DOCSLIB.ORG

Fragmenta Philosophica, 2015

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Fragmenta Philosophica, 2015 FRAGMENTA PHILOSOPHICA FRAGMENTA PHILOSOPHICA SELECTED PAPERS BY ROMAN DAROWSKI SJ PUBLISHED ON HIS 80 TH BIRTHDAY Edited by Wanda PILCH & Jerzy SADOWSKI Colligite fragmenta, ne pereant . J 6,12 Cracow 2015 Ignatianum – WAM Press FRAGMENTA PHILOSOPHICA WYBRANE PRACE ROMANA DAROWSKIEGO SJ WYDANE Z OKAZJI 80-LECIA JEGO URODZIN Redakcja Wanda PILCH i Jerzy SADOWSKI Pozbierajcie luźne części, by nie poginęły . J 6,12 Kraków 2015 Akademia Ignatianum – Wydawnictwo WAM © Akademia Ignatianum w Krakowie, 2015 ul. Kopernika 26 • 31-501 Kraków tel. 12 39 99 620 • faks 12 39 99 501 [email protected] www.wydawnictwo.ignatianum.edu.pl Na okładce: widoki tego samego dębu w czterech porach roku, obrazujące etapy ludzkiego życia Korekta Maria Badzioch Projekt okładki Andrzej Sochacki Opracowanie techniczne Jacek Zaryczny ISBN 978-83-7614-215-9 (Ignatianum) ISBN 978-83-277-1054-3 (WAM) WYDAWNICTWO WAM ul. Kopernika 26 • 31-501 KRAKÓW tel. 12 62 93 200 • faks 12 42 95 003 e-mail: [email protected] www.wydawnictwowam.pl DZIAŁ HANDLOWY tel. 12 62 93 254-255 • faks 12 62 93 496 e-mail: [email protected] KSIĘGARNIA WYSYŁKOWA tel. 12 62 93 260, 12 62 93 446-447 faks 012 62 93 261 e.wydawnictwowam.pl Druk: Drukarnia K&K • Kraków OJCU PROFESOROWI ROMANOWI DAROWSKIEMU SJ SERDECZNE GRATULACJE, WYRAZY WDZIĘCZNOŚCI ORAZ NAJLEPSZE ŻYCZENIA SKŁADAJĄ AUTORZY I REDAKTORZY Table of Contents E>?QVX[\ B]^_`q^\ To Roman Darowski, on His 80th Birthday (poem) 11 W\vx\ PV>{|, JX}~ S\x_`q^V Foreword 15 Roman Darowski – Biography (Polish) 21 Roman Darowski – Biography (English) 29 Roman Darowski – Bibliography 33 WVXq\` S~[\ The Philosophy of Roman Darowski SJ 73 PV_[} S[\vVq\` M\~} Roman Darowski’s Philosophy of Man as an Absolute 97 S[\vVq\` J\vX{~X^ A History of Philosophical Culture Free of Stereotypes 105 Letter from Professor Czesław Głombik , 2014 120 Letter from Professor Włodzimierz Tyburski , 2015 121 R_\v D\}_`q^V Reflections from a Long Life: What Would I Change in My Life, if... 123 P|V>_q_|V{\> Av[|}__>_ A Philosophical Reflection on Man and Culture 135 The Corporeal-Spiritual Dimension of Man 143 The Human Being – an Absolute? 161 Anthropological and Axiological Foundations of Pedagogy 171 Philosophical Anthropology – How to Teach It 181 PV_[} S^\}\ The Perennial Value of Piotr Skarga’s Legacy (Polish) 191 The Perennial Value of Piotr Skarga’s Legacy (English) 207 The Philosophy and Socio-Political Activities of Piotr Skarga SJ (1536-1612) 225 Spis treści E>?QVX[\ B]^_`q^\ Konwalie wspomnień w zadumie róż życia (poemat) 11 W\vx\ PV>{|, JX}~ S\x_`q^V Przedmowa 15 Roman Darowski – Biografia 21 Roman Darowski – A Biography 29 Roman Darowski – Bibliografia 33 WVXq\` S~[\ Filozofia Romana Darowskiego SJ 73 PV_[} S[\vVq\` M\~} Romana Darowskiego filozofia człowieka jako filozofia absolutu 97 S[\vVq\` J\vX{~X^ Historia kultury filozoficznej wolna od stereotypów 105 List prof. Czesława Głombika , 2014 120 List prof. Włodzimierza Tyburskiego , 2015 121 R_\v D\}_`q^V Refleksje Seniora: Co bym zmienił w moim życiu, gdyby… 123 FV>_~_V\ {~_`VX^\ Filozoficzna refleksja nad człowiekiem i kulturą 135 Cielesno-duchowy wymiar człowieka 143 Człowiek – Absolut? 161 Antropologiczno-aksjologiczne podstawy pedagogiki 171 Jak wykładać filozofię człowieka? 181 PV_[} S^\}\ Aktualność Piotra Skargi 191 The Perennial Value of Peter Skarga’s Legacy 207 Filozofia i działalność społeczno-polityczna Piotra Skargi SJ (1536-1612) 225 8 Table of Contents P|V>_q_| Vv P_>\vx Remarks on the History of Philosophy in Poland 237 Reflections on the Educational Role of Philosophers and (Polish) Philosophy 245 Polish Contributions to World Philosophy (Polish) 251 Polish Contributions to World Philosophy (English) 279 T|X P|V>_q_| _ [|X JXqV[q An Outline of the Philosophy of the Jesuits in Poland from the 16 th to the 19 th Century 313 The Philosophy of the Jesuits in Lithuania from the 16 th to the 18 th Century (English) 347 Frederick Charles Copleston SJ (1907-1994) – On the Centenary of His Birth 355 Tadeusz Ślipko SJ (1918-2015) 359 Piotr Lenartowicz SJ (1934-2012): Biography – Philosophy (co-authored with Jolanta Koszteyn) 383 Stanisław Ziemiański SJ 399 MVq{X>>\v Cardinal Zenon Grocholewski and His Contribution to Catholic Educational Activity across the World 407 The Topic of Atheism in Research into the Philosophy of God 423 The 25 th Anniversary of Martial Law in Poland 429 Professor Romanas Plečkaitis, Honorary Professor of Ignatianum Academy in Cracow 433 Aemilius Springhetti S.I. (1913-1976) – Latinitatis Cultor 441 The Achievements of Professor Stanisław Pytko on behalf of His Little Fatherland 445 Ignatianum Academy in Cracow 449 The Vineyard in Szczepanowice-on-Dunajec 457 Spis treści 9 FV>_~_V\ ` P_>q{X Uwagi na temat historii filozofii w Polsce 237 Refleksje na temat wychowawczej roli filozofa i filozofii (polskiej) 245 Wkład Polaków do myśli filozoficznej na świecie 251 Polish Contributions to World Philosophy 279 FV>_~_V\ X~V[` Zarys filozofii jezuitów w Polsce od XVI do XIX wieku 313 The Philosophy of the Jesuits in Lithuania from the 16 th until the 18 th Century 347 Frederick Charles Copleston SJ (1907-1994) – w stulecie urodzin 355 Tadeusz Ślipko SJ (1918-2015) – życie i dzieło 359 Piotr Lenartowicz SJ (1934-2012): Biografia – Filozofia (współautorka Jolanta Koszteyn) 383 Stanisław Ziemiański SJ 399 MVq{X>>\vX\ Kardynał Zenon Grocholewski i jego wkład w dzieło edukacji katolickiej na świecie 407 Zagadnienie ateizmu w badaniach nad filozofią Boga 423 Dwudziestopięciolecie stanu wojennego w Polsce 429 Prof. Romanas Plečkaitis honorowym profesorem Ignatianum w Krakowie 433 Aemilius Springhetti S.I. (1913-1976) – Latinitatis Cultor 441 Zasługi Profesora Stanisława Pytki dla Jego Małej Ojczyzny 445 Akademia Ignatianum w Krakowie 449 Winnica w Szczepanowicach nad Dunajcem 457 Księdzu prof. Romanowi Darowskiemu z szacunkiem i siostrzaną miłością Elżbieta Bąkowska z domu Słowik sąsiadka z dzieciństwa Maj 2015 Konwalie wspomnień w zadumie róż życia Posłuchaj, przypomnę Ci nasze dzieciństwo, urodę zielonych pagórków i słonecznej Równi, gdy po letniej nocy dojrzewają kłosy, otwierają chabry błękitne oczy. Rumianki, groszki, maki kryją się w złotej pszenicy, kwitnie macierzanka na zielone wianki – a na kamieńcu między kamieniami tak jak my przed laty bawią się radosne dzieci. Pamiętasz, jak chłopcy z Tobą na czele pływali pod prąd w tej naszej górskiej bystrej rzece. Odważnym, lecz jeszcze niedojrzałym pływakom zdarzało się Tobie uratować im życie. Chwała Ci za siłę moc odwagę, za dobre serce. 12 ELŻBIETA BĄKOWSKA Życie to chwile, które wstrzymują oddech. Życie to wydarzenia, które odmieniają serce. Człowieczy los przynosi szczęście, lecz czasem otwiera wrota cierpienia i łez Pamiętam straciłeś Matkę w dzieciństwie, wiedziałeś – mówiło Ci serce że Matka zawsze i wszędzie nawet tam na drugim brzegu życia czuwa nieustannie nad swoim Dzieckiem. A miłość wśród ludzi jak chleb i woda. Bez miłości nie ma dobrego człowieka. Wiedziałeś już w dzieciństwie, że rozum największym skarbem człowieka a nieszczęściem głupota. Kochaliśmy wszyscy naszą piękną Małą Ojczyznę nad srebrzystym Dunajcem, byliśmy pewni, że nigdzie na świecie nie ma takiej jak Dunajec wielkiej błękitnej rzeki, takich jak u nas jabłek w sadzie poziomek na ugorze – czerwonych pachnących róż w ogrodzie. Kłaniają się Dąbrowskie górki Szczepanowskiej Równi – Równia pozdrawia słońcem Konwalie wspomnień w zadumie róż życia 13 Dąbrowskie pagórki. Pamiętam, mało mówiłeś, a przecież byłeś nad swój wiek mądrym chłopcem, dużo marzyłeś, myślałeś – Wiedziałeś już w dzieciństwie, że uczciwość i prawda buduje zaufanie, a Przykazania Boskie trzeba wprowadzać w życie. Patrząc w lustro Dunajca, malowaliśmy obrazki na kartkach – Pisaliśmy wiersze, wierszyki z wypiekami na twarzach – to była nasza dziecięca, prawdziwa radość, zabawa czasem ponad wiek nasz – powaga. Chłopcy robili z tych kartek latawce. puszczali na fale rzeki – Byliśmy pewni że z naszego Dunajca wpłyną prosto do morza… Dzieci – to wielka wola życia, optymizm – żywy skarb. Wszyscy – lubiliśmy wpatrywać się w błękit nieba i rzeki ale pewnie tylko Romek widział Dunajec jak bijące źródło bez dna na ziemi – i tak w podziwie i ciszy, wpatrując się w to cudowne źródło naszej rzeki po cichutku siedział i marzył. To nie był sen – usłyszał wołanie. Po latach 14 ELŻBIETA BĄKOWSKA został kapłanem, pedagogiem, ks. Profesorem Societatis Jesu. Spełniło się małego chłopca Wielkie marzenie – Drogi, Kochany z dzieciństwa naszego sąsiedzie! Jesteśmy z Ciebie dumni, że jesteś, byłeś, będziesz dla nas – dla wszystkich najlepszym przykładem. Za wszystko Dziękujemy Ci sercem. Elżbieta Bąkowska , poetka pochodząca z Dąbrówki Szczepanowskiej w parafii Szczepanowice nad Dunajcem, mieszkająca od lat we Wrocła- wiu. Wydała kilka zbio rów wierszy, m.in. Bukiet liryczny (1997), Odmia- ny czasu (1998), Powrót do krainy słońca (1999), Życie i Muza (2002), Uroda miłości (2005), Geometria istnienia (2008), Zapach snu (2009), Pieśnienie traw (2011). Należy do Stowarzyszenia: Instytut Twórców i Animatorów Kultury, Historii i Literatury. Wanda Pilch, Jerzy Sadowski Przedmowa Niniejsza publikacja Fragmenta Philosophica jest księgą jubileuszową z okazji 80. rocznicy urodzin Profesora Romana Darowskiego, jezuity, filozofa i historyka filozofii. Zawie ra ona wybór nowszych jego artyku- łów, zamieszczanych w ciągu ostatnich lat w róż nych czasopismach i pu- blikacjach zbiorowych. Zebranie ich w jednym tomie ma na celu uła- twienie dostępu do nich. Książka dzieli się na pięć części tematycznych.
Load more

Recommended publications
  • The Bible in Poland
    Occasional Papers on Religion in Eastern Europe Volume 8 Issue 2 Article 6 5-1988 The Bible in Poland Unknown Authors Follow this and additional works at: https://digitalcommons.georgefox.edu/ree Part of the Christianity Commons, and the Eastern European Studies Commons Recommended Citation Authors, Unknown (1988) "The Bible in Poland," Occasional Papers on Religion in Eastern Europe: Vol. 8 : Iss. 2 , Article 6. Available at: https://digitalcommons.georgefox.edu/ree/vol8/iss2/6 This Article, Exploration, or Report is brought to you for free and open access by Digital Commons @ George Fox University. It has been accepted for inclusion in Occasional Papers on Religion in Eastern Europe by an authorized editor of Digital Commons @ George Fox University. For more information, please contact [email protected]. ," �; •: . THE BIBLE IN POLAND :;.I I. Catholic translations The oldest preserved Polish translation of the biblical text is the three- language Latin-Polish-German pastoral from the end of the 14th century , discovered in the Monastery of St. Florian near Linz in 1825. It is linked with the name of Blessed Hedwig, Queen of Poland. The pastoral, called the Florian pastoral after the name of the place of its discovery , contains 397 illuminated pages; purcha sed in 1931, it is now in the National Library in Warsaw. The Bible of Queen Zofia (wife of the Polish King Ladislaus Jagiello), completed in 1455, is probably the translation of the entire Scripture from the Vulgate. The preserved manuscript is the first volume of the work, since 1627 kept in the Library of the Hungarian Reformed College in Sarospatak in Hungary.
    [Show full text]
  • „Golden Age”: Introduction Into the 1803–1832 Epochs
    ARCHIWUM EMIGRACJI Studia – Szkice – Dokumenty http://dx.doi.org/10.12775/AE.2018-2019.008 Toruń, Rok 2018/2019, Zeszyt 1–2 (26–27) ___________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ UNIWERSYTET W WILNIE THE UNIVERSITY OF VILNIUS AND ITS „GOLDEN AGE”: INTRODUCTION INTO THE 1803–1832 EPOCHS Alfredas BUMBLAUSKAS (Vilnius University) ORCID: 0000-0002-3067-786X Loreta SKURVYDAITĖ (Vilnius University) ORCID: 0000-0002-4350-4482 1. WHAT IS THE UNIVERSITY OF VILNIUS? It is a paradoxically simple question. Though it will not seem so simple if we ask another question — what is Vilnius? Today it is the capital of the Republic of Lithuania, a member state of the European Union. However, at the beginning of the 19th century, the epoch of great importance to us, it was turned into a provincial town of the Russian Empire. Prior to that, for a long time, it was the capital of the Grand Duchy of Lithuania, which existed in the 13th–18th century. In the 20th century, after the reestablishment of the Polish and Lithuanian states, it did not become the capital of Lithuania (the city of Kaunas became its provisional capital); Vilnius was incorporated into Poland and became a city of the Polish province. In 1939, on Stalin’s initiative, it was taken away from Poland and returned to Lithuania, at the same time annexing Lithuania to the Soviet Empire. All this has to be kept in mind if we want to understand the question what the University of Vilnius is. And what was it during the period between 1803 and 1832? 79 At first glance the answer seems simple — this is an institution founded by the Jesuits and Stephen Bathory in 1579.
    [Show full text]
  • 74 JANUSZ TAZBIR Encourage the King in 1462 to Conclude As Soon As Possible a Peace Treaty with the Teutonic Knights
    Acta Poloniae Historica 91. 2005 PL ISSN 0 0 0 1 -6 8 2 9 Janusz Tazbir THE BULWARK MYTH The term “bulwark” is one of the notions which have played an important part in the development of Polish historical conscious­ ness. In the 16th and 17th centuries it suited the concrete reality connected with the geopolitical situation of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Although in the subsequent centuries it was relegated to the category of myths, it did not lose its significance. On the contrary, the term “bulwark” made a dazzling career in the period when the state once given this nickname, for many years (1795-1918) disappeared from the political map of Europe. It would take many pages merely to enumerate the titles of Polish and foreign works that from the 15th century onwards have described Poland as a wall, fence, bulwark, shield or fortress of Christianity. However, for a long time the main term that was used was the Latin one, and the first attempts to polonize it were made relatively late. This also goes for the appearance of the word antemurale in the Polish version, przedmurze. Not until the translation of The Old Testament made by Jakub Wujek (1599), did the term appear, e.g.: “a wall and a bulwark (przedmurze) will be erected there” (Isaiah), “and the bulwark (przedmurze) and wall were ruined together” (Threnodies). All the data convince us that Poland started to be described as a bulwark in the middle of the 15th century. This was already after the death in 1444 of Ladislaus III, later called Ladislaus of Varna, at the moment when the Ottoman power disturbed the whole of Europe by advancing far into the Balkan Peninsula.
    [Show full text]
  • Lithuanian Language in the Grand Duchy of Lithuania: Between Function and Status
    Belarusian Political Science Review, Volume 2, 2012–2013 ISSN 2029-8684 (online) ISSN 2029-8676 INSTITUTIONS AND COMMUNITIES: HISTORICAL DIMENSION Alieh Dziarnovič LITHUANIAN LANGUAGE IN THE GRAND DUCHY OF LITHUANIA: BETWEEN FUNCTION AND STATUS Introduction, or the Incident of 1529 At the very beginning of May 1529, on behalf of the High Court – “by or- der of His Majesty” – offi cials of the central and regional (Vilnius/Wilno/Viĺnia Voivodeship) administration of the Grand Duchy of Lithuania sent decki1 Vasiĺ Bialianin to the Eišiškės parish of Lida County (today in the Šalčininkai district of Vilnius County of the Republic of Lithuania). He was to interview witnesses on the spot over a disputed property case between a boyar of His Majesty Piotr Sumarok and Eišiškės subject Sieńka Ivaškavič. The judicial body, headed by the Marshal2 of His Majesty Maciej Vojciechavič Kločka, “ordered Sumarok and Sieńka Ivaškavič not to go to those witnesses beforehand, but join the decki”. Sumarok asked permission not to join the decki, but to stay in Vilnius. What a surprise it was for the decki when he met Sumarok on the road to Eišiškės “al- ready going back from witnesses”. The court offi cial asked the plaintiff : «“Sumarok, where are the witnesses?”, – and he pointed out the witnesses in a birchwood. Then, when the witnesses stood in front of me and wanted to confess, Sumarok started talking to them in Lithuanian (emphasis mine. – A.Dz.) and asked them: “For God’s sake do not betray me, and what I promised I will give you, and will not betray you”».
    [Show full text]
  • Bibliografia Zawarto±Ci Czasopism
    ISSN 2081-4208 Biblioteka Narodowa Bibliografia Zawartości Czasopism kwiecień 2019 rok 8378-11246 WYKAZ DZIAŁÓW 0(045/046) DZIAŁ OGÓLNY 327(045/046) Polityka zagraniczna. Polityka międzynarodowa 00(045/046) Naukoznawstwo. Informacja. Dokumentacja. Ro- 327(4-67)(045/046) Polityka Unii Europejskiej dzaje pisma 327(438)(045/046) Polityka zagraniczna Polski 004(045/046) Informatyka 328(045/046) Parlamenty. Przedstawicielstwa narodowe. Rządy 005(045/046) Zarządzanie. Biurowość 329(045/046) Partie i ruchy polityczne 006(045/046) Normalizacja 33(045/046) Nauki ekonomiczne. Spółdzielczość 008(045/046) Kultura 331(045/046) Praca 01/02(045/046) Bibliografia. Bibliotekarstwo. Bibliologia 332(045/046) Gospodarka regionalna i terytorialna 050+070(045/046) Czasopiśmiennictwo. Dziennikarstwo 336(045/046) Finanse. Podatki 06(045/046) Organizacje. Wystawy. Muzea 338(045/046) Sytuacja gospodarcza. Polityka gospodarcza. 1(045/046) FILOZOFIA. LOGIKA. METODOLOGIA Usługi. Ceny 159.9(045/046) Psychologia 338(438)(045/046) Sytuacja gospodarcza Polski. Polityka go- 17(045/046) Etyka spodarcza Polski 2(045/046) RELIGIA. TEOLOGIA 338.48(045/046) Turystyka 27(045/046) Chrześcijaństwo. Kościoły i wyznania chrześci- 339.1/.5(045/046) Handel wewnętrzny i zagraniczny jańskie 339.7/.9(045/046) Finanse międzynarodowe. Międzynarodowe 272(045/046) Katolicyzm. Kościół rzymskokatolicki stosunki gospodarcze 3(045/046) NAUKI SPOŁECZNE. PRAWO. ADMINISTRA- 339.7/.9(4-67)(045/046) Finanse Unii Europejskiej. Gospo- CJA darka Unii Europejskiej 30(045/046) Metodologia nauk społecznych. Problematyka 34(045/046) Nauki prawne. Prawo płci 341(045/046) Prawo międzynarodowe 308(045/046) Socjografia. Sytuacja społeczna poszczególnych 342(045/046) Prawo państwowe. Prawo administracyjne krajów, narodów. Reportaże dotyczące różnych zagadnień 343(045/046) Prawo karne społecznych 346(045/046) Prawo gospodarcze 311(045/046) Statystyka 347(045/046) Prawo cywilne 314(045/046) Demografia.
    [Show full text]
  • Images of the Jews
    IMAGES OF THE JEWS WROCŁAW THEOLOGICAL REVIEW 26 (2018) No 1 DOI: 10.34839/wpt.2018.26.1.9-18 FR. RAJMUND PIETKIEWICZ JEWS AND THEIR LANGUAGE IN WUJEK’S BIBLE 1599 The Bible in the translation of Jakub Wujek (1541–1597) was the most popular old Polish translation of the Holy Scriptures. In 1593 he published the New Testament.1 In 1599, two years after his death, the whole Bible was published, after a review by a committee of Jesuits.2 It is, therefore, legitimate to conclude that the text of the translation of the whole Bible is that of Wujek, albeit corrected by the committee. The comments on the text were made by Wujek, and as far as the New Testament is concerned, they are almost identi- cal with those of the Bible of 1599 and the New Testament of 1593. The Bible had an extensive preface, titled Apparatus sacer, expanded probably by Marcin Łaszcz.3 Both the commentary and Apparatus sacer, contain a lot of informa- 1 Nowy Testament Pana naszego IESVSA CHRISTVSA. Z nowu z Laćińskiego y z Gręckiego na Polskie wiernie a szczyrze przełożony: y Argumentami abo Summariuszami każdych Kśiąg / y Rozdźiałow / y Annotacyami po brzegach obiaśniony. Przydane są Nauki y Przestrogi mało nie za każdym Rozdźiałem : Porownanie Ewangelistow SS. Dźieie y drogi rozmaite Piotra y Pawła S. y Regestr rzeczy głownieyszych na końcu. Przez D. IAKVBA WVYKA, Theologa Societatis IESV. Z dozwoleniem Starszych. Pod rozsądek Kośćioła S. Powszechnego Rzymskiego wszytko niech podlęże, Kraków, A. Piotrkowczyk, 1593, 4° (copy: National Ossoliński Institute in Wrocław, catalogue number XVI.Qu.3065) [hereafter abbreviated as NT 1593].
    [Show full text]
  • Ala Kozhynava Features of the Biblical Translations Made on the Territory of the Crown of the Kingdom of Poland and the Grand
    Pobrane z czasopisma Studia Bia?orutenistyczne http://bialorutenistyka.umcs.pl Data: 28/09/2021 19:22:25 DOI:10.17951/sb.2020.14.235-247 Studia Białorutenistyczne 14/2020 LINGUISTICS ISSN: 1898-0457 e-ISSN: 2449-8270 Licence: CC BY 4.0 Ala Kozhynava Belarusian State University, Minsk (Belarus) Email: [email protected] ORCID: http://orcid.org/0000-0002-5498-7037 Features of the Biblical Translations Made on the Territory of the Crown of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania in the 16th Century Osobliwości tłumaczeń biblijnych z terenów Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI wieku Асаблівасці біблейскіх перакладаў, створаных на тэрыторыі Польскага Каралеўства i Вялікага княства Літоўскага ў XVI ст. Abstract The article provides an overview of biblical translations created in the 16th century on the territory of the CrownUMCS of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania. On the example of verses 1.5–7 from the Book of Ecclesiastes a speciic translation technique and the reasons for the differences between the original and translated text are considered. The study uses the method of textological analysis. The author comes to the following conclusions. Firstly, it can be a clash of different language systems, since the original language and the language of biblical translation refer not only to different language groups, but also to different language families. Secondly, a strong opposition to the accuracy of the translation is a different understanding of the text, due to differences in religion. By the time of the creation of most Slavic translations, Christian exegetics was fundamentally different both from the ancient understanding of sacred texts and from the interpretation adopted in the rabbinical tradition.
    [Show full text]
  • A Manifesto of the Kyiv-Mohyla Counter-Reformation
    Sylvester Kosov’s Exegesis (1635): A Manifesto of the Kyiv-Mohyla Counter-Reformation Author: Ihor Isichenko Source: Kyiv-Mohyla Humanities Journal 2 (2015): 65–82 Published by: National University of Kyiv-Mohyla Academy http://kmhj.ukma.edu.ua/ Sylvester Kosov’s Exegesis (1635): A Manifesto of the Kyiv-Mohyla Counter-Reformation? Ihor Isichenko, Archbishop V. N. Karazin Kharkiv National University, Department of History of Ukrainian Literature Abstract Bishop Sylvester Kosov’s polemical treatise The Exegesis (1635) is regarded as evidence of new trends in Kyiv theology, reflecting the entry of Orthodox thinkers of the Polish-Lithuanian Commonwealth (Rzeczpospolita) into the spiritual sphere of European Reform, traditionally defined as the Counter-Reformation. The treatise’s author, being the closest associate of Metropolitan Petro Mohyla, denies the Byzantine theologians’ accusations of pliancy to Protestant influences. Demonstrating doctrinal differences with Calvinism, Lutheranism, and Unitarianism, Sylvester Kosov determines his own faith identity and its natural connection to the apostolic tradition and the teachings of the Church Fathers. In doing so, he uses expressive Baroque imagery. Key words: Sylvester Kosov, Petro Mohyla, Counter-Reformation, polemical literature, Church Fathers, Baroque. 3 Traces of Old Conflicts Sylvester Kosov’s small book Exegesis to iest danie sprawy o szkołach kiowskich y winnickich (1635) remains a minor episode in the literary life of Mohylanian Kyiv. Published simultaneously with the Polish edition of The Kyivan Cave Patericon (Patericon abo Żywoty śś. Ojców Pieczarskich), it naturally yielded to the latter in popularity. And despite Sylvester Kosov’s authority, that of the closest associate of Petro Mohyla and his successor at the Kyiv Metropolitan Cathedra ,1 saved the book from complete oblivion.
    [Show full text]
  • The Reformation and National Culture: Lithuania
    Odrodzenie i Reformacja w Polsce PL ISSN 0029‑8514 Special Issue Henryk Wisner (Warsaw) The Reformation and National Culture: Lithuania In Polish writings the Reformation often appears as a simple opposition to victorious Catholicism, an alternative solution that by countering nega‑ tive processes (that is the elimination of the national factor by universal forms) and despite failures (the Commonwealth!) influenced the course of events. An historian delving into religious propaganda noticed: ‘Together with the Reformation there took place a conspicuous development of writings in national tongues’,1 and an expert on Lithuania wrote: ‘The Reformation made a considerable contribution to national Lithuanian culture by developing writings in the Lithuanian language’,2 an opinion shared by a Lithuanian researcher.3 The cited opinions are confirmed by the growing number of schools, print shops, and books in the national language, that is Lithuanian. All thirty printed publications in Lithuanian, which appeared in the sixteenth century (1547‑1600), were religious (with the sole exception of a decree issued by Margrave George Frederick in 1589; the acts of 1578 sustaining Protestantism in Ducal Prussia ruled by him were to 1 M. Kosman, Reformacja i kontrreformacja w Wielkim Księstwie Litewskim w świetle propagandy wyznaniowej, Wrocław, 1973, p. 8. 2 J. Ochmański, Historia Litwy, Wrocław, 1967, p. 115. 3 I. Lukšaitė, Lietuviu kalba reformaciniame judėjime XVII a., Vilnius, 1970 (Acta Historica Lituanica, vol. 5). The author is of the opinion that although the motor force of the activity pursued by the Reformation was religion, objectively speaking its representatives contributed to the creation of national Lithuanian culture.
    [Show full text]
  • Moterų Vienuolijos: Istorija Ir Paveldas
    LIETUVOS DIDŽIOSIOS KUNIGAIKŠTYSTĖS MOTERŲ VIENUOLIJOS: ISTORIJA IR PAVELDAS LIETUVOS DIDŽIOSIOS KUNIGAIKŠTYSTĖS MOTERŲ VIENUOLIJOS: ISTORIJA IR PAVELDAS Mokslo straipsnių rinkinys 2014 Sudarytoja dr. Aušra Vasiliauskienė Mokslinė redaktorė dr. Vaida Kamuntavičienė Recenzentės dr. Sigita Maslauskaitė (Vilniaus universitetas) dr. Irena Vaišvilaitė (Vilniaus universitetas) Redakcinė kolegija dr. Moreno Bonda (Vytauto Didžiojo universitetas) dr. Jolanta Gwioździk (Uniwersytet Śląski w Katowicach) dr. Liudas Jovaiša (Vilniaus universitetas) dr. Vaida Kamuntavičienė (pirmininkė, Vytauto Didžiojo universitetas) dr. Regina Laukaitytė (Lietuvos istorijos institutas) dr. Ilona Strumickienė (Vytauto Didžiojo universitetas) habil. dr. Anna Szylar (PWSZ im. Prof. S. Tarnowskiego w Tarnobrzegu) dr. Aušra Vasiliauskienė (Vytauto Didžiojo universitetas) Mokslo straipsnių rinkinys apsvarstytas ir rekomenduotas leidybai Vytauto Didžiojo universiteto Humanita- rinių mokslų fakulteto Istorijos katedros posėdyje 2014 m. rugpjūčio 29 d. (protokolo nr. 1) ir Humanitarinių mokslų fakulteto tarybos posėdyje 2014 m. rugsėjo 10 d. (protokolo nr. 2). Knygos leidimą parėmė Vytauto Didžiojo universiteto Mokslo fondas, VŠĮ „Aurelijos ir Aurelijaus Rusteikų fondas“ ISBN 978-609-467-074-9 (Print) ISBN 978-9955-34-513-8 (Print) ISBN 978-609-467-075-6 (Online) ISBN 978-9955-34-512-1 (Online) © Aušra Vasiliauskienė, sudarytoja, 2014 © Vytauto Didžiojo universitetas, 2014 © „Versus aureus“ leidykla, 2014 TURINYS Pratarmė / 7 Foreword / 9 ISTORINIAI LŪŽIAI / HistoriCal Turning-points / 11 Fáinche Ryan. Liturgical Roles for Women: The Latin Tradition in the Middle Ages / 31 Moterų vaidmuo liturgijoje: lotyniškoji tradicija viduramžiais / 21 Algimantas Katilius. Moterų vienuolynų tinklas buvusios Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės žemėse XVIII a. pabaigoje – XX a. pradžioje / 23 The Network of Women’s Convents in the Lands of the Former Grand Duchy of Lithuania at the End of the 18th c.
    [Show full text]
  • Linguistic Equivalence of the Hebrew Term Eden in Slavic Translations of the Bible1
    Studia Ceranea 6, 2016, p. 43–60 ISSN: 2084-140X DOI: 10.18778/2084-140X.06.03 e-ISSN: 2449-8378 Agata Kawecka Rafał Zarębski (Łódź) Linguistic Equivalence of the Hebrew Term Eden in Slavic Translations of the Bible1 thought expressed by Irena Kwilecka, a prominent researcher of early Polish, A Czech and French translations of the Bible, constitutes an appropriate intro- duction to the divagations included in this dissertation. Kwilecka wrote that the text of the Bible poses an exceptionally formidable challenge for a translator, since its original version was written in chunks, and many ages ago, was drafted by various authors, and contained numerous literary genres, i.e. it was a creation of a separate and very old culture. Additionally, since the Bible contains references to the majority of issues related to political, social and economic life in the past, including politics, social issues, economy, trade, craft, art, philosophy, religion, and the knowledge of plant and animal life, it not only requires the translator to be a skilful language expert and linguist, but also an erudite, per- fectly familiar with the state of contemporary general knowledge2. The interpretation of the Books of the Bible was particularly challenging for the authors of older translations, including Slavic versions. The most problematic issue was how to comprehensibly present the reality of the Hamito-Semitic cul- ture, which gave birth to the Bible, since the culture was so distant and unknown to the target reader of any translation. Problems stemmed not only from the genetic, systematic and lexical differences between the languages of the Bible and the Slavic Indo-European tongues, but also from the discrepancy in the spheres of mentality and conceptuality.
    [Show full text]
  • THE SARMATIAN REVIEW Vol
    THE SARMATIAN REVIEW Vol. XIX, No. 2 April 1999 NATO and Normalcy Normalcy. Public domain. 610 THE SARMATIAN REVIEW April 1999 The Sarmatian Review (ISSN 1059- 5872) is a triannual publication of the Polish In- From the Editor stitute of Houston. The journal deals with Polish, On March 12, 1999, Poland, conveys a part of the repressed history Central, and Eastern European affairs, and their the Czech Republic, and Hungary were of Central Europe American academia implications for the United States. We specialize in the translation of documents. admitted to NATO. After two hundred is unfamiliar with. It is also a wonder- Subscription price is $15.00 per year for individu- years of partitions, uprisings, wars, de- ful read, comparable to the Victorian als, $21.00 for institutions and libraries ($21.00 struction, colonialism, foreign occupa- texts which likewise envelop the world for individuals, $27.00 for libraries overseas, air tion, fear, brief independence - a period in comforting categories and explana- mail). The views expressed by authors of articles do not necessarily represent those of the Editors of peace and political security is finally tions. But unlike the Victorian novel- or of the Polish Institute. Articles are subject to in sight. Poles, Czechs and Hungarians ists, Dàbrowska presents a world that editing. Unsolicited manuscripts are not returned think of themselves as returning to the is well ordered in spite of attempts to unless accompanied by a self-addressed and Western fold. For them, March 12, introduce chaos and disorder into it. stamped envelope. Please submit your contribu- tion on a Macintosh disk together with a printout.
    [Show full text]