0

7 2 3 4 5 6 7 9 98 99 0 0 0 0 0 0 9 9 9 0 0 0 0 1 1 1 2000 2001 20 20 2 2 2 2 -10

-20

-30

-40

-50

w ruchu wewn ętrznym zagranica

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDR GUS

W badanym okresie (lata 1997-2007) saldo migracji wewn ętrznych i zagranicznych wahało si ę. W przypadku ruchu wewn ętrznego wahania te miały znacz ące ró żnice. Najwi ększa warto ść została odnotowana w roku 1999 gdzie poziom ruchu wewn ętrznego wynosił ponad

68

20, natomiast w roku 2001 warto ść ta wynosiła -40. Mimo chwilowej stabilizacji wska źnika ruchu wewn ętrznego w latach 2005 i 2006 ju ż w roku 2007 zanotowano kolejny gwałtowny spadek w ruchu wewn ętrznym. Wśród nowo zameldowanych w ruchu wewn ętrznym przewa żaj ą m ęż czy źni (do roku 2002 ró żnica ta była niewielka), podczas gdy w grupie osób wymeldowanych jest wi ęcej kobiet. W przypadku ruchu zagranicznego, saldo migracji ma warto ść oscyluj ąca zeru dla całego badanego okresu. Najwi ększy wzrost wyst ąpił w roku 2005, gdzie po raz pierwszy w badanym okresie ruch ten miał warto ść dodatni ą, natomiast w kolejnych latach znowu odnotowano warto ści ujemne. O potencjale ludno ściowym gminy świadczy ć mo że struktura podziału ludno ści według kryterium ekonomicznego, na grupy w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym. Ryc. 15 i 16 prezentuj ą ów podział w śród kobiet i m ęż czyzn w roku 2007. Zarówno wśród kobiet, jak i w śród m ęż czyzn grupa w wieku przedprodukcyjnym stanowi ok. 20%. Najwi ększ ą grup ę zarówno w śród kobiet i m ęż czyzn stanowi grupa osób w wieku produkcyjnym. Męż czy źni w tym wieku stanowi ą 65% swojej grupy. W przypadku kobiet odsetek ten wynosi 57%. Najwi ększe ró żnice pomi ędzy grup ą kobiet i m ęż czyzn wyst ępuj ą w przedziale wieku poprodukcyjnego. Nale ży do niej 20% ogółu kobiet i jedynie 10% ogółu męż czyzn.

Ryc. 19 Udział kobiet w poszczególnych przedziałach ekonomicznych w 2007 r.

KOBIETY

20% 23%

57%

przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDR GUS.

69

Ryc. 20 Udział m ęż czyzn w poszczególnych przedziałach ekonomicznych w 2007 r.

MĘŻ CZY ŹNI

10% 25%

65%

przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDR GUS.

Przewaga kobiet w ostatniej grupie wiekowej nie jest zaskoczeniem. Powodem tej ró żnicy jest dłu ższa średnia życia kobiet oraz wcze śniejszy wiek emerytalny, który w przypadku kobiet wynosi 60 lat. W gminie Zakliczyn wyst ępuje niewielka przewaga liczby kobiet nad liczb ą m ęż czyzn. Na 100 m ęż czyzn przypada 101 kobiet.

Ryc. 21 Warto ść wska źnika obci ąż enia demograficznego w latach 2002–2007

80,0

70,0 60,0

50,0 40,0

enia demograficznego enia 30,0 ąż

obci 20,0 ść 10,0

wielko 0,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007

gmina Zakliczy n 75,6 73,0 70,5 68,3 66,0 63,9 tarnowski 74,2 71,9 70,1 68,1 66,2 64,3 województwo małopolskie 63,7 62 60,7 59,6 58,7 57,9

gmina Zakliczy n powiat tarnowski województwo małopolskie

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDR GUS. Wska źnik obci ąż enia demograficznego społecze ństwa obrazuje, ile osób w wieku nieprodukcyjnym (wiek przedprodukcyjny oraz poprodukcyjny) przypada na 100 osób

70

w wieku produkcyjnym. Rycina 17 przedstawia warto ści tego wska źnika w okresie 2002- 2007 dla gminy Zakliczyn oraz powiatu tarnowskiego i województwa Małopolskiego. Widoczna jest wyra źnie tendencja spadkowa warto ści wska źnika, utrzymuj ąca si ę na wszystkich trzech rozpatrywanych poziomach podziału administracyjnego. Tempo spadku wska źnika, w badanym okresie jest porównywalne dla wybranych jednostek podziału administracyjnego. W pocz ątkowej fazie analizowanego okresu, w gminie Zakliczyn, na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało prawie 76 osób w wieku pozaprodukcyjnym. Wska źnik ten był nieznacznie wy ższy od wskaza ń dla powiatu natomiast w porównaniu z województwem ró żnica ta była wi ększa. Jedynie w roku 2007 odnotowano wi ększy wska żnik obci ąż enia demograficznego dla powiatu ni ż dla gminy. Ró żnica ta wynosiła odpowiednio dla gminy 63,9 osób natomiast dla powiatu tarnowskiego 64,3 osób. Tendencja spadkowa warto ści wska źnika jest zjawiskiem korzystnym, z punktu widzenia kryterium ekonomicznego, zmniejsza si ę bowiem liczba osób niepracuj ących, przypadaj ących na grup ę osób pracuj ących.

Ryc. 22 Udział bezrobotnych w ludno ści w wieku produkcyjnym w latach 2003-2007

% 8,00

7,00 6,69 6,23 6,40 5,88 6,00 5,94 5,45 5,00 4,60 4,83 4,86 4,63 4,44 4,00 3,57

3,43 3,00 3,49

2,56 2,00

1,00

0,00 2003 2004 2005 2006 2007

Województwo małopolskie Powiat tarnowski gmina Zakliczyn

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDR GUS.

Na ryc. 18 przedstawiono poziom osób bezrobotnych w ogólnej liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym. Warto ść omawianego wska źnika zaprezentowano w podziale na województwo małopolskie, powiat tarnowski oraz gminę Zakliczyn w latach 2003 - 2007. Dla wszystkich trzech jednostek wska źnik ma tendencje spadkow ą. Maleje zatem udział osób bezrobotnych w ogólnej liczbie osób w wieku produkcyjnym. W przypadku gminy Zakliczyn

71

w roku 2003 wska źnik ten wynosił prawie 5% natomiast w roku 2007 spadł on do ponad 2%. Podobna sytuacja wyst ępowała zarówno w powiecie tarnowskim jak i województwie małopolskim gdzie odnotowano prawie dwukrotny spadek udziału osób bezrobotnych w ogólnej liczbie osób w wieku produkcyjnym. Poni ższa tabela przedstawia liczb ę zarejestrowanych bezrobotnych w gminie Zakliczyn oraz w powiecie tarnowskim w latach 2002-2009.

Tabela 8 Porównanie poziomu bezrobocia w gminie Zakliczyn i powiecie tarnowskim w latach 2002 - 2009

Stan na Stan na 31 grudnia 31 marca 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 gmina 632 589 592 566 427 314 289 351 Liczba osób Zakliczyn niepracuj ących powiat 19537 19979 18831 17789 13795 10673 10487 12542 tarnowski

Źródło: Opracowanie własne na podstawie PUP w Tarnowie.

Od roku 2002 do 2008 bezrobocie w gminie Zakliczyn systematycznie spadało. Jedynie na przełomie roku 2003-2004 odnotowano niewielki wzrost bezrobocia. W roku 2008 zarejestrowano najni ższy poziom bezrobocia wynosz ący 289 osób. Natomiast w roku 2009 bezrobocie wzrosło do poziomu 351 osób. Nagłe powi ększenie liczby osób bezrobotnych spowodowane mo że by ć wzrostem bezrobocia w skali krajowej. Kolejna rycina przedstawia liczbe osób bezrobotnych w mie ście i gminie Zakliczyn. Zmiany w poziomie bezrobocia przedstawione s ą w podziale na miesi ące (marzec, czerwiec, wrzesie ń, grudzie ń).

72

Ryc. 23 Osoby bezrobotne zarejestrowane w Powiatowym Urz ędzie Pracy w Tarnowie – gminia Zakliczyn (31.03.2002 – 31.03.2009), (liczba osób)

800 750 700 650 600 550 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 31.03.2002 31.06.2002 30.09.2002 31.12.2002 31.03.2003 31.06.2003 30.09.2003 31.12.2003 31.03.2004 31.06.2004 30.09.2004 31.12.2004 31.03.2005 31.06.2005 30.09.2005 31.12.2005 31.03.2006 31.06.2006 30.09.2006 31.12.2006 31.03.2007 31.06.2007 30.09.2007 31.12.2007 31.03.2008 31.06.2008 30.09.2008 31.12.2008 31.03.2009

Źródło: Opracowanie własne na podstawie PUP w Tarnowie.

Na ryc.19 zaobserwować mo żna systematyczy spadek osób bezrobotnych w gminie Zakliczyn. Występuj ą znaczne roczne wahania, wi ększe bezrobocie w okresie jesienno - zimowym (wrzesie ń, grudzie ń), mniejsze bezrobocie w okresie wiosenno - letnim (marzec, czerwiec). Najwy ższy poziom bezrobocia zanotowano w pocz ątkowej fazie bada ń, wynosiło ono prawie 750 osób, za ś najni ższy poziom w czerwcu 2008 roku, ponad 250 osób. Najwi ększy spadek bezrobocia odnotowano w roku 2006. Wówczas w marcu zarejestrowanych było prawie 600 osób bezrobotnych, natomiast we wrze śniu liczba bezrobotnych wynosiła niecałe 400 osób. Rycina 20 obrazuje bezrobocie w gminie Zakliczyn w podziale na płe ć. Badania prowadzone były w latach 2002 do 2009. Przy czym w latach 2002 - 2008 wybrano wynik bada ń z dnia 31 grudnia, natomiast w roku 2009 zaprezentowano stan na 31 marca.

73

Ryc. 24 Bezrobotni zarejestrowani według płci w latach 2002 - 2009

2009 60% 40% 2008 68% 32% 2007 68% 32% 2006 66% 34%

2005 54% 46% 2004 45% 55% 2003 48% 52% 2002 49% 51%

0% 50% 100%

kobiety męż czy źni

Źródło: opracowanie własne na podstawie PUP w Tarnowie.

Liczba kobiet pozostaj ących bez pracy przewy ższa liczb ę bezrobotnych m ęż czyzn. W roku 2008, kobiety stanowiły 68% ogółu bezrobotnych. Niekorzystn ą tendencj ą , jest systematyczny wzrost odsetka kobiet, pocz ąwszy od roku 2004, w którym zanotowano najni ższy procent bezrobotnych kobiet wynoszący 45%.

2.5. Zagospodarowanie i uzbrojenie terenu

2.5.1. Ukształtowana struktura funkcjonalno-przestrzenna

Przyrodnicz ą struktur ę zagospodarowania kształtuj ą nast ępuj ące najwa żniejsze elementy przestrzenne: • Dolina Dunajca stanowi ąca korytarz ekologiczny, • Ci ęż kowicko-Ro żnowski Park Krajobrazowy, poło żony w południowej cz ęś ci gminy, • dopływy Dunajca: Rudzianka, Stró żanka, Wolanka, Pale śnianka, Stara Pale śnia, Brzozowianka, Wiele ń wraz z zabudow ą biologiczn ą, • lokalne zbiorowiska ro ślinne zajmuj ące starorzecza, zagł ębienia terenu.

Ukształtowana dotychczas struktura funkcjonalno przestrzenna obszaru charakteryzuje si ę du żym zró żnicowaniem stopnia zurbanizowania poszczególnych jednostek osadniczych, oraz du żym rozproszeniem przestrzennem istniej ącej zabudowy. Na terenie miasta Zakliczyn mo żna wyodr ębni ć strefy funkcjonalne:

74

• Strefa śródmiejska z zabytkow ą zabudow ą mieszkaniow ą skoncentrowan ą wokół rynku, oraz z rozwini ętymi funkcjami usługowymi, • Strefa przemysłowo – usługowa wykształcowna w północno-wschodniej cz ęś ci miasta, zlokalizowana wzdłu ż drogi krajowej nr 975 , • Strefa mieszkaniowo-rolnicza obejmuj ąca północn ą i południow ą cze ść miasta Sołectwa poło żone w południowej cz ęś ci gminy (Jamna, Pale śnica, Olszowa, Bie śnik, Borowa, Ruda Kameralna, Słona) charakteryzuj ą si ę bardzo du żym udział terenów le śnych, oraz rolnych, natomiast tereny mieszkaniowe zlokalizowane s ą wzdłu ż głównych dróg. Na terenie sołectw poło żonych cz ęś ci północnej i centralnej wyst ępuje mniejszy udział terenów le śnych, oraz mo żna mówi ć o wykształceniu strefy mieszkaniowo-rolniczej w jednostkach wiejskich tej cz ęś ci gminy. Pod wzgl ędem struktury u żytkowania ziemi przewa żaj ącą form ą u żytkowania terenu gminy Zakliczyn pozostaj ą grunty rolne zajmuj ące w obr ębie całego obszaru blisko 57 % powierzchni. Tereny lasów zajmuj ą blisko 33 % powierzchni stanowi ąc drug ą co do wielko ści kategori ę u żytkowania. Wśród terenów zabudowanych przewa żaj ą tereny zabudowy mieszkaniowej, oraz mieszkaniowo usługowej zajmuj ące łącznie około 4,5% powierzchni. Do ść znacz ący odsetek w strukturze terenów zabudowanych stanowi ą równie ż tereny zabudowy rolno-produkcyjnej 0,14 %. Wśród terenów przemysłowych najwi ększy odsetek stanowi ą terny przemysłu wydobywczego tj. 0,19 %, jest to w du żej mierze spowodowane zajmowaniem du żej powierzchni przez żwirownie w sołectwie Roztoka. Natomiast tereny usługowe wraz z obiektami ko ściołów i klasztorów zajmuj ą łącznie powierzchni ę około 0,41 %. Struktura zagospodarowania poszczególnych jednostek jest zró żnicowana. Najwy ższy udział terenów mieszkaniowych znajduje si ę na terenie sołectw Lusławice oraz Zakliczyn, ponadto relatywnie wysokim stopniem zurbanizowania wyra żonym wy ższym ni ż średnia dla całego obszaru udziale terenów mieszkaniowych, powy żej 5 %, charaktertyzuj ą si ę sołectwa poło żone w północnej cz ęś ci gminy Faliszowice, Fa ściszowa, Ko ńczyska, Wesołów. Tereny mieszkaniowe wielorodzinne znajduj ą si ę na terenie Zakliczyna, a tak że w niewielki udział terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej wyst ępuje w sołectwach Zakliczyn, Olszowa, Ruda Kameralna, Stró że. Najwi ększy odsetek terenów rolnych znajduje si ę na terenie sołectw Lusławice, Fa ściszowa, Wesołów. W tych wsiach udział terenów rolnych przekracza 80%. Najwy ższy udział terenów le śnych, a tak że najni ższy udział terenów rolnych wyst ępuje w sołectwie Jamna, co jest spowodowane ukształtowaniem terenu.

75

2.5.2. Komunikacja

Sie ć drogow ą na terenie gminy tworz ą drogi wojewódzkie, powiatowe, gminne oraz pozostałe ci ągi komunikacyjne. Przez teren gminy przebiegaj ą 2 drogi wojewódzkie: Droga nr 980 Jurków - Charzewice - Zakliczyn - Gromnik – Biecz o funkcjach drogi głównej, przebiega przez północn ą cz ęść gminy, stanowi poł ączenie z Nowym S ączem oraz z południow ą cz ęś ci ą województwa Małopolskiego. W okresie 03.2008 – 07.2010 została zmodernizowana droga wojjewódzka nr 980. Prace obejmowały m.in. modernizacj ę nawierzchni drogi, przebudow ę przepustu w miejscowo ści Faliszewice, modernizacj ę skrzy żowa ń, urz ądze ń bezpiecze ństwa ruchu, poboczy i zjazdów, modernizacj ę i budow ę chodników oraz zatok autobusowych. Droga nr 975 D ąbrowa Tarnowska - Biskupice Radłowskie - Wojnicz - Zakliczyn - Dąbrowa o funkcjach drogi głównej, ma przebieg południkowy, stanowi alternatywne poł ączenie gminy z Nowym S ączem (wzdłu ż zachodniego brzegu jez. Ro żnowskiego), a tak że z Tarnowem przez Wojnicz.

Tabela 9 Układ drogowy na terenie gminy Zakliczyn Numer Klasa drogi Przebieg drogi Faliszewice – Charzewice - Melsztyn – Zawada Lanckoro ńska – Zakliczyn 980 Wojewódzka – Ko ńczyska – Fa ściszowa. 975 Olszyny - Roztoka - Zakliczyn– Zdonia– Bie śnik– Olszowa– Pale śnica 1351K Sufczyn – Gwo ździec 1356K Tarnów – Zakliczyn 1393K Ci ęż kowice - Zdonia Gromnik – Brzozowa Powiatowa 1395K 1404K Dębno – Melsztyn 1408K Zakliczyn – Stró że 1409K Filipowice - Borowa 1410K Czchów – Iwkowa K203331 Zakliczyn- Bie śnik – obok szkoły K203332 Zakliczym – Bie śnik – Słona K203333 Zakliczyn – Borowa - Le śniczówka K203334 Zakliczyn – Borowa - Zagórze K203335 Zakliczyn – Borowa – Droga pod Gór ę K203336 Zakliczyn – Charzewice – od Kareckich Gminna K203337 Zakliczyn – Charzewice – Wysypisko K203338 Zakliczyn – Charzewice – Przez Wie ś K203339 Zakliczyn – Charzewice – Obok Zamku Zakliczyn – Dzier żaniny – Przez Wie ś K203340 Zakliczyn – Pale śnica - Dzier żaniny K203341 Zakliczyn – Dzier żaniny - Dębina K203342 Zakliczyn – Dzier żaniny - Borowa

76

K203343 Zakliczyn – Dzier żaniny - Kamienica K203344 Zakliczyn – Faliszewice – Do Niewiedzy K203345 Zakliczyn – Faliszewice – Przez Wie ś K203346 Zakliczyn – Faliszewice - Osieki K203347 Zakliczyn – Fa ściszowa – Do Szkoły K203348 Zakliczyn – Fa ściszowa – Brzozowa Zakliczyn – Fa ściszowa – Lwowska K203349 Zakliczyn – Lusławice – Lwowska K203350 Zakliczyn – Filipowice – Obok Tartaku K203351 Zakliczyn – Filipowice - Wały K203352 Zakliczyn – Filipowice – Dogale K203353 Zakliczyn – Filipowice - Podymacz K203354 Zakliczyn – Gwo ździec - Olszyny K203355 Zakliczyn – Gwo ździec – Wymysłów K203356 Zakliczyn – Gwo ździec – Obok Ko ścioła K203357 Zakliczyn – Gwo ździec – Pola K203358 Zakliczyn – Gwo ździec – Jaworsko K203359 Zakliczyn – Gwo ździec – Gaj K203360 Zakliczyn – Pale śnica – Jamna K203361 Zakliczyn – Jamna - Siekierczyna K203362 Zakliczyn – Jamna – Szkolna - Potoki K203363 Zakliczyn – Ko ńczyska – obok Klasztoru K203364 Zakliczyn – Ko ńczyska – Kalinówka K203365 Zakliczyn – Ko ńczyska – Biała Góra K203366 Zakliczyn – Lusławice - sklep K203367 Zakliczyn – Lusławice - Szczepkówka K203368 Zakliczyn – Lusławice - Stawy Zakliczyn – Olszowa – sklep – Jastrz ębia K203369 Zakliczyn- Pale śnica –Olszowa (O środek Zdrowia) K203370 Zakliczyn – Olszowa – Pętla K203371 Zakliczyn – Olszowa – Obok Szkoły K203372 Zakliczyn – Pale śnica - Jamna K203373 Zakliczyn – Pale śnica – Las Pa ństwowy K203374 Zakliczyn – Roztoka – Koło O środka Wypoczynkowego K203375 Zakliczyn – Roztoka –Zawada Lanckoro ńska – Olszyny K203376 Zakliczyn – Ruda Kameralna – Zimny Potok K203377 Zakliczyn – Ruda Kameralna – Roztoka Brzeziny K203378 Zakliczyn – Ruda Kameralna – Dąbrowy K203379 Zakliczyn – Słona – Koło Gac K203380 Zakliczyn – Słona – Fa ściszowa K203381 Zakliczyn – Słona – Czarny Potok - Zbójnik K203382 Zakliczyn – Stró że – Za Sklepem K203383 Zakliczyn – Stró że –Wesołów – Chrapy K203384 Zakliczyn –Wesołów – SKR K203385 Zakliczyn –Wesołów – Podbrze że K203386 Zakliczyn –Wesołów – Pod Gór ą K203387 Zakliczyn – Wola Stróska - Wie ś K203388 Zakliczyn –Wola Stróska – Przez Doln ą Wie ś K203389 Zakliczyn – Wola Stróska – Stró ża – Górki Wola K203390 Zakliczyn – Wróblowice - Siemiechów (sklep) K203391 Zakliczyn – Wróblowice - Siemiechów P.Góry K203392 Zakliczyn – Wróblowice - Szkoła K203393 Zakliczyn – Zdonia – Przez Wie ś – Bacówka

77

K203394 Zakliczyn – Zdonia – Biała Góra K203395 Zakliczyn – Mleczarnia K203396 Zakliczyn – Polna K203397 Zakliczyn – 25-lecia K203398 Zakliczyn – Wyspia ńskiego K203399 Zakliczyn – Ko ściuszki K203400 Zakliczyn – Browarki K203401 Zakliczyn – Piłsudzkiego K203402 Zakliczyn – Obok Ob. Żabi ński K203403 Zakliczyn – Spółdzielcza K203404 Zakliczyn – Kamieniec K203405 Zakliczyn – Ogrodowa K203406 Zakliczyn – Ró żana K203407 Zakliczyn – Kopernika K203408 Zakliczyn – Łęgi K203409 Zakliczyn – Do cmentarza K203410 Zakliczyn – Spokojna K203411 Zakliczyn – S.Korczy ńskiego K203412 Zakliczyn – Łukówka K203413 Zakliczyn – Jagiello ńska K203414 Zawada Lanckoro ńska – Przez Wie ś K203415 Zawada Lanckoro ńska – Gwo ździec K203416 Zawada Lanckoro ńska – Roztoka Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Zakliczyn, 2009 r.

Komunikacja zbiorowa. Komunikacja zbiorowa realizowana jest przez usługi PKS, na trasie Zakliczyn-Tarnów. Komunikacja jest realizowana równie ż przez przewo źników prywatnych BUSy na trasach lokalnych: Zakliczyn-Tarnów, Zakliczyn-Brzesko, na trasach dalekobie żnych Kraków-Gorlice. Brak poł ączenia z Gmin ą Grudek n/Dunajcem i Nowym S ączem. Ponadto w miejscowo ści Roztoka znajduje si ę przystanek komunikacji dalekobie żnej z poł ączeniami ponadregionalnymi m. in. z Warszaw ą

2.5.3. Infrastruktura techniczna

2.5.3.1. Zaopatrzenie w wod ę

Aktualnie na terenie miasta i gminy Zakliczyn nie funkcjonuje żaden zbiorczy system zaopatrzenia w wod ę. W trakcie realizacji jest budowana etapowo magistrala wodoci ągowa Wojnicz-Zakliczyn wraz z sieci ą rozdzielcz ą. Magistrala wodoci ągowa φ225 mm została wybudowana aktualnie do miejscowo ści Lusławice. B ędzie ni ą dostarczana woda z uj ęcia na Dunajcu w Łukanowicach (). Obecnie zaopatrzenie w wod ę miasta i gminy Zakliczyn odbywa si ę przede wszystkim w oparciu o indywidualne wodoci ągi, tj. na bazie studni, głównie kopanych i układów

78

hydroforowych oraz przy wykorzystaniu małych lokalnych wodoci ągów grawitacyjnych zasilaj ących w wod ę najcz ęś ciej kilka do kilkunastu gospodarstw. Woda pobierana jest równie ż w znacznej cz ęś ci z naturalnych źródeł jak i czerpana w sposób tradycyjny bezpo średnio ze studni gospodarskich. Na analizowanym obszarze wyst ępuj ą okresowo niedobory w zaopatrzeniu w wod ę, co zwi ązane jest z wahaniami poziomu wód gruntowych. Głównym uwarunkowaniem ograniczaj ącym rozwój miasta i gminy jest brak systemów wodoci ągowych zapewniaj ących wszystkim mieszka ńcom jak i pozostałym odbiorcom dostaw ę wody w sposób ci ągły i niezawodny, o wymaganej ilo ści, jako ści i ci śnieniu. Stwarza to istotn ą barier ę: − dla rozwoju gospodarczego w wyniku zmniejszenia atrakcyjno ści miasta i gminy dla inwestorów lokalnych i zewn ętrznych, − obni żaj ącą standard oraz warunki życia i zdrowia mieszka ńców, − dla pozarolniczych źródeł dochodów mieszka ńców, w tym rozwoju usług turystycznych. Cech ą charakterystyczn ą analizowanego obszaru jest znaczne rozproszenie zabudowy mieszkaniowej i du ża ilo ść sołectw, co dodatkowo przy zró żnicowanej rze źbie terenu i wysoko ściach n.p.m. bardzo utrudni realizacj ę zbiorowych systemów wodoci ągowych oraz w znacznym stopniu zwi ększy koszty jej realizacji i pó źniejszej eksploatacji. Gmina Zakliczyn, ze wzgl ędu na to, i ż nie posiada własnego uj ęcia wody przyst ąpiła w 1996 r. do Zwi ązku Mi ędzygminnego ds. Wodoci ągowania i Kanalizacji z siedzib ą w Brzesku – zgodnie z Uchwał ą Nr XIV/101/96 Rady Gminy Zakliczyn z dnia 15 lutego 1996 r. Tak wi ęc w przyszło ści b ędzie uzale żniona od dostaw wody wył ącznie z s ąsiednich gmin, co w ewentualnych sytuacjach awaryjnych mo że by ć du żym problemem.

2.5.3.2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków

Aktualnie na terenie miasta i gminy eksploatowane są oczyszczalnie ścieków w Zakliczynie, Charzewicach i Pale śnicy oraz mała oczyszczalnia w Melsztynie. Zbiorcza kanalizacja sanitarna funkcjonuje w mie ście oraz w siedmiu sołectwach. Miasto i gmina Zakliczyn nale żą do nielicznych gmin w województwie, które posiadaj ą oczyszczalnie ścieków nie maj ąc wodoci ągu gminnego. Najwi ększa mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków funkcjonuje w Zakliczynie i jest zlokalizowana na działce nr 73/5. Ilo ść oczyszczanych ścieków jest obecnie na granicy jej przepustowo ści i wynosi ok. 400 m 3/d, a oczyszczone ścieki odprowadzane s ą do rzeki Dunajec. Przy oczyszczalni funkcjonuje punkt zlewny. Kanalizacj ą sanitarn ą obj ęte jest całe

79

miasto Zakliczyn oraz miejscowo ści: Lusławice i cz ęść Wesołowa. Oczyszczalnia ścieków w Zakliczynie została rozbudowana i zmodernizowana w 2011 r i wynosi: 3 Qśr.dob. = 806 m /d 3 Qmax.dob. = 1048 m /d,

Oczyszczone ścieki b ędą odprowadzane do potoku Pale śnianka. Kolejna mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków funkcjonuje w Charzewicach. Według pozwolenia wodnoprawnego maksymalna ilo ść odprowadzanych ścieków do potoku Charzewianka wynosi: 3 Qmax.dob. = 128,0 m /d. Oczyszczalnia zlokalizowana jest na działce nr 375/4. Aktualnie doprowadzane s ą do niej ścieki bytowo-gospodarcze w ilo ści ok. 28 m3/d z miejscowo ści Charzewice i Faliszowice. W cz ęś ci południowej gminy zlokalizowana jest mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków w miejscowo ści Pale śnica. W obowi ązuj ącej decyzji udzielono pozwolenia wodnoprawnego na odprowadzanie ścieków oczyszczonych do potoku Olszowianka (dopływ pot. Pale śnianka) w ilo ści nie przekraczaj ącej:

3 Qmax.dob. = 75,0 m /d.

Obecnie do oczyszczalni, która znajduje si ę na działce nr 119/1, doprowadzane są ścieki bytowo-gospodarcze w ilo ści ok. 30 m 3/d z sołectwa Pale śnica i Olszowa. Mała oczyszczalnia ścieków z dopuszczon ą w pozwoleniu wodnoprawnym maksymaln ą ilo ści ą odprowadzanych do potoku Zelina Gwo ździecka ścieków bytowych w ilo ści:

3 Qmax.dob. = 4,8 m /d znajduje si ę w miejscowo ści Melsztyn. Aktualnie oczyszczalnia ta pracuje w warunkach przeci ąż enia hydraulicznego.

Istniej ące systemy odprowadzania i oczyszczania ścieków eksploatowane s ą przez Zakład Oczyszczania i Kanalizacji w Zakliczynie z siedzib ą przy ulicy Krakowskiej 11. Według sprawozdania o wodoci ągach, kanalizacji i wywozie nieczysto ści ciekłych gromadzonych w zbiornikach bezodpływowych za rok 2009 (druk M-06 dla GUS) kanalizacj ą odprowadzono razem 94 dam 3 ścieków, w tym 72 dam 3 ścieków z gospodarstw domowych i indywidualnych gospodarstw rolnych oraz 14dam 3 ścieków od jednostek działalno ści produkcyjnej. Z ogólnej

80

ilo ści odprowadzonych ścieków 54 dam 3 pochodziło z miasta oraz 40 dam 3 z obszaru wiejskiego. Długo ść czynnej sieci sanitarnej (bez przykanalików) wyniosła na koniec 2009 r. ogółem 43,7 km, w tym 20,8 km na terenie miasta oraz 22,9 km na obszarze wiejskim. Długo ść poł ącze ń prowadz ących do budynków mieszkalnych, zbiorowego zamieszkania i innych obiektów wyniosła ogółem 9,3 km, a ilo ść podł ączonych budynków 720 sztuk, w tym 406 na terenie miasta i 314 na obszarze wiejskim. Nieczysto ści ciekłe odebrane z gospodarstw domowych, z budynków u żyteczno ści publicznej oraz od jednostek prowadz ących działalno ść wyniosły ogółem 7,5 dam 3. Na obszarze obj ętym kanalizacj ą zdecydowanie przewa ża kanalizacja sanitarna grawitacyjna. Przepompownie ścieków zlokalizowane s ą w Pale śnicy, Olszowej, Lusławicach i Melsztynie. Na terenie miasta i gminy brak jest kanalizacji opadowej. W wi ększo ści sołectw gospodarka ściekowa jest rozwi ązywana w sposób indywidualny, a ścieki odprowadzane s ą głównie do zbiorników okresowo opró żnianych. Nieszczelne lub przelewowe szamba oraz nawo żenie u żytków rolnych ściekami s ą główn ą przyczyn ą zanieczyszczenia wód powierzchniowych oraz środowiska gruntowo-wodnego. Sytuacja taka jest szczególnie niekorzystna ze wzgl ędu na poło żenie du żej cz ęś ci gminy na terenie Głównych Zbiorników Wód Podziemnych: nr 435 – dolina rzeki Dunajec (Zakliczyn) i nr 436 – zbiornik warstw (F) Istebna (Ci ęż kowice). W gminie znajduj ą si ę równie ż nieliczne indywidualne oczyszczalnie gruntowo-korzeniowe oparte na wierzbie wiciowej. Główne uwarunkowania i problemy zwi ązane z systemem odprowadzania i oczyszczania ścieków to: − brak zbiorczych systemów kanalizacji sanitarnej w szesnastu nast ępuj ących sołectwach: Bie śnik, Borowa, Dzier żaniny, Fa ściszowa, Filipowice, Gwo ździec, Jamna, Ko ńczyska, Roztoka, Ruda Kameralna, Słona, Stró że, Wola Stróska, Wróblowice, Zawada Lanckoro ńska i Zdonia. Powoduje to obni żenie warunków życia mieszka ńców, degradacj ę naturalnego środowiska, mo żliwo ść zagro żenia sanitarnego oraz obni ża konkurencyjno ść inwestycyjn ą i turystyczno-rekreacyjn ą obszaru, − przeci ąż enie hydrauliczne oczyszczalni ścieków w Zakliczynie, − konieczno ść pilnego uporz ądkowania gospodarki ściekowej na terenach nie obj ętych zbiorcz ą kanalizacj ą sanitarn ą, w celu ochrony zasobów wód podziemnych stanowi ących jedyne źródło zaopatrzenia w wod ę mieszka ńców, − du ża rozci ągło ść terytorialna gminy, zró żnicowana rze źba terenu i budowa geologiczna oraz rozproszona w wielu sołectwach sie ć osadnicza, co wpływa na wysokie koszty

81

budowy sieci kanalizacyjnej, jak i wysokie koszty oczyszczania 1 m 3 ścieków w przeliczeniu na 1 mieszka ńca, − prywatna własno ść terenu i zwi ązana z tym konieczno ść licznych oraz żmudnych negocjacji w celu uzgodnienia tras przebiegu kanałów z wła ścicielami gruntów, − konieczno ść uporz ądkowania gospodarki wodami opadowymi szczególnie w mie ście i na terenach zagro żonych podtopieniami. Rozwojowi gminy sprzyja du ża rezerwa w przepustowo ści istniej ących oczyszczalni ścieków w Charzewicach i Pale śnicy, a tak że intensywne działania w zakresie rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków w Zakliczynie oraz w celu dalszego rozszerzenia zasi ęgu obsługi zbiorcz ą kanalizacj ą sanitarn ą.

2.5.3.3. Zaopatrzenie w gaz

Na terenie miasta i gminy Zakliczyn znajduje si ę sie ć gazowa średniego ci śnienia. Dostawy gazu nast ępuj ą z kierunku D ębna, Wojnicza, Gromnika, Jastrz ębia oraz Ko ńczysk. Stan techniczny sieci gazowej, jak równie ż warunki zasilania w gaz pozwalaj ą na prawie całkowite pokrycie zapotrzebowania na gaz aktualnych oraz przyszłych odbiorców. Aktualnie gaz ziemny dostarczany jest do dwudziestu dwóch sołectw: Borowa, Bie śnika, Charzewic, Dzier żaniny, Faliszewic, Fa ściszowa, Filipowice, Gwo ździec, Ko ńczyska, Lusławic, Melsztyn, Olszowa, Pale śnicy, Roztoka, Słona, Stró że, Wesołów, Wola Stróska, Wróblowice, Zakliczyn, Zawada Lanckoro ńska i Zdonia. Na opisywanym terenie znajduje si ę ok. 1774 przył ączy gazowych. Główne uwarunkowania i problemy zwi ązane s ą z budow ą sieci gazowej na terenach zabudowy rozproszonej, gdzie wyst ępuja zwi ększone koszty budowy sieci gazowej i cz ęsto decyduje o nieopłacalno ści przedsi ęwzi ęcia.

2.5.3.4. Elektroenergetyka

Sie ć energetyczna średnich napi ęć zapewnia obsług ę całego terenu miasta i gminy. Ponadto przez przedmiotowy teren przebiegają napowietrzne linie wysokich napi ęć 110 kV: • Olszyny-Ro żnów na odcinku w kierunku południowym od stacji GPZ Olszyny, • Tarnów-Olszyny na odcinku w kierunku północnym od stacji GPZ Olszyny. Dla linii energetycznych obowi ązuj ą strefy techniczne, które stanowi ą mocne negatywne uwarunkowanie dla lokalizacji ewentualnej zabudowy mieszkaniowej. Dla ochrony przed oddziaływaniem elektromagnetycznego promieniowania niejonizuj ącego oraz dla potrzeb eksploatacji linii wysokiego napi ęcia wymagane jest zachowanie wzdłu ż nich strefy technicznej, strefy te wynosz ą 2x14,5 m od osi linii dla linii 110 kV.

82

Podane warto ści nale ży traktowa ć jako wielko ści orientacyjne (z wyj ątkiem pasów ochronnych wył ączonych z zalesiania), bowiem dokładny rozmiar strefy technicznej zale ży od poziomu nat ęż enia pola elektromagnetycznego, a ewentualne zagospodarowywanie podanych powy żej stref technicznych powinno by ć ka żdorazowo uzgadniane z wła ściwym operatorem sieci. Obiekty budowlane powinny by ć lokalizowane wzgl ędem infrastruktury elektroenergetycznej zgodnie z wymaganiami okre ślonymi w aktualnych normach i przepisach. Ze wzgl ędu na istniej ącą sie ć średnich napi ęć oraz stacje transformatorowych SN/nN w obszarze planu istnieje mo żliwo ść rozbudowy systemu w przypadku zaistnienia takiej potrzeby. Zelektryfikowanie niektórych terenów wymaga ć b ędzie budowy sieci średnich napi ęć i przynale żnych im stacji transformatorowych. Tereny dla których zapotrzebowanie mocy elektrycznej b ędzie na poziomie ok. 0,5-1,0 MW, celem minimalizacji kosztów przył ączenia, najlepiej jest wyznacza ć w pobli żu istniej ących linii średniego napi ęcia. Dla zasilania odbiorców komunalnych z sieci niskiego napi ęcia, optymalne warunki zasilania istniej ą w promieniu ok. 0,7 km od istniej ących stacji transformatorowych SN/nN. Budowa nowych urz ądze ń elektroenergetycznych średniego i niskiego napi ęcia b ędzie wynika ć z potrzeby przył ączania odbiorców, zgodnie z ustaw ą Prawo energetyczne i aktami wykonawczymi oraz celem zaspokojenia wzrostu zu życia energii istniej ących odbiorców. Zapewnienie odpowiednich parametrów jako ściowych dostarczanej energii elektrycznej oraz zwi ększenie niezawodno ści dostaw energii realizowane b ędzie na terenie miasta i gminy Zakliczyn poprzez sukcesywn ą modernizacj ę układu zasilania sieci średniego napi ęcia, budow ę nowych stacji transformatorowych oraz modernizacj ę linii niskiego napi ęcia.

2.5.3.5. Telekomunikacja

Z punktu widzenia zapewnienia ł ączno ści telekomunikacyjnej obszar obj ęty opracowaniem posiada sieci telekomunikacyjnej. Lokalizacja miasta i gminy Zakliczyn pozwala na rozbudow ę sieci ł ączno ści telefonicznej na bazie sieci istniej ącej, co jednak wymaga ć b ędzie rozwoju sieci. Pozostałe uwarunkowania w obj ęciu planowanego obszaru sieci ą ł ączno ści telekomunikacyjn ą wynikaj ą z przepisów szczególnych.

2.5.3.6. Ciepłownictwo

Na opisywanym obszarze, nie ma sieci ciepłowniczej, energi ę ciepln ą uzyskuje si ę z procesów spalania gazu oraz spalania w ęgla, drewna lub innych no śników energii.

Na opisywanym terenie brak jest zbiorowych systemów grzewczych oraz lokalnych kotłowni, istnieja tylko indywidualne źródła ciepła (kotłownie). Nie wykorzystywane s ą równie ż odnawialne źródła energii.

83

Do ogrzewania istniej ących i nowobudowanych obiektów preferuje si ę wykorzystanie paliwa ekologiczne typu olej opałowy, energia elektryczna b ądź kotłownie wykorzystuj ące energi ę słoneczn ą, energi ę wiatrow ą oraz energi ę geotermaln ą zarówno w budownictwie indywidualnym jak i w lokalnych kotłowniach.

2.5.3.7. Gospodarka odpadami

Na obszarze obj ętym planem nie ma funkcjonuj ącego składowiska odpadów komunalnych. Odpady od mieszka ńców oraz zakładów przemysłowych i usług usuwane s ą przez specjalistyczne firmy i wywo żone na składowisko poza teren gminy. Gospodarka odpadami i wynikaj ące dla niej uwarunkowania formalne wynikaj ą z ustawy O odpadach, Prawa Budowlanego i Planu Gospodarki Odpadami gminy Siepraw.

2.6. Uwarunkowania wynikaj ące z obowi ązuj ących dokumentów planistycznych

2.6.1. Strategiczne dokumenty krajowe Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015.

Wśród zapisów Strategii Rozwoju Kraju zapisy szczególnie istotne dla polityki przestrzennej gminy Zakliczyn dotycz ą realizacji celów rozwojowych Polski przez m.in. a) zapewnienie ładu przestrzennego kraju, b) decentralizacj ę procesów rozwojowych i zwi ększenie roli samorz ądów terytorialnych w inwestowaniu w infrastruktur ę techniczn ą i społeczn ą oraz w gospodarczy rozwój regionów i wykorzystanie potencjału lokalnego, c) rozwój obszarów wiejskich. Kluczowym zadaniem w rozwoju regionalnym jest pełniejsze wykorzystanie potencjału endogenicznego najwi ększych o środków miejskich oraz wzmocnienie zwi ązków mi ędzy metropoliami i terenami zurbanizowanymi a otaczaj ącymi je terenami wiejskimi i małymi miasteczkami. Warunkiem niezb ędnym tego procesu jest zbudowanie powi ąza ń komunikacyjnych i teleinformatycznych mi ędzy metropoli ą lub terenem zurbanizowanym i ich otoczeniem, a tak że powi ąza ń gospodarczych, usługowych, kulturalnych itp. Wi ęzi te powinny by ć wspierane zarówno przez administracj ę rz ądow ą, jak i samorz ądow ą. W ramach celu głównego podniesienie jako ści zycia obywateli Polski, wyró żniono priorytet, który zdefiniowano jako: budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpiecze ństwa. Z punktu widzenia gminy Zakliczyn istotny jest równie ż inny cel rozwojowy uwzgledniony w Strategii Rozwoju Kraju: zwi ększenie dost ępno ści do edukacji, a tak że Inwestycje w system transportu publicznego.

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju

84

Obowi ązuj ącym dokumentem w zakresie zagospodarowania przestrzennego na poziomie krajowym jest Koncepcja Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZK), opracowana na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Dokument ten został przyj ęty w 1999 r. przez Rad ę Ministrów oraz w 2000 r. przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej. Jednym z celów kształtowania struktur przestrzennych jest nawi ązanie do europejskiego systemu gospodarki przestrzennej. Podstawow ą zasad ą europejskiej polityki przestrzennej wyra żon ą w dokumencie Europejska Perspektywa Rozwoju Przestrzennego (ESDP) jest policentryczno ść o środków wzrostu co jest potwierdzeniem znaczenia rozwoju innych ni ż miasta centralne o środków lokalnych. Ze wzgl ędu na słab ą wewn ętrzn ą spójno ść terytorialn ą kraju w KPZK przyj ęto, i ż podstawowym celem strategicznym polityki przestrzennej jest uzyskanie ładu przestrzennego przez popraw ę spójno ści terytorialnej w wymiarze krajowym i mi ędzynarodowym. Ustalone w KPPZK strategiczne cele gospodarowania przestrzeni ą, istotne równie ż w planowaniu przestrzennym na poziomie lokalnym, dotycz ą m.in. kształtowania struktur przestrzennych tworz ących warunki wzrostu efektywno ści gospodarowania, racjonalnych, akceptowalnych społecznie i efektywnych ekonomicznie relacji o środków zamieszkania- pracy-rekreacji-usług, oddziaływuj ących hamuj ąco na dewaloryzacj ę środowiska przyrodniczego i kulturowego z udost ępnieniem dziedzictwa kulturowego społecze ństwu. Jako potencjalne bieguny rozwoju społeczno-gospodarczego o znaczeniu europejskim tzw. „europolie” o najwi ększych szansach rozwoju, uznany został Kraków. Poza najwa żniejszym celem strategicznym Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, jakim jest zapewnienie ładu przestrzennego, dla gminy Zakliczyn istotny jest równie ż zrównowa żony rozwój obszarów wiejskich, przez który rozumie ć nale ży wzrost ich wielofunkcyjno ści, podniesienie standardów dost ępno ści do usług publicznych, zwłaszcza edukacyjnych, a tak że zachowanie warto ści krajobrazu kulturowego i ochron ę strategicznych obszarów produkcji rolnej jako stref żywicielskich w skali krajowej.

2.6.2. Dokumenty wojewódzkie

Plan zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego przyj ęty Uchwał ą Nr XV/174/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 22 grudnia 2003

W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego gmin ę Zakliczyn zakwalifikowano do lokalnych obszarów funkcjonalnych.

85

W Planie Wojewódzkim teren gminy funkcjonuje jako obszar rekreacji nadwodnej poło żonej w okolicach zbiornika wodnego na rzece Dunajec w Rożnowie i Czchowie. Poza gmin ą Zakliczyn do obszaru tego zaliczono gminy: Gródek nad Dunajcem, Łososina Dolna, Czchów, Czorsztyn. W dokumencie tym Zakliczyn wymieniono jako jedn ą z gmin, w której obecnie wyst ępuje najwi ęcej gospodarstw agroturystycznych. Zaproponowano równocze śnie dalszy rozwój agroturystyki w gminie. Gmina Zakliczyn w swych granicach administracyjnych znajduje si ę w Obszarze Chronionego Krajobrazu Pogórza Ci ęż kowickiego. Jednocze śnie na terenie gminy znajduje si ę cz ęść Ci ęż kowicko-Ro żnowskiego Parku Krajobrazowego, w granicach którego obowi ązuj ą specjalne ustalenia zawarte w rozporz ądzeniach powołuj ących park krajobrazowy, jak i w planach ochrony poszczególnych parków. Główne zało żenia parków krajobrazowych to: • zachowanie szczególnych walorów przyrodniczych i krajobrazowych chronionych obszarów, • tworzenie warunków dla rozwoju społeczno-gospodarczego zgodnego z zasadami zrównowa żonego rozwoju, • zachowanie proekologicznych działa ń i przeciwdziałanie mo żliwej degradacji. Jednocze śnie nale ży podkre śli ć, że w obr ębie parków krajobrazowych grunty rolne, le śne i inne nieruchomo ści pozostaj ą w swoim u żytkowaniu. Na teren gminy Zakliczyn znajduje si ę sieci ekologiczna ECONET, w skład której wchodzi: obszar w ęzłowy o znaczeniu krajowym oraz korytarz ekologiczny o znaczeniu mi ędzynarodowym. W obszarze strefy społecznej zwi ązanej z realizacj ą celów gospodarki przestrzennej proponowane s ą nast ępuj ące główne kierunki działa ń: • aktywizacja gospodarcza terenów wiejskich, • intensyfikacja najbardziej rozwojowych funkcji w ośrodkach miejskich, • „zagospodarowanie” nadmiaru zatrudnienia w rolnictwie. Wskazano celowo ść utworzenia obligatoryjnego lub dobrowolnego, celowego zwi ązku gmin który realizował b ędzie nast ępuj ące działania: • planowanie strategii rozwoju i zagospodarowania przestrzennego obszaru; • opracowywanie programów rozwojowych i inwestycyjnych słu żą cych pozyskiwaniu środków unijnych dla ich realizacji, na rzecz zrównowa żonego rozwoju obszaru; • wspomaganie przedsi ęwzi ęć publicznych, zwłaszcza o charakterze infrastrukturalnym maj ących znaczenie dla całego obszaru lub jego cz ęś ci, w tym w szczególno ści

86

inicjowanie i rozwijanie współpracy mi ędzygminnej na rzecz realizacji tych przedsi ęwzi ęć ; • wspomaganie gmin dla wyrównywania dysproporcji w zakresie zaspokajania potrzeb lokalnych wspólnot samorz ądowych; • ograniczanie i minimalizacja ujawniaj ących si ę konfliktów przestrzennych, społecznych i ekonomicznych na terenie obszaru poprzez aktywne uczestnictwo w mediacjach pomi ędzy stronami konfliktów; • konsultowanie i optymalizacja decyzji lokalizacyjnych uwzgl ędniaj ących kryteria ilo ściowe i jako ściowe projektowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych; • monitorowanie zmian i procesów przestrzennych, społeczno-ekonomicznych i gospodarczych słu żą ce usprawnianiu zarz ądzania na jego obszarze. Do innych ustale ń zawartych w Planie, istotnych dla polityki przestrzennej gminy nale żą : • uwzgl ędnienie projektu i przygotowanie do wpisu układu urbanistycznego Zakliczyna wraz z zachowan ą drewnian ą zabudow ą i ratuszem, • zapobieganie zjawisku rozproszonej zabudowy na Pogórzu Ro żnowskim i Ci ęż kowickim, • proekologiczne działania zmierzaj ące w kierunku zachowania walorów krajobrazowych oraz aktywnego przeciwdziałania ich mo żliwej degradacji, • opracowanie i wdra żanie programu ochrony Dunajca oraz jego dorzecza, • działania zwi ązane z istnieniem na terenie gminy jedego z głównych zbiorników wód podziemnych (nr 435) zlokalizowany w Dolnie rzeki Dunajec, • działania zwi ązane z istnieniem na terenie gminy perspektywicznego obszaru eksploatacji wód mineralnych oraz obj ęcie ochron ą terenów złó ż kopalin w Dolinie rzeki Dunajec, główny proponowany kierunek wykorzystania wód mineralnych to lecznictwo oraz producja wód.

Małopolska 2015, Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007-2013 przyj ęta Uchwał ą Nr XLI/527/2006 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 30 stycznia 2006 r.

W Stategii skoncentrowano si ę na trzech polach aktywno ści: I – Konkurencyjno ść gospodarcza, II – Rozwój społeczny i jako ść życia, III – Potencjał instytucjonalny. W tych polach wyznaczono nast ępuj ące cele strategiczne: wzmocnienie konkurencyjno ści gospodarczej województwa, stworzenie warunków dla wszechstronnego rozwoju społecznego i wysokiej jako ści życia, wzmocnienie potencjału instytucjonalnego województwa.

87

Istotne ustalenia strategii dotycz ą infrastruktury dla rozwoju regionalego. Kierunki polityki w tym zakresie obejmuj ą: rozwój mi ędzyregionalych i wewn ątrzregionalnych powi ąza ń drogowych, rozwój infrastruktury dla społecze ństwa informacyjnego, zwi ększenie roli transportu zbiorowego w obsłudze regionu. W aspekcie zmian społecznych istotny jest rozwój sieci o środków usług publicznych oraz wsparcie indywidualnej przedsi ębiorczo ści. Wa żnym zało żeniem strategii s ą wytyczne zwi ązane z ochron ą przyrody oraz kształtowaniem krajobrazu kulturwego. Katalog najważniejszych działa ń zwi ązanych z ochron ą przyrody obejmuje nast ępuj ące przedsi ęwzi ęcia: • kształtowanie spójnego przestrzennie - małopolskiego systemu obszarów chronionych. Poprzez wyznaczenie i ochron ę korytarzy ekologicznych, ochron ę dolin rzecznych jako korytarzy migracyjnych zwierz ąt, • zrównowa żony rozwój turystyki na obszarach chronionych. Jako najwa żniejsze zadania zwi ązane z ochron ą krajobrazu kulturowego w odniesieniu do zasobów wiejskich w strategii uznano: odnow ę regionalnej architektury, dbałość o mał ą architektur ę i ziele ń, zapobieganie rozpraszaniu osadnictwa, utrzymanie atrakcyjno ści turystycznej. Zachowanie dziedzictwa kulturowego możliwe b ędzie poprzez tworzenie parków kulturowych. Za najwa żniejsze uznaje si ę znacz ące zwi ększenie nakładów finansowych przeznaczanych na prace zwi ązane z konserwacj ą zabytków i rewitalizacj ą. W ochronie karjobrazu kulturowego istotne jest równie ż podnoszenie świadomo ści kulturowej lokalnych mieszka ńców. Zwrócono równie ż uwag ę na konieczno ść współpracy terytorialnej, w szczególno ści pomi ędzy poszczególnymi regionami województwa, a tak że współpracy mi ędzygminnej.

Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2005-2012, Kraków 2005 przyj ęty Uchwał ą nr XXXVI/443 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 29 sierpnia 2005

Dokument okre śla stan i generalne zasady polityki ochrony środowiska. Nie zawiera jednak odniesie ń szczegółowych do gminy Zakliczyn. Wojewódzki program ochrony środowiska okre śla cele i priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działa ń proekologicznych oraz środki niezb ędne do osi ągni ęcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Jest on jednym z podstawowych dokumentów, na których powinny si ę opiera ć powiatowe oraz gminne programy ochrony środowiska w celu tworzenia i realizowania, zgodnie z kompetencjami, wspólnej polityki w zakresie ochrony środowiska. W dokumencie sformułowane zostały wskazania dla gospodarki przestrzennej obejmuj ące: • uwzgl ędnienie zagadnie ń dotycz ących ochrony środowiska w planach zagospodarowania przestrzennego,

88

• ograniczanie rozproszenia budownictwa, poprzez intensyfikacj ę wykorzystania terenów mieszkaniowych w ramach istniej ącego zainwestowania, • rozszerzanie terenów mieszkaniowych poza obszar zwartej zabudowy miejscowo ści, w pierwszej kolejno ści na tereny ju ż silnie obci ąż one zabudow ą rozproszon ą oraz rezygnacja z wprowadzania nowej i utrwalania istniej ącej zabudowy w terenach otwartych, • ograniczanie rozwoju terenów budowlanych liniowo wzdłu ż ci ągów komunikacyjnych, głównie dróg wy ższych rang ą w celu umo żliwienia ich rozbudowy i modernizacji, • rozwój komunalnych systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków, w tym szczególnie na obszarach wiejskich, których poło żenie i intensywno ść zabudowy utrudnia rozwój sieci gminnych, • oznaczanie obszarów zalewowych i osuwiskowych, rezygnacja z wprowadzania nowej oraz utrwalania istniej ącej zabudowy na terenach zagro żonych powodzi ą i osuwiskami, • wyznaczenie korytarzy ekologicznych w planach zagospodarowania przestrzennego, • zrównowa żony rozwój infrastruktury turystycznej na obszarach cennych przyrodniczo, • wprowadzanie odpowiednich zapisów do dokumentów planistycznych oraz maj ących na celu zachowanie dziedzictwa przyrodniczego, • planowanie inwestycji z zachowaniem walorów przyrodniczych i krajobrazowych, • ochrona i rozwój zieleni miejskiej na obszarach zurbanizowanych, • chronienie dziedzictwa kulturowego, kształtowanie harmonijnego krajobrazu poprzez wykorzystanie walorów środowiska kulturowego i podniesienia atrakcyjno ści obszarów poprzez uwzgl ędnienie ustale ń konserwatorskich i dostosowanie nowej architektury do tradycji i charakteru substancji zabytkowej, • nawi ązywanie w nowej architekturze do lokalnych wzorów i materiałów, zachowywanie regionalnego krajobrazu kulturowego.

Plan Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego 2010 (cz ęść II Programu Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2007-2014)

Dokument stanowi aktualizacj ę Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami przyj ętego przez Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwał ą Nr XI/125/03 z dn. 25 sierpnia 2003, aktualizacja planu przyj ęta Uchwał ą Nr XI/133/07 z dnia 24 wrze śnia 2007 r. Sejmiku Województwa Małopolskiego. Dokument okre śla stan i generalne zasady gospodarki odpadami na terenie Województwa Małopolskiego. W dokumencie przedstawiono analiz ę stanu i prognoz ę zmian w zakresie

89

gospodarki odpadami, a tak że zało żone cele i przyj ęty system gospodarki odpadami, oraz kierunki działa ń strategicznych w gospodarce odpadami. W dokumencie okre ślono nadrz ędny cel w zakresie gospodarki odpadami jest to stworzenie w Województwie Małopolskim zintegrowanego systemu gospodarki odpadami, zgodnego z zasad ą zrównowa żonego rozwoju, który przyczyni si ę do osi ągni ęcia wysokiej jako ści życia w czystym i bezpiecznym środowisku. Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami oraz Strategi ą Rozwoju Województwa Małopolskiego, przyj ęto również cele główne, które powinny by ć realizowane na terenie województwa: • minimalizacja ilo ści wytwarzanych odpadów w stosunku do tempa wzrostu gospodarczego regionu, • zwi ększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku, w tym recyklingu, • prowadzenie zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska i normami europejskimi systemu odzysku i unieszkodliwiania odpadów, • zmniejszenie strumienia odpadów, w szczególno ści odpadów ulegaj ących biodegradacji i odpadów niebezpiecznych, kierowanych na składowiska, • wyeliminowanie procederu nielegalnego składowania i zagospodarowywania odpadów, • zapewnienie wiarygodnego i obszernego monitoringu pozwalaj ącego na diagnozowanie potrzeb w zakresie gospodarowania odpadami w województwie. Niezb ędnymi elementami proponowanego systemu gospodarowania odpadami na terenie województwa małopolskiego s ą nast ępuj ące obiekty: - sortownie odpadów zbieranych selektywnie, - kompostownie odpadów zielonych, - instalacje do mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów, - instalacje do termicznego przekształcania odpadów, - stacje demonta żu odpadów wielkogabarytowych, - zakłady przetwarzania zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego, - instalacje do przerobu odpadów budowlanych i remontowych, - punkty zbierania odpadów niebezpiecznych lub zbiorcze punkty gromadzenia odpadów, (w których poza odpadami niebezpiecznymi zbierane b ędą odpady zielone, wielkogabarytowe, gruz budowlany, surowce wtórne, itp.), - punkty skupu surowców wtórnych, - składowiska. W dokumencie sformułowane zostały kierunki działa ń strategicznych w ramach gospodarki odpadami, te, które odnosz ą si ę do gospodarki przestrzennej obejmuj ą m.in.:

90

• stymulowanie rynku surowców wtórnych i wspieranie powstawania instalacji do recyklingu i odzysku odpadów, • promocja wdra żania systemu zarz ądzania środowiskowego jako skutecznego narz ędzia nadzorowania i doskonalenia środowiskowych aspektów działalno ści, • wdra żanie efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalaj ących na odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania, • wdra żanie systemów zbierania i przetwarzania odpadów ulegaj ących biodegradacji pozwalaj ących na wydzielenie tych odpadów ze strumienia odpadów komunalnych i wła ściwe ich zagospodarowanie, • weryfikacja lokalizacji dotychczas istniej ących składowisk odpadów oraz eliminowanie uci ąż liwo ści dla środowiska zwi ązanych z ich eksploatacją, ograniczanie liczby małych i nieefektywnych składowisk, w tym zamykanie i rekultywacja składowisk, które nie spełniaj ą wymogów prawa. Odniesienia w programie do gminy Zakliczyn dotycz ą składowania odpadów gminy na wysypisku śmieci w Tarnowie, ponadto wzmiankowano, że na terenie gminy funcjonuj ą 2 przedsi ębiorstwa , w których procesom odzysku lub unieszkodliwiania poddawane s ą odpady inne ni ż niebezpieczne s ą to: przetwórstwo odpadów foliowych - „BECKER” Sp. z o.o.- Zakliczyn oraz produkcja europalet i panewek - „BECKER” Sp. z o.o.- Zakliczyn.

Programu Małej Retencji Województwa Małopolskiego, Kraków, 2004, przyj ęty Uchwał ą Nr. XXV/344/04, Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 25 pa ździernika 2004 r.

Dokument okre śla generalne zasady wdra żania programu Małej Retencji na terenie województwa Małopolskiego. W dokumencie podzielono obszar województwa na 3 podobszary, bior ąc pod uwag ę warunki lokalizacji zbiorników małej retencji z punktu widzenia warunków fizjograficznych. Teren gminy Zakliczyn zalicza si ę do Podobszaru środkowy (teren działania IR Tarnów, cz ęś ciowo IR O świ ęcim i IR Kraków), są to tereny podgórskie; spadki podłu żne dolin umiarkowane, mniejsze nachylenie terenu, dla uzyskania po żą danej pojemno ści wysoko ści zapór s ą rz ędu kilku do około 10m. W programie szczególne wytyczne odnosza si ę równie ż do terenów chronionych, zapisy te dotycz ą południowej cz ęś ci gmin, która jest obj ęta granicami Ci ęż kowicko-Ro żnowskiego Parku Krajobrazowego. W programie Małej Retencji okreslono, że według Ustawy Ustawa z dnia 16 pa ździernika 1991r o ochronie przyrody - Art. 26 a.1. „W parku krajobrazowym oraz na obszarze chronionego krajobrazu zabrania si ę:

91

• lokalizowania nowych obiektów zaliczanych do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko... • dokonywania zmian stosunków wodnych , je żeli słu żą innym celom ni ż ochrona przyrody i zrównowa żone wykorzystanie u żytków rolnych i le śnych oraz gospodarki rybackiej”. Art.26a.3 . „Zakaz, o którym mowa w art.26a.1 .. lokalizowanie nowych obiektów ...(patrz wy żej) nie dotyczy inwestycji realizuj ących cele publiczne”. Jak wynika z przytoczonych fragmentów Ustawy – obligatoryjny zakaz lokalizacji zbiorników dotyczy jedynie terenu parków narodowych i rezerwatów przyrody. Maj ąc jednak na uwadze szczególn ą trosk ę jak ą otaczane s ą warto ści środowiska przyrodniczego na terenach obj ętych innymi formami ochrony – autorzy Programu zwrócili si ę do Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody i dyrekcji parków krajobrazowych o wyra żenie opinii w sprawie rozpatrywanych lokalizacji zbiorników w ogóle, a zlokalizowanych na terenach chronionych - w szczególno ści. Opinie zał ączono w rozdziale 6 i uwzgl ędniono w opracowanym przez Hydroprojekt Kraków Programie Racjonalnego Gospodarowania Zasobami Wodnymi Województwa Małopolskiego – pn. Program Małej Retencji Województwa Małopolskiego. Wśród zbiorników projektowanych planowany zbiornik na terenie gminy Zakliczyn, przewidywany jest zbiornik Filipowice, na rzece Rudzianka. Je śli chodzi o proponowan ą kolejno ść planowanych obiektów na terenie województwa małopolskiego, to zbiornik znajduje si ę w śród obiektów realizowanych w 3-kolejno ści.

2.6.3. Dokumenty powiatowe

Strategia Zrównowa żonego Rozwoju Powiatu Tarnowskiego przyj ęta uchwał ą Nr XIII/116/08 Rady Powiatu Tarnowskiego z dnia 26 lutego 2008 roku

W dokumencie jako punkt wyj ścia ustalono główne kierunki działa ń zmierzaj ące do osi ągni ęcia silnej pozycji gospodarczej w regionie: • uaktualnianie planów zagospodarowania przestrzennego gminy w celu uj ęcia w nich wa żnych dla gminy kierunków rozwoju takich jak turystyka, agroturystyka, inwestycje proekologiczne, • wspieranie małej i średniej przedsi ębiorczo ści, a tak że wspieranie wa żnych dla gminy inwestorów, • aktywne działania słu żb rolnych maj ące na celu stopniowe przekształcanie gospodarst gmminy w gospodarstwa specjalistyczne, • tworzenie rynku rolnego poprzez propagowanie uczestnictwa rolników w rolniczych organizacjach producenckich, • rozwój dost ępno ści komunikacyjnej,

92

• opowiednie wyko żystanie środków pomocowych Unii Europejskiej, W dokumecie wyszczególniono 5 obszarów kluczowych słu żą cych realizacji wszechstornneog rozwoju powiatu. Są to: • przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i ekonomicznej obszarów wiejskich, • wspieranie obszarów wiejskich i rolniczych, m. in. dostosowanie struktur wijeskich i rolniczych do funkcjonowania w warunkach Unii Europejskiej, • zwi ększanie atrakcyjno ść gmin powiatu dla mieszka ńców i przyjezdnych, pod wzgl ędem bezpiecze ństwa, opieki medycznej, zwi ększenia dost ępno ści do edukacji, wzrost znaczniea kultury i turystyki, • dostępno ść komunikacyjna i telekomunikacyjna, rozwój społeczeństwa informacyjnego, • ochorna środowiska i zasobów naturlanych.

2.6.4. Dotychczasowa polityka przestrzenna gminy

2.6.4.1. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Zakliczyn

Obowi ązuj ące Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Zakliczyn zostało przyj ęte uchwał ą Nr IX/63/99 Rady Gminy w Zakliczynie z dnia 29 marca 1999 r. W skład Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Zakliczyn wchodzi: • Diagnoza stanu gminy - uwarunkowania i ograniczenia. W skład którego wchodz ą: diagnoza zewn ętrznej i wewn ętrznej sytuacji gminy, identyfikacja problemów wymagaj ących rozwi ąza ń, projekt studium - okre ślenie polityki i strategii gminy, • Kierunki Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Zakliczyn. Studium obowi ązywało w okresie sprzed podziału administracyjnego maj ącego miejsce w roku 1999. Wówczas Gmina Zakliczyn nale żała do województwa tarnowskiego i uznawana była za o środek ponadgminny utrzymuj ący silne powi ązania z o środkiem regionalnym – Tarnowem, oraz o środkami lokalnymi – Bochni ą i Brzeskiem. Nad żę dn ą funkcj ą gminy Zakliczyn było rolnictwo, mimo znacz ącego rozdrobnienia gospodarstw rolnych. Mo żliwo ści rozwojowe widziano tak że w prowadzeniu rolnictwa ekologicznego i agroturystyki. W miejscowo ści Zakliczyn wyodr ębniono tak że usługi jako funkcje wiod ącą.

93

Ze wzgl ędu na zró żnicowane warunki naturalne oraz na ró żne tempo rozwoju przestrzennego gmin ę Zakliczyn podzielono na trzy obszary: południowy, środkowy i północny. Obszar południowy to tereny najbardziej urozmaicone pod wzgl ędem budowy geologicznej w gminie Zakliczyn, na ktróym wyst ępuj ą du że zwarte kompleksy le śne. Obszar środkowy rozci ągaj ący si ę wzdłu ż doliny Dunajca charakteryzuj ący si ę terenami równinnymi z najlepszymi w gminie Zakliczyn glebami, oraz dobrym układem komunikacyjnym. Obszar północny to tereny urozmaicone, posiadaj ące dobre warunki glebowe. Układ urbanistyczny miejscowo ści w gminie Zakliczyn charakteryzuje si ę zwartym zespołem zabudowy małomiasteczkowej skupionej wokół rynku i przyległych ulic, a tak że koncentracj ą usług publicznych i komercyjnych głównie wokół rynku. W gminie Zakliczyn zwrócono uwag ę na średniowieczne układy sieci dróg w skład których wchodz ą zabytkowa zabudowa miejska wraz z układem działek.

2.6.4.2. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego

Na terenie gminy obowi ązuj ą nast ępuj ące plany zagospodarowania przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego cz ęś ci wsi Gwo ździec, Jamna i Roztoka, uchwała nr XIII/116/99 Rada Gminy w Zakliczynie z dnia 29 pa ździernika 1999 r. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego cz ęś ci wsi Charzewice, uchwała nr XXX/271/2001 Rada Gminy w Zakliczynie z dnia 28 czerwca 2001 r. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego cz ęś ci gminy Zakliczyn, uchwała nr XXXII/284/2001 Rada Gminy w Zakliczynie z dnia 20 wrze śnia 2001 r. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego cz ęś ci wsi Lusławice, uchwała nr III/23/02 Rada Gminy w Zakliczynie z dnia 30 grudnia 2002 r. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego cz ęś ci gminy Zakliczyn, „Kruszywa- Charzewice”, uchwała nr VI/47/03 Rada Gminy w Zakliczynie z dnia 12 czerwca 2003 r.

2.7. Potencjał gospodarczy gminy

2.7.1. Podmioty gospodarcze

Według danych Głównego Urz ędu Statystycznego, obejmuj ących sekcje PKD, na terenie gminy Zakliczyn w 2008 roku działało 624 podmiotów gospodarczych, w tym a ż 591 podmiotów sektora prywatnego. Wi ększo ść (63%) prywatnych podmiotów gospodarczych zlokalizowana jest na obszarze wiejskim gminy.

94

Poni ższa tabela prezentuje podział podmiotów gospodarczych, zarejestrowanych w gminie Zakliczyn, według sekcji działalno ści EKD (zarejestrowanych w rejestrze REGON wg sekcji PKD).

Tabela 10 Podmioty gospodarcze na terenie gminy Zakliczyn w 2008 r.

Zakliczyn - miasto Zakliczyn - obszar wiejski Sekcje PKD sektor sektor sektor sektor publiczny prywatny publiczny prywatny Sekcja A - Rolnictwo, łowiectwo i le śnictwo 0 5 0 33 Sekcja B - Rybactwo 0 0 0 1 Sekcja C - Górnictwo 0 0 0 2 Sekcja D - Przetwórstwo przemysłowe 0 12 0 38 Sekcja F - Budownictwo 0 27 0 126 Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodów, 0 54 0 95 motocykli oraz artykułów u żytku osobistego i domowego Sekcja H - Hotele i restauracje 0 7 0 6 Sekcja I - Transport, gospodarka 0 10 0 39 magazynowa i ł ączno ść Sekcja J - Po średnictwo finansowe 0 3 0 12 Sekcja K - Obsługa nieruchomo ści, wynajem i usługi zwi ązane 0 13 0 27 z prowadzeniem działalno ści gospodarczej Sekcja L - Administracja publiczna i obrona narodowa; obowi ązkowe 2 1 0 8 ubezpieczenie społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne Sekcja M - Edukacja 11 4 14 4 Sekcja N - Ochrona zdrowia i pomoc 1 12 1 4 społeczna Sekcja O - Działalno ść usługowa komunalna, 3 23 1 25 społeczna i indywidualna, pozostała 17 171 16 420 Razem 188 436 Źródło: opracowanie własne na podstawie BDR GUS, 2008.

Z powy ższych danych wynika, i ż na terenie gminy Zakliczyn najwi ęcej zarejestrowanych podmiotów gospodarczych pochodzi z sekcji F – Budownictwo: ł ącznie 153 podmioty (25%), z których wi ększo ść nale ży do sektora prywatnego i zlokalizowanych jest na obszarze wiejskim gminy. Podobnie du ża ilo ść podmiotów gospodarczych, działaj ących zarówno w mie ście jak i w obszarze wiejskim gminy Zakliczyn, należy do sekcji G (handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów, motocykli oraz artykułów u żytku osobistego i domowego) – ogółem 149 podmiotów (24%). W dalszej kolejno ści s ą to: sekcja O (Działalno ść usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała) łącznie 52 podmioty oraz sekcja D (przetwórstwo przemysłowe).

95

Znacz ący udział w liczbie podmiotów gospodarczych maj ą równie ż firmy, zajmuj ące si ę transportem, ł ączno ści ą i składowaniem. Grupa ta liczy 49 podmioty (z czego 10 w mie ście Zakliczyn). Ogólnie zdecydowana wi ększo ść podmiotów gospodarczych funkcjonuj ących w gminie zlokalizowana jest na obszarze wiejskim gminy Zakliczyn – znajduje si ę tu a ż 70% wszystkich jednostek gospodarczych gminy.

2.7.2. Funkcje gospodarcze

2.7.2.1. Rolnictwo

Ogólne warunki do rozwoju rolnictwa w gminie oceniane s ą jako dobre, głównie ze wzgl ędu na znaczny udział gleb III i IV klasy bonitacyjnej. Struktura u żytków rolnych w gminie Zakliczyn jest zró żnicowana (Ryc.21). Najwi ększy udział maj ą grunty orne 4 983 ha (69%), za ś nast ępnie ł ąki i pastwiska 1 928 ha tj. 28%. Najmniejszy udział charakteryzuje sady 0,16 ha, których liczba nie przekracza 1% ogółu u żytków rolnych, stawy stanowi ą 0,16 ha, a nieu żytki 60 ha.

Ryc. 25 Struktura u żytków rolnych w gminie Zakliczyn

0%1%

28%

71%

grunty orne łąki i pastwiska sady stawy nieu żytki

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta.

Gleby IV klasy bonitacyjnej zajmuj ą najwi ęcej, bo a ż 50% obszarów, wykorzystywanych jako grunty orne i sady. Na drugim miejscu s ą gleby klasy III, których powierzchnia stanowi 26 % obszarów wykorzystywanych rolniczo. Najlepsze gleby, klas I i II, obejmuj ą 7% obszarów rolniczych. Klasy I-IV, uznawane za dobre, w użytkach zielonych stanowi ą 83%. Gmina posiada wi ęc korzystne uwarunkowania glebowe do rozwoju rolnictwa. W strukturze gleb przewa żaj ą gleby brunatne, pyłowe, a w Dolinie Dunajca mady nadbrze żne. Gleby

96

o najwy ższej klasie bonitacji znajduj ą si ę w środkowej i północnej cz ęś ci gminy, s ą to sołectwa: Lusławice, Wesołów, Wróblowice.

Tabela 11 Klasy bonitacyjne gleb w gminie Zakliczyn

Klasa Grunty orne i sady Użytki zielone bonitacyjna ha % ha % I 23,52 0,47 0,00 0,00 II 369,96 7,42 28,20 1,46 III a 576,26 11,56 272,00 14,10 III b 717,67 14,40 IV a 1 382,71 27,75 950,37 49,28 IV b 1 112,78 22,33 V 705,05 14,15 499,47 25,90 VI 95,33 1,91 178,38 9,25 Źródło: Urz ąd Miasta i Gminy Zakliczyn. Powa żnym problemem rolnictwa, podobnie jak w przypadku całego województwa małopolskiego, jest du że rozdrobnienie pól oraz du ża ilo ść małych gospodarstw rolnych. Ponad 91% ogółu gospodarstw w gminie Zakliczyn ma powierzchni ę do 5 ha (Tab.7). W przedziale 5 - 10 ha jest ich ju ż tylko 176, co stanowi 7,57 % wszystkich gospodarstw. Na obszarze gminy jedynie 1 % gospodarstw rolnych ma powierzchni ę wi ększ ą ni ż 10 ha. Tak wielkie rozdrobnienie rolnictwa nie sprzyja jego towarowo ści oraz jest istotn ą przeszkod ą przy próbach jego modernizacji i poprawy wydajno ści. Obecnie zdecydowana wi ększo ść gospodarstw produkuje artykuły rolnicze głównie na własne potrzeby.

Tabela 12 Struktura gospodarstw rolnych powy żej 1 ha w gminie Zakliczyn

do 5 ha 5-10 ha 10-20 ha powy żej 15 ha RAZEM

ilo ść gospodarstw 2 122 176 19 7 2 324

% ogółu gospodarstw - 91,37 7,57 0,82 0,30 100,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy 2008 r.

W strukturze upraw gminy Zakliczyn dominuje pszenica ozima, która stanowi 29 % ogółu upraw oraz mieszkanki zbo żowe jare (Tab.8). Du ży udział maj ą tak że jęczmie ń jary (6,8%), owies (5,6%). W dalszej kolejno ści uprawiane s ą pszen żyto ozime i jare (po 5,7%), żyto (2,5%), kukurydza na zielonk ę i na ziarno (po 2,9 %) , str ączkowe jadalne (2,3%).

97

Poni żej 1% ogółu upraw uplasowały si ę: warzywa gruntowe, pszen żyto jare, truskawki. Struktura upraw w gminie Zakliczyn nie zmieniła si ę zasadniczo w stosunku do 2002, najwi ększy udział upraw stanowiły pszenica ozima oraz ziemniaki.

Tabela 13 Struktura upraw w gminie Zakliczyn w latach 2002-2009

20 02 r. 200 9 r.

Zasiewy % ogółu ha % ogółu ha upraw upraw pszenica ozima 1044,5 31,0 970 29 pszenica jara 57,3 1,7 55 1,6 żyto 134,4 4,0 85 2,5 jęczmie ń ozimy 100,6 3,0 50 1,4 jęczmie ń jary 206,5 6,1 230 6,8 owies 302,2 9,0 190 5,6 pszen żyto ozime 192,6 5,7 190 5,6 pszen żyto jare 18,5 0,5 15 0,4 mieszanki zbo żowe ozime 104,1 3,1 55 1,6 mieszanki zbo żowe jare 224,8 6,7 400 11,9 gryka, proso i inne zbo żowe 1,1 0,0 b.d b.d kukurydza na ziarno 77,0 2,3 100 2,9 kukurydza na zielonk ę 55,9 1,7 100 2,9 str ączkowe jadalne 91,9 2,7 80 2,3 ziemniaki 606,0 18,0 b.d b.d buraki cukrowe 3,0 0,1 b.d b.d rzepak ozimy 15,0 0,4 b.d b.d rzepak jary 0,0 0,0 b.d b.d okopowe pastewne 98,9 2,9 b.d b.d warzywa gruntowe 26,4 0,8 28 0,8 truskawki 5,7 0,2 5 0,1

RAZEM 3366,2 100 2 553 76,3

Źródło: opracowanie własne na podstawie Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. (BDR), oraz danych z Urz ędu Gminy 2009 r.

Stan pogłowia zwierz ąt w ostatnich latach systematycznie spada. Poni ższa tabela prezentuje dane z Powszechnego Spisu Rolnego 2002 oraz szacunkowe dane z 2008 r. W okresie 6 lat, nast ąpił ubytek pogłowia bydła o około 800 sztuk, wzrosło jednak pogłowie trzody chlewnej o ponad 400 sztuk i obecnie wynosi 3 500 sztuk. Stosunkowo wysoka jest

98

równie ż ilo ść koni, co mo że by ć zwi ązane z górzystym poło żeniem gminy i konieczno ści ą wykorzystywania koni w cz ęś ci gospodarstw rolnych. Tabela 14 Stan pogłowia zwierz ąt w gminie Zakliczyn w 2002 i 2008 r.

bydło trzoda jednostka rok w tym w tym owce konie kury kozy terytorialna ogółem ogółem krowy lochy

Gmina 2002 2 161 1 663 3 067 486 30 324 32 396 283 Zakliczyn

Gmina 2008 1 300 950 3 500 400 - 200 b.d 80 Zakliczyn

Źródło: opracowanie własne na podstawie Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. (BDR) oraz danych z Urz ędu Gminy 2008 r (dane szacunkowe).

2.7.2.2. Przemysł

Rozwój sektora produkcyjnego

Gmina Zakliczyn, ze wzgl ędu na swoje warunki naturalne zwi ązane z ukształtowaniem powierzchni, posiada dyspozycje dla rozwoju gospodarki rolnej, co m.in. jest powodem mniejszego udziału przemysłu w rozwoju gospodarczym tego obszaru. Na terenie gminy działalno ść gospodarcz ą prowadzi kilkaset przedsi ębiorstw z ró żnych bran ż. Przewa żaj ą podmioty gospodarcze z sekcji budownictwa oraz przedsi ębiorstwa handlowe. Zakłady produkcyjne na terenie gminy poło żone s ą przede wszystkim w okolicach miasta Zakliczyn. W Zakliczynie funkcjonuj ą przedsi ębiorstwa zwi ązane z produkcj ą materiałów budowlanych m.in. "Murbet" Spółdzielnia Pracy Budownictwa Betoniarnia, a tak że bran żowe firmy budowlane zajmuj ące si ę produkcj ą drewna, czy te ż cz ęś ci metalowych (np. IBAMET). Funkcjonuj ą tu równie ż przedsi ębiorstwa usług budowlanych. Na obszarach wiejskich gminy zlokalizowany jest szereg przedsi ębiorstw równie ż wytwarzaj ących materiały budowlane m.in. w Filipowicach "Elbet", czy te ż w Stró żach np. "MTM" Magazyn Towarów Masowych. Zestawienie podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w 2006 r. przedstawiono w poni ższej tebeli.

Tabela 15 Podmioty gospodarcze gminy Zakliczyn

99

Zakliczyn bran ża "Sumer" Firma Handlowo-Transportowa budowlana S. Sumera „Samopomoc Chłopska” GS piekarnia "Ślusarczyk" Import-Export Piekarnie-sprz ęt i wyposa żenie Zakpol" Spółdzielnia Produkcyjno-Usługowa Rolnicze maszyny i sprz ęt Badania Techniczne Pojazdów K. Bednarek Diagnostyka samochodowa "Alex" Radio Firma Radiowa P. Sambor agencja reklamowa "Almarco" PHU A. Bajorek Wielobran żowe sklepy, hurtownie "Anitex" FHU R. Pach odzie ż - detal Sklep Odzie żowy A. Pach odzie ż - detal "Astoria" FUH R ęczna Myjnia Samochodowa Myjnia Samochodowa Myjnia Samochodów Osobowych i Ci ęż arowych Sklep Motoryzacyjny K. Ryba Motocykle, rowery "Bamet" Firma T. Bartkiewicz artykuły metalowe - produkcja

"Barbara" FHU wielobran żowe sklepy "Becker" Sp. z o.o. Oddział Tw0orzywa sztucne "Budmet" Z. J ędrzejowski Skład materiałów budowlanych "Centrum Stomatologii" NZOZ lek. stom. R. Batko Lekarze, specjali ści Gabinet Ginekologiczny S. Bartkiewicz Lekarze, specjali ści Prywatny Gabinet Dentystyczny R. Batko Lekarze, specjali ści "Centrum Zdrowia" S.C. NZOZ Poradnia "K" lek. med. Przychodnie i o środki zdrowia J. Wo źniak i lek. med. E. Galarowicz Lecznica Zwierz ąt A. Czaplak i S. Czaplak weterynaria "Centrum" Apteka apteki Apteka ul. Rynek apteki Apteka Prywatna. Mgr farm. Janina Łopatka apteki Bank Spółdzielczy Rzemiosła w Krakowie Oddział banki Zakliczyn "El-Domex" G. Zieli ńska Elektryczne, elektroniczne - detal "El-Tech" FHU B. Puławski naprawa sprz ętu "Emal" FHU M. Świderski ubezpieczenia "Gra żyna" FHU G. Sarnecka Marketing, promocja "Jurex" O środek Szkolenia Kierowców Nauka jazdy "Denar" PHU A. Biel artykuły spo żywcze produkcja/ hurt "Drew-Dom" FPHU K. Świerczek Drewno, wyrób, sprzeda ż, obróbka "Drew-Plast" S.C. FHU M. Suder i A. Szlachta okna, drzwi "Eko-Dach" Usługi Ogólnobudowlane A. Żak Usługi ogólnobudowlane

100

"El-Domex" G. Zieli ńska Elektroniczne i elektryczne art. detal "Eurogum" Sp. z o.o. PPHU sprz ęt rolniczy "Fors-Trans" Firma Transportowa. Zbigniew Mytnik transport "Gam" PPHU K. Bałdyga wielobran żowe sklepy

Handel Hurtowy Artykułami Spo żywczymi i wielobran żowe sklepy Przemysłowymi R. Kuno "Grafion" Pracownia Projektowa mgr in ż. T. Świderski Biura architektoniczne

"Ł ęgbud" PPHU J. Gargula Produkcja-bramy,kraty "Mel-Dróg" Spółka Wykonawstwa Robót Wodno- Usługi hydrotechniczne Melioracyjnych, Drogowych i Budowlanych "Murbet" Spółdzielnia Pracy Budownictwa Betoniarnia matreiały budowlane - beton "Ma-Ju" FH J. Matras Wielobran żowe sklepy, hurtownie "M-M" FH M. Młynarczyk Komputery, drukarki "Proxima-Serwis-Produkt" Sterowanie i Nap ęd automatyka przemysłowa Elektryczny A. Budzyn "Ram-Car" FU akcesoria samochodowe "Ricard" Zakład Monta żu Stolarki Budowlanej R. usługi budowlane Kasperek "Rol-Biel" E. Biel i A. Biel sprz ęt rolniczy Badania Techniczne Pojazdów K. Bednarek diagnostyka samochodowa Firma Budowlana B. Żabi ński Usługi budowlane Produkcja Szczotek i P ędzli FPH Nowak

Usługi Tartaczne i Handel F. Kafel Usługi tartaczne Wyrób Listew oraz Galanterii Drewnianej Z. Baran Drewno i art. drewniane Zakład Szczotkarski M. Knet Produkcja szczotek Zakład Napraw RTV K. Styrkorz Radiowo-telewizyjny serwis Skup i Sprzeda ż Żywca. Ubojnia Zwierz ąt. Jurkowski Rze źnie Antoni Zakład Piekarniczy. Henryk Migdał piekarnie Zakład Ślusarski. Oramus Zygmunt ślusarstwo "Samopomoc Chłopska" GS Artykuły spo żywcze - detal "Samopomoc Chłopska" GS Sklep Meblowy Meble - detal "Samopomoc Chłopska" GS Sklep Spo żywczy Artykuły spo żywcze Gofron Stanisław. Sklep Monopolowy "Samopomoc Chłopska" GS Sklep Żelazny Artykuły metalowe Gofron Stanisław. Sklep Ogrodniczy Kwiaciarnia. Gofron kwiaciarnia "Samopomoc Chłopska" GS Wiejski Dom Towarowy Domy handlowe "Spectrum" FHU Komputery akcesoria

101

"Tara" Dom Weselny Hotele, restauracja,

"U Marii" Salon Fryzjerski Usługi fryzyjerskie

Biuro Rachunkowe A. Spieszny Bjuro rachunkowe

Delikatesy Centrum J. Wierzbicka-Król Artykuły spo żywcze - detal

Sklep Przemysłowy P. Opoka Sklep przemysłowy

Dom Ksi ąż ki ksi ęgarnie

Firma Szkoleniowa Ekologia w Biznesie M. Szkolenia, kursy Bartkiewicz "Agrotech-G" Gofron Stanisław. FHU Art. ogrodnicze

"BDG" Sp. z o.o. Stacja Paliw Stacja paliw

"Granit" Zakład Kamieniarski. Wojciech Grzegorczyk Usługi kamieniarskie

Krakbud" Sp.j. FHU A. Krakowski i B. Malik konferencje

"Moto-Mix" R. Matura. Fotografia Cyfrowa fotografia

"Pogórzanin" FPUH. Kazimierz Starostka Artykuły budowlane

Agent Ubezpieczeniowy W. Łachut ubezpieczenia

Fa ściszowa "Elektroinstal" FUHP A. Turek Elektrotechniczne i elektryczne - detal "Jubar" FHUP J. Z ąber reklama świetlna mechanika, ślusarstwo Filipowice Materiały budowlane - "Elbet" ZPHU H. Mleczko prefabrykaty "Tank-Oil" FUH Ł. Wi ęcek Stacja paliw "Tar-Groch-Fil" Sp.j. T. Krakowski, M. Kijowski, E. Artykuły rolnicze – produkcj, Dro żdż i J. Dro żdż skup, sprzeda ż "Zit" Firma Handlowo-Transportowa T. Damian Transport samochodowy

Biuro Rachunkowe A. Spieszny Ksi ęgowi, rewidenci

"Lucynka" Piekarnia. Salamon Bogusław Piekarnia

"Samopomoc Chłopska" GS Sklep nr 32 Detal - artykuły spo żywcze

Charzewice Usługi Remontowo-Budowlane. Grzegorz Średniawa Usługi budowlane, dekarsko- blacharskie "Wolimex" PPUH. Zakład w Charzewicach Usługi wodno-kanlizacyjne

Gwo ździec "Dobropasz-Grupa Rolimpex" Wytwórnia Pasz Wytwórnia Pasz

"Rabek" FUH Z. Rabiasz Materiały budowlane

Bie śnik "WAFIX”. Zakład cukierniczy

Jamna "Filar" Usługi Budowlane J. Mastalerz Usługi dekarsko-blacharskie Bacówka Turystyczna Schronisko Ośrodek Duszpastersko-Akademicki „Dom św Jacka” Jamna

102

Ko ńczyska Sprzeda ż Pasz i Artykułów do Produkcji Rolnej J. pasze - deltal Kochan Koło Łowieckie „Melsztyn” w Ko ńczyskach Lusławice "Krakbud" Sp.j. FHU A. Krakowski i B. Malik Materiały budowlane "Kreg-Bud" FPU G. Kwiek Produkcja betonu Trans-Kop" PHU P. Biel usługi budowlane Sklep Spo żywczo-Przemysłowy J. Malisz Wielobran żowe sklepy, hurtownie Usługi Kominiarskie J. Rzepecki Usługi Kominiarskie Ruda Kameralna FH K. Pachota Artykuły spo żywcze detal "Samopomoc Chłopska" GS Sklep nr 31 Artykuły spo żywcze detal Słona "Eltor" FHU Sklep T. R ąpała Artykuły spo żywcze detal "Tam" Rozlewnia A. Świerkosz, T. Cichy i M. Cichy Napoje bezalkoholowe, wody Etna" FHU J. Trebert Marketing i promocja Stró że "Soprano" Bar K. Klocek Bary, jadłodajnie "Krzychpol" FH Hurt-Detal Sklep K. Biel Wielobran żowe sklepy, hurtownie Dom Pomocy Społecznej Ośrodki pomocy społecznej Zdonia "Remix" FH Sklep C. Ramian Art. spo żywcze "Zdonbud" FUH Usługi budowlane Sklep Spo żywczo-Przemysłowy J. Siemi ński Art. Spo żywcze detal Wróblowice "Alf" Sklep Spo żywczo-Przemysłowy A. Nijak Art. Spo żywcze detal Wesołów "Black" ZPH J. Słowi ński Młyny "Paga Impeks" ZPH T. Pajor Art. Spo żywcze detal "Samopomoc Chłopska" GS Sklep Spo żywczy jw "Ramar" Pracownia Ram Artystycznych W. Roszowski Obrazy, ramy Roztoka "Drew-Art" Sp. z o.o. meble "Eltor" Sklep FHU T. R ępała artykuły spo żywcze - detal Mechanika, Elektromechanika i Diagnostyka mechanika samochodowa Samochodowa M. Kubo ń Usługi Budowlane Murarsko-Tynkarskie T. Majcher usługi budowlane Zakład Stolarski F. Kurzydło stolarnia "Roztoka" Zakład Eksploatacji Kruszywa Sp.j. kamie ń, kruszywo Świderski Mieczysław i Świderski Łukasz Mi ędzynarodowy i Krajowy Przewóz Towarów. transport samochodowy Kazimierz Olsza ński Pale śnica Firma Transportowo-Handlowa M. Moj transport samochodowy Lasy Pa ństwowe Nadle śnictwo Gromnik Le śnictwo le śnictwo Melsztyn "Podzamcze" Restauracja "Aron" FHU Restauracje

103

Lasy Pa ństwowe Nadle śnictwo Brzesko Le śnictwo le śnictwo

Źródło: Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Zakliczyn na lata 2007-2015 z prognoz ą na 2020

2.7. 2.3. Usługi Głównym centrum usługowym gminy jest miasto Zakliczyn, w którym zlokalizowane s ą obiekty administracji, o światy na poziomie ponadpodstawowym, banki a tak że szeroki profil usług rynkowych. W jednostkach wiejskich zlokalizowane s ą natomiast obiekty o światy i kultury oraz podstawowe usługi rynkowe. Zagospodarowanie zwi ązane z usługami publicznymi , w tym równie ż prywatnymi, obejmuje: • budynki administracji zlokalizowane w Zakliczynie (budynek Urz ędu Miasta ) • obiekty o światy : szkoły podstawowe (Zakliczyn, Charzewice, Gwo żdzie ć, Wróblowice, Fa ściszowa, Stró że, Filipowice, Dzie żaniny), gimnazja (Zakliczyn, Pale śnica), przedszkola samorządowe (Zakliczyn, Filipowice, Wróblowice, Pale śnica). • obiekty kultury (zlokalizowane w Zakliczynie, Biblioteki Publiczne w Zakliczynie, oraz , filie biblioteki znajduj ą si ę w miejscowo ściach Charzewice, Filipowice, Pale śnica, Zdonia). • usługi zdrowia ( „Centrum Zdrowia” w Zakliczynie, oraz filie w Filipowicach, w Palenicy)

Usługi rynkowe są zró żnicowane i obejmuj ą zarówno podstawowe usługi handlu, jak i usługi specjalistyczne, w tym usługi finansowe. W działalno ści usługowej dominuje handel oraz usługi. Z danych Głównego Urz ędu Statystycznego z 2008 r. wynika, i ż na obszarze miasta i gminy funkcjonuje ł ącznie 149 firm o takim profilu. Usługi handlowe skoncentrowane s ą przede wszystkim w mie ście Zakliczyn, a ponadto rozmieszczone we wszystkich jednostkach wiejskich. Jednostki wiejskie cechuje sosunkowo słabe wyposa żenie w usługi handlu. Wśród innych usług specjalistycznych, wystepuj ących w do ść znacznej ilo ści, zlokalizowanych zarówno w mie ście jak i jednostkach wiejskich, wymieni ć mo żna usługi transportowe oraz z firmy z bran ży motoryzacyjnej. Na terenie gminy zlokalizowane s ą równie ż 2 stacje benzynnowe. Usługi gastronomiczne rozwini ęte są nieco gorzej, mieszcz ą si ę głównie na rynku miasta, a tak że wzdłu ż głównej drogi gminnej nr 980. Na terenie gmimny funkcjonuje 15 firm zajmuj ących si ę posrednictwem finansowym, 2 oddziały banków PKO BP i BSR, które s ą wa żnym aspektem fukcji miejskich. Do usług

104

finansowych i obsługi biznesu, poza oddziałami banków, nale żą tak że kantory i firmy ubezpieczeniowe, które zlokalizowane są w centrum miasta. Z punktu widzenia struktury przestrzennej, pod względem koncentracji obiektów usługowych wyra źnie wykształcone jest centrum miasta, z rynkiem, na którym odbywa si ę równie ż cotygodniowy targ w ka żdą środ ę. Stosunkowo słabo rozwini ęte sa centra usługowe wsi.

2.7.2.4. Turystyka

Na atrakcyjno ść turystyczn ą gminy Zakliczyn wpływa przede wszystkim poło żenie południowej cz ęś ci gminy na terenie Ci ęż kowicko-Ro żnowskiego Parku Krajobrazowego. Przyrodnicze osobliwo ści Parku Krajobrazowego to m.in. wyst ępowanie źródeł wód siarczkowych w pa śmie wzgórz od Policht do Filipowic, a tak że źródeł z wod ą chlorkow ą w Słonej i Bie śniku. Do osobliwo ści geologicznych nale ży zaliczy ć wyst ępowanie w rejonie wsi Ruda Kameralna eksploatowanych w średniowieczu niewielkich złó ż rud żelaza. Na terenie gminy wyst ępuje równie ż rezerwat przyrody „Styr” w Bie śniku. Rezerwat obejmuje ochron ą lasy porastaj ące gór ę Styr i zbocza przełomowej doliny Pale śnianki z wieloma rzadkimi i chronionymi gatunkami ro ślin, fragment obszaru zalegania wód mineralnych z kilkoma źródłami oraz nieczynny kamieniołom "Bodzanty" z okresu I wojny światowej. Walory przyrodnicze gminy s ą uzupełniane przez historyczne świadectwa kultury materialnej i niematerialnej. Na terenie gminy ważnymi obiektami historycznymi o znaczeniu turystycznym s ą przede wszystkim ruiny XIV-wiecznego zamku w Melsztynie, a tak że znajduj ący si ę w Zakliczynie pó źnobarokowy ko ścioł, jak równie ż zabytkowe cmentarze z okresu I wojny światowej. Istotne znaczenie jako obiekt turystyczny ma klasyczystyny dwór w Lusławicach, b ędący posiadło ści ą znanego kompozytora Krzysztofa Pendereckiego, a tak że grodzisko kultury łu życkiej z IX-XI wieku, znajduj ące si ę w Zawadzie Lanckoro ńskiej. Uzupełnieniem walorów przyrodniczych i kulturowych gminy jest tak że szeroki wachlarz wydarze ń kulturalnych odbywaj ących si ę na jej terytorium, lokalne świ ęta gminne o znaczeniu ponadlokalnym m.in. piknik samochodów terenowych „Piknik 4x4”.

Przez obszar gminy przebiega sie ć szlaków turystycznych, zarówno pieszych, jak i rowerowych. Piesze szlaki turystyczne wyznaczone na terenie gminy: − szlak niebieski - Dębno - Łysa Góra - Wolnica (405 m) - Zawada Lanckorońska - "Zamczysko" - Melsztyn PKS − szlak czarny o Pasmo Suchej Góry i Mogiły - Zakliczyn (240m) - Kończyska (260m) - Słona (os. Podlesie) (310m) - Sucha Góra Zach. Os. Budzyń (400 m)

105

o Jamna, Bukowiec i Majdan - Styr (skrzy żowanie) (435m) - Olszowa szosa (285m) – Rosulec (Jastrz ębia Góra) (505m) - Jamna bacówka (477m). − szlak zielony - Gromnik PKP (230m) - Os. Góry (350m) - Os. polichty (390m) - Sucha Góra (360m) - Sucha Góra zach. - Os. Budzy ń (400m) - dolina Bie śnika (300m). Styr (472m) - dolina Pale śnicy "Bodzantówka" (290m) - Mogiła (503m) - Ruda Kameralna (310m) - Głowaczka (395m). - Czchów PKS (250m) Bobowa - Falkowa - Bukowiec - Jamna bacówka − szlak żółty - Jamna Bacówka (477m) - Rosulec (505m) -. Jastrz ębia PKS (305m) -. Sucha Góra zacz. Os. Budzy ń (400m) - Sucha Góra (360m) - Jamna bacówka - dolina Pale śnicy - Ostrzy ż - Majdan - Bartkowa

Trasy rowerowe wyznaczone na terenie gminy: − "Melsztyn" - czerwony (22 km) – trasa - Zawada Lanckoro ńska - Gwo ździec - Charzewice - Faliszewice - Domosławice - Faliszewice - Charzewice - Melsztyn - Zawada Lanckoro ńska, − "Grodzka" - niebieski (20 km) – trasa - Zakliczyn (Rynek) - Lusławice - Ko ńczyska (klasztor Bernardynek) - Zakliczyn (klasztor Franciszkanów) - Zdonia - Stró że - Wesołów – Zakliczyn, − "Wielka P ętla Południowa" – zielony (40km) – trasa Zakliczyn - Zdonia - Słona - Olszowa - Jamna - Pale śnica - Dzier żaniny - Borowa - Ruda Kameralna - Filipowice - Stró że - Wesołów – Zakliczyn. Trasy rowerowe prowadz ą w wi ększo ści polnymi i mało ucz ęszczanymi drogami lokalnymi, a na szosy wkraczaj ą jedynie tam, gdzie to konieczne. Baz ę noclegow ą gminy Zakliczyn obsługuja przede wszystkim funkcjonuj ące na jej terenie gospodarstwa agroturystyczne. Ł ączna ilo ść miejsc noclegowych w gospodarstwach agroturystycznych to 101 miejsc poło żonych w 9 o środkach ró żnej wielko ści.

Tabela 16 Gospodarstwa agroturystyczne funkcjonuj ące na terenie gminy Zakliczyn

Ilo ść Lp. Wła ściciel Miejscowo ść pokoi/miejsc 1 M. MaruszakWojtas,K. Wojtas Fa ściszowa 116, 32 840 Zakliczyn 5/ 15 2 L. Gajda Wesołów 175, 32 840 Zakliczyn 3/7 3 D. Kijowska Wola Stróska, 32 840 Zakliczyn 2/3 4 R. Soból Roztoka 11, 32 – 831 Olszyny 2/6 5 Gra żyna Trytek Roztoka 7, 32 – 831 Olszyny 2/6 6 Adam Syrowy Gwo ździec 12 A 2/6 7 Zbigniew Pasiecznik Lusławice 94, 32 840 Zakliczyn 4/12

106

8 Adam Gancarek Jamna 46 , 32-842 Pale śnica 3/6 9 Stanisław Ziółkowski Ko ńczyska 106, 32 840 Zakliczyn 12/40 10 Białoskórski Bolesław Wola Stróska 44, 32 840 Zakliczyn 4/ 11 Stanisława Florek ul. Jana Sobieskiego III, Zakliczyn 5/ 12 Kafel Honorata ul. Spokojna 3, 32-840 Zakliczyn 5/16 13 Małgorzata i Maria Martyka ul. Ró żana 3, 32-840 Zakliczyn 4/13 14 Z., M., Słowi ńscy Ul. Spokojna, Zakliczyn 2/5 15 Małgorzata Michalik Pale śnica 50, 32-842 Pale śnica 4/20 16 G.B.Ulanecka Wróblowice 20, Zakliczyn 3/7 17 Ró żak Anna Zawada Lanckoro ńska 35, Zakliczyn 3/15 18 Gospodarstwo Amorek Zawada Lanckoro ńska 27, Zakliczyn 4/12 19 L. Sukmana Zawada Lanckoro ńska 38, Zakliczyn 2/8 Źródło: Opracowanie własne, na podstawie danych z Urz ędu Gminy w Zakliczynie

Na terenie gminy znajduje si ę wa żny o środek turystyki pieszej tj. bacówka w Jamnej, jest to Akademicka Baza Noclegowa Uniwersytetu im. A.Mickiewicza w Poznaniu. Bacówka posiada 30 miejsc noclegowych. Dzi ęki korzystnej lokalizacji bacówka jest dobrym punktem wypadowym na pobliskie szlaki turystyki pieszej i rowerowej. Przy schronisku znajduje si ę węzeł szlaków pieszych. Miejscami noclegowymi dysponuje równie ż restauracja i hotel „Anna” w Zakliczynie, zlokalizowany przy głównej drodze do miasta. Według danych Banku Danych Regionalnych GUS, na terenie gminy w 2008 znajdowało si ę łącznie 13 obiektów, klasyfikowanych w sekcji H (hotele i restauracje) Europejskiej Klasyfikacji Działalno ści. W mie ście Zakliczyn znajdowało si ę 7 obiektów, a 6 na terenach wiejskich gminy. Rozmieszczenie bazy gastronomicznej na terenie gminy Zakliczyn koncentruje si ę głównie na rynku miasta, a tak że wzdłu ż drogi wojewódzkiej nr 980. Jednostk ą odpowiedzialn ą za promowanie turystyczne oraz koordynacj ę wydarze ń kulturalnych gminy Zakliczyn, jest działaj ące na jej obszarze Regionalne Centrum Turystyki i Dziedziectwa Kulturowego w Zakliczynie.

2.7.2.5. Dochody i wydatki gminy

Wska źnik dochodów oraz wydatków gminy okre śla poziom zamo żno ści gminy oraz potencjalne mo żliwo ści jej rozwoju. Dochody gminy Zakliczyn wynosiły ponad 25 000 000 w 2007 r. i mo żna zauwa żyć tendencje wzrostow ą, poniewa ż w przeci ągu ostatnich 10 lat dochody gminy wzrosły dwukrotnie. Dotyczy to nie tylko warto ści bezwzgl ędnych, ale równie ż nast ąpiła poprawa dochodów gminy w przeliczeniu na 1 mieszka ńca.

107

Ryc. 26 Struktura dochodów gminy Zakliczyn w latach 1997-2007

30 000 000

25 000 000

20 000 000

15 000 000

10 000 000

5 000 000

0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

dochody ogółem dochody własne gminy subwencje ogólne dotacje

Źródło: Opracowanie własne, na podstawie BDR, GUS.

Warto ść dochodów na 1 mieszka ńca w 2007 r. w gminie Zakliczyn wynosiła 2 049 zł/osob ę, wska źnik ten systematycznie wzrastał w okresie ostatnich 5 lat, nale ży jednak zauwa żyć, że ten wzrost nie był wi ększy ni ż przeci ętny wzrost dochodów na mieszka ńca dla powiatu tarnowskiego. Warto ści dochodów na mieszka ńca w gminie w okresie 5 lat, były zbli żone dla średnich warto ści dla całego powiatu tarnowskiego, nale ży jednak zauwa żyć, że były ni ższe ni ż średnie warto ści dla województwa małopolskiego, szczególnie zaznaczyło si ę to w 2007r., w którym to roku ró żnica pomi ędzy średnimi dochodami na mieszka ńca dla gminy i województwa wynosiła 600 zł. Wydatki gminy Zakliczyn na mieszka ńca wynosiły w 2007 r. 2 145 zł/osob ę, zauwa żalny jest równie ż w ostatnim 5-leciu wzrost wydatków gminie, wydatki s ą zbli żone do dochodów gminy, wydatki w gminie s ą znacznie wy ższe od srednich warto ści dla powiatu tarnowskiego i województwa małopolskiego.

108

Ryc. 27 Dochody i wydatki w latach 2002-2007 na 1 mieszka ńca w gminie Zakliczyn, powiecie tarnowskim i województwie małopolskim

3 000

2 500

2 095 2 145 2 049 1 967 2 000

1 631 1 660 1 473 1 500 1 374 1 386 1 379 1 414 1 310

1 000

500

0 2002 2003 2004 2005 2006 2007

dochody/1 mieszk. gmina Zakliczyn dochody/1 mieszk. powiat tarnowski dochody/1 mieszk. województwo małopolskie wydatki/1 mieszk. gmina Zakliczyn wydatki/1 mieszk. powiat tarnowski wydatki/1 mieszk. województwo małopolskie Źródło: Opracowanie własne, na podstawie BDR, GUS.

2.8. Uwarunkowania wynikaj ące z warunków życia mieszka ńców

2.8.1. Warunki mieszkaniowe

Istotnym miernikiem poziomu życia ludno ści s ą warunki mieszkaniowe. Poni ższa tabela prezentuje zestawienie wybranych wska źników mieszkaniowych dla gminy Zakliczyn, w oparciu o dane z lat 2006 i 2007.

Tabela 17 Warunki mieszkaniowe w gminie Zakliczyn ogółem przeci ętna

powierzchnia liczba osób na Powierzch użytkowa w m2 na rok jednostka nia mieszkania izby liczba liczba izb w użytkowa mieszka ńców mieszkaniu [m2 ] 1 izb ę 1 1 izb ę 1 mieszkanie mieszkanie

gmina Zakliczyn 3283 13143 275139 12 249 4,00 0,93 3,73 20,93 83,81 2006 miasto Zakliczyn 453 1811 37952 1 558 4,00 0,86 3,44 20,96 83,78 gmina Zakliczyn 3334 13424 282092 12 243 4,03 0,91 3,67 21,01 84,61 2007 miasto Zakliczyn 457 1831 38447 1 552 4,01 0,85 3,40 21,00 84,13 Źródło: opracowanie własne na podstawie BDR GUS.

109

Charakterystyka warunków mieszkaniowych w mie ście Zakliczyn przeprowadzona została w oparciu o dane z lat 2006 i 2007, co spowodowane było faktem uzyskania praw miejskich przez Zakliczyn w 2006 roku. W zwi ązku z krótkim okresem analizy, poszczególne wska źniki nie ukazuj ą znacznych ró żnic. W roku 2007 przeci ętna powierzchnia u żytkowa w m 2 w przeliczeniu na 1 mieszka ńca w gminie Zakliczyn wyniosła 23,04 m2. Warto ść dla miasta była nieznacznie wy ższa i wyniosła 24,77 m2. W porównaniu do roku 2006 oba wska źniki zanotowały wzrost, kiedy wska źnik dla gminy wyniósł 22,46 m2, za ś dla miasta 24,36 m2. Podobnie nieznaczny wzrost charakteryzował powierzchni ę u żytkową oddawanych mieszka ń, z 83,81 m2 do 84,61 m2 na poziomie gminy, natomiast dla miasta z 83,78 m2 do 84,13 m2. Spowodowało to zmniejszenie si ę liczby osób przypadaj ących na jedno mieszkanie. W mie ście Zakliczyn w 2006 roku zanotowano, że liczba ta wynosi 3,44, a w 2007 roku 3,40. W całej gminie natomiast wska źnik ten spadł o 0,06 osób/mieszkanie i w 2007 roku wyniósł 3,67. Niewielki wzrost powierzchni u żytkowej przyczynił si ę do wzrostu liczby izb w mieszkaniu z 4,00 izb/mieszkanie (w przypadku zarówno gminy jak i miasta) do 4,03 w gminie i 4,01 w mie ście. Tym samym wska źnik osób przypadaj ących na jedn ą izb ę spadł z 0,93 osób/mieszkanie do 0,91 w gminie oraz z 0,86 na 0,85 osób/mieszkanie w mie ście. Podobna sytuacja charakteryzuje obszar wiejski gminy, gdzie liczba izb w mieszkaniu wzrosła z 4,00 do 4,03 izb/mieszkanie; w 2007 roku na jedn ą izb ę przypadało 0,92 osób. Wymienione powy żej wska źniki ukazuj ą polepszaj ące si ę warunki mieszkaniowe w gminie Zakliczyn. Liczba mieszka ń w gminie miejsko-wiejskiej Zakliczyn wzrosła zdecydowanie w ostatnim 10-leciu, w 2000 zasoby mieszkaniowe gminy wynosiły 2900 i z wyj ątkiem ubytku substancji mieszkaniowej w 2002 notowano tendencj ę wzrostow ą a ż do 2007 r. W 2007 liczba mieszka ń wynosiła 3334. Ryc. 28 Zasoby mieszkaniowe w gminie Zakliczyn w latach 2000 – 2007

3400

3300

3200

3100

3000

2900

2800

2700

2600

2500 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

zasoby mieszkaniowe

Źródło: Opracowanie własne, na podstawie danych BDR, GUS

110

Wymienione powy żej wska źniki ukazuj ą polepszaj ące si ę warunki mieszkaniowe w gminie Zakliczyn. Wzrasta powierzchnia u żytkowa mieszka ń, spada natomiast liczba osób, przypadaj ąca na jedno mieszkanie, b ądź izb ę. Warunki mieszkaniowe w gminie Niepołomice, zarówno w mie ście, jak i w obszarze wiejskim, s ą porównywalne do przeci ętnych warto ści w województwie małopolskim i powiecie tarnowskim. Je śli chodzi o liczb ę izb w mieszkaniu oraz o powierzchni ę u żytkow ą na jedn ą izb ę i mieszkanie, gmina uzyskała lepsze warto ści od województwa (odpowiednio: 3,81; 19,53 i 74,33), natomiast ni ższe od powiatu tarnowskiego. Lepsze wyniki ni ż powiat odnotowała gmina w zakresie liczby osób na mieszkanie (w 2007 roku warto ść dla powiatu wyniosła 3,93). W poni ższej tabeli przedstawiono ilo ść wydawanych pozwole ń na budow ę w gminie Zakliczyn z podziałem na sołectwa. W śród pozwole ń wyró żniono budynki mieszkalne wraz z budynkami gospodarczymi i gara żami, wolno stoj ące budynki gospodarcze, inwentarskie i gara że, zagrody rolnicze, obiekty usługowe oraz budynki letniskowe.

Tabela 18 Ilo ść wydanych pozwole ń budowlanych w Gminie Zakliczyn w latach 1999-2008 (w podziale na sołectwa) Ilo ść wydanych pozwole ń Budynki Budynki Lp. Miejscowo ść mieszkalne wraz z gospodarcze, Zagroda Obiekty Budynki budynkami inwentarskie i rolnicza usługowe letniskowe gospodarczymi i gara że gara żami 1. Bie śnik 5 2 - - - 2. Borowa 6 1 - - - 3. Charzewice 8 4 - 2 - 4. Dzier żaniny 7 - - - 1 5. Faliszowice 4 - - - - 6. Fa ściszowa 13 4 - - - 7. Filipowice 13 3 - - 1 8. Gwo ździec 19 3 - - - 9. Jamna 3 1 - 2 - 10. Ko ńczyska 4 1 - - - 11. Lusławice 19 4 - 1 - 12. Melsztyn 3 - - 1 - 13. Olszowa 10 1 - - - 14. Pale śnica 10 1 - - - 15. Roztoka 6 2 - 1 - 16. Ruda Kameralna 5 - - 2 - 17. Słona 8 1 1 - -

111

18. Stró że 9 1 1 - 1 19. Wesołów 29 5 2 1 - 20. Wola Stróska 8 2 - - - 21. Wróblowice 11 4 - 1 - 22. Zakliczyn 22 10 - 13 - 23. Zawada 2 1 - - 1 Lanckoro ńska 24. Zdonia 15 3 1 - - OGÓŁEM: 23 9 54 5 24 4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy Zakliczyn.

Najwi ęcej pozwole ń na budow ę dla budunków mieszkalnych wydano w miejscowo ści Wesołów - 29, nast ępnie w Zakliczynie – 22, i Lusławicach oraz Gwo źdzcu – 19. Tak du ża liczba wydawanych pozwole ń na budow ę w tych miejscowo ściach spowodowana mo że by ć strategicznym poło żeniem w gminie Zakliczyn. Dodatkowo nadanie praw miejskich 1 stycznia 2006 roku Zakliczynowi spowodowało nasilenie procesów urbanizacyjnych w obr ębie miasta. Najmniej pozwole ń budowlanych wydano w miejscowo ściach Melsztyn i Jamna – 3 oraz Zawada Lanckoro ńska – 2. Zarówno miejscowo ści Jamna jak i Zawada Lanckoro ńska nale żą do najsłabiej zaludnionych w gminie Zakliczyn, mo że by ć to powodem tak małej ilo ści wydanych pozwole ń na budowe. Natomiast miejscowo ść Melsztyn prawie w cało ści zlokalizowana jest na terenie zalewowym Dunajca co skutkuje zakazem zabudowy na tym terenie. Najwi ęcej pozwole ń na budowe dla obiektów usługowych wydano w Zakliczynie – 13, natomiast w wielu miejscowo ściach nie zanotowano takich budowli. Najmniej pozwole ń na budow ę dotyczy budynków letniskowych. Pojedy ńcze pozwolenia wydano dla miejscowo ści Dzier żaniny, Filipowice, Stró że oraz Zawada Lanckoro ńska. W tabeli poni żej zaprezentowano ilo ść wydawanych pozwole ń w gminie Zakliczyn w latach 1999 – 2008 tak samo jak w tabeli powy żej wyró żniono podział na budynki mieszkalne jednorodzinne wraz z budynkami gospodarczymi i garażami, budynki gospodarcze, inwentarskie i gara że, zagrody rolne, obiekty usługowe oraz budynki letniskowe.

112

Tabela 19 Ilo ść wydanych pozwole ń budowlanych w Gminie Zakliczyn w latach 1999-2008

Ilo ść wydanych pozwole ń

Budynki mieszkalne lata wraz z budynkami Budynki Zagroda Obiekty Budynki gospodarczymi i gospodarcze, rolnicza usługowe letniskowe gara żami inwentarskie i gara że

2008 51 8 - 2 - 2007 44 10 - 2 2 2006 37 4 - 5 - 2005 43 7 1 2 1 2004 39 13 1 5 - 2003 20 8 3 3 1 2002 - 2 - - - 2001 1 1 - 2 - 2000 1 - - 1 - 1999 3 1 - 2 - OGÓŁEM: 239 54 5 24 4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy Zakliczyn.

W początkowych latach analizowanego okresu liczba wydawanych pozwole ń na budow ę była niewielka. Dopiero od roku 2003 zaobserwowa ć mo żna systematyczny wzrost w śród wydawanych pozwole ń na budow ę dla budynków mieszkalnych, budynków gospodarczych, inwentarskich oraz obiektów usługowych. Wsród wydawanych pozwole ń dla zagród rolniczych przełomowym był rok 2003, w którym wydano a ż 3 pozwolenia na budow ę. Jednak kolejne lata przynosiły systematyczny spadek wydawanych pozwole ń budowlanych dla zagród rolniczych, aż do roku 2005, od którego nie wydawano żadnego pozwolenia.

2.8.2. Poziom wyposa żenia w infrastruktur ę społeczn ą Pod poj ęciem infrastruktury społecznej funkcjonuj ą podmioty i usługi, zaspokajaj ące potrzeby ludno ści z zakresu edukacji (szkoły, przedszkola), opieki zdrowotnej (szpitale, przychodnie zdrowia, apteki) oraz kultury (domy i o środki kultury, biblioteki, muzea, obiekty sakralne).

Usługi publiczne Budynki administracji publicznej zlokalizowane na terenie gminy Zakliczyn to Urz ąd Miejski w Zakliczynie, poło żony przy Rynku 32.

113

Oświata Na terenie gminy Zakliczyn funkcjonuje 5 placówek przedszkolnych, w tym dwie w Zakliczynie oraz po jednej w Pale śnicy. Filipowicach oraz Wróblowicach. Jedno z przedszkoli w Zakliczynie jest niepubliczne. W 5 miejscowo ściach funkcjonuj ą równie ż odziały przedszkolne przy szkołach podstawowych, s ą to odział przedszkolny w Zakliczynie, Stró żach, Dzier żaninach, Fa ściszowej i Gwo źdzcu.

Tabela 20 Liczba dzieci w oddziałach przedszkolnych i przedszkolach samorz ądowych w gminie Zakliczyn

Przedszkola Samorz ądowe miejscowo ść ogółem oddziały "0" poni żej "0" Pale śnica 35 13 22 Filipowice 33 14 19 Wróblowice 15 8 7 Przedszkole nr 1 78 0 78 Przedszkole Niepubliczne 25 0 25 SUMA 186 35 151 Oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych Odz. Przedszkolny ZSPIG Zakliczyn 70 70 - Stró że 11 11 - Dzier żaniny 5 5 - Fa ściszowa 13 13 - Gwo ździec 14 14 - SUMA 113 113 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy Zakliczyn, 2008.

Tabela 21 Szkoły podstawowe i gimnazja w gminie Zakliczyn uczniowie Oddziały - liczba uczniów (liczba odziałów) Miejscowo ść (oddziały) I II III IV V VI Szkoły podstawowe Sz. Podst w Zakliczynie 338 (14) ul. Malczewskiego 56 51 (2) 49 (2) 58 (3) 66 (3) 53 (2) 61 (2) Szkoła Filialna - Charzewice 10 (3) 2 6 2 - - - Pale śnica 99 (6) 15 18 10 23 15 18 Filipowice 69 (6) 11 12 11 12 11 12 Stró że 98 (6) 13 13 20 24 9 19 Fa ściszowa 64 (6) 6 12 14 6 12 14 Wróblowice 53 (6) 9 8 8 10 8 10

114

Gwo ździec 84 (6) 12 4 18 15 15 20 SUMA 851 125 126 148 161 130 161 Gimnazja I II III

Gimnazjum w Zakliczynie 427 (16) 144 (6) 138 (5) 145 (5) ul. Malczewskiego 56 Pale śnica 122 (6) 37 (2) 46 (2) 39 (2) SUMA 549 (22) 181 (8) 184 (7) 184 (7) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy Zakliczyn, 2008.

W 9 szkołach podstawowych w gminie Zakliczyn uczy si ę ł ącznie 851 uczniów. Szkoły funkcjonuj ą Zakliczynie, Pale śnicy, Filipowicach, Stró żach, Dzier żaninach, Fa ściszowej, Wróblowicach, Gwo źdźcu oraz w Charzewicach. Tabela 16 przedstawia liczbę uczniów poszczególnych szkół i klas w gminie. Prawie 40 % ogółu uczniów, uczy si ę w szkole podstawowej w Zakliczynie. W obszarze wiejskim gminy, najwi ęcej uczniów ucz ęszcza do placówki w Pale śnicy i Stró żach. Najmniejsz ą placówk ą jest szkoła filialna w Charzewicach, w której s ą 3 oddziały i uczy si ę tylko 10 uczniów. W gminie znajduj ą si ę 2 gimnazja w Zakliczynie oraz w Pale śnicy, w obu uczy si ę ponad 500 uczniów, z tego 77 % uczniów ucz ęszcza do gimnazjum w Zakliczynie.

Słu żba zdrowia i opieka społeczna

Podstawow ą słu żbą zdrowia w Zakliczynie jest Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Centrum Zdrowia” w Zakliczynie, w skład którego wchodz ą Filia „Centrum Zdrowia” w Filipowicach, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Palenicy oraz Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Zakliczynie. Placówki w Zakliczynie obsługuj ą wszystkich mieszka ńców miasta oraz cz ęść mieszka ńców okolicznych miejscowo ści wiejskich. Przychodnia rejonowa NZOZ „Centrum Zdrowia” świadczy specjalistyczne usługi medyczne, z których mog ą korzysta ć wszyscy mieszka ńcy gminy. S ą to m.in. poradnie lekarzy I kontaktu, gabinet chirurgiczny, poradnie stomatologiczne oraz poradnie: kardiologiczna, reumatologiczna, endokrynologiczna, logopedyczna. Całodobow ą opiek ę lekarsk ą zapewnia pogotowie ratunkowe znajduj ące si ę na terenie Tarnowa. Od lipca 2011 r na terenie Gminy Zakliczyn ma swoja siedzib ę karetka pogotowia Na terenie gminy działa 5 aptek, w tym 4 maj ą swoj ą siedzib ę w Zakliczynie, a 1 jest zlokalizowana w Palenicy. Na terenie gminy w miejscowo ści Melsztyn w 2011 r został oddany do u żytku szpital ginekologiczno-poło żniczy.

115

W ramach opieki społecznej i działa ń z ni ą zwi ązanych, na terenie gminy Zakliczyn działaj ą nast ępuj ące placówki: Gminny O środek Pomocy Społecznej w Zakliczynie, Ośrodek Dziennego Wsparcia przy Szkole Podstawowej w Zakliczynie, Świetlica Socjoterapeutyczna „Bez barier” przy szkole podstawowej w Wróblowicach, Dom pomocy Spo9łecznej dla Dorosłych w Stró żach, Dom Pogodnej Jesieni w Zakliczynie.

Placówki kultury

Obiekty kultury zlokalizowane na terenie gminy Zakliczyn to: Dom Kultury „Ratusz” w Zakliczynie, Rynek 1, Muzeum „Pod Wag ą” zlokalizowane przy ul. Mickiewicza 22 w Zakliczynie Zielona Świetlica – obiekt rekreacji w Zakliczynie przy RCTi DK, OSP Zakliczyn – Dom Stra żaka, ul. Browarki 7, Borowa – Świetlica Profilaktyczna, Charzewice – Dom Stra żaka – Filia Biblioteki, Faliszewice – Dom Stra żaka – Świetlica Profilaktyczna, Filipowice – Dom Stra żaka – Świetlica RCTiDK, Gwo ździec – Dom Stra żaka – Świetlica RCTiDK, Jamna – Bacówka – Schronisko Uniwersytetu w Poznaniu, Jamna – Dom św. Jacka Duszpasterstwa Dominika ńska w Poznaniu, Ko ńczyska – Dom My śliwsk,i Lusławice – Świetlica Wiejska, Pale śnica – Filia Biblioteczna przy szkole, Ruda Kameralna – Świetlica RCTiDK, Stró że – Świetlica przy szkole, Słona - Świetlica przy szkole, Wesołów – Świetlica profilaktyczna, Wróblowice – Świetlica, Dom Stra żaka, O środek Wsparcia Dziennego, Wola Stróska – Dom stra żaka – Świetlica,. W ramach opieki społecznej i działa ń z ni ą zwi ązanych na terenie gminy dzałaj ą nast ępuj ące placówki – Świetlice profilaktyczno-wychowawcze we Wróblowicach, Wesołowie, Słonej, Faliszewicach, Borowej i Stró żach. Podstawow ą placówk ą zajmuj ącą si ę działalno ści ą kulturalna na terenie gminy Regionalne Centrum Turystyki i Dziedzictwa Kulturowego w Zakliczynie. Podlegaj ą mu domy kultury na obszarach wiejskich gminy: Dom Kultury „Ratusz” w Zakliczynie, Muzeum Grodzkie „Pod

116

Wag ą” w Zakliczynie, świetlice w miejscowo ściach: Gwo ździec, Filipowice, Ruda Kameralna, Wola Stróska. Gminna biblioteka publiczna w Zakliczynie ma 1 555 czytelników, filie biblioteki znajduj ą si ę w miejscowo ściach Charzewice (192 czytelników), Filipowice (169 czytelników), Pale śnica (350 czytelników), Zdonia (102 czytelników).

Obiekty sportu i rekreacji

Oferta usług sportu i rekreacji jest na terenie gminy obejmuje zarówno objekty zlokalizowane w mie ście Zakliczyn, jak i na terenie gminy. Wpływa to zarówno na warunki życia mieszka ńców jak równie ż tworzy ofert ę zewn ętrzn ą. Do najwa żniejszych obiektów nale żą : kort tenisowy w Zakliczynie, b ędący własno ści ą Ludowego Klubu Sportowego „Dunajec” Boiska sportowe znajduj ą si ę w Zakliczynie (orlik), Pale śnicy, Lusławicach, Stró żach W Gwo źdźcu działa klub piłkarski „Pogórze”, który rozgrywa mecze na boisku zbudowanym na terenie parafialnym

Ko ścioły

Na terenie Gminy zlokalizowane sa nast ępuj ące ko ścioły: Ko ściół Parafialny w Zakliczynie pw. Św. Idziego Ko ściół Parafialny pw. Matki Bo żej Anielskiej i klasztor O.O Franciszkanów w Zakliczynie, Ko ściół i Klasztor SS Benedyktynek w Ko ńczyskach, Ko ściół Parafialny p.w. Św. Justyny, w Pale śnicy, Ko ściół Parafialny pw. Św Katarzyny w Gwo źdzcu, Ko ściół Parafialny pw. Matki Bo żej Śnie żnej w Filipowicach, Ko ściół Parafialny pw. Matki Bo żej Królowej Polski w Dzier żaninach, Ko ściół pw. Matki Bo żej Niezawodnej Nadziei w Jamnej, Kaplica, w Stró żach, Kaplica w Rudzie Kameralnej Kaplica w Wróblowicach, Ko ścioły sa waznymi miejscami kultu, a tak że stanowi ą istotny element kształtuj ący struktur ę przestrzenn ą. Polityka przestrzenna powinna obejmowa ć zarówno ochron ę obiektów zabytkowych, ł ącznie z ochron ą ich widoku, jak i kształtowanie wokół ko ściołów przestrzeni publicznej.

Cmentarze

Cmentarze na terenie gminy zlokalizowane s ą w Zakliczynie i Pale śnicy. Obiekty te obsługuj ą równie ż s ąsiednie wsie.

117

 cmentarz na terenie cmentarza parafialnego w Pale śnicy - pow.0,795 ha,  cmentarz na terenie cmentarza parafialnego w Gwo źdźcu - pow.0,386 ha,  cmentarz na terenie cmentarza parafialnego w Filipowicach - pow.0,389 ha,  cmentarz na terenie cmentarza parafialnego w Dzierżaninach - pow.0,026 ha,  cmentarz na terenie cmentarza parafialnego w Zakliczynie – pow 2,989 ha. Na terenie gminy znajduj ą si ę równie ż zabytkowe cmentarze wojskowe z okresu I wojny światowej, s ą to :  cmentarz wojskowy zabytkowy – Charzewice  cmentarz wojskowy – Fa ściszowa  cmentarz wojskowy – Roztoka  cmentarz wojskowy- Zakliczyn,  cmentarz wojskowy - Pale śnica W Zakliczynie zlokalizowany jest równie ż zabytkowy żydowski cmentarz o powierzchni 0,15 ha.

2.9. Struktura własno ści

Dominuj ącą własno ści ą na terenie Gminy Zakliczyn jest własno ść osób fizycznych. Grunty te stanowia około 68 % gruntów na terenie miasta i ok. 75 % gruntów na terenie gminy. Na terenie gminy znaczn ą cz ęść stanowi ą grunty Skarbu Pa ństwa, z uwagi na du żą powierzchni ę lasów. W mie ście grunty Skarbu Pa ństwa oraz grunty spółdzielni stanowi ą po około10 % powierzchni.

Tabela 22 Struktura własno ści gruntów na terenie gminy i miasta Zakliczyn

Powierzchnia w ha Lp. Wyszczególnienie gruntów GMINA MIASTO ZAKLICZYN ZAKLICZYN 1 Grunty Skarbu Pa ństwa z wył ączeniem gruntów 2392 24 przekazanych w u żytkowanie wieczyste 2 Grunty Skarbu Pa ństwa przekazane w użytkowanie 9 0 wieczyste 3 Grunty Skarbu Pa ństwa, przeds. Pa ństwowych i innych 0 0 pa ństwowych osób prawnych 4 Grunty gmin i zw. mi ędzygminnych z wył ączeniem 266 23 gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste 5 Grunty gmin i zw. mi ędzygminnych przekazanych 4 1 w użytkowanie wieczyste 6 Grunty, które s ą własno ści ą samorz ądowych os.prawnych oraz grunty, których wła ściciele sa 0 0 nieznani 7 Grunty osób fizycznych 8796 276

118

8 Grunty spółdzielni 140 45 9 Grunty ko ściołów i zwi ązków wyznaniowych 97 20 10 Wspólnoty gruntowe 1 0 11 Grunty powiatów z wył ączeniem gruntów przekazanych 21 0 w u żytkowanie 12 Grunty powiatów 0 0 13 Grunty województw z wył ączeniem gruntów 72 7 przekazanych w u żytkowanie 14 Grunty województw przekazane w u żytkowanie 0 0 wieczyste 15 Grunty b ędące przedmiotem własno ści i władania osób 24 6 niewymienionych w pkt 1-14 Razem grupy 1 -15 11 821 402 Źródło: Opracowanie własne na podst danych ze Starostwa powiatowego w Tarnowie Wydz. Geodezji, Katastru i Gospodarki Nieruchomosciami, 2009 r.

2.10. Potrzeby rozwoju gminy

Potrzeby rozwoju gminy Zakliczyn odzwierciedlaj ą wnioski do Studium zło żone zarówno przez osoby prywatne jak i przez instytucje. Wnioski o zmian ę przeznaczenia terenu zostały zło żone przez 734 osoby, w tym spora cz ęść wniosków dotyczyła kilku działek. Przewa żaj ąca cz ęść wniosków dotyczy przeznaczenia działek na budowlane przy czym cz ęsto nie okre ślono wnioskowanej funkcji. Cz ęść wniosków dotyczyła przeznaczenia terenów na działalno ść gospodarcz ą przemysłow ą i usługow ą, cz ęść wniosków dotyczyła równie ż zalesienia wybranych działek.

Wśród instytucji wnioski zostały zło żone przez Gminn ą Spółdzielnie „Samopomoc-Chłopska” w sprawie zmiany przeznaczenia działki pod budownictwo przemysłowo-usługowe, oraz przez przedsi ębiorstwo handlowo usługowe Krak-Bud przekwalifikowania działki na budowlan ą i Uniwersytet im. A.Mickiewicza w Poznaniu, wniosek dotyczył przekwalifikowania działki na budowlan ą o funkcji turystycznej i rekreacyjnej. Zło żono równie ż wnioski w sprawie wyznaczenia terenów pod eksploatacje, zło żyły je zakłady eksploatacji kruszywa ‘ROZTOKA’ oraz Spółka z o.o. KRUSZYWA FILIPOWICKIE. Lasy Pa ństwowe Nadle śnictwo Brzesko, zgłosiły wniosek dotycz ący zalesienia kilku działek w miejscowo ści Charzewice.

119

Spis rycin:

Ryc. 1 Poło żenie Gminy Zakliczyn w Województwie Małopolskim ...... 2 Ryc. 2 Podział sołectw Gminy Zakliczyn ...... 3 Ryc. 3 Poło żenie geograficzne Gminy Zakliczyn ...... 4 Ryc. 4 Obszar Ci ęż kowicko - Ro żnowskiego Parku Krajobrazowego na tle cz ęś ci gminy Zakliczyn ...... 6 Ryc. 5 Zewn ętrzne powi ązania drogowe Gminy Zakliczyn ...... 7 Ryc. 6 Układ drogowy gminy Zakliczyn ...... 8 Ryc. 7 Sie ć rzeczna gminy Zakliczyn ...... 12 Ryc. 8 Wybrane formy ochrony przyrody w gminie Zakliczyn ...... 16 Ryc. 9 Ocena jako ści wód podziemnych w punktach monitoringu diagnostycznego i operacyjnego w 2007 roku ...... 29 Ryc. 10 Zanieczyszczenie gleb metalami ci ęż kimi – WS – wska źnik syntetyczny zanieczyszczenia gleb ł ącznie Cd + Cu + Ni + Pb + Zn ...... 31 Ryc. 11 Zanieczyszczenie gleb wielopier ścieniowymi w ęglowodorami aromatycznymi WWA ...... 31 Ryc. 12 Zmiany liczby ludno ści w gminie Zakliczyn w latach 1998 - 2008 ...... 64 Ryc. 13 Liczba ludno ści w poszczególnych miejscowo ściach gminy Zakliczyn w latach 2004- 2008 r...... 64 Ryc. 14 Gęsto ść zaludnienia w poszczególnych miejscowo ściach gminy Zakliczyn w 2008 r...... 66 Ryc. 15 Gęsto ść zaludnienia w poszczególnych miejscowo ściach gminy Zakliczyn w 2008 r...... 66 Ryc. 16 Ruch naturalny w gminie Zakliczyn w latach 1997-2007 ...... 67 Ryc. 17 Przyrost naturalny na 1000 mieszka ńców w gminie Zakliczyn w latach 1998-2008 .68 Ryc. 18 Saldo migracji w ruchu wewn ętrznym i zagranicznym w latach 1997 – 2007 ...... 68 Ryc. 19 Udział kobiet w poszczególnych przedziałach ekonomicznych w 2007 r...... 69 Ryc. 20 Udział m ęż czyzn w poszczególnych przedziałach ekonomicznych w 2007 r...... 70 Ryc. 21 Warto ść wska źnika obci ąż enia demograficznego w latach 2002–2007 ...... 70 Ryc. 22 Udział bezrobotnych w ludno ści w wieku produkcyjnym w latach 2003-2007 ...... 71 Ryc. 23 Osoby bezrobotne zarejestrowane w Powiatowym Urz ędzie Pracy w Tarnowie – gminia Zakliczyn (31.03.2002 – 31.03.2009), (liczba osób) ...... 73 Ryc. 24 Bezrobotni zarejestrowani według płci w latach 2002 - 2009 ...... 74 Ryc. 25 Struktura u żytków rolnych w gminie Zakliczyn ...... 96 Ryc. 26 Struktura dochodów gminy Zakliczyn w latach 1997-2007 ...... 108

120

Ryc. 27 Dochody i wydatki w latach 2002-2007 na 1 mieszka ńca w gminie Zakliczyn, powiecie tarnowskim i województwie małopolskim ...... 109 Ryc. 28 Zasoby mieszkaniowe w gminie Zakliczyn w latach 2000 – 2007 ...... 110

Spis tabel:

Tabela 1 Ludno ść miasta i gminy Zakliczyn. Dane za rok 2008 ...... 4 Tabela 2 Charakterystyka źródeł wód mineralnych i mineralizowanych na terenie gminy Zakliczyn ...... 14 Tabela 3 Podstawowe charakterystyki klimatologiczne gminy Zakliczyn ...... 14 Tabela 4 Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń oraz klasa ogólna dla ka żdej strefy, uzyskane w OR dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia i ro ślin w strefie d ąbrowsko – tarnowskiej ...... 28 Tabela 5 Punktowe źródła zanieczyszcze ń wód powierzchniowych na terenie Gminy Zakliczyn ...... 29 Tabela 6 Miejsca wydobycia złó ż w gminie Zakliczyn ...... 34 Tabela 7 Gęsto ść zaludnienia w poszczególnych miejscowo ściach gminy Zakliczyn w 2008 r...... 65 Tabela 8 Porównanie poziomu bezrobocia w gminie Zakliczyn i powiecie tarnowskim w latach 2002 - 2009 ...... 72 Tabela 9 Układ drogowy na terenie gminy Zakliczyn ...... 76 Tabela 10 Podmioty gospodarcze na terenie gminy Zakliczyn w 2008 r...... 95 Tabela 11 Klasy bonitacyjne gleb w gminie Zakliczyn ...... 97 Tabela 12 Struktura gospodarstw rolnych powy żej 1 ha w gminie Zakliczyn ...... 97 Tabela 13 Struktura upraw w gminie Zakliczyn w latach 2002-2009 ...... 98 Tabela 14 Stan pogłowia zwierz ąt w gminie Zakliczyn w 2002 i 2008 r...... 99 Tabela 15 Podmioty gospodarcze gminy Zakliczyn ...... 99 Tabela 16 Gospodarstwa agroturystyczne funkcjonuj ące na terenie gminy Zakliczyn ...... 106 Tabela 17 Warunki mieszkaniowe w gminie Zakliczyn ...... 109 Tabela 18 Ilo ść wydanych pozwole ń budowlanych w Gminie Zakliczyn w latach 1999-2008 (w podziale na sołectwa) ...... 111 Tabela 19 Ilo ść wydanych pozwole ń budowlanych w Gminie Zakliczyn w latach 1999-2008 ...... 113 Tabela 20 Liczba dzieci w oddziałach przedszkolnych i przedszkolach samorz ądowych w gminie Zakliczyn ...... 114 Tabela 21 Szkoły podstawowe i gimnazja w gminie Zakliczyn ...... 114 Tabela 22 Struktura własno ści gruntów na terenie gminy i miasta Zakliczyn ...... 118

121