Guía Do Alumnado
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
1 GUÍA DO ALUMNADO 2º DE BACHARELATO: LINGUA GALEGA E LITERATURA MATERIAS COMÚNS Xunta de Galicia Consellería de Educación e Ordenación Universitaria Instituto de Ensino Secundario (IES) San Clemente Rúa San Clemente S/N 15705 Santiago de Compostela Teléfonos: 981 580496, 981 580366 Fax: 981 572190 Correo Electrónico: [email protected] 2 O contido desta guía baséase no texto de: Rodríguez Alonso, Manuel. Lingua Galega e Literatura 2, SM, Madrid e as respostas ás actividades de autoavaliación están tomadas do Libro-Guía do profesor da citada editorial. A guía, para a adaptación á Educación a Distancia, foi elaborada por: Xosé Luís González Ucha e Alfonso Rey López. A MATERIA A materia de Lingua galega e literatura de segundo de Bacharelato toma como punto de partida o que xa se traballou no primeiro curso e esta guía baséase nestes presupostos de tipo xeral: • Escoitar, falar, ler, escribir. • A lingua, aprendizaxe continua. • Lingua e vida cotiá. • A literatura: coñecemento das persoas e historia, pero tamén gozo e pracer. • Educación en valores. • Autoavaliación. Presentamos nesta guía, para a mellor organización, un índice de Lingua e outro de Literatura, pero practicando en cada unidade exercicios que integren os presupostos enunciados. En resumo, cabe dicir que nesta materia o literario ofrécese como un modelo ou paradigma do lingüístico e a lingua concíbese como un potente instrumento de coñecemento do mundo e de achegamento aos demais. O LIBRO DE TEXTO Lingua Galega e Literatura 2. Rodríguez Alonso, Manuel. SM, Madrid. ISBN: 84-348- 9221-9 ÍNDICE Parte 1ª: LINGUA: Lección 1: O segundo rexurdimento da lingua. Lección 2: A modernización da lingua galega. Lección 3: Lingua da ciencia e da divulgación. Lección 4: Lingua estándar e xéneros literarios. Lección 5: A lingua oral culta. Lección 6: Nova visión do mundo e novas palabras. Lección 7: A guerra e a lingua. Lección 8: O galego, lingua urbana. Lección 9: A lingua galega na década dos sesenta. Lección 10: O progreso dos anos setenta. Lección 11: Galego e castelán, linguas de Galicia. Lección 12: As variedades dialectais do galego. Lección 13: Variedades sociais do galego. Lección 14: O futuro do galego. Parte 2ª: LITERATURA: Lección 1: As Irmandades da Fala. Galicia ante o século XX. A literatura entre dous séculos. Lección 2: A renovación da lingua e literatura galegas. A Xer. Nós no ronsel das Irmandades. Lección 3: Ensaio e ciencia en galego. O ensaio da Xeración Nós. 3 Lección 4: A narrativa da Xeración Nós. Lección 5: O teatro da Xeración Nós. Contemporáneos e continuadores de Nós. Lección 6: Renovación literaria. As vangardas e a literatura galega. As formas das vangardas. Lección 7: Lingua galega e literatura na posguerra. A literatura galega no exilio. Lección 8: A recuperación da literatura galega. Lección 9: Os sesenta: a poesía na rúa. A nova narrativa: temas e personaxes. Lección 10: A narrativa e ensaio dos setenta. Innovación na poesía e no teatro dos setenta. Lección 11: A nova poesía dos oitenta. Lección 12: A novela dos oitenta: os novos narradores. Achega dos consagrados. Lección 13: O teatro e o ensaio nos oitenta: Dramaturgos dos oitenta e doutras xeracións. Lección 14: A literatura galega no cambio de milenio. DISTRIBUCIÓN 1ª AVALIACIÓN: Leccións 1 a 9 (lingua) inclusive. 2ª AVALIACIÓN: Leccións 10 a 14 (lingua) e 1 a 5 (literatura) inclusive. 3ª AVALIACIÓN: Leccións 6 a 14 (literatura) inclusive. *Obviamente, as destrezas básicas de lingua e tamén de literatura serán sempre obxecto da avaliación. MÉTODO O método teórico-práctico seguirá estes pasos: O alumno desenrola un tema na casa. O alumno expón o seu tema, seleccionando dúbidas para consultar ao titor. O alumno realiza os exercicios propostos na casa. O alumno, que confeccionou o tema, autoavalíase, contestando os exercicios de avaliación propostos en cada unidade. MATERIAL O alumno debe dispoñer do seguinte material: Libro de texto. Guía do alumno. Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego. Dicionario galego. Calquera. LECTURAS Os vellos non deben de namorarse, Castelao. Primeira avaliación Merlín e familia, A. Cunqueiro. Segunda avaliación Amor de Artur, X. L. Méndez Ferrín.Terceira avaliación O alumno deberá contestar obrigatoriamente á pregunta de control de lectura do libro respectivo para cada avaliación, que se formulará como primeira cuestión e será unha condición necesaria para corrixir o resto do exame. ACTITUDE O alumno debe abordar esta materia coa disposición e gañas de aprender que lle son propias a quen se está formando e informando. Por iso consideraremos básicos valores como o traballo e o esforzo. O alumno debe estar en contacto e colaborar co titor e, a ser posible , con outros compañeiros. Por iso consideraremos tamén como básicos outros valores: solidariedade, respecto,… etc. 4 ACTIVIDADES: Actividades para enviar ao titor: estas actividades poden variar, sendo o propio titor quen selecciona e determina as máis adecuadas en cada caso. Cada dúas unidades, é dicir cada quince días, poderás remitilas ao titor. Actividades de autoavaliación: Ao rematar o estudo de cada unidade deberás contestar a estas actividades de lingua ou de literatura, segundo corresponda. O Solucionario recollido na presente Guía permitirache a autoavaliación. LINGUA: CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ACTIVIDADES Ao rematar o apartado de lingua, deberás ser capaz de: *Analizar criticamente as circunstancias que condicionaron a evolución, o uso e a realidade social da lingua galega. *Analizar en textos de distinto tipo, transmitidos por canles diferentes, as variedades lingüísticas que se manifestan neles, así como as valoracións sociolingüísticas implícitas. *Comprender e valorar discursos de distinto tipo, transmitidos por canles diferentes, identificando a situación de comunicación en que se producen e a situación comunicativa. *Producir textos de distinto tipo con coherencia, corrección e adecuación á situación de comunicación. *Elaborar unha exposición dun tema propio do ámbito académico, un traballo monográfico, unha crítica bibliográfica, un informe utilizando procedementos de documentación e distintas estratexias que faciliten a comprensión e a expresión. *Utilizar a reflexión sobre a lingua nos planos fónico, morfosintáctico, léxico, semántico e textual, así como os conceptos e procedementos lingüísticos básicos adecuados para a comprensión e a produción de textos, para a segmentación, conmutación , análise, etc. *Explicar os apartados de estudo enunciados. PRIMEIRA AVALIACIÓN Unidade 1: O segundo rexurdimento da lingua: Ao rematar o estudo desta unidade deberás ser capaz de: -Identificar unha descrición, resumila, clasificala e analizar as súas características lingüísticas. -Distinguir entre linguas maioritarias e minorizadas e coñecer a actual situación do galego dentro do conxunto das linguas de España e da Unión Europea. -Coñecer as principais achegas do substrato ao galego. -Descubrir e corrixir erros ortográficos, morfosintácticos e léxicos. Primeira sesión: 1.1.- Lectura previa do apartado O resumo da páxina 143. Esta lectura ten como obxectivo facilitar ao alumno un procedemento de aprendizaxe, que este pode empregar no sucesivo en todos os apartados de Estudo. Lectura dos apartados de estudo enunciados para as tres sesións 1.2.- Estudo dos apartados da páxina 6. 1.3.- Selección de dúbidas e demanda de explicacións. 5 1.4.- Comento os resultados e realizo os exercicios propostos: *Os apartados 1.3 e 1.4, que só enunciamos nesta sesión, deben terse en conta, sen embargo, en todas as leccións e sesións. Segunda sesión: -Estudo dos apartados das páxinas 8, 9 e 10. Terceira sesión: -Estudo dos apartados das páxinas 12 e 13. Actividades para enviar ao titor: Comentario de texto da páxina 15: apartados 1, 2 e 3. Elabora un resumo e / ou un esquema do tema A motivación da páxina 23. Actividades de autoavaliación: 1. Redacta 15-20 liñas sobre as Irmandades da Fala e a I Asemblea das Irmandades. 2. Define lingua minorizada. Enumera as linguas minorizadas que coñezas de Europa e a política que segue con elas a Unión Europea. 3. Consideras obxectiva a clasificación que establece a Unión Europea sobre o estado destas linguas minorizadas? 4. Le o seguinte texto e indica ante que tipo de descrición estamos. Sinala as características propias da linguaxe da descrición que aparecen nel: A Disputa era o nome da taberna do meu pai, situada nas proximidades da cidade de Pontevedra, no vello camiño que leva a ela desde Santiago de Compostela... Pontevedra non distaría media hora co cabalo ao paso, e nos días en que sopraba o vento desde o sur podíanse oír sen moito esforzo as campás da Peregrina e de Santa María chamando á misa ou tocando a morto desde a outra beira do Lérez. A Disputa, un casarón vello e escanastrado, de grandes cachotes de granito e planta rectangular, coa maior parte dos cuartos baleiros e estragados, erguíase sobre un pequeno outeiro desde o que se divisaban os bosques tupidos que estendían terra adentro... XOSÉ MIRANDA: Morning Star 5. Divide en lexema, morfemas derivativos e flexivos as seguintes palabras do texto: proximidades, canastrón, escanastrado, rectangular, estendían, sopraba, estragados, bosques. 6. Explica o concepto de fonema a partir da palabra do texto terra, e a serie terra- serra- berra- cerra- ferra- guerra- xerra. 7. Cita un prefixo de substrato que forma topónimos e sinónimo do outeiro do texto. 8. Explica por que consideramos o galego unha lingual indoeuropea e tipoloxicamente flexiva. 9. Escribe dez liñas sobre a normativización da ortografía galega. 10. Redacta unhas dez liñas sobre a ortografía galega. Unidade 2: A modernización da lingua galega: Ao rematar o estudo desta unidade deberás ser capaz de: -Recoñecer as características de descrición literaria e comentar unha descrición deste tipo. 6 -Comprender a situación do galego dentro da Romania, no Estado español e na Unión Europea. -Coñecer o sistema fonolóxico do galego. -Identificar e clasificar os distintos préstamos do galego. Primeira sesión: 1.1.- Lectura previa dos apartados de estudo enunciados para as tres sesións. 1.2.- Estudo do apartado da páxina 26. Segunda sesión: -Estudo dos apartados das páxinas 28, 29 e 30.