Revista Galega De Cultura A.C.G. Rosalía De Castro Cornellà

LÚALÚA NOVANOVA Xaneiro 2014 [email protected] Nº 54

ASOCIACIÓN CULTURAL GALEGA ROSALÍA DE CASTRO Federico Soler, 71 • Cornellá (Barcelona) • Tel: 933751103 Mail: [email protected] Facebook.com/acgrdecastro

Coa colaboración: Departament de Governació i Relacions Institucionals Revista Galega de Cultura

Secretaria Xeral de emigración A.C.G. Rosalía de Castro Cornellà (Barcelona)

LÚA NOVA Índice Revista galega de difusión cultural e social

Director Antonio Díaz Fernández

Subdirector Xosé Carlos García González

Consello de Redacción Carlos de Torres, Xulio Couxil Váz- quez, Xulio Simón Rúa, A. do Neto.

Corrección: Vagalume Producións Culturais

Colaboran neste número: Henrique Fernández Sánchez, Manuel Suárez Suárez, Emilio Luís López, Armando Fernández, Alfredo 150 anos da publicación de CANTARES GALLEGOS ...... 4 González, Cruz Martinez, Amparo Centeno, Paco Ascón, Sandra Gil, 2013 Centenario de Fernández del Riego, Salvador Espriu… 5 Mariano Goikoa Otero, Galiciaberta, Bartolomé Jiménez, Lorena Herrero, Ajuntament de Cornellà. Ángel O reincidente retrouso da dor ...... 8 Rodríguez.

Deseño Capa: Val de Piñeira Xosé María Díaz Castro, elixido pola RAG para as Letras Galegas 2014...... 8 Produción e autoedición: ACEGA-Edicións Camiño andado ...... 9 Impresión: Gráficas Rey Galegos no Baixo...... 10 Dep. Legal: B-26.985-95 R.M.: M-1296612-1.989 Certame de Poesía Rosalía de Castro 2012 ...... 11 Autorízase a reprodución do contido desta revista sempre que se cite Certame de Narrativa Rosa Reboredo 2012 ...... 14 a súa procedencia e o autor, sendo comunicado á entidade que edita esta publicación. Actividades da Entidade ...... 16

LÚA NOVA non se identifica nece- A Viaxe ...... 33 sariamente coas opinións recollidas nos artigos polos seus autores Breve descrición dunha experiencia camiñante ...... 35 Xaneiro de 2014 Nº 54 Sempre en Galicia. Sempre no Caurel ...... 36

Negueira de Muñiz : Recuncho da Paz, e terra de viño ..... 37

Edita Mallinrío...... 38 A.C.G. ROSALÍA DE CASTRO Rúa Federico Soler, 71, 08940-Cornellà A capadoira dun bergantiñán en Montevideo...... 40 Tel.: 93 375 11 03 Fax: 93 375 10 95 Mail:[email protected] Cronicas de emigración ...... 41 Presidente: ALFONSO RICO GARCÍA Cornellà Activa ...... 45 Síguenos en: Facebook.com/acgrdecastro e Rafael Puga Vázquez, Premi Ciutat de Cornellà de Llobregat Facebook.com/lua_nova d’Acció Cívica 2013, a Títol Pòstum...... 49 Colaboracións [email protected] Enriqueta Otero ...... 50 LÚA NOVA 3 4 150

LÚA NOVA XulioSimónRúa Pondal naceu o feminismo en España, pois dende nova loitou por que dicir pódese Arenal Concepción mulleres.Con para Concepción Arenal Ríos... los de Giner Correa, Rodríguez Aguilera, Ruíz a Bécquer, a coñece alí Militar; Sanidade de Corpo polo convocadas Pondal Eduardo No eidocultural,enGaliciasalientamos: terísticos. carac temas seus os entre figuran saudade a e sexualidade Ahomo modernos. gregos poetas mellores dos un derado catalans ou catalana, literatura la en provençal como obras “L’Avenç”de revista autor da rectore En Barcelona tónio Nobre. An e Queiroz de Eça con coincidiu onde París, en no1899 Neste anonacennanosaterra: En Alexandría En Visconti. viera). A súa obra Italia Pescara, En Desil.lusió. nace (India) Goa En anos dapublicacióndeCANTARES GALLEGOS Cinquanta anys de vida literària,

Jaume Massó i Torrents (1943) fundador e di Konstandínos Kavafis Konstandínos preséntase en Madrid a unhas oposicións oposicións unhas a Madrid en preséntase

Gabriele d’Annunzio Gabriele L’innocente

é nomeada visitadora xeral de prisións ulem Mnz Barreto. Moniz Guilherme o 83 publícase 1863 No Rosalía la religión y de la moral más pura”. de dogmas los con conforme esté no que nada acepta No admitan. se que los mérito su según buirá retri- y sucesivos Almanaques los en publicar para envíen le se etc., observaciones, profecías, mentos, frag novelitas, cuentos, artículos, cuantos gusto con recibirá Editor de “Almanaque” Soto Freire primeiro No Juan Fernández Gil y Casal y Gil Fernández Juan humorístico. e tipo de conto o e poesía Barcelona a cultivou en 1925 no Morreu Zas). (Baio, Pose Labarta Enrique teixo. Ar Oseiro, en 1833 de maio de 17 un nado Murguía Manuel esposo seu do aniversario 30 co coincide Tamén Caballero. Fernán a libro do fixo Rosalía que dedicatoria á do 17 de maio, é a que corresponde gos Letras Galegasnoano2006 das Día o Adicóuselle Coruña). A Freire Lugrís Manuel Marcos daPortela”. “Tío do colaborador 1946); garcía; foi levada ao cine por Luchino de oaí d Castro de Rosalía Bibliografia dels antics poetes poetes antics dels Bibliografia , para 1864 indícase: “El (1933 Atenas) consi- Atenas) (1933 (1938 Gardone Ri- Gardone (1938 ademais da novela atrs galle Cantares (Sada; 1940 1940 (Sada; . La cançó cançó La A data data A Morre (Vila ------En Francia En Ventura RuizAguilera:Elegíasyarmonías Tamayo yBaus:Lancesdehonor López deAyala: ElnuevodonJuan. Por outraparteencastelánvenaluz: Manuel PinheiroChagas:Anjodolar. Machado deAssis tos avapor. C. Arenal no “Museo Artístico Literario”opoemaengalego “A alborada”. cendo antes de poder facelo e quen o 11 de marzo de 1828 publicou de prologuista o ser ía Madrid en E En Londres William MakepeaceThackeray(1811 Calcuta). En Berlín En ParísAlfreddeVigny (1797Loches). Morren: moderne. Júlio César Machado: e oMal. Branco: Castelo Camilo Arnaldo Gama:OSargento-Mor deVilar . António Teixeira deVasconcelos: Viagens naTerra Alheia. António FelicianodeCastilho:Outono (poesías). Neste anoenPortugalpublícase 65. EstabadirixidoporJoséRodríguezRuibal. dará varias veces de nome ata a súa desaparición co número mu que e generales” intereses de semanal “Revista mente incial subtitulado Escolar”, Eco “El Santiago en Aparece cuerdos deCoruña Benito Vicetto: Benito Ramón SegadeCampoamor tico yliterario.Historiadelaciudadcompostelana Félix Moreno Astray: Moreno Félix Monte Medulio(A Coruña). Sivelo: Barros Ramón teatral doRexurdimento). Cova da Xan Revista UniversaldeesteReino”N.11). pregóns dos vendedores composteláns.(Na revista “Galicia: Vicente Fociños: sociais. esferas as todas en muller a para igualdade a vindicando rei- e feminino, sexo do marxinación tradicional a contra romper os canons establecidos para a muller, rebelándose Jakob Grimm(1785Hanau, Alemaña). Charles Baudelaire Charles (1811 Viveiro) que que Viveiro)(1811 Corvelle Díaz Pastor Nicomedes : María Pita María (Granada); amor mi de ángel El (A Coruña). Gritos de Santiago en 1844 no que recolle os (Brasil):Oprotocolo. Cantares Gallegos Cantares Santiago pintoresco, monumental, artís monumental, pintoresco, Santiago Recordações de Paris e LondresCon- e Apuntes arqueológicos de Galicia. El El Galicia. de arqueológicos Apuntes vista UniversaldeesteReino”). Re- “Galicia: en publicado ballo gallega poesía la y portuguesa Vega: la de López José Universal deesteReino”). Revista “Galicia. revista (na lez por prelo o para preparado e denado Rodríguez: castellano, gallego Diccionario Javier Francisco cómpre sinalarasseguintes: No referente áspublicacións (ópera en galego; primeira peza peza primeira galego; en (ópera (conto) e (conto) Lamego de Noites Antonio de la Iglesia Gonzá- : Laolladeldiablo . publica de Rosalía de Castro, fale Castro, de Rosalía de Le peintre de la vie la de peintre Le . (A Coruña). (Santiago). Araceli. Re Araceli. La poesía La O Bem O (tra- or------2013 cEntEnaRio de Fernández del Riego, Salvador Espriu…

Xulio Simón Rúa

Tal día coma hoxe, un 19 de outubro de 1913, nace en Rio de Janeiro Vinícius de Moraes, xornalista, diplo- mata, poeta e compositor, finado o 9 de xullo de1980.

A súa obra é moi ampla, pasando pola literatura, teatro, cinema e música. No campo musical, o “po- etinha” tivo como principais parceiros a Ton Jobim, Toquinho, Baden Powell e Carlos Lyra. Cómpre sa- Pardo, fixo da edición de La pell de brau que se ela- lientar o concerto que con Toquinho e Maria Creu- borou en París no 1963 en Ruedo Ibérico, aparece un za tivo lugar en Buenos Aires, en La Fusa que deu prólogo de Ricard Salvat e unha nota informativa lugar ao LP Vinícius En La Fusa onde se interpretou de Díaz Pardo, que, en catalán, reproduce unha car- a “Garota de Ipanema”. Ao ano seguinte repetiu a ta de Salvador Espriu na que fala da súa primeira experiencia, esta vez con Maria Bethânia e con te- viaxe a Galicia en 1934. No 1995 Ricard Salvat en mas novos como «Tarde en Itapoã” ou a «A Tonga Sargadelos fixo unha representación teatralizada de da Mironga do Kabulete» La pell de brau. Neste 1913, Fernando Pessoa publica en “A Águia” o artigo “As caricaturas de Almada Negreiros”; escribe En 1975 na galería de Sargadelos de Barcelona realí- o poema Epithalamium en inglés e O Marinheiro. Cola- zase unha exposición das láminas do álbum “Nós”. bora no semanario “Teatro” de Boavida Portugal. No catálogo figuran palabras de Isaac Díaz Pardo e de Salvador Espriu, quen di: No que respecta a Ca- “Castelao é un valor universal. Mais non hai dúbi- taluña, no 1913 nace en da algunha que un catalán pode velo e comprendelo Santa Coloma de Farners cunha emoción e simpatía particular, pola relativa afi- o escritor SALVADOR nidade dos nosos problemas cos específicos de Galicia. ESPRIU I CASTELLÓ Non teño espacio nin capacidade pra glosar, nin unha (1985 Barcelona), que por unha nin en conxunto, estas tenras, intelixentísi- ademais de ser un dos mas, ferintes e nalgún intre arrepiantes –mais tamén escritores máis significa- esperanzadoras- estampas e as súas lendas. Díxose, tivos da posguerra é un por outra banda, que o que sabe cala. Os ollos que dos poetas cataláns máis saben mirar, que contemplen, cun profundo e respe- importantes destacando tuoso silencio, esta alta lección do arte e do esprito da Fernando Pessoa títulos como Cementiri de máis enxebre Galicia, mentres Castelao nos sorrí, qui- Sinera (1946), Les hores i Mrs. Death (1952), El cami- zais con ironía, con beizos finos dende a súa ganada e nant i el mur (1954), Final del laberint (1955), Les can- serea inmortalidade” (“Grial” nº 47, páx. 148). çons d’Ariadna (1949), La pell de brau (1960), Llibre de Sinera (1963). Ademais de Salvador Espriu, nacen tamén para as letras catalás : O profesor Alonso Montero Bartomeu Rosselló-Pòrcel (Mallorca; 1938 Osona). salientaba hai pouco nun arti- Ignacio Agustí (Lliçà de Vall, Barcelona; 1974 Barce- go titulado « No centenario de lona). Salvador Espriu » a entraña- Joan Ballester i Canals (Barcelona; 1980). ble relación do escritor catalán Joan Teixidor (Olot; 1992 Barcelona). con dous intelectuais galegos Marià Villangómez Llobet (Eivis; 2002). Isaac Díaz Pardo (1920-2012) e No 1913 as Normes ortogràfiques, adoptadas polo Insti- Ricard Salvat (1934-2009). Na tut d‘Estudis Catalans, acadaron status oficial. Aínda edición facsímile que Ediciós que aparecen como anónimas, nelas tivo moito que do Castro, a editorial de Díaz ver Pompeu Fabra. Savador Espriu LÚA NOVA 5

2013 centenario de Fernández del Riego, Salvador Espriu… En 1913 nace na nosa terra Francisco Fernández del Riego (Vilanova de Lourenzá; 2010 Vigo), personalidade sobranceira da cultura galega, sobre todo nos eidos do ensaio e da narración e que adicou toda a súa vida a prol do espallamento da nosa lingua e da nosa cultura. Membro do Partido Galeguista, colaborador do Seminario de Estudos Galegos, membro do Consello da Cultura Galega e da Real Academia Ga- lega e de moitos Patronatos e Fundacións. Ten no seu poder numerosos premios, sendo tamén innúmeras as publicacións e colaboracións periodísticas: Cos ollos Alejandro de la Sota do noso esprito, Galicia no espello,O cego de Pumardedón, onde relata algunhas das experiencias vividas por Nace en Pontevedra no 1913 o arquitecto Alejandro el, sobre todo na Guerra Civil e na loita galeguista; de la Sota Martínez (1988 Madrid). De la Sota desen- o libro de memorias O río do tempo... Son tamén moi- volveu boa parte da súa carreira en Madrid, cidade tísimos os títulos como antólogo da poesía galega e na que faleceu, mais sempre mantivo fortes ligazóns como historiador, diccionarista e como autor de libros familiares coa súa terra. A súa obra é expoñente dun monográficos sobre figuras da nosa cultura. racionalismo equilibrado, que une unha intensa creatividade arquitectónica xunto coa simplicidade Outros autores nados no 1913 son: construtiva. De la Sota recibiu o Premio Nacional de Arquitectu- ra en tres ocasións; a Me- Celestino Luis Crespo y dalla de Ouro ao Mérito Crespo (Betanzos;1965), das Belas Artes e mais que ten o mérito de ser o a Medalla de Ouro do primeiro en publicar un li- Consello de Arquitectos. bro despois da Guerra Civil, En 1990 concedéuselle a aínda que polo pouco inte- Medalla Castelao. rese queda moitas veces es- Acábase de inaugurar quecido a favor de Cómaros en Madrid (Museo ICO) verdes de Iglesia Alvariño. unha exposición titula- Dora Vázquez da “Miradas en parale- Dora Vázquez Iglesias (Ourense; 2010) autora de lo” na que se confrontan obras de teatro e poesía infantil. F. Fernández del Riego as diverxencias e con- Eduardo Jorge Bosco, poeta alófono (Buenos Aires; verxencias das traxectorias de De la Sota con outro 1943). arquitecto nado tamén no 1913, Miguel Fisac. Entre Eleuterio Luaña Fernández “Añaul” (Logrosa; 1937; as obras do pontevedrés hai que salientar o Gober- foi colaborador de “Vida Gallega” desde 1936). no Civil de Tarragona, o ximnasio do colexio Ma- Mario Canda (Ribadavia; 1936). ravillas de Madrid, a casa Domínguez de Poio, o Xaquín Cerqueiras Puente (Santiago; 1987 Xuvia, edificio de Correos de León, a intervención no lugar Neda). de Esquivel e o proxecto para unha urbanización de En Outeiro (Vilamartín de Valdeorras) nace o político Alcudia. comunista Santiago Álvarez. Gómez (2002 Madrid).

A Real Academia Gallega comeza a publicar o Dic- cionario gallego-castellano (Cadernos de 16 páxinas en folio a tres columnas. A Coruña).

Este ano recibe o Premio Nobel de Literatura RA- BINDRANATH TAGORE (1861 Calcuta; 1941). Vicente Risco que se matricula na Escola Superior de Maxiste- rio de Madrid, onde vivirá até 1916, dá unha conferencia no Ateneo sobre a obra do escritor indú.

Basilio Álvarez chega en mar- Fernández del Riego, nunha das últimas imaxes súas no seu despacho en Vigo, ano 2009 nunha visita de catro amigos: zo de 1913 á Habana para re- Antonio Díaz, Quique Fernández, Xulio Couxil e Manoel cadar apoio económico para as

6 LÚA NOVA Carrete, galegos residentes en Barcelona. campañas de Acción Gallega. Alí descobre a Ramón Caba- 2013 centenario de Fernández del Riego, Salvador Espriu… nillas, prologando o seu primeiro libro de poemas. Interprétase por primeira vez no chan galego o “Him- Tamén coñece a Noriega Varela, quen escribe pola súa no Galego” de Pascual Veiga (1907 Teatro Nacional influencia os poemas deDo ermo (1920), prologando o do Centro Galego da Habana), a cargo do Orfeón da seu folleto “A Virxen i a paisanaxe” (1914), colección Sociedade Artística Musical acompañado da banda de cantares á Virxe recollidos do pobo. Publica tamén municipal, no Teatro Principal de Pontevedra. en Cuba Abriendo el surco, recompilación dos seus máis importantes mítines agrarios. O bispo Ylundain Comeza a electrificarse o expúlsao da parroquia de Beiro. tranvía na Coruña. “En esos actos de patriotismo y cultura regional, el P. Basilio Álvarez fue el clarín que despertó las almas Nas publicacións en castelán dormitadas, y llamó a la unión y solidaridad a todos cómpre sinalar ademais de los gallegos emigrados en los paises que baña el son- El aprendiz de conspirador de riente mar Caribe, para que se alistasen en las filas de Pío Baroja, Del sentimiento la confraternidad regional para la regeneración y rei- trágico de la vida de Unamu- vindicación de la personalidad de nuestro pueblo… no ou La malquerida de Ja- ”(Constantino Horta en “Nova Galicia” 25 de maio). cinto Benavente as de dous escritores nacidos en Galicia Sae na Habana (5 de outubro) a revista semanal ilus- Julio Camba: Las alas de Ícaro trada “La Antorcha gallega”, con noticias de Galicia e Julio Camba e Valle-Inclán: La marquesa das entidades galegas de Cuba. E comeza a publicarse Rosalinda e El embrujado. Azorín en Clásicos y modernos tamén na Habana “Galicia Gráfica”, baixo a dirección ten un artigo adicado a Rosalía de Castro. de Ramiro García.

Ramón Cabanillas Estatua de Ramón Cabanillas Ramón Cabanillas publica No desterro. Visións gallegas (A Habana. Imprenta Universal), con prólogo de Ba- silio Álvarez e epílogo de Abdón Rodríguez Santos. Está adicado a Avelino Pérez Vilanova, propietario Valle-Inclán (debuxo de Txan) da imprenta. Na Real Academia Galega consérvase un exemplar coa seguinte dedicatoria “A Pepe Fon- Boris Pahor naceu un 26 de agosto de 1913 en Tries- tenla. Nesta páxina falta un título i un nome-o teu. É te cando aínda formaba parte do Imperio Austro- meu propósito que este aparezca na primeira do meu húngaro. Unha de sus obras máis sobranceiras é a segundo libro. Non me esqueceréi nunca de que ti fu- novela autobiográfica Necrópole onde reflicte a súa che quen decidíu miña vocación e meu casamento do experiencia nun campo de concentración.Unha vez idioma pátreo (19-04-1913)”. rematada a Primeira Guerra Mundial, Trieste, a ci- En carta a Manuel Sánchez Peña (30 de marzo), es- dade natal de Pahor, foi anexada por parte de Italia. cribe Ramón Cabanillas: “Acción Gallega culminará O escritor, sendo da minoría eslovena, presenciou con un éxito loco. (…) Este incomparable Basilio, que sendo neno como en xullo de 1920 a casa da cultura en un mes lleva pronunciados 15 discursos, tres con- eslovena desa cidade era incendiada polos fascistas ferencias y no sé cuantos espiches; que aguanta el tor- . Cando estaba na escola, Mussolini prohibiu o uso mento de 25 visitas cada día y otras tantas cada noche, do esloveno. y que ha tenido tiempo para escribir 1000 cuartillas, es un santo, un apóstol, un león rugiente, un capitán, un Nace tamén este ano orador admirable, un escritor excelentísimo, un juez Albert Camus (Arxe- implacable, todo en una pieza, todo completo, todo lia; 1960 Villeblevin). dentro de una belleza, de una gallardía y de una dia- Guillaume Apollinai- fanidad, que causa admiración ante el milagro. (…) re publica Alcoholes, Sólo por eso me enamora Acción Gallega. Está com- Marcel Proust: Du côté pletamente a tono con lo que llevo dentro. Y no me de chez Swan, primeira asusta nada. Estoy deseando el día porque Acción novela do ciclo A la re- Gallega acabará por ahí, no lo dudes- en que vayamos cherche du temps perdu e al monte con los campesinos. ¡Figúrate! Antes que el Thomas Mann: Morte catarro, la hematosis etc, resulta hermosísimo morir en Venecia. de un balazo, cara al sol, en medio del agro, dejando LÚA NOVA 7 allí la sangre fecundadora de amor a la tierra y odio a Azorín los caciques”. O reincidente retrouso da dor Cruz Martínez

de posesión. Machismo, violencia inaceptábel, agocha- do baixo a falsa aparencia do amor. Sentimento que te coarta, subxuga e te converte nunha mera propiedade e subsistes apegada á porción dunha laranxa agre. Muller encadeada, incapaz de romper o duro xugo que a aniquila.

Amar, algo que semella tan sinxelo, pode trocarse nunha pena de morte. Nunca ames ata o punto de perder a vida. A vida é o máis importante que posúes.Porque o dito “Quen te quere ben, farate sufrir” é simplemen- te unha apoloxía do maltrato. A extinción neste caso, é desexábel, mais non conseguimos ver a luz ao final do pedrallento camiño. O noso, sempre foi un colectivo oprimido, contra o que se cometeron e se seguen a cometer inxustizas, vulnerándonos a cotío os dereitos máis básicos.

Percorremos as rúas coa dificultade de transportar pe- xos arredor dos nosos febles nocellos; pero a forza da A nosa face é a de todas elas. Acubillamos na retina rabia imprime dignidade nos nosos brazos, nos nosos todas as discriminacións, as fendas abertas que nos pés, para continuar coa loita e rematar con esta pezoña encoran aos precipicios non superados.Intactas mago- maldita. Tan instaurada está na memoria colectiva que, aduras, proxéctanse nas imaxes veladas que aínda nos ás veces, semella unha tarefa imposíbel a de reeducar representan. Impresas nun lenzo rillado, descritivo, unha sociedade desigual e inxusta para connosco. Hai cun arrecendo acedo de monecas e pintalabios. O sorri- vestixios do pasado que se resisten a desaparecer. so perfecto, encádrase no clixé dun pretendido precep- to de diferenzas. Intencionadamente fannos vítimas: as leis, a igrexa, o chauvinismo masculino… Vivimos unha similar situación, cando baten nunha, bátennos a todas. Non podemos obviar as mancadu- É incomprensíbel, mais nesta altura, as estatísticas ras que nos restan vida, a dura realidade é un inferno, din que o maltrato contra as mulleres está a crecer cepo sobre unha cama, unha ara de sacrificio.As feri- entre os máis novos, isto non é nada alentador. Esta das márcansenos na pel coa dor insoportábel da chaga certeza,apreixa aínda máis, unha alerta de emerxencia que deixa o ferro que queima a carne da egua, marca enriba do noso sexo... Xosé María Díaz Castro, elixido pola RAG para as Letras Galegas 2014

Xosé María Díaz Castro (Guitiriz, 1914-Lugo, 1989), que asina un único poemario, “Nimbos”, é o autor elixido finalmente, dentro dunha pugna na que estaban incluí- dos Ricardo Carvalho Calero, Xosé Filgueira Valverde e Fiz Vergara Vilariño, pola Real Academia Galega para ser o homenaxeado do 17 de maio do ano 2014, data na que se conmemora o Día das Letras Galegas. A RAG quixo así facer coincidir esta homenaxe co centenario do nacemento do autor de “Nimbos”, obra de gran influencia na poesía galega contemporánea. Formado no seminario de Mondoñedo (Lugo), aínda que non chegou a ordenarse, a súa poética clásica re- flexiona sobre a existencia do ser humano, a relixión e a natureza. “É un poeta clásico e telúrico”, subliñou o presidente da Real Academia Galega, Xesús Alonso Montero, á hora de definir ao autor ao que este ano se dedicará o Día das Letras Galegas. Díaz Castro abandonou o seminario en 1936, meses antes do comezo da Guerra Civil, e pasou a exercer entón como profesor de Ensino Medio en Vilagarcía de Arou-

LÚA NOVA sa (Pontevedra). 8 sidente daXunta Pre-ex o daba lle que sentido do raíz a día, seu no Mella, Carlos matizou e puntualizou que na senón Fraga, facía Auto-Identificación tal da que termos nos non tificación: Auto-Iden- a e Identidade a esencia en é que ao tocante Pobo, noso do cidadanía na Identitaria Galega Colectiva de falta a que cousa outra é non que e ción unha sequer traxedia si histórica, na que xa o Códice Calixtino ou facía men- conflito un é Galiza para que tendo en- que no centralo Quería poño. o iso ver,para a moito ten que malia educación, na só tema o focalizar espazo neste eu quería non Mais vixente. e campante rampante, absolutismo un por dilapidada ser a está e foi pedagoxía a entender de xeito e metodoloxía, filosofía, súa a que os -xusto ben! Home tráxicamente). asasinado Guardia i rer Horace Mann entre outros (eu engadiría aquí tamén a Fer- ou Paine, Thomas Russell, Bertrand a Ríos, los de Giner a Rousseau, a Locke, a Comenio, a se filme non tal no que menciona ortodoxos, os Din, actualidade. a até trado ilus- despotismo o dende educación a é que do conta boa dá que (?) rigor de falta por ortodoxos pedagogos gúns poral- criticada Prohibida” Educación “A filme un Hai Mundial. Orde Nova da feudais grandes dos ben para acentúan se que senón vixentes, están só non que ) anteriores mesmo Wert e Lei a véxase ( días nosos os até dominante poder do interese do servizo ao civil vida a para quer pensamento); libre o esnaquizar a e creatividade coa rachar a tista nado no 1913, mecánico e homoxeneizador, tendente condu- (sistema guerra a para quer dominante: poder do servidores fieis seren para docentes propios aos e nenos aos domear pretensiónera prefabricadas,a xa disciplinas diferentesdas xénese da e fondo do explicación na entrar que máis onde encargo, por como disciplinaria, e mética mi- aprendizaxe nunha formados foran alumnos os que a tendente regrado Universal Educación de tipo un lou rexenerador,xermo- e igualitario progreso dun de orde novo paraugas o baixo onde, XVIII, o despotismo Século no ilustrado significou que do culturalmente e triais, xa ben marcado maormente dende as Revolucións Indus- estar parece alienación de proceso O naturais… mesmo ou Estados, dos artificiais menos ou máis fronteiras das riba por Mercados: dos servizo ao Universal e soa unha formar para conta, darnos sen case derretendo, vaise de; Humanida- a conforman que pobos dos esencia a é que da cuestión a único, pensamento o e ción novos xeitos de vivir que nos están a impor coa nos globaliza- trocas, e globalización de convulsos tempos Nestes no Identidade Conciencia encaixe de Galiza nun entorno marxinal; dada a arbitra- a dada marxinal; entorno nun Galiza de encaixe Cuba, OLP, etcétera; é percibido, pola cidadanía, como un de PC Polisario), (Fronte FP Portugués), Comunista tido (Par- PCP o convidados como aparecen cal na Quintana, deborralla) na Xullo de 25 augas o anos os todos representando vén se en que fica praxe (na escenificación Esa auto-estima. nosa da carencia a máis aínda acentúa isto e non, ou queirámolo movemos, nos que no occidental peo caso galego, porque están fóra do eixo socio- cultural euro- no paradigma como pórse de deberan non Internacional, contexto proldun a manter poidan se que solidariedades Venezuela.das agora marxe mesmo Ao ou Cuba, lestina, Pa- Polisario, Fronte liberación: de movementos sentan repre- e representaron que brincadeira na xogar de mor por cousas, entreoutras logo, que Xa afúndese. augas, fai de ou Propia, Identidade de Galega Colectiva Conciencia A mergullados nunnihilismo enmascarado. mentres os feligreses andan esparexidos, orfos de gurúse púlpito no só fican que igrexas nas cregos aos pasou lles como pase que suceder pode Daquela, diferente. ben sa cou- outra é praxe na que mentres manido, ideario un a torno en xogar- a estase -e Xogouse europeo. ámbito Estado no sen nacións noutras ou Catalunya Euskadi, cia, Esco- anda), e (érguete Irlanda en sucedeu como País de canalizar -ou mesmo impulsar- un sentimento de orgullo soubo se non que entendo Auto-Identificación da terreo no ben, Ora cultural. no como político plano no tanto sor predece- galeguismo ao respecto con cuantitativo e tivo cualita- avance importante un significou e sociais loitas moitas pilotou días, nosos os até chega tardo-que e franquismo no forneceu que actual, Galego Nacionalismo O ción, etcétera,queopoidaxurdir denóspropio. comunica- de medios ensino, vía centralismo, do vén que conta todoo téndose máisen dependentes, subsidiarios e ren;seriamos non só nós por que… de e Madrí sermos ao con ese pensamento inducido no que a capital de Galiza é desprezode nosos valorespolos conclúe que identitarios no pobo, na cidadanía. callan Existe un complexo nin de inferioridade e callaron non que sucede pro calquera, de os coma verosímiles máis ou tan mitos seus os tén mén ta- Catalunya, e Euskadi Estado do Históricas Nacións as como tal Galiza, ditador. do morte a dende goberna nos que Cánovas-Sagastiano bipartidismo polo promovido e alentado latexantes, aínda Catolicismo”, “Nacional do e Patria” la de Unidad Sagrada “La de nobelo o formar xeito desmesurado con toda a intencionalidade, para con- de alimentan se que exemplos uns poñer por - fútbol ao tocante Roja”- “La ben ou lingua, a é que no Cervantes peador,propioo e Colón Matamouros,Cristobo Santiago Cam- Cid El Covadonga, de o como mitos logo, que xa Velaí,Filipinas. e Cuba de colonias perdadas trala énfase máis con readaptación nova unha tendo días nosos aos chega que e Católicos Reis dos absolutismo co xa arranca No Estado Español creouse unha mitoloxía artificiosa que kike deVidal Navia Camiño andado , asumida polo común da cidadanía: da común polo asumida Galeguidade,

LÚA NOVA 9 10

LÚA NOVA cneee d Clciiae aea o xeir en e Exterior especial en Cataluña, así no como as novas dos de interese Galega social divulgación e Colectividade da da o aconteceres é 1996 e 1995 anos nos emisora nesta emitira se xa que Programa do principal contido O Galiza enRadioCornellà. en Sempre programa o realizan tamén que na Entidade da da socios son programa do equipo do soporte compoñentes os e co ademais Fernández conta Asociación Cultural Galega Manuel Rosalía de Castro de Cornellà programa Xosé O Lemos, Montes. de e terras Beiró, Masito as pintor, desde e xornalista do Padrón desde Cataluña. Destacar a participación como correspondentes e cultural en galega colectividade da as social, como así Galicia de político interese de novas as debullando cun Cataluña van e xunto Galicia desde Galiza, que colaboradores en de equipo Sempre Couxil, programa Xulio e do Cataluña, director en aquí radio na galego en falar e foi emitir de xeira nesta que comezou que primeiros de persoa dos unha director, proxecto como López este Fernández adiante levar divulgación da Cultura Galega en Cataluña de son Armando encargados Os “Galegos noBaixo”. de Boi galega, lingua en San radio de programa de o Llobregat, municipal emisora da ondas desde emítese as 2012 de marzo de 13 día o Desde encerrollarse logo, para papel; o ante demagóxico todo, de sobor e doutrinario, dogmático, discurso cun dadanía O dolle aínda outros máis probes e superpoboados, tamén-. bos, nacións etcétera. -como os antes subliñados engadín- po- dos migracións polas basicamente formado esté que aínda distintas coordenadas e dialéctica noutra móvese urbes, grandes das arrabaldos nos miseria coa e pobreza chamado Cuarto Mundo, que se debate cada día máis coa O economicamente. desenvolvidos máis países dos cerne no dan se tamén desacougos e desigualdades estas Pro, oligopolios. grandes dos servizo ao organismos doutros provocados Troika desequilibrios e da imposicións polas e Potencias dos Grandes polas mor por sociais dades que están marxinadosesofren asconsecuenciasdasdesigual- aqueles con suposto, por Mundo, do Pobos os dos to- con fraternidade a ou solidariedade a é cousa Outra noso paísdendeunhaperspectivaxeopolítica? qué transcendencia pode ter que non sexa negativa para o por facelo: venezolano, de caso no E galega? nación a recoñecen exemplo, ou cubano goberno o Acaso comúns. semellanzas certas haxa que malia Mundo do latitudes noutras existe que do distinto ben Occidental, é pertencemos, Europa que á da cerne no existir poidan que mo imperialis- ou colonialismo o dicir, Quer diferentes. tos confli- e problemáticas seren ao mutua correspondencia unha de inexistencia a tamén dada e ideolóxica riedade Camiño andado... non se pode amosar ante a ci- a ante amosar pode se non Galego Nacionalismo GALEGOS NOBAIXO Armando Fernández(nocentro) XulioCouxile Antonio Díaz escoitar porinterneten: pode se tamén Boi, San Radio FM/ da 89.4 diferido, dial no en 12 a 10 de domingos os e directo en O programa emítese tódolos xoves de 16 a 18 horas, de interese no eido cultural, musical, deportivo, social, etc. cultural de Cataluña e Galicia, con entrevistas a personaxes ro einconsistente. Sentido Identitario ficaría sen forza e esmorecería eféme- ese sen sociais loitas diferentes nas logro calquera Pois, alá do que poida ser ou representar unha loita social máis. esa de mensaxe súa faga e asuma cidadanía a que procurar e mesmo achegar de quen sexa que Movemento dun logo, que xa Precisamos, nosa. é que senón Estado do centralismo do precisamente é non culpa a caso, neste ben; camiñar poderá non perna unha falta lle galego nacionalismo ao tempo e se Daquela, existe, anos. de pico e trinta en artellalo non para houbo practicamente CIU, ou PNV tipo do moderado” “centro de chamado nacionalismo certo o menos que é non importante, político peso un en tén Galiza esquerdas de nacionalismo o que, certo é ben Si musculatura ásúaidentidade…xanoncola! dá lles e promove que burguesía unha teñen Euskadi ou Catalunya que de manido, tan conto, O Catalunya. e di de Portugal, ou mesmo dentro do Estado Español: Euska- Norte Bretaña, Irlanda, Escocia, ser poden como natural entorno noso do Pobos e Países cos económico-culturais política deberamos mirarnos e afondar máis nas relacións sición da oposición. Porén, entendo que na estratexia xeo- no deserto da marxinalidade de sermos eternamente opo- de propia como pobo e como colectivo humán. É predicar se logrou unha Conciencia Colectiva Social e de Identida- non cando denunciamos”… “nós esiximos”, “nós mos”, protesta- “nós do corporativista case burocracia nunha www.santboi.cat/.../CEEF47EC57C53B44C1257 http://galegosnobaix.blogspot.com/ ou Mail: [email protected] se cadra, máis cadra, se Colectiva; Galega Identidade Existe unhaestaciónbaleiranomeusubconsciente Estamañáesperteicoamirada introspectiva que teimaenfixarsecomaunhacalcomanía a realidade semellaserunvagónpantasma que percorre senlleiro osaccesosdotempo conservoagochadoobilleteda incerteza e medranargumentos que críaafastados A imaxeduntren pérdese nohorizonte Escacha comounhafolerpaeesvara Viro osolloscaraasvíasdoantonte bate nestemeucorazóndeinverno varada fronte aosmeusnaufraxios que posúeacorgrisdamelancolía cunha precisión exacta,minuciosa anos da tremenda soidadeque sesente ante acertezadeser, apenasnada Este pensamentodéixamexélida 27 ou eraunhabágoaimpertinente faino ávelocidadedunlóstrego nos compartimentospolanoite que abríaoceodoversotriste? pendurada dasmiñasmeniñas CONTEMPLO OPROCESOINEVITÁBEL DA DESPEDIDA que avidataméndesaparece Son unhafiguranteinvisíbel Paso polasestaciónsdavida Os fotogramassucédense certame depoesíaenlinguagalega unha vellamaletafálame Só seiconseguridade iso éalgorecorrente cara osraísdeferro Áchome noreverso Pero, acasochovía enasmiñasmans e atépedanéboa inevitabelmente Venme ácabeza que enocasións Mais, ásveces ao meucarón e eu,voume

esquecidos desaparece petrificada abatida **** **** **** **** **** **** 2 3 4 “Rosalía decastro” Autora: CruzMartínezVilas 26 edición2012 1º premio que habitantrémulasnahumedéndoiris a inequívocatemporalidadedaspalabras Achégome aoconvoiqueagarda quedo espértame dunflashbackpersistente Pegadasincrustadas nasplataformas o sonmonocorde dosaltofalantes a xeadaqueparalizaosmeuspés mais existeunhaestrañatristeza que quizaissexaahoradepartir Contemplo oproceso inevitábel que decorren astristesmeixelas que decorren astristesmeixelas polas agullasdosinxeloreloxo Porque aspegadasincrústanse falandemúltiplesexistencias e iniciountránsitoorientador todas asferidasdasausencias Camiño comaunhaautómata son unhainvenciónnecesaria falan demúltiplesexistencias chantado naparede depedra dos laiosquemepercorren de descoñecidosviaxeiros ollo ofrenético deambular Elas,vaganentre chuvias Elas, vaganentre chuvias As horas,probabelmente e nonesquezobotarman sempre quemeausento Tras ovidro daxanela nesta efémeraestadía que miradeesguello e confirmanapel case persecutorio nas plataformas Ás miñascostas Non seiporque Intérnome nel da despedida dosadeuses dos adeuses e descubro Ou non? e dóeme **** **** **** **** **** **** **** 7 5 6

LÚA NOVA 11 certame de Poesía Rosalía de castro 2012 26 edición 2012 2º premio - Autora: Yolanda López López

NECRÓPOLE DE SOÑOS

A ANFITRIOA que vai apalpando os meus dedos enchoupados Un enterro cruzou polo meu cerebro nas ondas do malvivir. no espertar do teu peirao. A libélula xa non pousa a melodía sólida A porción da túa cabeleira, miña Emily, da distancia inacabada. abriu as contras de meigallos que nos levaron Sensacións sublimes que me levan ao soño de Fisterras profundas, á tortura de rubir Cumbrias remotas onde as fillas de mares alporizados foxen até acadar nuboeiros a contraluz. entre a escuma do argazo e o ceo sombrío. Os meus nodelos tocan brétemas violáceas Rosalía agarda por nós, anegando mares cintilantes. entre ruínas e cartas solapadas polo sangue da súa dor, Mulleres gatuñando xanelas nas lembranzas de Cocteau, nas ribeiras do Sar, coa lúa descolorida ao fondo, ollándome de fite. coa lápida colgando do corazón estranxeiro, Espiñas que rabuñan as meixelas de versos ardentes, estranxeira na súa patria coma flores no meu van. que vai afundindo coma un lume fuxitivo… Feros ollos aos que me pecho Pasade, follas embalsamadas na incontinencia de páxinas que acudides a min que falan a través dos meus beizos aterecidos, para serdes herbas mouras, empurrándome cara ao órgano da memoria. murmurios desconsolados mais guerreiros, Ritmo, pálpito, movemento lento cara liñas PASIONARIAS que ensaian no silencio de sinfonías nas que me agocho libre... imaxinarias, coma unha vogal saíndo dos dedos de Gamoneda, viúvas de vivos e de mortos, coma a terra liberada no corazón de Berger. emigrantes da fame e da discordia, Aínda non caín da atalaia salgada. M’enades loitando nos campanarios da pobreza, Que a espada do infortunio non me crava nas entrañas. que a vosa morriña alumeará futuros Non morde o mar, nesta semente fragmentaria, algún día! malia ser iceberg flotando Ollade ao lonxe, é ela, Virginia, con Mrs Dalloway, na ebriedade das sombras. coma unha bolboreta branca, flor crebada e sutil, E este anceio liberado, nena golpeándose dende a torre do abismo, “fuxir da desmemoria en que me perdo / e así corre to the lighthouse, e me arreda do sol. Abrir as portas / mollando as súas pálidas fazulas e os pechados postigos”. nas ondas salvaxes e opulentas, Collidas da man. tirando coas pedras cupables do delito. Coa poesía de Pura Vázquez bebendo E todas veñen achegándose. do argazo do Atlántico. Campoamor coa urna da xustiza E o Caribe vixiando ergueito Pizarnik coa corda da rotura. na tinta do espello e do esplendor. As irmás Brönte entre cumios treboentos. Xa non firen os cravos bambeándose As vosas palabras cruzaránse no remuíño veloz nos meus pés de serea muda. da tinta e da folla nova, Agora nado polos rueiros do meu xardín interior porque cantaredes himnos labirínticos …devalar… na pureza do sentimento, do pálpito, e chego á Serra da Capelada coas escamas da memoria vestida de culturas enriba dos meus ombros. que conflúen entre versos eternos, Pedraios sobre outeiros perforando liñas, tradicións transcendentais que perviven para nós. louvando a beleza sobre o peito. Impregnareime do voso perfume lírico e sagaz, As conversas de Bloomsbury habitan abroullarei na grandeza de sabervos as ondas da nebulosa literaria, en cada illa concéntrica na que respiro, mentres Vanessa Bell prende campás coma unha liña aventureira danzando co seu etéreo pincel. entre góndolas e barcos de cristal. A escuridade lanza o vento sobre min. A caveira da dúbida será miña, Achégase o trebón desde os Andes nevados. e non precisarei de Hamlet para ser quen son, E Longfellow descende-estrela fuxidía anfitrioa a facer terra e vento. cara a lápida da inmortalidade. Porque entre a ramaxe da camelia e a anémona arrincada, Excelsior quere ler o paraíso artificial a miña forza erixirá concertos, e os pétalos do mal. a raíz da MANDOLINA LITERARIA A man segue a escribir na onda mareira. esculpindo versos profundos na discordia, E o Fauno de Mallarmé agocha a febre do crepúsculo, porque eles “Ladraban contra min, que camiñaba / oídos sixilosos escoitando a Rosetti imaxinar… cásique sin alento, / Dúas nenas-ninfa sairán dunha arpa melómana- sin poder co meu fondo pensamento As Golden Apples de Welty comen da lúa vella. / i a pezoña mortal que en min levaba”. Yeats contempla panos de ouro e prata con sabor a mazá entre follas afogando no mar. ALBUM DE LÚA E VENTO Mar na man, man no mar entintado “Man que escribiu no mar”. na palabra do verso rosaliano, Lóstregos dormecentes afastándose dos meus peitos, aroma de rosa na boca, paseniñamente, e o sopro do vento axexar pálido nas veas, engulindome por dentro, e lía, lío, leo coa túa fonte de poeta, ás aforas da pluma pendurada da bágoa coralina corazón creado na concupiscencia do abismo que vai crebando este silencio, e do puñal. 12 LÚA NOVA certame de Poesía Rosalía de castro 2012 26 edición 2012 3º premio - Autor: Anxo Mena Rodríguez

VOU DEIXARME DE ESPIRAIS

Vou deixarme de espirais E esta vez non que esta xa ma sei que neste engado xa de recreacións case circulares da historia me piquei ou por esta malla collo e xa que me meto tan case como o propio movemento. seguro que nesa fina do medio non me enleo ou que da igual que me cerquen que por riba sempre hai Mais vou falar dun bucle, que percorremos saída e eu non son un peixe deses do montón como intermitente os que veñen no copo do arrastre que mira ti que se buscando del o vector tanxente que me saque ve de lonxe a rede camiñando cara a ti e eles veña a (ou nos saque). meterse que será vicio digo eu porque por outra cousa non o entendo e xa estou dentro e no montón fasme Quizais quede no poema esta decisión ou sentir único consecuencia do xiro ou seguimos picado e seguimos enleado estando cercado variando o tempo de volta á xira. arrastrado.

E hoxe volvo estar diante túa, aquí, os dous, e falamos E aquí volvemos falar os dous do suficiente e do aló. por exemplo Falamos sobre o anterior e o que estar por vir de amor. como se xa o coñeceramos deixándonos sorprender na orixinalidade de cada Que si, que tamén é ciencia o amor, e hai explicación curva continua racional a esta irracionalidade de volver e estar diante tomada iso si túa, nunha velocidade diferente por volta. outra vez falando de amor, Coa mesma confidencia que parece que non se pode falar de amor sen repetilo solidariedade e non vai ser por non repetilo, aínda que sobre. das veces anteriores.

Volvendo a discutir do mesmo Que eu si que si que sempre que algún ten que ser do mesmo xeito no que discutimos nunha outra volta o intre e o lugar e un espazo e unhas coordenadas anterior ao bucle ou na mesma volta, nalgún momento que o intre preciso foi o que nos a anterior, xusto antes de que volvésemos tropezar fallou sempre e témolo que encontrar e que se antes xusto de estar no intre de xa esquecerte volve(mo)s e porque che proe o saber ou o manexar e notei na meixela o tirón da túa seda. que se volve(mo)s a facer o de sempre e porque non Aínda logo, como a derradeira vez do penúltimo che convence o tentalo pero próeche e vaia se che proe intento no que che proeu a incerteza da permanencia esa curiosidade que vexo agora nos teus ollos que me en estacional ciclo. miras

Caín, pra despois na túa nasa de cerco e enmallado mira que tes bonitos os ollos nos trasmallos de pano fino dentro de cada recuncho, nunha metade, ou en máis e serían teus atopármonos que o son xa que camiñ(o)amos neste bucle. agora que te miro Qué pareces patrón/armador! e eu mariñeiro, antes e pero vaia..... no xiro, non como cando saio/saes/saímos noutra ou na mesma volta. Que todo o bucle pode durar unha hora Ves na sonda o intre no que conecto tentando unha noite contactar de novo cunha espiral curta de historia case ou só un tempo máis, igual repetida, polas velocidades diferentes, xa sabes peixe que é relativo o tempo aínda que isto poida ser unha verdade absoluta. e veña outro ou o mesmo engado, e o bombardeo de artes nas que resabido, nunha ou en todas E digo que me vou deixar de bucles, volvo caer comezando/continuando a xirar. do teu que as espirais son só as do teu cabelo, outra historia. LÚA NOVA 13 IX Certame de narrativa ROSA REBOREDO 2012 Autor: Tito Pérez Pérez

ENSAIO ENCOL DA LIBERDADE PSEUDÓNIMO- ESPARTAC

A muller rilaba nunha codia de pan rechumido. A Alguén, dende a rúa, andaba a berrar. No prin- muller rilaba nunha codia de pan tan rechumido cipio, non se discernía o que. Despois, soou algo que na súa superficie escintilaba o verde pedra- así: pómez dunha pinga de mofo. Na mesa, baixo - LLIBERTAT! a súa graxenta queixada, un anaco de touciño compuña o resto da vianda. As súas mans, re- A familia, seguiu comendo. O berro escoitouse cendentes a algunha caste de miasma mesturada máis próximo, máis forte, con máis ansia. con allo, ennegrecían por intres ao longo da pel - LLIBERTAT! áspera, engurrada en estrías fondas como bura- cos cauterizados. O seu rostro era aínda belo, un A nai escoitouno desta volta. Deixou de comer. rostro de muller en idade merecente e cute ter- - LLIBERTAT! sa e pálida. Sobre o fuciño, unha pelame grosa emerxía desafiante, e resaltaba aquén duns ollos O berro estaba case na porta. A nai ergueuse e bi- de donicela en asexo e duns beizos brillantes e cou os fillos, un por un, con agarimo. carnosos. Entre machicada e machicada, na súa - A onde vas mamai? -dixo a maior, a de doce mandíbula de boneca se apreciaban unhas can- anos. tas ausencias dentais aquí e aló, que salientaban A nai non respostou. A nai dirixiuse cara a porta a súa rudeza e a fornecían dunha sensualidade chea de fendas e cravos que pechaba a estancia. deshonesta, se cadra cruel. Tiña un pelo escuro e salvaxe, despeiteado en guedellas medio pegadas - A onde vas puta? -dixo o home, poñéndose no unhas ás outras pola lorda e polo desleixo. Os fa- medio. rrapos que vestía, colgantes como estalactitas pe- A nai ollouno, semellou recuar. trificadas pola cotra, tapaban como ao chou o seu corpo branco e fermoso, case virxinal, deixando - LLIBERTAT! patentes as partes máis pudorosas e cubrindo con O berro repercutiu canda eles, nas súas mesmas cautela de beata as menos comprometedoras. Al- orellas. A nai pancou no home, cun golpe tremen- gunha mazadura diseminada en torno, nun peito, do. O home caeu bébedo e feble. A nai abriu a no brazo, canda o pescozo, acentuaba a albura do porta e saíu. conxunto e realzaba a figura, que, dende a esca- seza, emanaba xovialidade no medio da estancia Coas súas propias mans, axudou a montar a ba- miserable. rricada. Había algarada en Barcelona. Pouco despois, no entusiasmo, uníuselle o seu home, mes- Alén da mesa, unha cadeira e un tallo, palpa- mo os cativos. blemente corroídos polo caruncho, compuñan a enteira moblaxe. Un coitelo case desvencellado Dúas horas despois a nai morreu, no fragor da polo mango e tan melado como se dunha ferra- pugna. Un cascote de metralla esnaquizara o seu menta de sílex se tratase, servía a un home pe- peito branco e fermoso, case virxinal. A algarada ludo para esmiuzar unha cascuda que había uns fracasou. O home logrou fuxir. Morreu de cirrose intres tentara atacar o arenque salgado que se meses despois. Os nenos ficaron orfos. Non todos dispuña a deglutir. Sentados no chan do habitá- sobreviviron. culo, de dimensións escasas e paredes sórdidas, Hai máis de cen anos xa destes sucesos… catro cativos, dous nenos e dous nenas, de idades * entre cinco e doce anos, rilaban cadanseu dimi- nuto anaco de pan balorento. A maior, unha nena Os beizos vermellos, pasionais, facían xogo co de doce anos e cabelo moreno resplandecente de vestido aberto en escote. O cabelo da muller, on- vitalidade, sostiña un neno de teta que durmía deaba fulgurante como un mar negro, e se pousa- entre un béldrago sucio e cheo de pegóns. Unha ba derriba dos seus ombros con suavidade de botella de augardente, presidía a escena dende o pel de armiño. As cellas esguías, tracexadas con

14 LÚA NOVA mesmo centro da mesa. esmero de cirurxián, enmarcaban unhas perfe- IX Certame de narrativa ROSA REBOREDO 2012

bas de longura e volume inusitados, e uns ollos - LLIBERTAT! que arrebolaban derredor innúmeras muxicas de A muller puxo cara de susto ao distinguir clara- displicencia e de sopor. As mans, dondas como mente o berro. O home sorriulle, como restándo- o veludo, impolutas, coas unllas pintadas dun lle importancia á irrupción. vermello tan rechamante como o dos beizos, ter- maban dun garfo e dun coitelo prateados, case - LLIBERTAT! inmaculados de tan esplendentes. Aloumiñán- - Cariño doos con mornura, a muller remexía nun prato rectangular, decorado cunhas listas azuis e ama- O home primeiro colleu a man da muller, tentan- relas ao seu través, e seleccionaba os anaquiños do tranquilizar o seu abraio, e logo agarimou a de lumbrigante do seu salpicón, separando cun- súa fazula. chas baleiras de ameixas e refugallos varios do- - LLIBERTAT! utros bechos e mariscos. Así, con parsimonia e desinterese, introducía na boca, de dentes tan ben De súpeto, a parella ergueuse das súas aveluda- axeitados como as pérolas dun colar, a meirande das cadeiras e ficaron estupefactos observando enxunlla do manxar, descartando, hábil, legumes como, a través da cristaleira do restaurante, dous de acompañamento e outros sucedáneos menos homes uniformados en azul escuro e gornecidos gorentosos. de casco e botas altas, atrapaban un rapaz de me- lenas en rasta e roupas frouxas e gastadas e batían A súa pel amosábase tostada baixo a leve ilumi- no seu torso coas porras ata dar con el no chan nación do local, e o vestido vermello embutíase e inmobilizalo. Case agónico, o rapaz aínda tivo na súa figura, realzando as curvas do seu feitío e arroutos para un último berro: elevando os contornos. De cando en vez, deixaba os cubertos nas beiras do prato e mollaba os bei- - LLIBERTAT! zos nunha copa medio chea dun líquido dunha Outro fungueirazo pechoulle o bico. Os unifor- turbidez transparente e lábil, deixando unha sutil mados termaron do seu corpo case exsangüe e marca vermella nos seus bordos. No restaurante, levárono preso. reinaba a quietude e o ambiente era agradable, Había algarada en Barcelona. Unha multitude ob- mais quizais algo ríxido nos seus afectados pro- servaba a escena ao lonxe. Algúns berraban: tocolos e vestiarios, propios de xente de máis pro- nunciado avoengo e pecunia. - LLIBERTAT! En fronte da muller, sentaba un home de aspec- A parella volveu sentar. Pouco despois pediron to pulcro e maneiras sosegadas. Entre os dous, un xeado de limón e un café con xeo. Ía moita ca- unha mesa non moi grande, cuberta cun mantel lor. Cando chegaron á casa alugada na que mora- límpido, que semellaba apenas acabado de lavar, ban, decidiron formalizar. coroada no seu centro por unha botella de viño No día seguinte foron ao banco. Saíron ledos, branco, albariño, e un xerro de vidro transparente amañaran o empréstimo que precisaban. Merca- con rosas vermellas. ron coche novo e apartamento. Polo momento Dende a rúa, semellou que algo se zarangoleaba, non pensaron en ter fillos, demasiados gastos. achegándose veloz ao restaurante. Uns meses máis tarde ficaron sen traballo. Pa- rados. Non houbo xeito de que atopasen outro - LLIBERTAT! choio. Os comensais apenas percibiron a novidade dun O banco non consentiu máis. Reclamou o emprés- murmurio. Cadaquén seguiu degustando as súas timo. Foron desafiuzados. A débeda persistiu. refeccións. Poucos saben que será deles…

LÚA NOVA 15 16 Calçotada Cabalgata Entroido

LÚALUA NOVANOVA actividades daEntidade Excursión á neve programa deactividadesparao2013. 2012, aprobadofoi que o como así unanimidade, por exercicio do contas de estado o sentou pre- Directiva Xunta a que na Ordinaria Xeral Asamblea a celebramos febreiro de 25 día O Asamblea Xeral organiza polasprincipais rúas dacidade. o ConcellodeCornellà que cipou naCabalgata parti- grupo noso o ademais baile, logo e ción tradi- de xantar un xente, de ateigados tiveron es- entidade nosa da locais os ano, cada como O 10 de febreiro celebramos a festa do Entroido, Entroido ducto noaltodoOrdal. pro- deste sona de restaurante nun xantar un cidade Villafranca del Penedés e polo mediodía a visitar a excursión Unha calçots. os son como deste popular manxar da gastronomía catalana temporada da comezo de celebración á timos lçotada. Nesta ocasión un grupo de socios asis- dade amiga, Cornellà per les Dones, nunha Ca- O día 2 de febreiro participamos xunto coa enti- Calçotada de agasallosparaosgañadores. entrega a e participantes tódolos entre xantar cun xornadas as rematando etc., Dominó, tas, Lecer,de Car-Xogos de anual Campionato nal tradicio- do quincena primeira na Celebración de Reis, participando na Comezamos o ano 2013 coa celebración da Festa durante oúltimoano. branceiras que a nosa entidade levou a cabo so- máis actividades amo- das escolma unha queremos sar revista da sección Nesta tividades deportivas. ción de seminarios formativos e diversas ac- celebra- a como así Molina, La de Estación na esquí de pistas magníficas das gozando e relaxándose forzas repoñer para Catalán Pirineo ao escapada unha organizaron de entida- da danza e música de grupo do zas Durante unha fin de semana os mozos e mo- Excursión áneve Cabalgata de Cornellà. Homenaxe ás Donas na Entidade

Día da Dona Mnouchkine, Eva Perón e Margarita Xirgu ata os días actuais con actrices como Laura Muñoz, entre outras, de todas elas Joaquín Daniel fixo unha lembranza e significou a importancia de cada unha no seu tempo que lle tocou vivir.

No remate da conferencia o cantautor Alfredo González ofreceunos un recital no que interpretou cancións do seu repertorio, que arranxou para musicar a obra de teatro “Os vellos non deben de namorarse” de CASTELAO que, des- Día da Dona de hai un ano ten en cartel o grupo teatral “An- O día 8 de marzo conmemorouse o Día Inter- doriña” da nosa Entidade. nacional da Muller Traballadora. Cornellà cele- Ademais de numerosos socios e amigos da En- brou durante estas datas un conxunto da acti- tidade estivemos acompañados por represen- vidades de sensibilización a favor da igualdade tantes do Concello como a Rexedora do Distri- de xénero. As entidades da cidade implicáron- to, Aurora Mendo, a Concejal Delegada de Acción se un ano máis na organización de diferentes Comunitaria, Juventud y Solidaridad, Nelia Martí- actos xunto co Consell Municipal de la Dona, nez e a Vicepresidenta do “Consell Municipal de un organismo que creou o concello hai 16 anos, la Dona”, Judith Ibañez. e que coordina as diferentes políticas en defensa das mulleres. Ao final do acto as mulleres da Asociación con- vidaron aos asistentes a unha degustación de A nosa entidade, que forma parte do “Consell productos típicos da cociña e repostería galegas Municipal de la Dona”, traballa activamente nes- elaboradas por elas mesmas. tas políticas pola igualdade de xénero, e participa na organización de eventos, así o día 1 de Homenaxe ás Donas na Entidade marzo as mulleres da entidade participaron no acto principal que se organiza en Cornellà co gallo Día da Dona, como foi a Cea de Gala que tivo lugar na Fira de Cornellà e á que acudiron ao redor dun milleiro de mulleres da cidade, entre elas un número considerable da nosa Asocia- ción, ademais o noso Grupo de Baile e Gaitas ac- tuou para os asistentes, e encargouse de recibir, ao son das gaitas, a tódalas participantes.

HOMENAXE ÁS DONAS NA ENTIDADE O día 16 de marzo tivo lugar o acto principal da entidade, coa celebración dunha conferencia na que o teatro e a muller foron protagonistas.

O actor e xornalista Joaquín Daniel, nado en Ar- xentina e de descendencia galega, residente en Barcelona desde o ano 2002, disertou sobre unha escolma de mulleres que deixaron a súa pegada no teatro, mulleres pioneiras que van desde Ma- ría Balteira alá polo ano 1200 pasando polas cu- pletistas do Paralelo de Barcelona e as súas pe- ripecias, María Sauderson, Eva Hibernia, Ariene LÚA NOVA 17 actividades da Entidade

O PRESIDENTE DA XUNTA DE GALICIA ga de Hospitalet, Alfonso Rico da Asociación PON EN VALOR O PROXECTO DA BANDA Cultural Galega Rosalía de Castro de Cornellà DE GAITAS XUNTANZA. e Juan Prieto da Agrupación Cultural Galega Agarimos de Badalona, quen lle presentaron ao presidente da Xunta este proxecto levado a cabo entre as tres entidades culturais da cintu- rón metropolitano de Barcelona, ademais Xun- tanza fíxolle entrega ao Presidente dunha gaita personalizada que os compoñentes da banda gañaron nos primeiros concursos nos que participou en Galicia, como agradecemento deste acto, do compromiso coa xuventude destas tres entidades que xa levan anos traballando pola unidade e a mocidade.

O presidente Feijóo agradeceu a visita, así como o agasallo recibido, e puxo en valor o proxecto da Banda de Gaitas Xuntanza sinalándoo como exemplo do que deben facer as entidades galegas no exterior, “sumar para multiplicar” en palabras do Presidente, prometendo que o Gober- no que el preside, estará á beira de proxectos coma este, por iso quixo recibilos onde preside o Goberno de Galicia, un acto cargado de simbolismo e fraternidade que rematou coa inter- pretación dunha Muiñeira a cargo da banda XUNTANZA.

Logo os compoñentes de Xuntanza dirixíronse ao Pazo de Exposicións e Congresos para participar na primeira fase da 23 edición da Liga Galega de Bandas de Gaitas na que segundo a organización participaron uns 3.000 gaiteiros repartidos en 28 bandas de gaitas.

Xuntanza participou no primeiro grao coa Ban- da A e no terceiro coa Banda Júnior, ámbalas dúas clasificáronse con opcións para a segunda Banda de Gaitas Xuntanza fase que se celebraría, segundo os organizadores, o 27 de xuño en Pontevedra. O presidente da Xunta de Galicia, Alberto Núñez Feijóo, recibiu o pasado 23 de marzo á A Banda de Gaitas XUNTANZA participa neste Banda de Gaitas Xuntanza de Cataluña, que evento con este nome, desde hai tres anos que visitou Santiago de Compostela con motivo da se xuntaron as entidades, Casa Galega de Hos- súa participación na Liga de Bandas de Gaitas pitalet, A.C.G. Rosalía de Castro de Cornellà e que se celebrou esa fin de semana, na cidade de A.C.G. Agarimos de Badalona que se incorpo- Compostela. rou no 2012, aínda que os seus compoñentes xa son veteranos, pois as dúas primeiras levan Despois dunha noite viaxando en autocar, moitos anos participando individualmente, 1.200 quilómetros, os compoñentes da Banda con notables éxitos a pesar das circunstancias de gaitas XUNTANZA foron recibidos polo ti- e impedimentos que ten estar a moita distancia tular do Goberno Galego ás portas do seu des- e especialmente seren de fóra de Galicia, que pacho en San Caetano, nunha audiencia na que parece ser que isto segue sen ser visto con agra- Xuntanza, acompañada dos presidentes das do por certa parte desta organización, especial- tres entidades, Manuel Prados da Casa Gale- mente algún xuíz. 18 LÚA NOVA ois sca e ás ciiae sgno as segundo actividade, máis e socias e socios númeromaior resespazos, de de posibilidades maio- con aquelas en pequenas máis entidades taluña rematará nunha integración efectiva das Ca- de galegas entidades das mensionamento to de agruparse. A curto e medio prazo, este di- fei- polo tressuplemento un máis anos últimos nos recibidas subvencións de media a garante lles que no proceso neste inmersas asociacións coas convenio un ano, este para asinou, ción Emigra- da Xeral Secretaría a Ademais, dade. enti- nova da través a fará se Galicia de Xunta da recibidas axudas as que polo resultante de entida- da favor a galegas comunidades como recoñecemento seu ao expresa renuncia unha fan si pero xurídica identidade as entidades súa a perdan que significa non proceso Este e Agrupación Cultural Agarimos deBadalona. Cornellà de Castro de Rosalía Galega tural Cul- Asociación Hospitalet, L’ de Galega Casa estarían: que na Cataluña en Galegas Aso- ciacións de Xuntanza a e Galega; Terra da Foro o e Lleida de Galego Centro Rubí, de Galega Terrasa,de Irmandade Lar Noso O Coloma, ta San- de Galicia Nosa de Airiños Barcelona, de Saudade A.C.G. agruparían: se que na taluña a Asociación de Centros e Casas Galegas de Ca- Cerdanyola; de Botafumeiro Irmandade a e ta, LLagos- a de Alborada G. ToxosA.C. Xestas, e Serpe, da Cova Asociación Mollet, de Galicia Centro Galego de Barcelona, Irmandade a Nosa entidades: as agruparían se que na Provincia e Barcelona de Galicia de Casa Barcelona: de go Gale- Centro o serán resultantes entidades As antes do30denovembro de2013. constituirán se que agrupacións novas 3 a gar lu- dará que galeguidade, da eido no fusión ou unión de proceso seu o comezan Cataluña en galegas entidades 15 Galicia, de Xunta a e des entida- as entre asinado acordo do virtude En de continuidade”destasentidades. garantía primeira “a dixo, son, que viabilidade á e unidade á apelou Feijóo Barcelona, de lego Centrono convenio, deste sinatura de acto Ga- de Alemania, Cuba, Venezuela entidades e Arxentina. No unirán se tamén ano mesmo neste que avanzou e Cataluña, de galegas entidades do o seis de maio en Barcelona polas principais asina- acordocolaboración o de valor en puxo Feijóo, Núñez Alberto Xunta, da presidente O ASINAN UNACORDODEXUNTANZA AS ENTIDADES GALEGAS EN CATALUÑA a ctividades daEntidade cia. Gali- de Xunta coa administrativas relacións as significa que ao afectos ten só tan feito este que Significar Galicia. de Xunta da previsións Firma AcordoXuntanza

LÚA NOVA 19 20

LÚA NOVA da Entidade a r e alrs u hn e cm lgrs de lugares como ter han que li talleres de e puntos bro de exposicións contos, de rela tos realizáronse mesmo celebración Así Jordi. da Sant motivo de con lectura da ción promo de campaña da marco no cidade na cabo a leváronse maio e abril de meses os durante que literarias presentacións o de completou ciclo Cornellà, de Ba Citilab Vicent do sala denas na lugar tivo que acto Este para imprescindibleos estudiosos da súa traxectoria “será política”. prólogo, no Foix Lluís relato do President Montilla que, como conclúe despregandounlibro van do páxinas as todo, se atopan Cataluña, España e Europa. Logo de nóstico sobre o diag cruzamento de seu camiños no queo tamén dá e goberno de obra súa a valor en pon Montilla que nas Jorba, Rafael xornalista co sesións dez de longo ao Todoiso cance da crise económica que aínda nos golpea. al- o sobre hora primeira de alerta seu o lado de deixar nin Maragall- President do renuncia da porqué o ou Estatuto o sobre Mas Artur e -o Zapatero Rodríguez entreacordo do trasfondo polémicas cuestións das tampouco fuxir Sen a 2010... de provocououtono no electoral derrota que súa perfecta tormenta á financia- mento de acordo do negociación longa da Estatuto; o sobre Constitucional Tribunal do sentenza coa culminou que catalá desafección crecente á económica crise da tripartito; berno Go- segundo do negociación a na ata presidencia substitución da hora a desde sistemático: xeito de mesa a sobre postas foran non agora ata que cuestións a respondendo Faino 2010). “CLAR ICATAL PRESENTACIÓN DOLIBRO ctividades à” aauy (2006- (2006- Catalunya Catalunya de de Generalitat Generalitat da da frontefronte seus seus á á anos anos catrocatro dos dos riencia riencia expe expe- súa súa a a librolibro neste neste ofrece ofrece tilla tilla Mon Mon- President President O O lía deCastro.lía deCastro. Rosa Rosa- A.C.G. A.C.G. da da ra ra hon hon- de de PresidentePresidente Montilla, Montilla, José José de de Catalunya, Catalunya, de de litat litat Genera Genera- da da dencia dencia presi preside de anos anos trotro TestimonioTestimonio de de qua qua------

da XuntadeGalicia. coa colaboración da Secretaría e Xeral de Emigración Prieto Álvaro xuventude, de delegado seu do través a Catalunya en Galegas ciacións Aso- de Xuntanza de iniciativa a organizados 2013, Galegas Letras das gallo co Cataluña de lugares diferentes en presentación de actos de serie dunha primeiro o tarde, pola maio de 10 venresVidal,presentadao Ignacio foi tor onde direc- seu o e Arán Sabela e Yáñez Xoél Riós, (Barcelona) protagonistas, actores L’Hospitalet dos acompañada de Galega Casa na aterra , Vidal,VILAMOR Ignacio de película A VILAMOR CHEGA A CATALUÑA A PELÍCULA GALEGA Senado. no Progrés de Catalana Entesa da Parlamentario Grupo do presidencia da cións fun coas Catalunya de Generalitat la de dent 2008. Actualmente a combina a actividade de exPresi 2000 de PSOE do Federal Executiva da2011membro ao e 2000 do PSC do cretario Se Primeiro Foi Catalunya. de Generalitat la de President 128º como Catalunya de lament Par polo investido foi 2006 de novembro En 2006. de setembro a 2004 de abril de mercio Co- e Turismo Industria, Con de Ministro e no greso Deputado e (2003-2004) de Diputació Barcelona da Presidente 2004, a 1985 de Cornellà de Alcalde Foi excedencia. en local daadministración É funcionario fillos. cinco anos trasladouse a Cataluña. Está casado e ten públicas. 16 aos bibliotecas 1955) Córdoba, (Iznájar, Montilla de José Rede a referencia Rubén - - - - -

poemas de diversos autores, entre eles Rosalía eles entre autores, diversos de poemas versas actuacións: música, teatro e narración de de un Recital poético-musical no que houbo di- Letras Galegas na sala de actos da nosa Entida- O día 11 de maio celebrouse o primeiro acto das RECITAL POéTICOMUSICAL LETRAS GALEGAS: montañas dos Ancares, ábeiradoRíoNavia. natural” Galicia da identificativo selo e mundo no únicos ensoño de paisaxes e montañas agrestes virxe, “natureza de Un marco existe. excepcional hoxe aínda que comuna, a asenta se onde Rural Galicia da fermosos máis raxes pa- dos nun sitúase película da localización A tos quemovenasociedadecaraaocambio. modelo alternativo á voráxine de acontecemen- como comuna unha instaura se que na España, en controvertida histórica etapa duna sociais e cos reflexo fiel un ser Pretende Lugo. de montaña na 70 anos dos década na setenta. Está baseada en feitos reais acontecidos primeiras comunas hippies da Europa dos anos Vilamor relata unha historia de amor nunha das e Galego Centro A.C.G.Saudade deBarcelona. maio, de 12 o Badalona Agarimos de como galegas entidades noutras e metropolitana área da institutos e colexios de levaran a cabo actos de presentación na maioría se semana esta durante e Catalán, en titulada L’Hospitalet, en versión orixinal, Galego, e sub- tras Galegas, 17 de maio, nos cines FILMAX de gran público en Cataluña o próximo día das Le- o para estreará se que galego, cinematográfico caron aos presente as veleidades deste proxecto expli- entretido, e didáctico moi acto nun que, película da protagonistas actores dos como así deL’Concello Hospitalet, do cultura de legado de- e alcalde de tenente o e Miranda dríguez Ro- Antonio Emigración, de Xeral Secretario o García, Carlos Xosé Xuntanza, polo de como presidente así L’Hospitalet, de da Galega Prados Casa Manuel e Badalona de Agarimos de Prieto Juan Cornellà, de Castro de Rosalía ña, os seus presidentes, Alfonso Rico da A.C.G. da desembarco e amigos das tres entidades que patrocinaron o socios numerosos por arroupado estivo acto O n Catalu- en Vilamor Caravana o cmis políti- cambios dos situado nas situado OBRA DETEATRO e “Semillero Azul “deCornellà. entre ámbalas dúas entidades, Rosalía de Castro dez. Este acto estivo organizado conxuntamente Fernán Sara e Portillo Mercedes poetisas, das cargo a poéticas rapsodias e do Máscaras, cargo Grupo a teatral actuación tamén e popular música de actuacións fixo Cornellà de Azul” ro “Semille Literario e Centro Artístico do Celeste Grupo o mesmo Así mesmo. el por compostas cancións e Rosalía como poetas de musicados poemas interpretaron que no recital un tentes asis aos ofreceu Alonso Mariano guitarrista o e Romero José acordeonista polo acompañado O cantautor galego Alfredo González que estivo as Letrasesteano. Castrode Vidale adicaronlle se quen a Bolaño do mellorteatro engalego. escolma longa unha escena en poñendo teatral representaciónde escénica arte este cultivando anos moitos levan xa que e Castro de Rosalía teatro de grupo da A.C.G. López, Amelia dirixe que Andoriña do cargo a namorarse”, deben non de vellos “Os teatro de obra a represen- touse Catalònia, Orfeó no maio, de 18 O de Alfonso DanielRguez.Castelao “Os vellosnondebendenamorarse”, da Entidade a

ctividades - - -

LÚA NOVA 21 22

LÚA NOVA da Entidade a exiliado, FernandoIglesias “Tacholas” Mayo, coa participación do actor galego, tamén ano 1941 durante o exilio de Castelao, no teatro no Aires Bos en estrea súa a desde medrar de a popularidade desta fermosa peza non deixou galega, dramática literatura da angular Pedra rante oseuexilio. du- 1939 de ano no York Nova en rematouna e 1931, de ano no Pontevedra, en Comezouna rexurdimento. de anceios ardidos máis os ban abrolla-Galicia en cando galego, pobo do galía re-para CASTELAO por maxinada farsa Unha novadoras doteatro europeo. re- tendencias coas contacto en avivece galega popular tradición a que no escénico mundo un nela plasmar logrou quen Castelao, de teatrais capacidades das e ideas das mostra unha excelente é namorarse” de deben non vellos “Os licidade. fe- de morre namorada, súa coa casando acaba que Fuco, e esterco no deitado alma a entrega bico un por que Ramón, farmacia; propia da súa solimán cun envelenado Saturio, mortos. tresacaban os imprudencia, desa consecuencia Como Pimpinela. e Micaela Lela, mozas, tres de namorarse de desgraza a teñen que Fuco, Señor o e Ramón Don Saturio, im- Don prudentes, vellos tres de amores dos trata que farsa una deleitarnos, para Castelao de obra pular po- esta escolleu teatral grupo o ocasión Nesta das súas representacións. unha cada en agasallo de digno traballo un presentan que si disto profesionais son non que aínda que vellos, e mozos actrices, e tores ac- uns por escena en posta na como anfiteatro de tanto asistencia de público que agotou éxito, as entradas ao un todo foi representación A ctividades deirismo. sen- de rutas como rurais camiños e medievais romanas, vías antigas de recuperación a sobre LlobregatCastrode de Cornellá (Barcelona)de Rosalía Galega Cultural Asociación conferencia-co- na loquio unha pronunciou González, Álvarez Antonio Galicia, de Nogal e Castaño Asociación da presidente o maio de 25 día O RECUPARACIÓN DOSCAMIÑOSRURAIS CONFERENCIA SOBREA te catro anos,un díasieoutro tamén. duramen- e intensa traballar que tivo impulsor núcleo o e internacionais traballo de campos organizarontres se que o para conferenciante, o segundo Lugo” de provincia na Navia, e ríos Donsal dos conca na Cultural e Natural Patrimonio menosprezodun e infravaloración a contra loitando e paixón con local, e rexional nacional, ternacional, in- voluntariado de cooperación “sumando Nogal, e Castaño asociación pola executado e brado verte- impulsado, proxecto o presentar parte segunda na logo para rurais, e reais camiños medievais, romanas, vías antigas por virtual da a describir e mostrar un pequeno percorrido dedica- estivo conferencia da parte Aprimeira ia ed uh ct dsaaa dnr dos dentro destacada, cita unha sendo siga Galega Festa esta que facendo actos, ferentes di- aos asistiron galegos de milleiros 2013, de tivas, durante os días 31 de maio, 1 e 2 de xuño expecta- tódalas con cumpriu e esplendor o seu lucir a volveu Mercader Can de Parque O Xunta, Diputació,Generalitat, Ajuntament. institucións: tódalas de institucional apoio no senza pre-no mítico Parque de masiva Can Mercader, súa como coa vida, deu lle que cidadá espectaculares. Tanto no tocante á participación éxitos recoller a volveu cidade, da Major Festa Corpus, polo Castro, de Rosalía Galega tural Cul- Asociación a organiza que (Barcelona) llà Un ano máis, a popular Festa Galega de Corne- des, autoridadesenenosdecolexios. personalida- intelectuais, de ademais nicación, comu- de medios diversos en e asociación, da blog recentementeno publicou se como nentes conti- cinco dos navegadores dos virtualmente e partes todas de sendeiristas de visitas recibe bilidade a outros países, comarcas e parroquias, exporta- súa a e exemplo do valor do ademais que valores,no proxectocon un cooperantes, e impulsores seus dos social compromiso do to Este proxecto é unha iniciativa cidadá, produc- CAN MERCADER,A RAÍÑA DASFESTAS GALEGASNOEXTERIOR de galegosresidentes enBarcelona. maioría grande unha cita dan se que no mento acontece- como tamén e patronais, festas das súas gallo co Cornellà, en programados actos e Nogal epromotor doacto. Castaño Asociación da membro González, re- galego, cantautor Alfredorecitaldo cun matou público, numeroso asistiu que ao acto, O autor dunha tese de doutoramento sobre o tema. Taboada,Sáez Benito segundo administrativos, político- e económicos militares, obxectivos os as relacións humanas a medida que se cumprían potenciaron se romanización.delas, Ade través As Vías Romanas foron un dos principais medio da Entidade a ctividades

LÚA NOVA 23 actividades da Entidade

HOMENAXE AOS SOCIOS Os actos festivos comezaron o venres pola tar- diña coa homenaxe aos socios da entidade me- diante a celebración, no recinto da festa, dunha Cea de Irmandade á que asistiron numerosos socios e amigos de Rosalía de Castro, a Regi- dora del Barri de La Gavarra onde ten a sede social a Entidade, Aurora Mendo, e Emilia Briones, Tinent d’ Alcalde de l’Àrea de Presidèn- cia, entre outras autoridades e representantes doutros estamentos socioculturais de Cornellà, e na que se lles homenaxeaba coa Insignia de Prata da entidade aos socios: Gilberto Vázquez, Xosé M. Fernández, Oliver Fernández , Manuel Fernández e Julio López que este ano cumpri- ron 25 anos de antigüidade na asociación, acto que seguiu coa tradicional verbena.

OFRENDA FLORAL A ROSALÍA DE CASTRO

Ao redor dun milleiro de persoas asistiron á “Ofrenda Floral”, un acontecer de identidade galega que se levou a cabo o sábado pola mañá, nun emotivo acto no que o alcalde de Cornellà, Antonio Balmón, xunto co presidente da Asociación, Alfonso Rico, e o representante da Generalitat de Catalunya, Xavier Cortés, presidiron o acto depositando o tapiz de flores representando a Galicia e Catalun- ya. Acto ao que asistiron outras autoridades como os portavoces do grupos municipais de Cornellà ademais da Corporación Municipal, e o exPresident de la Generalitat, José Montilla, así como ao posterior Xantar campestre xunto aos socios de Entidade. Asemade, socios e amigos, entidades e institucións públicas renderon unha sentida homenaxe de Cataluña e Galicia á musa das nosas letras, depositando o seu correspondente ramallo de flores á beira do busto de Rosalía, ó son dos himnos catalán e galego, interpretados pola banda de gaitas da A.C.G. Rosalía de Castro, xunto cos grupos Casa Ga- lega de L’Hospitalet, Agarimos de Badalona e a Agrupación Folklòrica “Esbart San Feliu” que participaron no acto.

Ademais de tódalas actuacións que estiveron á altura que a festa merece, no eido gastronómi- co, numerosas familias se deron cita á sombra das centenarias árbores de Can Mercader, para

24 LÚA NOVA degustar xantares campestres e compartir unha actividades da Entidade

fin de semana gozosa con amigos e familiares, unha xuntanza gastronómica e festiva na que se citan cada ano amigos e familiares da colectividade galega de Cataluña, que compartiron con socios e amigos da entidade organizadora unha gran festa galega nun dos máis fermosos parques de Catalunya como é Can Mercader de Cornellà. No que nos deleitaron coas súas actuacións os grupos: Agrupación Folklòrica “Esbart San Feliut” , como convidado especial este ano, Casa Galega de Hospitalet, Amigos da Gaita Toxos e Xestas, Agrupación Cultural Agarimos de Badalona, Irmandade Galega de Rubí, Agrupación Cultural Andaluza Blas In- fante, e o grupo de danza de Cornellà per les Do- nes, ademais do grupo da entidade organizadora, A.C.G. Rosalía de Castro, e as orquestras, “MARIMBA” e “GRAMOLA”.

Asemade os asistentes tamén puideron ollar exposicións de libros, pinturas, música, etcéte- ra, a cargo da produtora Serxiofolk, así como información sobre turismo de Galicia e o Ca- miño de Santiago, e todo tipo de productos da gastronomía galega servidos con exquisitez por Exclusivas Casa Díaz de Lugo.

A FESTA SOLIDARIA

Conscientes da situación económica na que nos atopamos nestes momentos, nos que na cidade de Cornellà, malia ser a segunda cidade do Es- tado Español con menos débeda, hai familias que se atopan á beira da exclusión social, por iso este ano a A.C.G. Rosalía de Castro quixo que esta festa tamén tivese algo para estas familias, así que moitos dos productos que se consumi- ron durante a festa, o seu beneficio económico converteuse en alimentos solidarios que foron destinados a esas familias, distribuídos a través da “Botiga Solidaria” de Cornellà, formada por diversas entidades sociais da cidade, entre elas A.C.G. Rosalía de Castro.

LÚA NOVA 25 26

LÚA NOVA a noite, amenizadapolaorquestra “LaChata”. zou a verbena que non pechou ata altas hora da come- entidade, á fronte rúa na celebrada Cea a multitudinaria atopa dunha Despois se entidade. nosa onde é que Gavarra La de Barrio do especialmente Cornellà, de veciños tamén e Asociación nosa numeroso da acudiu amigos socios, que público, á Xoán, San do bena Ver-tradicional a entidade, da diante ano cada como celebramos noite, pola xuño de 23 día O VERBENA DESANXOÁN final. retrato como entregado público un a ron sauda- xuntos todos e dirección, súa a e tores ac- profesionalidadedos boa a insistentemente aplaudiu público numeroso O cantautor. polo mesma a para musicadas partes das inter- pretación e teatral representación coa continuou das Mariñas, Himno a Rosalía, etcétera). O acto Alalá Sombra, (Negra Vilela González Alfredo galego cantautor polo interpretados musicais espazos pormenores intercalando autor do vida e dos obra da detalladamente informou quen González, G. CARLOS XOSÉ Filoloxía en licenciado do parte por BOLAÑO, VIDAL TO pasar a glosar a obra do homenaxeado ROBER- terpretaron varias obras do seu repertorio, para in- que Agarimos de Gaitas de Banda da parte por invitados e autoridades de recepción coa LETRAS GALEGAS das 2013. Transcurriu o evento Día do cidade nesta celebración da gallo co Badalona) en Galego (Centro AGARIMOS de A.C.G. galegos amigos polos invitados NA, BADALO- de SALUT LA CIVIC CENTRE no maxistralmente interpretou LÓPEZ, AMELIA LÍA DE CASTRO DE CORNELLÀ, dirixida por grupo de teatro ANDURIÑA, da A.C.G. ROSA- o que NAMORARSE” DE DEBEN NON LLOS VE- “OS Castelao, de obra da representación a público, de asistencia grande con Celebrouse OBRA DETEATRO enBadalona ctividades daEntidade DIADA DECATALUNYA de numerosas socios/as. fonso Rico, así como a participación no acto Al- entidade, da presidente do cargo a da ofren- súa coa patriótico acto neste ticipou en Catalunya. Rosalía de Castro tamén par- verteron a Diada no símbolo das liberdades homenaxearon os feitos históricos que con- tamén cidade da entidades as mesmo, Así conxunta. ofrenda unha realizar para torio consis- no voz con partidos dos sentantes realizado por Jordi Serra Diada déronse cita repre- á alegórico monumento do Diante das diferentes corais da cidade de Cornellà. “Cant dels Segadors” por parte de membros o interpretaba se namentres floral ofrenda Ciutat de Cornellà. De seguido realizouse a Amics de la Sardana local e entidade amenizada pola pola Cobla organizadas bailáronse sardanas mañá da horas 11,30 as Sobre Catalunya de Día o grande, día o celebrar para luña Cata- toda a suman se que Cornellanenses os todos para especial moi día en- un tidade, nosa a asenta se que na cidade nesta ano cada celebra se Cornellà, de Concello do iniciativa a que, Catalunya” de “Diada da celebración na participación coa embro set- de 11 día o entidade da a andaina nova comezamos estival, parón do Despois nos fixeron asdiferentes autoridades. que visita a compartir de oportunidades a tiveron que entidade, da amigos e socios ganización dun Xantar no que participaron or- na como así Gaitas, e Danza de Grupo do actuación coa activamente participou entidade nosa a Ademais político. acto o e musicais actuacións con festivo, ambiente nun día o pasaron que persoas 40.000 de arredor cita deron se onde PSC, o organiza ano cada que Rosa da Festa na participar No mes de setembro volvemos a Gavà para Festa daRosa se pecharon osactosfestivos. que coa público, o todo para Galega mada Quei- multitudinaria dunha organización a como así danza, e música de grupo noso do actuación coa evento no participou ra, organizado-parte ser de ademais Entidade nosa A público. numeroso acudiu que ás poboación, da sectores os todos a dirixidas folclóricas e musicais actuacións merosas nu- houbo que nos e Europa, de Praza na no recinto da festa que cada ano se celebran centrais actos os como así delas unha cada desenvolveron en semana, de fin a durante un se que actividades de programa ambicioso presentaron ano este coordinadora a forman que entidades As Castro. de salía Culturais do barrio, da que forma parte Ro- Entidades de Coordinadora pola ganizada or- Gavarra La de Barri del Major Festa a celebrouse setembro de 15 e 14 13, días Os FESTA DA GAVARRA a ctividades daEntidade XUNTANZA DEENTIDADES lacións sociais. rede lazos establecer ou compartir,participar para cidadán compromiso de formas novas en mergullarse queiran que persoas de atención a captar para ideal espazo un masivamente, Corne- llà de cidadáns os acoden que á cívica e cultural mostra gran nunha actividades, súas me”, no que cada entidade amosa ao público as Civis- pel “Cornellà espazo do dentro marcada en- civismo e convivencia de iniciativa Unha actuacións musicais. durante a fin de semana ofreceron as diferentes que artistas de elenco do parte formou gaitas a danza de grupo noso o ademais Santiago, de Camiño o e turismo o como Galicia interesede de temas outros por como así actividades, sas interesaronse que merovisitantes no- de polas cunha carpa pola que pasou un importante nu- presente estivo nosa Asociación a que no fanta In- da Parque no ano cada celebrase evento O LONGO DO ANO LEVAN A CABO. AO QUE PROXECTOS OS AMOSAN DADE CI- DA SOCIAIS E CULTURAIS ENTIDADES PRINCIPAISAS ONDE CORNELLÀ, DE LLO CONCE- O ORGANIZA QUE D’ENTITATS” “TROBADA NA NOSA PARTICIPOU A SETEMBRO DE ENTIDADE 29 E 28 DIAS OS

LÚA NOVA 27 28

LÚA NOVA a baile incluído. guido a tradicional foliada do Magosto con Galicia, regadas con viños da terra, e de sede traídas asadas, castaña das degustación vamente a esta celebración que consistiu na masi- acudiron entidade da socios os ano cada como Magosto, do Festa tradicional a celebrouse novembro de 2 día Sábado O MAGOSTO SOLIDARIO entidades dacidadequetraballannesteeido. coas Cooperación e Solidariedade de Municipal Departamento do conxunta tarefa unha dadán, ci e institucional compromiso nun damentado fun- identidade de selo un é cooperativo e rio a cabo na Cidade. En Cornellà, o espírito solida sensibilizalo respecto aos proxectos que se levan de achegar ao cidadán ao mundo da cooperación, e finalidade coa humanitarios, proxectos en as participan que Cidade reúne da entidades que principais Cooperación a para Soli- dariedade da Feira 14ª a acolleu evento o Ademais ctividades daEntidade - - económica. crise a sofren máis que Cornellà de milias fa- de situación difícil a mellorar a tribuír con- quixo Entidade nosa a que coa daria soli- acción unha Cornellà, de Alimentos de Banco o para alimentos de recollida da semana coa coincidiu que xa solidario ter Este ano esta tradicional festa tivo un carác- non debendenamorarse”. vellos “Os obra da representación a fixera grupo de teatro Andoriña da nosa entidade o que Centropara polo Galego convidados Lleida á desprazamos nos socios de tenar amigos do Centro Galego de Lleida, un cen- ao visita unha fixemos novembro de 23 O EXCURSIÓN A LLEIDA Cornellà. de Solidaria” “Botiga á entregaron se alimentos que de Kilos 400 en traduciron se que axudas súas as aportar puideron gos ami e socios os onde Asociación da cias dependen nas recollida a cabo novembro a levouse de 8 ao 2 do días os Durante Visitando LLeida - - los G.González. Car Xosé Xuntanza, presidentede e Rosalía ACG da directivo o teatral acto o Presentou cultural. intercambio de iniciativa portante im esta por galegas entidades dúas ámbalas a felicitar que Temos LLeida. de amigos cos amizade e irmandade de día un así matando reguión, do temas seus dos 3 obra esta para lego AlfredoVilela,González compuxo quen da en directo, correu a cargo do cantautor ga representación. Ainterpretaobra, da música a durante aplausos en mostrado entusiasmo o e acollida a agradeceu quen López, Amelia teatroANDURIÑA, de grupo do directora á conmemorativa placa unha entregaron que cidade, da asociacionismo do e municipais personalidades diversas asistiron tamén que aforo dunhas 200 persoas totalmente cheo, ao cun , Agustí Julieta municipal teatro no SE, “OS VELLOS NON DEBEN DE NAMORAR Castelao de obra a éxito, grande con sentou, repre ANDURIÑA teatro de grupo o Logo así comovariossociosdoCentro Galego. mesmo, do directivos os acompañaron nos tamén que no Centro do restaurante no tar xan- suculento cun forzas repuxemos pois des- e “piscolabis-vermouth” cun quiados obse- Fomos cidade. pola cultural corrido Xosé per- nun “cicerone” de Terceiro,fixo quen Galego, Centro do presidente magnificamente polo guiados góticas, oxival cruzaría de son bóvedas súas as que aínda románicoestilo en construído cidade da co emblemáti- máis monumento o Lleida, de Vella,Seu a como cidade antiga Catedral a da históricos lugares principais os visitar a directivos do Centro que nos acompañaron por recibidos sendo mañá pola Chegamos Grupo deTeatro Andoriña a ctividades daEntidade ------DE CANTARES ANOS GALEGOS 150 DOS COMMEMORACIÓN iutna et dcmna e tódalas entidades galegasespalladaspolomundo. en documental deste simultánea Emigración da Xunta de Galicia da emisión de Xeral Secretaria a desde feito mamento Sombras”, sen documental musa, Rosalía de Castro, coa proxección do libro do edi- ción da anos 150 dos conmemoración de acto o celebramos novembro de 24 día O dos quefalan, precisamente, daemigración. coñecido máis o e universal escritora pola lego ríos, adiós fontes” , o primeiro publicado en ga- pio 24 de novembro de 1861, do poema “Adiós pro- o publicación, da data a evento histórico este para escolleuse galega, emigración da do mun- no galega literatura da importantes máis Castro, de Rosalía de senlleiro máis libro do pu- blicación da anos 150 dos celebración da gallo Co Cantares Gallegos, e seguramente un dos Rsla e ato Sombras Castro. de “Rosalía atrs Gallegos Cantares uádns s a cha- ao así sumándonos e nosa de

LÚA NOVA 29 30

LÚA NOVA a CONFERENCIA DEANXOANGUEIRA o DíadasLetrasGalegas. ano cada conmemorar para Rosalía de obra esta escollera Galega Academia Real a que aí de Galicia, de recuperacióncultural de so proce o para decisivo foi que lingua nosa un camiño de creación e edición de textos na alentou que galego en integramente blicado nacidos da tradición popular, o primeiro pu poemas de libro Un literatura. nosa da xoia desta existencia de anos 150 desde tancias circuns nas e versos seus nos mergullarnos permitirán nos que musicais, versión e tís infan- adaptacións críticas, e traducións res, posterio- edicións de través a hoxe, ata 1863 en publicación primeira súa a desde libro, bibliográfica mostra do evolución pola percorrido un propondo una promoveu po, tem- pouco hai Galicia, de Biblioteca a que xeito tal de IXX, século no galegas teratura lida e lingua da rexurdimento o Castro iniciaba de Rosalía que coa obra a foi 1863, de maio en publicado Gallegos, Cantares no mundo. galegas colectividades nas galega lingua da go Castro,prestixiare divulgar como así empre-o da de Rosalía nova é como universal máis poetisa perspectiva nosa unha coñecer a dar foi simultáneo acto deste obxectivo O Durán. José por realizado Sombras, sen Sombras Castro. documental o emitimos nós, a eles entre galegos, centros mais e efemérides, esta simultánea maneira de celebrarán adiante do gundo a Xunta de Galicia, dispersos polo mun- de novembro de 2013, un 24 millón de galegos, se- día, este que fixeron tecnoloxías novas Os ctividades daEntidade Rosalía de Rosalía - - - seu traballo “Badaladas deAnllóns va o gañador foi, narrati- de modalidade na E . equiños…” seu poema: “Aínda pintas nas gomas bon- FERRADÁNS MIRIAM premios: primeiros cos galardoados foronque no e narrativa, de na X a e poesía de modalidade na edición, XXVII súa a acada ano este que e Entidade, nosa pola zados organi- Castro, de Rosalía Literarios mes Certa- dos premios dos Veredicto tivo o 2013, lugar de novembro de 30 Sábado O DE CASTRO 2013 ROSALÍA LITERARIO CERTAME Balmón, Alcalde deCornellà. Rosalía, de Antonio entusiasta un por dido presi- simbolismo e calidade moita de acto Un sustento. o gañarse para marchar a dos bre todo aos emigrantes que se vían obriga- a defensa dos galegos como obxectivo, e so- moitas peculiaridades, nas que sempre tivo outras entre feminista, e independente bre, li- muller de carácter seu o personalidade súa da destacando e senlleiros, máis mas poe- seus dos algún recitando obra, súa a de autora a sobre tentes edición en 1863. Ademais ilustrou aos asis- primeira súa da anos 150 dos memoración Castro, de Rosalía de senlleira máis obra a sobre disertación magnífica unha fixo Angueira, Anxo Castro, de Rosalía Fundación da te O día 30 de novembro pola tarde o Presiden- Cantares Gallegos Cantares F ARRUCO GRAÑA polo e Gallegos Cantares n osa polo poesía en co gallo da con- da gallo co . . ” Filólogo exestorcultural. Xosé CarlosG.González Secretario Notaria deCornellà. María BlancaRodríguez Notaria dehonra Profesor edirector deSempre en Galiza Xulio CouxilVázquez Profesor eescritor Xulio SimónRúa Vocais Escritor eprofesor Domingo Tabuyo Romero Vicepresidente segundo Cantautora, LicenciadaenFiloloxía. María XoséSilvar(SÉS) Vicepresidenta tro. Presidente daFundaciónRosalíadeCas- Anxo Angueira Viturro Presidente estivo compostopor: O xuradodesta27edición de Cataluña. e delegacións do resto de entidades galegas Cornellà de Municipal Pleno do sentantes repre- de ademais Cataluña, de política a e cultura da mundo do autoridades versas di- como así entidade, da amigos e socios numerosos de ademais Catalunya, de litat Genera- da Rexionais Casas das ponsable res- Cortés, Xavier e Galicia de Xunta da Emigración de Xeral Secretaria da López, Díaz Manuel asistiron, que á García, Rico món, e o presidente da Asociación, Alfonso Bal- Antonio Cornellà, de alcalde do ción representa- en Mendo, Aurora concelleira, presididapola nas e entidade da dependencias celebrada gala dunha transcurso No a ctividades daEntidade polo seutraballo“BadaladasdeAnllóns (Lugo), Ribadeo de GRAÑA, FARRUCO por presentado galego en traballo ao redo Rebo- Rosa narrativa de Certame do ción DÉCIMAedi- da premio o concedeu rado xu- mesmo o narrativa de modalidade Na llos”. esgue- teus os entre “Esperto polo traballo seu Ourense, de FERNÁNDEZ , GUEZ premio: Terceiro subxuntivos” poema polo Granada, de premio: Segundo pintas nasgomasbonequiños… “Aínda titulado poema seu polo Bueu, de Primeiro premio: seguintes: os foron gañadores os Castro, de Rosalía edición do 27 na poesía, de modalidade Na te veredicto: 27 anos de certame”. de labor fermoso neste colaboradorespoetas os e os entidade, pola realizado traballo o como así Reboredo, Rosa e Castro de Rosalía son como senlleiros tan nomes dous de través a Catalana e Galega cultura da espallamento o Galega, e Catalana linguas das prol a desenvolvido ballo tra- o organización á agradecer quere mesmo presentados,etraballos dos excelencia a lientou tástica participación, nivel moi importante e sa- como edición esta calificou xurado O etm d Peí e Lnu Galega Lingua en Poesía de Certame . MIRIAM FERRADÁNS RSIA FERREIRO CRISTINA E fixo público o seguin- RNH RODRI- ARANCHA Gaao para “Gravado ”. “ fan- “ ”.

LÚA NOVA 31 actividades da Entidade

OUTRAS ACTIVIDADES:

Ademais das actividades referidas, na entidade celébranse outras que durante o ano levan a cabo os socios e colaboradores como son:

Programa de radio “Sempre en Galiza”, que se emite en galego tódolos sábados de 18 a 20 horas en Ràdio Cornellà, este ano cumprimos os 27 anos de emisión contínua. Tamén a principios de 2012 comezouse un novo programa en Ràdio Sant Boi: “Gale- gos no Baix”, que se emite tódolos xoves de 16 a 18 horas en directo e reemítese os domingos de 10 a 12 horas en diferido.

Curso de Informática, dous días semanais durante todo o ano para os que se queren iniciar no manexo das novas teoloxías, internet, etcétera.

Cursos de Galego e Catalán, Cociña Galega e Catalana.

Talleres de manualidades e de pintura, dous días semanais, danse clases de manexo das artes plásticas e traballos manuais, pintura, etcétera.

Relaxación, Taichí e Yagan, sesión semanal durante todo o ano, e de saúde corporal.

Baile de Salón, tódolos sábados e domingos con profesores, e nos que participan unhas 40 parellas de socios da entidade.

Curso permanente durante todo o ano para os compoñentes do Grupo de Danza e Música Galegas, no que se imparten clases de danza, música, solfexo, coreografía a máis de setenta alumnos que van desde o catro ao trinta anos de idade, así como a maiores que forman a Ban- da de gaitas Sénior da Entidade.

32 LÚA NOVA rn gaa opea o tpro pls ús de rúas Pamplona. polas atoparnos ao sorpresa grata e gran vía, anos non había que tamén que pero gaitas, e baile de horas anos moitos durante compartín que co entidade, da bro mem- e amigo, vello un atopar foi coma sorpresas, máis tiña aínda viaxe da etapa primeira esta Pero mereceu apena. desérticas case pirenaicas estradas polas cesvalles Ron- a chegar pero viaxe, da longo ao acontecería que o presaxiar facía xa Isto autoestradas. e tradas es- novas das actuais trazados os son outras ceron, desapare- moitas que xa doado, foi non vellas das estra- polas Roncesvalles ata chegar Aque verdade volver aaquelasviaxesdeneno. mapa de estradas de principios dos 2000 para tentar outro 70, dos finais de GPS, de nada papel, de das estra- de mapa un armas coma tiña teima esta Para estradas vellas. as buscando e novas estradas as autoestradas, des gran- as posible no evitando Roncesvalles a cara na Así, maneira. case da vella noite para a mañá, estaba saíndo de á Barcelo- Santiago de Camiño face-lo propúxenme viaxes, aquelas menos de botar Neste parates dastendas,víasaxentepolasbeirarrúas… nas que pasabas polo medio das vilas e vías os esca- de menos aquelas viaxes nas que a presa non existía, Pero nestes tempos, que todo vai tan rápido, bótanse sica quevaisoando…( mú- a escollemos que os nós somos agora Ademais para xantar. Galicia en estar e mañá na cedo moi non saír podes MP3. As viaxes son moitísimo máis curtas e rápidas, Cassettes rápidos. e magníficos son vellas raron,coches As os mello- autoestradas e estradas as pasaron, anos Os as poñian. parte do noso recordo de nenos cando os nosos pais Compostela Orquesta Ventosos , xan settes das compañía a tíñamos viaxes naquelas Pero o xantar enonquecerdemasiadonocamiño… pasado chegar para noite da medio no Saiamos coches máisdomesmo. á nosa casa, Galicia. As estradas eran o que eran e os tas, moitísimas horas de camiño no coche ata chegar moi- tiñamos Barcelona dende viaxes nas Daquela Galicia dendehaimoitosanos. a viaxes nas versións múltiples súas nas Tamara” Cántos de nós temos escoitado esta canción de “Los Por silalluviamevamojando... Voy conmipiragüitas Caminando, A Santiagovoyligerito, u aerbn vae os acós de cancións coas viaxe a alegraban que eo ps as D pseiret aos posteriormente e CD aos paso deron Milladoiro, . Levei a Levei Méndez. García Jordí tempus fugit) e moitos outros que forman que outros moitos e Los TamaraLos , Ana Kiro, Ana Cas- Fu- neno eransinónimosdeestarchegandoaGalicia… dun percepción a para que taller, aquel a ou casa, que sempre que chegabamos a unha revolta, a unha pequeno, de claramente moi moi recordo que mos Peroautoestrada. de tramo moito con tra- hai aínda De León a Galicia houbo que alternar a estrada vella a xente,osescaparates. neno: recordode no viaxes tiña das que o atopando xustamente grandes, e pequenas vilas por Pasamos vella. estrada a collemos fácil: era elección nosa A antiga. ruta permiteescollerentre aautoestradaeestrada ocasión con máis sorte, xa que practicamente toda a tradas antigas, a nos viaxe levounos ata León. Nesta esas seguindo Galicia a chegar de teima nosa Na xa choveu! Buf, historia,... de clases tiñamos cando colexio do recordoscando viñéronmerecodosneno, moitos de bus- que, xa visitar para eleccións acertadas Foron Hombre. de excavacións as visitando tempo no viaxe unha fixemos Burgos en menos polo fin, en Autoestrada... é todo Burgos ata etapa, nesta éxito sen pero antigas, estradas as seguir tentando sempre Burgos, ata Continuamos xenial. antes escomenzo atopando amigos daquela época,... Isto prometía, tentando facer unha viaxe coma as de mesmos. definitiva: en xentes, gozando das e Vilas présa, das sen modo, a antes, de as coma xe tempo para nada. Pois, se podedes, facede unha via- hai non xa, para é todo que época nunha Estamos doces porqueosvirapoloescaparate. mercaruns a vila calquera en parar a volver Quería que vénengana. de volver a parar en calquer lugar sinxelamente por modo, a viaxábase que xa parar que ter sen foto la face- a tempo daba e igrexa unha vías cando de sa, pré- había non cando de neno cando de sensacións Nesta viaxe tiña a esperanza de volver a ter aquelas Por queaGaliciayaestoyllegando O verdemeacaricia, e o Atapuercae Emilio LuisLópezArias A Viaxe Museo de la Historia del Historia la de Museo de época… tamén foi a bandasonora ser doutro xeito, Como nonpodía Me quedoyo. paisanos Con mis en Compostela Y aquí gozando de vós de gozando

LÚA NOVA 33 34

LÚA NOVA rv dsrcó dna xeini camiñante experiencia dunha descrición Breve sen incidencias,chegamosaPedrafita. previsto erguímonos cediño e despois da viaxe, e terco moi tampouco puido acompañarnos. Así pois, o día constipado un apañou anterior día o máis, compañeiro Outro ausencia. súa a becho e inflamóuselle un pe. Estaba xustificada rarodun picadura una sofriu “apuntados” dos Un hora. ultima de inconvenincias por dous, participarmos só tan en trocouse asunto o pero persoas, catro para ideada estaba Camiño o facer de proposta a principio, Nun e saboroso. quentiño estaba noso, sacado o ca foi pota mesma se da porque calmou, o que seguro bon A pelgrín”. un “para caldiño un pedindo lugareño un chegou prato, primeiro do conta Carolo.Mentresdabamos Casa Restaurante no non parecía moi lucido para camiñar. Xantamos mañá do día 1 de novembro. Chuviscaba e o día a eu, mais e irmán meu Pedrafita, a Chegamos comentarios. e fotos tódalas amosarvos para páxiñas moitas xa queforon 7díasdecamiñoecumpriríannos “por Fareino escritos, de serie unha fora Compostela. se coma entregas”, de Santiago ate Cebreiro do Pedrafita dende fixen que traxecto do experiencia miña A diferente: algo visión una aportarvos quero eu pero documentación, e seguro que con moi boa literatura e con moita Moito se ten escrito sobre O Camiño de Santiago Panorámica do Cebreiro Ceo noCebreiro a ftgaís u fn aad namentres sacando camiñabamos. fun que fotografías das dalagunhas aportación coa vistas as e paisaxe a sobre comentarios os lectores os para Deixo Poio. de Alto no Peregrino, do Pousada etapa: semi- destino primeiro noso ao chegamos sete, as pasadas tardiña, Á Liñares. de Esteban San primeira por de parroquial igrexa na fixémolo sellaran Despois vez. nos que para parada primeira a facemos Liñares, en Jaime, casa Na camiñar. a comezamos deseguida e Parou chover de nai. nosa a diría amenazante; que mansiña, moi chuvia un non e pero anublado mollado, algo chisco tempo o Seguía Grial. Santo o atoparan non aínda que confirmounos recolle-la amablemente, moi atendeu, peregrinación. nos que para rapaza A nosa a Cebreiro comezar do e Credencial Real a Santa María de Santuario ao dirixímonos rigor, de cafetiño o tomarmos e ben xantar de Despois aa eoe fra. elms ceeca na credencial a Sellamos forzas. repoñer bocadillo para pequeno un e leite con cafetiño un tomarmos para paramos Camiño, do Fonfría en Reboleira, A de Albergue fermoso. e ao chegando amencer En sinxelo O Desaiuno camino. sol. ao novamente o saíra cediño, non algo aínda tamén erguímonos dous día O Xulio cougil(sociodaEntidade) San Roque esa mncoo dms na otñ polas aseo voltiña unha e demos minucioso, ducha persoal da Despois chovía. xornada a rematar chovía Ao exceso. con non sol o quentaba non camiñabamos e mentres : acompañábanos. nos guióu quen Santiago tempo Apóstolo o foi o que Coido días dous que parece estes chisco, un Chuviscaba singular. estancia unha e atención Unha estreado. recén case Novo, Mariña. Santa de igrexa da perto Maior, rúa na cidade, da antiga máis zona na etapa, segunda nesta descansar para eliximos meu que O o serán. foi do Sàrria de AlbergueMaior no seis das tiña eso a Sàrria en que entramos mancontro) Endomondo o marcaba (segundo quilómetros 34,15 andar de Despois percorrido. ese era cómo de idea pero unha darvos desexaría, poden que eu que da calma menos con con vosoutros estas imaxes que fun recollendo, ao longo deste traxecto. Tan só quero compartir amosarvos poderían disfrutamosque contemplando o fumos todo e agora que verbas teño as non mesmo Eu natureza... conservada ben moi e autóctonas árbores de cheo camiño do percorrido o Triacastela, a chegar ata o Alto dende contemplar poden se e que vistas pradeiras fermosas na nas extenderme camiño, do Franco Qixera descrición do sellar. casa pra na paramos e andando fumos pero irmán, meu conforme moi ía Non Xil. San camiño de Collemos Xil. San por unha ou Samos por tivemos iamos se decidirmos paroquial, para discusión pequena igrexa de na despois Triacastela, sellar a chegamos Cando fotos quefixen. anticipo, ahí vos aporto algunhas desas poucas Tan só vos convido a visitar aquel lugar e, como comentándoa. esgazala quero non abaixo, panorámica A sinalizado. cara ben moi e pero ... irregular... empinado moi sinuoso, moi era traxecto O facer. a estabamos que para exercicio o xeitoso moi Estaba frío. demasiado era non tempo o vez, en cando de sol o anublaban abrir,ameazantes de nubes acababa as non día Triacastela.a O dirixímonos e Camiño do Aira Castiñeiro centenario e rbaa tret cs asegurada... case tormenta (continuará...) e treboada ameazantes tronos de uns escoitando e chovía como chovendo boas, moi eran non previsións nos prometiamos moi interesante, aínda que as tiñamos día que etapa Unha seguinte Portomarín. a chegar pensado O forzas. recuperar descansar e pra abondosa, máis chisco un era agora que chuvia a esquivando Albergue, ao Seica o fixo a súa nai. Estaba delicioso. De volta postre caseiro co que nos agasallou a propietaria. cea frugal que rematamos coa degustación dun dunha conta Demos feira. á pulpo e variadas tapas anunciaba que taberna pequena nunha Entramos chisco. un incomodaba que chuvia rúas da vila, aínda que moi curtiña, por mor da Capela Panorámica deTriacastela Santiago enTriacastela

LÚA NOVA 35 36

LÚA NOVA Caurel debe dispor dese perfil de mediador sincero, mediador de perfil dese dispor debe Caurel moi profunda de quen pretenda gobernar o futuro do reflexión dunha despois isto Digo xestión. na ridade sempreecoloxía, a ofrecendoe transparencia since e sostenibilidade na natural, medio do coidado no no, entor do procura na traballo de postos crear podan accións esas que e xente á concienciar para iniciativa a collendo deles diante por alcalde co diversos, vos colecti asociacións, formalizan se non qué Por sión. depre de son resultados os e menos,... ou máis ten, que habitantes 1.200 dos idade de media a ver que máis hai non Novoneyra, Colexio no quedan paces ra cántos ver que máis hai Non laboral. perspectivas futuro de poucas ben amosando está citar vou non agora que razóns moitas por que zona Cau unha rel, termo no enfatizo eu pero xeral, en natureza goberno municipal, deberían estar máis sensibles coa polo comezando institucións, diversas as e políticas autoridades as limpo, e procurado está maneira ha dalgun que privado meramente do alá máis lóxica, eco sensibilidade moita ter fundamental é TURAL, NA PARAÍSO este visitar gozo dá como isto, Dito troitas salvaxes. de cheo Lor, río fermoso do perto baixa, como alta mais en calquera época vacacional, tanto en tempada e verán de períodos nos alí, confluír de sorte a ñen Manuel RodríguezJulián Sempre enGalicia.noCaurel REL, para uso e goce de cantos te cantos de goce e uso para REL, o ACAMPAMENTOdo CAU DO ubica está Esperante, de aldea na municipio, do epicentro no prezo, ten non turismo de lugar Como nosa saúde. a para beneficio gran de e cesario ne- tan doses, grandes en osíxeno respirar podemos autóctonas, tas pran- e centenarias árbores de cies espe moitas outras e castiñeiros, rebolas, faias, de bosques grandes dos dispor por precisamente Pero sendeirismo, abaixo. montaña o e arriba montaña gusta nos quen esixentes da xeografía galega, para máis das seguro orografía cunha Lugo, de un provincia Caurel, da no recuncho vida a vai cómo de opinar máis vez unha Quero ------vese opoucoqueéunhome”. Caureláns...facede“eiquí Novoneyra: de frase a vosa Natureza. sabia da librealbedrio ó só deixar non e técnicos rios crite- con programas crear Debemos faremos. nada lugar, nalgún fume hai se ver para contratemos só Mentres PREVENCIÓN. termo o sentido terá entón Natural, Medio e Ambiente Medio en competencias ques, convencido de esixir a todas as institucións con bos dos limpeza e coidado de procura na verdade de comprometido alcaldía á alguén chegue Cando beneficio detodos. en individual poder de ambicións esas atrás para deixar voto eu colectivo, esforzo do resultado o son obxectivos os anteriormente, escrito o repetir a mos volve e colectivo o para traballar sen seguimos así e persoal, acomodo o priorizar de despois votos ren que se Caurelmedre,só o que de dinámica na están non autoridades as cando aínda menos e colectivo, ó progresar e medrar deixan non xeito deste ancestral, individualismo no baseada filosofía cunha xente hai tamén domésticos, algúns incluso salvaxes, animais Nesta terra de lobos, osos, corzos e outras especies de darlle o seu voto, para que medre só, sexa quen sexa. debe ninguén cidadáns, dos menos e partido ningún representante,de digno é non transparente sexa non e peto seu o fortalecer busca só Quen positivamente. de á esencia da democracia, e así o cidadán responde respon ninguén,... a discrima non todos, a respecta valores, estes todos de posuidor é representa o quen que constata colectivo un cando actitudes, estas gan conxu se Se municipal. autoridade máxima da gura fi a dignificar e respectar todos saben intelixente, e eles a razón de ser do alcalde, todos son xente calada son veciños,... polos todo, de riba por e partidos, de resto polo e partido seu polo respectado fectamente per será sexa, que partido do sexa veciños, dos tro defender o Caurel coido que debe situarse no epicen queira Quen esquerda. á chegan, que os e, dereita á están que os entre dividida sociedade unha ter pode se Non futurobre,limpa. o mirada cara coa mirando po- concello dun trata se se aínda máis momento, do circunstancias ás acorde sexa nómina súa a que dos; en contra, mirando o interese xeral, os intereses de to quen e favor a votou o quen promotor,mirar de sen ------comarca de Negueira, ata que a forza do Sol a desipa para esta para trae Navia Riu o que mañanciñas, polas neboas hai casos dos moitos en riu o chámanlle Eles MUÑIZ. DE NEGUEIRA de Concello do Ribeira a de lambe Grandas que Salime, de encoro do beira á saúde todo, é vento para o paso onde dando longos son dias os onde vagar, de pasa tempo o Ali paz. da recuncho o digo lle qué Por gueira deMuñiz. Ne- de val o tempo mesmo ao e viño seu o coñecer a da esforzo, con Manuel, Sr o eso por Galicia, de zoas outras a envexa ter sin viño a cuanto en puxanza grande unha antano foi Navia do Todaconca pobo. a do fora de xente da meirande a eran veces de pobo, mesmo do eran viñas as todas non casos dos moitos en eso por sustento, o para vender e colleitar para viñas compraban montaña da nos toda a conca do Navia eran Antano viñedos, porqueAdega. moitos súa paisa- da mellora na traballar a segue eso peronovo, é non segredosos gárdaos Sr.MANUEL,o por tempos que nestes é un descubrimento Dicir que nestas vendido. terras hai viño ten o xa sempre case cal o branco PACHIN.nome co viño fai o tamen tinto, viño só fai Non Conta cunhas estalacións modernas para a elaboracion do tado ao viño deste municipio de NEGUEIRA DE MUÑIZ. axei- xiro un dándolle tempo leva que oSr.MANUEL LÓPEZ CANCIO dono oseu comerciais, fins con viño de colleiteiro coma segue que unica a é Cancio Casa a cello, a granel pola comarca. Das 13 ou 14 casas que hai no con- gas, hoxe so hai unha que embotella viño e tamén o vende ade- varias houvo onde viños, de terra é tamen Negueira pequenas eosgarfiosquesoncereixas gordas. nogueiras, maceiras, cerdeiras de dúas clases: unhas máis nas da comarca, como son castaños, carballos, bidueiros e autócto- árbores outras e abetos tipo piñeiros ver fácil é Negueira para Baixando frondosidade. súa pola encoro, de parte do tempo está cuberto de neboa, coma se fora un do meiran- a inverno no que aínda suaviño, clima conca De Navia. da tramo ultimo o sendo fondo vale nun está Negueira (Lugo). Fonsagrada Ade co Oeste ao e turias), (As- de Andrade Pola con Leste ao (Asturias), Salime de limita cos concellos do seu arredor, ao Norte con Grandas Galicia, de pequeno máis concello o Muñiz de Negueira turias, pormordoserpenteodaestradaerio. en As- ou Galicia en estás se sabes non Negueira a chega se Cando coidada. ben bastante está decilo, que hai todo hai unha estrada de terceiro orden bastante tortuosa, peroNeguira a chegar Para concello. o conta que Parroquias tal composto por igrexas e capelas espalladas entre as seis cello de Negueira conta cunha grande riqueza Monumen- se a facer no ano 1946 e en 1954 foi inagurado, pero o con- digo antes este encoro e do cauce do riu Navia. Comezou- o que lambe as terras do val de Negueira de Muñiz, como (Asturias). As súas augas son do rio Navia, e este encoro é Salime de Grandas de encoro polo partida está Negueira Galicia, pagaapenacoñecelo. parroquias, pero ainda sendo o Concello máis pequeno de 6 cadrados, 72quilómetros de superficie cunha só, tan tes habitan- 200 con pobacion, menos de o e apartado, lugar cuadra nos suaves cumios de NEGUEIRA DE MUÑIZ, un matices. en- Ade se chea que está oriental Amáis Galicia armando FernándezLopéz Recuncho daPaz,eterra deViño negueira deMuñiz: beleza dapaisaxeengaiolarate. a Onde paz. da recuncho ese coñecer pena a paga que po Si non coñeces Negueira de Muñiz non deixes pasalo tem- teiro de viño que está apostando por un viño de calidade. collei- so un hoxe de dias nos quedando puxanza, de pos todo, ou case de todo. Negueira foi forte en viño nos tem- de dá se que no suaviño clima micro cun conta Negueira flora efauna. nos turismo confins do riu Navia, o nas súas beiras conta cunha para fermosa interese de puntos dos un ser pode que encoro co Conta concello. do desenvolvemento polo apostan que peroalgúns chegado, quedan dan aínda non serende principado co raianos outrosos por uns onde Asturias Por recuncho. nese parado está tempo o que rece falta de recursos das distintas administracións, por iso pa- tempo ten a forma de que se quede no esquecemento, por de Nigueira. Pero como pasa por certos sitios de Galicia o concello do tarefas distintas en participan pero españois, nin son non deles moitos politicos, partidos distintos dos e tamén participan na Negueira, politica do concello e hainos nas filas de comunidade a para traballos fan tamén os como coñecidas persoas estas adas, abando- foron encoro do mor por que casas ocupan que paises doutros como así España de partes outras dende ra tamén conta cunha pequena parte de persoas chegadas nome, a onde acuden os lugareños dos arredores. Neguei- re- Veiga,moito Virxeda con á honor en festa unha faise Virxeda Veiga.tiva da de 15 Agosto Concretamentecada ÁreaCurulaa da Serra e da ladeiras nas Ernes, recrea-de val o Negueira, de Salvador O parroquiade na Medorras arqueolóxicostos prehistóricose Vilauxín;e Foxo O de as res-os visitar de esquecerse Non XVI. século do comezos e XV século do finais de data que parroquial, Igresia súa a é atopar,como poden se que vestixios seus dos moitos descubrirr poder para coñecer, pena a paga que valores outros estampas, e posiblidades moitas agocha Negueira gañando adeptosparareportaxes. pareceOnde vai Salime. encoroque de do Grandas no de entor- Co Asturias. con fronteira a coa quilómetros poucos Navia Riu o dibuxa que o é Vilamor,esto pelicula da parte rodou se certo, por onde Negueira, de comarca da paisaxe da valores novos desaguchando estiveran se se como tesouros, verdadeiros ser poden recordos os onde abraiado, un a deixan que escenarios con Conta tografia. fo- a para inventado está todo non ve se que polo bodas, de reportaxes para escenario novo o ser a está Negueira outras comarcas galegas. dar a ben vida a esa paisaxe que non ten competencia con ENXEBRE. TANTORÁ APAISAXE TERRAAXENTE. COMO GUSTA-CHE VAIQUE COLORANTES. ALÍ, SEN VALNATURAL,UN PERO é FONDO NEGUERA, ie d comuna, da jipes

LÚA NOVA 37 38

LÚA NOVA que esta aldea non se vexa abocada ao seu esque- de augurios bos de desexo co inquedanzas esas xuntamos se lembrendeles. pois, se Así que para enxeño seu o agudizar que teñen que os menos, vez cada habitantes, seus os son e institucional, licia camiñan cara ao abandono, ao esquecemento ser podía unha das tantas que ao longo da xeografía de Ga- que aldea unha galega, aldea dunha mozas e mozos duns inquedanzas as xuntar de dada venlle composición súa a mais falar moito que do ten non igual soa si por que verba una é A de Mallinrío Festival. Mallinrío é como Piñeira Fonsagrada, en criei, me e nacín onde rroquia Pa- na nenez miña a marcara que historias desas una revivir de oportunidade a tiven verán Este nosa historia. da parte forma porque pasado o esquecer non e deles lembrarse bo é mais Galicia, de rural dade socie- da progreso o para seguramente incluso e modernidade, da ben para desapareceron, hoxe quel tempo, isto ocorre con oficios ou labores que da- cotián labor o era aquilo cando de feitos sas, pouco non se detén, pero de vez en cando un un revive cou- xa tempo o e anos cumprindo vai un pois antano, lonxanos de tempos Lembrando antonio DíazFernández Mallinrío

hotos, Ataruxas e Sorteiros, as Cantareiras do Iri- Cantareirasdo Sorteiros,as hotos, e Ataruxas Min- os Balbina, da Banda a como: modalidades diversas de galegos grupos festival polo pasado levan anos últimos tres estes Durante Parroquia. da Patroa da festividade a adornan que musicais actuacións das celebración a e veciños, tódolos de xantar cun finalizar para sementaron, ano o co froito da colleita que os organizadores durante deu para facer este evento, alí ce- se celebrou veciño a Malla un que prado antigo nun Piñeira, de Río do beira á celebrado festival un Mallinrío, a composición a dá lle tradicional música da actua- cións coas xunto que usanza, antiga á Malla a Patroada como recuperandotividade tradición a fes- a celebran anos, cantos uns xa hai desde Así, para celebrarxuntosodíadasúaPatroa. dos familiares que se foron e ese día voltan á casa xuntanza a medievais, tempos de vén que dición familias ó redor da mesa conmemorando una tra- de xuntanza a e relixiosa celebración á reducida casos dos mellor no ou desapareceu emigración, coa desfeita da poboación producida pola masiva que festa una Fonsagrada, A de Comarca da tas fes- mellores das unha celebraba se pasados pos da Parroquia, a Nosa Señora, un día que nos tem- Patroarelembrarda para día o histórica data una acudiron á convocatoria da xuventude, dous días que parroquias das participación e colaboración a e gastronomía a música, a Malla, a temos Así, cultural. e laboral tradicional, vitalidade súa da chama a xuventude desta parroquia pretende manter viva a que co festival un MALLINRÍO, súas temos xentes, das arraigo o e paisaxe súa a historia, súa a tradicións, súas coas remexemos o e cemento, retn, otvdo Cb ea o lugares os eran Cuba e Montevideo Arxentina, noso: antepasado algún more non mares dos alén que familias poucas moi hai día en hoxe aínda que xeito tal de Américas, ás cara masiva emigración unha houbo XX do décadas primeiras nas e XIX doséculo remate no significativas, máis mermas súas das unha foi emigración centenar.A ó chega persoas. de millar escasamente poboación súa a actualidade na Hoxe o superaba poboación súa a que despréndese del numericamente poboacional é non censo devandito o que aínda e Fonsagrada, Ade Concello do centeo e patacas castañas, como así porcino, e vacún gando a canto en produtivos parroquia en 1750, o val de Piñeira era un dos máis da crego polo realizado Ensenada la de Marqués do censo no recollidos datos Segundo gandeiro. e agrícola minifundio polo saturada poboación ha oficios da terra que contribuían á subsistencia dun- muiñeiros, costureiras e tecedoras, zoqueiros, etc.,... gaiteiros, artesáns, trobadores, e xograres de berce Bruicedo, con seis, lugar de terras escravas, outrora Sta. María de Piñeira, con 15 aldeas, e o seu anexo de Parroquia de pola composto está Piñeira Valde O ó Val dePiñeira. de Forneas, entrada natural dos ventos borrascosos caudalosas augas do Río Eo que amosa pola furada los seus regatos confluentes axudan a configura-las tódo con que das Piñeira de Río o é virxindade coma augas súas na abondoso pero río, pequeno secadra, dun, augas troiteiras polas serpenteado e tesos, catro destes medio no Hospital; do Serra a e Canda de Serra Formigueiro,a o Muradal, de Pico o configuran que orográfica creación natural pola vento do bruar do protexido alí (Lugo), sagrada de ComarcaA na situarnos Fon é Piñeira de Falar te PiliPampín,entre outros. mia, Medomeda Rok, Ataque Escape ou a cantan- - - tivo unavancemoisignificativo. sesenta, anos dos incluso cos e posguerra comparamos da tempos o se habitantes, seus dos vida de calidade a e desemprego, de cifras rexistren se non Valpracticamente no que fai isto economía, a de madeira tamén é unha axuda considerable para producción a servizos, sector no coma así laboral, tal no que traballan gran parte dos homes en idade repoboacióne foresconservación á dedicada obra ta e castañas, ademais existe un reclamo de man de bos, millo, toda clase de hortalizas e abondosa froi na patacas, consumo: de produtos principais os cultura orgánica de subsistencia, na que se cultivan “Comarca de A Fonsagrada”, así como dunha agri- dentroda denominación carne súa da coa atopa se que calidade, gran dunha producto carne, de ción producá basicamente destinada vacas de familiar - gandería dunha evolucionada ou nalgunha cativa granxa vive traballo de idade en xente a agrario, especial réxime do subsidio un perciben que dos Valno xubila side de maioritariamente componse re que poboación de segmento o actualidade Na guraban oconxuntodapoboacióndoVal. confi que restotraballar o de idades con xentes de Vasco e Madrid, foron os lugares nos que acabaron País Cataluña, Español; Estado do dentro e Suíza, Holanda, Bélxica, Mundial: Guerra segunda pola derruída Europa de reconstrución a e industriais cións apoxeo das revolu - no Logo quedou. parroquia vivos na que de algunha viúva Rosalía dixo coma tamén e avoas, nosas las po- añorados máis ------

LÚA NOVA 39 40

LÚA NOVA Manuel Suárez Suárez A capadoiradunbergantiñánenMontevideo. o u nn d ns cmeeca O presentes Os competencia. nosa da é non que to non se perda máis tempo discutindo sobre un asun- co tema comarcal, intervén Mancebo para pedir que Un día de reunión, na que se volveu a quentar o pote sabido ---dixo Amadeo--- soncoruñeses daCoruña. beira do río Grande. Sobre os de Arteixo como é ben a ata estendela para goma de ou chicle un era non comarca a que dixo Raiano o cando Foi Arteixo. de outro tamén e directivo ser quería Baio de socio Un que a comarca ía e viña segundo fose quen a estirase. gaba a comarca. O acordo non semellaba doado por- che- onde ata ver Patronatopara Galega Cultura da do biblioteca na consultas e investigacións Houbo quera emigrante de Bergantiños podía ser directivo. cal- que sostiñan ampla tese da Os Carballo. en dos naci- os directivos ser podían só cal pola reducida ser membro directivo. Estaban os defensores da tese a dereito tiña quen sobre definidas ben liñas dúas había bergantiñán fogar nacido recén do seo No ca. oíron longas discusións sobre algo chamado comar- que primeiras as Purosde Aires barrio no videanas monte- paredes vellas unhas ForonBergantiños. de lindeiros os sobre senón Pacheco Areco de goberno o sobre nin Franco de dictadura da anos últimos os sobre nin eran non Bergantiños] Cultural Social tro Naqueles anos os debates dentro da asociación [Cen- Espinillar gún bo coñac español. Se por un acaso non houbese nin- a nadiña envexaba lle non ANCAP elaboraba que augardente a que propiedade con afirmaba bo de volta unha era sempre Case mesa. á trofeo correspondente remate o axiña seu levar no para xogo do avatares os asexaba Varela---espelido sempre ---o mostrador do Detrás Sánchez. Osmundo con parella formar adoitaba bo, Plácido Mance- Manuel heroe, meu Vila. eran O Jesús e Porteiro faladores os brisca de partidas Nas palabras. en aforro seu de pesar a cordial facía o que natural elegancia dunha dono Era moito. sorría nin berraba Era forte e tiña unha voz que impoñía respecto. Nin admiración. con el cara Miraba man. na capadoira súa coa aldeas polas ía que Carballo de emigrante dun historias épicas as lembrando abraiado sigo da Aín- uruguaia. capital na anos 40 de máis hai aconte- ceu que o realmente así foi se sei non mesmo agora iso maiorespor e son que do intelixentes aos e altos máis vemos anos poucos teñen se Cando , botábasemandagrappa. Espinillar porque Mance- porque cortar ondesexapreciso. perdín unpoucodepráctica,nonmetremará amanpara que aínda porque capadoira vella miña coa socios de as asemble- nas presentarme a autorizado estou maiores--- prevención---en caso Neste males voto. de seu co traizón fronteregodemocracia do van se unha que facer dos para bras: pala- clariñas ben seguintes coas intervención súa taron. Lembran algúns dos presentes que rematou a houbo un socio de Cances e outro de Sofán que o vo- porque será presidencial sillón ao chega napolitano dixo que así funciona a democracia. Se un calabrés ou un alporizarse Sen galegos. emigrantes de ción un veña que cabeza nin pés nin ten non que de senso no queixas as comezasen que de presenteslogo aos rir facer de quen foi Mancebo estranxeira. obra de man de país no ingreso o promover de necesidade na pensando fixéronse uruguaias leis as que entenderon tiñáns tatutos de asociacións civís. Aquela noite os bergan- es- en especializado avogado cun consultar de viña liortas, tantas de canso dirixente, admirado meu O candidato ápresidencia donoso C.S.C.Bergantiños. na República Oriental do Uruguai pode presentarse como legal residencia teña que persoa calquera nacional lei por necesitan de ningún mapa do concello de Carballo xa que non acolle nos que país deste gobernantes os Eles, guaia. uru- legal cidadanía a temos nós de ningún case ademais e parte outra Por uruguaio. goberno o é manda quen que Mancebo: capador ex do razoamentos os oír puideron acougaron Cando ón. asociaci- da parte formar a entraba non ou entraba quen escollían que os eles eran que en coincidindo tempo un a todos falaban e sorprendidosquedaron Claro que poida ser necesario defender a verdadeira a presidir unha institu- unha presidir a malandra tano Tedes que entender, amigos, entender, Tedesque investimento dos recursos. no eficiencia a e entidades as prestan que servizos dos mellora a persegue texto, o recolle que tidades, en- entre unión da fomento o senso, exterior.Neste no galegas entidades as para tamén e diáspora, da galegos os para relevantes máis as son que tenciais, socioasis- as todo sobre prestacións, súas garan- as tindo seguir poderen para diáspora, da dos centros unión na conveniente asemade fincapé Faise Unión emellora das entidadesgalegas. inmaterial e material patrimonio do preservación a legal, texto novo do clave aspectos dos outro como salientar, cómpre Tamén Galicia. de económica ón nidades galegas no exteriorcomo axuda áproxecci- comu- das importancia da articulado seu ao ración incorpo- a destacar cabe Lei, nova da eixos Entreos reúnan osrequisitos establecidosnapropia Lei. e descendentes en primeira orde, sempre e cando se ción legal concreta, e asimila en dereitos a cónxuxes lerse a esta denominación, ata o de agora sen defini- acol- pode quen exactitude con clarexa texto o Así, Parlamentario Popular. lación da figura do retornado, a iniciativa do Grupo te parlamentario, cabe salientar o engadido da regu- trámi- no introducidas melloras as Entre definitivo. texto no redactadas emendas, de centenar medio de máis de transacción a aceptou maioritario grupo o autonómico, hemiciclo no debate seu o Durante legas, que tivo lugar o pasado verán en Compostela. última xuntanza do Consello das Comunidades Ga- proxecto naceu do amplísimo consenso emanado da cuxo e España, toda en materia súa na pioneira foi leguidade, que substituíu á vixente desde 1983 e que O Parlamento de Galicia aprobou a nova Lei de Ga- NO EXTERIOR GALEGAS COMUNIDADES COAS CON SENSO DO NADA GALEGUIDADE, DE LEI A APROBA GALICIA DE PARLAMENTO O Parlamento deGalicia - (Secretaría XeraldeEmigración,XuntaGalicia) Mariano Goikoaotero crónicas daEmigración cidade autónomaarxentina,eprovincia, deBos Aires. na reside galega diáspora da parte terceira da preto que salientar cómpre falando, Estatisticamente do). e catroeuropeosFrancia, Uni (Suíza, Reino e Alemaña, México) e Unidos Estados Cuba, Uruguai, Brasil, Venezuela, (Arxentina, americanos sete países, once en concéntrase cento por 93 o diáspora, ampla Desta fóra deEspaña. residen que galegos, cidadáns total e galegas cidadás do de cento por 15 do máis a atinxe Lei nova a Daquela, nou- españolas. Autónomas Comunidades tras residentes cos contar sen continentes, cinco polos espallados territorial, Galicia da fóra viven galegos 450.000 de preto INE, do datos os Segundo Máis do15%dosgalegos licia territorial. as moitas Comunidades Galegas do Exterior e a Ga- entre relación a fortalecer para vía nesa afondar de necesidade a estipúlase aspecto nese e vivan, onde estes vivan administrados, seus os e Xunta a entre tecnoloxías novas as abren que relación de dades posibili- novas as proxecto no ademais Plásmanse cesarios paraarenovación xeracional. ne- e planeta, do lugares moitos en galeguidade da mozas e mozos, garantes da permanencia da chama ás recoñecemento un fai Igualmente, Galeguidade. da ámbito no plena participación súa da necesidade a e galega, Emigración na mulleres das sente O texto reflicte e fomenta o papel histórico e de pre- FÓRA DEESPAÑA TADOCATALUÑAEN ESTENDAAXIÑASE CAMIÑO DA UNIÓN DE CENTROS GALEGOS ENCE- O QUE EN CONFÍA MIRANDA AntonioR.Miranda mes de no materializou se que entidades de unión de Miranda, proceso o que en confía Antonio Rodríguez da Emigración, xeral secretario O terras máisafastadas. en diáspora da galegas entidades noutras breve en dar poida se Feijóo, Presidente o asistiu que á e Cataluña, en sentes pre- galegos centros 15 maio de 2013 por -

LÚA NOVA 41 42

LÚA NOVA so de busca de novos investidores para as empresas proce- no entusiasta, pero altruísta maneira de da-, Miran- dixo –“importantísima” man unha botando están que diáspora da galegos os moitos son feito de que e territorial, Galicia da embaixador mellor o agocharse pode emigrante cada tras que de Feijóo Presidente do idea a reiterou Miranda Rodríguez Embaixadores deGalicia procesos. destes algún a adherido teñan se que aos que priman diáspora da centros a axudas de ordes DOG no publicado teñen se xa feito de e galego, Goberno polo apoiados serán unificación de procesos os que rela, o secretario xeral da Emigración fixo fincapé en Va-xornalista Alberto polo realizadaentrevista, Na menores. e algunhas xurdidas precisamente da unión doutras delas, moitas arestora son o xa feito de como das”, situa- están que entorno no sociais referentes ticos xuntos para xerar unhas entidades que sexan autén- concienciado no Exterior da necesidade de traballar tonómica galega afirmou que “estase perfectamente au- Administración da cargo alto o respecto, Aeste Referentes sociais de”, recalcou Miranda. daGaleguida- e engrandecemento unificación de proceso no lanza de punta ser volvese nacións bas am- de diáspora a interesanteque moi sería mérica, nu- importancia e histórica transcendencia súa Pola senda. nesta camiñar para fito importante un como momento este alí viven tamén eles Uruguai, e tina en Arxen- diáspora da caso no que “Congratúlanos máis servizosaosgalegosdoExterior. máis fortes, máis sostibles e que, polo tanto, ofrezan organismosxurdan que de procesos- estes todos en -compartido obxectivo co sempre delas, dalgunhas unión a cara camiñar breve en podería Montevideo abano de entidades galegas presentes en Bos amplo Aires e o Latinoamérica, de saír sen e Igualmente, des reais deuniónenCuba, ouBrasil. Galeguidade da posibilida- solvencia existen Venezuela”.que en Taméncitou aín- e presenza fortalecer a así máis e da ela a unirse por entidades apostarían outras Caracas-, á de en referencia Gallega Hermandad Miranda –dixo superior es- peso pecífico cun influenza. centro un de existe zona país no súa que “Malia entidades a e capital dalgunhas na presentes transmitiron aeste lle que respecto intencións firmes Miranda as Venezuela, constatar a puido viaxe recente súa na Así, crónicas daEmigración gas cubanas”. “É unha folla de ruta que vai marcar vai que ruta de folla unha “É cubanas”. gas gale- entidades 38 de unión de acordo un firmarase na viaxe do presidente a Cuba no mes de decembro, que como así Alemaña” en unión de acordo “dun formalización a Cataluña- en galegas entidades das unión de acordo o -tras anunciou Feijóo respecto, este A Galicia. de Xunta da actuación de liñas das unha como exterior no galegas entidades e nidades de Galiciasinaloucaraanecesariaunióndas comu- ras. No transcurso da súa intervención, o presidente e á cidadanía galega que vive fora das nosas frontei- tiva galega que rexe as nosas sociedades no exterior norma- da actualización de proceso o rematar para Galegas. A xuntanza serviu, entre outros obxectivos, Comunidades de Consello do Delegada Comisión Cidade da Cultura de Galicia a reunión ordinaria da na presidía Miranda, Rodríguez Antonio gración, Emi- a para xeral secretario do acompañado lego, O 15 de novembro de 2013, o titular do Goberno ga- máis grandeseútilesparaaxente” facelas e institucións as fusionar “para e galegas” cións institu- ás netos aos e fillos aos traer saber para rosidade “marcará“xene- Pide XXI”. século do metade segunda a que exterior no galegas comunidades das unión a sinala que o para globalizado”, mundo do dentro perviva ción emigra- a que intentar que “temos presidente o Segundo sector navalgalego. do beneficio en azteca país no acadados contratos recentes aos referencia en dixo, México”, en ver a traballo, desta axuda, son os resultados que se están ‘onde e pode eu axudar’, creo que un exemplo deste total, todo o mundo se pon a disposición e pregunta é receptividade a que satisfactoriamente moi dicir que “teño xeral, secretario o apuntou senso, Neste e servizos. galegas, e de novos mercados para os seus produtos ejo nni u aod d uin n Ale- en maña eCubadasasentidadesgalegas unión de acordo un anuncia Feijóo Presidente daXuntadeGalicia des asentadasen América. cións comerciais, neste caso ,a través das comunida- ac- estas promovendo continuará Xunta a 2014, En de calidadeeosdestinosmáis turísticos. galegos produtos os terras súas ás éxito con varon le- que comerciais iniciativas diversas en ano deste ou Cataluña co, participaronxa longo Andalucía ao Vas-País rexiónscomo como e Países Alemaña gas. gale- comunidades das man da promocionais cións ac- de través a exterior no posibilidades nas indaga Xunta A Galicia. de internacionalización á tribúen As comunidades galegasasentadasnoexteriorcon- Posibilidades comerciais traballo enGalicia. de postos empresase creaciónde e inversión de tos proxec- incentivan que axuda de liñas unhas ofrece A través da Secretaría Xeral da Emigración, a Xunta líticas deretorno”, matizou. poderemosseguintes e po- nas 2014 mais en insistir este inicio de recuperación económica que imos a ter “Ante Galicia”. a vir queiran que persoas das torno re- o fomentar a “imos presidente, do palabras En Retorno emprendedor que “marcará asegundametadedoséculoXXI”. sinalou a unión das comunidades galegas no exterior obxectivo este cumprir do para e dentro globalizado” mundo perviva emigración a que intentar que “temos das Feijóo Segundo galegos”. centros dos e casas irmandades, das supervivencia a garante que por meditar pena a vale que modelo un “é modelo este galego, goberno do responsable máximo o Para zuela. Vene-e Uruguai Arxentina, en entidades de unión na avanzar para traballando continuar de a vontade engadiu Xunta da titular o compromiso, este A as lexislaturasseguintes”,engadiu. marcará que de convencido estou e lexislatura esta Comisión Delegada crónicas daEmigración - Galicia eoAjuntamentdeBarcelona. de Casas Xunta coa colaboración en Cataluña, en Galegas e Centros de Asociación pola Catalunya”, organizadas en Galicia de Gastronómicas Empresariais, e “Xornadas Culturais ás asistiu Miranda, guez Rodrí- Antonio Emigración, da xeral secretario O proceso deunión galegas nesa Comunidade, 17 das cales foron pioneiras no entidades polas organizado evento no colabora Xunta A XORNADAS DEGALICIA ENCATALUÑA tenciou. sen- futuro”, o vai aí por que de convencido estou porque Xunta da presidente como formalmente to solici- eu que obxectivo “Un centros”. dos e casas das infraestruturas estreitar dirección, de órganos estreitar lazos, de “estreitar en tarefa importancia a meirande situou galego mandatario o iso, Para balización daeconomia”. balización dos países das rexións europeas e da glo- glo- da época na disolver pódese emigraron cando pais nosos os e avós nosos os tiveron que empuxe o todo ben, facemos o non se porque xenerosidade e xente, a para útiles máis e grandes máis facelas e institucións as fusionar para xenerosidade galegas, institucións ás netos aos e fillos aos traer saber para mundo”. Neste sentido, Feijóo pediu “xenerosidade do capitais principais nas galegos lobbys existindo sigan que nós de “dependerá que polo tunidade” opor- gran “unha é emigración a presidente, o Para Xenerosidade Xornadas deGaliciaenBarcelona Acordo deXuntanzaenCataluña

LÚA NOVA 43 crónicas da Emigración

Canda Miranda, estiveron presentes no acto o alcalde da capital condal, Xavier Trias, o secretario xeral do PSC, Pere Navarro, ou o portavoz do PP no Parlament, Josep Enric Millo, entre outros moitos representantes da vida política e social catalás, e tamén dos ámbitos empresariais e culturais, o que dá proba da importante proxección que teñen as comunidades afincadas en Cataluña. No evento estaban asemade presentes os presidentes das entidades galegas na citada Comunidade Autónoma. No seu discurso, Miranda recordou a aposta que o Go- berno galego está a realizar para atraer novos proxectos empresariais, e a tal efecto lembrou as múltiplas liñas de 27anos axudas postas en marcha para apoiar aos emprendedores. Consciente da relevancia da experiencia e bagaxe de galegas e galegos fóra da terra, a Xunta quere aproveitalas Sempre en beneficio da proxección e expansión tamén na Galicia territorial. en Galiza O secretario xeral gabou o traballo realizado ata agora polas entidades galegas en Cataluña, e moi especialmen- “SEMPRE EN GALIZA” te “o exemplo de unión que estades a dar a toda a Ga- En Radio Cornellà (FM 104.6) leguidade universal”, en referencia ao acordo asinado o pasado mes de maio en presenza do presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijoo, polo que se uniron 17 entidades Tamén nos pode escoitar en: galegas con sede naquela Comunidade Autónoma. www.cornellaweb.com/Radio, A calidade de Galicia e no enlace: Miranda visitou a parte da exposición na que Galicia amo- http: //semprengalicia.blogspot.com/ sa as súas vantaxes coma destino turístico, na que asemade poden verse diversas producións artesás da nosa terra, e diversos produtos de calidade do mar e da terra, mostra O programa de radio que se leva a cabo mercé á colaboración entre a Axencia da A.C.G. Rosalía de Castro de Turismo de Galicia, Xestión do Plan Xacobeo, Fundaci- ón Centro Galego da Artesanía e do Deseño, Galicia Cali- Dirixe Xulio Couxil Vá zquez dade, e a propia Secretaría Xeral da Emigración. O stand xa se ten instalado con importante éxito, coinci- Todos os sábados, de 6 a 8 do serán dindo con eventos destacados da diáspora, en Frankfurt e Santurce, e tras Barcelona, recalou en Sevilla. A intención ¡As noticias en directo dende Galicia! dos organismos cooperantes é aproveitar a destacada presenza dos galegos en todo o mundo para dar a coñecer a alta calidade das producións galegas, e a potencialidade ¡Escóitanos! de Galicia como destino turístico e para investimentos, sempre da man das propias entidades galegas. Precisamente, Miranda rematou á visita á exposición acu- dindo á cata de produtos da terra e do mar de Galicia instalado no mesmo Parc dels Llumins do barrio barcelonés de La Vall d’Hebrón onde se celebran as Xornadas. Alí, e canda as autoridades locais, tivo oportunidade de poñer en valor os produtos amparados por denominaci- óns de orixe, e outros de elevada calidade, que a Xunta de Galicia está a promocionar da man das entidades galegas

44 LÚA NOVA da diáspora en diversos puntos de España e Europa. Coa diáspora en Cataluña Antes, o máximo mandatario galego en materia de Emigración tivera ocasión de reunirse con representantes de diversas asociacións de Barcelona e provincia, coa finalidade de estudar novas fórmulas de colaboración. Lembroulles que é intención do Go- berno galego apoiar especialmente aquelas iniciativas nadas precisamente ao abeiro de procesos de unión como o que de maneira pioneira tivo lugar en Cataluña. Durante as Xornadas ás que asistiu Miranda lugar exposicións e actividades vinculadas a Galicia e aos galegos e galegas en Cataluña, conferencias a cargo de especialistas en promoción turística e comercia- lización de produtos, e actuacións de diversos grupos de música tradicional galega nados en entidade galegas da zona.

coRnELLÀ actiVa Lorena Herrero (cap de comunicació ajuntament de cornellà)

El Consell de Ciutat de Cornellà promou inclosa a les propostes municipals de les Millores la coresponsabilitat ciutadana en els pro- de Governança. jectes municipals El seu objectiu és actuar com una eina de partici- pació municipal transversal, plural i oberta, que Un total de 35 membres, entre ciutadans, repre- ostenti funcions d’informació, estudi, debat i as- sentants d’entitats, d’agents socials i de grups sessorament sobre les grans línies de la política polítics municipals configuren aquest òrgan municipal i per donar resposta als reptes presents consultiu i de participació. i futurs.

Apropar la gestió municipal a la ciutadania

El Consell de Ciutat actua com a espai de debat, consens i coordinació permanent entre la ciutadania, les institucions i els poders públics, per apropar la gestió municipal a tots els agents socials de la ciutat i als seus habitants. El Consell de Ciutat està presidit per l’alcalde de Cornellà, Antonio Balmón i està format per un total de 35 membres que es reuniran de forma ordinària cada sis mesos i que es renovarà cada quatre anys. Una de les novetats d’aquest òrgan es la partici- El gener de 2013, es va constituir, el Consell de pació de 5 ciutadans que s’han presentat de forma Ciutat de Cornellà, un òrgan consultiu, de par- voluntària i que han estat escollits per sorteig en- ticipació i diàleg, que s’emmarca dins de les po- tre un total de 82 candidats. Així mateix, formen lítiques de proximitat, transparència i corespon- part d’aquest Consell de Ciutat 1 representant de sabilitat que fomenta el Consistori i que se suma cada grup municipal ( 1 de PSC, 1 del PP, 1 d’ICV- a altres iniciatives que treballen en aquesta línia EUiA i un de CiU), un total de 9 representants com ara l’Acord Social, alhora de ser una mesura dels diferents consells sectorials de participació LÚA NOVA 45 coRnELLÀ actiVa

(serveis socials, seguretat, gent gran, cultura, es- Cornellà de Llobretat va renovar el seu compro- ports, etc.), 10 membres d’entitats i agents socials, mís contra la crisi amb la signatura d’un nou i 5 persones d’especial rellevància ciutadana. Acord Social, al maig de 2012, fruit de l’evolució Entre les seves funcions: fomentar la participa- del primer, signat el 2009, i de la situació d’incer- ció i la transparència tesa sobre l’economia. El nou acord compta amb un major consens social, amb 34 entitats i agents Entre les principals funcions d’aquest Consell es- signants, i polític, ja que està subscrit per PSC, tan les d’impulsar iniciatives relacionades amb ICV-EuiA, CiU i ERC. les disposicions i els reglaments municipals, as- sessorar a l’Ajuntament en les grans línies estra- L’Acord Social busca, des d’un àmbit d’actuació tègiques i de gestió, conèixer i debatre els pres- local, sumar els punts de vista i els esforços del supostos municipals, així com els resultats dels màxim d’actors implicats. El document planteja indicadors econòmics de la gestió municipal. vuit objectius estratègics, que en extracte corres- També es pronunciarà sobre els projectes que ponen als següents àmbits: afecten al planejament urbanístic de la ciutat i proposarà actuacions per al desenvolupament equilibrat i sostenible, la cohesió social i la millo- • Promoure la formació i la incorporació en ra de la qualitat de vida ciutadana. el mercat de treball de les persones en situació d’atur Reflexió sobre els pressupostos municipals i im- • Articular un compromís social per al manteni- puls a un projecte per fomentar valors ment de la qualitat dels serveis públics

Al juliol d’aquest any van tenir una reunió en la • Defensar el dret a l’habitatge qual van parlar dels pressupostos municipals per a 2014, analitzant les línies estratègiques econò- • Garantir plans i projectes d’educació i for- en el marc de la igualtat d’oportunitats i la miques de la ciutat i els objectius prioritaris que mació cohesió social s’han de posar en marxa. Així mateix, van presentar i aprovar un projecte de ciutat per impul- • Donar suport a actuacions encaminades a reduir sar principis socials i valors a tots els àmbits de la l’abandonament escolar i la inserció laboral ciutat: “Cornellà Valors”. dels joves

Contra la crisi – Acord social 2012-2016 • Apostar per la formació professional continu- ada

• Generar iniciatives per a la consolidació i reacti- vació de l’activitat econòmica a la ciutat

• Fomentar les polítiques socials i de salut que garanteixin la igualtat d’oportunitats.

300 llocs de treball durant 2013

L’acord també detalla actuacions que ja es po- sen en marxa o es comencen a activar amb els diferents actors implicats, sigui administració local, agents socials, món educatiu i laboral. Per Cornellà reuneix institucions, grups polítics mu- exemple, durant 2013 l’Ajuntament de Cornellà nicipals, entitats ciutadanes i agents socials per ha invertit dos milions d’euros en projectes de sumar-se a un acord de consens, que busca gene- transformació i millora d’espai públics amb la rar noves mesures de lluita contra la crisi basa- contractació temporal de prop de 300 persones en des en la coresponsabilitat atur de la ciutat. S’ha creat l’Oficina de Mediació 46 LÚA NOVA coRnELLÀ actiVa

Hipotecària, que ha ofert suport a més d’un cen- L’Ajuntament ha dividit la ciutat en 31 zones o cèl- tenar de persones; la Botiga Solidària que treballa lules de gestió de proximitat i ha assignat cadascuna amb més de 600 famílies, a més d’altres iniciati- d’elles a un regidor de l’equip de govern, amb qui ves per minvar l’impacte dels efectes de la crisi es pot contactar al mateix carrer o mitjançant el por- entre les famílies de Cornellà, com ara el mapa tal d’Internet www.apropteucornella.cat. Cadascu- de capacitació, o la Setmana de la Dignitat, entre na de les zones té petites dimensions, al voltant de d’altres. 300 metres de diàmetre, perquè d’aquesta manera es considera que agrupen la quantitat idònia d’ha- D’altra banda, l’Ajuntament de Cornellà, després bitants perquè el regidor els pugui atendre i gestio- d’aprovar la liquidació del 2012 amb benefici, ha nar les seves peticions d’una forma ràpida i precisa. augmentat la inversió en polítiques socials amb l’objectiu de donar suport a la tasca que desen- “A prop teu” aposta per aprofundir en la identitat volupen les entitats de la ciutat que treballen per urbana i comunitària de Cornellà. Tracta de moder- a defensar i protegir les persones més vulnera- nitzar l’administració municipal, facilitant el contac- bles. En total s’hi destinaran 134.000 euros més, te directe amb un regidor o regidora responsable, i seguint així amb la línia del Govern municipal aprofitar els canals que permeten les noves tecno- d’evitar la fractura social i sumar esforços amb logies per a una comunicació més propera. El nou els agents socials del municipi per a afrontar les projecte disposa d’una plataforma digital per pro- conseqüències de la crisi econòmica. porcionar una via de comunicació amb l’Ajuntament més àgil i més eficaç. Es posa a la disposició dela A més, entre els acords concrets, cal mencionar ciutadania per comunicar incidències, plantejar quei- la defensa de tot el que s’està fent a la ciutat en xes, suggeriments i propostes, que es gestionaran de matèria de formació educativa complementària forma centralitzada perquè arribin ràpidament als i no obligatòria, i que es revisarà en el marc del regidors, i que donin una resposta en el termini més projecte “Educar per créixer”, així com les mesu- curt possible. res de col·laboració entre centres formatius i teixit empresarial. Com funciona?

“A prop teu”: una nova manera de gestio- Entrant a www.apropteucornella.cat trobem un nar la ciutat llistat de formularis que ajudaran a precisar la consulta. Cal omplir-ne un amb la informació fona- L’Ajuntament ha dividit la ciutat en 31 zones de mental: el tema de la consulta, com contactar amb gestió de proximitat, assignada cadascuna a un qui la fa, el lloc, fotos o vídeos si ho creu necessa- regidor per donar resposta i atendre les incidèn- ri... Si el ciutadà o ciutadana ho prefereix, a la ma- cies que comuniquin els ciutadans teixa pàgina podrà comunicar el seu missatge per Facebook, Twitter, SMS o correu electrònic. En un El nou projecte també disposa d’una plataforma termini no superior a les 24 hores, l’usuari rebrà un digital per comunicar-se de forma més àgil i efi- comunicat conforme s’ha rebut el missatge, amb caç amb el consistori a través de Facebook, Twit- un número de referència per a poder consultar ter, SMS o email l’estat de la incidència. El regidor responsable de la zona donarà una resposta en el sentit que corres- “A prop teu” és un projecte innovador, que facilita pongui en el menor temps possible. el contacte directe de la ciutadania amb els regidors de l’Ajuntament de Cornellà, amb l’objectiu Quines són les utilitats d’”A prop teu”? d’incidir en tres àmbits: el manteniment de l’espai públic, la convivència i la seguretat ciutadana, es- • Millorar, entre tots, coses que ens preocupen de coltant al carrer les preocupacions de les persones, la nostra ciutat. de les comunitats de veïns, de cada família. • Suggerir i proposar qualsevol qüestió per a millorar el teu barri, relacionada amb l’acció municipal. LÚA NOVA 47 coRnELLÀ actiVa

Cornellà disposa de 83 equipaments, dels Amb el Complex Aquàtic Can Mercader, Cornellà quals 21 són nous i 18 s’han remodelat en compta amb 15 grans instal·lacions esportives mu- els últims anys nicipals, entre les quals destaquen l’espai esportiu Sant Ildefons, amb 2.500 usos setmanals o obert Mantenir el conjunt dels equipaments esportius tant a particulars com a clubs ara fa dos anys, així de la ciutat durant el 2012 va tenir un cost de 4,9 com el camp de futbol municipal de Cornellà milions d’euros Centre Cultural Sant Ildefons, un nou espai per En els darrers anys, Cornellà ha aconseguit es- a la lectura i l’oci tablir una gran xarxa d’equipaments esportius i culturals que sumen un total de 83, dels quals 21 Al març de 2013, es va estrenar el Centre Cultural són nous i 18 han sigut remodelats en els últims Sant Ildefons Una moderna instal•lació, funcio- anys. Espais culturals, esportius, cívics…que es- nal i d’àmplies prestacions dedicades a la promo- tan concebuts com a eines al servei de la ciuta- ció de la lectura i el desenvolupament d’activitats dania i a favor del desenvolupament d’hàbits de ciutadanes de caràcter cultural. Aquesta nova vida saludable. instal•lació inclou una biblioteca i un auditori amb capacitat per a 240 persones.La Biblioteca de Màxima funcionalitat al Complex Aquàtic i Es- Sant Ildefons (BSI) és una biblioteca de proximitat portiu de Can Mercader que amplia la Xarxa de Biblioteques de la ciutat. Té una superfície útil de 1.739,50m2, distribuïts Entre els equipaments estrenats recientment desen dues plantes àmplies i lluminoses. Disposarà taquen: El Complex Aquàtic i Esportiu Can Mer- d’un fons de lliure accés de 40.000 documents, en- cader inaugurat al gener de 2013. Pertany a una cara que a l’inici serà de 18.000 unitats. nova generació d’equipaments adreçats a la salut i la qualitat de vida. Així, complementa l’activitat El que costen els equipaments que es duu a terme al Parc Esportiu Llobregat i a la piscina de Can Millars. Ofereix un servei in- Durant aquest anys l’Ajuntament de Cornellà ha tegral que permet desenvolupar múltiples disci- llançat la campanya informativa per a donar a plines esportives i una zona termal de relaxació. conèixer el preu dels serveis i equipaments que Més de 60 classes dirigides, piscines exteriors i tenim a la ciutat. L’objectiu és afavorir un ús so- interiors i cursets de natació són algunes de les cial i responsable dels mateixos, i posar en co- propostes. neixement dels usuaris com es financen aquests serveis que el municipi posa a la disposició de la ciutadania.

48 LÚA NOVA Can Mercader Rafael Puga Vázquez, Premi ciutat de cornellà de Llobregat d’acció cívica 2013, a títol Pòstum.

Rafael Puga Vázquez, Soci des de l’any 1.985 de la A.C.G Rosalía de Castro, va néixer a Capileira (Granada) el dia 10 de desembre de 1952 i arribà a Cornellà de Llobregat, l’any 1962, amb els seus pares, on s’integra ràpidament a la societat cornellanenca, demostrant les seves qualitats humanes, per la seva entrega i implicació en temes de ciutadania, establint vincles de col·laboració entre els diferents sectors privats, públics i la societat civil per donar suport a les diferents iniciatives ciutadanes.

Persona amb moltes inquietuds i emprenedora, la seva trajectòria familiar, laboral i social ha estat vinculada a Cornellà de Llobregat, tenint una àmplia visió de futur, es converteix en empresari de matalasseria i conjuntament amb la seva esposa, Montserrat Cervelló, inaugura l’any 1977, una botiga dedicada a la venda, a l’engròs i al detall, de coixins i matalassos, al carrer Joan Fernandez de la nostra Ciutat, traslladant-se a un altre local més ampli al carrer Frederic Soler i posteriorment s’estableix a un local molt més gran, a l’avinguda del Parc, “Descans i Decoració Montserrat”.

En l’àmbit comercial, organitza les primeres edicions de la Fira Comercial de Cornellà, amb d’altres comerciants, a la sala del Pati Blau l’any 1979, crea l’Associació de Comerciants de Cornellà, de la qual va ser el seu President, tenint, durant un ampli període de temps, responsabilitats de planificació, organització i impuls de l’activitat comercial.

Rafael Puga va desempenyorar diversos càrrecs, com a Vice-President de la Creu Roja a Cornellà de Llobregat on va mostrar sempre una gran implicació amb els objectius i activitats , d’ençà la seva incorporació l’any 1991 i les seves contribucions i donacions de tot tipus (econòmiques i materials), tant com a voluntari i soci de la Institució, han estat moltes i diverses.

Per la seva tasca, la Creu Roja Catalunya li va fer entrega de la Medalla d’Argent de la Institució.

Un altre projecte en el que estava treballant era la creació del col·lectiu una proposta en la que mostra la necessitat, ara i sempre, de saber escoltar,“SABER-ESCUCHAR.ORG considerant que el sistema de vida i treball transcorre ràpidament i que vivim en una societat complexa, cadascú amb les seves ”, necessitats, il·lusions, desitjos, angoixes, complicitats i prioritats. D’aquí la creació del col·lectiu, que sàpiga escoltar com a mitjà de comunicació i crear un altre via cap el diàleg.

La seva participació activa en diferents projectes ciutadans i amb entitats de Cornellà de Llobregat ha estat sempre important, demostrant sensibilitat envers els desfavorits, amb valors tant significatius com el diàleg, l’educació, el respecte, la complicitat i la implicació.

Soci col·laborador, des de l’any 1985 de la A.C.G Rosalía de Castro de Cornellà i d’entitats emblemàtiques com la U.E. Cornellà, Club Escacs Cornellà, A.C. Atlético Minas, A.C. San Isidro Labrador, Amics de la Sardana de Cornellà, entre d’altres. També soci col·laborador de les entitats Bàsquet Club Cornellà, Aprodico, Bàsquet Femení Cornellà, esponsoritzant els seus equips.

Va rebre el Premi Ciutat de Cornellà de Llobregat d’Acció Cívica 2013, a Títol Pòstum, per destacar, per sobre de tot, com un exemple de civisme i un emprenedor d’idees i valors cap a les persones amb el seu compromís personal cap a col.lectius molt actius de la nostra Ciutat.

Bartolome Jiménez cazorla.

Eusebio Güell, 76 Av. del parque, 47 Sant Boi de Llobregat Cornellà de Llobregat Tel. 93 630 55 77 Tel. 93 377 89 90

OUTLET Siguenos en: DELICIAS, 17 Cornellà Tel. 93 377 89 90 LÚA NOVA 49 www. colchoneriamontserrat.com 50

LÚA NOVA pios de 1946. En xaneiro deste último ano varias caídas e princi- 1945 de finais de partir a Oterointensificouse Enriqueta sobre e Lugo de PC o sobre seguimento O tantes educiamediadeguerrilleiros. mili- provinciade a cento toda cun en contar a chegou partido o cadros, dalgúns caída a Malia organización. de e finanzas de responsable foi ano dese febreiro PCE. En co directas relacións mantivo seguinte ano o e Lugo de Provincial Comité do parte formou 1944 En se no posterior medra política e guerrilleira e organizativa en parte da provincia de Lugo percibiu- Sen contactos co PCE ata 1944, a súa influencia política onde colaborou nunha primitiva estrutura guerrilleira. Becerreá, de antifascistas cos e fuxidos cos conexións establecer a Comezou 1942. en capturala por policial provincia, sempre baixo identidade falsa. Houbo un novo intento da vilas varias en acubíllase destinidade, semiclan- de meses primeiros Nestes crego. ao grazas ata onde a alcanzou a persecución policial, se ben Nova, librouda párroco do casa á Lugo, a chegar Consegue marzo de1939,fuxexuntoaoutraspresas. de 27 o Madrid, de rendición da antes día Ventas.Un de prisión á logo e madrileña Atocha de Ronda da re cárce- ao conducida e Defensa de Nacional Consello do membros por detida foi comunistas, dos e Negrín de política coa aliñouse Casado coronel do golpe Co cia de Alicante. as viúvas e compañeiras dos soldados, todo na provin- algúns hospitais e organizou un hotel de repouso para go dunha gardaría para os fillos dos soldados, montou car-Fíxose hospitais-escola. fogares-soldadoou varios tín González, El Campesino . Participou na creación de Valen-por dirixida División, 46ª da Choque de Brigada Móbil Primeira na Centro, do Exército no Madrid de defensa á cultura da miliciana como incorporouse 1937, de xaneiro En Obreiro. Control de Comité do te par- fixo que no Carabanchel, de Militar Hospital no enfermeira como traballou Logo Levante. ao cativos de evacuación á dedicouse Civil, Guerra a estalar Ao Madrid. de Xordomudos de Nacional Colexio ao dou trasla- se que polo xordomudos, en estudos de bolsa unha recibiu 1936 En VilagarcíaArousa.de de Cea de Pedro San en Galiza, a regreso de e, Madrid de quero Enriqueta otero o, o oei Gmz Ba- Gómez colexio no Montefura- do), e Ferreirós ros, Barrei- de Cosme (San Lugo de provincia da escolas rias va- en exerceu mestra Como quista galega. antifran- guerrilleira e mestra de outubro de en falecida e 1902 en nada Blanco, Otero Enriqueta nos cárceresfranquistas anos vinte anti- presa franquista, guerrilleira e Mestra Miranda ( en Castroverde) o unha foi 1989 Por:ÁngelRodríguezGallardo provincial. o Lugo 31 co, Lugo,Fundación DezdeMarzo,Concello, 2005. Á., Letrasarmadas. As vidasdeEnriquetaOtero Blan Obra deEnriquetaOtero sionaria dopobogalego». Pa- a galega, guerrilleira última «a como evocada na, republica-bandeira na parroquiaenvolta súa natal, na Morreu o último día de outubro de 1989 e foi enterrada tado doensinotradicional. como un espazo de cultura, reflexión e discusión, afas- republicanas, Pedagóxicas Misións nas inspirada ño, Carri- O Popular Asociación a creara antes Tresanos certas actividades culturais de base, xubilouse en 1980. promover intentou onde escolas, diferentes por pasar outubroen conseguiu que o nacional, tra Tras1974. de mes- como rehabilitada ser para cioso-administrativo liares incautadas, perdeu outras e abriu un longo conten- Ao saír da cadea recuperou parte das propiedades fami- 1960. en cional A 1965. ata esperar de houbo definitiva Alcalá de Henares, no que conseguiu a liberdade condi- de penal confinárona no despois meses e Guadalaxara de castigo de penal ao enviada foi 1951 de outubro En dicaban mellorascarcerarias. participou nas folgas de principios de 1949, que reivin- alimentarias, poloque nicas, médicas,climatolóxicase hixié- condicións deplorables baixo anos cinco pasará que no Segovia, de ao novembro de finais a e rebieta de Amo- cárcere ao trasladada foi 1946 de outubro En contra aautoridade. trinta atentado a un por anos catro e militar rebelión por sentenciada anos foi 1946 de xullo en Coruña en celebrado guerra de consello seu no comunistas, des actividade e militar rebelión de delito dun Acusada de serasasinada. salvouna profesoras antigas dalgunhas intervención a torturada, duramente e Ameazada apresada. foi na, tres horas o acoso policial pero ao ser ferida nunha per- resistiu detención, da Antes Rodríguez. Vicente Xosé con xunto Lugo, febreiroen de detida 16 foi O 1946 de febreiro caeron atacincuentapersoasvinculadasáresistencia. en provincial; estrutura toda a xa afectaron TR, . “osa en RODRÍGUEZ GALLARDO, “Poesía” E.: OTERO, das, op.cit. arma- Letras Á., LLARDO, GA- RODRÍGUEZ en lar” de popu- “Textose cultura promoción E.: OTERO, Á., Letras armadas,op.cit. GALLARDO, GUEZ RODRÍ- en humanista” e política “Prosa E.: OTERO, madas, op.cit. ar- Letras Á., GALLARDO, de RODRÍGUEZ “Textosen combate” E.: OTERO, -

LÚALÚA NOVANOVA Xaneiro 2014 [email protected] Nº 54

ASOCIACIÓN CULTURAL GALEGA ROSALÍA DE CASTRO Federico Soler, 71 • Cornellá (Barcelona) • Tel: 933751103 Mail: [email protected] Facebook.com/acgrdecastro

Coa colaboración: Departament de Governació i Relacions Institucionals Revista Galega de Cultura

Secretaria Xeral de emigración A.C.G. Rosalía de Castro Cornellà (Barcelona)